This copy is for personal use only - distribution prohibited.

Transkrypt

1 ZESZYTY NAUKOWE WSOWL Nr 4 (150) 2008 ISSN Magdalena STAWICKA Marian MOTYCZKA CAPABILITY PACKAGE - PAKIETY INWESTYCYJNE REALIZOWANE W RAMACH PROGRAMU NATO SECURITY INVESTMENT PROGRAMME W POLSCE Wprowadzenie Program NSIP (NATO Security Investment Programme) powstał w 1951 roku pod nazwą Program Infrastruktury NATO. W roku 1994 jego nazwa została zmieniona na Program Inwestycji NATO w Dziedzinie Bezpieczeństwa, ze względu na to, iż celem priorytetowym było inwestowanie w poprawę bezpieczeństwa zbiorowego sojuszników, a nie jak zakładano na początku jedynie finansowanie infrastruktury. Program NSIP jest programem, w którym inwestycje rzeczowe są realizowane ze składek państw członkowskich NATO, a wydatkowaniem zgromadzonych środków finansowych zajmuje się Komitet Infrastruktury NATO. Przedsięwzięcia inwestycyjne realizowane (finansowane) są dopiero po dokonaniu ustaleń, sporządzeniu planów i harmonogramów wykonania na ściśle określonych warunkach. Zwyczajowo zadania programu mają postać pakietów inwestycyjnych tzw. CP Capability Package, w ramach których: definiowane są zadania do wykonania przez dowódcę strategicznego, określone zostają zasoby niezbędne do realizacji postawionego celu, analizowane są potrzeby, proponowane są możliwości realizacji zidentyfikowanych potrzeb. Fundusz NSIP jest dla Polski bardzo ważnym narzędziem Sojuszu Północnoatlantyckiego, nie tylko służącym do zaspokajania potrzeb w zakresie tworzenia niezbędnych zdolności wojskowych, ale przede wszystkim ze względów polityczno strategicznych, a w szczególności podnoszących prestiż gospodarki polskiej w oczach członków NATO. Źródłem finansowania programu NSIP są składki wnoszone przez kraje uczestniczące w programie. Polska przystąpiła do Sojuszu Północnoatlantyckiego 12 marca 1999 roku, a składka co roku płacona przez Polskę wynosi 2,3924% wspólnego budżetu. Na rok 2008 budżet ten został ustalony na poziomie 680 mln EUR. dr Magdalena STAWICKA, mgr Marian MOTYCZKA Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych

2 Magdalena STAWICKA, Marian MOTYCZKA W okresie od 1999 roku do 2007 roku ogólna wartość wydatków poniesionych na realizację programu NSIP w Polsce wyniosła 1.718,23 mln PLN, z czego 777,54 mln PLN pochodziło z budżetu NATO, a 471,80 mln PLN z budżetu MON. Ponadto w związku z uczestnictwem w Programie NSIP poniesiono wydatki, w ramach składki członkowskiej w wysokości 468,88 mln PLN. W roku 2008 wydatki inwestycyjne wyniosą 601,4 mln PLN, z czego 415,6 mln PLN stanowią środki pozyskane z budżetu NATO, a 185 mln PLN to środki Ministerstwa Obrony Narodowej. W sumie zrealizowanych zostanie 76 projektów, z których 36 przewiduje się zakończyć do końca roku. Wśród zadań priorytetowych na rok 2008 można wyróżnić 1 : 60 zakończenie robót budowlanych w porcie wojennym w Gdyni, przekazanie do użytku kompleksu JFTC w Bydgoszczy, zakończenie realizacji projektów lotniskowych na lotniskach w Malborku, Krzesinach, Powidzu, Świdwinie oraz w Łasku, instalacja dwóch radarów BACKBONE, rozpoczęcie budowy zbiorników paliwowych w Malborku, Krzesinach i Łasku. Aktualnie realizowanych jest w Polsce siedem pakietów zatwierdzonych przez Komitet Infrastruktury NATO, których wartość wynosi tys. PLN. Obejmują one takie kategorie infrastruktury wojskowej, jak: lotniska; instalacje paliwowe (składy MPS); bazy morskie; systemy łączności; stanowiska dowodzenia obroną powietrzną; radary dalekiego zasięgu obrony powietrznej. Do końca lutego 2008 roku Zakład Inwestycji NATO zrealizował roboty o wartości kosztorysowej tys. PLN, czyli około 42% całości przeznaczonej kwoty. Pakiety te obejmują 95 projektów o wartości kosztorysowej tys. PLN, z których do tej pory wykonano prace o wartości tys. PLN, czyli 45,7% Przygotowanie i realizacja pakietu inwestycyjnego Przed rozpoczęciem przygotowywania pakietu inwestycyjnego, państw tzw. gospodarz musi wyrazić formalną zgodę na użycie zasobów i środków narodowych na potrzeby NATO. Zgodę taką wydaje w Polsce Minister Obrony Narodowej. 2. Pakiety inwestycyjne zrealizowane w ramach programu NSIP Za realizację inwestycji NATO w Polsce w ramach programu inwestycji w dziedzinie bezpieczeństwa NSIP jest odpowiedzialny Zakład Inwestycji i Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, który został powołany decyzją Ministra Obrony Narodowej w dniu 11 stycznia 2002 roku. Pakiety Inwestycyjne realizowane w Polsce w ramach programu NSIP obejmują różne kategorie infrastruktury wojskowej, w tym lotniska; systemy ostrzegawcze, systemy przesyłania i składowania materiałów pędnych, systemy łączności i informatyki, wojenne stanowiska dowodzenia, bazy morskie oraz operacje pokojowe. 1 2 Biuletyn nr 456/VI, Komisja Obrony Narodowej nr 11, z dnia r. Ibidem.

