GEOGRAFIA. karty pracy klasa 1 gimnazjum

Transkrypt

1 GEOGRAFIA karty pracy klasa 1 gimnazjum, Warszawa 2013

2 Numer zadania Test Karty pracy Zadania wyrównujące Zadania utrwalające Zadania rozwijające 1 1, 2 1, 2 1, 2 2 3, 4, 5 3, , 18 15, , 25 19, 20 17, , 9 8, 9 9, , 11 6, 7 7, , , , 15 13, 14 11, , 17 14, Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty. Szanujmy cudzą własność i prawo. Więcej na Polska Izba Książki 2

3 ZADANIA WYRÓWNUJĄCE Zadanie 1. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Największym ciałem niebieskim w Układzie Słonecznym jest A. Jowisz. B. Saturn. C. Słońce. D. Mars. Geografia w pierwszej klasie gimnazjum Ciałem niebieskim nazywamy każdy obiekt występujący w przestrzeni kosmicznej, np. planety, gwiazdy, komety. Zadanie 2. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe Międzynarodowa Stacja Kosmiczna, na której odbywają się badania przestrzeni kosmicznej, jest naturalnym satelitą Ziemi. Księżyc emituje światło w wyniku reakcji chemicznych zachodzących na jego powierzchni. P / F P / F 2.3 Planetą położoną najbliżej Słońca jest Merkury. P / F 2.4 W Układzie Słonecznym znajduje się pięć planet. P / F Naturalnym satelitą Ziemi jest Księżyc. W skład Układu Słonecznego wchodzi osiem planet i Słońce. Są to kolejno planety, licząc od Słońca: Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran i Neptun. Źródłem światła w Układzie Słonecznym jest Słońce. Zadanie 3. Co nazywamy skalą mapy? Zapisz odpowiedź. Mapa jest rysunkiem powierzchni Ziemi wykonanym w odpowiednim zmniejszeniu, które określa skala mapy. 3

4 Zadanie 4. Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie komórki tabeli podane przykłady skali. 1 : cm 100 km 1 : km 1 mm 10 m Rodzaj skali skala liczbowa skala mianowana skala liniowa Skala liczbowa zapisywana jest w postaci ułamka (stosunku odległości). Skala mianowana zapisywana jest jako porównanie dwóch odległości z podaniem ich mian. Skala liniowa zapisywana jest w sposób graficzny. Zadanie 5. Zaznacz wszystkie poprawne dokończenia zdania. Elementem mapy jest A. skala mapy. B. legenda mapy. C. atlas geograficzny. D. siatka kartograficzna. Elementy mapy pomagają w odpowiednim czytaniu i korzystaniu z map. Bez nich właściwa interpretacja byłaby niemożliwa. Zadanie 6. Uzupełnij zdanie. Wpisz w lukę właściwe określenie wybrane z podanych. wschodu Słońca ruchu obrotowego Ziemi górowania Słońca ruchu obiegowego Ziemi Dobowa zmiana czasu na świecie jest konsekwencją. Wskutek obracania się Ziemi ze wschodu na zachód obserwujemy pozorny ruch Słońca na horyzoncie. 4

5 Geografia w pierwszej klasie gimnazjum Zadanie 7. Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie komórki tabeli właściwe nazwy typów map. mapa tematyczna mapa ogólnogeograficzna Mapa tematyczna przedstawia jedną lub czasem kilka wybranych treści, mogą to być informacje związane z gospodarką, ludnością lub zagadnieniami przyrodniczymi. Natomiast na mapie ogólnogeograficznej przedstawia się główne obiekty powierzchni Ziemi, takie jak np. ukształtowanie powierzchni, wody, miasta. 5

6 Zadanie 8. Uzupełnij zdania. Wpisz w każdą lukę poprawną informację Równik dzieli kulę ziemską na półkulę i półkulę Południki 0 i 180 dzielą kulę ziemską na półkulę i półkulę Maksymalna wartość szerokości geograficznej wynosi Maksymalna wartość długości geograficznej wynosi. W celu ułatwienia orientacji, komunikacji i poruszania się kula ziemska została podzielona na półkulę wschodnią i zachodnią oraz północną i południową. Południki to linie łączące oba bieguny. Za początkowy południk przyjęto ten, który przechodzi przez obserwatorium astronomiczne w Greenwich. Równoleżniki to okręgi, które przecinają się pod kątem prostym z południkami. Szerokość geograficzną mierzymy na północ i południe od równika. Długość geograficzną mierzymy na wschód i zachód od południka 0. Zadanie 9. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. W pozornej wędrówce po niebie Słońce osiąga w ciągu dnia największą wysokość nad horyzontem w momencie A. zachodu. B. wschodu. C. górowania. Największą wysokość nad horyzontem Słońce osiąga w południe słoneczne. Zadanie 10. Uzupełnij opis rysunku. Wpisz w każdą lukę właściwe określenie wybrane z podanych. wysokość bezwzględna wysokość względna 300 m n.p.m. 60 m n.p.m. MORZE LĄD Wysokość bezwzględna mierzona jest od poziomu morza do interesującego nas punktu. 6

