RUCH WNICZY W LICZBACH CH L:2004 POLISH PUBLISHING IN FIGURES. Warszawa Biblioteka Narodowa - Instytut Bibliograficzny ISSN

Transkrypt

1 ISSN RUCH WYDAWNICZY WNICZY W LICZBACH CH L: POLISH PUBLISHING IN FIGURES RUCH WYD. 50: S.120 Warszawa 2005 Biblioteka Narodowa - Instytut Bibliograficzny

2 BIBLIOTEKA NARODOWA INSTYTUT BIBLIOGRAFICZNY RUCH WYDAWNICZY W LICZBACH L : POLISH PUBLISHING IN FIGURES WARSZAWA 2005 BIBLIOTEKA NARODOWA

3 Opracowano w Pracowni Statystyki Wydawnictw Prepared by the Department of Publication Statistics Krystyna Bañkowska-Bober (redaktor editor) Magdalena Brodowska-Wasiak, Lilianna G³ogowska, Anna Grzeszkowska, Maciej Koperski, Anna Seroka, Adam Sikorski, Agnieszka Wo³yniec-Organiœciak BIBLIOTEKA NARODOWA WARSZAWA 2005 Nak³ad 270 egz. Zam. 190/W/2005 Opracowanie i druk: Wydawnictwo BN, al. Niepodleg³oœci 213, Warszawa

4 SPIS TREŒCI CONTENTS Uwagi wstêpne... 5 Introductory notes... 5 Nazwy wydawców Names of publishers I. Ksi¹ ki w I. Books in Tablice Tables 1. Ksi¹ ki wed³ug wydawców Books by publishers Ksi¹ ki wed³ug miejsca wydania Books by place of publication Ksi¹ ki wed³ug treœci Books by subject Ksi¹ ki wed³ug wysokoœci nak³adu Circulation of books Ksi¹ ki wed³ug objêtoœci Books by volume Pierwsze wydania wed³ug objêtoœci First editions by volume Wznowienia wed³ug objêtoœci Re-editions by volume Ksi¹ ki wed³ug kraju pochodzenia Books by country of origin Ksi¹ ki z podzia³em na oryginalne i t³umaczenia Original books and translations Ksi¹ ki wydane w obcym jêzyku orygina³u Books published in original foreign languages T³umaczenia na jêzyk polski Books translated into Polish T³umaczenia na jêzyki obce Books translated into foreign languages II. Ksi¹ ki naukowe w II. Scientific books in 13. Ksi¹ ki naukowe wed³ug treœci Scientific books by subject Ksi¹ ki naukowe wed³ug dziedzin wiedzy Scientific books by branches of science Ksi¹ ki naukowe wed³ug wysokoœci nak³adu Scientific books by circulation Ksi¹ ki naukowe wed³ug instytucji sprawczych Scientific books by sponsoring institutions III. Ksi¹ ki zawodowe w III. Professional books in 17. Ksi¹ ki zawodowe wed³ug treœci Professional books by subject Ksi¹ ki zawodowe wed³ug wysokoœci nak³adu Professional books by circulation Ksi¹ ki zawodowe wed³ug instytucji sprawczych Professional books by sponsoring institutions IV. Podrêczniki szkolne w IV. School text-books in 20. Podrêczniki szkolne wed³ug treœci School text-books by subject Podrêczniki szkolne wed³ug wysokoœci nak³adu School text-books by circulation V. Ksi¹ ki popularne ogólne w V. Popular science books in 22. Ksi¹ ki popularne ogólne wed³ug treœci Popular science books by subject Ksi¹ ki popularne ogólne wed³ug wysokoœci nak³adu Popular science books by circulation... 56

5 4 SPIS TREŒCI VI. Literatura piêkna w VI. Belles-lettres in 24. Literatura piêkna wed³ug kraju pochodzenia Belles-lettres by country of origin Literatura piêkna dla doros³ych wed³ug rodzaju literackiego Belles-lettres for adults by literary kind Literatura piêkna wed³ug wysokoœci nak³adu Belles-lettres by circulation VII. Wydawnictwa periodyczne w VII. Periodicals in 27. Gazety i czasopisma wed³ug wydawców Newspapers and other periodicals by publishers Gazety i czasopisma wed³ug miejsca wydania Newspapers and other periodicals by place of issue Gazety i czasopisma wed³ug wysokoœci nak³adu Newspapers and other periodicals according to circulation 30. Gazety i czasopisma wed³ug jêzyka wydania figures Gazety i czasopisma wed³ug typów Newspapers and other periodicals by language of publication Czasopisma wed³ug ceny Newspapers and other periodicals by type Czasopisma wed³ug treœci Periodicals by price Czasopisma naukowe wed³ug treœci Periodicals by subject Czasopisma zawodowe wed³ug treœci Scientific periodicals by subject Czasopisma informacyjne wed³ug treœci Professional periodicals by subject Czasopisma ogólne, m³odzie owe i dzieciêce wed³ug 36. Reference periodicals by subject treœci General periodicals, youth s and children s ones by subject Czasopisma urzêdowe i oficjalne wed³ug treœci Government and official periodicals by subject Czasopisma dla zagranicy Periodicals destined for abroad VIII. Zestawienia retrospektywne VIII. Retrospective data Wydawnictwa Books production and periodicals Ksi¹ ki wed³ug typów Books by type Ksi¹ ki wed³ug treœci Books by subject T³umaczenia Translations Tytu³y i nak³ady dzie³ niektórych pisarzy polskich Books by selected Polish authors Tytu³y i nak³ady dzie³ niektórych pisarzy zagranicznych Books by selected foreign authors Dzie³a polskiej literatury piêknej najczêœciej wydawane Polish belles-lettres works published most often Dzie³a obcej literatury piêknej najczêœciej wydawane Foreign belles-lettres works published most often Gazety i czasopisma wed³ug czêstotliwoœci Newspapers and other periodicals by frequency Czasopisma wed³ug treœci Periodicals by subject

