Wykład 8. Ekspansja polityczna, ekonomiczna i kulturalna Zachodu po II WS

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wykład 8. Ekspansja polityczna, ekonomiczna i kulturalna Zachodu po II WS"

Kornelia Kasprzak
8 lat temu
Przeglądów:

1 Wykład 8 Ekspansja polityczna, ekonomiczna i kulturalna Zachodu po II WS 1

2 Obraz świata po II WS Dwubiegunowy świat Wschód <-> Zachód i zimna wojna 2

3 Podstawowe pojęcia charakteryzujące okres Zachód, Wschód i Trzeci Świat Zimna wojna, Wyścig zbrojeń, Żelazna kurtyna, Rozbrojenie, Odprężenie 3

4 Dekolonizacja świata Ameryka Łacińska XIX w. Azja (po II w.s.) Afryka (lata 50. i 60. XX w.) 4

5 Dekolonizacja Afryki 5

6 Ważniejsze gospodarcze instytucje międzynarodowe powstałe w latach 40. Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) IMF International Monetary Fund (lipiec 1944) Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (Bank Światowy) IBRD International Bank for Reconstruction and Development (lipiec 1944) GATT (Układ Ogólny w sprawie Ceł i Handlu) General Agreement on Tariffs and Trade (Geneva 1947) dziś WTO 6

Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (Bank Światowy) IBRD International Bank for Reconstruction

7 Inicjatywy gospodarczej odbudowy Europy Pomoc międzynarodowa UNRRA (United Nations for Relief Rehabilitation Administration) Plan Marshalla Plan Odbudowy Europy (European Recovery Program): - ogłoszony w VI 1947r. - czas trwania: od IV 1948r. do 1953r. - Zaangażowane środki: 14 mld USD - Skorzystało: 16 państw 7

Europy (European Recovery Program): - ogłoszony w VI 1947r.

8 Stymulatory rozwoju gospodarki światowej Liberalizacja i rozwój handlu międzynarodowego (GATT, dekolonizacja) Boom demograficzny ( wzrost o 850 mln; ogółem 3,7 mld ludzi) Presja konkurencji ze strony komunistów (powstanie przyjaźniejszych odmian kapitalizmu) Nacisk na edukację i naukę (USA, Europa Zach. Japonia) zmiany w wielkości i strukturze zatrudnienia Wyniki: prod. rolna (wzrost o 30%), przem. (o 100%) 8

strony komunistów (powstanie przyjaźniejszych odmian kapitalizmu) Nacisk na edukację i naukę (USA, Europa

9 Kierunki rozwoju Zachodu Złoty okres (od 1956 do 1971r.) czas niebywałego wzrostu gosp. (PKB: USA-3%, RFN-7,5%, Francja-4,5% Włochy 5,5%, GB-2,5%, Japonia 12,5%) Wyścig zbrojeń Postęp naukowo-techniczny koncepcja B+R (skutki na Zachodzie i Wschodzie) Korporacje transnarodowe (automatyka, elektronika i chemia) Zniżkowa tendencja cen dla wyrobów masowej konsumpcji (masowa motoryzacja, budownictwo, elektronika użytkowa) 9

naukowo-techniczny koncepcja B+R (skutki na Zachodzie i Wschodzie) Korporacje transnarodowe (automatyka,

10 Wskaźniki produkcji przemysłowej wybranych krajów kapitalistycznych w latach (1955=100) Państwo USA Kanada Japonia Wielka Brytania Francja RFN Włochy Belgia Holandia Szwecja

100 245 570 1400 Wielka Brytania 100 115 140 155 Francja 100 145 190 285 RFN 100 170 250

11 Kierunki rozwoju Zachodu Zmiany energetyczne (ropa i gaz zamiast węgla) Zmiany w strukturze zatrudnienia i strukturze tworzenia PKB (50-60% usługi, przemysł 35-45%) Boom w rolnictwie (mechanizacja, chemizacja, genetyka) Tendencje integracyjne w Europie Zachodniej (EWWiS, EWG, EFTA) Wzrost dobrobytu materialnego i cywilizacyjnego 11

Boom w rolnictwie (mechanizacja, chemizacja, genetyka) Tendencje integracyjne w

12 Struktura zatrudnienia wybranych krajów w 1950 r. (procent zatrudnionych w poszczególnych sektorach) Państwo Rolnictwo Przemysł Usługi Wielka Br Francja RFN Holandia Stany Zjedn Japonia ZSRR Chiny

13 Nowe oblicze kapitalizmu Koncepcje kapitalizmu z ludzką twarzą : - Kapitalizm społeczny, - Państwo dobrobytu, - Państwo opiekuńcze. 13