3 CAPABILITY PACKAGE PAKIETY INWESTYCYJNE REALIZOWANE W RAMACH Tabela 1. Etapy przygotowywania pakietów Etap przygotowania pakietu inwestycyjnego Ustalenie wymagań i priorytetów zadań do realizacji Opracowanie propozycji inwestycyjnych Identyfikacja potrzeb i zasobów Określenie możliwości finansowych kraju do współfinansowania inwestycji Opracowanie projektu pakietu inwestycyjnego Opiniowanie pakietu Weryfikacja propozycji zawartych w pakiecie oraz przygotowanie wspólnego raportu Analiza dostępności funduszy i zasobów oraz kwalifikacja przedsięwzięcia do wspólnego finansowania Rekomendacja pakietu Zatwierdzenie pakietu Jednostka odpowiedzialna Dowództwa Strategiczne NATO Państwo gospodarz Dowództwa Strategiczne NATO Państwo gospodarz Dowództwa regionalne NATO Dowództwa Strategiczne NATO Państwa członkowskie Sojuszu Kwatera Główna NATO Sekretariat Międzynarodowy Międzynarodowy Sztab Wojskowy NATO (IMS) Wyższa Rada Zasobów (SRB) Kwatera Główna NATO Wyższa Rada Zasobów (SRB) Rada Północnoatlantycka Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Realizacja inwestycji NATO w Polsce. Informacja na posiedzenie Sejmowej Komisji Obrony Narodowej. Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa, luty 2008 r., s. 13 FAZY REALIZACJI PAKIETU INWESTYCYJNEGO Faza przedinwestycyjna wybór inwestora, opracowanie kosztorysu. Rys. 1. Etapy realizacji pakietów inwestycyjnych Źródło: Zobacz jak w tabeli 1 s. 13 Faza inwestycji przygotowanie dokumentacji projektowej, przygotowanie dokumentów przetargowych, wybór wykonawców i dostawców; realizacja zadań budowlano montażowych, składanie sprawozdań do KG NATO, odbiór końcowy przez NATO rozliczenie inwestycji i uzyskanie certyfikatu finansowego (COFFA). 61

