Paratuberkuloza - czy nasze stada bydła są zagrożone?

Transkrypt

1 .pl Paratuberkuloza - czy nasze stada bydła są zagrożone? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 24 kwietnia 2017 Paratuberkuloza, inaczej choroba Johnego jest czasami nazywana cichym zabójcą bydła. Przyczyną tego niezbyt przyjemnego przydomka jest długotrwałe, powolne wyniszczanie jelita cienkiego. Hodowcy bardzo długo zajmuje odkrycie powodu wychudzenia i biegunki, bez widocznego spadku apetytu. Paratuberkuloza jest przewlekłą chorobą bakteryjną, wyniszczającą organizm, powodując utratę masy ciała i nasilającą się biegunkę. W większości przypadków choroba kończy się śmiercią zwierzęcia. Choroba występuje praktycznie w całym kraju ze średnim nasileniem ok. 5%. Jest to typowa choroba przewlekła i pojedyncze przypadki choroby są notowane co jakiś czas. Nie są to dramatyczne padnięcia zwierzęcia, ale proces trwający nieraz kilka lat od spadku mleczności począwszy, a na wychudzeniu i nie leczących się biegunkach skończywszy- tłumaczy Marek Lipiec z Państwowego Instytutu Weterynaryjnego, Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach Jakie są przyczyny paratuberkulozy? 1 / 6

2 .pl Paratuberkuloza jest niebezpieczna zarówno dla bydła mięsnego i mlecznego. Choroba jest wywoływana przez Mycobacterium avium subsp. paratuberculosis, wrażliwe są na nią głównie przeżuwacze, ale opisano również przypadki występowania u koni, świń, zwierzyny łownej, królików i alpak. Paratuberkuloza trafia do stada wraz z nowo zakupionym osobnikiem w stadium podklinicznym (niewidocznym gołym okiem). Bakteria wydalana jest z kałem w ogromnych ilościach (na 1 gram kału obserwowano nawet kilka milionów jednostek tworzących kolonie). Jak dochodzi do zakażenia paratuberkulozą? Zwierzęta pobierając paszę i wodę skażoną kałem chorego osobnika, zarażają się wzajemnie. Zakażeniu może ulec każda grupa wiekowa bydła, natomiast najwrażliwsze są cielęta. Droga zakażenia jest w 100% pokarmowa, otoczenie zwierząt jest zanieczyszczone kałem, w którym znajdują się prątki wydalane przez zwierzęta chore i jednocześnie będące siewcami- dodaje Marek Lipiec Największym problemem w zwalczeniu tej jednostki chorobowej jest niezwykła wola przetrwania Mycobacterium avium paratuberculosis. Bakterie w dogodnych warunkach środowiskowych np. na pastwiskach mogą przeżyć nawet rok. Patogeny są odporne na wysokie i niskie temperatury, suszę i wysoką wilgotność. Najgorsze jest jednak to, że choroba wymaga bardzo długiego okresu inkubacji, aby dać jakiekolwiek objawy. Czas inkubacji może trwać od 2 do 10 lat. Jakie straty powoduje paratuberkuloza? 2 / 6

3 .pl Paratuberkuloza powoduje zmniejszenie wydajności mleka i biegunkę, bywa mylona z schorzeniami metabolicznymi. Można pomyśleć, że zginie niezauważona, bo nawet nie zaobserwujemy objawów. Jednak oprócz tego, że paratuberkuloza to cichy zabójca, to dodatkowo paskudny złodziejaszek. Przez te kilka lat, kiedy bakterie namnażają się i niszczą stopniowo nabłonek jelita cienkiego, możemy nawet nie dowiedzieć się, że bydło było chore. Jednak kał, który wydalało na pewno zaraził resztę stada, a my nadal jesteśmy po cichu okradani. Choroba powoduje następujące straty ekonomiczne; koszty leczenia i badań są wysokie (a choroba i tak jest nieuleczalna) konieczność brakowania lub śmierć z wycieńczenia organizmu zwiększenie podatności na inne jednostki chorobowe obniżenie płodności obniżenie wydajności (pasza pobierana jest w normalnych ilościach) Przebieg paratuberkulozy W związku z tym, że cielęta są grupą najbardziej wrażliwą, najczęściej do zakażenia dochodzi w pierwszych tygodniach lub miesiącach życia. Jeżeli organizm nie wytworzy przeciwciał, a infekcja się rozwinie to po odpowiednim okresie inkubacji pojawią się objawy kliniczne. Niestety pierwszymi objawami klinicznymi jest zapalenie jelita czczego i biodrowego, którego nie możemy zaobserwować. 3 / 6

