Księgarnia PWN: Jakub Tyszkiewicz, Edward Czapiewski - Historia powszechna. Wiek XX

Transkrypt

1 Księgarnia PWN: Jakub Tyszkiewicz, Edward Czapiewski - Historia powszechna. Wiek XX Spis treści Wstęp CZĘŚĆ PIERWSZA I wojna światowa i jej konsekwencje (Edward Czapiewski) Rozdział I. Od wojny europejskiej do rozwiniętej wojny światowej Początek wojny gorące lato i jesień 1914 r Dryfowanie ku wojnie Pierwsze działania wojenne ukształtowanie się frontów wojennych Uderzenie Niemiec na Belgię i Francję Sytuacja na froncie wschodnim Poszerzanie frontów wojennych Kampania na froncie wschodnim Na zachodzie bez zmian Powstanie nowych frontów wojny w Europie, Azji i Afryce Front kaukaski i walki w Dardanelach Przyłączenie się Włoch do wojny po stronie ententy Przystąpienie Bułgarii do wojny po stronie państw centralnych Przystąpienie Rumunii do wojny po stronie ententy Walki na Bliskim Wschodzie Działania w Azji Wschodniej Działania w koloniach niemieckich w Afryce Ostatnia faza wojny Konsekwencje przystąpienia Stanów Zjednoczonych do wojny Najsłabsze ogniwo w łańcuchu państw imperialistycznych. Rosja od rewolucji lutowej do październikowej Upadek caratu i początek dwuwładzy w Rosji Przewrót październikowy bolszewików Działania wojenne na zachodzie w 1917 r Front francuski Front włoski Wojna na morzu Zakończenie I wojny światowej Społeczno-polityczne i gospodarcze skutki wojny Stosunek społeczeństw do wojny Sytuacja gospodarcza

2 Państwa centralne Państwa ententy Sprawa polska Odrodzenie państwa polskiego Ferment narodowy w innych krajach europejskich Powstanie nowych państw na gruzach Austro-Węgier Próby utworzenia nowych państw w Europie Wschodniej Ku niepodległej Irlandii Rozdział II. Ukształtowanie ładu powojennego Podwaliny nowej Europy: konferencja paryska i traktaty pokojowe Rozbieżności wśród mocarstw w sprawie nowego ładu europejskiego i światowego Konferencja paryska traktat wersalski Traktat wersalski Traktaty pokojowe z innymi państwami centralnymi Traktaty a kwestia stabilizacji pokojowej w Europie i na świecie Idea Ligi Narodów Powołanie nowej organizacji Pakt Ligi Terytoria mandatowe CZĘŚĆ DRUGA Między wojnami (Edward Czapiewski) Rozdział I. Przejściowa stabilizacja Europy i świata Czynniki destabilizujące w Europie i na świecie Międzywojnie czy wojna trzydziestoletnia? (Jakub Tyszkiewicz) Ekspansja komunizmu Adaptacja ideologii do potrzeb komunizmu rosyjskiego Nieudana rewolucja światowa Zwycięstwo rewolucji w jednym kraju Internacjonalizm najwyższą formą imperializmu radzieckiego powstanie i działalność III Międzynarodówki (Komintern) Faszyzm ekspansja ideologii szowinistycznej Odmienność idei autorytarnych od totalitaryzmu Początek rozpadu imperiów kolonialnych Sprzeczności interesów między mocarstwami i mniejszymi państwami Sytuacja międzynarodowa w pierwszych latach po wojnie Działalność Ligi Narodów w latach System wersalski a polityka europejska Francji i Wielkiej Brytanii w pierwszych latach powojennych (do 1924) Cele polityki Francji i Wielkiej Brytanii wobec Niemiec pierwsze rozbieżności i starania o wspólną politykę Konferencja w Genui i jej konsekwencje Niebezpieczeństwo współpracy niemiecko-radzieckiej Sytuacja Niemiec na tle polityki międzynarodowej Sytuacja w Niemczech po konferencji paryskiej konsekwencje traktatu wersalskiego i rewolucji

3 Rewolucja listopadowa i przejęcie władzy przez socjaldemokrację Wzrost tendencji nacjonalistycznych Wzrost napięcia społecznego w Niemczech Potrzeba zwrotu w polityce Wielkiej Brytanii i Francji wobec Rzeszy Działania skrajnych sił politycznych w Niemczech Sytuacja gospodarcza. Plan Dawesa Polityka rządu G. Stresemanna Sytuacja społeczno-ekonomiczna w Europie do 1924 r Sytuacja społeczno-ekonomiczna po I wojnie światowej Zróżnicowanie problemów politycznych, społecznych i ekonomicznych w różnych subregionach Europy Kraje skandynawskie Bałkanizacja Europy Środkowo-Wschodniej? Specyficzna sytuacja Polski Sytuacja państw na Półwyspie Bałkańskim i Węgier Na Półwyspie Iberyjskim Narodziny faszyzmu w Italii Przyczyny narodzin faszyzmu Dojście Mussoliniego do władzy i jego umocnienie się Rosja Radziecka i ZSRR zwycięstwo komunizmu w jednym kraju Kształtowanie się państwa radzieckiego Wojna domowa w Rosji: rewolucja i kontrrewolucja Nowa idea gospodarcza komunizm wojenny i jego skutki Wprowadzenie komunizmu wojennego Opór społeczny wobec komunizmu wojennego Przejście do Nowej Polityki Ekonomicznej Dojście Stalina do władzy Locarno próba poprawy systemu wersalskiego Ku paktowi w Locarno Układ w Locarno Próba poprawy ładu wersalskiego Międzynarodowe działania na rzecz rozbrojenia i zapobieżenia konfliktom zbrojnym w latach Kwestia rozbrojenia Pakt Brianda Kellogga Imperium Brytyjskie Sytuacja wewnętrzna w Wielkiej Brytanii symptomy osłabienia, chwiejna sytuacja polityczna Kwestia irlandzka Przekształcanie imperium, dominia, kolonie ruchy odśrodkowe Niepodległość Egiptu Sytuacja w brytyjskich posiadłościach azjatyckich Indie Inne posiadłości brytyjskie w Azji Południowo-Wschodniej Francja i jej polityka kolonialna Przemiany wewnętrzne we Francji III Republika po kataklizmie wojennym Sytuacja w posiadłościach kolonialnych Procesy emancypacyjne w krajach Maghrebu Sytuacja w Indochinach Turcja i Bliski Wschód po likwidacji imperium osmańskiego

