KATECHEZA BIBLIJNA W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ KATECHEZY KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO. 1. Nauczanie religii w wieku przedszkolnym (3.-6.

Transkrypt

1 KATECHEZA BIBLIJNA W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ KATECHEZY KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO W POLSCE ( ) I PROGRAMIE NAUCZANIA RELIGII RZYMSKOKATOLICKIEJ W PRZEDSZKOLACH I SZKOŁACH ( ) 1. Nauczanie religii w wieku przedszkolnym (3.-6. rok życia) Charakterystyka dzieci w wieku przedszkolnym Znaczącym celem wychowania dzieci w wieku przedszkolnym jest również wskazywanie na Boga jako dawcę życia i Stwórcę świata (PPK, s. 16; PNR, s. 11). W procesie wychowawczym należy wskazać na Boga obecnego, bliskiego i troszczącego się o człowieka, pełnego miłości do ludzi. Dziecko [ ] potrzebuje odkryć Boga w kontaktach z bliskimi mu osobami (PPK, s. 16; PNR, s. 12). Założenia katechezy w PPK Cele katechetyczne wymagania ogólne [ zawierają one ogólnie sformułowane efekty kształcenia religijnego, które należy osiągnąć w ramach nauczania religii na danym etapie edukacyjnym, PPK, s. 13] I. Codzienne doświadczenia i ich interpretacja w świetle wiary Dziecko doświadcza miłości Boga w codziennym życiu, [ ] odkrywa piękno przyrody i otaczającego świata oraz Boga jako jego Dawce, odkrywa też, kim jest Bóg i buduje Jego prawdziwy obraz (PPK, s. 17). II. Zainteresowanie tematyką religijną Dziecko [ ] poznaje Pismo Święte jako słowo Boga (PPK, s. 17). Treści wymagania szczegółowe (PPK, s. 18) Wiadomości: Bóg, który dał człowiekowi Pismo Święte. Uczeń: odnosi się z szacunkiem do Pisma Świętego jako słowa Boga, opowiada swoimi słowami o poznanych prostych tekstach biblijnych. Przełożenie na PNR Grupy trzy- i czterolatków 1) Hermeneutyka (PNR, s. 15) Blok: Dobry Bóg kocha mnie i moją rodzinę Cele katechetyczne: odkrywanie Pisma Świętego jako wyjątkowej księgi, w której zapisane są słowa Boga. Treści: Pan Bóg kocha człowieka i obdarował go swoim Słowem zapisanym w wyjątkowej księdze księdze Pisma Świętego. Wymagania: dziecko wyjaśnia swoimi słowa podstawowe pojęcia: [ ] Pismo Święte; rozpoznaje wśród ksiąg księgę Pisma Świętego. 1

2 2 2) Teksty stworzenie świata (wymagania: dziecko dziękuje Bogu za Jego dary [ ], wyjaśnia, dlaczego Bóg dał człowiekowi piękny świat, PNR, s. 14) dziecko opowiada o narodzinach Jezusa, Jego życiu na ziemi; opowiada usłyszany fragment Pisma Świętego (PNR, s. 16). Wskazania do realizacji programu (PNR, s. 19) Metody podające, zwłaszcza opowiadanie, pogadanka, przy czym skuteczność opowiadania będzie w dużym stopniu zależała od jego treści i formy (zrozumiały język, powiązanie z pokazem, budowanie napięcia i zainteresowania). Dobrze, kiedy dzieci mają możliwości utożsamiania się w przeżyciami bohaterów i wchodzenia z nimi w dialog. Stopniowe wprowadzenie dziecka w kontakt z Bogiem poprzez zastosowanie metod przeżyciowych, biblijnych, poglądowych i zajęć praktycznych. Duże znaczenie będą miały opowiadania biblijne, proste ćwiczenia dramowe, prace z obrazem i ilustracją, metody plastyczne (rysowanie, kolorowanie, malowanie), metody odwołujące się do muzyki (piosenki, ćwiczenia ruchowe, ćwiczenia muzyczne), wykonywanie laurek, zaproszeń i prostych elementów dekoracyjnych. Grupa pięciolatków 1) Hermeneutyka Cele katechetyczne (PNR, s. 21): Poznanie prawdy o tym, że Bóg mówi do ludzi poprzez Pismo Święte Treści (PNR, s. 22): Pan Bóg dał człowiekowi Pismo Święte i mówi do nas poprzez słowa Pisma Świętego. Człowiek z uwagą i szacunkiem słucha Słowa Bożego. Wymagania (PNR, s. 22): Dziecko rozpoznaje podstawowe znaki religijne (krzyż, Pismo Święte, różaniec, obrazi figury religijne). Szanuje Pismo Święte i znaki religijne. 2) Teksty biblijne Cele katechetyczne (PNR, s. 22) Poznanie podstawowych tekstów biblijnych dotyczących zwiastowania, narodzenia Jezusa i Jego życia na ziemi. Treści Poznajemy wydarzenia związane z Bożym Narodzeniem i dzieciństwem Jezusa (PNR, s. 23). Stopniowe wprowadzenie dziecka w wydarzenia życia Jezusa (rok liturgiczny) (PNR, s. 25) w kontekście Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy. Wymagania (PNR, s. 23): Dziecko opowiada swoimi słowami poznane historie biblijne: o narodzeniu Jezusa, znalezieniu w świątyni, uzdrowieniu, uciszeniu burzy. Dziękuje Jezusowi za Jego życie, słowa, znaki i cuda. Opowiada o treści ilustracji religijnych.

3 2. I etap edukacji: klasy I-III szkoły podstawowej (6.-9. rok życia) Katecheza inicjacji w sakramenty pokuty i pojednania oraz Eucharystii Założenia katechezy w PPK Charakterystyka dzieci (PPK, s ) Działanie dziecka coraz bardziej celowe i odpowiedzialne. Przechodzi od aktywności zabawowej do uczenia się. Własna aktywność. Rozwój pamięci wyraża się w zwiększeniu jej szybkości i trwałości. Myślenie konkretne przeobraża się w abstrakcyjno-słowne. Religijność łączy się bardzo ściśle z autorytetem. Przenoszenie cech własnych rodziców na obraz Boga. Religijność cechuje rytualizm. Ok. 9. roku życia zanika naiwny obraz Boga, a pojawia się rozumienie Go jako ducha, k óry jest wszechobecny, dobry i sprawiedliwy. [a co z doświadczeniem osoby Chrystusa] Cele katechetyczne wymagania ogólne (PPK, s. 28) I. Interpretacja życia w świetle wiary Poznaje podstawowe prawdy wiary. II. Wprowadzenie w rozumienie sakramentów Eucharystii oraz pokuty i pojednania III. Kontakt z Bogiem w liturgii i modlitwie IV. Postawa moralna Uczeń pogłębia rozumienie Przykazań Bożych, a także motywację wiary w ich przestrzeganiu. Treści wymagania szczegółowe Zadania katechezy: Rozwijanie poznania wiary (PPK, s. 29) a) zadanie nauczyciela religii Kształtowanie umiejętności odnajdywania śladów Boga w świecie oraz przyjmowania objawienia. Wiadomości: Pismo Święte księgą wiary Uczeń: wskazuje znaczenie Pisma Świętego w życiu człowieka, uważnie słucha słów Pisma Świętego. [Pismo Święte w kontekście objawienia Boga w świecie; jeden ze sposobów poznania Boga] b) zadanie nauczyciela religii Ukazanie ogólnych zarysów historii zbawienia jako działania miłosiernego Boga w dziejach świata i ludzi. Wiadomości: Stworzenie świata, ludzi i aniołów. Grzech ludzi, Obietnica zbawienia. Prorocy przekazicielami obietnicy. Maryja Matką Chrystusa i naszą.

