ANALIZA PRAWNYCH REGULACJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W ZAKRESIE KRAJOWEGO TRANSPORTU DROGOWEGO

Transkrypt

1 Anna PIENIAK, Andrzej NIEWCZAS, Artur DMOWSKI ANALIZA PRAWNYCH REGULACJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W ZAKRESIE KRAJOWEGO TRANSPORTU DROGOWEGO Streszczenie W artykule zaprezentowano aktualny stan prawny regulujący zasady podejmowania i wykonywania transportu drogowego osób i rzeczy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przedstawiono wymagania jakie muszą spełniać przewoźnicy oraz pośrednicy, aby wykonywać działalność gospodarczą w zakresie transportu drogowego. Ponadto przedstawiono analizę wybranej formy reglamentacji krajowego transportu drogowego. Szczegółowo opisano postanowienia ustawy z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym 1, a w szczególności przepisy określające zakres i warunki udzielania licencji na krajowy transport drogowy. Następnie przedstawiono regulacje prawne dotyczące odmowy udzielenia, zmiany lub cofnięcia licencji w zakresie transportu drogowego, oraz opłat za czynności administracyjne związane z wykonywaniem transportu drogowego. WSTĘP Wykonywanie działalności gospodarczej w niektórych gałęziach życia gospodarczego podlega określonej prawnej reglamentacji. Reglamentacja działalności gospodarczej polega na zastosowaniu przez państwo instrumentów prawnych ograniczających samodzielność podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Podstawowym aktem prawnym wprowadzającym ograniczenie swobody prowadzenia działalności gospodarczej jest ustawa z 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej 2. Zgodnie z jej uregulowaniami jednym z mechanizmów reglamentacyjnych jest instytucja pozwoleń na działalność gospodarczą tj. koncesje, zezwolenia, licencje oraz zgody. Zezwolenia, licencje oraz zgody są wprowadzane najczęściej wówczas, gdy istnieje jedynie potrzeba sprawdzenia (weryfikacji), czy ubiegający się o dany akt przedsiębiorca spełnia wszystkie niezbędne do tego warunki i wymogi przewidziane przepisami prawa 3. Państwo wydaje akty reglamentacyjne jedynie ze względu na interes publiczny w naprawdę ważnych i strategicznych dziedzinach gospodarki. Katalog dziedzin objętych obowiązkiem reglamentacyjnym wymieniony jest w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej i może ulec w dalszym ciągu rozszerzeniu. Jedną z tych dziedzin jest transport drogowy Ustawa z dnia 6 września 2001 r., DzU 2001 nr 125, poz ze zm. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r., DzU 2004 nr. 173, poz ze zm. M. Szydło: Reglamentacja podejmowania działalności gospodarczej w nowej ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2004, nr 12, s. 8. AUTOBUSY 1

2 1. FORMY REGLAMENTACJI TRANSPORTU DROGOWEGO Licencjonowanie działalności jest jednym z podstawowych środków prawnych, które warunkują wykonywanie działalności związanej z transportem. Uzyskanie licencji jest niezbędne w każdym przypadku podejmowania i wykonywania transportu drogowego. Warunki i tryb przyznawania licencji określone zostały w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym 4. Ustawa ta w art. 4 pkt. 17 zawiera definicję formalną licencji. Zgodnie, z którym licencja to decyzja administracyjna wydana przez ministra właściwego do spraw transportu lub określony w ustawie organ samorządu terytorialnego, uprawniająca do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego 5. Ustawa o transporcie drogowym wprowadza podział licencji na: 1. Licencje na transport drogowy osób: na krajowy transport drogowy osób na transport drogowy osób taksówką na międzynarodowy transport drogowy osób 2. Licencje na transport drogowy rzeczy: na krajowy transport drogowy rzeczy na krajowy transport drogowy rzeczy w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy na międzynarodowy transport drogowy rzeczy Ministerstwo Infrastruktury w marcu 2009 roku podało informacje dotyczące udzielonych licencji na krajowy transport drogowy osób i rzeczy. Dane te