4 11.1. Polityka Mustafy Kemala likwidacja imperium Reformy wewnętrzne w Turcji Rozgrywka mocarstw o ustalenie ich wpływu na podział krajów Bliskiego Wschodu (Jakub Tyszkiewicz) Kształtowanie się źródeł konfliktu bliskowschodniego (Jakub Tyszkiewicz) Palestyna i początki konfliktu arabsko-żydowskiego Powstanie Transjordanii i sytuacja w Iraku Mandaty francuskie (Jakub Tyszkiewicz) Syria i Liban Niepodległość Jemenu i Arabii Saudyjskiej Stany Zjednoczone w okresie boomu gospodarczego Sytuacja polityczna i gospodarcza USA po wojnie izolacjonizm kontrolowany Boom gospodarczy, problemy społeczne Sytuacja w Ameryce Łacińskiej do czasów wielkiego kryzysu (Jakub Tyszkiewicz) Stany Zjednoczone i ich wpływ na państwa latynoamerykańskie Wzrost politycznej i ekonomicznej roli USA na półkuli zachodniej Główne tendencje rozwojowe państw Ameryki Łacińskiej po I wojnie światowej Sytuacja gospodarcza i ekonomiczna w krajach Ameryki Południowej Sytuacja w Ameryce Środkowej i na Karaibach Po rewolucji w Meksyku Daleki Wschód Destabilizacja Chin i jej przyczyny Sytuacja w Japonii Rozdział II. Wielki kryzys i jego skutki ( ) Światowe skutki kryzysu różne fazy przebiegu kryzysu począwszy od USA Wybuch kryzysu i jego konsekwencje Ogólna charakterystyka kryzysu gospodarczego i prób jego przezwyciężenia Zwycięstwo hitleryzmu w Niemczech i jego skutki Chaos społeczno-polityczny w Niemczech remedium nazistowskie Sytuacja w Niemczech przed kryzysem gospodarczym Przejęcie władzy przez Hitlera. Kształtowanie systemu totalitarnego Realizacja polityki rasistowskiej Przemiany w ZSRR i ich wpływ na politykę europejską i światową NEP a komunizm, Stalin przejmuje pełnię władzy. Ku pięciolatce Powrót do doktryny komunistycznej pierwsza pięciolatka Sytuacja we Francji (Jakub Tyszkiewicz) Przemiany w Wielkiej Brytanii i Imperium Brytyjskim (Jakub Tyszkiewicz) Początki Commonwealthu Brytyjskiej Wspólnoty Narodów Poszczególne subregiony europejskie w okresie kryzysu przemiany Sytuacja w krajach skandynawskich skutki polityczne kryzysu Ku dyktaturze Salazara Nowe państwo. Inna droga Hiszpanii na początku lat Państwa bałkańskie ostrość konfliktów i próby ich rozwiązywania Kraje nadbałtyckie i inne państwa Europy Środkowo-Wschodniej. Różne poziomy kryzysu gospodarczego

