Potencjał hodowlany i osiągnięcia krajowej hodowli roślin

Transkrypt

1 Nauka dla hodowli i nasiennictwa roślin uprawnych Zakopane, 31 stycznia 217 Potencjał hodowlany i osiągnięcia krajowej hodowli roślin Prof. dr hab. Edward S. Gacek Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Słupia Wielka k/poznania Stan odmian roślin rolniczych w KR krajowe zagraniczne razem 1

2 Krajowy Rejestr Odmian (stan na 31 grudnia 21 r.) Rośliny rolnicze Rośliny warzywne 1294 odmian (71 gat.) (5,% CCA) 85 odmian (55 gat.) (3,9% CCV) Rośliny sadownicze 319 odmian (28 gat.) RAZEM odmian (154 gat.) 7 Krajowy Rejestr Odmian (KR) OGÓŁEM Rośliny rolnicze Rośliny warzywne Rośliny sadownicze

3 Krajowy Rejestr Odmian (KR) Odmiany wpisane do KR OGÓŁEM Rośliny rolnicze Rośliny warzywne Rośliny sadownicze Rośliny ozdobne 14 Wspólnotowe Katalogi Odmian Roślin (CCA, CCV) (wg ostatniego 35. pełnego wydania CCA C 478 z ; CCV C 44 z ) Wspólnotowy Katalog Odmian Roślin Rolniczych (CCA) odmian (87 gatunków) w tym GMO: 22 odmian kukurydzy (MON 81) Wspólnotowy Katalog Odmian Roślin Warzywnych (CCV) 2 71 odmian (5 gatunków) 3

4 Podmioty zajmujące się hodowlą roślin w Polsce 1. Spółki Agencji Nieruchomości Rolnych (ARN) 8 2. Spółki Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowego Instytutu Badawczego 4 3. Inne podmioty: - instytuty branżowe (IUNG-PIB, Instytut Ogrodnictwa, Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich) - uczelnie rolnicze (SGGW, UP Poznań, UTP Bydgoszcz, UWM Olsztyn, UP Lublin) - podmioty prywatne (osoby prywatne, gospodarstwa warzywne, gospodarstwa warzywno-nasienne, gospodarstwa sadowniczo- szkółkarskie itp.) Agencja Nieruchomości Rolnych (ANR) - spółki zajmujące się hodowlą roślin Spółka DANKO Hodowla Roślin Choryń sp. z o.o. Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. Tulce Małopolska Hodowla Roślin sp. z o.o. Kraków Pomorsko-Mazurska Hodowla Ziemniaka sp. z o.o. Strzekęcin Kutnowska Hodowla Buraka Cukrowego sp. z o.o. Straszków Krakowska Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze POLAN sp. z o.o. Kraków PlantiCo Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze Zielonki sp. z o.o. SPÓJNIA Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze sp. z o.o. Nochowo Hodowane gatunki roślin zboża, wiechlinowate, bobowate grubonasienne zboża, wiechlinowate, bobowate grubonasienne, bobowate drobnonasienne, rzepak ozimy zboża, kukurydza pastewna i cukrowa, wiechlinowate, bob. drob., burak pastewny ziemniak burak cukrowy warzywa, rośliny ozdobne warzywa, rośliny ozdobne warzywa 4

5 Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB -spółki zajmujące się hodowlą roślin Spółka Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR Hodowla Ziemniaka Zamarte sp. z o.o. Grupa IHAR Hodowla Roślin Bartążek sp. z o.o Grupa IHAR Hodowane gatunki roślin zboża, kukurydza, bobowate grubonasienne, rzepak ozimy zboża, bobowate grubonasienne, rzepak ozimy i jary, mak, len oleisty ziemniak wiechlinowate, bobowate drobnonasienne PSZENICA ZWYCZAJNA OZIMA (28) 58 (29) 75 (27) 79 (33) Odmiany w KR elitarne (grupa E) jakościowe (grupa A) chlebowe (grupa B) na ciastka (grupa K) pozostałe, w tym paszowe (grupa C) STH 11 odm., DANKO 9, MHR -, PHR 4, SMH - 3 Odmiany badane 2/3 rok - 21/217: O - 37 K - 57% Z - 43% Rekomendacja odmian 21 Liczba LOZ 1 37 w tym: krajowych 1 zagranicznych 27 (3 z CCA) -15 KWS Ozon (DE), Linus (FR), Patras (DE), Arkadia, Artist (DE), Sailor (DE), Natula Odmiany wpisane do KR 21 - krajowe (3): Kometa, Medalistka, Opcja - zagraniczne (15): Bartosz,Bonanza, Dakar, Dolores, Frisky, Hybery, KWS Kiran, LG Jutta, Lindbergh, Mirek, Nordkap, Pawel, RGT Kicker, Rivero, Viborg 5