6 INTRODUCTORY NOTES 5 UWAGI WSTÊPNE Polska statystyka wydawnictw opracowywana jest w Bibliotece Narodowej na podstawie porozumienia zawartego z G³ównym Urzêdem Statystycznym w 1955 roku. 1 marca tego samego roku w Instytucie Bibliograficznym Biblioteki Narodowej utworzona zosta³a Pracownia Statystyki Wydawnictw, której zadaniem jest zbieranie danych dotycz¹cych produkcji wydawnictw zwartych i ci¹g³ych, opracowywanie ich oraz przekazywanie danych na potrzeby statystyki urzêdowej (GUS, WUS, UNESCO), a tak e na potrzeby mediów i osób prywatnych. Jednoczeœnie z powo³aniem Pracowni, w Bibliotece Narodowej podjêto decyzjê o wydawaniu w³asnego rocznika, zatytu³owanego Ruch Wydawniczy w Liczbach prezentuj¹cego statystykê produkcji wydawniczej w bardzo szerokim zakresie i w wielu przekrojach. Pierwszy, próbny tom tego wydawnictwa ukaza³ siê ju w roku 1955 i zawiera³ informacje tylko o wydawnictwach zwartych zarejestrowanych w bie ¹cej bibliografii narodowej w okresie od stycznia do czerwca 1955 roku, nastêpny tom zawiera³ dane za ca³y rok Obecny rocznik jest ju piêædziesi¹t¹ edycj¹ Ruchu Wydawniczego w Liczbach Polish Publishing in Figures. Zawarte w nim dane przedstawiaj¹ wydawnictwa zwarte i ci¹g³e opublikowane w Rzeczypospolitej Polskiej w roku oraz zestawienia retrospektywne za lata Zasady opracowania prezentowanego materia³u s¹ zgodne z zaleceniami UNESCO i norm¹ europejsk¹ ISO 9707:1994. Uk³ad rocznika nie uleg³ zmianom. Zrezygnowano jedynie z opracowania wydawnictw nutowych, ze wzglêdu na zmianê zasad opracowania tej grupy dokumentów w Bibliotece Narodowej. Omówienie danych dotycz¹cych ksi¹ ek i wydawnictw periodycznych w poszczególnych latach zawiera³y Uwagi wstêpne do kolejnych wydañ Ruchu Wydawniczego w Liczbach. Publikowane te by³y analizy za d³u sze okresy. Ostatnia z nich, autorstwa za³o ycielki Pracowni Statystyki Wydawnictw dr Marii Czarnowskiej, zatytu³owana Tendencje w polskiej produkcji wydawniczej w latach zamieszczona by³a w czterdziestym numerze rocznika za rok W bie ¹cym roczniku przedstawione zostan¹ wybrane aspekty produkcji ksi¹ ek, gazet i czasopism za lata 1991, czyli za okres po transformacji ustrojowej, w wyniku której nast¹pi³y ogromne zmiany na rynku wydawniczym. Jako pierwszy w analizie przyjêliœmy rok 1991, gdy obraz zmian, jakie nast¹pi³y w latach 1989 i 1990, w statystyce znalaz³ odbicie z pewnym opóÿnieniem. W tekœcie bêdziemy siê te odwo³ywaæ zarówno do roku, jak i do lat poprzedzaj¹cych transformacjê. W Polsce od lat powojennych a do koñca lat osiemdziesi¹tych istnia³o zaledwie kilkadziesi¹t profesjonalnych oficyn wydawniczych i pewna liczba wydawców nieprofesjonalnych, zwi¹zanych z organizacjami spo³ecznymi, towarzystwami naukowymi, wy szymi uczelniami, instytutami itp., dla których publikowanie by³o dzia- ³alnoœci¹ dodatkow¹, nie nale ¹c¹ do ich dzia³alnoœci statutowej. Obowi¹zywa³y, dok³adnie rozliczane, przydzia³y papieru oraz bardzo szczegó³owa sprawozdawczoœæ dotycz¹ca produkcji. W tej sytuacji wahania w produkcji wydawniczej zwi¹zane by³y z wydarzeniami politycznymi i spo³ecznymi oraz uwarunkowanymi przez nie decyzjami administracji pañstwowej. Zmiany, jakie obserwujemy w latach 1991, s¹ odwrotnoœci¹ sytuacji z lat , kiedy to likwidowano odradzaj¹ce siê przedwojenne, prywatne firmy wydawnicze, a ca³¹ produkcjê wydawnicz¹ upañstwowiono. Zahamowany zosta³ w tym okresie wzrost liczby tytu³ów, natomiast gwa³townie wzros³y nak³ady, g³ównie za spraw¹ wydawanych w masowych nak³adach pozycji propagandowych oraz dzie³ klasyków marksizmu i leninizmu. W roku 1989, a w szczególnoœci po czerwcu roku 1990, gdy likwidacji uleg³ G³ówny Urz¹d Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, gwa³townie wzros³a liczba nowych firm, a oficyny wydawnicze pozostaj¹ce do tej pory w drugim obiegu rozpoczê³y legaln¹ dzia³alnoœæ. W nowych warunkach ekonomicznych za³o enie przedsiêbiorstwa sta³o siê takim samym jak inne przedsiêwziêciem gospodarczym, a ksi¹ ka zwyk³ym towarem. Ju w roku 1990 nadano symbole statystyczne 282 nowym wydawcom, a w roku Wed³ug biura ISBN w kolejnych latach rejestrowa³o swoj¹ dzia³alnoœæ œrednio 1800 nowych podmiotów i chocia po roku 2000 nast¹pi³a pewna stabilizacja, to w sumie od roku 1990 do chwili obecnej (VI.2005) zarejestrowano ich Trzeba podkreœliæ, e z tych prawie dwudziestu trzech tysiêcy firm znaczna ich liczba, po wydaniu jednej lub kilku pozycji, zniknê³a z rynku. By³y te takie, które od pocz¹tku nie nastawia³y siê na zapewnienie sobie trwa³ej pozycji, a wykorzysta³y najlepsz¹ koniunkturê na okreœlony typ publikacji i po dwóch, trzech latach zawiesi³y dzia³alnoœæ. Przyk³adowo mo na tu wymieniæ takich wydawców, jak BGW, Orbita, Phantom Press, którzy na pocz¹tku lat dziewiêædziesi¹tych mieli bardzo du ¹ produkcjê i sprzeda, ale doœæ szybko zniknêli z rynku. Wzrost liczby tytu³ów wydawanych od 1991 do nie mia³ gwa³townego charakteru i chocia produkcja w roku dwukrotnie przewy sza rok 1991 (210%), to w okresie obejmuj¹cym te lata mia³y miejsce znaczne wahania. Odwrotny proces nast¹pi³ w liczbach nak³adów, które w roku stanowi³y jedynie 67% nak³adów z roku Proces ten mo emy dok³adnie przeœledziæ obserwuj¹c dynamikê produkcji ksi¹ ek przedstawion¹ w zamieszczonej tabeli.

7 6 UWAGI WSTÊPNE Tabela 1. Dynamika produkcji ksi¹ ek w latach 1991 Rok Tytu³y WskaŸniki ³añcuchowe % WskaŸniki jednopodst. % Egzemplarze w tysi¹cach WskaŸniki ³añcuchowe % WskaŸniki jednopodst. % W przypadku wskaÿników ³añcuchowych (rok do roku) najwiêkszy spadek tytu³ów obserwujemy pomiêdzy rokiem 1994 a 1995 oraz 2000 i 2001, w obu przypadkach wskaÿnik obni y³ siê do 89%. Najwiêkszy przyrost nast¹pi³ w roku 1994 w stosunku do 1993 (126%). Przy zastosowaniu wskaÿników jednopodstawowych obserwujemy podzia³ na trzy okresy zwieñczone wzrostem wskaÿników i nastêpuj¹cych po nich znacznymi spadkami. Pierwszy z nich to lata 1992 i 1993, które utrzymywa³y siê w granicach 100%, i koñcz¹cy go rok 1994, gdy nast¹pi³ znaczny skok do 126%. Drugi, zapocz¹tkowany w roku 1995 liczba tytu³ów spad³a w nim do 112%. W kolejnych latach nastêpowa³ ich sta³y wzrost a do 203% w roku Kolejny spadek to rok 2001 (179%) i nastêpuj¹cy po nim wzrost do 210% w roku. Zmiany w wysokoœci nak³adów mierzone rok do roku, to sta³y ruch w górê i w dó³. Najwiêkszy spadek nast¹pi³ w roku 1996 w stosunku do 1995 i wynosi³ 69%. Najwiêkszy wzrost mia³ miejsce pomiêdzy rokiem 1999 i %. Przy odniesieniu wszystkich wartoœci do roku 1991, to poza rokiem 1992, którego nak³ad wynosi³ 101% podstawy, we wszystkich innych latach spad³y one znacznie, najbardziej w roku 2002 do 54%. Zmiany nastêpuj¹ce w produkcji wydawniczej od roku 1991 nie mia³y jednorodnego charakteru i przebiega³y bardzo ró nie, zarówno w uk³adzie wed³ug typów (czyli przeznaczenia czytelniczego), jak i wed³ug treœci. Na zamieszczonym poni ej wykresie prawid³owoœci te widaæ bardzo wyraÿnie. Tytu³y w latach 1991 i

8 INTRODUCTORY NOTES 7 Nak³ady w tysi¹cach egzemplarzy Tabela 2. Rok Tytu³y Podrêczniki Naukowe szkó³ Zawodowe Podrêczniki wy szych szkolne Popularne ogólne Literatura piêkna dla doros³ych dla dzieci i m³odzie y Egzemplarze w tysi¹cach