4 Jezus obiecanym Zbawicielem. Publiczna działalność Jezusa. Uczeń: wyjaśnia, że stworzenie jest przejawem miłości Bożej. omawia teksty mówiące o działaniu Boga. wyjaśnia pojęcia: anioł, szatan, zbawienie, grzech, prorok, apostoł. 4 Zadanie katechezy: Wychowanie liturgiczne (PPK, s. 30) Uczeń: opowiada o ustanowieniu Eucharystii. Zadanie katechezy: Formacja moralna (PPK, s ) a) zadanie nauczyciela religii Ukazanie wybranych wydarzeń z historii zbawienia odnoszących się do życia ucznia. Treści: Nauczanie Jezusa w przypowieściach. Uczeń: omawia wybrane przypowieści Jezusa. b) zadanie nauczyciela religii Kształtowanie sumienia na podstawie przykazania miłości w Dekalogu i Ewangelii Treści: Treści i znaczenie poszczególnych przykazań Dekalogu. Uczeń: wyjaśnia, jakie postawy sprzeciwiają się Bożym przykazaniom. c) zadania nauczyciela religii Kształtowanie umiejętności rozwoju własnej osobowości na przykładzie wzoru świętych. Treści: Postaci biblijne przykładem życia wiary. Uczeń: wskazuje, w czym może naśladować postaci biblijne i świętych. Wskazanie co do sposobu realizacji (PPK, s. 32) Położenie większego nacisku na emocjonalne i wolitywne przylgnięcie do głoszonych treści. Do osiągnięcia tego celu służą takie metody, jak inscenizacja, drama, przestawienie ról, opis, pogadanka, wzbogacone pracą z obrazem. W formowaniu postaw wiary i modlitwy ważną rolę pełni naśladownictwo. Stad istotna jest postawa katechety oraz wzorce postaci biblijnych i świętych Przełożenie na PNR Klasa I: Jesteśmy w rodzinie Pana Jezusa [wiek 6.-7.] Blok 1: Witam Bądź pozdrowiony, Panie (PNR, s. 36) Cele katechetyczne Ukazanie Biblii jako Księgi będącej listem kochającego Ojca od ludzi. Kształtowanie umiejętności słuchania słów Boga. Treści:

5 Biblia Księga nad księgami i list kochającego Ojca do ludzi. Wymagania: Uczeń wyjaśnia, dlaczego Pismo Święte jest najważniejszą Księgą na świecie. 5 Blok 2: Dziękuję i chwalę Chwała na wysokości Bogu (PNR, s. 37) Treści: Maryja chwali Boga: Wielbi dusza moja Pana. Blok 3: Proszę Proście, a otrzymacie (PNR, s ) Cele katechetyczne: dotyczą modlitwy, jej formy, gestów i słów Treści: Wezwania modlitwy Ojcze nasz. Jan Chrzciciel zapowiada przyjście Jezusa, Baranka Bożego, który gładzi grzechy świata. Maryja Matką Jezusa. Świadkowie narodzenia. Józef i Maryja opiekują się Jezusem. Wymagania: Uczeń zna wydarzenia związane z narodzeniem Jezusa. [blok powiązany z Adwentem problem: jak wprowadzić tu Jana Chrzciciela, który mówi już o dorosłym Jezusie; zupełnie oderwane od tematyki bloku wskazanie na Jezusa jako Baranka Bożego gładzącego grzechy świata gdzie wyjaśnienie tego. Jeśli blok dotyczy prośby, to nie należałoby tu wprowadzić motywu oczekiwania w ST na Zbawiciela i w ten sposób któreś z prostych proroctw Izajasza lub Micheasza] Blok 6: Czuwam z Maryją i innymi świętymi Zróbcie, co wam powie (PNR, s. 41) Cele katechetyczne: Poznanie biblijnych scen związanych z Maryją. Wymagania: Uczeń opowiada o wydarzeniach z życia Maryi. [wrażenie, że autorom programu chodzi tak naprawdę tylko o jedno wydarzenie Kanę Galilejską; jakie inne? Brak precyzji w treściach tam sugestia słucham Jezusa i wypełniam Jego słowa, czyli Kana?] Klasa II: Kochamy Pana Jezusa [wiek 7.-8.] [Tu Biblia już wyraźnie obecna; stosownie do roku liturgicznego] Blok 1: Słuchamy Mów, Panie (PNR, s ) Cele katechetyczne: Kształtowanie umiejętności dotyczących okazywania czci księdze Pisma Świętego oraz poszanowania osób odczytujących i głoszących słowo Boże zawarte nie tylko w katechizmach, ale także w podręcznikach szkolnych (PNR, s. 44).

6 6 [Autorzy programu wprowadzają pojęcie słowo Boże, które ma mieć szersze konotacje niż tylko Pismo Święte. Wrażenie zrównania Pisma Świętego, katechizmów i podręczników szkolnych (sic!) do nauki religii czy wszystkich?] [pewne doprecyzowanie w treściach ] Treści (PNR, s. 45): Pan Bóg przemawia do nas w Piśmie Świętym; wyznaje nam swoją miłość w słowach i czynach Pana Jezusa zapisanych na kartach Ewangelii; przemawia do nas w głosie sumienia; uczy nas przez rodziców, wychowawców, kapłanów, katechetów. Dobrane perykopy biblijne, modlitwy, pieśni i formuły wiary z małego katechizmu służące interioryzacji powyższych treści. Wymagania: Uczeń wskazuje, w jaki sposób Bóg przemawia do ludzi. Zna wybrane postaci biblijne słuchające Boga. Zna wydarzenia z życia Jezusa. Wie, że Biblia jest księgą świętą listem kochającego Ojca do ludzi, umie wyrazić wobec niej swój szacunek. Rozumie dialogi stosowane podczas liturgii słowa. [treści i umiejętności nie korespondują z celami katechetycznymi tego bloku] Blok 2: Odpowiadamy Oto ja, poślij mnie [blok realizowany w okresie Adwentu] Cele katechetyczne (PRN, s. 45) Zapoznanie z wybranymi postaciami biblijnymi słuchającymi słów Boga. Kształtowanie umiejętności odpowiadania swoim postępowaniem na słowo Boże. Treści (PNR, s ) Ludzie wobec słowa Bożego w świetle przypowieści o siewcy. Pan Bóg mówi do Adama i Ewy, Abrahama, Mojżesza, Samuela, Maryi. Adwent czasem słuchania Pana Boga, który mówi przez Jana Chrzciciela. Dobrane perykopy biblijne [ ] służące interioryzacji powyższych treści. Umiejętności (PNR, s. 46) Uczeń zna wybrane postaci biblijne, które odpowiedziały na wezwanie Boga. Blok 3: Dziękujemy Dzięki, o Panie Cele katechetyczne (PNR, s 46) Zapoznanie z działalnością publiczną Jezusa. Treści (PNR, s. 46) Jezus w Nazarecie życie Najświętszej Rodziny. Publiczna działalność Jezusa (nauczanie i cuda). Wymagania (PNR, s. 47) Uczeń zna wybrane perykopy biblijne ukazujące publiczną działalność Jezusa.

