PL B1. CONSTRUCT A&D, a.s., Velke Mezirici, CZ , CZ, PUV STANISLAV PEJCHAL, Velke Mazirici, CZ

Transkrypt

1 PL B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (51) Int.Cl. B60R 25/06 ( ) B60R 25/04 ( ) F16H 61/22 ( ) (54) Blokada mechanizmu zmiany biegów (30) Pierwszeństwo: , CZ, PUV (73) Uprawniony z patentu: CONSTRUCT A&D, a.s., Velke Mezirici, CZ (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 15/16 (72) Twórca(y) wynalazku: STANISLAV PEJCHAL, Velke Mazirici, CZ (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 03/17 (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Alicja Piotrowicz

2 2 PL B1 Opis wynalazku Wynalazek dotyczy blokady mechanizmu zmiany biegów posiadającej obudowę, w przypadku której sworzeń sterujący jest ustawiony tak, że jest on połączony połączeniem mechanicznym ze sworzniem blokującym. Wykorzystywany jest szereg doskonale znanych urządzeń chroniących pojazdy silnikowe przed kradzieżą, których wspólną cechą jest blokada jednego z zespołów strukturalnych pojazdu zapobiegająca nieupoważnionemu użyciu pojazdu. Niezależnie od gwałtownego rozwoju układów elektronicznych wciąż stosowane są zabezpieczenia mechaniczne. Wspólną cechą charakterystyczną najbardziej rozpowszechnionej grupy zabezpieczeń mechanicznych jest fakt, iż blokują one ruch wybranej części lub zespołu strukturalnego pojazdu silnikowego poprzez wysuwanie elementu blokującego. Najbardziej znane są blokady mechanizmu zmiany biegów, blokujące mechanizm zmiany biegów poprzez przekręcenie klucza w zamku bębenkowym. Mechanizm zmiany biegów dotyczy zarówno mechanizmu dźwigni ręcznej przekładni zmiany biegów oraz mechanizmu selektora automatycznej skrzyni biegów. Zamiast mechanizmu zmiany biegów blokowane mogą być również oczywiście inne zespoły strukturalne pojazdu, np. ramię sterujące sprzęgłem, układ sterowania wtryskiem paliwa, dopływ paliwa do silnika, maska, itd. Model użytkowy CZ14483 przedstawia urządzenie blokujące dźwignię zmiany biegów, posiadające przypominający skrzynkę wspornik posiadający płaskie gniazdo prowadzące w górnej części, gdzie montowany jest ruchomy suwak oraz zatrzask blokujący montowany uchylnie, przy czym suwak jest połączony mechanicznie z zatrzaskiem blokującym. Na górnej części wspornika montowany jest zamek cylindryczny, na jego obrotowym końcu montowana jest tarcza posiadająca mimośrodowo montowany sworzeń sięgający do rowka suwaka. W przypadku jednego spośród przykładów wykonania, zatrzask blokujący powraca w położenie odblokowane pod wpływem sprężyny powrotnej, co jest rozwiązaniem szczególnie niewygodnym w niskich temperaturach. W przypadku kolejnego korzystnego przykładu wykonania, sprężyna powrotna może być zastąpiona nosem który przesuwa się z dużym luzem pomiędzy ścianami bocznymi zagłębienia w zatrzasku, co prowadzi jednak do niepożądanego stukania. Tym samym również w przypadku tego przykładu wykonania zalecane jest stosowanie sprężyny powrotnej. Wzór użytkowy CZ23539 przedstawia blokadę wspornika przeznaczoną do blokowania elementów pojazdu silnikowego, posiadającą przypominający skrzynkę wspornik posiadający płaskie gniazdo prowadzące w górnej części, gdzie montowany jest ruchomy suwak oraz zatrzask blokujący montowany uchylnie. Suwak jest mechanicznie połączony z zatrzaskiem blokującym. Na górnej części wspornika montowany jest zamek cylindryczny, na jego obrotowym końcu montowana jest tarcza posiadająca mimośrodowo montowany sworzeń sięgający do rowka suwaka. Po stronie znajdującej się obok zatrzasku blokującego suwak posiada krzywkę ściśle dopasowaną do powierzchni zatrzasku blokującego o odpowiednim kształcie. Wada takich blokad polega na tym, że mogą być one wykorzystywane wyłącznie w pojazdach posiadających dostateczną ilość wolnej przestrzeni pod centralnym kanałem przebiegającym wokół mechanizmu zmiany biegów. Model użytkowy CZ26823 opisuje blokadę mechanizmu zmiany biegów posiadającą płaską ramę która w górnej części posiada płaskie gniazdo prowadzące, gdzie montowany jest ruchomy suwak, a na ramie montowany jest uchylnie zatrzask blokujący, mechanicznie połączony z suwakiem, podczas gdy element blokujący umieszczony jest na ramie tak, że jest on połączony z suwakiem według wynalazku, którego zasada działania polega na tym, że suwak posiada łamany kształt składający się z dwóch ramion, przy czym jedno ramię suwaka jest prowadzone przesuwnie w gnieździe a pierwszy sworzeń jest połączony z zatrzaskiem blokującym, podczas gdy drugie ramię suwaka jest połączone z elementem blokującym przy pomocy innego sworznia. Wadą takiej konstrukcji jest stosunkowo krótki tor zatrzasku blokującego, co prowadzi do niedostatecznej elastyczności blokady. Wspomniane niedostatki są wyeliminowane dzięki blokadzie mechanizmu zmiany biegów posiadającej obudowę, w przypadku której sworzeń sterujący jest ustawiony tak, że jest on połączony poprzez połączenie mechaniczne ze sworzniem blokującym. Sworzeń sterujący jest montowany przesuwnie w obudowie, a sworzeń blokujący również jest zamontowany przesuwnie w obudowie oraz poprzecznie względem osi wzdłużnej sworznia sterującego. Pomiędzy sworzniem sterującym i sworzniem blokującym znajduje się połączenie mechaniczne.