5 7. Wielki kryzys w Stanach Zjednoczonych i jego przezwyciężenie (Jakub Tyszkiewicz) New Deal Ameryka Łacińska w okresie kryzysu między dyktaturą a demokracją (do 1939 ) (Jakub Tyszkiewicz) Dobre sąsiedztwo. Próby zmiany polityki USA wobec krajów latynoamerykańskich Rozpowszechnienie systemu wodzostwa caudillizm w Ameryce Południowej i jego polityka gospodarcza oraz społeczna Sytuacja polityczna w państwach rządzonych przez dyktatury wojskowe Sytuacja w krajach demokratycznych Ameryki Łacińskiej Sytuacja w Ameryce Środkowej i na Karaibach Finałowa faza rewolucji w Meksyku Kanada w okresie międzywojennym Sytuacja na Dalekim Wschodzie i w Azji Południowo-Wschodniej (Jakub Tyszkiewicz) Sytuacja w Chinach w latach Japonia w I dekadzie lat Agresja japońska w Mandżurii i wzrost napięcia w stosunkach z Chinami Bliski i Środkowy Wschód w latach 30. (Jakub Tyszkiewicz) Mandaty brytyjskie Sytuacja w Transjordanii i Iraku Mandaty francuskie Niepodległe państwa w Azji Środkowej Persja i Afganistan Sytuacja w koloniach w latach Sytuacja w koloniach brytyjskich w Azji Sytuacja w koloniach francuskich Kolonie belgijskie i holenderskie oraz portugalskie Początki segregacji rasowej w Związku Południowej Afryki Rozdział III. Ku wojnie światowej Rozwój sytuacji międzynarodowej od połowy lat Polityka Ligi Narodów na przełomie lat 20. i Wystąpienie Niemiec i Japonii z Ligi Narodów Wstąpienie ZSRR do Ligi Narodów Nieprzygotowanie do wojny mocarstw zachodnich Utrata przez Ligę Narodów podmiotowości w polityce międzynarodowej Pakty bilateralne i multilateralne próba zachowania równowagi europejskiej i pokoju światowego Szanse Paktu Czterech i Paktu Wschodniego Pakty bilateralne Polska i Czechosłowacja Przygotowania III Rzeszy do wojny Kontynuacja eksperymentu radzieckiego Istota zmian ekonomicznych i społecznych w ZSRR w połowie lat Skutki kolektywizacji Kolejne plany pięcioletnie Terror i czystki Rozwój sił zbrojnych ZSRR Rozbudowa i modernizacja armii Idea rewolucji światowej w nowym kształcie Wojna domowa w Hiszpanii i jej wpływ na sytuację europejską

6 4.1. Przyczyny wojny w Hiszpanii i stopniowanie konfliktu Zamach wojskowy Wojna domowa w Hiszpanii w polityce innych państw europejskich Rozwój wojny domowej w Hiszpanii Burza dalekowschodnia Agresywna polityka Japonii w II połowie lat Agresja japońska w Chinach ZSRR w rozgrywce chińskiej. Konflikt z Japonią Konflikt radziecko-japoński Sytuacja w Afryce konflikt włosko-abisyński Znaczenie konfliktu abisyńskiego dla polityki międzynarodowej Agresja włoska w Etiopii Agresja hitlerowskich Niemiec ku wybuchowi wojny światowej Pasywna polityka Wielkiej Brytanii i Francji wobec polityki Hitlera Anszlus Austrii i podporządkowanie Czechosłowacji Pierwsza próba anszlusu Austrii 1934 r Zmiana polityki Włoch wobec III Rzeszy Anszlus Austrii przez III Rzeszę Sprawa Sudetów i konferencja w Monachium Konsekwencje polityki appeasementu Sytuacja międzynarodowa w Europie po Monachium Zabór Czechosłowacji i inne agresywne kroki III Rzeszy Żądania niemieckie wobec Polski Cele niemieckie w przededniu wojny. Pakt stalowy Ku paktowi Ribbentrop Mołotow Postawa ZSRR wobec napiętej sytuacji międzynarodowej wiosną 1939 r Podwójna gra Stalina Pakt Ribbentrop Mołotow Antypody Australia i Nowa Zelandia w okresie międzywojennym Reforma Imperium Brytyjskiego Australia wobec kryzysu gospodarczego Sytuacja w Nowej Zelandii CZĘŚĆ TRZECIA II wojna światowa (Jakub Tyszkiewicz) Rozdział I. Na frontach wojny Na froncie europejskim ( ) Kampania polska Dziwna wojna Wojna zimowa Napaść III Rzeszy na Danię i Norwegię Agresja niemiecka na zachodzie Europy Zajęcie państw bałtyckich i Besarabii przez ZSRR Bitwa o Wielką Brytanię Napaść państw Osi na Grecję i Jugosławię Operacja Barbarossa. Napaść nazistowska na ZSRR

7 2. Walki na innych kontynentach i na morzu ( ) Sytuacja w Afryce Północnej i walki na pustyni w latach Sytuacja na Bliskim i Środkowym Wschodzie Walki na morzu i bitwa o Atlantyk ( ) Podboje Japonii w Azji Atak japoński na Pearl Harbor Sukcesy japońskie na Pacyfiku Dyplomacja i polityka Współpraca niemiecko-radziecka i umacnianie strefy wpływów przez ZSRR Powstanie koalicji państw Osi. Pakt trójstronny Wielka Brytania i jej sojusznicy do 1941 r Układ brytyjsko-radziecki i porozumienia ZSRR z rządami emigracyjnymi w Londynie Karta Atlantycka i deklaracja Narodów Zjednoczonych Współpraca brytyjsko-amerykańska Konferencja Wielkiej Trójki w Teheranie Kwestia polska w polityce trzech mocarstw Konferencja w Jałcie Konferencja w Poczdamie Front wschodni ( ) Działania na froncie wschodnim w 1942 r Kontrofensywa radziecka i bitwa pod Kurskiem Ofensywy radzieckie w 1944 r Walki na śródziemnomorskim teatrze działań zbrojnych Walki w Afryce Północnej i lądowanie aliantów w Tunisie i Algierze ( ) Kampania włoska Front zachodni ( ) Rajd na Dieppe Utworzenie drugiego frontu w Normandii Lądowanie na Riwierze Francuskiej Operacja Market-Garden i bitwa o ujście Skaldy Ofensywa niemiecka w Ardenach Bitwa o Niemcy Ofensywa styczniowa Armii Czerwonej Ofensywa na zachodzie Wyścig do Berlina Ostatnie walki i kapitulacja Niemiec Walki w powietrzu i na morzu Strategiczna kampania powietrzna aliantów zachodnich Walki na morzach w latach Walki na Pacyfiku ( ) Bitwa o Midway i walki o Guadalcanal Wojna na Pacyfiku w latach Działania w Azji Południowo-Wschodniej w latach Zrzucenie bomby atomowej na Hiroszimę i Nagasaki. Kapitulacja Japonii. 415 Rozdział II. Na froncie wewnętrznym Państwa sprzymierzone Wielka Brytania w czasie wojny Stany Zjednoczone