7 Blok 4: Grzeszymy i powracamy Przyjmij mnie, Ojcze [okres Wielkiego Postu] 7 Cele katechetyczne (PNR, s. 47) Wprowadzenie w sakrament pokuty i pojednania. Treści (PNR, s. 47): Źródło przebaczenia udzielanego przez Pana Boga (męka, śmierć i zmartwychwstanie Pana Jezusa). Dobrane perykopy biblijne [ ] służące interioryzacji powyższych treści. [jakie teksty biblijne można wnioskować z wymagań] Wymagania (PNR, s. 48) Uczeń opowiada przypowieść o miłosiernym Ojcu. Wyjaśnia nauczanie Jezusa o Bożym przebaczeniu. Blok 5: Otrzymujemy Boże dary [teksty biblijne sugerowane przez treści ; brak precyzyjnego wskazania och w wymaganiach] Treści (PNR, s. 49) Potrzeba wiary niezbędnej do rozumienia słów i czynów Pana Jezusa wyjaśniających tajemnicę Eucharystii (Mowa Eucharystyczna). Nauczanie Pana Jezusa o chlebie odsłaniającym moc Boga i zapowiadającym nowy pokarm na życie z Nim. Eucharystia ofiarą, ucztą [ ] znakiem zmartwychwstałego Jezusa. Dobrane perykopy biblijne [ ] służące interioryzacji powyższych treści. [czy te perykopy do mowa Jezusa po rozmnożeniu chleba w Kafarnaum J 6? Jakie inne?] Wskazania do realizacji programu (PNR, s ) Klasa II winna wprowadzić katechizowanych w przeżywanie roku liturgicznego. W formowaniu postaw wiary i modlitwy ważną rolę pełni naśladownictwo. Stąd istotna jest postawa katechety oraz wzorce postaci biblijnych [dosłownie z PPK, s. 32]. Klasa III: Przyjmujemy Pana Jezusa (wiek 8.-9.) [przygotowanie do osobistego spotkania Chrystusa w sakramencie pokuty i pojednania oraz Eucharystii] [zmiana stylu, ale też treści jeszcze mnie precyzji we wskazywaniu treści i wymagań] Blok 1: Modlimy się Treści (PNR, s. 53) Modlitwa indywidualna i wspólnotowa. Przykłady modlitwy w Piśmie Świętym. Wymagania (PNR, s. 53) Uczeń wskazuje przykłady modlitwy w Biblii. [jakie modlitwy; czy tylko ogólnie, np. psalmy, czy też chcemy dzieci nauczyć jakieś modlitwy; w celach katechetycznych mówi się o pogłębieniu wiadomości o chrześcijańskiej modlitwie w stosunku do kl.

8 8 II; o doskonaleniu umiejętności modlitwy dziękczynienia, prośby, przeproszenia i uwielbienia czy temu mają służyć modlitwy z Biblii? Na poziomie klasy III dzieci nie są w stanie czytać i rozumieć tekstów modlitw wziętych z Biblii zbyt trudne]. Blok 4: Słuchamy Pana Jezusa Cele katechetyczne (PNR, s. 55) Ukazanie wartości wspólnotowego spotkania przy stole Słowa Bożego. Uwrażliwienie na słowo Boże zawarte w Piśmie Świętym i celebrowane w liturgii. Zapoznanie z Jezusem Chrystusem, który będąc Słowem Boga w czasie liturgii słowa rozmawia ze zgromadzonymi i Pisma im wyjaśnia. Wprowadzenie w strukturę liturgii słowa oraz kształtowanie wypływającej z wiary postawy należnej czci wobec Pisma Świętego. Kształtowanie postawy słuchania słowa Bożego, zaufania Bogu i wyznawania wiary w Boga. [niekonsekwencja w pisaniu z dużej i małej litery słowo ; różne sytuacja Pisma Świętego słowo Boże, Słowo-Chrystus, słowo celebrowane w liturgii ] Treści (PNR, s. 55) Rola pisma, czasopism, książek, listu pisanego przez osobę bliską. Potrzeba komentowania i wyjaśniania tego, co zostało napisane w relacjach międzyludzkich. Jezus Chrystus rozmawia z nami w liturgii słowa i Pisma nam wyjaśnia. [czy właściwy sposób podpowiedzenia, dlaczego potrzeba wyjaśniania słowa Bożego? brak w treściach odniesienia do Jezusa jako Słowa ; co kwalifikuje Jezusa do wyjaśnia Pisma sam jest Słowem] Wymagania (PNR, s. 56) Uczeń zna strukturę liturgii słowa. Wie, że w liturgii słowa sam Jezus Chrystus rozmawia ze zgromadzonymi i Pisma im wyjaśnia. Wyjaśnia, dlaczego Ewangelia jest najważniejszym tekstem biblijnym w liturgii słowa. Wie, jak należy słuchać słowa. II etap edukacyjny: klasy IV-VI szkoły podstawowej Katecheza mistagogiczna Założenia PPK Charakterystyka dzieci klas IV-VI (PPK, s ) Intensywny rozwój umysłowy, emocjonalny i wolitywny. Posługiwanie się pamięcią logiczną, zerwanie z czysto mechanicznymi sposobami zapamiętywania. Aktywność nabiera coraz bardziej cech świadomej i celowej działalności. Konflikty między dorastającymi dziećmi a rodzicami. Autorytety nie mają już takiego znaczenia. Dochodzi do krytycznej oceny niektórych form religijnych i zachowania dorosłych. Przejście od religijności autorytarnej do prób osobistego nawiązania kontaktu z Bogiem.

9 9 Cele katechetyczne wymagania ogólne (PPK, s. 39) I. Odbiór, analiza i interpretacja tekstów o charakterze religijnym Uczeń rozwija sprawność uważnego słuchania Pisma Świętego, katechizmu i innych tekstów, umiejętność rozumienia znaczenia słownictwa religijnego; [ ] poznaje teksty biblijne i inne teksty religijne niezbędne dla tego etapu rozwoju religijnego; uczy się je odbierać świadomie i refleksyjnie; [ ] w kontakcie z tekstami biblijnymi i innymi tekstami religijnymi kształtuje chrześcijańską hierarchie wartości, swoją wrażliwość, gust estetyczny, poczucie własnej tożsamości ucznia Chrystusa i postawę miłości Kościoła i Ojczyzny. II. Tworzenie wypowiedzi Uczeń rozwija umiejętność wypowiadania się w mowie i w piśmie na tematy poruszane na zajęciach, związane z poznawanymi tekstami biblijnymi i innymi tekstami o charakterze religijnym [ ]. III. Zainteresowanie problematyką kościelną IV. Zainteresowanie otaczającym światem i praktyczne wykorzystanie wiedzy religijnej V. Postawa moralna Treści wymagania szczegółowe a) zadania katechezy: Rozwijanie poznania wiary (PPK, s. 40) W ramach tego (1) zadania nauczyciela religii: zainteresowanie przesłaniem Bożym Wiadomości: wiara jako dar i zadanie: motywacja do poznawania różnych tekstów biblijnych i ich przesłania oraz do poznawania nauczania Kościoła. (2) zadania nauczyciela religii: uzdalnianie do odczytania w nauczaniu biblijnym wezwania Bożego do własnego życia Wiadomości: podstawowe wiadomości o Piśmie Świętym (wybrane nazwy ksiąg i ich autorzy, najprostsze zasady interpretacji) słowo Boże jako odpowiedź na ludzkie pytania i pomoc w kształtowaniu ludzkiego życia. Umiejętności: uczeń odnajduje i interpretuje poszczególne fragmenty Pisma Świętego, integruje wydarzenia biblijne w liturgią, rokiem liturgicznym i zwyczajami, aktualnymi wyzwaniami życiowymi. (3) zadania nauczyciela religii: pomoc w odkrywaniu wiary jako fundamentalnego czynnika w zrozumieniu świata i własnego życia Wiadomości: Symbole wiary. Przesłanie wybranych fragmentów biblijnych dotyczących stworzenia, miłosierdzia, opatrzności i miłości Boga Ojca (na przykładzie narodu wybranego), życia i dzieła Jezusa Chrystusa. Duch Święty w życiu Kościoła i chrześcijanina. Wymagania: referuje wydarzenia i teksty biblijne odnoszące się do podstawowych prawd wiary Kościoła; opisuje działanie Ducha Świętego w Kościele i w świecie; wskazuje na związki Biblii, wiary i Kościoła z życiem narodu.