3 PL B1 3 Mechanizm zmiany biegów dotyczy zarówno mechanizmu dźwigni ręcznej przekładni zmi a- ny biegów oraz mechanizmu selektora automatycznej skrzyni biegów. Zaletą blokady według w y- nalazku jest jej prosta struktura oraz fakt, iż może być ona stosowana zarówno w przypadku manualnych skrzyni biegów i automatycznych skrzyni biegów bez konieczności wprowadzania da l- szych modyfikacji. Kolejną zaletą blokady mechanizmy zmiany biegów według wynalazku jest jej zwarta konstrukcja, która umożliwia jej montaż w pojeździe nie posiadającym dostatecznej ilości miejsca aby zamontować znane blokady. W przypadku wygodnego przykładu wykonania, sworzeń blokujący jest montowany w obudowie jako element swobodnie obracający się wokół osi wzdłużnej. W przypadku próby przepiłowania blokady sworzeń blokujący obraca się swobodnie, co utrudnia piłowanie i zwiększa poziom bezpieczeństwa blokady. W przypadku korzystnego przykładu wykonania, połączenie mechaniczne stanowi dźwignia z dwoma ramionami, przy czym dźwignia jest montowana uchylnie w obudowie, pomiędzy sworzniem sterującym a sworzniem blokującym tak, że pierwsze ramię dźwigni sprzęga się razem ze sworzniem sterującym a drugie ramię dźwigni sprzęga się razem ze sworzniem blokującym. Dzięki określeniu długości obydwu ramion dźwigni można określić żądaną wartość stosunku toru sworznia sterującego do toru sworznia blokującego. W przypadku wygodnego przykładu wykonania wynalazku, pierwsze ramię dźwigni sprzęgające się razem ze sworzniem sterującym jest krótsze niż drugie ramię dźwigni, sprzęgające się razem ze sworzniem blokującym. W przypadku innego wygodnego przykładu wykonania, połączenie mechaniczne posiada klin regulowany sworzniem sterującym, przy czym nachylona powierzchnia klina sprzęga się razem ze sworzniem blokującym. Sworzeń blokujący jest wyposażony w sprężynę powrotną. W przypadku bardziej wygodnych przykładów wykonania, sworzeń sterujący może być połączony mechanicznie z bębenkowym, korzystnie przy użyciu cięgna Bowdena, lub sworzeń sterujący może być połączony z serwomotorem. Przykładowe przykłady wykonania blokady mechanizmu skrzyni biegów według wynalazku przedstawiono na załączonych rysunkach, na których Fig. 1 przedstawia blokadę, w przypadku której połączenie mechaniczne pomiędzy sworzniem sterującym i sworzniem blokującym jest dwuramienną dźwignią, a blokada jest sterowana zamkiem bębenkowym z cięgnem Bowdena, chronionym metalową rurą. Fig. 2 przedstawia przykład wykonania blokady z cięgnem Bowdena, chronionym elastyczną rurą. Fig. 3 przedstawia przykład wykonania blokady sterowanej serwomotorem. Fig. 4 przedstawia blokadę w przypadku której połączenie mechaniczne pomiędzy sworzniem sterującym i sworzniem blokującym posiada klin regulowany przy pomocy sworznia sterującego. Fig. 1 przedstawia pierwszy przykładowy przykład wykonania blokady mechanizmu zmiany biegów według wynalazku. Blokada posiada obudowę 1, w której umieszczony jest sworzeń sterujący 2 tak, że jest on połączony ze sworzniem blokującym 3 poprzez połączenie mechaniczne 4. Sworzeń sterujący 2 i sworzeń blokujący 3 są zamontowane przesuwnie w obudowie 1, przy czym sworzeń blokujący 3 jest ustawiony poprzecznie do osi wzdłużnej sworznia sterującego 2. Wyrażenie poprzecznie stosowane w tekście nie oznacza, że osie wzdłużne sworznia sterującego 2 i sworznia blokującego 3 muszą bezwzględnie tworzyć kąt 90, tak jak przedstawiono to na fig. 1. Dla osób posiadających umiejętności w dziedzinie oczywiste będzie, że możliwe są również inne kąty tworzone przez te osie. Sworzeń blokujący 3 może obracać się swobodnie wokół swojej osi wzdłużnej. Rozwiązanie takie zwiększa bezpieczeństwo blokady, ponieważ w przypadku próby przepiłowania blokady sworzeń blokujący 3 obraca się swobodnie, przez co piłowanie staje się praktycznie niemożliwe. W przypadku przykładu wykonania według fig. 1, połączenie mechaniczne 4 stanowi dźwignia 5 posiadająca dwa ramiona 6, 7. Dźwignia 5 jest zamontowana uchylnie w obudowie 1, na śrubie 14 pomiędzy sworzniem sterującym 2 i sworzniem blokującym 3 tak, że pierwsze ramię 6 dźwigni 5 jest sprzęgnięte razem ze sworzniem sterującym 2, a drugie ramię 7 dźwigni 5 sprzęga się razem ze sworzniem blokującym 3. Pierwsze ramię 6 dźwigni 5 sięga zaokrąglonym końcem do rowka w sworzniu sterującym 2, a drugie ramię 7 dźwigni 5 sięga zaokrąglonym końcem do rowka w sworzniu blokującym 3. Pierwsze ramię 6 dźwigni 5 jest krótsze niż drugie ramię 7 dźwigni 5. Dzięki określeniu długości obydwu ramion 6, 7 dźwigni 5 można określić żądaną wartość stosunku toru sworznia sterującego 2 do toru sworznia blokującego 3.

