LekcjezGdyniąwtle. praca zbiorowa

Transkrypt

1 LekcjezGdyniąwtle praca zbiorowa Gdynia 2012

2 Copyright c 2012 by Gdyński Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Redakcja: Elżbieta Wójcik Konsultacja metodyczna: Elżbieta Mazurek Projekt okładki: Anna Tarasiewicz Korekta: Janina Małas Skład: Zbigniew Mielewczyk Druk: Format XL,

3 Spis treści I. Wstęp Judyta Śliwińska Spojrzenie na edukację regionalną... 9 II. W przedszkolu Anna Kotowicz, Elżbieta Czykier Jakie ryby są w herbie Gdyni? Małgorzata Wereszczyńska Muszelki z gdyńskiej plaży Ewa Marlena Włoch Nasza Gdynia Joanna Woźnicka Gdyński brzeg Bałtyku Magdalena Tuszyńska, Krystyna Kościńska, Jadwiga Całus Herb Gdyni Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Wyruszamy na wyprawę po Gdyni Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Wycieczka do osady rybackiej na Oksywiu Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Mali gdyńscy artyści Joanna Kurek Moje miasto III. W szkole podstawowej Katarzyna Kałuża Poznajemy herb i flagę Gdyni Krystyna Ciesielska A ja kocham moją Gdynię Liliana Koszałka Moje miasto Gdynia Katarzyna Połchowska Czy znasz swoje miasto? Hanna Szopińska-Pawełko, Balbina Wawrzyniak Gdynia tu mieszkam Agnieszka Gałęziewska Bezbłędnie o Gdyni Agnieszka Pieleszek Modernizm gdyński... 71

4 Małgorzata Zygmunt Czy znasz okolice szkoły i miejsce swojego zamieszkania (Karwiny, Wielki Kack)? Jolanta Głodowska Co wiemy o historii i ludziach zasłużonych dla Gdyni? Stanisław Kudławiec Gdynia morską stolicą Polski? Ewa Madziąg Gdynia moje miasto IV. W gimnazjum Iwona Chojnacka, Elżbieta Cymerys Rozprawa o rozprawce z Gdynią w tle Aleksandra Blałtęberg Proud to be citizens of Gdynia what are your feelings? Daria Szopa Gdynia 2112 news from the future Katarzyna Kozera Wysiedlenia gdynian w czasie II wojny światowej Małgorzata Balsewicz Gdynia Europejską Stolicą Kultury Grażyna Szotrowska Samorząd gminny w Gdyni Anna Matuszak Poznawać inaczej Daniela Maćkiewicz Czy wody powierzchniowe na terenie Gdyni są czyste? Joanna Gawron Wybrane ośrodki kultu religijnego w Gdyni parafia NMP Królowej Polski Ewa Madziąg Poznajemy wybrane miejsca w Gdyni V. W szkole ponadgimnazjalnej Katarzyna Szmuksta Śladami Stefana Żeromskiego w Gdyni Anna Kulińska A postcard from Gdynia Anna Kulińska Why is Gdynia a special place? Helena Kowalska Nazwy ulic w Gdyni Izabela Niezgoda Rezerwaty przyrody Gdyni

5 Wiesława Krysztofowicz, Ewa Szymczak Walory turystyczne Gdyni Wiesława Krysztofowicz Środowisko przyrodnicze a działalność człowieka na przykładzie Gdyni Iwona Kotowska Fizjonomia i dzielnice funkcjonalne miasta na przykładzie Gdyni Iwona Kotowska Przyrodnicze i antropogeniczne atrakcje turystyczne na przykładzie Gdyni Andrzej Kołodko Realizacja prezentacji multimedialnej w programie PowerPoint o Parku Naukowo-Technologicznym w Gdyni Waldemar Kotowski Procedury uruchamiania działalności gospodarczej i wspieranie przedsiębiorczości w Gdyni Waldemar Kotowski Istota i struktura bezrobocia na przykładzie Gdyni Krystyna Skalska Badanie predyspozycji zawodowych w Pomorskim Miasteczku Zawodów w Gdyni Anna Maszke Odnajdujemy obiekty znane z gdyńskich pocztówek