7 Zadanie 11. Na mapie numerami od 1 do 6 oznaczono wybrane punkty. Korzystając z mapy, określ współrzędne geograficzne punktów podanych w tabeli. Wpisz w odpowiednie komórki tabeli podane wartości i oznaczenia kierunków geograficznych. 80 S 80 E 20 S 60 W 20 N 0 Punkt Szerokość geograficzna Długość geograficzna Szerokość geograficzna to kąt zawarty między półprostą poprowadzoną ze środka kuli ziemskiej i przechodzącą przez dany punkt na jej powierzchni a płaszczyzną równika. Długość geograficzna to kąt dwuścienny zawarty między półpłaszczyzną południka 0 a półpłaszczyzną południka przechodzącego przez dany punkt na powierzchni Ziemi. Na przykład szerokość geograficzna punktu 4 to 0, a długość geograficzna tego punktu to 40 E. 7

8 Zadanie 12. Zaznacz wszystkie poprawne odpowiedzi. Które województwo jest położone na wschodzie Polski? A. Województwo łódzkie. B. Województwo opolskie. C. Województwo lubuskie. D. Województwo lubelskie. E. Województwo podkarpackie. Geografia w pierwszej klasie gimnazjum Sprawdź poprawność wykonania zadania, korzystając z odpowiednich map w atlasie geograficznym. Zadanie 13. W którym mieście wojewódzkim znajdują się podane atrakcje turystyczne? Wpisz w odpowiednie komórki tabeli właściwe nazwy miast wybrane z podanych. Kraków Wrocław Białystok Warszawa Rzeszów Gdańsk Atrakcje turystyczne Nazwa miasta Sukiennice i kościół Mariacki Zamek Królewski i kolumna Zygmunta III Wazy Fontanna Neptuna i Dwór Artusa Sprawdź poprawność wykonania zadania, korzystając z odpowiednich map i fotografii zawartych w atlasie geograficznym lub podręczniku. Zadanie 14. Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie komórki tabeli podane składniki krajobrazu. sad łąka las droga bagno skała kamieniołom zatoka morska jezioro zaporowe Krajobraz naturalny Krajobraz wytworzony przez człowieka Krajobraz naturalny powstaje bez udziału człowieka, czyli nie jest przez niego wytworzony. 8

9 Zadanie 15. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Krajobraz rolniczy jest najbardziej charakterystyczny dla A. Podhala. B. Wyżyny Śląskiej. C. Żuław Wiślanych. D. Pojezierza Mazurskiego. Geografia w pierwszej klasie gimnazjum Krajobraz rolniczy dominuje na obszarach, na których są bardzo dobre warunki do uprawy roślin ze względu na np. klimat, gleby. Zadanie 16. Zaznacz poprawną odpowiedź. Który przyrząd służy do pomiaru ciśnienia atmosferycznego? A. Deszczomierz. B. Wiatromierz. C. Termometr. D. Barometr. Ciśnienie jest wielkością fizyczną, którą obliczamy, dzieląc wartość siły nacisku działającej prostopadle do powierzchni przez pole tej powierzchni. Przeciętnie ciśnienie atmosferyczne na Ziemi wynosi na poziomie morza 1013,25 hpa. Zadanie 17. Na rysunkach przedstawiono cień rzucany w południe słoneczne w pierwszych dniach astronomicznych pór roku przez drzewo rosnące w wybranej miejscowości w Polsce. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. W Polsce najkrótszy cień rzucają przedmioty w południe słoneczne w pierwszym dniu A. wiosny. B. lata. C. jesieni. D. zimy. Im wyżej nad horyzontem znajduje się Słońce w południe słoneczne, tym cień rzucany w tym momencie przez przedmioty jest krótszy. Wskaż porę roku, kiedy Słońce w Polsce znajduje się najwyżej nad horyzontem. 9

10 Zadanie 18. Zaznacz wszystkie poprawne odpowiedzi. Które z wymienionych określeń jest nazwą składnika pogody? A. Wiatr. B. Termometr. C. Wiatromierz. D. Temperatura powietrza. Geografia w pierwszej klasie gimnazjum Jeśli masz trudności ze wskazaniem poprawnej odpowiedzi, sprawdź prognozę pogody (np. w telewizji, w internecie). W każdej prognozie przedstawia się kilka składników pogody. Dwa z wymienionych w zadaniu określeń są jednymi z wielu składników pogody. Zadanie 19. Na mapie Polski zaznaczono główne pasy ukształtowania powierzchni. Wpisz w luki numery, którymi na mapie oznaczono podane pasy ukształtowania powierzchni. Góry: Wyżyny: Pojezierza: Sprawdź poprawność wykonania zadania, korzystając z odpowiednich map w atlasie geograficznym. 10