6 PSZENICA ZWYCZAJNA JARA Rekomendacja odmian Odmiany w KR elitarne (grupa E) jakościowe (grupa A) chlebowe (grupa B) pozostałe, w tym paszowe (grupa C) (12) 17 (13) 18 (11) 13 (1) Liczba LOZ 1 14 w tym: krajowych 11 zagranicznych Harenda (PL), Tybalt (NL), KWS Torridon (UK), Arabella (PL) Odmiany wpisane do KR 21 - krajowe (2): Nimfa, Rusałka - zagraniczne (2): Varius (DE), WPB Skye (NL) STH 9 odm., MHR 4, DANKO 7, SMH 2, PHR 1 Odmiany badane 2/3 rok - 21: O - 5 K - 1% Z - % PSZENICA ORKISZ i TWARDA Wyszczególnienie Pszenica orkisz Pszenica twarda ozima jara ozima jara Odmiany w KR Rokosz (212) Wirtas (215) - Odmiany w badaniach (21/217) Odmiany badane 2/3 rok (21/217) Odmiany zgłoszone do KR w roku 21 SMH87 (211) Jednostki zajmujące się hodowlą HR Smolice HR Strzelce Uniwersytet Warmińsko- Mazurski w Olsztynie HR Smolice HR Smolice

7 JĘCZMIEŃ OZIMY Rekomendacja odmian 21 Liczba LOZ 13 w tym: krajowych 1 12 zagranicznych Laverda (FR), Maybrit (DE), Scarpia (DE), Lomerit (DE), Merlot (DE) 14 (4) 17 (3) 33 (5) 32 (4) Odmiany w KR wielorzędowe pastewne dwurzędowe pastewne dwurzędowe browarne 2-2 SMH - 3 odm., PHR - 1 Odmiany badane 2/3 rok - 21/217: O - 15 K Z - 1% Odmiany wpisanie do KR 21 - krajowe (): - zagraniczne (3): Arenia, Nele, Kaylin Odmiany w KR browarne pastewne oplewione pastewne nieoplewione JĘCZMIEŃ JARY STH 13 odm., SMH 9, PHR 2, MHR 1, DANKO 1 Odmiany badane 2/3 rok - 21: O - 9 K - 33% Z - 7% (12) 22 (12) 35 (2) 32 (21) 37 Rekomendacja odmian 21 Liczba LOZ 1 28 w tym: krajowych 1 zagranicznych Ella (FR), Soldo (DE), KWS Olof (DE), Iron (DK), KWS Atrika (DK), Basic (FR), Oberek (PL), Penguin (DK) Odmiany wpisane do KR 21 - krajowe (2): Ringo, Polonia Staropolska - zagraniczne (8): Allianz, KWS Cantton, KWS Harris, KWS Vermont, Paustian, RGT Baltic, RGT Planet, Uta 7