6

7 I wstęp

8

9 Judyta Śliwińska Spojrzenie na edukację regionalną Edukacja jest sferą, która niemal bez reszty została zdominowana przez wartości, których nośnikiem jest wiedza naukowa. W szkołach, podobnie jak w nauce, ścisłość i obiektywizm wyparły uczuciowość i wyobraźnię. W toku racjonalistycznego nauczania ginie właściwy sens edukacji: chodzi tu o ludzką osobowość i indywidualność, które decydują o naszym człowieczeństwie. Postępująca specjalizacja wiedzy, formalizacja języka i nadmiar abstrakcyjnych pojęć powodują, że pojawia się przepaść pomiędzy bogactwem osobistych doznań każdego człowieka a suchością formuł ich naukowego opisu. Poznanie naukowe jest niewystarczające do znalezienia odpowiedzi na najbardziej podstawowe pytania o sens życia, istotę świata i podstawowe wartości ludzkie. Nauczycielowi współczesnej szkoły potrzebna jest refleksja nad jego stosunkiem do samego siebie, do ucznia i do otoczenia. Pozwoli mu to, w sposób bardziej świadomy niż to dotychczas czynił, dokonywać wyborów zgodnych z wyznawanym przez siebie systemem wartości, akceptowanym przez przełożonych i odbiorców (w tym wypadku dzieci, młodzież, rodziców). Edukacja regionalna i regionalizm w nauczaniu to terminy pojawiające się w różnych opracowaniach metodycznych, skryptach, a także podstawie programowej kształcenia ogólnego na poszczególnych etapach kształcenia. Często stosowane są synonimicznie. W tym miejscu warto zastanowić się, czym są wymienione pojęcia i w jaki sposób ich obecność w programach nauczania wpływa na kształtowanie postaw i światopoglądu dziecka oraz młodego człowieka. Jedno z najbardziej dostępnych i najczęściej wykorzystywanych źródeł pozyskiwania informacji Internet (Wikipedia) podaje: edukacja regionalna dział edukacji obejmujący szeroki zakres zagadnień od nauk humanistycznych przez społeczne po nauki przyrodnicze i techniczne, zajmujący się określonym regionem pojmowanym w mikroskali, odnoszącym się do gminy, parafii, powiatu i województwa. Zajmuje się związkami pomiędzy małą i wielką ojczyzną. Wielu znanych i uznanych badaczy (profesorowie: Jerzy Treder, Edward Breza, Kazimierz Kossak-Główczewski) zauważa, że problem regionalizmu we współczesnej szkole jest bardzo ważny i rozpatrywać go należy w odniesieniu do poszczególnych grup etnicznych (np. Ślązaków, Mazowszan czy Kaszubów) lub określonego terytorium zamieszkanego przez różne grupy. O tym, jak słabo tematyka regionalizmu została spopularyzowana przez środki masowego przekazu, w jak niewielkim stopniu została przełożona na konkretne działania, świadczy 9

10 I. Wstęp chociażby fakt, że przeciętny obywatel ma problemy ze sformułowaniem uproszczonej definicji regionalizmu. Najczęściej bywa on utożsamiany z prowincjonalizmem, zaściankowością, posługiwaniem się gwarą czy wreszcie brakiem wykształcenia. Kulturę regionalną niektórzy są skłonni traktować jako wypaczoną kulturę narodową. Nie biorą pod uwagę tego, że kultura narodowa sięga korzeniami do kultur regionalnych, z nich bierze swą siłę, kształt i charakter, dzięki zróżnicowaniu i różnorodności tworzy spójną całość. Problematyka edukacji regionalnej, według mnie, nie doczekała się jeszcze wnikliwego i szczegółowego opracowania z kilku przyczyn. Profesor Kazimierz Kossak-Główczewski uważa, że jedną z nich była sytuacja polityczna w kraju po drugiej wojnie światowej. Stwierdza m.in., że negowano wręcz wartości edukacyjne regionu, przedstawiając je jako wsteczne kulturowo i prowadzące jednocześnie do separatyzmów politycznych. Jeżeli zajmowano się w kraju, w okresie po drugiej wojnie światowej, problemami regionu w nauczaniu, to jedynie w kontekście tzw. regionalizacji nauczania lub wpływów regionalizmów, np. językowych, na negatywne wyniki nauczania 1). Czym zatem jest regionalizm? Spróbujmy przyjrzeć się bliżej niektórym definicjom. Warto nadmienić, że zostały wybrane ze słowników, leksykonów itp., których wydanie miało miejsce lat temu, aby pokazać, że zagadnienie nie jest nowe, jednakże zmienia się spojrzenie na nie, jest uaktualniane i wkomponowywane w codzienne działania szkół czy stowarzyszeń. 1. Regionalizm prąd społeczno-kulturalny dążący do odnowy, zachowania i propagowania kultury dawnych obszarów; ruch regionalny 2). 2. Regionalizm kultura danego regionu; zespół cech charakterystycznych dla danego regionu 3). 3. Regionalizm (łac. regionalis = dotyczący okolicy), ruch społeczno-kulturalny, dążący do zachowania cech kultury danego obszaru, do pogłębiania wiedzy o tej kulturze, do jej rozwoju i odnowy; kultura danego regionu; zespół cech charakterystycznych dla danego regionu 4). 4. Nazwa regionalizm pojawiła się u schyłku XIX wieku we Francji jako określenie zrodzonego na prowincji ruchu kulturalnego i społecznego, zdążającego do częściowego uniezależniania się od ośrodka centralnego ( ). Regionalizm rozpoczyna się zawsze od uświadomienia pewnej społeczności terytorialnej jej odrębności, a dokonują tego pisarze, intelektualiści ( ). Pojęcie literatury regionalnej zakłada jej związek z określoną przestrzenią geograficzną. Związek ten może być rozumiany dwojako. Po pierwsze jako wpływ tej przestrzeni na specyficzność powstającej w jej obrębie literatury, przy czym ta specyficzność może być zarówno spontaniczna, jak i wymuszona, zracjonalizowana określoną polityką kulturalną czy zapotrzebowaniem czytelniczym. Po drugie 1) K. Kossak-Główczewski, Pytania o niektóre aspekty niezależnej edukacji regionalnej, [w:] Edukacja regionalna, pod red. B. Śliwerskiego, s ) Leksykon PWN, Warszawa 1972, s ) Mały słownik języka polskiego, Warszawa 1995, s ) Słownik wyrazów obcych PWN, wyd. poprawione i uzupełnione, Warszawa 1991, s