4 Magdalena STAWICKA, Marian MOTYCZKA Tabela 2. Przedsięwzięcia inwestycyjne podejmowane w ramach NSIP Szczegółowy zakres prac związanych z rozbudową, modernizacją i remontami infrastruktury wojskowej NATO LOTNISKA: nawierzchnie pasów startowych i dróg kołowania, infrastruktura lotniskowa, instalacje składowania i dystrybucji paliw, urządzenia łączności i ubezpieczenia lotów. SYSTEMY OSTRZEGAWCZE: lądowe systemy obrony powietrznej (radary, systemy dowodzenia), systemy wykrywania podwodnego. SYSTEMY PRZESYŁANIA i SKŁADOWANIA MATERIAŁÓW PĘDNYCH: rurociągi paliwowe, instalacje związane ze składowaniem i dystrybucją paliw. SYSTEMY ŁĄCZNOŚCI 1 INFORMATYKI: elektroniczne urządzenia służące do gromadzenia, przetwarzania i przesyłania informacji (za pomocą sieci przewodowych oraz drogą radiową i satelitarną). WOJENNE STANOWISKA DOWODZENIA: stacjonarne, mobilne. BAZY MORSKIE: infrastruktura portowa, systemy zaopatrywania okrętów. OPERACJA POKOJOWA W BOŚNI (IFOR/SFOR): infrastruktura transportowa, stanowiska dowodzenia, systemy łączności. POZOSTAŁE: inne obiekty i systemy specjalne. Struktura wydatków NSIP (w %) 30,0 20,0 15,0 10,0 Źródło: Materiał informacyjny na temat możliwości udziału polskich przedsiębiorców w programie inwestycyjnym NATO w Dziedzinie Bezpieczeństwa, www. mg.gov.pl Ponadto w pakietach inwestycyjnych CP wyróżniamy różny podział kosztów dla tego pakietu przypadających na budżet NATO i Polski, co prezentują dane przedstawione w tabeli nr Pakiet CP 2A0022 Zapewnić infrastrukturę dla sił odpowiedzi NATO Pakiet CP 2A0022, jest największym pakietem inwestycyjnym realizowanym obecnie przez NATO w Polsce, ponieważ obejmuje 93 projekty inwestycyjne związane z: modernizacją 7 baz lotniczych, tj.: Malbork, Krzesiny, Powidz, Świdwin, Mińsk Mazowiecki, Mirosławiec oraz Łask, 7,0 5,0 8,0 5,0

5 CAPABILITY PACKAGE PAKIETY INWESTYCYJNE REALIZOWANE W RAMACH budową i modernizacją 5 składnic materiałów pędnych i smarów(mps) w Gardeji, Cybowie, Porażynie, Puszczy Mariańskiej i Wędrzynie, modernizacją infrastruktury morskiej w 2 portach wojennych w Świnoujściu i Gdyni. Tabela 3. Udział MON i NATO w realizacji pakietów inwestycyjnych w Polsce L.p. Nazwa pakietu Udział Polski Udział NATO 1. Pakiet CP 2A % 64% 2. Pakiet CP 5A % 74% 3. Pakiet CP 5A % 75% 4. Pakiet CP 9B0401 0% 100% 5. Pakiet CP 5A % 50% 6. Pakiet CP 9B3012/5A % 50% 7. Pakiet CP 5A0039 0% 100% Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Realizacja inwestycji NATO w Polsce. Informacja na posiedzenie Sejmowej Komisji Obrony Narodowej. Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa, luty 2008 r., s. 6-8 Pakiet CP2A0022 w bazach morskich Gdynia i Świnoujście wymaga 3 : 3 modernizacji morskich budowli hydrotechnicznych obejmującej gruntowną przebudowę 4 nabrzeży o łącznej długości ok. 1,6 km z przystosowaniem ich do przeładunków paliw, amunicji oraz prowadzenia napraw bieżących lub remontów okrętów, modernizacji poligonów demagnetyzacyjnych, w tym przeniesienia istniejącego poligonu z basenu VIII do basenu X Portu Wojennego GDYNIA, a także budowę nowego poligonu demagnetyzacyjnego dla okrętów podwodnych na Zatoce Gdańskiej, modernizacji systemu zaopatrzenia w paliwo w Porcie Wojennym GDYNIA, w tym budowy rurociągu, przepompowni i punktów podawania paliw o wydajności 300 m 3 /h oraz pojemności składu m 3, modernizacji portowych systemów elektroenergetycznych z dostosowaniem ich do zasilania dwoma rodzajami napięcia: 380V/50Hz i 440V/60Hz oraz zapewnieniem zasilania awaryjnego. Zbiór materiałów z warsztatów roboczych nt. Wsparcie państwa-gospodarza przeprowadzonych z udziałem ekspertów Królewskich Sił Zbrojnych Holandii, Gdynia 2000, s