4 4 PL B1 Sworzeń sterujący 2 można regulować pomiędzy położeniem wsuniętym i wysuniętym przy pomocy zamka bębenkowego 11 połączonego ze sworzniem sterującym 2 przy użyciu cięgna Bowdena 12. Cięgno Bowdena 12 jest chronione przed gwałtownym zerwaniem metalową rurą 15. Blokada mechanizmu zmiany biegów jest montowana w pojeździe przy użyciu metalowej ramy 16, której kształt jest dostosowywany do danego rodzaju pojazdu. W trakcie zamykania blokady, nie przedstawiony na rysunku klucz jest umieszczany w zamku bębenkowym 11 w celu obrócenia wewnętrznej części zamka bębenkowego 11. Ruch obrotowy zamka bębenkowego 11 jest przekształcany na ruch przesuwny cięgna Bowdena 15 przy pomocy znanego mechanizmu. Cięgno Bowdena 15 wysuwa sworzeń sterujący 2, który wysuwa sworzeń blokujący 3 poprzez dźwignię 5, przy czym tor sworznia blokującego 3 jest dłuższy niż tor sworznia sterującego 2 dzięki stosunkowi długości ramion 6, 7 dźwigni 5. Wysunięty sworzeń sterujący 2 albo blokuje nie przedstawiony na rysunku mechanizm dźwigni zmiany biegów przekładni manualnej w dobrze znany sposób, lub jest on wsuwany w otwór znajdujący się z boku nie przedstawionego na ilustracji selektora automatycznej skrzyni biegów, blokując blokadę cięgna zmieniającego bieg, powodując tym samym blokadę selektora automatycznej skrzyni biegów. W trakcie odblokowywania, klucz w zamku bębenkowym 11 przekręcany jest w przeciwną stronę, a sworzeń sterujący 2 zostaje wsunięty, co powoduje odblokowanie mechanizmu dźwigni zmiany biegów przekładni manualnej lub selektora automatycznej skrzyni biegów. Fig. 2 przedstawia inny przykładowy przykład wykonania blokady mechanizmu zmiany biegów według wynalazku, różniący się od konstrukcji przedstawionej na fig. 1 tylko tym, że cięgno Bowdena 15 jest zabezpieczone elastyczną rurą 17 umożliwiającą bardziej różnorodny montaż zamka bębenkowego 11 w pojeździe. Fig. 3 przedstawia trzeci przykładowy przykład wykonania blokady mechanizmu zmiany biegów według wynalazku różniący się od konstrukcji przedstawionej na fig. 1 i 2 tylko mechaniczną blokadą w przypadku której zamek bębenkowy 11 zastąpiono serwomotorem 13 przesuwającym sworzeń sterujący 2. Fig. 4 przedstawia czwarty przykładowy przykład wykonania blokady mechanizmu zmiany biegów według wynalazku, przy czym połączenie mechaniczne 4 pomiędzy sworzniem sterującym 2 a sworzniem blokującym 3 stanowi klin 8 który może być przesuwany przez sworzeń sterujący 2. Sworzeń blokujący 3 opiera się na nachylonej powierzchni 9 klina 8 swoim tylnym końcem. Sworzeń blokujący 3 jest dociskany do nachylonej powierzchni 9 klina 8 przez sprężynę powrotną 10. Sworzeń sterujący 2 może być poruszany mechanicznie, tak jak przedstawiono to np. dla przykładów wykonania według fig. 1 i 2, lub serwomotorem 13, tak jak przedstawiono to np. w przypadku konstrukcji według fig. 3. Ruch przesuwny sworznia sterującego 2 przesuwa klin 8, dzięki czemu sworzeń blokujący 3 dociśnięty do nachylonej powierzchni 9 klina 8 przez sprężynę powrotną 10 jest wysuwany lub wsuwany, w zależności od kierunku ruchu klina obudowa 2. sworzeń sterujący 3. sworzeń blokujący 4. połączenie mechaniczne 5. dźwignia 6. pierwsze ramię dźwigni 7. drugie ramię dźwigni 8. klin 9. nachylona powierzchnia klina 10. sprężyna powrotna 11. zamek bębenkowy 12. cięgno Bowdena 13. serwomotor 14. śruba 15. metalowa rura 16. rama 17. elastyczna rura