11 Spojrzenie na edukację regionalną jako wpływ określonej przestrzeni na typ komunikacji literackiej, która jest obojętna na specyficzność literatury, jej semantykę, wartość 5). Istotę regionalizmu oddają następujące opinie: 1) regionalizm to pogłębiony patriotyzm, 2) regionalizm jest to idea o wielkich walorach wychowawczych, zdolna mobilizować ludzi do pracy nad sobą i dla społeczeństwa, 3) regionalizm to żywy nurt tworzenia, idący z przeszłości w przyszłość 6). Osobiście byłabym skłonna pojmować regionalizm (i jego edukacyjne przejawy) jako głęboki patriotyzm, gdyż przez umiłowanie tego, co bliskie, łatwiej pojmować wagę spraw ogólnych. W ścisłym związku z pojęciem regionalizmu pozostaje określenie małe ojczyzny. Nazwa następuje zwykle w kontekście rozważań nad związkiem historii Polski z dziejami danej społeczności etnicznej lub danego obszaru. Małe ojczyzny tworzą ludzie sami. To obszar bez granic administracyjnych i politycznych, to najbliższe każdemu otoczenie z jego historią i kulturą, z ludzkimi działaniami dla jego dobra. Ksiądz Pasierb powiedział: Małe Ojczyzny uczą żyć w Ojczyznach wielkich, w wielkiej ojczyźnie ludzi. Kto nie broni i nie rozwija tego, co bliskie trudno uwierzyć, żeby był zdolny do wielkich uczuć w stosunku do tego, co wielkie i największe w życiu i na świecie 7). Ze słowami tymi od wielu lat świetnie korespondują działania szkół, instytucji, stowarzyszeń propagujące edukację regionalną gdyńską. Odbywa się szereg konkursów dotyczących naszego miasta, jego historii i dnia dzisiejszego. Rok 1995 przyniósł wiele zmian w postrzeganiu edukacji regionalnej. Przyczyniła się do tego broszura 8) napisana przez Danutę Grabowską 9), a skierowana do nauczycieli i dyrektorów szkół podstawowych, średnich i ośrodków kształcenia. W słowie wstępnym autorka odwołuje się do Ustawy o systemie oświaty (z dn ), w której stwierdza się, że oświata służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania dla dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata. Celem tej broszury jest zwrócenie uwagi na rangę kształcenia i wychowania regionalnego, na poznawanie dziedzictwa kulturowego, które kształtuje kulturę współczesną i postawy wobec małych ojczyzn. Przekazywanie dziedzictwa kulturowego winno odbywać się przez poznawanie najbliższego środowiska, własnego regionu. Na każdym etapie edukacji, stosując metody i formy pracy dostosowane do rozwoju psychicznego i fizycznego odbiorcy, nauczyciel może kształtować odpowiednie postawy i osobowość dziecka. Warto zwrócić uwagę na kilka wymiarów wartości regionu i postawy regionalnej. Pierwszym z nich jest wspólnota. Poczucie własnej odrębności, specyfiki danego środowiska 5) Vademecum polonisty. Słownik literatury XX wieku, Wrocław 1995, s ) W. Gębik, Regionalizm a współczesność, TRZZ, ) ks. J.S. Pasierb, Skąd powiał największy wiatr, Pomerania 1989, nr 10. 8) Broszura nosi tytuł Dziedzictwo kulturowe w regionie. Założenia programowe, wydana została 17 października 1995 r., nr programu DKO-4030/50/95/ER. 9) ówczesną podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej. 11

12 I. Wstęp (w tym wypadku Gdyni) jest obroną przed uniformizmem. Drugi aspekt to tzw. poczucie zakorzenienia. Człowiek tylko wtedy może czuć się podmiotem, a nie przedmiotem, kiedy ma oparcie w historii swojego narodu, w poczuciu wspólnoty etnicznej i geograficznej. Rozbudzanie w uczniach dążności do samookreślenia się, do poczucia własnej tożsamości jest jednym z celów edukacji regionalnej. Uczeń powinien zostać wyposażony w pełnię wiedzy o tradycjach, zwyczajach i związkach panujących na danym terytorium. Na przestrzeni lat w rozmaity sposób określano Gdynię. Najczęściej pojawiają się: dawna wioska rybacka port miasto z morza i marzeń. Mieszkańcy Gdyni I poł. XX w., przed budową portu, posługiwali się językiem starków kaszubskim, językiem polskim bądź niemieckim. Pieczołowicie kultywowali tradycje i zwyczaje wyniesione z domu rodzinnego. Napływ z różnych regionów Polski pracowników do budowy portu zaowocował mieszaniem się kultur, gwar, sprzyjał wytworzeniu specyfiki miejsca. Po okresie reform, w tym także na niwie edukacji, zauważyć można większe otwarcie szkół na środowisko, najbliższe otoczenie. Umocnienie pracy szkoły w tradycji lokalnej, czerpanie z niej, sprzyja wypracowaniu w porozumieniu ze wszystkimi podmiotami szkoły własnych programów nauczania, wychowawczych, profilaktyki. Otoczenie bowiem dziecka czy młodego człowieka najpierw treściami mu bliskimi (bo wyniesionymi z domu rodzinnego) i w oparciu o nie poszerzanie i budowanie jego światopoglądu to m.in. zadania edukacji regionalnej. Warto w tym miejscu przyjrzeć się schematowi funkcjonowania jednostki we wszechświecie, aby zrozumieć, że dobrze pojęta edukacja regionalna jest dobrodziejstwem, a nie przyczynkiem do unifikacji, jest źródłem holistycznego kształcenia, a nie ograniczania przekazywanych treści. wszechświat świat Europa,UE kraj, miasto, podwórko, rodzina, naród region szkoła, dom jednostka parafia 12