6 Magdalena STAWICKA, Marian MOTYCZKA Rys. 2. Obiekty infrastruktury realizowane w ramach pakietu inwestycyjnego CP 2A0022 Źródło: M. Jakubczak, M. Bodziany, Wykorzystanie zasobów gospodarki narodowej dla potrzeb sojuszniczych przebywających na terytorium Polski w ramach wsparcia przez państwo gospodarza (cz.ii), Pakiet ten zajmuje 26 pozycję na liście priorytetów SHAPE. Szacunkowa wartość kosztorysowa, tego pakietu inwestycyjnego wynosi mln PLN i jest to projekt do zrealizowania do końca 2008 roku. Z informacji MON, dotyczących inwestycji NATO w Polsce 4 na luty 2008 wynika, iż środki finansowe przeznaczone dla tego pakietu inwestycyjnego zostały wydatkowane w 41,5%. Zgodnie z danymi Ministerstwa Obrony Narodowej z kwietnia 2008 roku 5 w ramach tych nakładów finansowych: 4 5 w zakresie infrastruktury lotniskowej zakończono realizację 67 zadań, w zakresie składów paliwowych, rozpoczęto realizację dwóch zadań z pięciu zamierzonych, a trzy są aktualnie w fazie przygotowywania, w zakresie infrastruktury morskiej, zakończono realizację 3 projektów, w trakcie realizacji jest 5 zadań, a 1 zadanie jest wstrzymane z uwagi na konieczność przeprowadzenia wywłaszczenia nieruchomości pod budowę. Realizacja inwestycji op. cit. s. 6. Realizacja inwestycji morskich NATO w Polsce. Informacja na wyjazdowe posiedzenie Sejmowej Komisji Obrony Narodowej w dniu r., Warszawa, 2008, s. 4.

7 CAPABILITY PACKAGE PAKIETY INWESTYCYJNE REALIZOWANE W RAMACH Tabela 4. Zadania w zakresie infrastruktury morskiej w ramach pakietu CP 2A0022 GDYNIA Rozbudowa systemu zasilania energetycznego Zadania zakończone Budowa lądowiska dla helikopterów Rozbudowa nabrzeża Pirs B Rozbudowa Nabrzeża Oksywskiego Rozbudowa Nabrzeża Północnego Basen IX Zadania w trakcie realizacji Budowa brzegowej stacji demagnetyzacji okrętów wraz z poligonem pomiarowym i demagnetyzacyjnym Zadania w trakcie przygotowania Rozbudowa paliwowego systemu zaopatrywania w paliwo okrętowe ŚWINOUJŚCIE Zadania w trakcie realizacji Rozbudowa Nabrzeża MP77 Źródło: Realizacja inwestycji morskich NATO w Polsce. Informacja na wyjazdowe posiedzenie Sejmowej Komisji Obrony Narodowej w dniu r., Warszawa, kwiecień 2008, s Pakiet CP 5A0035 Zapewnić i utrzymać zdolności NATINADAS Zintegrowany System Obrony Powietrznej NATO Pakiet CP 5A0035 realizowany jest w obszarze systemów obrony powietrznej dotyczącej integracji stanowisk Dowodzenia Obrony Powietrznej Polski z Systemem Obrony Powietrznej NATO NATINADS. Został on zatwierdzony przez Radę Północnoatlantycką 16 czerwca 2000 roku i obejmuje łącznie 12 projektów o wartości tys PLN. W ramach tego pakietu zrealizowanych zostanie 7 projektów w części elektronicznej i 5 projektów w części inżynierskiej związanych z budową 5 stanowisk dowodzenia obrony powietrznej w Polsce. Obejmują one modernizację czterech stanowisk dowodzenia i kontroli w: Gryficach, Krakowie, Poznaniu, i Warszawie oraz stacji radiolokacyjnej we Władysławowie. Z informacji MON, dotyczących inwestycji NATO w Polsce 6 na luty 2008 wynika, iż środki finansowe przeznaczone dla tego pakietu inwestycyjnego zostały wykorzystane w 34,8%, co oznacza, że wydatkowano ok zł. Z puli tej wykonano jedynie 2 zadania z części budowlanej, pozostałe projekty są w trakcie przygotowania do rozpoczęcia ich realizacji. Pakiet ten zajmuje 14 pozycję na liście priorytetów SHAPE Pakiet CP 5A0044 Zapewnić i utrzymać pokrycie radarowe systemu obronnego dla krajów wstępujących Trzeci pakiet inwestycyjny w ramach program NSIP realizowany w obszarze systemów obrony powietrznej dotyczący dostarczenia radarów dalekiego zasięgu typu BACKBONE dla państw nowoprzyjętych w struktury Sojuszu Północnoatlantyckiego. Pakiet ten zawiera 12 projektów zatwierdzonych Radę Północnoatlantycką 25 czerwca 1998 roku. W ramach tego pakietu inwestycyjnego finalnie ma nastąpić zakup 6 nowo- 6 Realizacja inwestycji... op. cit. s