9 8 UWAGI WSTÊPNE Pe³ny obraz zmian w ca³ym omawianym okresie wyra ony w liczbach bezwzglêdnych przedstawiono w tabeli 2. Ogólny wzrost liczby tytu³ów i jednoczeœnie spadek nak³adów wp³ynê³y na znaczne zmniejszenie siê przeciêtnego nak³adu jednego tytu³u. Dla uwypuklenia tych zmian w poni szej tablicy podane zosta³y przeciêtne wartoœci piêcioletnie za lata i oraz czteroletnia za lata Tabela 3. Ksi¹ ki wed³ug typów œrednie w latach Tytu³y LATA Naukowe Podrêczniki szkó³ wy szych Zawodowe Podrêczniki szkolne Popularne ogólne Literatura piêkna dla dzieci dla doros³ych i m³odzie y Egzemplarze w tysi¹cach Przeciêtny nak³ad jednego tytu³u (w tys. egz.) ,1 1,1 1,2 4,3 53,8 10,6 17,1 19, ,0 1,0 1,1 2,6 25,4 4,9 7,4 7, ,8 0,8 0,9 2,2 17,5 3,3 6,4 7,3 Jak widaæ, najwy sze przeciêtne nak³ady odnotowane zosta³y dla lat , chocia jeœli porówna siê je z ostatnim piêcioleciem wydañ masowych czyli z okresem , gdy œredni nak³ad ca³ej produkcji wynosi³ 22,3 tys. egzemplarzy, w tym podrêczników szkolnych 116,2; literatury piêknej dla doros³ych 43,8; literatury dla dzieci i m³odzie y 92,7 to wartoœci za lata s¹ nieporównywalnie ni sze. Interesuj¹cy jest udzia³ poszczególnych typów wydawnictw w ca³ej produkcji wydawniczej (w tych samych trzech przedzia- ³ach czasowych). Ksi¹ ki naukowe to ponad trzydzieœci procent wszystkich tytu³ów (30,1 33,2) i niewiele ponad trzy do siedmiu procent nak³adów (3,3 7,1). Podobne proporcje zachowane s¹ w grupie podrêczników akademickich. Odwrotnoœci¹ s¹ podrêczniki szkolne, które stanowi¹ od piêciu do niespe³na siedmiu procent tytu³ów (5,2 6,7) a ich nak³ady to dwadzieœcia osiem do prawie trzydziestu czterech procent (28,0 33,6). Natomiast ksi¹ ki popular-ne-ogólne zarówno w tytu³ach, jak i w nak³adach, maj¹ podobne wartoœci utrzymuj¹ce siê blisko dwudziestu piêciu procent (25,1- -26,0 i 21,8 27,1). Literatura piêkna dla doros³ych to od piêtnastu do siedemnastu procent tytu³ów (15,4 17,4) i od niespe³na dwudziestu trzech do nieomal trzydziestu procent nak³adów (22,9 29,5). Tytu³y ksi¹ ek zawodowych stanowi¹ od szeœciu i pó³ do nieomal oœmiu procent produkcji (6,5 7,9), a nak³ady od trzech, do nieco ponad czterech (3,0 4,1). Literatura dla dzieci to oko³o czterech procent tytu³ów (4,1 4,3) i od niespe³na szeœciu do prawie oœmiu nak³adu (5,9 7,9). Pocz¹wszy od roku 1991 nast¹pi³y zmiany w produkcji ksi¹- ek wed³ug treœci. We wszystkich dzia³ach nast¹pi³ wzrost liczby tytu³ów chocia nie rozk³ada³ siê on równomiernie. Natomiast nak³ady zwiêkszy³y siê w szeœciu dzia³ach, a w pozosta³ych zmniejszy³y. W odniesieniu do okresu , w latach 2001 najbardziej wzros³a liczba ksi¹ ek z zakresu filozofii trzyipó³krotnie, nieomal trzykrotnie zwiêkszy³y siê liczby pozycji dotycz¹cych socjologii i wojskowoœci; nieomal dwuipó³krotnie ksi¹ ek z zakresu religii, prawa i administracji, wychowania i nauczania; ponad dwukrotnie tytu³y literatury piêknej, wydawnictwa z zakresu polityki oraz organizacji i techniki handlu i przemys³u. Na prawie niezmienionym poziomie utrzymuje siê liczba ksi¹- ek z zakresu nauk technicznych (in ynierii, techniki, przemys³u i budownictwa), gospodarstwa wiejskiego i nauk przyrodniczych. Przy ogólnym spadku nak³adów nale y wymieniæ szeœæ dzia- ³ów, w których liczba egzemplarzy zwiêkszy³a siê. Ponad trzykrotnie wzros³y nak³ady ksi¹ ek z zakresu socjologii i statystyki, niewiele, ale wzros³y nak³ady pozycji z zakresu wychowania i nauczania (138%), i organizacji i techniki handlu i przemys³u (133,8%), od dwóch do czterech procent zyska³y: polityka wraz z naukami ekonomicznymi, prawo i administracja oraz etnografia. Najwiêksze zmniejszenie nak³adów odnotowujemy w grupie wydawnictw dotycz¹cych nauki o literaturze (33,1%), gospodarstwa wiejskiego (46,4%), rozrywek i sportu (48,3%), sztuk piêknych (50,2%), wojskowoœci (50,5%) i matematyki (50,5%). Nak³ady w pozosta³ych dzia³ach kszta³tuj¹ siê pomiêdzy piêædziesiêcioma piêcioma a osiemdziesiêcioma piêcioma procentami. Przy wzroœcie liczby tytu³ów i spadku wysokoœci nak³adów znacznie, nieraz wielokrotnie, spad³ œredni nak³ad jednej pozycji we wszystkich dzia³ach. Niemal szeœciokrotnie zmniejszy³y siê nak³ady prac dotycz¹cych wojskowoœci, prawie piêæ i pó³ razy prac ogólnych, ponad cztery razy wydawnictw z zakresu nauki o literaturze i geografii; ponad trzykrotnie wydawnictw dotycz¹cych rozrywki i sportu, sztuk piêknych, filozofii, religii; trzykrotnie historii; ponad dwukrotnie literatury piêknej, matematyki, medycyny, gospodarstwa wiejskiego i gospodarstwa domowego. Transformacja ustrojowa w szczególny sposób zawa y³a na przek³adach z jêzyków obcych na jêzyk polski. Po roku 1989 nie tylko znacznie zwiêkszy³a siê liczba tych przek³adów ale te zupe³nie zmieni³ siê udzia³ poszczególnych jêzyków w ogólnej liczbie t³umaczeñ. W latach (46 lat) ogólna liczba t³umaczeñ z jêzyka polskiego i na polski wynosi³a tytu³ów. Udzia³ pozycji t³umaczonych z rosyjskiego to 28,5%, z angielskiego 18,4%, z niemieckiego 9,6%, z francuskiego 8,6%, z liczonych razem czeskie-