13 Spojrzenie na edukację regionalną Pytania, które w tym momencie mogą się pojawić, to: jak edukację regionalną realizują gdyńscy nauczyciele, w czym i gdzie znajdują oparcie i wsparcie, ale też co stanowi przeszkodę w jej prawidłowej realizacji. Aby odpowiedzieć na powyższe pytania, wykorzystam przeprowadzone na przestrzeni wielu lat rozmowy i obserwacje dotyczące edukacji regionalnej w Gdyni: 1) Urząd Miasta wspiera szkoły w organizowaniu konkursów dotyczących Gdyni i regionu (obejmuje je swoim patronatem, sponsoruje lub współfinansuje nagrody); 2) nauczyciele działający aktywnie na niwie regionalnej nominowani są do Nagrody Prezydenta Miasta Gdyni; 3) w Gdyni są nauczyciele, którzy otrzymali prestiżowy tytuł Nauczyciel Roku m.in. za propagowanie wartości i treści regionalnych (konkurs organizowany przez Rotary Club i Urząd Miasta); 4) działa szereg instytucji, stowarzyszeń, dzięki którym obraz historyczny i współczesny Gdyni obecny jest w szkołach; są to m.in.: Towarzystwo Miłośników Gdyni (m.in. wydawanie Rocznika Gdyńskiego, liczne wystawy) Towarzystwo Starych Gdynian Muzeum Miasta Gdyni (Domek Abrahama, liczne wystawy przedstawiające Gdynię w różnych jej odsłonach) wystawy w Gemini Gdyński Oddział Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Ośrodek Kultury Kaszubsko-Pomorskiej Zespół Pieśni i Tańca Gdynia Chór Dzwon Kaszubski szkolne i przedszkolne zespoły propagujące kulturę regionu kwartalnik Gdinskˆo Klëka, w którym pojawiają się artykuły dotyczące postaci zasłużonych dla Gdyni, działań podejmowanych przez szkoły, związanych z edukacją regionalną; 5) nauczyciele opracowują programy własne dotyczące Gdyni i regionu; 6) w programach wychowawczych oraz profilaktyki pojawia się tematyka gdyńska i morska; 7) w szkołach pielęgnowane są zwyczaje związane z regionem (m.in. podczas uroczystości, świąt itp.). Jakie są przeszkody? Myślę, że nadal w niektórych nauczycielach drzemie obawa przed zaszufladkowaniem i postrzeganiem ich tylko w aspekcie regionalizmu. Kolejny problem to brak zwartych publikacji na powyższy temat. Co prawda Gdyński Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli intensywnie stara się wypełnić tę lukę i w Gdyńskim Kwartalniku Oświatowym drukowane są scenariusze związane z edukacją regionalną, jednak jest to nadal temat niewyczerpany. Opracowanie scenariuszy zajęć, wskazanie właściwych środków dydaktycznych, możliwości wykorzystania istniejącej bazy w Gdyni to zadania stawiane przed bardziej doświadczonymi nauczycielami. Gdynia wypracowała swoiste spojrzenie na edukację regionalną i jej miejsce w kształceniu dzieci i młodzieży. Z jednej strony głęboko osadzona w historii małej wioski rybackiej, z drugiej sięga ku przyszłości, wykorzystując wszelkie możliwe dziedziny współczesnej 13

14 I. Wstęp dydaktyki i metodologii nauczania. W naszym mieście edukacja regionalna obecna jest podczas zajęć lekcyjnych i realizowana w sposób naturalny; nie jest to okazjonalne, sporadyczne przygotowanie uroczystości czy lekcji, a stałe, świadome działanie zmierzające przede wszystkim do: pokazania dnia wczorajszego i dzisiejszego Gdyni, rozbudzania zainteresowania historią miasta i regionu, realizacji programów wychowawczych i profilaktyki, w których umieszczono zagadnienia dotyczące związku jednostki z miastem, jej zaangażowania w budowanie współczesnego wizerunku Gdyni, poszukiwania płaszczyzn do wielokulturowego działania, nastawionego na przenikanie się kultur różnych regionów naszego kraju, budowania więzi emocjonalnej z miastem, uczenia patriotyzmu lokalnego, opartego przede wszystkim na oddolnych działaniach społeczeństwa, zaszczepiania w młodym pokoleniu współodpowiedzialności za rozwój Gdyni. Uważam, że niewiele jest miast na mapie Polski, w których z sukcesem udaje się łączyć różne kultury, tworząc spójną i wyrazistą jedność. Judyta Śliwińska Zespół Szkół nr 11 w Gdyni 14