8 Magdalena STAWICKA, Marian MOTYCZKA czesnych radarów (3 radary 7 RAT-31DL produkcji włoskiej firmy Alenia Marconi Systems i 3 radary NUR-12M produkcji polskiej Przemysłowego Instytutu Telekomunikacji) oraz w zakresie części budowlanej powstanie 6 posterunków radiolokacyjnych. Pakiet ten zajmuje 16 pozycję na liście priorytetów SHAPE, a jego wartość kosztorysowa to tys. PLN. Analizując stan na luty 2008 wykonanych zostało 41% prac przewidzianych w harmonogramie projektu, na łączną kwotę tys. zł. W ramach realizacji powstały 3 posterunki z radarami produkcji polskiej, a inwestycje związane z budową trzech pozostałe są aktualnie kontynuowane. 66 Inwestycje te zostały przewidziane w następujących lokalizacjach: Brzoskwinia - NUR-12M, Chruściel - RAT-31DL, Łabunie koło Zamościa - RAT-31DL, Rozkosz koło Białej Podlaskiej NUR-12M oddany do użytku , Suwałki - RAT-31DL, Wiewiórczyn - NUR-12M Pakiet CP 9B0401 Zapewnić możliwość szkoleń dla Sił Połączonych Prace nad czwartym pakietem inwestycyjnym CP (B0401 rozpoczęły się w listopadzie 2003 roku, jednakże Komitet Planowania Obronnego NATO zatwierdził pakiet w dniu 16 grudnia 2004 roku. Pakiet ten obejmuje 5 zadań dotyczących budowy Joint Force Training Center (JFTC), czyli Centrum Szkolenia Sił Połączonych w Bydgoszczy. Całość pakietu opiewa na kwotę tys. PLN, z czego 65% prac zostało już zrealizowanych. W części budowlanej zaplanowano modernizację istniejących obiektów na potrzeby sztabu Centrum i zaplecza socjalnego oraz budowy nowych obiektów na potrzeby szkoleniowe i socjalne. Część elektroniczna obejmuje budowę wewnętrznej sieci informatycznej wraz z montażem sprzętu komputerowego oraz systemem ochrony Pakiet CP 5A0109 Zapewnić podstawy zdolności Systemów Dowodzenia i Kierowania Operacjami Powietrznymi - ACCS Pakiet ten obejmuje realizację dwóch stanowisk dowodzenia obroną powietrzną typu ARS. Został zatwierdzony przez Radę Północnoatlantycką 6 maja 2005 roku. Wartość kosztorysowa przedsięwzięcia to tys. PLN, z czego do 2008 roku wykonano zaledwie 3% prac objętych tym pakietem. Całkowite finansowanie ze strony NATO nastąpi tylko dla jednego stanowiska, drugie ma być finansowane w całości ze środków narodowych. Polska podjęła się sfinansowania części elektronicznej pakietu, której wykonawcą będzie agencja NACMA. Do czasu zatwierdzenia pakietu polska gospodarka pełniła rolę jedynie obserwatora. W dniu 13 października 2005 podpisana została umowa dotycząca współpracy między Polską a agencją NACMA. Zadaniem agencji jest bycie pełnomocnikiem do spraw zakupów w fazie instalowania systemu w krajach członkowskich oraz nadzorowanie wdrażania ACCS na stanowiskach stacjonarnych 7 Radary finansowane ze środków NATO przetarg międzynarodowy przeprowadzony w imieniu Polski przez Agencję NC3A agencja w strukturach NATO odpowiedzialna za zakup i rozwój zaawansowanych technologii wspierających misje pokojowe NATO.