uwzględniają stan faktyczny na dzień 31 grudnia 2008 roku, jak również stanowią porównanie z rokiem poprzednim. Z informacji przedstawionych przez ministerstwo wynika, iż liczba wydanych licencji wzrosła w stosunku do roku Liczba udzielonych licencji na przewóz osób wzrosła o około 5%, zaś na przewóz rzeczy o około 8%. Zgodnie z informacjami Ministerstwa Finansów na dzień r. udzielono: ok. 8,7 tys. licencji na krajowy przewóz osób, dla ok. 60,1 tys. pojazdów; ok. 61,5 tys. licencji na krajowy przewóz rzeczy, dla ok. 173,3 tys. pojazdów (w tym ok. 4,4 tys. tych licencji dotyczyło uprawnienia tylko na wykonywanie pośrednictwa przy przewozie rzeczy) WYMAGANIA (WARUNKI) WOBEC PRZEWOŹNIKÓW I PO- ŚREDNIKÓW NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA LICENCJI NA TRANSPORT DROGOWY W art. 5 ust. 3-5 ustawy o transporcie drogowym 7 ustawodawca wprowadził regulację dotyczącą przesłanek, które muszą być spełnione w przypadku ubiegania się przez przewoźnika o licencję na krajowy transport rzeczy jak i osób. Przesłanki te można podzielić na pięć podstawowych warunków jakie musi wypełnić wnioskodawca. Pierwszym warunkiem otrzymania licencji jest spełnienie wymogu dobrej reputacji przez członków organu zarządzającego w przypadku średnich i dużych przedsiębiorstw transportowych, a w przypadku małych przedsiębiorstw osoby prowadzącej działalność gospodarczą. dyrektywa Rady Unii Europejskiej 96/26/WE z dnia 29 kwietnia 1996 r. w sprawie dostępu do zawodu przewoźnika drogowego transportu rzeczy i przewoźnika drogowego transportu 4 Ustawa z dnia 6 września 2001 r., DzU 2001, nr 125, poz ze zm. 5 Art. 4 pkt. 17 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. 6 Zob. Informacje Ministerstwa Infrastruktury z dnia r., Licencje na krajowy transport drogowy. Źródłem powyższych informacji były zestawienia statystyczne przekazane do resortu infrastruktury przez urzędy marszałkowskie, starostwa oraz urzędy miejskie i gminne w ramach realizacji zapisu art. 83 ust. 3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym /DzU z 2007 r., nr 125, poz. 874, z późn. zm./ 7 Zob. art. 5 ust. 3-5 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. 2 AUTOBUSY

3 osób oraz wzajemnego uznania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji, mająca na celu ułatwienie tym przewoźnikom korzystania z prawa swobody przedsiębiorczości w dziedzinie transportu krajowego i międzynarodowego 8, wyjaśnia co kryje się pod pojęciem dobrej reputacji. Zgodnie z tą interpretacją osoba kierująca firmą transportową musi mieć nieposzlakowaną opinię, czyli nie może być karana za popełnienie ciężkich przestępstw, a także powinna prowadzić działalność gospodarczą w dobrej wierze tj. w zgodzie z przepisami transportowymi i zasadami uczciwości zawodowej. W rozporządzeniu tym nie dokonano szczegółowej interpretacji pojęcia ciężkie przestępstwo, tym samy przyznano państwom członkowskim Unii Europejskiej prawo do ustalenia własnych wymogów dobrej reputacji. W świetle art. 5 ust. 3 pkt 1 lit. a i b ustawy o transporcie drogowym wymóg dobrej reputacji nie jest spełniony lub przestał być spełniony przez te osoby jeżeli: zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne lub wydano w stosunku do tych osób prawomocne orzeczenie zakazujące wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego. Za przestępstwa popełnione umyślnie ustawodawca uznaje następujące rodzaje przestępstw: przestępstwa karne skarbowe, przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, obrotowi gospodarczemu, wiarygodności dokumentów, ochronie środowiska lub warunkom pracy i płacy albo innym przepisom dotyczącym wykonywania zawodu. Drugim warunkiem jest posiadanie przez co najmniej jedną osobę zarządzającą przedsiębiorstwem transportowym tzw. certyfikatu kompetencji. Certyfikat potwierdza posiadanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego. Jest on wydawany przez Instytut Transportu Samochodowego. Egzamin kompetencji zawodowej obejmuje elementy prawa cywilnego, prawa