10 10 [potrzeba skorelowania z PPK dla klas I-III; w PNR dla kl. II wybrzmiewa ujęcie historiozbawcze a więc w stosunku do tego wybór tekstów biblijnych dotyczących stworzenia, miłosierdzia, opatrzności i miłości Boga Ojca na przykładzie narodu wybranego ] b) zadania katechezy: wychowanie liturgiczne (PPK, s. 40) Wiadomości: Sakramenty, ich podział i istota, biblijne podstawy. c) zadania katechezy: formacja moralna (PPK, s. 41) Wiadomości: Dekalog i Błogosławieństwa wyrazem troski Boga o szczęście człowieka. d) zadania katechezy: wychowanie do modlitwy (PPK, s. 41) (1) zadania nauczyciela religii: zaznajomienie ze sposobami i rodzajami modlitwy oraz z biblijnymi wzorami modlitw. Wiadomości: Różne sposoby i rodzaje modlitwy w oparciu o przykłady biblijne. Wymagania: Uczeń formułuje modlitwę tekstami biblijnymi i własnymi słowami. [ w PNR dla kl. III uczeń wskazuje przykłady modlitwy w Biblii jak to zróżnicować, jaki rozwój w katechezie o modlitwie?] Wskazanie do sposób realizacji (PPK, s ) Skromnie o metodach. Katecheza winna dostarczać im wzorców osobowych, prowadzić do trudu poszukiwania wiary. Stąd istotne jest wykorzystanie metod poszukujących i motywujących, które służą kształtowaniu umiejętności. Skorelowanie z językiem polskim (PPK, s. 43) Umiejętności z j. pol. I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. czytanie i słuchanie, Uczeń sprawnie czyta teksty głośno i cicho; określa temat i główną myśl tekstu; [ ] rozpoznaje formy gatunkowe; odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od informacji drugorzędnych; wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio; rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi; wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście. Współpraca z parafią (PPK, s. 49) Na początku klasy IV można urządzić nabożeństwo z przekazaniem egzemplarza Pisma Świętego, a na zakończenie klasy VI wręczyć im tekst Wyznania wiary.

11 Przełożenie na PNR 11 Klasa IV szkoły podstawowej: Jestem chrześcijaninem (wiek ) Blok 2: Poznaję Boga [hermeneutyka biblijna] Cele katechetyczne (PNR, s. 72) Nabywanie umiejętności korzystania z Pisma Świętego. Motywowanie do poznawania różnych tekstów biblijnych i ich przesłania oraz do poznawania nauczania Kościoła. Kształtowanie umiejętności dawania odpowiedzi na wezwanie Boga zawarte w Piśmie Świętym. Treści (PNR, s. 72) Pismo Święte natchnionym źródłem odkrywania tajemnicy Boga i księgą miłości Boga do człowieka. Jedność Starego i Nowego Testamentu; Bóg przemawia do swego ludu w liturgii. Ewangelia Dobra Nowiną o zbawieniu w Jezusie Chrystusie powierzoną wiernym wszystkich czasów; aktualne odczytanie nauki Chrystusa w liturgii Słowa. Postawa dziękczynienia za Boże Objawienie w modlitwie i uczynkach; [ ] odnajdywanie ziaren Słowa w literaturze i kulturze. [czy rzeczywiście jest sens dorzucania tutaj liturgii słowa, podkreślając, że jest to aktualne odczytanie nauki Chrystusa w jakim sensie odczytanie? Dalej w wymaganiach infantylne oczekiwanie w stosunku do katechezy z kl. III, by uczeń wskazywał moment, kiedy w liturgii Mszy Świętej czytany jest fragment Starego, a kiedy Nowego Testamentu ] Wymagania (PNR, s. 73) Uczeń wyjaśnia pojęcia: objawienie, objawienie Boże, natchnienie biblijne, ST, NT, Ewangelia. Opisuje sposoby objawienia się Boga człowiekowi. Podaje podstawowe zasady korzystania z Pisma Świętego. Podaje nazwy wybranych ksiąg Pisma Świętego i ich autorów. Wyjaśnia, dlaczego Ewangelia jest Dobra Nowiną o zbawieniu w Jezusie. Wyjaśnia, dlaczego Pismo Święte jest nazywane księga miłości Boga do człowieka. Wskazuje moment, kiedy w liturgii Mszy Świętej czytany jest fragment Starego, a kiedy Nowego Testamentu. Odnajduje i interpretuje wybrane perykopy biblijne. Wskazuje na związek Biblii z życiem narodu i kultura chrześcijańską. [różnica między objawieniem i objawieniem Bożym? regres, gdy chodzi o pytanie dotyczące liturgii słowa; co to znaczy interpretuje wybrane perykopy biblijne ; związek Biblii z kulturą jako taką, bez zawężania chrześcijańską bardziej uwrażliwienie, że bez Biblii nie zrozumie się kultury w ogóle, nawet gdy ta będzie pretendowała do miana laickiej]

12 Blok 3: Pytam, w co wierzę [kwestia wiary] 12 Treści (PNR, s. 74) Przymioty Boga. Wszechmoc i mądrość Boża odpowiedzią na ludzką słabość. Bóg miłosierny i sprawiedliwy działa na rzecz człowieka. Obecność Boga w ludzie Starego i Nowego Przymierza oraz jej znaki źródłem wiary w Bożą Opatrzność dla dzisiejszego chrześcijanina. Wymagania (PNR, s. 74) Uczeń wyjaśnia istotę wiary religijnej na przykładzie postaci biblijnych. [w jaki sposób przybliżać przymioty Boga gdzie je odkrywać? Jeśli Bóg objawia się w historii zbawienia, której świadectwem jest Biblia, to chyba w niej. Czy to ma być ujęcie historiozbawcze ciągłość, progres w historii, czy też punktowe pojedyncze postaci? Jeśli postaci, to np. Abraham, Mojżesz, ale one wpisują się w historię zbawienia. Jak je w tej części przedstawiać?] Blok 5: Z Jezusem Chrystusem jestem w drodze do Boga Ojca Cele katechetyczne (PNR, s. 76) Eucharystia, Opatrzność Boża Treści (PNR, s. 76) m.in. Biblijne znaki Opatrzności Bożej potwierdzeniem troski Boga o człowieka i źródłem nadziei. Jezus Chrystus Drogą, Prawdą i Życiem. nauka i naśladowanie Jezusa pomocą w drodze do Boga. Słowo Boże jako odpowiedź na ludzkie pytania i pomoc w kształtowaniu ludzkiego życia. Wymagania (PNR, s. 77) Uczeń wie, że Opatrzność Boża czuwa nad każdym człowiekiem, podaje tego przykłady, wie, że Jezus jest drogą do Ojca, rola Eucharystii w tej drodze. Uczeń ukazuje aktualność wydarzeń biblijnych w świetle współczesnych wyzwań życiowych. [pytanie: co to są biblijne znaki Opatrzności Bożej? Chodzi o wydarzenia z historii zbawienia, które są dowodami Opatrzności Bożej? Ale takie ujęcie dubluje blok 3 zob. wyżej o aktualność jakich wydarzeń biblijnych chodzi autorom programu; wprowadzają nowy moment interpretacyjny: aktualizacja na czym ma on polegać? Chodzi o uchwycenie, że wydarzenia w Biblii są archetypiczne, metahistoryczne, czy też chodzi o umiejętność rekreacji tekstu w życiu katechizowanych?] Klasa V: Wierzę w Boga (wiek ) Pierwsze zdanie PNR tłumaczy zamysł autorów programu: Program klasy V stanowi pomoc w odkrywaniu Bożej obecności, Bożej mocy i Bożego działania na przykładzie postaci i wydarzeń zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu (s. 79). Wprowadzone postaci biblijne i wydarzenia z ich życia pełnią rolę wzorców osobowych: postaw wiary i moralności, stanowiących drogowskazy do poszukiwań wzorów dla własnego życia ucznia. Należy je naśladować i z ich wyborami się identyfikować w pracy nad własnym charakterem (s. 79).