8 1.3. ZSRR w czasie wojny Chiny Commonwealth Państwa Osi i ich sojusznicy Nazistowskie Niemcy Japonia Włochy Sojusznicy państw Osi Węgry Rumunia Bułgaria Republika proboszczów Słowacja Finlandia Państwa neutralne w Europie. Sytuacja na innych kontynentach Kraje neutralne Państwa Półwyspu Iberyjskiego Szwajcaria Szwecja Irlandia Turcja Watykan Państwa Ameryki Łacińskiej Sytuacja w Afryce Kraje Maghrebu Bliski Wschód Afryka na południe od Sahary Okupacja i kolaboracja w Europie Podział okupowanej Europy Kolaboracja Niemiecki nowy porządek Okupacja Europy Środkowo-Wschodniej Protektorat Czech i Moraw Okupacja niemiecka ziem polskich Okupacja Polski i państw bałtyckich przez ZSRR ( ) Okupacja niemiecka państw bałtyckich Okupacja i kolaboracja na podbitych przez III Rzeszę terenach ZSRR Okupacja Ukrainy i Białorusi Okupacja na Bałkanach Jugosławia Albania Grecja Francja Vichy Okupowana Francja Inne kraje zachodnioeuropejskie Norwegia Holandia i Belgia Dania Japonia i azjatycka sfera dobrobytu Ruch oporu Pojęcie ruchu oporu Polskie Państwo Podziemne

9 5.3. Partyzantka radziecka Ukraiński ruch oporu Ruch partyzancki na Białorusi Protektorat Czech i Moraw Ruch oporu i wojna domowa w Jugosławii Ruch partyzancki i wojna domowa w Grecji Ruch oporu we Francji Ruch oporu w innych krajach zachodniej Europy Norwegia Ruch oporu w Danii, Holandii i Belgii Ruch oporu we Włoszech Powstania przeciwko okupantowi niemieckiemu Powstanie warszawskie Powstanie na Słowacji Powstanie w Paryżu Powstanie w Pradze Opozycja antyhitlerowska w III Rzeszy Ruch oporu w Azji Wschodniej Holokaust Holokaust zagłada europejskich Żydów Przed ostatecznym rozwiązaniem. Sytuacja ludności żydowskiej w Europie w latach Ostateczne rozwiązanie i zagłada europejskich Żydów Bierność i opór Bilans Zagłady Sprawiedliwi wśród narodów świata Rozwój techniki i nowe wynalazki Wywiad i propaganda Działania wywiadowcze Propaganda Bilans wojny Zbrodnie wojenne w czasie II wojny światowej Zbrodnie wojenne państw Osi Zbrodnie niemieckie Zbrodnie armii japońskiej Zbrodnie dokonywane przez ZSRR Procesy zbrodniarzy wojennych Grabież dzieł sztuki Powstanie ONZ CZĘŚĆ CZWARTA Zimna wojna (Jakub Tyszkiewicz) Rozdział I. Świat w cieniu zimnej wojny Początki zimnej wojny ( ) Ideologiczne i propagandowe podstawy zimnej wojny Początki zimnej wojny Amerykańska polityka powstrzymywania i jej elementy

10 1.4. Na krawędzi konfrontacji. Rozwój sytuacji w latach Stany Zjednoczone i Związek Radziecki po zakończeniu wojny Stany Zjednoczone po II wojnie światowej Sytuacja polityczna w USA Związek Radziecki po II wojnie światowej Pierwsze pole starcia. Problem niemiecki Podział Niemiec na strefy okupacyjne Polityka mocarstw w strefach okupacyjnych Spory polityczne wokół przyszłości Niemiec Kryzys berliński Powstanie dwóch państw niemieckich Traktaty pokojowe z sojusznikami III Rzeszy i okupacja Austrii Państwa Europy Zachodniej ( ) Sytuacja ekonomiczna, polityczna i społeczna w państwach zachodnioeuropejskich Sytuacja we Francji po II wojnie światowej Włochy po II wojnie światowej Wielka Brytania po II wojnie światowej Inne państwa zachodniej i północnej Europy Wojna domowa w Grecji Rola planu Marshalla w odbudowie Starego Kontynentu Inicjatywy integracyjne Europejska Wspólnota Węgla i Stali Uzależnienie krajów Europy Środkowo-Wschodniej przez ZSRR i ich stalinizacja Stopniowe przejmowanie władzy przez komunistów Ideologiczne podporządkowanie europejskiego ruchu komunistycznego ZSRR Przejęcie władzy przez komunistów w Polsce Od pozornej niepodległości do pełnego podporządkowania. Czechosłowacja Taktyka salami. Węgry Sytuacja w Rumunii W państwie Georgi Dymitrowa. Bułgaria W cieniu Tity. Jugosławia w latach Sytuacja w Albanii Konflikt jugosłowiańsko-radziecki Stalinizacja Europy Środkowo-Wschodniej w latach Jugosławia po 1948 r Bliski i Środkowy Wschód geneza konfliktów Konflikt na Bliskim Wschodzie Pierwsza wojna izraelsko-arabska Państwo Izrael Rewolucja w Egipcie Sytuacja innych byłych terytoriów mandatowych Niezadowolenie społeczne w Iraku, wzrost arabskiego nacjonalizmu Sytuacja w Iranie Turcja między liberalizmem a religijną tradycją Kłopoty z imperium. Początki dekolonizacji Dekolonizacja Powstanie niepodległych Indii i Pakistanu Niepodległość Birmy. Sytuacja na Malajach Walka o niepodległość w koloniach holenderskich. Powstanie Indonezji