4 .pl Cielęta są bardzo wrażliwe na zarażenie. U nich najszybciej widać nasilenie objawów. Bakterie przedostają się do krwiobiegu oraz stale przebywają i namnażają się w jelicie cienkim. W niektórych przypadkach objawy kliniczne w postaci biegunki i utraty masy ciała mogą w ogóle nie nastąpić. Podejrzewa się, że objawy kliniczne pojawią się kiedy zwierzęta są utrzymywane w nieprawidłowych warunkach środowiska, wtedy mogą się uwidocznić u krów 3-6 letnich. Rozpoznanie jest niezwykle trudne, ponieważ objawy kliniczne najczęściej pojawiają się w okresie okołoporodowym Paratuberkuloza jest mylona z chorobami okresu okołoporodowego, fasciolozą, niedoborem miedzi, przewlekła salmonelloza, zapalenie jelit (mało charakterystyczne objawy- biegunka, spadek masy ciała) Objawy paratuberkulozy 4 / 6

5 .pl Pierwszym objawem choroby jest utrata masy ciała, a kolejnym wodnista, cuchnąca, brejowata biegunka z pęcherzykami gazu. Następnie sierść staje się matowa, czasami przebarwia się miejscowo (czarne włosy, zmieniają się na rude, brązowe). Krowy nisko trzymają głowę, ponieważ pojawiają się obrzęki w okolicy gardła. Organizm poprzez chroniczną biegunkę odwadnia się, choroba kończy się zgonem. Jak sprawdzić czy krowa jest chora na paratuberkulozę? Jeśli kliniczne objawy sugerują chorobę, należy krowę odizolować od stada Należy przeprowadzić badania kału na obecność drobnoustrojów (mikroskopowe, PCR), zmian nabłonka jelit lub węzłów chłonnych, (powinny być przebadane wszystkie osobniki w stadzie) Najskuteczniejszą metodą są badania surowicy lub mleka zwierząt przy pomocy testu ELISA i wykrywanie swoistych przeciwciał oraz badanie kału metodami biologii molekularnej ( np. RT PCR) i wykrywanie w kale materiału genetycznego zarazka- mówi Marek Lipiec Choroba występuje praktycznie w całym kraju ze średnim nasileniem ok. 5%. Marek Lipiec Leczenie i zapobieganie paratuberkulozie Paratuberkulozy się nie leczy, podawanie antybiotyków poprawia tylko stan kliniczny, ale nie powoduje ozdrowienia. Paratuberkuloza jest objęta obowiązkiem zgłaszania. Niestety nie zawsze przypadek zostaje zgłoszony, a tym samym Mycobacterium avium subsp. paratuberculosis wędruje po świecie. Nie ma żadnych metod leczenia na świecie. Zwierzęta chore są eliminowane z hodowli dodaje Marek Lipiec z PIW PIB Puławy Zapobieganie chorobie sprowadza się do higieny, higieny i jeszcze raz higieny, a także braku kontaktu ze zwierzętami podejrzanymi o chorobę lub niewprowadzanie do swojego gospodarstwa zwierząt o nieustalonym statusie zdrowotnym. Czy paratuberkuloza jest groźna dla człowieka? Niektórzy z naukowców twierdzą, że jest podobieństwo choroby Johnego u bydła do choroby Crohn a u ludzi. Jednocześnie musi jednak wystąpić oprócz zarazka pewne usposobienie genetyczne, nawyki żywieniowe itp. aby choroba mogła wystąpić- dodaje Marek Lipiec Paratuberkuloza jest trudna do zdiagnozowania, niemożliwa do wyleczenia i może powodować 5 / 6

6 Powered by TCPDF ( wysokie straty. Metodą zabezpieczenia stada przed chorobą jest odpowiednia higiena pomieszczeń inwentarskich, dezynfekcja, kwarantanna dla nowych osobników, badania i zakup zwierząt ze znajomego źródła. 6 / 6