Inwestycje NATO w Polsce (NSIP) Geneza programu

Transkrypt

1 Inwestycje NATO w Polsce (NSIP) Polskiej obecności w NATO towarzyszy szereg inwestycji w infrastrukturę obronną kraju. Szacunkowa wartość wspólnie finansowanych inwestycji natowskich planowanych do realizacji na terenie Polski w latach wynosi ok. 852 mln, w tym 594 mln środki NATO oraz 258 mln środków narodowych. Geneza programu W ramach struktur NATO w Dziedzinie Bezpieczeństwa realizowany jest program NSIP (NATO Security Investment Programme), czyli Program Inwestycji NATO w Dziedzinie Bezpieczeństwa. Program stworzono w celu zapewnienia wspólnego finansowania projektów inwestycyjnych dla potrzeb misji. Jest narzędziem Sojuszu do zaspakajania potrzeb w zakresie tworzenia niezbędnych zdolności wojskowych, których zapewnienie wykracza poza narodowe zasoby obronne państw członkowskich. SłuŜy stabilizacji Sojuszu północnoatlantyckiego na terytorium krajów członkowskich. Program powstał w 1951 roku pod nazwą Program Infrastruktury NATO. W roku 1994 jego nazwa została zmieniona na Program Inwestycji NATO w Dziedzinie Bezpieczeństwa, ze względu na to, iŝ celem priorytetowym było inwestowanie w poprawę bezpieczeństwa zbiorowego sojuszników, a nie jak zakładano na początku jedynie finansowanie infrastruktury. Finansowanie Źródłem finansowania programu jest fundusz NSIP tworzony ze składek wnoszonych przez kraje uczestniczące w programie. Fundamentalną zasadą programu jest to, Ŝe obejmuje on wyłącznie zadania zgrupowane w pakietach inwestycyjnych tzw. CP- Capability Package, których realizowanie zapewnia osiągnięcie podstawowych zdolności operacyjnych. Pakiety są zatwierdzane przez Radę Północnoatlantycką. Przydział środków realizowany jest przez Komitet Infrastruktury NATO. Koszty operacyjnego i technicznego utrzymania są obowiązkiem kraju gospodarza uŝytkownika. Jeszcze przed wstąpieniem Polski do NATO, w 1997 r. Minister Spraw Zagranicznych poinformował Sekretarza Generalnego NATO o akcepcie Polski co do wysokości składek, które będzie wpłacać do cywilnego i wojskowego budŝetu Sojuszu oraz Programu Inwestycyjnego NATO w dziedzinie Bezpieczeństwa. Od 2010 r. składka płacona przez Polskę wynosi 2,3924% wspólnego budŝetu. Pakiety inwestycyjne (CP) Po wstąpieniu Rzeczpospolitej Polskiej w struktury Sojuszu zaistniała konieczność stworzenia infrastruktury wojskowej o parametrach zgodnych ze standardami NATO, która zapewniłaby moŝliwość operowania siłami reagowania oraz integrację Narodowego Systemu Obrony Powietrznej ze zintegrowanym systemem NATO, zarówno w zakresie systemu 1

2 dowodzenia, jak i rozpoznania przestrzeni powietrznej RP. Te przesłanki spowodowały, Ŝe SHAPE (Europejskie Strategiczne Dowództwo NATO) opracowało pakiety CP, które terytorialnie objęły oprócz Polski takŝe Republikę Czeską i Węgry. Polska jako kraj gospodarz przyjęła na siebie zobowiązania wdroŝeniowe, łącznie sto piętnaście projektów. Zmiany w sytuacji geopolitycznej, głównie nowe zagroŝenia spowodowały, Ŝe Sojusz zdecydował o potrzebie zapewnienia nowych zdolności wojskowych. Wynikiem tych decyzji są kolejne pakiety CP, które rozszerzają zakres implementowanych inwestycji. Odpowiedzialność Zgodnie z decyzją Ministra Obrony Narodowej z 2004 roku w sprawie zasad uczestniczenia resortu obrony narodowej w Programie Inwestycji Traktatu Północnoatlantyckiego w Dziedzinie Bezpieczeństwa wyznaczone zostały osoby odpowiedzialne za realizację programu NSIP: etap przygotowania pakietów inwestycyjnych (CP) Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego; etap realizacji pakietu inwestycyjnego Podsekretarz Stanu ds. Uzbrojenia i Modernizacji; etap uŝytkowania zrealizowanego pakietu inwestycyjnego dowódca właściwego rodzaju Sił Zbrojnych. W 2002 roku decyzją Ministra Obrony Narodowej został utworzony zakład budŝetowy Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Utworzenie Zakładu miało na celu spełnienie wymogu, określonego przez Komitet Infrastruktury NATO aby istniała konsolidacja zadań merytorycznych i finansowo-rozliczeniowych Programu Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w Dziedzinie Bezpieczeństwa (NSIP) w jednej instytucji. W związku z reformą finansów publicznych w dniu r. w miejsce zlikwidowanego z dniem r. zakładu budŝetowego Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego utworzona została instytucja gospodarki budŝetowej Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego posiadająca osobowość prawną, nad którą nadzór w imieniu Ministra Obrony Narodowej sprawuje Dyrektor Departamentu Infrastruktury MON. Podstawowym zadaniem Zakładu jest realizacja projektów inwestycyjnych zawartych w pakietach inwestycji NATO poprzez m.in.: wybór specjalistycznych firm konsultingowych pełniących funkcję inwestorów zastępczych; przeprowadzanie postępowań przetargowych na wybór wykonawców robót i dostawców; nadzór nad realizacją inwestycji poprzez inwestorów zastępczych; rozliczanie inwestycji wg uregulowań narodowych i NATO. 2