11 7.5. Konflikt w Indochinach Sytuacja na Czarnym Kontynencie Pierwsze dążenia niepodległościowe w brytyjskich koloniach w Afryce Sytuacja na Złotym Wybrzeżu Sytuacja w Nigerii Sytuacja w Kenii Sytuacja w afrykańskich koloniach francuskich Wprowadzenie apartheidu w Związku Południowej Afryki Czerwony Daleki Wschód? Wojna domowa w Chinach i zwycięstwo komunistów ChRL w latach Sytuacja na Półwyspie Koreańskim Wojna w Korei Okupacja Japonii i jej zakończenie Sytuacja na Filipinach W cieniu supermocarstwa. Ameryka Łacińska Powstanie Organizacji Państw Amerykańskich i pakt z Rio Sytuacja gospodarcza w państwach latynoamerykańskich po II wojnie światowej Peronizm w Argentynie Brazylia pod rządami Vargasa Urugwaj, Chile i Boliwia Peru i Ekwador Kolumbia i Wenezuela Między rewolucją a dyktaturą. Gwatemala i inne państwa Ameryki Środkowej 589 Rozdział II. Ku kryzysowi kubańskiemu. Świat w latach Przejściowa odwilż polityczna na świecie. Stosunki między supermocarstwami Polityczna odwilż? Stany Zjednoczone i Związek Radziecki Sytuacja wewnętrzna w Stanach Zjednoczonych w czasie prezydentury Dwighta D. Eisenhowera Ruch praw obywatelskich Narastanie radykalnych tendencji wśród młodzieży amerykańskiej Sytuacja wewnętrzna w ZSRR po śmierci Stalina Odwilż, XX Zjazd i tajne przemówienie Chruszczowa Sytuacja społeczna i polityczna w ZSRR na przełomie lat 50. i Nierozwiązane problemy gospodarki radzieckiej Początki Europy dobrobytu Cud gospodarczy Tendencje integracyjne. Powstanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej Sytuacja polityczna, społeczna i gospodarcza w RFN Francja od IV do V Republiki Rządy konserwatywne w Wielkiej Brytanii Włochy między polityczną niestabilnością a rozwojem gospodarki Inne kraje europejskie Grecja i kwestia cypryjska Nadal za żelazną kurtyną. Europa Środkowo-Wschodnia Wpływ zmian na Kremlu na sytuację w krajach zależnych Powstanie w NRD Polepszenie stosunków ZSRR z Jugosławią. Rozwiązanie Kominformu

12 4.4. Polski rok Powstanie węgierskie Sytuacja w Europie Środkowo-Wschodniej na przełomie lat 50. i Zmiany na Bliskim Wschodzie Dyktatura Nasera w Egipcie Sprzeciw Egiptu wobec utworzenia Paktu Bagdadzkiego i jego konsekwencje międzynarodowe Wojna o Kanał Sueski Arabski socjalizm i powstanie Zjednoczonej Republiki Arabskiej Sytuacja w innych państwach regionu Niepodległość Sudanu Przewrót wojskowy i obalenie monarchii w Iraku Sytuacja w Libanie Sytuacja w Arabii Saudyjskiej Sytuacja w Turcji. Przejęcie władzy przez armię Iran pod rządami szaha Rezy Pahlawiego Rosnące międzynarodowe znaczenie regionu bliskowschodniego Afryka uzyskuje niepodległość Rozpad imperium brytyjskiego w Afryce Powstanie niepodległej Ghany Nigeria Kenia Uganda Tanganika Dekolonizacja imperium francuskiego Gwinea Francuska Senegal Wybrzeże Kości Słoniowej Republika Środkowoafrykańska Kamerun i Togo Gabon Kraje Maghrebu Algier staje się Algierią Koniec belgijskiego panowania w Kongu Kolonie portugalskie W Rogu Afryki Trzeci Świat? Azja Południowo-Wschodnia Rozwój państwa indyjskiego w czasach Nehru Sytuacja w Pakistanie Chiny w okresie wielkiego skoku Republika Chińska na Tajwanie Sytuacja w Indochinach i jej międzynarodowe implikacje Podzielony Wietnam Sytuacja w innych krajach Azji Południowo-Wschodniej Dyktatura Sukarno w Indonezji Konferencja w Bandungu. Powstanie ruchu państw niezaangażowanych Na Półwyspie Koreańskim Zmiany w Japonii Między dyktaturą a rewolucją. Kraje Ameryki Łacińskiej Sojusz dla Postępu Ku rządom autorytarnym. Argentyna, Brazylia, Boliwia, Paragwaj