5 PL B1 5 Zastrzeżenia patentowe 1. Blokada mechanizmu zmiany biegów posiadająca obudowę (1) w której znajduje się sworzeń sterujący (2) ustawiony tak, że jest on połączony ze sworzniem blokującym (3) połączeniem mechanicznym (4), znamienna tym, że sworzeń sterujący (2) jest zamontowany przesuwnie w obudowie (1), a sworzeń blokujący (3) jest również zamontowany przesuwnie w obudowie (1) w kierunku poprzecznym do osi wzdłużnej sworznia sterującego (2), podczas gdy połączenie mechaniczne (4) łączy sworzeń sterujący (2) i sworzeń blokujący (3). 2. Blokada według zastrz. 1, znamienna tym, że sworzeń blokujący (3) może obracać się swobodnie wokół własnej osi wzdłużnej. 3. Blokada według zastrz. 1 lub 2, znamienna tym, że połączenie mechaniczne (4) stanowi dźwignia (5) z dwoma ramionami (6, 7), przy czym dźwignia (5) jest montowana uchylnie w obudowie (1), pomiędzy sworzniem sterującym (2) a sworzniem blokującym (3) tak, że pierwsze ramię (6) dźwigni (5) sprzęga się razem ze sworzniem sterującym (2) a drugie ramię (7) dźwigni (5) sprzęga się razem ze sworzniem blokującym (3). 4. Blokada według zastrz. 3, znamienna tym, że pierwsze ramię (6) dźwigni (5) sprzęgające się razem ze sworzniem sterującym (2) jest krótsze niż drugie ramię (7) dźwigni (5), sprzęgające się razem ze sworzniem blokującym (3). 5. Blokada według zastrz. 1 lub 2, znamienna tym, że połączenie mechaniczne (4) stanowi klin (8) regulowany poprzez sworzeń sterujący (2) podczas gdy nachylona powierzchnia (9) klina (8) sprzęga się razem ze sworzniem blokującym (3), a sworzeń blokujący (3) jest wyposażony w sprężynę powrotną (10). 6. Blokada według dowolnego spośród powyższych zastrzeżeń od 1 do 5, znamienna tym, że sworzeń sterujący (2) jest połączony mechanicznie z zamkiem bębenkowym (11). 7. Blokada według zastrzeżenia 6, znamienna tym, że sworzeń sterujący (2) jest połączony mechanicznie z blokadą cylindra (11) przy pomocy cięgna Bowdena (12). 8. Blokada według dowolnego spośród powyższych zastrzeżeń od 1 do 5, znamienna tym, że sworzeń sterujący (2) jest połączony z serwomotorem (13).

6 6 PL B1 Rysunki

7 PL B1 7

8 8 PL B1

9 PL B1 9

10 10 PL B1 Departament Wydawnictw UPRP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)