8 Odmiany w KR populacyjne mieszańcowe syntetyczne zielonkowe DANKO 9 odm., SMH 7, Rolnas 3, PHR 4, Vera-Agra 1 Odmiany badane 2/3 rok 21/217: O - 21 K - 24% Z - 7% ŻYTO OZIME (5) 17 (14) 2(12) 22(9) Rekomendacja odmian 21 Liczba LOZ 1 23 w tym: krajowych 1 zagranicznych SU Stakkato F 1 (DE), Dańkowskie Amber, Dańkowskie Diament, Tur F 1 Stanko Odmiany wpisane do KR 21 - krajowe (2): Dańkowskie Hadron, Dańkowskie Turkus - zagraniczne (5): SU Gerrit (DE), SU Arvid (DE), KWS Binntto (DE), KWS Dolaro (DE), KWS Florano (DE) PSZENŻYTO OZIME Odmiany w KR DANKO 21 odm., STH 15 ; (pierwsza odmiana zagraniczna w 28 r.) (x) 17 (12) 15(7) 22(14) Odmiany badane 2/3 rok - 21/217: O - 8 K - 88% Z - 12% 8 Rekomendacja odmian 21 Liczba LOZ 1 21 w tym: krajowych 19 zagranicznych Fredro, Borowik, Subito Odmiany wpisanie do KR 21 - krajowe (3): Avocado, Kasyno, Sekret - zagraniczne (4): Elanto, Festino, Rufus, Temuco 8

9 PSZENŻYTO JARE (3) 2 (2) 2 (2) 3 (3) Rekomendacja odmian 21 Liczba LOZ 9 w tym: krajowych 7 zagranicznych Mazur, Dublet, Milewo W krajowym rejestrze tylko odmiany krajowe: STH odm., DANKO odm. Do krajowego rejestru nie zgłoszono dotychczas odmian zagranicznych Odmiany badane 2/3 rok - 21: brak OWIES JARY Odmiany w KR owies zwycz. nizinny (w tym jedna odmiana brązowoziarnista) - owies zwycz. górski (ostatni wpis 23) - owies nagi (ostatni wpis 214) STH (n) odm., DANKO 1+1 (n), MHR 5 +1 (n) Odmiany badane 2/3 rok - 21: O K - 5% Z - 5% (1) 7+2 (9) 12+2 (8) 1 (7) Rekomendacja odmian 21 Liczba LOZ w tym: krajowych 1 zagranicznych Bingo, Komfort, Arden Odmiany wpisanie do KR 21 - krajowe (2): Elegant, Romulus - zagraniczne (): 9

10 Kierunek użytkowania odmian: - na ziarno - 1 odmian - na kiszonkę - 55 odmian - na oba kierunki - 12 odmian Odmiany krajowe: SMH 43 odm., MHR 4 KUKURYDZA (23) 72 (19) 9 (29) 84 (23) Odmiany badane 2/3 rok 21: O 3 K 17% Z 83% Kierunek użytkowania ziarnowy ziarnowy (rej. półn.) Badania porejestrowe Liczba doświadczeń Liczba odmian x kiszonkowy 3x22 3x Badania rozpoznawcze (CCA) ziarnowy ziarnowy (rej. półn.) 5 2 kiszonkowy Odmiany wpisane do KR w roku 21: - krajowe (8): SM Hetman, SM Hubal, SM Jubilat, SM Prezent, SM Zawisza, SM Ameca, SM Finezja, SM Popis - zagraniczne (19): Kwintus, LG3179, Akropole, ES Asteroid, ES Constellation, ES Meteorit, ES Zorion, Farmezzo, MAS 2P, Codigip, Chicago, Agro Polis, Bilizi, Cyrano, Rudesta, SY Kardona, Dublino, Talentro, Walterinio KWS Odmiany w KR populacyjne mieszańcowe STH 11 odm., SMH 4, IHAR-PIB 1 Odmiany badane 2/3 rok - 21/217: O - K - 17% Z - 83% RZEPAK OZIMY (4) 89 (7) 98 (14) 89 () Rekomendacja odmian 21 Liczba LOZ 13 w tym: krajowych 1 41 zagranicznych Sherlock (DE), DK Exquisite F 1 (FR), Arsenal F 1 (FR), Lohana (FR), Marcopolos F 1 (DE), SY Kolumb F 1 (DE), DK Exstorm F 1 (FR), Monolit (PL), Pamela (FR), Marathon F 1 (DE) Odmiany wpisane do KR w roku 21: - krajowe (4): Bazalt, Chrobry, Marcelo, Polka - zagraniczne (1): Acapulco F 1, Archimedes F 1, Birdy, DK Expiro F 1, DK Expression F 1, DK Extract F 1, DK Platinium F 1, ES CesarioF 1, ES Imperio F 1, Hamilton F 1, Panama F 1, SY Ilona, SY Rokas, Taifun F 1, Tigris F 1, Vapiano 1