13 Przejęcie władzy przez wojsko w Argentynie Brazylia w czasach rządów prezydenta Juscelino Kubitschka Reformy społeczne w Boliwii Obalenie demokracji w Paragwaju Ku rewolucyjnej partyzantce. Kolumbia, Urugwaj i Wenezuela Reorganizacja życia społecznego na wzór peronowski w Kolumbii Wzrost niezadowolenia społecznego w Urugwaju Przejściowe obalenie junty wojskowej w Wenezueli Ku rewolucjom. Gwatemala i Kuba Interwencja amerykańska w Gwatemali i jej konsekwencje Rewolucja na Kubie Kryzys kubański Rozdział III. Między kryzysem kubańskim a końcem détente Między odprężeniem a zbrojeniami Ocieplenie relacji między supermocarstwami Zbrojenia ZSRR Napięcie w stosunkach chińsko-radzieckich Nowa polityka amerykańska Powolny demontaż układu bipolarnego Zenit détente. Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy Europejskiej w Helsinkach Polityka zagraniczna ZSRR w okresie détente Odejście USA od polityki détente Zmierzch systemu z Bretton Woods nowy element w polityce międzynarodowej Kryzys naftowy. Rozwój państw OPEC Globalny charakter kryzysu w latach Stany Zjednoczone i Związek Radziecki Sytuacja wewnętrzna w USA w latach Ruch praw obywatelskich Aktywność ludności latynoamerykańskiej i indiańskiej Wpływ wojny w Wietnamie na sytuację wewnętrzną w USA Kontrkultura młodzieżowa Stany Zjednoczone w latach Nowa prawica. Odrodzenie konserwatyzmu w Stanach Zjednoczonych Początki ery Breżniewa w ZSRR Związek Radziecki w latach Europa Zachodnia Sytuacja gospodarcza państw zachodnioeuropejskich w latach 60. i Sytuacja w krajach Europy Zachodniej w latach Francja w czasach de Gaulle a Sytuacja w RFN w latach Wielka Brytania Rozwój państwa włoskiego w latach Rok 1968 w Europie Zachodniej Protesty młodzieży we Francji Protesty młodzieży w RFN Protesty we Włoszech Zaburzenia społeczne w innych państwach Europy Zachodniej Europa Zachodnia w latach

14 Koalicja SPD/FDP w RFN i Ostpolitik Francja po wydarzeniach 1968 r Sytuacja w Wielkiej Brytanii w latach Problemy z Irlandią Północną Sytuacja na zielonej wyspie Irlandia Włochy w latach Kraje Beneluksu EWG w latach 60. i Państwa skandynawskie Marsz ku demokracji. Zmiany polityczne w Hiszpanii, Portugalii i Grecji w latach 60. i Liberalizacja polityczna i gospodarcza w Hiszpanii Rewolucja goździków w Portugalii Grecja i sytuacja na Cyprze Malta i Gibraltar Islandia i wojny dorszowe W cieniu doktryny Breżniewa. Sytuacja w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 60. i Rozwój gospodarczy i społeczny w latach Sytuacja w poszczególnych krajach bloku w latach Polska Węgry NRD Rumunia Praska wiosna i jej zdławienie Międzynarodowe skutki zdławienia praskiej wiosny Jugosławia w latach Ku schyłkowi. Sytuacja w Europie Środkowo-Wschodniej w latach Polski Grudzień Polska po Grudniu Węgry Czechosłowacja NRD Rumunia Bułgaria Jugosławia w latach Sytuacja na Bliskim Wschodzie w latach 60. i Dwaj rywale. Egipt i Izrael Rozwój sytuacji w Egipcie w latach Sytuacja w Izraelu Wojna sześciodniowa Rosnące znaczenie kwestii palestyńskiej Wojna Jom Kippur Egipt i Izrael po wojnie Jom Kippur Egipt Izrael Porozumienie egipsko-izraelskie Sytuacja w Syrii, Jordanii i Libanie w latach 60. i Syria Jordania Wojna w Libanie Zmiany polityczne w Iraku

15 5.8. Państwa Półwyspu Arabskiego Arabia Saudyjska Bahrajn, Katar, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Oman Dwa państwa jemeńskie Turcja Od białej rewolucji do rewolucji islamskiej. Iran Sytuacja w Azji Rozwój sytuacji w Pakistanie i Indiach Pakistan Wojna indyjsko-pakistańska o Kaszmir Sytuacja w Pakistanie Wschodnim i kolejna wojna z Indiami. Powstanie Bangladeszu Rządy cywilne w Pakistanie i przejęcie władzy przez wojsko Indie po śmierci Nehru Sytuacja w Afganistanie i agresja radziecka Rewolucja kulturalna w Chinach Nowe mocarstwo gospodarcze Japonia Japonia w latach Rozwój małych tygrysów Na Półwyspie Koreańskim Kraje Azji Południowo-Wschodniej Tajlandia Federacja Malezyjska, Malezja i Singapur. Birma Wojna w Wietnamie ( ) Stosunek mocarstw do wojny wietnamskiej Sytuacja w Wietnamie Południowym Wietnamizacja konfliktu Socjalistyczna Republika Wietnamu Reżim Czerwonych Khmerów w Kambodży i jego konsekwencje W cieniu Marcosa. Filipiny Od Sukarno do Suharto. Rozwój sytuacji w Indonezji Na Czarnym Kontynencie Zimna wojna dociera do Afryki Panafrykanizm i Organizacja Jedności Afrykańskiej Dylematy gospodarcze kontynentu afrykańskiego Rządy wojskowe w Afryce Gospodarka państw afrykańskich w latach Neokolonializm Sytuacja polityczna, gospodarcza i społeczna w byłych koloniach brytyjskich Ghana Od republiki do dyktatury wojskowej. Nigeria W kierunku kapitalizmu. Kenia Uganda Oryginalna alternatywa. Tanzania socjalizm i samowystarczalność Inne byłe kolonie brytyjskie w Afryce Zachodniej Ku marksizmowi w byłych koloniach francuskich Gwinea Radykalne rządy w Kongo-Brazzaville i Beninie Sytuacja w innych koloniach francuskich Mali