10 INTRODUCTORY NOTES 9 Tabela 4. Ksi¹ ki wed³ug treœci 1991 Treœæ Tytu³y Przeciêtne w latach Egzemplarze w tysi¹cach % do lat Przeciêtne w latach % do lat ,7 176, ,6 65,9 1. Dzia³ ogólny ,2 350, ,7 66,0 2. Filozofia ,5 184, ,1 56,2 3. Religia. Religioznawstwo ,7 244, ,0 78,4 4. Socjologia. Statystyka ,9 292, ,9 313,1 5. Polityka. Nauki ekonomiczne ,9 201, ,4 104,6 6. Prawo. Administracja. Akcja socjalna. Ubezpieczenia ,5 237, ,3 102,1 7. Wojskowoœæ ,0 295, ,5 50,5 8. Wychowanie i nauczanie ,0 240, ,0 138,0 9. Handel. Transport. Komunikacja ,0 100, ,3 33,3 10. Etnografia ,7 195, ,0 102,7 11. Jêzykoznawstwo ,1 186, ,0 85,5 12. Matematyka ,9 130, ,9 50,5 13. Nauki przyrodnicze ,6 115, ,2 64,6 14. Medycyna ,4 158, ,4 59,7 15. In ynieria. Technika. Przemys³. Budownictwo ,3 100, ,3 55,1 16. Gospodarstwo wiejskie ,4 106, ,3 46,4 17. Gospodarstwo domowe. Hotelarstwo. ywienie ,0 146, ,9 64,4 18. Organizacja i technika handlu i przemys³u ,1 214, ,2 133,8 19. Sztuki piêkne ,2 167, ,1 50,2 20. Rozrywki. Gry. Sport ,2 176, ,7 48,3 21a. Nauka o literaturze ,6 146, ,8 33,1 21b. Literatura piêkna ,1 167, ,2 62,6 22. Geografia. Podró e ,9 227, ,5 56,0 23. Historia. yciorysy ,6 174, ,0 57, go i s³owackiego 3,1% i nieco ponad jeden procent z w³oskiego (1,3) i hiszpañskiego (1,2). Nieco lepiej kszta³towa³y siê proporcje t³umaczeñ literatury piêknej, których w tych latach zarejestrowano Tu tak e najwiêkszy by³ udzia³ literatury rosyjskiej 27,7%, ale pozycje t³umaczone z angielskiego to ju 23,1%, z francuskiego 11,7%, z niemieckiego 9,3%, z czeskiego i s³owackiego 4,2% z hiszpañskiego 2,4 i z w³oskiego 2,0%. W latach 1991 (14 lat) t³umaczenia ogó³em to tytu³y. Niepodwa aln¹ pozycjê maj¹ t³umaczenia z angielskiego, które stanowi¹ a 55,2% wszystkich przek³adów. Na drugiej pozycji plasuj¹ siê przek³ady z niemieckiego 11,7%, na trzeciej z francuskiego 7,8% i na czwartej z w³oskiego 3,7%. Wszystkie przek³ady z rosyjskiego to 2,0% t³umaczeñ. Przek³ady literatury piêknej to ogó³em tytu³ów. W tej grupie a 68,5% ksi¹ ek mia³o orygina³ angielski. T³umaczenia z francuskiego to 7,8%, z niemieckiego 6,5, z hiszpañskiego 2,2% i z w³oskiego 2,1%. Orygina³ rosyjski mia³o 1,8% literatury piêknej t³umaczonej na polski. Nak³ady wszystkich przek³adów w latach kszta³towa³y siê w zasadzie podobnie jak tytu³y. Utrzymywa³a siê dominuj¹ca pozycja t³umaczeñ z rosyjskiego, z tym e w stosunku do t³umaczeñ z angielskiego nie by³a ona ju tak znacz¹ca (28,8% do 25,5%). Znacz¹c¹ pozycjê zajmuj¹ jeszcze przek³ady z francuskiego (10,5%) i niemieckiego (9,3%). W nak³adach przek³adów literatury piêknej za te same lata, pierwsze miejsce maj¹ t³umaczenia z angielskiego (30,4%), dopiero za nimi plasuj¹ siê z rosyjskiego (25,6), francuskiego (11,6) i niemieckiego (8,5). W latach 1991 nak³ady ksi¹ ek prze³o onych z angielskiego to 68,5% wszystkich t³umaczeñ, podczas gdy z rosyjskiego to zaledwie 1,3%. Pozycje, których orygina³em by³ niemiecki stanowi¹ 8,5, a francuski 7,1%. Zarejestrowane w tych samych czternastu latach nak³ady przek³adów literatury piêknej utwierdzaj¹ dominuj¹c¹ pozycjê jêzyka angielskiego (77,4%), rosyjski to niespe³na jeden procent (0,9). Nak³ady literatury t³umaczonej z francuskiego i niemieckiego plasuj¹ siê poni ej piêciu procent (odpowiednio 4,9 i 4,3).

11 10 UWAGI WSTÊPNE Dla zobrazowania zmian, jakie mia³y miejsce w literaturze piêknej t³umaczonej na jêzyk polski po roku 1989, podam jedynie kilka przyk³adów wed³ug rodzaju twórczoœci i kraju pochodzenia autora bez wzglêdu na jêzyk orygina³u, z którego by³y prze³o one. Znaczn¹ liczbê tytu³ów t³umaczonych po roku 1989 stanowi tak zwana literatura kobieca. Fenomenem lat dziewiêædziesi¹tych by³a popularnoœæ twórczoœci Hedwig Courths-Mahler, niemieckiej autorki egzaltowanych romansów. Po raz pierwszy w Polsce jej powieœæ przet³umaczona zosta³a w roku Szczyt popularnoœci pisarki to rok 1991 i czterdzieœci wydanych tytu³ów. W latach utwory Courths-Mahler wydano 165 razy. Po roku 2000 nie ukaza³a siê ju adna jej pozycja. Pierwsza powieœæ pochodz¹cej z Wielkiej Brytanii Barbary Cartland przet³umaczona zosta³a w roku Do tej pory jej ksi¹ ki wydane by³y 116 razy (z tego 111 w latach ). Amerykañska pisarka tego samego nurtu Danielle Steel, obecna na naszym rynku od roku 1991, wydawana ju by³a 140 razy i chocia jej najwiêksza popularnoœæ to lata dziewiêædziesi¹te, to wydawana jest w dalszym ci¹gu. Nie nale y te zapomnieæ o powieœciach kanadyjskiej pisarki Jayne Ann Krentz (45 tytu³ów), wydawanych i rozchodz¹cych siê w du ych nak³adach. Niezwyk³¹ popularnoœæ osi¹gn¹³ John Ronald Tolkien, angielski pisarz i filolog, autor utworów o baœniowym charakterze opartych na œredniowiecznych legendach i mitach. Do roku 1989 ukaza³ siê tylko kilka razy obecnie ma ju 81 wydañ. Nies³abn¹ca jest popularnoœæ amerykañskiego pisarza Williama Whartona, który wydany by³ ju 121 razy (118 od roku 1990). Znacz¹ca jest pozycja norweskiej pisarki Margit Sandemo. Jej powieœci, g³ównie z serii Saga o ludziach lodu od roku 1992 wydawane ju by³y 151 razy i to w wysokich nak³adach. Do 217 wzros³a liczba angielskich krymina³ów Agaty Christie, które do roku 1989 ukaza³y siê 24 razy. Bardzo ciekawa jest kariera opartej na filmach Walta Disneya literatury dla dzieci. W latach by³a ona na polskim rynku w³aœciwie niedostêpna. W latach wydano j¹ cztery razy i po raz kolejny w roku Do chwili obecnej ma ju 251 wydañ. Ogromna jest popularnoœæ Szwedki Astrid Lindgren, której powieœci przed rokiem 1989 ukaza³y siê 29 razy, po 148, czyli ³¹cznie 177 wydañ. Po roku 1989 uleg³a zmianie zbiorowoœæ prezentowanych w drugiej czêœci Ruchu Wydawniczego w Liczbach wydawnictw periodycznych. Przede wszystkim ponad dwukrotnie wzros³a liczba tytu³ów. Zwiêkszy³ siê te, w liczbach bezwzglêdnych, nak³ad jednorazowy i globalny, ale niewspó³miernie w stosunku do liczby tytu³ów. Zmiany te przebiega³y jednak ró nie dla ró nych kategorii gazet i czasopism. W kolejnych latach zmniejsza³a siê liczba gazet informacji ogólnej. W pocz¹tkowych latach dziewiêædziesi¹tych wynika³o to przede wszystkim z likwidacji lub zmiany charakteru tygodników tzw. wojewódzkich, czyli takich, które dawa³y pe³n¹ informacjê dotycz¹c¹ spraw zwi¹zanych z regionem, a których sprawcami by³y wojewódzkie organizacje partyjne. W latach póÿniejszych nastêpowa³o przejmowanie tytu³ów przez obcych i rodzimych potentatów prasowych, a nastêpnie przekszta³canie ich w ró ny sposób w tym ³¹czenie kilku gazet w jedn¹. (Typowym przyk³adem takiego dzia³ania jest dokonane w grudniu 2003 roku po³¹czenie przez Polskapresse trzech tytu³ów: Wieczoru Wroc³awia, S³owa Polskiego i Gazety Wroc³awskiej w S³owo Polskie Gazeta Wroc³awska, do którego we Wroc³awiu do³¹czany jest Wieczór Wroc³awia jako dodatek regionalny.) Pewna liczba gazet po prostu nie wytrzyma³a ostrej walki na rynku mediów i zniknê³a z rynku. Ogromnym wyzwaniem dla gazet rozprowadzanych odp³atnie jest ekspansja prasy bezp³atnej, z któr¹ konkurencja jest niezmiernie trudna. Sposobem maj¹cym zatrzymaæ czytelnika jest uruchamianie dodatków o charakterze regionalnym, sprzedawanych ³¹cznie z g³ównym wydaniem gazety. Wydawcy staraj¹ siê utrzymaæ na rynku dodaj¹c do gazet ró - nego rodzaju gad ety, dodatki tematyczne, organizuj¹c loterie, czy nawet dodaj¹c do swoich tytu³ów prasowych kolekcje ksi¹ ek, sprzedawanych po bardzo niskiej cenie. Jednym z pomys³ów na poprawienie rachunku ekonomicznego by³o wprowadzenie wydañ niedzielnych niektórych gazet. Przedsiêwziêcia te jednak na ogó³ okazywa³y siê byæ deficytowe i doœæ szybko by³y likwidowane. Do zamieszczonego poni ej porównania produkcji gazet i czasopism przyjêto nastêpuj¹ce lata: 1991, 1995, 2000 i. Liczba tytu³ów gazet rejestrowanych w tym okresie stale siê zmniejsza³a, natomiast liczba czasopism systematycznie ros³a. W roku w stosunku do roku 1991 liczba czasopism podwoi³a siê. Nak³ad jednorazowy gazet, pomimo spadku liczby tytu³ów, najwiêksz¹ wartoœæ osi¹gn¹³ w roku. Sta³o siê to za spraw¹ wysokonak³adowej prasy bezp³atnej. Nak³ad jednorazowy czasopism najwiêksz¹ wartoœæ osi¹gn¹³ w roku Tabela 5. Gazety i czasopisma wedlug czêstotliwoœci Lata razy na tydzieñ Tygodniki Miesiêczniki Dwutygodniki Tytu³y Dwumiesiêczniki Kwartalniki Pó³roczniki Wychodzace rzadziej i nieregularnie Nak³ad jednego numeru w tysi¹cach egzemplarzy