13 Blok 1: Bóg kocha ludzi 13 Cele katechetyczne (PNR, s. 80) m.in. Poznanie biblijnego i teologiczne ujęcia wspólnoty życia z Bogiem. Treści (PNR, s. 80) Dzieło stworzenia; szczególna godność człowieka kobiety i mężczyzny; odpowiedzialność człowieka za dzieło stworzenia oraz za nowe niebo i nową ziemię. Nieposłuszeństwo pierwszych ludzi źródłem nieszczęść człowieka. Miłość Stwórcy większa od ludzkich grzechów Bóg zapowiada Zbawiciela [ ] Grzech niszczy przyjaźń ludzi z Bogiem i między sobą (Kain i Abel, wieża Babel). Bóg pozostaje wierny i zawiera z nimi przymierza (Noe). Jedność ludzi z Bogiem w Nowym Przymierzu w liturgii i sakramentach. Wymagania (PNR, s ) uczeń wymienia prawdy o początku świata zawarte w Księdze Rodzaju, wymienia prawdy o człowieku zawarte w Księdze Rodzaju, podaje istotę, przyczyny i skutki grzechu, wskazuje na istotę człowieczeństwa; wyjaśnia odpowiedzialność człowieka za siebie i za świat, wyjaśnia tekst protoewangelii, wyjaśnia przyczyny i sens biblijnego potopu, [ ] porównuje umowy między ludźmi z przymierzem z Bogiem [ ] [zwraca uwagę ujęcie jednoczące ST i NT] Blok 2: Bóg opiekuje się ludźmi Cele katechetyczne (PNR, s. 82) m.in. Poznanie przesłania biblijnego o Bogu opiekującym się swoim ludem. Motywowanie na przykładzie bohaterów biblijnych do umacniania własnej relacji z Bogiem. Treści (PNR, s. 82) Wiara w Boga i ufność Jego Słowu źródłem błogosławieństwa (Abraham, Jakub, Józef). Człowiek wierzący odpowiada na zaproszenia do życia we wspólnocie z Bogiem i ludźmi [ ]. Bóg wierny swemu przymierzu troszczy się o zniewolony lud i prowadzi go ku wolności (życie narodu wybranego w niewoli egipskiej, Mojżesz, naród wybrany w drodze do Ziemi Obiecanej). Łaska Boża ratuje człowieka z niewoli grzechu; Chrystus Zmartwychwstały przez swe sakramenty prowadzi ku wolności i daje ludziom ocalenie. Wymagania (PNR, s ) Uczeń: podaje treść obietnicy danej Abrahamowi i wyjaśnia, w jaki sposób Bóg ją wypełnił, opisuje, czego uczy nas wiara Abrahama, uzasadnia, dlaczego Jakub jest wzorem oddania się Bogu, opowiada o życiu rodzin izraelskich w niewoli egipskiej, porównuje paschę Izraelitów i Paschę chrześcijan, opisuje, w jaki sposób Bóg troszczył się o Izraelitów podczas wędrówki do Ziemi Obiecanej, wyjaśnia analogię między przejściem przez Morze Czerwone a chrztem świętym; manną na pustyni a Eucharystią, wodą ze skały a łaską Bożą, Ziemią Obiecaną a niebem, ocenia własne postępowanie w świetle wybranych przykładów bohaterów biblijnych. [ ]

14 14 [jedność obu Testamentów; lektura typologiczna; bohaterowie biblijni wrażenie idealizacji tych postaci może potrzeba też pokazania, że są z krwi i kości, a Bóg posługuje się nawet słabym i grzesznym człowiekiem, sprawia, że przekracza swoje słabości; w tym kontekście osoba Jezusa wzorzec do naśladowania; problem typologii by nie wpaść w pułapkę nadinterpretacji sensu ponad dosłownego, np. Ziemia Obiecana niebo to czym w takim układzie będzie ziemia, na której żyjemy; co wtedy z ideą Królestwa Bożego? Podobnie kwestia wody ze skały jako obraz łaski Bożej pili ze skały 1 Kor 10,4: a skałą jest Chrystus, wcześniej pokarm jest nim Chrystus] Blok 3: Bóg zawiera przymierze z ludźmi Cele katechetyczne (PNR, s. 83) zapoznanie się z idea przymierza i wierności Boga wobec człowieka, doskonalenie umiejętności odczytywania Bożego wezwania zawartego w Dekalogu. [ ] Treści (PNR, s ) m.in. Przymierze na Synaju wyrazem miłosiernej i wiernej miłości Boga do ludzi; Nowe przymierze w Jezusie Chrystusie wypełnieniem Bożych obietnic i ratunkiem dla błądzącego człowieka. Bóg pozostaje wierny swemu przymierzu mimo niewierności człowieka każdego czasu. Wymagania (PNR, s. 84) m.in. Uczeń podaje przymioty Boga ujawniające się w wydarzeniu zawarcia przymierza, uzasadnia, że Dekalog jest wyrazem miłości i troski Boga o człowieka, ocenia własne postępowanie w świetle Dekalogu, wyjaśnia analogię między wężem miedzianym na pustyni a krzyżem Chrystusa, omawia Jezusowe znaki wierności Bogu, wskazuje, jak można do życia ludzi odnieść prawdę o niewierności Izraelitów i Bożym przebaczeniu. [jedność Testamentów, typologia, wyraźna aktualizacja orędzia] Blok 4: Bóg posyła Jezusa Cele katechetyczne (PNR, s. 85) m.in. zapoznanie się z treścią obietnic mesjańskich, poznanie ziemi Jezusa jako kontekstu Jego życia i działalności, odkrywanie znaczenia osoby Jezusa z Nazaretu, Jego życia i działalności dla dziejów ludzkości, uświadomienie aktualizowania się zbawczych wydarzeń w liturgii roku kościelnego. Treści (PNR, s. 85) bardzo rozbudowany blok - czy jest w ogóle możliwe zachowanie proporcji między sześcioma blokami składającymi się na katechezę w klasie V? podaję opisowo i skrótowo: zapowiedzi prorockie odnoszące się do Mesjasza [ ] Jezus postacią historyczno biblijne i pozabiblijne źródła wiedzy o Jezusie uzasadnieniem wiary w Zbawiciela, Jezus zapowiadanym Mesjaszem [ ],

15 15 Jezus Bóg i Człowiek posłany dla naszego zbawienia; uniżenia Syna Bożego jako wywyższenia człowieka [ ], Jezus sprawiedliwy Sługa będący wzorem posłuszeństwa i pokory [ ], założyciel Królestwa Bożego, które nie jest z tego świata, ale już w tym świecie ma początek w sercach ludzi; tajemnice życia Jezusa Wcielenie [ ], Ziemia Zbawiciela miejscem uświęconym przez życie, mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa. Wymagania (PNR, s. 86) m.in. Uczeń porządkuje wydarzenia Bożej interwencji w historii zbawienia, wymienia imiona proroków zapowiadających przyjście Mesjasza, zna proroctwa zapowiadające Mesjasza, opisuje położenie i ukształtowanie powierzchni Palestyny, opowiada o życiu codziennym w Palestynie za czasów Jezusa, wymienia źródła chrześcijańskie i pozachrześcijańskie o Jezusie. [połączenie archeologii, historii, geografii z teologią; wyprzedza się PNR źródła biblijne i pozabiblijne przewidziane przez PPK, s. 54, dopiero w gimnazjum; jakie proroctwa mesjańskie? czy pieśni o Słudze Jahwe?] Blok 5: Bóg naucza przez Jezusa Cele katechetyczne (PNR, s. 87) m.in. Poznanie nauczania Jezusa Chrystusa. Odkrywania świata wartości płynących z ewangelicznych błogosławieństw. Treści (PNR, s. 87) m.in. Nauka o Królestwie Bożym w przypowieściach wskazaniem dla rozwiązywania problemów w codziennych sytuacjach. Interpretacja ludzkiego doświadczenia w świetle nauczania Słowo Boże głoszone w liturgii drogowskazem do nieba; odpowiedź na Boże wezwanie modlitwą i czynem. Kazanie na Górze. Ponadczasowe wartości z nich płynące. Żyć Ewangelią każdego dnia w świetle Ewangelii zmieniać życie; nauka Jezusa podstawą dla budowania relacji z Bogiem i ludźmi oraz funkcjonowania wspólnot [ ]. Wymagania (PNR, s. 88) Uczeń rozumie ideę Królestwa Bożego, zasad jego budowania, jego wewnętrzny dynamizm. Wyjaśnia błogosławieństwa ewangeliczne jako drogowskazy na drodze do świętości. Wskazuje na istotę wybranych przypowieści Jezusa i dokonuje ich aktualizacji. [niezrozumiałe w treściach odniesienie do liturgii w jakim świetle ma być interpretowane życie ludzkie? Tej treści nie odnajduje się w wymaganiach jakie wybrane przypowieści jaki klucz ]