16 Senegal Wybrzeże Kości Słoniowej Rządy Bokassy w Republice Środkowoafrykańskiej Czad Niger Sudan Kamerun Kongo staje się Zairem W Rogu Afryki Etiopia Rozpad portugalskiego terytorium kolonialnego Rozpad imperium hiszpańskiego Białe enklawy w Afryce Rodezja Sytuacja w RPA Inne państwa w Afryce Południowej Kraje Maghrebu i Sahara Algieria Maroko Tunezja Libia Sytuacja polityczna i społeczna w Ameryce Łacińskiej Sytuacja polityczna w regionie w latach 60. Problemy społeczne i gospodarcze Stany Zjednoczone a Ameryka Łacińska w latach Interwencja amerykańska w Dominikanie Guerrilla w Ameryce Łacińskiej i jej zwalczanie Stany Zjednoczone wobec Ameryki Łacińskiej w latach Dyktatury w państwach Ameryki Południowej Argentyna Przejęcie władzy przez wojsko w Brazylii Ku dyktaturze wojskowej. Urugwaj Rządy Stroessnera w Paragwaju Przejęcie władzy przez wojsko w Boliwii Rządy wojskowe w Ekwadorze Od demokracji do dyktatury. Chile Lewicowa junta w Peru Sytuacja w innych państwach południowoamerykańskich Kolumbia Wenezuela Nowe państwo na mapie Surinam Republiki w Ameryce Środkowej Problemy gospodarcze i społeczne Międzyregionalna współpraca gospodarcza Dynastia Somozów w Nikaragui i jej obalenie Salwador i Honduras Gwatemala Panama Kostaryka Meksyk Kuba i inne kraje karaibskie Sytuacja na Kubie w latach Niepodległość mniejszych wysp karaibskich

17 Rozdział IV. Ostatnia odsłona zimnej wojny ( ) Nowa zimnowojenna rozgrywka. Sytuacja wewnętrzna supermocarstw Wyścig zbrojeń Stany Zjednoczone i Związek Radziecki w latach Sytuacja wewnętrzna w Stanach Zjednoczonych w okresie rządów Ronalda Reagana Sytuacja wewnętrzna w ZSRR w latach Rozwój sytuacji w Europie Zachodniej w latach Rozszerzenie EWG i przełom w integracji Wielka Brytania w latach Rządy Helmuta Kohla w Republice Federalnej Niemiec Francja w latach Włochy w latach Kraje Beneluksu Od kryzysu ekonomicznego do celtyckiego tygrysa. Irlandia Przystąpienie Grecji do EWG i rządy socjalistów Papandreu Na Półwyspie Pirenejskim. Hiszpania i Portugalia Trzecia droga w Skandynawii? Kraje neutralne Ku upadkowi komunizmu. Kraje Europy Środkowo-Wschodniej w latach Pogorszenie sytuacji gospodarczej Od Solidarności do okrągłego stołu. Polska Sytuacja w Czechosłowacji i na Węgrzech Sytuacja w NRD w latach Sytuacja w Bułgarii i Rumunii Gorbaczow a zmiany polityczne w Europie Środkowo-Wschodniej Jesień narodów w Europie Środkowo-Wschodniej Przyczyny rozpadu Jugosławii Albania Bliski Wschód Eskalacja wojny w Libanie Sytuacja w Izraelu w latach Pierwsza palestyńska intifada Rządy Husni Mubaraka w Egipcie Syria i Jordania Reżim Saddama Husajna w Iraku i wojna z Iranem Wojna iracko-irańska Irak po wojnie Budowa państwa islamskiego w Iranie Na Półwyspie Arabskim Między rządami wojskowymi a władzą cywilną. Turcja Sytuacja w Azji Wojna w Afganistanie Pakistan w latach rządów Zia ul-haqa Indie Od Cejlonu do Sri Lanki Cztery chińskie modernizacje Republika Chińska na Tajwanie Japonia Rozwój małych tygrysów Inne kraje regionu