pracy, prawa finansowego, jak również wymaga wiedzy z zakresu zarządzania przedsiębiorstwem i znajomości przepisów prawa o ruchu drogowym. Kolejną przesłanką jest dysponowanie przez wnioskodawcę odpowiednimi środkami finansowymi w wielkości gwarantującej prawidłowe wykonywanie działalności. Zgodnie z przepisami prawa przedsiębiorca powinien posiadać zabezpieczenie finansowe w wysokości 9 tys. euro na pierwszy pojazd samochodowy przeznaczony do transportu drogowego, oraz 5 tys. euro na każdy następny pojazd samochodowy. W momencie składnia wniosku o uzyskanie licencji przewoźnik powinien wykazać iż dysponuje odpowiednim kapitałem. Kondycję finansową potwierdza się w oparciu o dokumenty wymienione w art. 5 ust. 5 ustawy o transporcie drogowym 9 tj. rocznym sprawozdaniem finansowym, dokumentami potwierdzającymi: dysponowanie środkami pieniężnymi w gotówce lub na rachunku bankowym lub dostępnymi aktywami, posiadanie akcji, udziałów lub zbywalnych papierów wartościowych, posiadanie poręczeń bankowych, jak również prawa własności nieruchomości. Czwartym warunkiem jest posiadanie przez wnioskodawcę tytułu prawnego do dysponowania pojazdem lub pojazdami, którymi będzie wykonywał transport drogowy. Ostatni warunek jaki musi być spełniony przez przewoźnika jest określony w art. 5 ust. 3 pkt. 4 ustawy o transporcie drogowym, którego treść jest następująca przedsiębiorca osobiście wykonujący przewozy i zatrudnienie przez niego kierowcy, a także inne osoby niezatrudnione przez przedsiębiorcę, lecz wykonujący osobiście przewozy na jego rzecz, spełniają wymagania określone w przepisach ustawy, przepisach ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo 8 Zob. dyrektywa Rady Unii Europejskiej 96/26/WE z dnia 29 kwietnia 1996r. w sprawie dostępu do zawodu przewoźnika drogowego transportu rzeczy i przewoźnika drogowego transportu osób oraz wzajemnego uznania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji, mająca na celu ułatwienie tym przewoźnikom korzystania z prawa swobody przedsiębiorczości w dziedzinie transportu krajowego i międzynarodowego, DzU L 124 z , str. 1 9 Zob. art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. AUTOBUSY 3

4 o ruchu drogowym oraz w innych przepisach określających wymagania w stosunku do kierowców, a także nie byli skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów lub środowisku 10. Zgodnie z ustawą o transporcie drogowym przedsiębiorca prowadzący działalność transportową może zatrudnić kierowcę, który spełnia wymagania określone w niniejszej ustawie. Kierowca musi spełniać następujące kryteria: ukończone 21 lat, posiada prawo jazdy odpowiedniej kategorii uprawniające do kierowania pojazdem samochodowym, nie ma przeciwwskazań zdrowotnych ani psychologicznych do pracy na stanowisku kierowcy, uzyskał kwalifikacje wstępną oraz ukończył szkolenie okresowe. Organem właściwym do udzielenia przewoźnikowi licencji jest starosta właściwy ze względu na miejsce siedziby przedsiębiorstwa, jeżeli usługi transportowe będą świadczone tylko na terytorium kraju. Postępowanie w sprawie udzielenia licencji wszczynane jest poprzez złożenie wniosku. Wniosek powinien zawierać dane wskazane w art. 8 ust. 2 i 3 ustawy o transporcie drogowym 11. Obligatoryjne we wniosku o udzielenie licencji powinny być podane następujące informacje: oznaczenie przedsiębiorcy czyli nazwa firmy i jej adres, podać numer z rejestru przedsiębiorców albo z ewidencji działalności gospodarczej, określić rodzaj i zakres prowadzonej działalności transportowej, wskazać liczbę pojazdów jakimi dysponuje przedsiębiorca, wskazać czas na jaki ma być wydana licencja. Do formalnych wymogów wniosku należy dołączyć informacje dodatkowe: odpis z rejestru przedsiębiorców albo z ewidencji działalności gospodarczej, kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej NIP, kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji statystycznej REGON, kserokopię certyfikatu kompetencji zawodowych wydanych dla przedsiębiorcy lub osoby zarządzającej