16 Blok 6: Bóg działa przez Jezusa 16 Cele katechetyczne (PNR, s. 88) m.in. Poznanie ewangelicznego przekazu o cudach Jezusa. Ukazanie prawdy o zbawczej śmierci Jezusa na krzyżu [ ] Treści (PNR, s. 89) m.in. Jezus uzdrawia i odpuszcza grzechy, objawiając swoją Boskość wobec potrzebujących ludzi [ ], Jezus rozmnaża chleby, aby zaspokoić głód życia wiecznego uczestnictwo w Eucharystii trwaniem w Jezusie i udziałem w Jego tajemnicach [ ], Jezus ucisza burzę na jeziorze wiara w Jezusa ratunkiem dla człowieka pośród życiowych burz [ ]; Jezus Panem życia zmartwychwstanie Jezusa i ewangeliczne opisy wskrzeszeń nadzieją na życie wieczne wierzących Chrystusowi [ ]. Wymagania (PNR, s. 89) m.in. wyjaśnia istotę uzdrowień dokonywanych przez Jezusa, uzasadnia związek rozmnożenia chleba z Eucharystią, wyjaśnia zbawczy sens śmierci Chrystusa. [aktualizacja; klucz interpretacyjny do wydarzeń z życia Jezusa przekładający się na sytuację współczesnego człowieka; zmartwychwstanie Jezusa tylko nadzieją na życie wieczne?] Wskazania do realizacji programu (PNR, s ) Wymiar egzystencjalny katechezy. Funkcja ewangelizacyjna katechezy jest realizowana poprzez przypominanie wydarzeń biblijnych ST, będących zapowiedzią wydarzeń zbawczych, wyjaśnianie podstawowych prawd wiary, motywowanie uczniów do nawrócenia i zmiany życia wzorem bohaterów biblijnych oraz wskazywanie wartości modlitwy, lektury Pisma Świętego, liturgii i sakramentów. Ponadto katecheza, prezentująca sytuacje z Ewangelii, zmierza do obudzenia w katechizowanym zainteresowania osobą Chrystusa, Jego nauką, działalnością i misją. [będących zapowiedzią wydarzeń zbawczych czy wydarzenia ST nie były wydarzeniami zbawczymi? funkcja ewangelizacyjna zmierza do wzbudzenia zainteresowania osobą Chrystusa na czym polega ewangelizacja; w PPK ani w PNR nie pojawia się słowo kerygmat ] Klasa VI: Wierzę w Kościół (wiek ) Blok 1: Tajemnica Kościoła Chrystusowego Cele katechetyczne (PNR, s ) m.in. pogłębienie znajomości treści religijnych z biblijnego opowiadania o Zesłaniu Ducha Świętego; zapoznanie się z życiem i działalnością św. Piotra i św. Pawła. Treści (PNR, s. 93) m.in. Zesłanie Ducha Świętego i jego konsekwencje [ ], Życie pierwszych wspólnot chrześcijańskich wzorem dla dzisiejszego Kościoła [ ],

17 17 Życie i działalność świętych Piotra i Pawła realizacją Chrystusowego posłannictwa. Jezus uzdalnia do wypełniania powierzonej misji szczególna rola św. Piotra i jego następców wyrazem troski Jezusa o lud Boży. Działalność ewangelizacyjna św. Pawła wzorem pilności w głoszeniu męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa [ ]. Wymagania (PNR, s. 94) m.in. Uczeń zna perykopy biblijne o początkach Kościoła, wie, czym charakteryzowało się życie pierwszej gminy chrześcijańskiej, wyjaśnia rolę Piotra i jego następców w Kościele, wyjaśnia, dlaczego św. Pawła nazywamy Apostołem Narodów. [bardzo skromny zakres wymagań wobec ucznia w tym bloku] Blok 2: Siedem sakramentów Kościoła Treści (PNR, s. 95) m.in. biblijne podstawy sakramentów Wymagania (PNR, s. 95) m.in. uczeń wskazuje biblijne podstawy sakramentów.

18 3. III etap edukacyjny: gimnazjum Katecheza wyznania i rozumienia wiary Założenia katechezy w PPK Cele katechetyczne wymagania ogólne (PPK, s ) I. Analiza i interpretacja biblijna Uczeń nabywa podstawową wiedzę z zakresu analizy tekstu biblijnego i umiejętności interpretacji religijnej perykop biblijnych. II. Chronologia, analiza i interpretacja historiozbawcza Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami historii zbawienia; dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością; [ ] przyporządkowuje fakty historyczne datom; odpowiada na proste pytania postawione do tekstu źródłowego, planu, mapy, ilustracji; [ ] stawia pytania dotyczące przyczyn i skutków analizowanych wydarzeń z historii zbawienia i współczesnych. III. Przygotowanie do przyjęcia sakramentu bierzmowania IV. Kształtowanie sumienia, postaw moralnych oraz samooceny V. Tworzenie wypowiedzi na tematy religijne również związane z poznawanymi tekstami biblijnymi Treści wymagania szczegółowe Zadania katechezy: Rozwijanie poznania wiary (PPK, s. 53) (1) Zadania nauczyciela: Wprowadzenie w podstawowe pojęcia nauki o Biblii, o języku i historii zbawienia. Wiadomości: Gatunki literackie w Biblii. Języki biblijne i księgi w nich napisane. Natchnienie biblijne. Główne wydarzenia i postaci starotestamentalnej historii zbawienia. Orędzie poszczególnych Ewangelii. Umiejętności: opisuje proces formowania się ksiąg biblijnych, charakteryzuje związek między Pismem Świętym i Tradycją, dokonuje interpretacji literackiej i religijnej wybranych fragmentów biblijnych, wskazuje przykłady gatunków literackich w księgach biblijnych, uzasadnia konieczność określenia gatunków literackich dla właściwej interpretacji tekstów biblijnych, przedstawia podstawowe wydarzenia należące do starotestamentalnej historii zbawienia w porządku chronologicznym (patriarchowie, wędrówka do Ziemi Obiecanej, epoka sędziów, pierwsi królowie, podzielone królestwo, niewola babilońska, powstanie machabejskie, sytuacja Izraela przed narodzeniem Chrystusa), prezentuje najważniejsze wydarzenia życia wybranych postaci starotestamentalnych: patriarchów, Mojżesza, Jozuego, Samuela, Saula, Dawida, Salomona, braci machabejskich, wybranych proroków, dokonuje aktualizacji faktów związanych z wybranymi postaciami Starego i Nowego Testamentu, prezentuje specyfikę i orędzie poszczególnych Ewangelii, wskazuje na wątki, tematy i postaci biblijne obecne w literaturze pięknej.