11 Geografia w pierwszej klasie gimnazjum Zadanie 20. Na mapie numerami od 1 do 5 oznaczono strefy klimatyczne. Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie komórki tabeli numery, którymi oznaczono podane strefy klimatyczne. Nazwa strefy klimatycznej Numer na mapie równikowa zwrotnikowa umiarkowana podzwrotnikowa okołobiegunowa Nazwy niektórych stref są związane z nazwami charakterystycznych równoleżników równika, zwrotników, koła podbiegunowego. Sprawdź poprawność wykonania zadania, korzystając z odpowiednich map znajdujących się w atlasie geograficznym. 11

12 Zadanie 21. Na mapie numerami od 1 do 23 oznaczono położenie wybranych parków narodowych Polski. Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie komórki numery, którymi na mapie oznaczono położenie podanych parków narodowych. Nazwa parku narodowego Numer na mapie Tatrzański Park Narodowy Białowieski Park Narodowy Karkonoski Park Narodowy W Tatrzańskim Parku Narodowym jest chroniony krajobraz najwyższych polskich gór. W Białowieskim Parku Narodowym ochronie podlega puszcza, będąca największym zachowanym w naturalnym stanie kompleksem leśnym na Niżu Europejskim. Karkonoski Park Narodowy obejmuje swym zasięgiem najwyższe partie Sudetów. Sprawdź poprawność wykonania zadania, korzystając z mapy Polski dotyczącej ochrony przyrody. 12

13 Zadanie 22. Jakie zmiany zachodzą w krajobrazie obszaru, na którym wydobywa się węgiel kamienny? Zapisz dwa przykłady Węgiel kamienny zazwyczaj wydobywa się w kopalniach głębinowych. Taki rodzaj wydobycia wpływa niekorzystnie na środowisko. Wykorzystaj wiadomości, jakie posiadasz na temat Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, gdzie wydobywa się węgiel kamienny. Zadanie 23. Na mapie numerami od 1 do 7 oznaczono państwa sąsiadujące z Polską. Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie komórki tabeli właściwe nazwy państw oraz ich stolic wybrane z podanych. Rosja Ukraina Białoruś Słowacja Czechy Litwa Niemcy Kijów Moskwa Bratysława Praga Berlin Mińsk Wilno Numer na mapie Nazwa państwa Nazwa stolicy Sprawdź poprawność wykonania zadania, korzystając z mapy politycznej Europy. 13

14 Zadanie 24. Rozpoznaj kontynenty. Wpisz w każdą lukę nazwę kontynentu, którego dotyczy opis. Jest kontynentem leżącym na półkuli północnej. Oblewają go wody Oceanu Atlantyckiego, a od wschodu graniczy z Azją. Większość kontynentu zajmują pustynie i półpustynie. Występują też obszary trawiaste, wśród których rosną nieliczne drzewa eukaliptusy. Żyją tu między innymi kangury i koale. Sprawdź poprawność wykonania zadania, korzystając z mapy fizycznej świata i mapy rozmieszczenia flory i fauny na Ziemi. Znajdź na mapie Ocean Atlantycki oraz Azję. Zastanów się, na którym kontynencie żyją koale i kangury. Zadanie 25. Opis dotyczy jednej z formacji roślinnych występujących na Ziemi. Jest to najbujniejsza ze wszystkich formacji roślinnych na Ziemi. Występuje w niej wiele gatunków roślin, z przewagą drzew o wielopiętrowym układzie. Liczne liany wykorzystują pnie i konary drzew, by piąć się ku światłu słonecznemu. Zaznacz poprawną odpowiedź. Której formacji roślinnej dotyczy podany opis? A. Sawanny. B. Tajgi. C. Tundry. D. Lasu równikowego. Rozwojowi tak bujnej roślinności sprzyjają dogodne warunki naturalne, wysoka temperatura powietrza i duża ilość opadów. Wskaż na mapie Afryki i Ameryki Południowej obszary o takich warunkach atmosferycznych i sprawdź na mapie przedstawiającej naturalną szatę roślinną na Ziemi, która z wymienionych formacji roślinnych występuje na tych obszarach. 14

15 ZADANIA UTRWALAJĄCE Zadanie 1. Przyporządkuj podane ciała niebieskie Układu Słonecznego ich opisom. Wpisz w każdą lukę właściwą informację wybraną z podanych. Geografia w pierwszej klasie gimnazjum Neptun Jowisz Księżyc Merkury Słońce Ziemia Mars 1.1. Naturalny satelita Ziemi 1.2. Największa planeta Układu Słonecznego 1.3. Ostatnia planeta Układu Słonecznego, licząc od Słońca 1.4. Planeta, na której w XXI wieku odkryto wodę 1.5. Najmniejsza planeta w Układzie Słonecznym Zadanie 2. Uzupełnij tekst, tak aby zdania były prawdziwe. Zaznacz w każdym zdaniu jedną z wyróżnionych informacji. Mikołaj Kopernik był twórcą geocentrycznej / heliocentrycznej teorii Układu Słonecznego. Wokół Słońca krąży osiem planet. Cztery planety bliższe Słońcu są planetami skalistymi / gazowymi. Ziemia jest trzecią / czwartą planetą Układu Słonecznego, licząc od Słońca. Naturalnym satelitą Ziemi jest Księżyc / Mars. Zadanie 3. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe Korzystając ze skali mapy, możemy obliczyć rzeczywistą odległość w terenie. Skala mapy to zapis dzielenia, w którym licznikiem jest długość odcinka na mapie, a mianownikiem długość tego samego odcinka w terenie. Planując wycieczkę po Starówce w Warszawie, najlepiej jest skorzystać z mapy samochodowej Polski. P / F P / F P / F 3.4 Mapę świata przedstawiamy w małych skalach. P / F Zadanie 4. Uszereguj podane skale od skali najmniejszej do największej. Wpisz w luki właściwe wartości. 1 : : : : : najmniejsza skala największa skala 15