11 RZEPAK JARY Odmiany w KR populacyjne mieszańcowe 1 1 STH odmian Odmiany badane 2/3 rok - 21: O - 4 K 5% Z 5% (1) 9 () 7 (2) 3 (1) Rekomendacja odmian 21 Liczba LOZ 3 w tym: krajowych 1 12 zagranicznych 11 Lennon (SE), Delight F 1 (DE), Doktrin F 1 (DE), Kaliber F 1 (DE), Gandalf (SE), Legolas F 1 (SE) -8 Odmiany wpisane do KR w roku 21: - krajowe (1): Karo - zagraniczne (1): Lumen F 1 BURAK CUKROWY Odmiany wpisane do KR w roku 21: - krajowe (3): Jadeit, Krajan, Polanin - zagraniczne (11): BTS 21, BTS 884, Doppler, Fala, FD Taekwondo, Kagu, Lancaster, Marenka KWS, Polmar, Primabella KWS, Zeltic (9) 59 (11) 55 (9) (1) Firmy hodowlano-nasienne i liczba odmian w KR (21) Krajowe Kutnowska Hodowla Buraka Cukrowego Wielkopolska Hodowla Buraka Cukrowego Zagraniczne Betaseed (DE) Florimond Desprez (FR) KWS (DE) Maribo (DK) SESVANDERHAVE (NL) Strube (DE) Syngenta (SE) * - w tym 3 odmiany wielonasienne (Ex) 11 15* Odmiany badane 2/3 rok 21: O 23 K 13% Z 87% 11

12 Odmiany wpisane do KR w roku 21: - krajowe (3): Rekord Poly Bis, Ursus Poly Bis, Zentaur Poly Bis - zagraniczne (1): Brick BURAK PASTEWNY 3 (3) 1 (1) Odmiany w KR (21) * Odmiany wielokiełkowe poliploidalne Barwa korzeni - biała 2 - żółta 3 - żółtopomarańczowa 2 - czerwona 4 * Odmiany jednokiełkowe Barwa korzeni - biała 5 - żółtopomarańczowa 2 Odmiany badane 2 rok 21: O 1 K 1% Odmiany w KR jadalne (stołowe) w tym głównie na frytki - - w tym głównie na chipsy odmiany skrobiowe HZ Zamarte 32 odm., PMHZ Strzekęcin 29 Odmiany badane 2/3 rok - 21: O - 5 K - 1% ZIEMNIAK (17) 27 (23) 17(17) 15(14) Rekomendacja odmian 21 Liczba LOZ 13 3 w tym: krajowych 24 zagranicznych Arielle (NL), Lord, Denar, Gwiazda, Michalina, Owacja, Vineta (DE), Tajfun, Satina (DE), Jelly (DE), Mondeo (NL) Odmiany wpisane do KR 21 - krajowe (): Tacja (bw, jad.), Tonacja (bw, jad.), Lawenda (wcz, jad.), Aldona (św, jad.), Lech (św, jad.), Amarant (śp, skrob.) - zagraniczne (3): Lady Rosetta (wcz, czips.), Madeleine (wcz, jad.), Manitou (św, jad.) 12

13 BOBOWATE GRUBONASIENNE (strączkowe) /3 rok (21): groch siewny K - bobik K, 2 - Z - łubin wąskolistny K - łubin żółty łubin biały soja Z - wyka kosmata wyka siewna SMH 27 odm., PHR 21, DANKO 13, STH 7, AgroYoumis 2, IHAR- 1, UP w Poznaniu do KR (PL) 12 (12) 13 (12) 2 (15) 19 (14) Rekomendacja odmian 21 Liczba LOZ w tym: krajowych 2 zagranicznych Odmiany rekomendowane: - Groch siewny odm. ogólnoużytkowe: Akord, Arwena, Audit, Batuta, Lasso, Mecenas, Mentor, Ezop, Tarchalska - Groch siewny gl. lekkie: Turnia, Hubal - Łubin wąskolistny: Dalbor, Graf, Heros, Kalif, Kurant, Neptun, Regent, Rumba, Salsa, Tango, Wars, Graf - Łubin żółty: Baryt, Bursztyn, Mister, Perkoz - Soja: Aldana, Mavka, Lissabon (CCA) Odmiany wpisane do KR 21 (PL) - Groch (1): Starski - Łubin wąskolistny (4): Bolero, Jowisz, Koral, Tytan - Soja (1): Abelina - Wyka siewna (1): Greta SOJA Liczba odmian w urzędowych badaniach ogółem 2/3 rok 1 rok 13