12 INTRODUCTORY NOTES 11 Wzrost liczby tytu³ów czasopism nie by³ równomierny we wszystkich czêstotliwoœciach. Najbardziej zwiêkszy³y siê liczby miesiêczników, dwumiesiêczników, kwartalników i pó³roczników. Równie nierównomierny by³ wzrost liczby tytu³ów czasopism w podziale na typy. Znacznie wzros³a liczba czasopism ogólnych, zawodowych, naukowych, oficjalnych oraz m³odzie owych i dzieciêcych, w pozosta³ych typach spad³a lub utrzyma³a siê na poprzednim poziomie. W grupie czasopism ogólnych, prócz bardzo wielu tytu³ów, przeznaczonych dla ró norodnych krêgów odbiorców, znajduje siê znaczna liczba periodyków sublokalnych, adresowanych do spo- ³ecznoœci lokalnych, a wydawanych przez samorz¹dy terytorialne, stowarzyszenia regionalne i osoby prywatne. Tytu³y te zajê³y miejsce prasy lokalnej, której ogromny rozkwit mia³ miejsce pod koniec lat osiemdziesi¹tych i na pocz¹tku lat dziewiêædziesi¹tych i która przetrwa³a tylko w znikomym procencie. Tabela 6. Czasopisma wed³ug typów Treœæ Tytu³y Nak³ad jednego numeru (w tys. egz.) Lata Lata , , , ,3 naukowe ,9 778, , ,4 zawodowe , , , ,0 informacyjne ,8 575,1 316,0 290,3 ogólne , , , ,2 m³odzie owe i dzieciêce , , , ,5 urzêdowe ,6 313,3 200,7 221,1 oficjalne ,4 373,2 819,3 682,6 dla zagranicy ,9 110,6 79,8 62,2 Podobnie, jak ma to miejsce w przypadku ksi¹ ek w podziale wed³ug treœci, najbardziej w latach od 1991 do zwiêkszy³a siê, i by³ to proces równomiernego wzrostu, liczba czasopism z zakresu socjologii i statystyki. Znaczny i te równomierny by³ przyrost tytu³ów dotycz¹cych polityki i nauk ekonomicznych, prawa, medycyny oraz wychowania i nauczania. Natomiast zmniejszy³a siê liczba tytu³ów z dzia³u ogólnego (najwiêksza wartoœæ w roku 2000), organizacji i techniki handlu i przemys³u oraz rozrywki, gry i sportu (najwy sza wartoœæ w roku 1995). Nak³ad jednorazowy, najwy szy w roku 1995, w tym szczególnie w dziale ogólnym oraz obejmuj¹cym prace dotycz¹ce rozrywki, gry i sportu, wysoki równie w dziale dotycz¹cym organizacji i techniki handlu i przemys³u we wszystkich tych dziedzinach w nastêpnych latach zmniejszy³ siê znacznie. Natomiast w ostatnim ujmowanym roku zwiêkszy³ siê nieporównywalnie z innymi dzia³ami nak³ad prac z zakresu socjologii i statystyki. Niewspó³miernie te, w porównaniu do liczby tytu³ów, zwiêkszy³ siê nak³ad pozycji dotycz¹cych gospodarstwa domowego, hotelarstwa i ywienia. Tabela 7. Czasopisma wed³ug treœci Treœæ Tytu³y Nak³ad jednego numeru (w tys. egz.) Lata Lata , , , ,3 1. Dzia³ ogólny , , , ,2 2. Filozofia ,5 877,8 843,6 336,5 3. Religia. Religioznawstwo , , , ,9 4. Socjologia. Statystyka ,2 157, , ,0 5. Polityka. Nauki ekonomiczne , , , ,3 6. Prawo. Administracja. Akcja socjalna. Ubezpieczenia , , , ,3 7. Wojskowoœæ ,9 127,2 175,8 152,1 8. Wychowanie i nauczanie , , , ,1 9. Handel. Transport. Komunikacja ,5 50,4 59,1 22,1 10. Etnografia ,2 288, , ,8 11. Jêzykoznawstwo ,7 503,1 56,9 121,1

13 12 UWAGI WSTÊPNE Tabela 7 (cd). Treœæ 1991 Tytu³y Lata Nak³ad jednego numeru (w tys. egz.) Lata Matematyka ,8 74,1 30,6 37,5 13. Nauki przyrodnicze ,4 937,9 595,1 539,6 14. Medycyna , , , ,9 15. In ynieria. Technika. Przemys³. Budownictwo , , , ,0 16. Gospodarstwo wiejskie ,6 974, , ,7 17. Gospodarstwo domowe. Hotelarstwo. ywienie , , , ,0 18. Organizacja i technika handlu i przemys³u , , , ,6 19. Sztuki piêkne , , , ,1 20. Rozrywki. Gry. Sport , , , ,7 21. Nauka o literaturze i literatura piêkna , , , ,3 22. Geografia. Podró e ,6 85,3 201,0 242,1 23. Historia. yciorysy ,6 93,6 129,2 208,4 W ostatniej czêœci rocznika zamieszczone s¹ tablice retrospektywne zawieraj¹ce dane porównawcze dotycz¹ce produkcji wydawniczej ksi¹ ek, gazet i czasopism za ca³y okres od roku 1944 do. W tej czêœci zamieszczone s¹ te tablice informuj¹ce o tytu- ³ach i nak³adach dzie³ pisarzy polskich i obcych, oraz o najczê- œciej wydawanych utworach literackich. Na podstawie zawartych w nich informacji mo na przeœledziæ, jak zmienia³a siê popularnoœæ pisarzy i utworów oraz którzy autorzy i jakie tytu³y s¹ obecne na rynku bez wzglêdu na zmiany ustrojowe i panuj¹c¹ modê. Od roku 2003 w tablicy ujmowani s¹ wszyscy autorzy, którzy od roku 1944 osi¹gnêli polscy co najmniej 25, a obcy 15 tytu³ów (wydañ).