transportem w przedsiębiorstwie, zaświadczenie z Centralnego Rejestru Karnego, że osoby zarządzające przedsiębiorstwem nie były karane za przestępstwa umyślne jak również nie wydano w stosunku do nich orzeczenia zakazującego wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego, dokumenty potwierdzające, że przedsiębiorca posiada sytuację finansową zapewniającą podjęcie i wykonywanie działalności transportowej, oświadczenie przedsiębiorcy, że zatrudnieni przez niego kierowcy spełniają wymagania określone w przepisach ustawy o transporcie drogowym, prawo o ruchu drogowym oraz innych przepisach określających wymagania w stosunku do kierowców, wykaz pojazdów samochodowych wraz z kserokopiami krajowych dokumentów dopuszczających pojazd do ruchu. Jeżeli przedsiębiorca nie jest właścicielem pojazdów musi dodatkowo przedstawić dokument uprawniający do dysponowania tymi pojazdami. Weryfikacja podanych we wniosku danych oznacza konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego zgodnie z art KPA 12. Na podstawie złożonego wniosku starosta będzie ustalał, czy wnioskodawca spełnia wymagane przez prawo warunki. Ich niespełnienie skutkuje odmową udzielenia przedsiębiorcy licencji. 10 Art. 5 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. 11 Zob. art. 8 ust. 2-3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. 12 Zob. art ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, DzU 1960, nr 30, poz. 168 ze zm. 4 AUTOBUSY

5 Od 1 stycznia 2006 roku obowiązuje licencja na krajowy transport drogowy rzeczy przy pośrednictwie przy przewozie rzeczy. Zapis ten został wprowadzony nowelizacją ustawy o transporcie drogowym, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw 13. Ze zmian wprowadzonych do ustawy o transporcie drogowym wynika, iż każdy przedsiębiorca wykonujący spedycję, podlega zapisom wskazanej ustawy w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy, z zastrzeżeniem spedytorów zajmujących się spedycją w innych niż transport drogowy gałęziach transportu. Zgodnie z art. 12 ust. 1a ustawy o transporcie drogowym dla wykonywania pośrednictwa przy przewozie rzeczy zarówno krajowego jaki międzynarodowego, niezbędnie jest uzyskanie licencji na krajowy transport drogowy rzeczy oraz posiadanie zabezpieczenia finansowego w wysokości euro. Aby przedsiębiorca wykonujący spedycję uzyskał licencje na krajowy transport rzeczy przy pośrednictwie przy przewozie rzeczy musi spełnić warunki określone w art. 5 ust. 3 ustawy o transporcie drogowym. Są to takie same wymagania jak co do przewoźników zajmujących się transportem drogowym rzeczy. Przy czym do spedytorów nie mają zastosowania zapisy art. 5 ust. 3 pkt 3 i 4 ww. ustawy dotyczące kierowców oraz tytułu prawnego do dysponowania pojazdami. Licencja na krajowy drogowy transport osób jest wymagana od każdego przedsiębiorcy, który podejmuje działalność gospodarczą w zakresie przewozu osób. Bez względu na to, czy przewóz osób będzie wykonywany autobusem, czy samochodem osobowym przeznaczonym do przewozu 9 osób łącznie z kierowcą. Licencja jest wydawana przez starostę właściwego miejscowo. Po uprzednim przedłożeniu wniosku i spełnieniu warunków określonych w art. 5 ust. 3-5 ustawy transporcie drogowym. Powyższa licencja uprawnia jednie do prowadzenia działalności transportowej w zakresie przewozów wahadłowych i okazjonalnych na terenie kraju. Definicje formalne tych przewozów zostały określone w ustawie o transporcie drogowym. W świetle art. 4 pkt 10 przewóz wahadłowy to wielokrotny przewóz zorganizowanych grup osób tam i z powrotem, między tym samym miejscem początkowym a tym samym miejscem docelowym, przy spełnieniu łącznie następujących warunków: a) każda grupa osób przewiezionych do miejsca docelowego wraca do miejsca początkowego, b) miejsce początkowe i miejsce docelowe oznaczają odpowiednio miejsce rozpoczęcia usługi przewozowej oraz miejsce zakończenia usługi przewozowej, z uwzględnieniem w każdym przypadku okolicznych miejscowości leżących w promieniu 