15 II wprzedszkolu

16

17 Anna Kotowicz, Elżbieta Czykier Jakie ryby są w herbie Gdyni? Informacja wstępna: zajęcia edukacyjne dla dzieci 4-letnich. Temat: Jakie ryby są w herbie Gdyni? Cel główny: zapoznanie z rybą żyjącą w Bałtyku śledziem. Cele szczegółowe Dziecko potrafi: rozpoznać śledzia wśród innych ryb, wskazać środowisko życia śledzia, wymienić elementy budowy śledzia (łuski, ogon, płetwy), wskazać części ciała ryby na rysunku, powiedzieć, skąd biorą się ryby na naszym stole, opisać herb Gdyni, rozpoznać herb Gdyni wśród innych herbów, wykleić szablon śledzia (plastelina, kolorowy papier). Metoda pracy: projekt edukacyjny. Harmonogram działań Działania Odpowiedzialni Termin Gromadzenie informacji nt. śledzia. rodzice, dzieci 1 XI 14 XI 2011 (2 tygodnie) Kolekcjonowanie ilustracji oraz różnych egzemplarzy herbu Gdyni. Wycieczka na halę rybną, wyszukiwanie stoisk handlowych ze śledziem. Wycieczka do Muzeum Miasta Gdyni. Wycieczka do Akwarium Gdyńskiego. Wizyta na kutrze rybackim, rozmowa z rybakiem nt. połowu śledzia, oglądanie sieci służących do połowu ryb. rodzice, dzieci, nauczyciele 1 XI 14 XI 2011 nauczyciele, pracownicy przedszkola, rodzice nauczyciele, pracownicy przedszkola, rodzice nauczyciele, pracownicy przedszkola, rodzice nauczyciele, pracownicy przedszkola, rodzice 1 XI 14 XI XI 30 XI (2 tygodnie) 15 XI 30 XI (2 tygodnie) 1 XII 7 XII (tydzień) 1 Lekcje z Gdynią w tle 17

18 II. W przedszkolu Przygotowywanie w domu z rodzicami potraw z ryb, wspólna degustacja w przedszkolu. rodzice, dzieci, nauczyciele 7 XII 2011 Kryteria i sposoby oceniania: nagradzanie emblematem Złota rybka za każde wykonane zadanie, na zakończenie projektu wręczenie wszystkim dzieciom proporczyków z herbem Gdyni. Formy prezentacji: wystawa zgromadzonych herbów, prezentacja zebranych ilustracji, plansz, turniej wiedzy (dzieci z rodzicami) nt. życia śledzia oraz herbu Gdyni, degustacja potraw ze śledzia. Anna Kotowicz, Elżbieta Czykier Przedszkole nr 43 w Gdyni Załączniki Kartapracynr1 Zakreśl śledzia wśród innych ryb. 18

19 Jakie ryby są w herbie Gdyni? Kartapracynr2 Wskaż środowisko życia śledzia. Kartapracynr3 Połącz w pary takie same gatunki ryb. Grafiki pochodzą z portalu 1* 19

20 II. W przedszkolu Kartapracynr4 Wyklej sylwetę śledzia. Kartapracynr5 Odszukaj i zakreśl herb Gdyni. 20

21 Małgorzata Wereszczyńska Muszelki z gdyńskiej plaży Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla grupy 4-latków. Temat: Muszelki z gdyńskiej plaży. Cele ogólne: liczenie z wymienianiem kolejnych liczebników głównych w zakresie pięciu, podejmowanie zabaw inicjowanych przez nauczyciela, rozwijających zainteresowania dzieci, określanie miejsca zamieszkania i poznawanie swojej miejscowości. Przewidywane osiągnięcia Dziecko: słucha wiersza recytowanego przez nauczyciela i wypowiada się na temat jego treści, ćwiczy spostrzegawczość i pamięć wzrokową, skupia uwagę na wykonywanym zadaniu, prawidłowo przelicza w zakresie pięciu, wymienia nazwę miasta, w którym mieszka, i morza, nad którym jest położone. Metody pracy: czynna, samodzielnych doświadczeń, zadań stawianych do wykonania. Formy pracy: zbiorowa, indywidualna. Pomoce dydaktyczne: muszle z brystolu w czterech wzorach, muszelki dla każdego dziecka w dwóch wielkościach i w trzech kolorach, koperty, kaseta z nagraniem odgłosów morza, ilustracje przedstawiające plaże różnych stron świata, mapa Polski, magnetofon, tamburyno, chusta animacyjna, piasek z plaży, karty pracy. Przebieg zajęć 1. Zabawa integrująca Morskie fale (wg Pedagogiki Zabawy KLANZA) z wykorzystaniem chusty animacyjnej i muzyki z odgłosami morza. Przebieg zabawy: Uczestnicy zabawy stoją w kole, trzymając chustę za uchwyty. Poruszają nią, wywołując sztorm na morzu mocne potrząsanie. Na hasło cisza na morzu delikatnie poruszają chustą. 21