14 NAZWY WYDAWCÓW DO TABL. 1 s i TABL. 27 s NAMES OF PUBLISHERS IN REFERENCE TO TABLES 1 p AND 27 p Aga Press = Agencja Wydawnicza Aga Press S.C. Czasopisma Periodicals Agora = Agora S.A. Czasopisma Periodicals Ag. reklamowe = Agencje reklamowe Advertising agency Albatros = Wydawnictwo Albatros Literatura piêkna Belles-lettres Amber = Wydawnictwo Amber Sp. z o.o. Literatura piêkna Belles-lettres Arlekin = Wydawnictwo Harlequin Enterprises Sp. z o.o. Literatura piêkna Belles-lettres AVT Korporacja = AVT Korporacja Sp. z o.o. Czasopisma z zakresu elektroniki, oprogramowania Periodicals of electronics software Axel Springer Polska = Axel Springer Polska, Sp. z o.o. Czasopisma Periodicals Bauer = Wydawnictwo H. Bauer Czasopisma Periodicals Bauer-Weltbild = Bauer-Weltbild Media S.K. Literatura popularnonaukowa, poradniki Popular science, hand books Bellona = Dom Wydawniczy Bellona Literatura wojskowa, historia, beletrystyka Military literature, history, fiction Bernardinum = Wydawnictwo Diecezji Pelpliñskiej Bernardinum Religia Religious literature Biblioteki Libraries Biblos = Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos Religia Religious literature Borgis = Wydawnictwo Medyczne i Oœwiatowe Borgis Ltd Medycyna Medicine Burda Polska = Burda Polska Sp. z o.o. Czasopisma Periodicals C&T + Wydawnictwo C&T (Crime and Thriller) Literatura piêkna Belles-lettres C.H. Beck = Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. Prawo Law Czytelnik = Spó³dzielnia Wydawnicza Czytelnik Literatura piêkna wspó³czesna polska i obca Contemporary belles-lettres (Polish and foreign authors) DD Media = DD Media Sp. z o.o. Czasopisma Periodicals Difin = Centrum Doradztwa i Informacji Difin Sp. z o.o. Prawo, podatki, rachunkowoœæ Law, taxes, book-keeping Edipresse Polska = Edipresse Polska S.A. Czasopisma Periodicals Edycja œw. Paw³a = Edycja Œwiêtego Paw³a. Wydawnictwo Towarzystwa Œwiêtego Paw³a Literatura religijna, ksi¹ ki dla dzieci i m³odzie y Religious literature, books for children and youth Egmont = Egmont Polska Sp. z o.o. Literatura piêkna dla dzieci Belles-lettres for children Elamed = PPUH. Wydawnictwo Elamed Czasopisma Periodicals espe =Wydawnictwo espe Literatura religijna Religious literature Fundacje = Foundations Gdañskie Wydaw. Psychologiczne = Gdañskie Wydawnictwo Psychologiczne. Sp. jawna Literatura z zakresu psychologii Literature of psychology Grüner + Jahr Polska = Grüner + Jahr Polska Sp. z o.o. & Co. Spó³ka Komandytowa Czasopisma Periodicals Helion = Wydawnictwo Helion Sp. z o.o. Informatyka, komputery Informatics, computers Hortpress = Hortpress Sp. z o.o. Ogrodnictwo Gardening IDG Poland = IDG Poland S.A. Czasopisma z zakresu informatyki, komputerów Periodicals of informatics, computers Impuls = Oficyna Wydawnicza Impuls Pedagogika, oœwiata, literatura piêkna Pedagogics, education, belles-lettres Infor = Wydawnictwo Infor Literatura ekonomiczna i gospodarcza, czasopisma Economics and management, periodicals Inne inst. wydaw. = instytucje wydawnicze nie wymienione osobno Publishing houses not mentioned separately Inne szk. wy sze = szko³y wy sze nie wymienione osobno Universities not mentioned separately Inst. naukowe = instytuty naukowe Research institutes Inst. Teolog. Ksiê y Misjonarzy = Wydawnictwo Instytut Teologiczny Ksiê y Misjonarzy Religia Religious literature Inst. wyznaniowe = instytucje i organizacje wyznaniowe nie wymienione osobno Religious institutions and organizations not mentioned separately ISA = ISA Sp. z o.o. Literatura piêkna Belles-lettres Jednoœæ = Wydawnictwo Jednoœæ Sp. z o.o. Religia, filozofia, ksi¹ ki edukacyjne Religious literature, philosophy, education-books KiK = Wydawnictwo KiK, Konieczny i Kruszewski, S.C. Czasopisma i ksi¹ ki fachowe. Prawo, podatki, ekonomia Professional periodicals and books. Law, taxes, economy KiW = Spó³dzielnia Wydawniczo-Handlowa Ksi¹ ka i Wiedza Literatura spo³eczno-polityczna Social and political literature Ksi¹ nica = Wydawnictwo Ksi¹ nica Sp. z o.o. Literatura piêkna Belles-lettres Ksiêgarnia Akademicka = Ksiêgarnia Akademicka Sp. z o.o. Literatura naukowa. Historia, prawo, jêzykoznawstwo Scientific publications. History, law, linguistics LektorKlett = Wydawnictwo LektorKlett Sp. z o.o. Podrêczniki do nauki jêzyków obcych Text-books for foreign languages LexisNexis = Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis Prawo Law M = Wydawnictwo M Literatura religijna Religious literature MAC = MAC Edukacja S.A. Podrêczniki szkolne, ksi¹ ki dla nauczycieli School text- -books, books for teachers Mediasat Poland = Mediasat Poland Sp. z o.o. Literatura piêkna Belles-lettres Medical Science = Medical Science International Sp. z o.o. Czasopisma z zakresu medycyny Medical periodicals Medical Tribune Polska = Medical Tribune Polska Sp. z o.o. Czasopisma medyczne Periodicals of medicine Medycyna Prakt. = Medycyna Praktyczna S.C. Ksi¹ ki i czasopisma z zakresu medycyny Medical books and periodicals