18 Sytuacja polityczna i gospodarcza w Wietnamie Sytuacja w Birmie (Myanmar) Niepodległość Brunei Indonezja i Filipiny Afryka w latach Trudności gospodarcze państw afrykańskich Na zachodzie Afryki Rządy Jerry ego Rawlingsa w Ghanie Przewrót wojskowy w Nigerii i pogorszenie sytuacji gospodarczej Inne kraje zachodniej Afryki W Afryce Wschodniej W Afryce Środkowej Umiędzynarodowienie konfliktu w Czadzie Inne państwa w Afryce Środkowej W Rogu Afryki Umocnienie dyktatury Mengystu w Etiopii Sytuacja w Somalii Sytuacja w Sudanie Na południu Afryki Wojna w Angoli Koniec wojny i niepodległość Namibii Wojna domowa w Mozambiku Powstanie Zimbabwe Inne kraje na południu Afryki Schyłek i upadek apartheidu w Republice Południowej Afryki Kraje Maghrebu Pogorszenie sytuacji gospodarczej i społecznej w Algierii Tunezja Sytuacja polityczna w Maroku Centrala międzynarodowego terroryzmu. Libia Na kontynencie amerykańskim Kryzys finansowy w Ameryce Łacińskiej Ku demokracji w Ameryce Południowej. Argentyna, Brazylia, Boliwia i Paragwaj Wojna o Falklandy i upadek rządów wojskowych w Argentynie Wprowadzenie rządów demokratycznych w Brazylii Wprowadzenie demokracji w Boliwii Obalenie Stroessnera w Paragwaju Schyłek i koniec dyktatury w Chile Walka z partyzantką i kartelami narkotykowymi. Peru i Kolumbia Chaos polityczny i gospodarczy w Peru Nieskuteczne próby opanowania partyzantki w Kolumbii Sytuacja w innych państwach Ameryki Południowej Załamanie sytuacji gospodarczej w Wenezueli i Ekwadorze Napięta sytuacja w Ameryce Środkowej Wojna domowa w Nikaragui Nieustabilizowana sytuacja polityczna i społeczna w Salwadorze Honduras

19 Terror junty wojskowej w Gwatemali Rządy gen. Noriegi w Panamie Sytuacja w Kostaryce i powstanie Belize Załamanie meksykańskiej gospodarki Karaiby W cieniu wielkiego sąsiada. Kanada po II wojnie światowej Australia i Nowa Zelandia oraz Oceania po II wojnie światowej Zasadnicze elementy rozwoju Australii po II wojnie światowej Nowa Zelandia Sytuacja w Oceanii CZĘŚĆ PIĄTA Cywilizacja (Jakub Tyszkiewicz) Rozdział I. Najważniejsze problemy cywilizacyjne XX wieku Demografia i migracje Eksplozja demograficzna Czynniki wpływające na wzrost ludności Migracje przed 1939 r Migracje o charakterze przymusowym Migracje po zakończeniu II wojny światowej Transfer ludności w Europie Znaczące transfery ludności na innych kontynentach Migracje spowodowane konfliktami zbrojnymi Migracje dobrowolne po 1945 r Napływ ludności do krajów europejskich Migracje na kontynencie amerykańskim Migracje na innych kontynentach Urbanizacja On, ona i ono Małżeństwo Matka i dziecko Młodzież i jej kultura Pokolenie trzeciego wieku Emancypacja kobiet Druga faza feminizmu w Stanach Zjednoczonych Feminizm w Europie Zachodniej Sytuacja kobiet w Europie Środkowo-Wschodniej Sytuacja kobiet na innych kontynentach Ku globalizacji gospodarki Odbudowa międzynarodowego porządku ekonomicznego po II wojnie światowej Przemysł i rolnictwo Problemy ekologiczne Ruch ochrony środowiska Codzienność życia Zmiany w transporcie i komunikacji Samochód Samolot

20 Transport kolejowy Transport wodny Komunikacja społeczna. Nowe mass media Radio Telewizja Choroby i opieka zdrowotna Osiągnięcia medyczne Profilaktyka i opieka zdrowotna Problemy z epidemiami i innymi schorzeniami Zmiany w edukacji. Nowe wynalazki i osiągnięcia naukowe Powszechna edukacja i szkolnictwo wyższe Rozwój ośrodków naukowo-badawczych Trzy największe rewolucje w nauce Pierwsza rewolucja naukowa odkrycia w fizyce Druga rewolucja nauki biologiczne i biologia molekularna Trzecia rewolucja wynalazek komputera i rozwój technologii informatycznej Zakończenie poznania świata i podbój przestrzeni kosmicznej Poza kulę ziemską. Rozwój astronomii i podbój kosmosu Zastosowanie wynalazków i ich rola w rozwoju cywilizacyjnym Kultura artystyczna Nowe kierunki w kulturze i sztuce światowej po I wojnie światowej Literatura i teatr w okresie międzywojennym Nowe trendy w muzyce Nowe dylematy filozoficzne XX wieku Kultura i sztuka po II wojnie światowej Najważniejsze osiągnięcia w literaturze i teatrze po II wojnie światowej Wpływy egzystencjalizmu. Teatr Absurdu Kino X Muza Ograniczanie wolności kultury i sztuki. Cenzura Rozwój kultury masowej (popularnej) Przenikanie kultury wysokiej do kultury popularnej Amerykanizacja kultury masowej Konsumpcja Wypoczynek masowy i turystyka Fenomen sportu Religia Kościół katolicki i chrześcijaństwo Kościół protestancki i mniejszości religijne inspirowane chrześcijaństwem Fundamentalizm islamski Inne religie Prześladowanie religii w XX wieku. Religia jako zjawisko polityczne Rozwój terroryzmu w XX wieku Bibliografia Indeks nazwisk Indeks nazw geograficznych Spis map