22 II. W przedszkolu 2. Oglądanie ilustracji przedstawiających plaże w różnych zakątkach świata (plaże egzotyczne i plaże nad Bałtykiem wśród ilustracji plaża w Gdyni) swobodne wypowiedzi dzieci na temat ilustracji, znalezienie ilustracji przedstawiającej plażę w Gdyni (orientacja na mapie Polski wskazywanie przez dzieci Morza Bałtyckiego i Gdyni). Oglądanie piasku przyniesionego przez nauczyciela próby określenia właściwości piasku. 3. Recytacja przez nauczyciela wiersza S. Szuchowej pt. Morskie muszelki (w tle odgłosy morza z kasety magnetofonowej): Ile wody! Ile piasku! Mruży oczy Jaś od blasku. Tu muszelka... tam muszelka... Będzie z tego radość wielka. Ta muszelka jest różowa... Inną niesie fala nowa. Koło bosych nóżek rzuci i do morza szumiąc wróci Rozmowa na temat treści wiersza i sposobu spędzania czasu na plaży (opalanie się, zabawy piaskiem, szukanie muszelek, kąpiel w morzu). Nauczyciel kieruje pytania do całej grupy, np.: Gdzie można znaleźć muszle, muszelki? Co je wyrzuca na brzeg? Co się tworzy na morzu? 5. Zabawa matematyczna Muszelki. Każde dziecko otrzymuje kopertę, w której znajdują się muszelki w dwóch wielkościach i w trzech kolorach. Zadaniem dzieci jest ułożenie ich przed sobą i podzielenie, kolejno: wg wielkości, wg koloru. Dzieci wybierają muszelki, o które prosi nauczycielka, i przeliczają je, używając odpowiednich liczebników głównych. 6. Zabawa doskonaląca spostrzegawczość Odszukaj muszelkę. Nauczycielka rozkłada muszle (cztery wzory) w różnych widocznych częściach sali: na półce, pośród zabawek, na parapetach itp. W rytmie akompaniamentu tamburyna dzieci spacerują po sali plaży w dowolnych kierunkach. Na hasło: szukamy muszelek każde dziecko musi odnaleźć dla siebie dowolną muszelkę i zająć miejsce przed nauczycielką. Następnie nauczycielka informuje dzieci, że będą biegały przy akompaniamencie tamburyna po sali, a na słowa odszukaj muszelkę muszą stanąć przy takiej samej, jaką trzymają w ręku. Podczas gdy dzieci poruszają się po sali, nauczycielka przyczepia wzory czterech muszelek w różnych częściach sali, potem zamienia je miejscami. 7. Karty pracy Korale z muszelek dzieci łączą ze sobą takie same muszelki, potem dowolnie je kolorują (karta pracy w załączniku). 8. Podziękowanie dzieciom za wspólną zabawę i pracę, prezentacja prac w kąciku dla rodziców. Małgorzata Wereszczyńska Zespół Wczesnej Edukacji nr 1, Przedszkole nr 50 w Gdyni 22

23 Muszelki z gdyńskiej plaży Załącznik Karta pracy Korale z muszelek 23

24 Ewa Marlena Włoch Nasza Gdynia Informacje wstępne: obydwa poniższe zajęcia są integralną całością. Młodsze dzieci, zanim wykonają pracę plastyczną, powinny poznać omawiany temat wielozmysłowo. W wypadku charakterystycznych miejsc rodzinnego miasta najlepiej zrobić to podczas wycieczki. Następne zajęcia są utrwalaniem zdobytych podczas niej wiadomości. Scenariusz I Grupa dzieci 5-letnich. Temat: Nasza Gdynia wycieczka. Cel ogólny: kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej oraz postawy patriotycznej. Przewidywane osiągnięcia Dziecko: zna nazwę miasta, w którym mieszka, poznaje historię swojego miasta, poznaje charakterystyczne miejsca swojego miasta: ulicę Starowiejską, Domek Abrahama, Sea Towers, zwiedza Muzeum Miasta Gdyni Domek Abrahama, wie, kto to był Abraham i o co walczył, przestrzega umów dotyczących właściwego zachowania się podczas przejazdu środkami komunikacji miejskiej, podczas zwiedzania muzeum i spaceru, porównuje stare i nowoczesne budynki, dostrzega różnice w budowie i wyglądzie starych oraz nowych budynków i ulic. Forma pracy: zbiorowa. Metody pracy: czynna, słowna, oglądowa. 24