50 km 14. Zaś w świetle art. 4 pkt 11 przewóz okazjonalny to przewóz osób, który nie stanowi przewozu regularnego, przewozu regularnego specjalnego albo przewozu wahadłowego 15. Definicja przewozów okazjonalnych budzi szereg zastrzeżeń, gdyż sam ustawodawca nie podaje jej wprost. Zgodnie z obowiązującymi przepisami przedsiębiorca prowadzący działalność w zakresie przewozów okazjonalnych otrzymuje jedną licencję niezależnie od liczby posiadanych samochodów uprawniających do przewożenia osób na terenie kraju. Mimo tak daleko idących uprawnień na przedsiębiorcę ustawodawca nałożył pewne ograniczenia wynikające z ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. zmieniającej ustawę o transporcie drogowym. Nowelizacja ta ma wyeliminować sytuację, w której przedsiębiorca posiadający pojazd lub pojazdy do 9 osób i licencję na drogowy okazjonalny przewóz osób wykonują w rzeczywistości przewozy taksówkowe. Przewoźnikom bez licencji na przewóz taksówkami nowe przepisy zabraniają: umiesz- 13 Zob. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw, DzU nr 180, poz Art. 4 pkt. 10 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. 15 Art. 4 pkt. 11 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. AUTOBUSY 5

6 czania i używania w samochodzie taksometru, umieszczania oznaczeń z nazwą, adresem oraz telefonem przedsiębiorcy oraz umieszczania na dachu samochodu tzw. koguta i innych urządzeń technicznych 16. W świetle art. 12 ust. 1 pkt 1b ustawy o transporcie drogowym licencja na krajowy transport drogowy osób nie uprawnia do wykonywania transportu drogowego taksówką. Przedsiębiorca, który chce świadczyć usługi przewozu osób taksówką, musi spełniać wymagania określone w art. 6 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym17. W pierwszej kolejności przedsiębiorca prowadzący firmę przewozową powinien spełnić wymóg dobrej reputacji, posiadać tytuł prawny do dysponowania pojazdami, którymi przewozy będą wykonywane. Ponadto właściciel sam wykonujący przewozy jak i kierowcy przez niego zatrudniani nie mogą być karani prawomocnym wyrokiem za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów lub środowisku, a także za przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu oraz przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości. Powinni spełniać wymagania określone w przepisach prawa o ruchu drogowym, w szczególności posiadać odpowiednią kategorię prawa jazdy. Ostatnim i najważniejszym warunkiem jest posiadanie zaświadczenia o ukończeniu szkolenia z zakresu transportu drogowego taksówką lub udokumentowaną co najmniej 5 letnią praktykę w tym zawodzie. Zasady szkolenia określa rozporządzenie ministra infrastruktury z 7 lutego 2002 r. w sprawie programu szkolenia, wzoru zaświadczenia oraz wysokości opłat za szkolenie i egzaminowanie w zakresie transportu drogowego taksówką18. Zgodnie z załącznikiem nr 1 do tego rozporządzenia szkolenie trwa 28 godzin. Obejmuje zagadnienia związane z przepisami: o transporcie drogowym, o ruchu drogowym, prawa przewozowego, prawa miejscowego, o taksometrach, prawa pracy, prawa podatkowego i BHP. Jednym z ważniejszych punktów szkolenia jest zapoznanie się z zagadnieniami z topografii miejscowości, a w szczególności z usytuowaniem zabytków, bazy noclegowo-gastronomicznej oraz rekreacyjno-wypoczynkowej. Licencje na transport drogowy taksówką wydaje się na określony pojazd i obszar, który może obejmować gminę, gminy sąsiadujące lub miasto stołeczne Warszawę. Udzielenie licencji musi być poprzedzone złożeniem pisemnego wniosku do organu właściwego w sprawie wydania licencji na transport drogowy taksówką. Zgodnie z art. 7 ust. 2 pkt. 2 ustawy o transporcie drogowym organem właściwym w przewozach taksówkowych: na obszar gminy jest wójt, burmistrz, prezydent miasta, na obszar gminy sąsiadującej jest wójt, burmistrz, prezydent miasta dal siedziby lub miejsca zamieszkania przedsiębiorcy, na obszar miasta stołecznego Warszawy jest Prezydent miasta stołecznego Warszawy 19. We wniosku o