3 Pakiety inwestycyjne zrealizowane w ramach programu NSIP Pakiety inwestycyjne (CP) realizowane w Polsce w ramach programu NSIP obejmują następujące kategorie infrastruktury wojskowej: lotniska; bazy morskie; systemy łączności; stanowiska dowodzenia obroną powietrzną; radary dalekiego zasięgu obrony powietrznej; instalacje paliwowe (składy MPS). Zadania inwestycyjne (projekty) realizowane w Polsce w ramach programu NSIP zawarte są w siedmiu pakietach zdolności obronnych. Aktualny status poszczególnych CP przedstawiony jest poniŝej: 1. CP 2A Zapewnienie Instalacji dla Sił Szybkiego Reagowania w Republice Czech i Polsce Provide Facilities for Reaction Forces (RF) in Czech Republic and Poland". Pakiet został zatwierdzony w 1999 r. Zawiera 95 projektów o wartości około 572 mln. Dotyczą one modernizacji i rozbudowy 7 lotnisk (łączny koszt 287 mln ): Malbork, Poznań-Krzesiny, Łask, Powidz, Mirosławiec, Świdwin i Mińsk Mazowiecki, modernizacji 2 portów morskich (koszt 125 mln ): Gdynia i Świnoujście oraz modernizacji 5 składnic paliw (koszt 160 mln ): Cybowo, Wędrzyn, Puszcza Mariańska, Gardeja i PoraŜyn. Zakończono 73 projekty w tym m.in. na lotnisku w Malborku, Krzesinach, Świdwinie, Łasku i Mirosławcu. W ramach tych projektów wybudowano lub zmodernizowano 5 hangarów, 4 obiekty systemów naprowadzania samolotów, 6 budynków eskadrowych, 5 obiektów magazynu tlenu, 12 płaszczyzn postoju samolotów myśliwskich i transportowych o powierzchni kilkuset tysięcy metrów kwadratowych, 5 linowych urządzeń hamowania samolotów na obu kierunkach lądowania. Wykonanie powyŝszych zadań stanowiło zasadny element przyjęcia na uzbrojenie w Polsce samolotu F-16. W obszarze infrastruktury morskiej zmodernizowano system zasilania energetycznego w Porcie Wojennym (PW) w Gdyni oraz w Świnoujściu, wybudowano lądowisko helikopterów w PW Gdyni i w PW Świnoujściu, przebudowano i zmodernizowano Pirs oraz nabrzeŝa wraz z kompletną infrastrukturą niezbędną dla zasilania okrętów. Wybudowano Brzegową Stację Demagnetyzacji Okrętów oraz poligon pomiarowy pól fizycznych okrętów na Zatoce Gdańskiej. Kontynuuje się prace na 22 projektach, które dotyczą modernizacji i rozbudowy: 3