25 Nasza Gdynia Przebieg wycieczki 1. Pogadanka z dziećmi dotycząca zachowania się podczas wycieczki. Ustalenie zasad bezpieczeństwa w trakcie przejazdu środkami komunikacji miejskiej, podczas spaceru ulicami miasta, zasad odpowiedniego zachowania podczas zwiedzania muzeum z przewodnikiem. 2. Przejazd dzieci autobusem z przedszkola na ulicę Władysława IV. Podczas jazdy dzieci przyglądają się mijanym budynkom i ulicom, wymieniają swoje spostrzeżenia, nazywają znane sobie miejsca. 3. Przejście ulicą Starowiejską do Domku Abrahama. 4. Obejrzenie budynku muzeum. Dzieci opisują wygląd domu, określają i nazywają jego wielkość, wysokość, kształt dachu, ilość okien, próbują określić jego wiek (stary) uzasadniając swój wybór. 5. Zwiedzanie Domku Abrahama. Dzieci zwiedzają muzeum z przewodnikiem, poznają postać Antoniego Abrahama i historię powstania Gdyni. Oglądają sprzęty i eksponaty zgromadzone w pomieszczeniach Domku Abrahama. 6. Spacer ulicą Starowiejską w stronę morza. Dzieci dostrzegają budowę nawierzchni ulicy, poznają nazwę bruk. Przyglądają się widocznemu w perspektywie ulicy budynkowi Sea Towers, porównują jego wygląd z małym i starym Domkiem Abrahama, przy którym stoją. Opisując budynki, używają określeń: stary nowy nowoczesny, mały duży, niski wysoki itp. 7. Powrót trolejbusem do przedszkola. Scenariusz II Grupa dzieci 5-letnich. Temat: Stara i nowa Gdynia makieta, zajęcia plastyczne. Cele ogólne: kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej oraz postawy patriotycznej; wprowadzanie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się przez sztuki plastyczne. Przewidywane osiągnięcia Dziecko: zna nazwę miasta, w którym mieszka, nazywa niektóre, charakterystyczne miejsca swojego miasta ulica Starowiejska, Domek Abrahama, Sea Towers, 25

26 II. W przedszkolu porównuje różne budynki, dostrzega różnice w budowie i wyglądzie starych oraz nowych budynków i ulic, oddaje w pracy plastycznej wiedzę o wyglądzie swojego miasta w przeszłości i dzisiaj, rozwija umiejętności plastyczne, doskonali sprawność manualną, współdziała w zespole. Formy pracy: indywidualna, zespołowa, zbiorowa. Metody pracy: czynna, słowna, oglądowa. Pomoce: zdjęcia i pocztówki przedstawiające charakterystyczne miejsca w Gdyni, brystol, kartoniki, arkusze kolorowego papieru, kolorowa krepina, kartonowe rurki, nożyczki, klej, farby plakatowe, pędzle, kubki z wodą, płyta CD z podkładem muzycznym do zabawy ruchowej. Przebieg zajęć 1. Zabawa integracyjna Iskierka (Pedagogika Zabawy KLANZA). Dzieci stają w kręgu przyjaźni, trzymając się za ręce, prowadzący puszcza iskierkę uściskiem dłoni partnera z prawej strony, który przekazuje ją dalej, tak aby reszta nie widziała uścisku. Zabawa kończy się, gdy iskierka wróci do prowadzącego. 2. Wypowiedzi dzieci na temat wycieczki. Dzieci wypowiadają się na temat wycieczki do Domku Abrahama. Swoimi słowami opisują eksponaty, pomieszczenia oglądane w muzeum. Wymieniają postać Abrahama i jego zasługi dla Gdyni. 3. Oglądanie zdjęć i pocztówek przedstawiających współczesną Gdynię. Dzieci wybierają z rozłożonych zdjęć i obrazków te budynki, które obejrzały podczas wycieczki, nazywają je Domek Abrahama, Sea Towers. 4. Porównanie Domku Abrahama i Sea Towers. Dzieci opisują słowami wygląd Domku Abrahama i Sea Towers, używając określeń wysokości, wielkości, wieku, porównują je (niski wysoki, wielopiętrowy, mały wielki, stary nowy, nowoczesny itp.). Dzielą się wiadomościami na temat sposobu budowania małych i wielkich budowli. 5. Zabawa ruchowa Małe i wielkie budynki. Dzieci przy akompaniamencie muzyki chodzą po sali. Na przerwę w muzyce zatrzymują się i słuchają dźwięków pianina. Wysokie dźwięki dzieci unoszą się na palcach nóg, podnoszą wysoko ręce naśladując wysokie budynki, dźwięki niskie dzieci przykucają, kładą ręce, złożone na kształt daszku, na głowie naśladują małe, stare domki. Zabawę powtarzamy 2 3 razy. 6. Omówienie pracy plastycznej. 7. Podzielenie dzieci na 4 zespoły i przydział pracy: Zespół I Domek Abrahama. Oklejanie pudełka papierem, pomalowanie, naklejanie dachu z czerwonego brystolu, naklejanie okien, drzwi. 26

27 Nasza Gdynia Zespół II Sea Towers. Oklejanie pudełek wież szarym papierem, naklejanie okien, przyklejenie płaskiego dachu. Zespół III ulica Starowiejska. Wycinanie z szarego papieru kamieni, naklejanie ich na kształt ulicy na arkuszu brystolu, malowanie trawników. Zespół IV drzewa, krzewy. Oklejanie kartonowych rurek brązową krepiną, konstruowanie koron drzew i krzewów z zielonej krepiny. 8. Praca zespołowa przy stolikach. 9. Wspólne połączenie poszczególnych elementów. Ocena efektów. 10. Wspólne recytowanie wiersza E. Szelburg-Zarembiny Powrót : Tutaj był ugór, pusty brzeg, na którym rosły liche zboża, skubały trawę stadka kóz i dął, zawodził wiatr od morza. Teraz jest Gdynia, wielki port ramiona swe rozkłada, by wpływał w nie, wypływał z nich okrętów huf nie lada. 11. Podziękowanie za dobrą pracę. Prezentacja makiety w holu przedszkola. Ewa Marlena Włoch doradca metodyczny wychowania przedszkolnego Zespół Wczesnej Edukacji nr 1, Przedszkole nr 50 w Gdyni 27