16 Geografia w pierwszej klasie gimnazjum Zadanie 5. Uzupełnij opisy map. Wpisz w odpowiednie komórki tabeli właściwe informacje. mapa ogólnogeograficzna Polski gęstość zaludnienia Polski podział administracyjny Polski występowanie wybranych surowców mineralnych w Polsce 14 E R Z M O K I E Y C Ł T B A obwód kaliningradzki (ro s. ) L I T WA Gdańsk Szczecin Bydgoszcz Poznań Warszawa E M C Białystok Gorzów Wlkp. B I A Ł O R U Ś Y Olsztyn I Łódź N U Lublin K Wrocław R Kielce Opole A Katowice Kraków Liczba mieszkańców 50º na 1 km2 w 2010 r.: 50 I Rzeszów poniżej 50 16º S Ł O W A 20 C J A Zadanie 6. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Współrzędne geograficzne punktu A to A. 48 S, 61 E B. 52 N, 61 E C. 52 S, 61 W D. 48 N, 61 W km 18 0 A N C Z E C H Y A

17 Zadanie 7. Na mapie numerami od 1 do 6 oznaczono wybrane punkty. Korzystając z mapy, określ współrzędne geograficzne punktów podanych w tabeli. Wpisz w odpowiednie komórki tabeli właściwe wartości i oznaczenia kierunków geograficznych. Punkt Szerokość geograficzna Długość geograficzna Zadanie 8. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. 8.1 Dobowa różnica czasu jest konsekwencją ruchu obrotowego Ziemi. P / F 8.2 Nowy rok witany jest wcześniej w Australii niż w Polsce. P / F 8.3 W północnej Europie nie występuje zjawisko nocy polarnej. P / F 8.4 W wyniku ruchu obiegowego Ziemi wokół Słońca na naszej planecie występują pory roku. P / F 17

18 Zadanie 9. Ułóż podane miasta w kolejności górowania w nich Słońca (od najwcześniejszego do najpóźniejszego). Wpisz w luki nazwy właściwych miast. Londyn (52 N, 0 ) Nowy Jork (41 N, 74 W) Moskwa (56 N, 38 E) Sydney (34 S, 151 E) Berlin (53 N, 13 E) Zadanie 10. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe Wartości poziomic na mapie przedstawiają wysokości względne. P / F 10.2 Wysokość bezwzględną mierzymy od poziomu morza. P / F 10.3 Wartości wysokości względnej podajemy w m n.p.m. P / F 10.4 Poziomice to linie na mapie łączące punkty o tej samej wysokości nad poziomem morza. P / F Zadanie 11. Zaznacz poprawną odpowiedź. Które województwo jest położone nad Morzem Bałtyckim? A. Województwo mazowieckie. B. Województwo wielkopolskie. C. Województwo kujawsko-pomorskie. D. Województwo zachodniopomorskie. Zadanie 12. Rozpoznaj nazwy krain geograficznych Polski, których dotyczą poniższe opisy. Wpisz w każdą lukę nazwę właściwej krainy geograficznej wybraną z podanych. Żuławy Wiślane Pojezierze Pomorskie Tatry Wyżyna Lubelska Kotlina Sandomierska Obszar położony na północy Polski, w miejscu, gdzie Wisła uchodzi do morza. Cechą charakterystyczną tej krainy są obszary położone poniżej poziomu morza oraz żyzne gleby nazywane madami rzecznymi. Najwyższe góry w Polsce, zbudowane głównie ze skał granitowych i wapiennych. Charakterystyczne cechy krajobrazu tych gór to wysokie szczyty, strome stoki, ostre granie, głębokie doliny i liczne jeziora polodowcowe. 18

19 Zadanie 13. Podpisz fotografie. Wpisz w lukę pod każdą fotografią nazwę województwa, w którym znajduje się przedstawiony obiekt. województwo mazowieckie województwo pomorskie województwo śląskie Zadanie 14. Podpisz fotografie. Wpisz w lukę pod każdą fotografią nazwę właściwej krainy geograficznej wybraną z podanych. Tatry Nizina Mazowiecka Wyżyna Krakowsko-Częstochowska Zadanie 15. Przyporządkuj podanym przyrządom pomiarowym jednostki miar, w których odczytujemy z nich wartości. Wpisz w każdą lukę właściwą jednostkę wybraną z podanych. milimetr hektopaskal skala Richtera metr na sekundę stopień Celsjusza Nazwa przyrządu pomiarowego Jednostka miary barometr termometr deszczomierz 19