4 7 lotnisk Malbork, Poznań - Krzesiny, Łask, Powidz, Mirosławiec, Świdwin i Mińsk Mazowiecki; dalszej modernizacji Portu Wojennego w Gdyni, modernizacji 5 składnic paliw Cybowo, Wędrzyn, Puszcza Mariańska, Gardeja, PoraŜyn. Zaawansowanie robót i zamiar inwestycyjny pakietu przedstawia się następująco: - infrastruktura paliwowa planuje się w br. zakończyć roboty na lotniskowym składzie MPS w Łasku oraz kontynuować roboty budowlane w Malborku i Krzesinach. Trwają równieŝ zaawansowane roboty budowlane w bazie paliwowej w Gardei i Cybowie. W 2010 r. podjęte zostały działania przygotowawcze umoŝliwiające rozpoczęcie zasadniczych robót na lotniskowym składzie MPS w Powidzu oraz bazie paliwowej w PoraŜynie. Nakłady poniesione od początku realizacji pakietu ogółem wynoszą 343 mln, w tym środki NATO 189 mln oraz środki narodowe 154 mln. 2. CP 5A Zapewnienie i obsługa zdolności zintegrowanego systemu obrony powietrznej NATO w Republice Czech, na Węgrzech i w Polsce Provide and Maintain NATINADS Capability in the Czech Republic, Hungary and Poland". Pakiet, zatwierdzony przez NAC w dniu r., dotyczy włączenia systemu Obrony Powietrznej (OP) RP w system zintegrowanej obrony powietrznej NATO. Pakiet zawiera 9 projektów, z których zakończono trzy, a na sześciu obiektach kontynuuje się prace. Ich zakres rzeczowy obejmuje głównie: modernizację stanowisk dowodzenia Obrony Powietrznej typu CRC (Warszawa), budowę posterunku łączności radiowej dla okrętów (Władysławowo). Trwa realizacja projektów związanych z zapewnieniem łączności z samolotami. Zakończono realizację i przekazano do uŝytku projekty dotyczące sprzęŝenia Ośrodków Dowodzenia z aktywnymi środkami walki oraz Ośrodek Dowodzenia Bydgoszcz i Poznań. Łączna wartość projektów wynosi około 46 mln. Nakłady poniesione od początku realizacji pakietu ogółem wynoszą 15 mln, w tym środki NATO 10 mln oraz środki narodowe 5 mln. 3. CP 5A Zapewnienie i obsługa pokrycia radarowego systemu obronnego dla krajów wstępujących do NATO Provide Backbone Air Defence Radars for Invited Nations". Pakiet został zatwierdzony przez Radę Północnoatlantycką w 1999 r. Dotyczy on budowy systemu rozpoznania radiolokacyjnego dalekiego zasięgu na terytorium RP (tzw. backbone). 4

5 Pakiet zawiera 12 projektów. Wybudowane zostały 3 stanowiska radarowe. Posterunki radarowe wyposaŝone w radary polskiej produkcji (NUR12-M) znajdują się w miastach Brzoskwinia, Roskosz i Wiewiórczyn radary funkcjonują całodobowo w dyŝurze bojowym. W 2011 r. planuje się przekazać do uŝytku kolejne stanowisko radarowe i kontynuować prace na dwóch pozostałych stanowiskach radarowych. Trwają prace związane z integracją wszystkich radarów oraz nad systemem łączności naziemnej G-G. Szacunkowa wartość całego CP wynosi około 113 mln.. Nakłady poniesione od początku realizacji pakietu ogółem wynoszą 61 mln, w tym środki NATO 51 mln oraz środki narodowe 10 mln. 4. CP 9B0401 "Provide Joint Training, Experimentation and Interoperability Development Capabilities". Pakiet został zatwierdzony przez Komitet Planowania Obrony (DPC) w 2004 r. i dotyczy, w polskiej części, budowy Joint Force Training Centre (JFTC) w Bydgoszczy. Sojusznicze Centrum Szkolenia Sił Połączonych w Bydgoszczy jest jednym z elementów nowej struktury organizacyjnej Sojuszu Północnoatlantyckiego. Głównym celem utworzenia Centrum było wsparcie dowództw strategicznych we wprowadzaniu nowej doktryny poprzez szkolenie wojsk w zakresie interoperacyjności na szczeblu taktycznym. Ośrodek JFTC w Bydgoszczy, obok JWC (Stavanger, Norwegia) i JALLC (Monsanto, Portugalia), podlega strategicznemu dowództwu NATO. Do zadań JFTC naleŝy prowadzenie szkoleń doskonalących wojska Sojuszu w zakresie implementacji standardów NATO, oraz doktryny Sojuszniczych Operacji Połączonych, przeprowadzanie ćwiczeń dowódczo-sztabowych szczebla taktycznego, a takŝe udział w modelowaniu i symulacji współczesnego pola walki, celem pogłębiania interoperacyjności wojsk. Pakiet zawiera 5 projektów o wartości około 52 mln, w tym 2 projekty budowlane i 3 elektroniczne. Centrum Szkolenia Sił Połączonych (JFTC) w Bydgoszczy pod względem budowlanym zostało zakończone w 2008 r. W br. planuje się zakończyć roboty elektroniczne. Nakłady poniesione od początku realizacji pakietu ogółem wynoszą 49 mln, w tym środki NATO 36 mln oraz środki narodowe 13 mln. 5. CP 5A0109 Provide Air Command and Control System (ACCS) Foundation Capability. Pakiet został zatwierdzony przez NAC w 2005 r. Dotyczy on budowy nowego systemu kierowania operacjami powietrznymi (ACCS). W ramach pakietu w Polsce wybudowane 5