udzielenie licencji na przewóz taksówkami powinny być podane takie same danej jak w przypadku wniosku o udzielnie licencji na transport drogowy. Z zastrzeżeniem, iż do tego wniosku nie mają zastosowania przepisy art. 8 ust. 3 pkt 4 i 6 ustawy o transporcie drogowym. Zgodnie z powyższym przedsiębiorca prowadzący firmę taksówkową nie musi przedstawiać kserokopii certyfikatu kompetencji zawodowych, jak również dokumentów potwierdzających posiadanie sytuacji finansowej zapewniającej podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami organ właściwy, który wydał licencje na transport drogowy rzeczy i osób, może ją cofnąć. Decyzja o cofnięciu licencji może być obligatoryjna jak i fakultatywna. 16 M. Kobylański: Koniec z taksówkami bez wymaganych licencji. Gazeta Prawna 17 Zob. art.6 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. 18 Zob. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 7 lutego 2002 r. w sprawie programu szkolenia, wzoru zaświadczenia oraz wysokości opłat za szkolenie i egzaminowanie w zakresie transportu drogowego taksówką, DzU z 2002 r., nr 12, poz Art. 7 ust. 2 pkt. 2 ustawy o transporcie drogowym. 6 AUTOBUSY

7 Obligatoryjne cofnięcie licencji następuje w trybie art. 15 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym. Zgodnie z tym artykułem wszczyna się postępowanie w sprawie cofnięcia licencji w przypadku gdy: wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej licencją, przedsiębiorca nie podjął działalności objętej licencją w ciągu 6 miesięcy od dnia jej wydania, pomimo wezwania, przedsiębiorca nie spełnia wymagań uprawniających do wykonywania działalności w zakresie transportu drogowego, rażąco naruszył warunki określone w licencji lub inne warunki wykonywania działalności określone przepisami prawa, odstąpił licencję osobie trzeciej, zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej objętej licencją przez okres co najmniej 6 miesięcy, rażąco narusza przepisy dotyczące czasu pracy kierowców lub kwalifikacji kierowców, Do przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie przewozu osób taksówką oprócz wyżej wskazanych przypadków obligatoryjnego cofnięcia licencji należy zaliczyć także samowolną zmianę wskazań urządzeń pomiarowo kontrolnych zainstalowanych w samochodzie. Zaś w odniesieniu do przedsiębiorców zajmujących się spedycją w zakresie transportu drogowego dodatkowo uwzględnia się sytuację, w której spedytor zleca wykonanie przewozu rzeczy podmiotowi nieposiadającemu licencji. Fakultatywne cofnięcie licencji na krajowy transport drogowy następuję w świetle art. 15 ust. 3 wskazanej ustawy transportowej. Zgodnie z tym przepisem licencja może być cofnięta, jeżeli jej posiadacz: nie przedstawił, w wyznaczonym terminie, informacji i dokumentów niezbędnych przy składaniu wniosku o udzielenie licencji, rażąco lub wielokrotnie narusza przepisy dotyczące dopuszczalnej masy, nacisków osi lub wymiaru pojazdów, zalega w regulowaniu zobowiązań, w szczególności dotyczących ceł, podatków jak również zobowiązań z tytułu prowadzonej działalności wobec kontrahentów, zmienia lub usuwa dane zapisane w tachografie cyfrowym, na karcie kierowcy lub karcie przedsiębiorstwa, zmienia wskazania urządzeń pomiarowo kontrolnych lub tachografów cyfrowych umieszczonych w pojeździe. Cofnięcie licencji skutkuje tym, iż przedsiębiorca zobowiązany jest zwrócić organowi wydającemu licencję i wypisy z tej licencji w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o cofnięciu licencji stała się ostateczna. Ponadto nie może prowadzić działalność transportowej przez okres co najmniej 3 lat. 3. OPŁATY NA UDZIELENIE LICENCJI Przedsiębiorcy podejmujący i wykonujący transport drogowy są obowiązani do ponoszenia opłat, w szczególności za dokonanie czynności administracyjnych w tym udzielenie licencji. Zgodnie z przepisami ustawy to minister właściwy do spraw transportu w drodze rozporządzenia określa wysokość i sposób wnoszenia opłat za czynności administracyjne. W dniu 4 grudnia 2007 r. Minister Infrastruktury wydał rozporządzenie w sprawie wysokości opłat za czynności administracyjne związane z wykonywaniem przewozu drogowego oraz za egzami- AUTOBUSY 7

8 nowanie i wydanie certyfikatu kompetencji zawodowych 20. W świetle rozdziału 2 tego rozporządzenia wysokość opłaty za udzieleni licencji na krajowy transport drogowy zależy od różnych czynników, a w szczególności od: rodzaju udzielonej licencji, okresu na jaki licencja została wydana, obszaru na jakim licencja obowiązuje. Wysokości opłat za udzielenie licencji na krajowy transport drogowy przedstawiono w tabeli 1. Tab. 1. Opłaty za udzielenie licencji na wykonywanie krajowego transportu drogowego Opłaty za licencję na wykonywanie krajowego transportu drogowego osób taksówką [od każdego pojazdu w PLN] Obszar gmin Obszar gmin sąsiadujących Obszar miasta stołecznego Warszawy Okres ważności licencji [w latach] Opłaty za licencję na wykonywanie krajowego transportu drogowego osób pojazdem samochodowym nie będącym taksówką [od każdego pojazdu w PLN] Okres ważności licencji [w latach] Opłaty za licencję na wykonywanie krajowego transportu drogowego rzeczy pojazdem samochodowym [od każdego pojazdu w PLN] Okres ważności licencji [w latach] PODSUMOWANIE 1. Podejmowanie i wykonywanie transportu drogowego należy do działalności reglamentowanej przez państwo. Oznacza to, iż przedsiębiorcy chcący prowadzić tą działalność muszą wypełnić warunki określone przepisami prawa. 2. Procedura wydania licencji na transport drogowy oraz elementy wniosku o jej udzielenie wymagają zapoznania się aktami prawnymi regulującymi działalność gospodarczą w tym zakresie. Aktami tymi są ustawa o transporcie drogowym, ustawa o swobodzie działalności gospodarczej i właściwe rozporządzenia (m.in. rozporządzenie w sprawie wysokości opłat za czynności administracyjne związane z wykonywaniem przewozu drogowego oraz za egzaminowanie i wydanie certyfikatu kompetencji zawodowej). BIBLIOGRAFIA 1. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, DzU 2001, nr 125, poz ze zm. 2. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, DzU 2004, nr 173, poz ze zm. 3. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw, DzU Nr 180, poz Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, DzU 1960 nr 30, poz. 168 ze zm. 20 Zob. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 4 grudnia 2007 r. w sprawie wysokości opłat za czynności administracyjne związane z wykonywaniem przewozu drogowego oraz za egzaminowanie i wydanie certyfikatu kompetencji zawodowych, DzU z 2007 r., nr 235, poz AUTOBUSY

9 5. Dyrektywa Rady Unii Europejskiej 96/26/WE z dnia 29 kwietnia 1996 r. w sprawie dostępu do zawodu przewoźnika drogowego transportu rzeczy i przewoźnika drogowego transportu osób oraz wzajemnego uznania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji, mająca na celu ułatwienie tym przewoźnikom korzystania z prawa swobody przedsiębiorczości w dziedzinie transportu krajowego i międzynarodowego, DzU L 124 z , str Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 7 lutego 2002 r. w sprawie programu szkolenia, wzoru zaświadczenia oraz wysokości opłat za szkolenie i egzaminowanie w zakresie transportu drogowego taksówką, DzU z 2002 r., nr 12, poz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 4 grudnia 2007 r. w sprawie wysokości opłat za czynności administracyjne związane z wykonywaniem przewozu drogowego oraz za egzaminowanie i wydanie certyfikatu kompetencji zawodowych, DzU z 2007 r., nr 235, poz Szydło M.: Reglamentacja podejmowania działalności gospodarczej w nowej ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2004, nr Kobylański M.: Koniec z taksówkami bez wymaganych licencji. Gazeta Prawna Recenzent: dr hab. inż. Tadeusz Cisowski, prof. WSEI Autorzy: mgr Anna PIENIAK - Szkoła Główna Służby Pożarniczej prof. dr hab. inż. Andrzej NIEWCZAS - Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie mgr inż. Artur DMOWSKI - Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie AUTOBUSY 9