15 14 NAZWY WYDAWCÓW Migut Media Czasopisma z zakresu informatyki, telekomunikacji, motoryzacji Professional periodicals. Informatics, telecommunication, motorization Mikom = Wydawnictwo Mikom Sp. z o.o. Informatyka Informatics Morex = Agencja Wydawnicza AWM, Jerzy Mostowski Poradniki, literatura popularnonaukowa Hand books, popular science Murator = Wydawnictwo Murator Sp. z o.o. Ksi¹ ki i czasopisma z zakresu budownictwa, architektury Professional periodicals and books. Building, architecture Muza = Muza S.A. Ksi¹ ki popularnonaukowe, literatura piêkna Popular science books, belles-lettres Muzea = poszczególne muzea Particular museums Nie wymienione = wydawca nieznany oraz instytucje nie wymienione osobno Unknown publishers and institutions not mentioned separately NK = Wydawnictwo Nasza Ksiêgarnia Sp. z o.o. Ksi¹ ki i czasopisma dla dzieci i m³odzie y, pedagogika Periodicals and books for children and youth, pedagogy Nowa Era = Wydawnictwo Nowa Era Podrêczniki szkolne, ksi¹ ka edukacyjna School text-books, education-books Nowy Œwiat = Wydawnictwo Nowy Œwiat Polska literatura piêkna Polish belles-lettres Olesiejuk = Firma ksiêgarska Jacek i Krzysztof Olesiejuk. Inwestycje. Sp. z o.o. Literatura piêkna dla dzieci Belles-lettres for children Org. spo³. i polit. = Organizacje spo³eczne o charakterze masowym i polityczne nie wymienione osobno Popular social and political organizations not mentioned separately Org. spó³dz. = Organizacje spó³dzielcze Co-operatives Org. zwi¹zk. i kult. = Organizacje zwi¹zkowe, zwi¹zki twórcze, sportowe, kulturalne Trade unions, creative unions, sports and cultural associations Ossolineum = Zak³ad Narodowy im. Ossoliñskich Wydawnictwo Wydawnictwa naukowe, wydawnictwa PAN Science publications, publications of the Polish Academy of Sciences Oœr. bad.-rozw. = Oœrodki badawczo-rozwojowe Research institutions Oœr. inform. nauk. = Oœrodki informacji naukowej Centers of scientific information Oœr. kultury = Oœrodki kultury Centres of culture PAN = Polska Akademia Nauk Polish Academy of Sciences Pascal = Wydawnictwo Pascal Sp. z o.o. Przewodniki, atlasy, albumy Guide-books, atlases, albums Phoenix-Intermedia = Wydawnictwo Phoenix-Intermedia Czasopisma Periodicals Platform Group = Prasowe Wydawnictwo Bran owe Platform Group Sp. z o.o. Czasopisma bran owe Periodicals of the trade Podsiedlik-Raniowski = Wydawnictwo Podsiedlik-Raniowski i Spó³ka Sp. z o.o. Literatura piêkna, albumy Belles-lettres, albums Polihymnia = Wydawnictwo Muzyczne Polihymnia Sp. z o.o. Poezja, biografie Poetry, biographies Politechniki = Politechniki nie wymienione osobno Technical Universities not mentioned separately Pol-Nordica = Pol-Nordica Publishing Sp. z o.o. Literatura piêkna Belles-lettres Polskapresse = Polskapresse Sp. z o.o. Prasa codzienna Newspapers Prószyñski Media = Prószyñski Media Sp. z o.o. Czasopisma Periodicals Prószyñski i S-ka = Prószyñski i S-ka S.A. Literatura piêkna, czasopisma Belles-lettres, periodicals Publikator Prasa fachowa. Budownictwo, mieszkania Professional press. Building, houses PWE = Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne S.A. Literatura ekonomiczna i gospodarcza Economics and management PZWL = Wydawnictwo Lekarskie PZWL Sp. z o.o. Nauki lekarskie Medicine Rebis = Dom Wydawniczy Rebis Literatura piêkna Belles-lettres Redakcje = Redakcje czasopism Editorials RM = Wydawnictwo RM Sp. z o.o. Informatyka Informatics Roksana = Przedsiêbiorstwo Us³ugowo-Wytwórcze Roksana Sp. z o.o. Przewodniki, monografie regionów Guides, monographs of regions Scholar = Wydawnictwo Naukowe Scholar Sp. z o.o. Wydawnictwa naukowe Scientific publications Siedmioróg = Wydawnictwo Siedmioróg Sp. z o.o. Literatura piêkna dla dzieci i m³odzie y Belles-lettres for children and youth Sigma = Sigma-NOT, Wydawnictwo Czasopism i Ksi¹ ek Technicznych, Sp. z o.o. Czasopisma i ksi¹ ki techniczne Technical periodicals and books Software = Software Wydawnictwo Sp. z o.o. Czasopisma z dziedziny informatyki Periodicals of informatics Sonic = Wydawnictwo i Drukarnia Sonic S.C. Gazety Newspapers Spó³ki wydaw. = Spó³ki wydawnicze Publishing limited liability company Stow. zawodowe = Stowarzyszenia zawodowe Professional organizations Œwiat Ksi¹ ki = Bertelsmann Publishing Œwiat Ksi¹ ki. Sp. z o.o. Literatura piêkna Belles-lettres Termedia = Wydawnictwo Medyczne Termedia Sp. z o.o. Nauki lekarskie Medicine Tow. naukowe = Towarzystwa naukowe nie wymienione osobno Learned societies not mentioned separately UAM = Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Adam Mickiewicz University in Poznañ UJ = Uniwersytet Jagielloñski University of Cracow U. ódz = Uniwersytet ódzki University of ódÿ UMCS = Uniwersytet im. Marii Curie-Sk³odowskiej w Lublinie Maria Curie-Sk³odowska University in Lublin UNIT = Wydawnictwo Informacje Bran owe UNIT Czasopisma bran owe Periodicals of the trade Universitas = Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas Wydawnictwa naukowe Scientific publications Uniwersytety = uniwersytety nie wymienione osobno Universities not mentioned separately Urban & Partner = Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner Sp. z o.o. Nauki lekarskie Medicine

16 NAMES OF PUBLISHERS 15 Urzêdy pañstwowe = Centralne i terenowe urzêdy pañstwowe State offices (central, local) US = Uniwersytet Szczeciñski University of Szczecin U.Œl. = Uniwersytet Œl¹ski University of Silesia UW = Uniwersytet Warszawski University of Warsaw Via Medica = Wydawnictwo Via Medica, S.C. Nauki medyczne, czasopisma Medicine, periodicals W.A.B. = Wydawnictwo W.A.B. S.C. Literatura piêkna, popularnonaukowa Belles-lettres, popular science WAM = Wydawnictwo WAM Ksiê y Jezuitów Literatura religijna Religious literature Wiedza Powsz. = Wydawnictwo Wiedza Powszechna S³owniki, encyklopedie, literatura popularnonaukowa Dictionaries, encyclopaedias, popular science Wilga = Wydawnictwo Wilga Literatura dla dzieci i m³odzie y Belles-lettres for children and youth WKi = Wydawnictwa Komunikacji i ¹cznoœci Sp. z o.o. Kolejnictwo, technika samochodowa, tele- i radiotechnika, drogi i mosty, lotnictwo Railways, automobilism, tele- and radiotechnics, roads and bridges, aviation WNT = Wydawnictwa Naukowo-Techniczne Literatura techniczna Technology WSiP = Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne S.A. Podrêczniki dla szkó³ ogólnokszta³c¹cych i zawodowych, szkó³ dla doros³ych, studiów nauczycielskich, poradniki dla nauczycieli Text-books for primary and secondary schools, for adults education, for teachers professional training Wydaw. Adam Marsza³ek = Wydawnictwo Adam Marsza³ek Wydawnictwa naukowe Scientific publications Wydaw. Diecezjalne Sandomierz = Wydawnictwo Diecezjalne Sandomierz Piœmiennictwo religijne Religious literature Wydaw. Kwieciñski = Wydawnictwo Kwieciñski Czasopisma Periodicals Wydaw. Literackie = Wydawnictwo Literackie Sp. z o.o. Literatura piêkna, pamiêtniki, sztuka Belles-lettres, memoirs, art Wydaw. Naukowe PWN = Wydawnictwo Naukowe PWN S.A. Wydawnictwa naukowe, podrêczniki akademickie, encyklopedie Scientific publications, text-books for university, students, encyklopaedias Wydaw. Pomorskie = Wydawnictwo Pomorskie S.C. Literatura piêkna, wydawnictwa popularnonaukowe Belles- -lettres, popular science Wydaw. Prasowe = Wydawnictwa Prasowe Gazety i czasopisma Newspapers and other periodicals Wydaw. Szkolne PWN = Wydawnictwo Szkolne PWN Sp. z o.o. Podrêczniki szkolne, ksi¹ ka edukacyjna School text-books, education-books Zakamycze = Kantor Wydawniczy Zakamycze S.C. Prawo Law Zielona Sowa = Wydawnictwo Zielona Sowa Sp. z o.o. Literatura piêkna dla m³odzie y, lektury szkolne Belles-lettres for youth, school-lists to reading Znak = Spo³eczny Instytut Wydawniczy Znak Sp. z o.o. Piœmiennictwo religijne Religious literature Zysk i S-ka = Wydawnictwo Zysk i S-ka S.J. Wydawnictwa popularnonaukowe, literatura piêkna Popular science publications, belles-lettres

17 16 ZNAKI UMOWNE ZNAKI UMOWNE SYMBOLS USED zjawisko nie wystêpuje magnitude nil; 0 zjawisko wystêpuje w iloœciach mniejszych od po³owy stosowanej jednostki magnitude less than half of unit employed; brak informacji albo brak informacji wiarygodnych data not available or not reliable; ze wzglêdu na uk³ad tablicy wype³nienie rubryki jest niemo liwe lub niecelowe not aplicable.