19 [hermeneutyka, historia zbawienia, kultura; opisuje proces formowania się ksiąg biblijnych jakich? tylko Ewangelii?] 19 Zadania katechezy: Formacja moralna (PPK, s. 55) (1) Zadania nauczyciela: m.in. pogłębienie rozumienia podstawowych pojęć etycznych i zasad moralnych; ukazanie życia moralnego przez analizę Dekalogu i Błogosławieństw. Wiadomości: m.in. Przykazania Dekalogu: wartości, których bronią przykazania. Umiejętności: m.in. charakteryzuje obowiązki wynikające z poszczególnych przykazań Bożych, opisuje wykroczenia przeciwko poszczególnym przykazaniom Bożym, uzasadnia koncepcję szczęścia zawartą w Ośmiu Błogosławieństwach, wykazuje związek między życiem Błogosławieństwami i życiem w łasce Bożej. Zadania katechezy: Wychowanie do modlitwy (PPK, s. 56) Zadania nauczyciela: wprowadzenie w prywatną lekturę Pisma Świętego jako dialogu z Bogiem; ukazanie Modlitwy Pańskiej jako drogi rozwoju modlitwy i programu życia chrześcijanina. Wiadomości: m.in. Modlitwa Pańska jako program życia chrześcijanina. Zasady prywatnej lektury Pisma Świętego. Umiejętności: m.in. interpretuje teksty dotyczące modlitwy Jezusa, odczytuje przesłanie wypływające z wezwań Modlitwy Pańskiej, uzasadnia wartość Modlitwy Pańskiej jako programu drogi życia chrześcijanina, uzasadniania wartość modlitewnej i samodzielnej lektury Biblii. [niejasność jakby sugestia, że lektura prywatna Pisma Świętego utożsamia się z lekturą modlitewną] Zadania katechezy: Wychowanie do życia wspólnotowego (PPK, s. 56) (1) Zadania nauczyciela: Przestawienie Kościoła jako wspólnoty Ludu Bożego i Ciała mistycznego Chrystusa. Wiadomości: m.in. Powstanie i przymioty Kościoła. Biblijne obrazy Kościoła. Umiejętności: m.in. opisuje na podstawie tekstów biblijnych etapy powstawania Kościoła, charakteryzuje najważniejsze obrazy biblijne Kościoła, opisuje Kościół poprzez jego przymioty, wykorzystując wiedzę historyczną i opierając się na wybranych tekstach biblijnych, ocenia na podstawie wiadomości z biblijnej nauki o Kościele życie współczesnych chrześcijan. [problem doboru tekstów]

20 3.2. Przełożenie na PNR Zasadniczo klasa I: tu hermeneutyka biblijna, historia zbawienia. W kl. II: przykazania i osiem błogosławieństw W kl. III: Modlitwa Pańska modlitwa biblijna, biblijne obrazy Kościoła. 20 Klasa I gimnazjum: Spotkanie ze Słowem Blok 2: Słowo Boga do człowieka Cele katechetyczne (PNR, s. 111) Wprowadzenie w odkrywanie Boga obecnego w swoim Słowie. Ukazywanie podstawowych zasad interpretacji Pisma Świętego. Zaznajamianie z prehistorią biblijną i czasem patriarchów. Treści (PNR, s. 111) Świat mówi o Bogu: poznanie Boga; objawienie naturalne i nadprzyrodzone. Świat Biblii. Natchnienie. Święte księgi wielkich religii a Biblia. Kanon biblijny, etapy formowania się ksiąg biblijnych, języki biblijne. Prehistoria biblijna: świat stworzony przez Boga jest dobry, człowiek stworzony do szczęścia, obecność zła na świecie, potop, wieża Babel. Czas patriarchów. Wymagania (PNR, s ) Uczeń: opisuje proces formowania się ksiąg biblijnych, charakteryzuje związek między Pismem Świętym i Tradycją, dokonuje interpretacji literackiej i religijnej wybranych fragmentów biblijnych, wskazuje przykłady gatunków literackich w księgach biblijnych, uzasadnia konieczność określenia gatunków literackich dla właściwej interpretacji tekstów biblijnych, przedstawia podstawowe wydarzenia należące do starotestamentalnej historii zbawienia w porządku chronologicznym (patriarchowie), prezentuje najważniejsze wydarzenia życia wybranych postaci starotestamentalnych: patriarchów, dokonuje aktualizacji faktów związanych z wybranymi postaciami Starego Testamentu, wyjaśnia, jak można naśladować postacie biblijne w wyznawaniu wiary, wskazuje na wątki, tematy i postaci biblijne obecne w literaturze pięknej. Skorelowanie z nauczaniem języka polskiego (PNR, s. 112) Rodzaje oraz gatunki literackie. Pojęcia: myśl przewodnia, sensy symboliczne i metaforyczne utworu, narracja, symbol, alegoria. Blok 3: Słowo Boga prowadzi lud Boży Cele katechetyczne (PNR, s. 112) Ukazanie historiozbawczego wymiaru dziejów narodu wybranego. Treści Wędrówka do wolności i przymierze na Synaju. Bóg daje człowiekowi ziemię przymierza: Jozue, sędziowie, król Dawid, Salomon, podział Królestwa. Prorocy - wysłańcy Boga: Eliasz, Izajasz, Jeremiasz. Niewola babilońska i nowy powrót. Mądrość Boga w historii Ludu Wybranego: Księga Koheleta, Księga Hioba, Pieśń nad pieśniami, księgi machabejskie.

21 [co wśród ksiąg mądrościowych robią Księgi Machabejskie?] Wymagania (PNR, s. 112) niektóre identyczne jak we wcześniejszym bloku Uczeń: dokonuje interpretacji literackiej i religijnej wybranych fragmentów biblijnych, wskazuje przykłady gatunków literackich w księgach biblijnych, przedstawia podstawowe wydarzenia należące do starotestamentalnej historii zbawienia w porządku chronologicznym (wędrówka do Ziemi Obiecanej, epoka sędziów, pierwsi królowie, podzielone królestwo, niewola babilońska, powstanie machabejskie), prezentuje najważniejsze wydarzenia życia wybranych postaci starotestamentalnych: Mojżesza, Jozuego, Samuela, Saula, Dawida, Salomona, braci machabejskich, wybranych proroków, dokonuje aktualizacji faktów związanych z wybranymi postaciami Starego Testamentu, wyjaśnia, jak można naśladować postacie biblijne w wyznawaniu wiary, wskazuje na wątki, tematy i postaci biblijne obecne w literaturze pięknej. Skorelowanie z edukacją szkolną (PNR, s. 113) Język polski: Pismo Święte (fragmenty: Mojżesz, Jozue, Samuel, Saul, Dawid, Salomon, Machabeusze, wybrani prorocy). Pojęcia: wartości, wytrwałość, odwaga, słuchanie Boga, mądrość. Historia: Cywilizacje starożytne - Izrael. Blok 4: Słowo stało się Ciałem Cele katechetyczne (PNR, s. 113) m.in. Ukazanie Jezusa Chrystusa jako wypełnienia proroctw mesjańskich. Treści Proroctwa biblijne. Palestyna ziemia i ludzie w przeddzień narodzin Jezusa. Jezus historii i Ewangelii: biblijne i pozabiblijne argumenty historyczności Jezusa, powstanie Ewangelii i ich charakterystyka. Zasady życia chrześcijańskiego zawarte w Kazaniu na górze w odniesieniu do V, VI i VIII Przykazania. Bóstwo Jezusa Chrystusa, tajemnica Odkupienia, zmartwychwstanie Jezusa podstawą wiary. Wymagania (PNR, s. 114) identyczne jak we wcześniejszym bloku Uczeń: dokonuje interpretacji literackiej i religijnej wybranych fragmentów biblijnych, wskazuje przykłady gatunków literackich w księgach biblijnych, przedstawia podstawowe wydarzenia, należące do starotestamentalnej historii zbawienia w porządku chronologicznym (sytuacja Izraela przed narodzeniem Chrystusa), dokonuje aktualizacji faktów związanych z wybranymi postaciami Nowego Testamentu, prezentuje specyfikę i orędzie poszczególnych Ewangelii, prezentuje starożytne świadectwa biblijne, patrystyczne i pozachrześcijańskie na temat historyczności Jezusa, przedstawia podstawowe fakty z życia i działalności Jezusa Chrystusa w porządku chronologicznym, uzasadnia podstawowe implikacje dla życia chrześcijanina, wynikające z Wcielenia i Odkupienia, wskazuje na wątki, tematy i postacie biblijne obecne w literaturze pięknej, uzasadnia znaczenie wiary i jej przymiotów w życiu człowieka. Korelacja z edukacją szkolną Język polski: rodzaje oraz gatunki literackie. Pojęcia: myśl przewodnia, sensy symboliczne i metaforyczne utworu, narracja, symbol, alegoria. 21