20 Zadanie 16. Zaznacz zestaw, w którym obydwa pojęcia są nazwami składników pogody. A. Wiatr, barometr. B. Wiatromierz, zachmurzenie. C. Temperatura powietrza, opady. D. Temperatura powietrza, parowanie. Zadanie 17. Na mapie Polski zaznaczono główne pasy rzeźby. Geografia w pierwszej klasie gimnazjum Wpisz w luki numery, którymi na mapie oznaczono podane pasy rzeźby. Pojezierza: Wyżyny: Niziny Środkowopolskie: Góry: Zadanie 18. Jakie zagrożenia dla środowiska przyrodniczego są spowodowane wydobywaniem ropy naftowej z dna mórz i oceanów? Zapisz dwa przykłady

21 Zadanie 19. Na mapie numerami od 1 do 4 oznaczono wybrane punkty. 80 koło podbiegunowe płn zwrotnik Raka równik 2 20 zwrotnik Koziorożca płd. podbiegunowe koło mln km 2 Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie komórki tabeli nazwy stref klimatycznych, w których znajdują się podane punkty. Numer na mapie Nazwa strefy klimatycznej Zadanie 20. Opis dotyczy jednej z formacji roślinnych występujących na Ziemi. Rosną tu głównie trawy, kolczaste zarośla i pojedyncze drzewa. W Afryce są to głównie baobaby i akacje. Zaznacz poprawna odpowiedź. Której formacji roślinnej dotyczy podany opis? A. Lasu równikowego. B. Sawanny. C. Stepu. D. Tajgi. 21

22 Zadanie 21. Na rysunkach przedstawiono cień rzucany w południe słoneczne w pierwszych dniach astronomicznych pór roku przez drzewo rosnące w wybranej miejscowości w Polsce. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Na rysunku oznaczonym numerem 1 przedstawiono sytuację w pierwszym dniu A. wiosny. B. lata. C. jesieni. D. zimy. Zadanie 22. Na mapie numerami od 1 do 7 oznaczono państwa sąsiadujące z Polską. Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie komórki tabeli właściwe nazwy państw oraz nazwy ich stolic. Numer na mapie Nazwa państwa Nazwa stolicy

23 Zadanie 23. Na mapie numerami od 1 do 23 oznaczono położenie wybranych parków narodowych Polski. Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie komórki tabeli nazwy parków narodowych Polski, które na mapie zostały oznaczone podanymi numerami. Nazwy parków wybierz z podanych. Bieszczadzki PN Świętokrzyski PN Pieniński PN Ojcowski PN Białowieski PN Karkonoski PN Tatrzański PN Numer na mapie Nazwa parku narodowego Zadanie 24. Rozpoznaj kontynenty, których dotyczą poniższe opisy. Wpisz w każdą lukę nazwę właściwego kontynentu. Kontynent położony na półkuli północnej i południowej. Oblewają go wody Oceanu Indyjskiego od wschodu i Oceanu Atlantyckiego od zachodu. Kontynent w całości położony na półkuli północnej. Oblewają go wody Oceanu Spokojnego od zachodu i Oceanu Atlantyckiego od wschodu. 23

24 Zadanie 1. Uzupełnij opis rysunku. Wpisz w każdą lukę nazwę właściwej planety. ZADANIA ROZWIJAJĄCE Geografia w pierwszej klasie gimnazjum Zadanie 2. W jakich warunkach dochodzi do zaćmienia Słońca? Zapisz odpowiedź. Zadanie 3. Na rysunkach przedstawiono cień rzucany przez przedmioty w południe słoneczne w pierwszych dniach astronomicznych pór roku w wybranej miejscowości w Polsce. Podpisz rysunki odpowiednio: wiosna i jesień, lato, zima. Wpisz w każdą lukę odpowiednią informację. 24

25 Zadanie 4. Na rysunku przedstawiono fragment mapy poziomicowej. 600 N Legenda 1045 szczyt (punkt wysokościowy) 1045 X 800 D Y 975 schronisko źródło rzeka ścieżka Skala 1: Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Odległość w terenie od szczytu X do szczytu Y wynosi A. 5 cm B. 0,5 km C. 2,5 km D. 5 km Zadanie 5. Odległość w linii prostej z Krakowa do Wieliczki wynosi 12,5 km. Oblicz, ile wynosi ta odległość na mapie w skali 1 : Rozwiąż zadanie i uzupełnij odpowiedź. Odpowiedź: Odległość z Krakowa do Wieliczki na mapie w skali 1 : wynosi cm. Zadanie 6. Uzupełnij zdania. Wpisz w każdą lukę nazwę wybraną z podanych. mapa ogólnogeograficzna plan miasta mapa samochodowa mapa tematyczna Obraz niewielkiej części miasta, który jest przedstawiony w dużej skali. Mapa, która służy głównie do nawigowania po drogach. Mapa świata, na której przedstawiono rzeźbę terenu wraz z najważniejszymi obiektami powierzchniowymi. 25

26 Zadanie 7. Odczytaj z dokładnością do 1 współrzędne geograficzne skrajnych punktów wyspy. Wpisz w luki właściwe wartości i oznaczenia kierunków geograficznych. Długość geograficzna punktu wysuniętego najdalej na zachód: Długość geograficzna punktu wysuniętego najdalej na wschód: Szerokość geograficzna punktu wysuniętego najdalej na północ: Szerokość geograficzna punktu wysuniętego najdalej na południe: Zadanie 8. Podaj w stopniach rozciągłość południkową oraz równoleżnikową wyspy przedstawionej na mapie. Wpisz w każdą lukę odpowiednią liczbę. Rozciągłość południkowa wyspy: Rozciągłość równoleżnikowa wyspy: 26

27 106 B. 107 C. 108 D. 109 skaż poprawne dokończenie zdania. sie następnej doby dzień będzie trwał 16 KWIECIEŃ godzin 17 minut. Wschód Księżyca krócej niż 13 godzin Zadanie 17 minut. 9. Zachód Księżyca 6.22 dłużej niż 13 godzin 17 minut. Na rysunku przedstawiono schemat ruchu obiegowego Ziemi wokół Słońca. nie 15. Wpisz w odpowiednie luki daty rozpoczęcia astronomicznych pór roku. ełnij opis rysunku. w każdą lukę datę rozpoczęcia wiednich astronomicznych pór Geografia w pierwszej klasie gimnazjum 21 marca 22 czerwca 23 września 22 grudnia SŁOŃCE Zestaw 2 13 Zadanie 10. Ułóż podane miasta w kolejności górowania w nich Słońca (od najwcześniejszego do najpóźniejszego). Wpisz w luki nazwy właściwych miast. Kair Los Angeles Rio de Janeiro Pekin Zadanie 11. Rozpoznaj nazwy krain geograficznych Polski, których dotyczą poniższe opisy. Wpisz w każdą lukę nazwę właściwej krainy geograficznej wybraną z podanych. Nizina Mazowiecka Sudety Nizina Podlaska Nizina Śląska Wyżyna Lubelska Wyżyna Śląska Wyżyna Krakowsko-Częstochowska Tatry Góry Świętokrzyskie Kraina geograficzna Polski o krajobrazie najbardziej przekształconym przez człowieka. Do tak dużych zmian przyczyniło się występowanie tu bogatych złóż węgla kamiennego. Najwyższym jej wzniesieniem jest Góra Świętej Anny. Kraina zbudowana ze skał wapiennych, w których zachodzą zjawiska krasowe. Jest poprzecinana licznymi dolinami z dużą liczbą jaskiń, które są schronieniem dla wielu gatunków nietoperzy. Szczególną atrakcją turystyczną tej krainy są ruiny średniowiecznych zamków tworzące malowniczy Szlak Orlich Gniazd. 27

28 Zadanie 12. Na rysunku przedstawiono fragment mapy poziomicowej. 600 N Legenda 1045 szczyt (punkt wysokościowy) schronisko 1045 X Y źródło rzeka ścieżka Skala 1: R 600 Zaznacz poprawne dokończenie każdego zdania Wysokość bezwzględna szczytu Y wynosi 12.2 Źródło jest położone na wysokości A. 975 m n.p.m. B. 975 m. A. 650 m n.p.m. B. 700 m n.p.m Wysokość względna szczytu X względem schroniska wynosi A. 345 m. B. 345 m n.p.m Rzeka płynie w kierunku A. północno-wschodnim. B. południowo-zachodnim. Zadanie 13. Zaznacz wszystkie poprawne odpowiedzi. Które województwo graniczy z Niemcami? A. Województwo śląskie. B. Województwo lubuskie. C. Województwo podlaskie. D. Województwo dolnośląskie. E. Województwo świętokrzyskie. F. Województwo małopolskie. 28

29 Zadanie 14. Na mapie numerami od 1 do 6 oznaczono wybrane krainy geograficzne w Polsce. Rozpoznaj krainę geograficzną Polski, której dotyczy poniższy opis, oraz podaj numer, którym oznaczono jej położenie na mapie. Wpisz w każdą lukę odpowiednią informację. Kraina ta zbudowana jest głównie z wapieni i margli pokrytych miejscami lessem, którego miąższość dochodzi niekiedy do 30 m. Na obszarach lessowych wytworzyły się wąwozy i parowy. Kraina ta zaliczana jest do najważniejszych regionów rolniczych kraju. Uprawiane są tu m.in. pszenica, buraki cukrowe, chmiel. Nazwa krainy geograficznej: Numer na mapie: Zadanie 15. Zaznacz wszystkie poprawne odpowiedzi. Które z wymienionych określeń jest nazwą składnika pogody? A. Rosa. B. Barometr. C. Parowanie. D. Temperatura powietrza. E. Ciśnienie atmosferyczne. F. Zaćmienie Słońca. 29

30 Zadanie 16. Na mapie Polski numerami od 1 do 6 oznaczono główne pasy rzeźby. Geografia w pierwszej klasie gimnazjum Zaznacz poprawną odpowiedź. W którym zestawie poprawnie przyporządkowano numery pasom rzeźby? A. 4 kotliny podkarpackie, 2 pojezierza, 5 wyżyny, 3 Niziny Środkowopolskie. B. 1 Pobrzeże Bałtyku, 6 góry, 5 wyżyny, 2 Niziny Środkowopolskie. C. 2 pojezierza, 5 wyżyny, 1 Pobrzeże Bałtyku, 3 Niziny Środkowopolskie. D. 4 wyżyny, 5 kotliny podkarpackie, 2 pojezierza, 1 Pobrzeże Bałtyku. Zadanie 17. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz Prawda, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub Fałsz, jeśli jest fałszywe Europa jest położona we wszystkich pięciu strefach klimatycznych Na półkuli południowej nie występuje strefa umiarkowana W strefie zwrotnikowej występują pustynie i półpustynie W strefie równikowej występują obfite opady deszczu. A. Prawda B. Fałsz A. Prawda B. Fałsz A. Prawda B. Fałsz A. Prawda B. Fałsz 30

31 Zadanie 18. Na mapie numerami od 1 do 5 wskazano miejsca położone na obszarach występowania wybranych formacji roślinnych na Ziemi. Każdej z podanych formacji roślinnych przyporządkuj miejsce położone na jej obszarze. Wpisz w każdą lukę odpowiedni numer. tundra pustynia lodowa Zadanie 19. Podpisz fotografie. Wpisz w lukę pod każdą fotografią nazwę miasta, w którym znajduje się przedstawiony obiekt. 31

32 Zadanie 20. Jakie zmiany w krajobrazie są spowodowane działalnością rolniczą człowieka? Zapisz dwa przykłady Zadanie 21. Na mapie numerami od 1 do 23 oznaczono położenie parków narodowych Polski. Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie komórki tabeli nazwy parków narodowych Polski, które na mapie zostały oznaczone podanymi numerami. Numer na mapie Nazwa parku narodowego

33 Zadanie 22. Na mapie numerami od 1 do 7 oznaczono państwa sąsiadujące z Polską. Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie komórki tabeli właściwe nazwy państw oraz nazwy ich stolic. Numer na mapie Nazwa państwa Nazwa stolicy Zadanie 23. Rozpoznaj kontynenty. Wpisz w każdą lukę nazwę odpowiedniego kontynentu. Kontynent w całości położony na półkuli południowej. Oblewają go wody Oceanu Spokojnego, Oceanu Atlantyckiego i Oceanu Indyjskiego. Duży kontynent o bardzo słabo rozwiniętej linii brzegowej. Charakterystyczną cechą ukształtowania powierzchni są rozległe kotliny, a większość jezior znajduje się w rowach tektonicznych. Południową i północną cześć kontynentu zajmują olbrzymie pustynie. 33

34 ODPOWIEDZI Zadanie 1. Zadanie 2.1. Zadanie 2.2. Zadanie 2.3. Zadanie 2.4. Zadanie 3. Zadanie 4. C F F P F ZADANIA WYRÓWNUJĄCE Skala mapy to stosunek odległości na mapie do odległości w terenie. Rodzaj skali skala liczbowa skala mianowana skala liniowa 1 : : cm 100 km 1 mm 10 m km Zadanie 5. Zadanie 6. Zadanie 7. Zadanie 8.1. Zadanie 8.2. Zadanie A, B, D Zadanie Zadanie 9. Zadanie 10. Zadanie 11. Zadanie 12. Zadanie 13. Zadanie 14. Zadanie 15. Zadanie 16. Zadanie 17. Zadanie 18. ruchu obrotowego Ziemi W kolejności od góry: mapa tematyczna, mapa ogólnogeograficzna, mapa ogólnogeograficzna, mapa tematyczna. północną, południową wschodnią, zachodnią C W kolejności od lewej: wysokość względna, wysokość bezwzględna. W kolejności od góry: 20 S, 60 W; 20 N, 0 ; 80 S, 80 E. D, E W kolejności od góry: Kraków, Warszawa, Gdańsk. W kolejności od lewej kolumnami: łąka, las, bagno, skała, zatoka morska; sad, droga, kamieniołom, jezioro zaporowe. C D B A, D Zadanie 19. W kolejności od góry: 6, 4, 2. Zadanie 20. W kolejności od góry: 5, 4, 2, 3, 1. Zadanie 21. W kolejności od góry: 23, 8,

35 Zadanie 22. Zadanie 23. Zadanie 24. Zadanie 25. Na przykład: Powstają kopalnie i zakłady przemysłowe. Następuje rozwój miast w okolicy występowania złoża. Powstają liczne hałdy. W kolejności od góry wierszami: Litwa, Wilno; Ukraina, Kijów; Słowacja, Bratysława; Niemcy, Berlin. W kolejności od góry: Europa, Australia. D Zadanie 1.1. Zadanie 1.2. Zadanie 1.3. Zadanie 1.4. Zadanie 1.5. Zadanie 2. Zadanie 3.1. Zadanie 3.2. Zadanie 3.3. Zadanie 3.4. Zadanie 4. Zadanie 5. Zadanie 6. Zadanie 7. Zadanie 8.1. Zadanie 8.2. Zadanie 8.3. Zadanie 8.4. Zadanie 9. Księżyc Jowisz Neptun Mars Merkury ZADANIA UTRWALAJĄCE heliocentrycznej, skalistymi, trzecią, Księżyc P P F P W kolejności od lewej: 1 : , 1 : , 1 : , 1 : , 1 : W kolejności od góry wierszami: podział administracyjny Polski, gęstość zaludnienia w Polsce, mapa ogólnogeograficzna Polski, występowanie surowców mineralnych w Polsce. A W kolejności od góry wierszami: 40 N, 100 W; 0, 40 E; 40 N, 100 E. P P F P Zadanie F Zadanie P Zadanie F Zadanie P Zadanie 11. W kolejności od lewej: Sydney, Moskwa, Berlin, Londyn, Nowy Jork. D 35

36 Zadanie 12. Zadanie 13. Zadanie 14. Zadanie 15. Zadanie 16. W kolejności od góry: Żuławy Wiślane, Tatry. W kolejności od lewej: województwo śląskie, województwo mazowieckie, województwo pomorskie. W kolejności od lewej: Tatry, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Nizina Mazowiecka. W kolejności od góry: hektopaskal, stopień Celsjusza, milimetr. C Zadanie 17. W kolejności od góry: 2, 4, 3, 6. Zadanie 18. Zadanie 19. Zadanie 20. Zadanie 21. Zadanie 22. Zadanie 23. Zadanie 24. Zadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 3. Zadanie 4. Na przykład: Skażenie środowiska, jeśli dojdzie wycieku ropy naftowej. Negatywny wpływ na rośliny i zwierzęta w wyniku prowadzenia poszukiwań i odwiertów. W kolejności od góry: okołobiegunowa, równikowa, zwrotnikowa, umiarkowana. B D W kolejności od góry wierszami: Rosja, Moskwa; Białoruś, Mińsk; Czechy, Praga; Niemcy, Berlin. W kolejności od góry: Pieniński PN, Karkonoski PN, Świętokrzyski PN. W kolejności od góry: Afryka, Ameryka Północna. ZADANIA ROZWIJAJĄCE W kolejności od Słońca: Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun. Na przykład: Zaćmienie Słońca to zjawisko astronomiczne, które powstaje, gdy Księżyc znajdzie się pomiędzy Słońcem a Ziemią i tym samym przesłoni światło słoneczne. W kolejności od lewej: zima, wiosna i jesień, lato. C Zadanie 5. 5 Zadanie 6. Zadanie 7. W kolejności od góry: plan miasta, mapa samochodowa, mapa ogólnogeograficzna. W kolejności od góry: 85 W, 74 W, 23 N, 20 N / 19 40ʹ. Zadanie 8. W kolejności od góry: 14, 8. Zadanie 9. Zadanie 10. Zadanie 11. Zadanie A Zadanie B W kolejności od góry w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara: 21 marca, 22 czerwca, 23 września, 22 grudnia. W kolejności od lewej: Pekin, Kair, Rio de Janeiro, Los Angeles. W kolejności od góry: Wyżyna Śląska, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska. 36

37 Zadanie A Zadanie B Zadanie 13. B, D Zadanie 14. W kolejności od góry: Wyżyna Lubelska, 2. Zadanie 15. Zadanie 16. A, D, E D Zadanie B Zadanie B Zadanie A Zadanie A Zadanie 18. W kolejności od lewej: 5, 3. Zadanie 19. Zadanie 20. Zadanie 21. Zadanie 22. Zadanie 23. W kolejności od lewej: Gdańsk, Kraków, Warszawa. Na przykład: Zmniejszenie powierzchni naturalnej szaty roślinnej. Osuszanie bagien. Wycinanie lasów. W kolejności od góry: Ojcowski PN, Wielkopolski PN, Kampinoski PN, Narwiański PN. W kolejności od góry wierszami: Rosja, Moskwa; Litwa, Wilno; Ukraina, Kijów; Słowacja, Bratysława. W kolejności od góry: Antarktyda, Afryka. Źródła ilustracji: s. 19 (Malbork) itsmejust/shutterstock.com, (Ujście Biebrzy do Narwi) Marek Ostrowski/WSiP; s. 24 (Układ Słoneczny) Computer Earth/Shutterstock.com; s. 31 (fontanna Neptuna) Tupungato/Shutterstock.com WSiP 37