18 I. KSI KI W BOOKS IN Tabl. 1. Ksi¹ ki wed³ug wydawców Books by publishers Tytu³y Titles Wydawcy a Publishers a 2003 Total zawodowe naukowe podrêczniki szkó³ wy - szych text- -books for university students dla doros³ych scientific professional podrêczniki szkolne school text- -books popularne ogólne popular science literatura piêkna belles-lettres for adults dla dzieci i m³odzie y for children and youth Total Instytucje wydawnicze Publishing houses % % 66,7 65,0 41,9 31,4 66,1 95,7 81,2 81,3 96,3 Inne instytucje i organizacje Others % % 33,3 35,0 58,1 68,6 33,9 4,3 18,8 18,7 3,7 1. Albatros Amber Arlekin Bauer-Weltbild Bellona Bernardinum Biblos C&T C. H. Beck Czytelnik Difin Edycja œw. Paw³a Egmont espe Gdañskie Wydaw. Psychologiczne Helion Impuls Inst. Teolog. Ksiê y Misjonarzy ISA Jednoœæ KiW Ksi¹ nica Ksiêgarnia Akademicka LektorKlett LexisNexis M MAC Mediasat Poland Mikom Morex Muza NK Nowa Era Nowy Œwiat Olesiejuk Ossolineum Pascal Podsiedlik-Raniowski i S-ka Polihymnia Pol-Nordica Prószyñski i S-ka PWE PZWL Rebis RM a Pe³ne nazwy wydawców zob. s a Full names of the publishers see p

19 18 KSI KI Tabl. 1. Ksi¹ ki wed³ug wydawców (cd.) Books by publishers (continued) Tytu³y (dok.) Titles (continued) Wydawcy a 2003 naukowe podrêczniki szkó³ wy - szych zawodowe podrêczniki szkolne popularne ogólne literatura piêkna dla doros³ych dla dzieci i m³odzie y 46. Roksana Scholar Siedmioróg Œwiat Ksi¹ ki Universitas W.A.B WAM Wiedza Powszechna Wilga WKi WNT WSiP Wydaw. Adam Marsza³ek Wydaw. Diecezjalne Wydaw. Literackie Wydaw. Naukowe PWN Wydaw. Szkolne PWN Zakamycze Zielona Sowa Znak Zysk i S-ka Inne instytucje wydaw Org. spo³. i polit Org. zwi¹zk. i kult Zw. i org. twórcze Stow. zawodowe PAN Inst. naukowe Biblioteki Muzea UAM UJ U. ódz UMCS US U. Œl UW Inne szk. wy sze Tow. naukowe Oœr. inf. dokument. nauk Inst. wyznaniowe Urzêdy pañstwowe Przeds. i inst. pañstwowe i samorz¹dowe Oœr. kultury, teatry Nak³ad autora Fundacje Spó³ki Nie wymienione a Pe³ne nazwy wydawców zob. s a Full names of the publishers see p

20 BOOKS 19 Tabl. 1. Ksi¹ ki wed³ug wydawców (cd.) Books by publishers (continued) Arkusze druku Sheets Wydawcy a 2003 naukowe podrêczniki szkó³ wy - szych zawodowe podrêczniki szkolne popularne ogólne literatura piêkna dla doros³ych dla dzieci i m³odzie y , , , , , , , , ,1 Instytucje wydawnicze , , , , , , , , ,7 %% 67,2 66,1 48,6 41,8 70,2 96,4 85,4 91,3 97,4 Inne instytucje i organizacje , , , , ,2 657, , ,8 226,4 %% 32,8 33,9 51,4 58,2 29,8 3,6 14,6 8,7 2,6 1. Albatros , ,7 65, ,1 98,0 2. Amber , ,5 921, ,0 720,5 3. Arlekin , , ,1 4. Bauer-Weltbild , , ,9 90,1 5. Bellona , ,8 293,1 20,5 11, ,2 110,2 15,4 6. Bernardinum ,9 943,3 580,4 29,0 299,8 29,0 5,1 7. Biblos ,4 695,0 442,7 54,4 37,67,1 153,2 8. C&T... 31,8 929,0 813,6115,4 9. C. H. Beck , ,66351,3 834,4 88,3 7,6 10. Czytelnik ,2 968,8 120,0 327,9 508,4 12,5 11. Difin , ,1 794,8 216,9 141,4 12. Edycja œw. Paw³a ,9 487,7 18,9 392,4 51,3 25,1 13. Egmont... 86,1 487,0 122,2 364,8 14. espe ,9 487,8 24,2 424,8 17,4 21,4 15. Gdañskie Wydaw. Psychologiczne ,6887,4 491,5 114,2 102,0 144,7 25,6 9,4 16. Helion , , ,8 184,5 60,5 5,8 240,5 25,8 17. Impuls , ,9 708,0 105,3 116,9 36,1 71,8 33,7 20,1 18. Inst. Teolog. Ksiê y Misjonarzy ,6 493,5 93,4 296,4 67,1 36,6 19. ISA ,4 781,3 781,3 20. Jednoœæ , ,8 164,4 359,2 60,2 469,7 7,9 37,4 21. KiW , ,1 231,7 30,5 27,9 753,2 187,8 12,0 22. Ksi¹ nica , ,5 18, ,9 23. Ksiêgarnia Akademicka , , ,9 58,8 32,5 175,3 24. LektorKlett ,6 25, ,3 25. LexisNexis , , ,61 422,0 26,5 26. M , ,0 339,0 108,9 27, ,4 85,1 9,6 27. MAC ,0 595,8 78,6517,2 28. Mediasat Poland ,6 579,2 269,4 29. Mikom , , ,6 62,0 60,9 19,0 34,8 30. Morex ,9 42,1 387,9 9,9 31. Muza , ,3 36,0 22, , ,4 38,5 32. NK ,6 518,1 5,3 36,5 476,3 33. Nowa Era ,7 815,8 399,1 406,0 10,7 34. Nowy Œwiat ,6 375,8 128,3 239,7 7,8 35. Olesiejuk ,0 548,4 9,0 327,6 36. Ossolineum , ,9 395,2 566,2 529,4 35,1 37. Pascal , , ,3 38. Podsiedlik-Raniowski i S-ka ,7 381,0 15,0 246,3 119,7 39. Polihymnia ,9 495,1 273,0 14,6 129,0 74,1 4,4 40. Pol-Nordica ,2 866,2 866,2 41. Prószyñski i S-ka , ,2 71,0 702,5 557,7 55,0 42. PWE , ,8 303,2 986,3 26,3 43. PZWL , ,8 977,3 595,5 244,0 44. Rebis , ,4 43, , ,2 87,4 45. RM , ,7 794,5 386,2 a Pe³ne nazwy wydawców zob s a Full names of the publishers see p