14 BOBOWATE DROBNONASIENNE Odmiany wpisane do KR w latach : rutwica wschodnia MHR 1 odm., PHR 4, HR Bartążek 3, DANKO 1, ULSTAR 1, UT-P Bydgoszcz 1 do KR w latach : (komonica zwyczajna 1, koniczyna biała 2, koniczyna łąkowa 4, lucerna siewna 7) (koniczyna łąkowa 1, lucerna siewna 1) 21 5 (lucerna mieszańcowa 1, lucerna siewna 4) WIECHLINOWATE (trawy) Odmiany wpisane do KR 21 Pastewne: - Kostrzewa łąkowa Kaskada - Tymotka łąkowa Tamiza - Życica wielokw. Bakus Gazonowe: - Kostrzewa czerw. Charlotte 5 Odmiany pastewne KR /3 rok Bo Festulolium Z Kostrzewa łąkowa K, 1 - Z Kupkówka pospolita Tymotka łąkowa K Wiechlina łąkowa Życica trwała Z Życica westerwoldzka K Życica wielokwiatowa K Pozostałe 22 1 Odmiany gazonowe KR Kostrzewa czerwona Wiechlina łąkowa Życica trwała Pozostałe

15 Gatunek Rekomendacja odmian w Polsce LOZ (21) W badaniach PDO (sezon 215/21) KR (12.21 r.) CCA (12.21 r.) Jęczmień ozimy Pszenica ozima (+4)* Pszenżyto ozime Żyto ozime (+1)* Jęczmień jary Pszenica jara Owies zwyczajny jary Pszenżyto jare Kukurydza - 57 (+13)* Rzepak ozimy (+14)* Rzepak jary Burak cukrowy Groch siewny Łubin wąskolistny Łubin żółty Soja 2-3 (+2)* 43 Ziemniak (+2)* * - 55 (+4) - odmiany z KR + odmiany z CCA Aktywność hodowlana spółek ANR i IHAR-PIB w latach (1) Odmiany przyjęte do badań rejestrowych Grupa Roślin/Gatunek Spółki ANR Spółki IHAR Zboża jare ozime Kukurydza Rzepak jary 15 - ozimy 1 75 Burak cukrowy 49 Burak pastewny 9 Ziemniak Trawy (wiechlinowate) 3 4 Bobowate grubonasienne drobnonasienne 3 Razem odmian

16 Aktywność hodowlana spółek ANR i IHAR-PIB w latach (2) Odmiany wpisane do KR Grupa Roślin/Gatunek Spółki ANR Spółki IHAR Zboża jare ozime Kukurydza 1 38 Rzepak 14 - jary 3 - ozimy 11 Burak cukrowy 18 Burak pastewny 9 Ziemniak Trawy 33 Bobowate grubonasienne drobnonasienne 5 Razem odmian 18 1 Aktywność hodowlana spółek ANR i IHAR-PIB w latach (3) Jednostki hodowlane Odmiany przyjęte do badań rejestrowych Odmiany wpisane do KR - Spółki ANR 18 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o Małopolska Hodowla Roślin sp. z o.o Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o Pomorsko-Mazurska Hodowla Ziemniaka sp. z o.o. w Strzekęcinie Kutnowska Hodowla Buraka Cukrowego sp. z o.o Spółki IHAR-PIB "Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR" Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR 29 "Hodowla Ziemniaka Zamarte" sp. z o.o. - Grupa IHAR Hodowla Roślin Bartążek sp. z o.o. Grupa IHAR 4 Razem odmian

17 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 17