9 CAPABILITY PACKAGE PAKIETY INWESTYCYJNE REALIZOWANE W RAMACH i mobilnych, a także współpraca z agencjami NATO podczas tworzenia systemów obrony powietrznej Pakiet CP 9B3012/5A0006 Zapewnić system łączności i kierowania z baz morskich Pakiet szósty obejmuje 2 projekty, które dotyczą modernizacji systemu łączności i dowodzenia okrętami wojennymi. Prace nad tym pakietem rozpoczęto w 2005 roku i ostatecznie został on zatwierdzony 16 grudnia 2005 roku. Jego wartość szacunkowa według kosztorysów wynosi 108 mln PLN, a zadania do realizacji zostały przewidziane w portach marynarki Wojennej w Świnoujściu i Gdyni. Pakiet ten jest w fazie przedinwestycyjnej i aktualnie wystąpiono do Komitetu Infrastruktury NATO z wnioskiem o finansowanie. Założony podział kosztów inwestycji przewiduje 50% udział Polski i 50% udział NATO w finansowaniu tego pakietu Pakiet CP 5A0039 Zapewnić system wstępnej łączności i informacyjnego wsparcia (CIS) dla krajów wstępujących Jedyny pakiet, który został w ramach programu NSIP w Polsce w całości zakończony. Dotyczył on modernizacji systemu łączności pomiędzy dowódcami i sztabami Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej z instytucjami NATO. Jego wartość wyniosła tys. PLN, a całość została sfinansowana ze środków pochodzących z budżetu Sojuszu Północnoatlantyckiego. Podsumowanie Budowa i modernizacja obiektów wojskowych w Polsce realizowana przy udziale środków finansowych pochodzących z NATO poprzez program NSIP pozwala na zapewnienie nowoczesnej oraz w pełni kompatybilnej ze standardami NATO infrastruktury obronnej wzmacniającej naszą rolę w Sojuszu. Pozyskanie finansowanie inwestycji ze środków z budżetu NATO na poziomie 50-75% ich wartości to dla naszego kraju inwestycje bezpośrednie szczególnie pożądane w tak ważnej i wrażliwej sferze bezpieczeństwa narodowego. Istotnym warunkiem poszerzenia możliwości korzystania z programów NSIP jest zakończenie zgodnie z harmonogramami pakietów inwestycyjnych, których obecne zaawansowanie oscyluje w granicach 40%. Inaczej ujmując mamy za sobą najtrudniejsze fazy pozyskiwania środków z NATO, fazę projektowania i przetargową. Obecnie trwają procedury związane z wyborem wykonawców i wykonawstwa również z udziałem firm zagranicznych. LITERATURA 1. Biuletyn nr 456/VI, Komisja Obrony Narodowej nr 11, z dnia r. 2. Biuletyn nr 863/V, Komisja Obrony Narodowej nr 21, z dnia r. 3. Jakubczak M., Bodziany M., Wykorzystanie zasobów gospodarki narodowej dla potrzeb sojuszniczych przebywających na terytorium Polski w ramach wsparcia przez państwo gospodarza (cz.ii), 4. Realizacja inwestycji NATO w Polsce. Informacja na posiedzenie Sejmowej Komisji Obrony Narodowej. Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa, luty 2008 r. 8 Biuletyn nr 863/V, Komisja Obrony Narodowej nr 21, z dnia r. 67

10 Magdalena STAWICKA, Marian MOTYCZKA Realizacja inwestycji morskich NATO w Polsce. Informacja na wyjazdowe posiedzenie Sejmowej Komisji Obrony Narodowej w dniu r., Warszawa, kwiecień Zbiór materiałów z warsztatów roboczych nt. Wsparcie państwa-gospodarza przeprowadzonych z udziałem ekspertów Królewskich Sił Zbrojnych Holandii, MON, Gdynia Artykuł recenzował: ppłk dr hab. inż. Dariusz SKORUPKA 68