22 22 Historia: sytuacja Izraela przed narodzeniem Chrystusa, Jezus Chrystus postać historyczna, powstanie chrześcijaństwa. Blok 5: Słowo Boże rozszerzało się Cele katechetyczne (PNR, s. 114) Ukazanie dziejów Kościoła do czasów średniowiecznych. Treści (PNR, s. 115) m.in. Narodziny Kościoła: zesłanie Ducha Świętego, cechy pierwszej wspólnoty chrześcijańskiej, rola Eucharystii w budowaniu więzi miłości, droga wiary św. Piotra i św. Pawła. Wymagania (PNR, s. 115) m.in. opisuje na podstawie tekstów biblijnych etapy powstawania Kościoła, ukazuje związek między chrześcijaństwem i dziedzictwem świata antycznego, wskazuje źródła odnoszące się do początków chrześcijaństwa oraz starożytnych prześladowań chrześcijan. Wskazania do realizacji programu (PNR, s ) powtórzenie za PPK, s Klasa II gimnazjum: Aby nie ustać w drodze tu przykazania w bloku 4: Drogowskazy na drodze ku szczęściu w treściach (PNR, s. 123) m.in. miejsce Biblii w życiu chrześcijańskim tu kontekst reformacji III przykazanie Boże: szabat w ST i paschalny charakter niedzieli VI przykazanie Boże: wartość przyjaźni w ludzkim życiu; Dawid i Jonatan, Jezus i Łazarz. Klasa III gimnazjum: Żyć w miłości Boga tu modlitwa w bloku 3: Na drodze ucznia Jezusa Chrystusa Cele katechetyczne (PNR, s. 131) m.in. Ukazanie bogactwa Modlitwy Pańskiej jako drogi życia chrześcijanina. Treści (PNR, s ) m.in. Ojcze nasz, któryś jest w niebie: [ ] lektura Biblii jako modlitwa, Bądź wola Twoja: [ ] biblijne przykłady powołań: Samuel, Izajasz, Jeremiasz, św. Andrzej, św. Piotr, św. Mateusz, św. Paweł [ ], Odpuść nam nasze winy: analiza Księgi Jonasza [ ]. Wymagania (PNR, s. 132) m.in. Uczeń m.in: odczytuje wymagania wypływające z wezwań Modlitwy Pańskiej, uzasadnia wartość modlitewnej i samodzielnej lektury Biblii. [pozostaje niejasność sformułowania z PPK, s. 56: samodzielna lektura Biblii to tylko lektura modlitewna?] charakteryzuje najważniejsze obrazy biblijne Kościoła, opisuje Kościół poprzez jego przymioty, wykorzystując wiedzę historyczną i opierając się na wybranych tekstach biblijnych,

23 ocenia na podstawie wiadomości z biblijnej nauki o Kościele życie współczesnych chrześcijan. 23 [powyższe wymagania przejęte z PPK, s ] wyjaśnia, jak można naśladować postacie biblijne w wyznawaniu wiary [za PPK, s. 58].

24 IV etap edukacyjny: Katecheza świadectwa wiary Szkoły ponadgimnazjalne 24 regres, niewykorzystanie potencjału interpretacyjnego uczniów, ich możliwości analizy literackiej Założenia katechezy w PPK Cele katechetyczne wymagania ogólne (PPK, s ) I. Analiza i interpretacja tekstów o charakterze religijnym (m.in.) uczeń potrafi rozpoznać teksty biblijne i religijne, odkrywa wartość egzystencjalną analizowanych tekstów. [ rozpoznać w sensie odróżnić od niebiblijnych? co to za wymaganie?] II. Socjalizacja kościelna etap bycia w Kościele po bierzmowaniu III. Odkrywanie powołania chrześcijańskiego IV. Tworzenie wypowiedzi, obserwacje i doświadczenia Treści wymagania szczegółowe Zadania katechezy: Rozwijanie poznania wiary (PPK, s. 73) (1) Wdrażanie uczniów do odkrywania prawdy o Bogu Stwórcy wszechświata i prawodawcy prawa moralnego Wiadomości m.in. Imiona Boga w Starym i Nowym Testamencie. Umiejętności m.in. określa na podstawie wybranych tekstów biblijnych przymioty Boga, interpretuje imię Boga Jestem, który jestem. (2) Przybliżenie do tajemnicy Chrystusa Wiadomości Rola Jezusa Chrystusa w historii zbawienia. Obraz Jezusa Chrystusa w poszczególnych Ewangeliach. Jezus Chrystus Głową Kościoła. Umiejętności m.in. (PPK, s. 73) ukazuje rolę Jezusa Chrystusa w historii ludzkości i człowieka wierzącego, prezentuje charakterystyczne cechy obrazu Jezusa w poszczególnych Ewangeliach, wyjaśnia związek Jezusa Chrystusa z założonym przez Niego Kościołem. Zadania katechezy: Formacja moralna (PPK, s. 75) Zadania katechety m.in. prowadzenie od odkrycia własnego powołania życiowego. Wiadomości m.in. Przykłady osób powołanych (biblijne i z historii Kościoła) Umiejętności m.in. Charakteryzuje wybrane drogi powołania chrześcijańskiego.

25 25 Zadania katechezy: Wychowanie do modlitwy (PPK, s. 76) Zadania katechety m.in. kształtowanie modlitwy jako drogi odkrywania powołania chrześcijańskiego, wdrażanie do ewangelicznej rewizji życia i lectio divina. Wiadomości m.in. uzasadnia, dlaczego Jezus Chrystus jest wzorem modlitwy dla chrześcijanina, charakteryzuje Modlitwę Arcykapłańską jako wzór modlitwy dla chrześcijan, interpretuje wybrane psalmy, wyjaśnia rozmaite rodzaje modlitw na przykładzie psalmów. [Modlitwa Arcykapłańska J 17 jako model modlitwy chrześcijanina ambitny cel; gdzie miejsce dla lectio divina w katechezie jak wdrażać na katechezie?] Zalecany sposób realizacji (PPK, s. 80) Należy sięgać, zwłaszcza w nauczaniu religii w liceum i technikum, do ksiąg mądrościowych ST oraz listów NT. [jakie teksty, jakie tematy] Przełożenie na PNR Klasa I: Świadek Chrystusa w Kościele Blok 2: Taka jest nasza wiara (PNR, s. 143) Cele katechetyczne m.in. wdrożenie do samodzielnego czytania Biblii. Wiadomości m.in. Biblia, Tradycja; czytanie Pisma Świętego indywidualnie i we wspólnocie; objawienia prywatne a objawienie Boże. Umiejętności m.in. określa na podstawie wybranych tekstów biblijnych przymioty Boga. Blok 5: Gdy się modlicie (PNR, s ) Cele katechetyczne pogłębienie znajomości modlitwy chrześcijańskiej Treści m.in. przesłanie Modlitwy Arcykapłańskiej, biblijne wzorce modlitwy, psalmy jako biblijna forma modlitwy. Wymagania m.in. charakteryzuje Modlitwę Pańską jako wzór modlitwy dla chrześcijanina, wyjaśnia prawdę, że słowo Boże jest źródłem modlitwy, interpretuje wybrane psalmy, wyjaśnia rozmaite rodzaje modlitwy na przykładzie psalmów [ten blok za PPK, s. 76]