14 Tendencje integracyjne w Europie Zachodniej Motywy integracji zachodnioeuropejskiej po II WS - Zachowanie pokoju, - Przeciwstawienie się komunizmowi - Odbudowanie dawnej roli Europy 14

15 Tendencje integracyjne w Europie Zachodniej EWO, EWP r. EWWiS 1951 r. - (Traktaty Paryskie) wspólny rynek przemysłu węgla i stali EWG 1957 r. (Traktaty Rzymskie) unia celna Jednolity Akt Europejski 1986 r. wspólny rynek Traktat z Maastricht 1992 r. budowa UE (unia walutowa i gosp.) Konstytucja dla Europy (2004 r.). I co dalej??? A co na Wschodzie? RWPG (Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej) 1949 r. 15

(Traktaty Rzymskie) unia celna Jednolity Akt Europejski 1986 r.

16 Udział poszczególnych regionów w światowym PKB w 1970 r. w procentach ZSRR i Europa Wschodnia 13 Ameryka Łacińska 9 Afryka 3 Europa Zachodnia 26 Azja (bez Japonii) 16 Japonia 8 USA, Kanada, Australia, Now a Zelandia 25 16

Łacińska 9 Afryka 3 Europa Zachodnia 26 Azja (bez

17 Recesja gospodarki światowej w latach 70. i 80. XX w. Kryzys walutowy (1971r. koniec sys. dolarowo-złotego gold-dollar standard system dolarowy system wielodewizowy) Kryzys energetyczny (embargo OPEC): Organization of the Petroleum Exporting Countries - I kryzys (1973r.) podwyżka ceny ropy z 5 do 17 USD załamanie gospodarcze - II kryzys ( ) podwyżka ceny ropy - z 17 na 30 USD 17

(embargo OPEC): Organization of the Petroleum Exporting Countries - I kryzys (1973r.

18 Poziom inflacji i stopa bezrobocia w latach (średnia dla krajów OECD) STAGFLACJA i SLUMPFLACJA inflacja bezrobocie

SLUMPFLACJA 16 14 12 inflacja bezrobocie 10 8 6 4

19 Recesja gospodarki światowej w latach 70. i 80. XX w. Wzrost poziomu światowego zadłużenia (pułapka zadłużeniowa) np. dług Argentyny, Brazylii, Meksyku i Wenezueli wzrósł z 25 mld (1972) do 255 mld USD (1982); kraje socjalistyczne 70 mld (1982) Wyostrzenie podziału bogata Północ i biedne Południe (skutki dekolonizacji, eksplozja demograficzna, regres oświaty, brak kadr, korupcja, pułapka zadłużeniowa) 19

dług Argentyny, Brazylii, Meksyku i Wenezueli wzrósł z 25 mld (1972) do 255 mld USD (1982); kraje

20 Zadłużenie regionów świata w 1989 r. (w procentach) Azja Am eryka Łacińska 18 Afryka 31 ZSRR i Europa Wschodnia Pozostałe 20

21 PKB na mieszkańca w 1989 r. w dolarach (o sile nabywczej z 1990 r.) Miejsce Państwo PKB na mieszkańca 1. Stany Zjednoczone Szwajcaria Kanada Dania Norwegia Japonia Francja Szwecja Australia Finlandia Belgia Holandia RFN Wielka Brytania Austria Włochy Nowa Zelandia Singapur Izrael Zjedn. Emiraty Arabskie

22 Państwa o najniższym PKB na mieszkańca w 1989 r. (poniżej 800 dolarów) Państwo PKB na mieszkańca Czad 472 Tanzania 552 Niger 587 Uganda 590 Bangladesz 612 Afganistan 634 Komory 694 Rep. Środkowoafrykańska 701 Birma 744 Mali 745 Zambia 761 Nepal 771 Madagaskar 792 Togo

23 Kierunki rozwoju Wschodu Wzrost udziału RWPG w światowej produkcji przemysłowej z 16% do 31% Wielki wysiłek inwestycyjny skupiony w dziale A niedorozwój działu B (braki na rynku, niepokoje społeczne Zmiany w strukturze zatrudnienia Upodabnianie gospodarek satelitów do gosp. ZSRR (tzw. model radziecki) Brak elementu konkurencji marnotrawstwo, kapitałochłonność, materiałochłonność, pracochłonność (PL, H, CS zaledwie 30-50% efektywności zachodniej) 23

Podobne dokumenty

Wykład. Ekspansja ekonomiczna Zachodu po II WS

Wykład. Ekspansja ekonomiczna Zachodu po II WS Wykład Ekspansja ekonomiczna Zachodu po II WS 1 Obraz świata po II WS Dwubiegunowy świat Wschód Zachód i zimna wojna 2 Dekolonizacja świata Ameryka Łacińska XIX w. Azja (po II w.s.) Afryka (lata 50.