6 zostanie stanowisko dowodzenia obroną powietrzną ARS w Krakowie o wartości kosztorysowej około 39 mln. Aktualnie prowadzone są prace budowlane na obiekcie ARS Kraków - zadanie 5WI cz. budowlana. Część elektroniczna zostanie zapewniona przez Agencję NACMA (NATO AIR COMMAND and CONTROL MANAGEMENT AGENCY). Na podstawie umowy zawartej w 2005 r. Agencja NACMA będzie pełnomocnikiem ds. zakupów (Procurement Agent) w fazie instalowania systemu dowodzenia i kontroli obszaru powietrznego. Zgodnie z planem NATO implementacja pakietu odbywa się etapami. W pierwszej kolejności system ACCS jest realizowany w kilku wytypowanych krajach. Polska zaliczona została do drugiej grupy krajów, w której system będzie instalowany po zakończeniu jego testowania w krajach pierwszej grupy. Pakiet zakłada podział krajów na 3 grupy kolejności wdraŝania systemu ARS. Nakłady poniesione od początku realizacji pakietu ogółem wynoszą 7 mln, w tym środki NATO 2 mln oraz środki narodowe 5 mln. 6. CP 9B3012/5A0006-Rev1 Maritime Shore-Based Command and Control (C2) Surface Communications. Pakiet został zatwierdzony przez Komitet Planowania Obronnego NATO w 2005 r. Istotą pakietu jest zapewnienie łączności między okrętami i stanowiskami dowodzenia oraz łączności w Portach Wojennych na potrzeby sił morskich NATO. Pakiet obejmuje 2 projekty o łącznej wartości kosztorysowej 27 mln. Pakiet znajduje się we wstępnej fazie przygotowania do realizacji. Nakłady poniesione od początku realizacji pakietu ogółem wynoszą 0,6 mln, w tym środki NATO 0,3 mln oraz środki narodowe 0,3 mln. ZałoŜenia pakietu opracowuje Agencja NC3A dla wszystkich państw, w których będzie on instalowany. Dodatkowo dla Polski Agencja pełni rolę inwestora zastępczego i będzie wdraŝała rozwiązania technologiczne. 7. CP 0A149R01 Modernizacja budynku nr 4 na siedzibę dowództwa 3 batalionu łączności NATO w Bydgoszczy. Pakiet nie został jeszcze zatwierdzony przez KI NATO. Przewiduje się jednak, Ŝe Zakład otrzyma w II kw r. zatwierdzone MMR Minimum Military Requirements, które pozwolą rozpocząć prace projektowe w br. Przewidywany termin zakończenia robót 2012 r. Finansowanie robót ze środków narodowych. Podsumowanie 6

7 W 2010 roku składka wszystkich państw członkowskich NATO do programu NSIP wyniosła mln, (zwiększona decyzją SRB o 462 mln ). Planowany budŝet NSIP na 2011 r. to 883 mln. Szacunkowa wartość wspólnie finansowanych inwestycji natowskich planowanych do realizacji na terenie Polski w latach wynosi ok. 852 mln, w tym 594 mln środki NATO oraz 258 mln środków narodowych. Polska wydatkowała z autoryzowanego zakresu finansowego, łącznie w latach , ze środków NATO kwotę w wysokości 314 mln oraz ze środków narodowych kwotę 202 mln, co ogółem stanowi 61 % wartości pakietów. Na wysokość udziału środków narodowych decydujący wpływ ma konieczność opłacania podatku VAT od wydatkowanych środków NSIP. Wydatki na Program zostały zawarte w Planie zamierzeń inwestycyjnych resortu obrony narodowej realizowanych w ramach NSIP na lata , który został zatwierdzony w marcu 2010 r. W planie tym przedstawiono aktualnie zatwierdzone pakiety inwestycyjne, których realizacja będzie trwała do 2018 r. W chwili obecnej trwają prace nad wprowadzeniem do realizacji trzech nowych pakietów, związanych z moŝliwością realizacji inwestycji na polskich lotniskach. CP 9A1301 Air To Air Refuelling Assets Lotnisko Powidz; CP 9A1385 Defensive And Offensive Air Assets In Saceur Aor Lotnisko Łask; CP 9A1304 Multipurpose Air Assets In Saceur Aor Lotnisko Mińsk Mazowiecki; Nowe zamierzenia będą zawarte w nowej edycji Centralnego Planu Inwestycji Budowlanych realizowanych w ramach NSIP. Opr. Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego 7