28 Joanna Woźnicka Gdyński brzeg Bałtyku Informacje wstępne: scenariusz cyklu zajęć realizowanych metodą projektu edukacyjnego; czas realizacji dwa tygodnie. Temat: Gdyński brzeg Bałtyku. Cele główne: poznanie życia zwierząt morskich; wdrożenie rodziców do czynnego udziału w pozyskiwaniu informacji o morzu i jego mieszkańcach. Cele szczegółowe Dziecko potrafi: rozpoznać zwierzęta morskie wśród innych zwierząt; wskazać środowisko, w którym żyją zwierzęta morskie; nazwać elementy budowy ryby; współpracować z rodzicami przy tworzeniu pracy przestrzennej. Metody i formy pracy: projekt edukacyjny. Tabela projektu OBSZAR DZIAŁANIA I. Zainteresowanie dzieci tematem projektu. II. Poszukiwanie informacji. DZIAŁALNOŚĆ CZAS REALIZACJI 1. Opowiadanie nauczyciela: Bal Flądry. pierwszy dzień 2. Poszukiwanie informacji przy pomocy rodziców na temat morza i jego mieszkańców filmy, albumy, książki, czasopisma, zdjęcia itp. pierwszy tydzień 28

29 Gdyński brzeg Bałtyku III. Gromadzenie informacji. IV. Wykorzystanie informacji. V. Prezentacja wiadomości. 3. Gromadzenie eksponatów związanych z Bałtykiem. 4. Wysłuchanie legend związanych z Morzem Bałtyckim. pierwszy tydzień podczas trwania projektu 5. Zorganizowanie kącika morskiego. po tygodniu 6. Wycieczka do Akwarium Gdyńskiego i uczestnictwo w zajęciach Mieszkamy nad Bałtykiem. 7. Rybka składanie sylwety ryby w całość. Zapoznanie z budową ryby. Nazwanie poszczególnych elementów budowy zewnętrznej ryby. 8. Mieszkańcy morza oglądanie albumów itp. z ilustracjami ryb bałtyckich. Wykonanie prac plastycznych sylwet zwierząt morskich przy użyciu farb, plasteliny, krepiny itp. 9. Rośliny morskie wykonanie roślin morskich w formie przestrzennej przy udziale rodziców i dzieci. 10. Akwarium morskie stworzenie akwarium na sucho. Wykorzystanie sylwet zwierząt i roślin morskich. 11. Zaprezentowanie Akwarium morskiego w przedszkolu. pierwszy dzień drugiego tygodnia drugi dzień drugiego tygodnia trzeci dzień drugiego tygodnia czwarty dzień drugiego tygodnia piąty dzień drugiego tygodnia po dwóch tygodniach Joanna Woźnicka Przedszkole nr 4 w Gdyni 29

30 Magdalena Tuszyńska, Krystyna Kościńska, Jadwiga Całus Herb Gdyni Informacja wstępna: scenariusz zajęć realizowanych metodą projektu edukacyjnego. Temat: Herb Gdyni. Cel główny: zapoznanie dzieci 5-letnich z herbem Gdyni. Cele szczegółowe Dziecko potrafi: powiedzieć, w jakim mieście mieszka; pokazać Gdynię na mapie Polski; powiedzieć, co to jest herb; rozpoznać herb Gdyni; opisać herb Gdyni, stosując poprawne formy gramatyczne; odróżnić śledzia od flądry; stosować różne techniki plastyczne przy wykonywaniu herbu Gdyni. Wprowadzenie tematu: wycieczka do Urzędu Miasta i zwrócenie uwagi na wygląd herbu Gdyni; zapoznanie z Legendą o flądrze bałtyckiej ; zaciekawienie dzieci tematem: Jakie ryby mogą być w herbie naszego miasta? Stworzenie siatki pojęć: Gdynia: herb morze ryby moje miasto. Harmonogram działań: Działania Odpowiedzialni Termin Wywieszenie na tablicy dla rodziców ogłoszenia, że zaczynamy temat Herb Gdyni i poproszenie o współpracę w tym zakresie. nauczyciel

31 Herb Gdyni Wycieczka do Urzędu Miasta Gdyni. Zwrócenie uwagi na charakter budynku i widniejący na nim herb. Słuchanie Legendy o flądrze bałtyckiej. Zbieranie informacji w domu, przez dzieci i rodziców (Internet, książki, czasopisma, opowieści dziadków, rodziców itp.). Przypominanie dzieciom o zadaniu. Przynoszenie do przedszkola plakatów, ilustracji, obrazków, wydrukowanych informacji, okazów związanych z tematem. Oglądanie ich, zawieszenie na specjalnych tablicach. Zajęcia dydaktyczne nt. Gdynia moje miasto poznanie historii Gdyni, zapoznanie się z mapą Polski. Zaznaczenie chorągiewką Gdyni. