MIEJSKI PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Nr XLIV/315/97 Rady Miejskiej w Zielonej Górze z dnia 16 października 1997 r. MIEJSKI PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA ROK 1997 Zielona Góra 1997 r.

2 I. Wprowadzenie. II. Diagnoza lokalnych problemów. III. Obecni realizatorzy działalności profilaktycznej, leczniczej i rehabilitacyjnej. IV. Główne założenia programowe. V. Harmonogram działań na rzecz profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 1997 str. 2

3 I. Wprowadzenie Alkohol zajmuje trwałe miejsce w życiu ludzi i pewna liczba problemów związanych z jego spożyciem będzie występować stale w każdej społeczności. Gwałtowny wzrost spożycia alkoholu, w ciągu ostatnich lat, spowodował automatycznie dynamiczny wzrost tych problemów i nagromadzenie ich dolegliwości w życiu grupowym i społecznym. Przepisem prawnym wyznaczającym kierunki i zasady prowadzenia profilaktyki alkoholowej jest ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. W ramach działań związanych z realizacją tej ustawy powstał Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Wprowadzona 12 września 1996 r. ostatnia zmiana wyżej cytowanej ustawy nakłada na organy samorządu terytorialnego obowiązek podejmowania działań związanych z ograniczaniem spożycia napojów alkoholowych oraz zmiany struktury ich spożycia, wymusza działania na rzecz trzeźwości w miejscu pracy, przeciwdziałanie i usuwanie następstw nadużywania alkoholu. Realizacja zadań z zakresu profilaktyki alkoholowej będzie się odbywać zgodnie z Miejskim Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Do głównych problemów związanych z nadużywaniem alkoholu należą: a) szkody występujące u osób pijących; - samozniszczenie osób uzależnionych od alkoholu (4-5% populacji), - uszkodzenia zdrowia związane z nadużywaniem alkoholu; u dorosłych nadmiernie pijących (10-15% populacji pijącej), - uszkodzenia rozwoju psychofizycznego i kariery zawodowej pijącej młodzieży (zagrożenie dotyczy 10-15% populacji młodzieży w wieku lat), b) szkody u członków rodzin alkoholowych (10-15% populacji); - schorzenia o podłożu emocjonalnym spowodowane przewlekłym stresem, demoralizacja, ubóstwo i obniżenie szans kariery zawodowej, c) alkoholowa dezorganizacja środowiska pracy; - absencja chorobowa i wzrost wypadkowości, - obniżenie wydajności pracy, d) naruszanie prawa i porządku publicznego przez osoby nietrzeźwe, - przestępczość osób nietrzeźwych, - prowadzenie pojazdów po spożyciu alkoholu, - nieprawidłowe zachowanie się osób nietrzeźwych w miejscu publicznym, e) przestępstwa związane z obrotem alkoholem; - nielegalna produkcja i sprzedaż alkoholu, - sprzedaż alkoholu osobom nieletnim i nietrzeźwym, - reklama napojów alkoholowych. Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 1997 str. 3

4 II. Diagnoza lokalnych problemów 1. Występowanie problemów alkoholowych u młodzieży szkolnej Spośród 21 szkół podstawowych 10 zgłasza, że młodzież ich placówek miała kontakt z alkoholem, przy czym jest to zjawisko marginalne i dotyczy 1-3 % młodzieży klas od VI do VIII. Charakterystyczny jest fakt, że młodzież uważa, że piwo nie jest alkoholem. Jako główne przyczyny sięgania po alkohol młodzież podaje: - ciekawość, - presja kolegów, - demonstrowanie dorosłości, - trudności nawiązywania kontaktów z rówieśnikami. Informacja o przyjmowaniu alkoholu przez młodzież szkół ponadpodstawowych, sporządzona na podstawie danych przedstawionych przez dyrektorów szkół, jest niepełna. Szczegółowe badania były prowadzone w dwóch szkołach: I Liceum Ogólnokształcące oraz Zespół Szkół Ekonomicznych. Tabela 1. Kontakty chłopców I Liceum Ogólnokształcącego z alkoholem Wiek uczniów Poziomy klasowe Wskaźnik kontaktów z alkoholem lat klasy pierwsze 51,4 % lat klasy drugie 58,1 % lat klasy trzecie 62,7 % lat klasy czwarte 66,9 % lat razem 59,8 % Tabela 2. Kontakty dziewcząt I Liceum Ogólnokształcącego z alkoholem Wiek uczniów Poziomy klasowe Wskaźnik kontaktów z alkoholem lat klasy pierwsze 38,5 % lat klasy drugie 60,6 % lat klasy trzecie 63,0 % lat klasy czwarte 66,7 % lat razem 57,2 % Tabela 3. Kontakty chłopców Zespołu Szkół Ekonomicznych z alkoholem. Wiek uczniów Poziomy klasowe Wskaźnik kontaktów z alkoholem lat klasy pierwsze 59,9 % lat klasy drugie 66,1% lat klasy trzecie 74,2 % lat klasy czwarte 82,1% lat razem 70,47 % Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 1997 str. 4

5 Tabela 4. Kontakty dziewcząt Zespołu Szkół Ekonomicznych z alkoholem. Wiek uczniów Poziomy klasowe Wskaźnik kontaktów z alkoholem lat klasy pierwsze 55,8 % lat klasy drugie 62,1 % lat klasy trzecie 66,1 % lat klasy czwarte 68,4 % lat razem 63,1 % Średnia spożycia alkoholu wśród uczniów Zespołu Szkół Ekonomicznych - 66,7 % Przyczyny sięgania po alkohol są typowe dla całej populacji młodzieży. Są nimi: - dopasować się do grupy rówieśniczej, - czuć się dorosłym, - być spoko i na luzie, - lepiej się poczuć, - przestać być nieśmiałym, - sprawdzić, jak to jest, - złamać zakaz, - dobrze się bawić, 2. Alkohol jako czynnik kryminogenny. A. U dział nietrzeźwych sprawców w przestępczości przeciwko życiu, zdrowiu i mieniu: ogółem: w tym nietrzeźwi: - kryminalne gospodarcze przeciwko życiu i zdrowiu przeciwko mieniu o charakterze chuligańskim B. Liczba osób popełniających wykroczenia drogowe: ogółem: w tym nietrzeźwi: - wypadki drogowe kolizje drogowe C. Liczba interwencji związanych z przemocą w rodzinie: ogółem: w tym nietrzeźwi: Z przedstawionych danych wynika, że 19,3 % przestępstw i wykroczeń jest dokonywane po spożyciu alkoholu. Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 1997 str. 5

6 3. Zestawienie przyjętych do Izby Wytrzeźwień w 1996 roku. A. Przyjętych ogółem w tym: mężczyzn kobiet chłopców dziewcząt - 4 B. Przebywający w Izbie po raz pierwszy po raz drugi po raz trzeci i więcej C. Skierowani przez Policję D. Pacjenci mieszkańcy Zielonej Góry zamiejscowi E. Przedział wiekowy do 18 lat lat lat powyżej 50 lat Dane dotyczące struktury sprzedaży. A. Liczba punktów sprzedaży (grudzień 1996) do spożycia: poza miejscem sprzedaży w miejscu sprzedaży do 4,5 % do 18 % pow.18% do 4,5 % do 18 % pow. 18 % ogółem B. Liczba wydanych zezwoleń (grudzień 1996): poza miejscem sprzedaży w miejscu sprzedaży do 4,5 % do 18 % pow.18% do 4,5 % do 18 % pow. 18 % ogółem Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 1997 str. 6

7 5. Charakterystyka pracy Komisji ds. Przeciwdziałania Alkoholizmowi. A. Liczba członków - 6 B. Liczba posiedzeń - 30 C. Liczba zarejestrowanych wniosków złożonych przez rodzinę złożonych przez Policję złożonych przez Izbę Wytrzeźwień inne - 11 D. Sposób i stopień załatwienia spraw: - skierowano spraw do sądu przyjęto zobowiązanie o podjęciu dobrowolnego leczenia umorzono przez Komisję z powodu braku podstaw umorzono po uzyskaniu opinii biegłego przekazano innej komisji zawieszono na prośbę rodziny sprawy w toku - 10 E. Liczba sporządzonych opinii biegłego - 69 F. Liczba wezwań alkoholików ogółem zgłosiło się - 52 G. Liczba wezwań świadków ogółem zgłosiło się III. Obecni realizatorzy działalności profilaktycznej, leczniczej i rehabilitacyjnej. 1. Działalność Wojewódzkiej Poradni Odwykowej w 1996 roku. - liczba wizyt przyjęto pacjentów w tym kobiet wydane decyzje o przymusowym leczeniu niestacjonarnym - 36 Poradnia zajmuje się: - stosowaniem indywidualnych programów terapii, - prowadzeniem grup edukacyjnych i psychoterapeutycznych, - nadzorem merytorycznym nad grupami AA. Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 1997 str. 7

8 2. Działalność Zielonogórskiego Stowarzyszenia Klub Abstynentów w 1996 roku. W chwili obecnej Klub skupia 55 członków. Jego działalność obejmuje: - prowadzenie świetlicy profilaktycznej dla dzieci i młodzieży, - prowadzenie zajęć z zakresu pedagogiki seksualnej, - skupianie grup AA, - prowadzenie punktu porad prawnych, - telefon zaufania, - organizowanie obozów profilaktyczno-terapeutycznych dla osób uzależnionych i ich rodzin, - prowadzenie punktu informacyjnego nt. choroby alkoholowej, - organizowanie imprez okolicznościowych: Wigilia, Sylwester, Dzień Matki, gromadzenie literatury i prasy. 3. Charakterystyka działalności Lubuskiego Stowarzyszenia Trzeźwość. W 1996 roku działalność Lubuskiego Stowarzyszenia Trzeźwość obejmowała: - prowadzenie dwóch świetlic profilaktyczno-terapeutycznych dla dzieci z rodzin z problemami alkoholowymi, - organizowanie wypoczynku (zimowisko, kolonie letnie, półkolonie), - prowadzenie poradnictwa w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych oraz telefonu zaufania, - organizowanie konkursu Młodość Trzeźwość, - działalność szkoleniowa dla liderów i wychowawców świetlic. 4. Grupy samopomocowe działające na terenie Zielonej Góry. A. Grupy AA: - grupa Dana - poniedziałek godz.17 ul. Sienkiewicza 21, - grupa Katharsis - wtorek godz.17 ul. Sienkiewicza 21, - grupa Bezdymka - piątek godz.17 ul. Sienkiewicza2 1, - grupa Niedzielna - niedziela godz.17 ul. Sienkiewicza 21, - grupa Mirek - wtorek godz.17 ul. Wazów 36, - grupa Szansa - wtorek godz.17 ul. Kościelna, - grupa Zacisze - środa godz.17 ul. Prosta, - grupa U Czesia - piątek godz ul. Obywatelska. B. Grupy Al-Anon: - grupa Anka - wtorek godz.17 ul. Sienkiewicza21, - grupa Al-Anon przy WPO - poniedziałek godz. 17 ul. Wazów 36. Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 1997 str. 8

9 5. Inne instytucje, organizacje i stowarzyszenia podejmujące działania na rzecz profilaktyki alkoholowej. - Poradnia Młodzieżowa, - Liga Kobiet Polskich, - Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, - Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka, - Polski Czerwony Krzyż, - Polski Komitet Pomocy Społecznej, - Fundacja bezpieczne Miasto. IV. Działania związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych. Podstawowym celem programu jest zapobieganie powstawaniu nowych problemów alkoholowych, zmniejszenie rozmiarów tych, które aktualnie występują oraz zwiększenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z już istniejącymi problemami. (Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych) Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych należy do zadań własnych gminy. Celem Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Zielonej Górze jest: 1. zmniejszenie ilości spożywanego alkoholu na terenie Miasta, szczególnie przez młodzież, 2. kształtowanie negatywnej postawy obywateli i instytucji wobec sytuacji związanych ze sprzedażą alkoholu, 3. stałe uczenie sposobów radzenia sobie z problemami aktualnie występującymi. W zakresie zadań dotyczących profilaktyki, prowadzone będą działania na rzecz młodzieży szkolnej oraz dorosłych mieszkańców Zielonej Góry poprzez: 1. realizację programów profilaktycznych i psychoedukacyjnych w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych, oraz w placówkach pracujących na rzecz dzieci i młodzieży, 2. wspieranie i inspirowanie działalności mającej na celu tworzenie różnych form pomocy i samopomocy, w szczególności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, 3. prowadzenie zajęć z młodzieżą w punktach profilaktyczno - terapeutycznych, 4. organizowanie spotkań poświęconych problematyce uzależnień dla rodziców, 5. współpracę z organizacjami społecznymi i kościelnymi zajmującymi się problemami uzależnień, 6. organizowanie spotkań trzeźwościowych. Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 1997 str. 9

10 Rozwiązywanie problemów uzależnień nastąpi poprzez: - udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy psychospołecznej i prawnej, - podejmowanie działań w celu zwiększenia dostępności i skuteczności usług terapeutycznych i rehabilitacyjnych dla osób uzależnionych i członków ich rodzin, - opracowywanie i rozpowszechnianie informacji o dostępnych instytucjach i organizacjach pracujących na rzecz uzależnionych, - nawiązanie współpracy z instytucjami profesjonalnie związanymi z problematyką alkoholową, - wspieranie i inspirowanie działalności mającej na celu tworzenie różnych form pomocy i samopomocy, - utworzenie i prowadzenie miejskiego centrum profilaktyki uzależnień, - rozpowszechnianie w mediach lokalnych wiedzy dotyczącej profilaktyki oraz dostępności terapii w zakresie uzależnień. V. Harmonogram działań na rzecz profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych Lp. Zadania Termin realizacji Realizator Kontrola 1 Prowadzenie w szkołach programów profilaktyczne - edukacyjnych dyrektorzy placówek Rada Miejska 2 Organizowanie konkursów z zakresu profilaktyki alkoholowej LS Trzeźwość, ZS Klub Abstynentów 3 Prowadzenie świetlic profilaktyczno - terapeutycznych LS Trzeźwość, ZS Klub Abstynentów, Fundacja Bezpieczne Miasto 4 Kontynuowanie działalności grup Młodzieżowego Ruchu Trzeźwość LS Trzeźwość 5 Prowadzenie zajęć terapeutycznych dla uzależnionych i ich rodzin Wojewódzka Poradnia Odwykowa, ZS Klub Abstynentów Grupy AA, Grupy Al-Anon, Poradnia Młodzieżowa 6 Walka z przemocą w rodzinie - stworzenie Punktu Interwencji Kryzysowej II półrocze ZS Klub Abstynentów 7 Wzmocnienie działań informacyjnych (telefon zaufania, punkt informacyjno -konsultacyjny, infolinia, materiały informacyjne LS Trzeźwość, ZS Klub Abstynentów F. Bezpieczne Miasto, Liga Kobiet Polskich, TPD 8 Organizowanie leczenia i rehabilitacji osób uzależnionych oraz zapobieganie skutkom nadużywania alkoholu Szpital Wojewódzki, Wojewódzka Poradnia Odwykowa 9 Szkolenia z zakresu profilaktyki alkoholowej Wydział Infrastruktury Społecznej 10 Wydawanie zezwoleń na sprzedaż alkoholu Prezydent Miasta Kierowanie wniosków do Sądu o zastosowanie przymusowego leczenia odwykowego Uchwalenie zasad sprzedaży i spożycia alkoholu Prowadzenie poradnictwa psychologiczno - pedagogicznego i prawnego Uchwalenie Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Prowadzenie okresowej kontroli przestrzegania przepisów ustawy Składanie rocznych sprawozdań z realizacji Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Programów Alkoholowych II półrocze październik grudzień Miejska Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Rada Miejska LS Trzeźwość, ZS Klub Abstynentów, Poradnia Młodzieżowa, Woj. Poradnia Odwykowa Rada Miejska Policja Municypalna, Policja Państwowa, Państwowa Inspekcja Handlowa Miejska Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 1997 str. 10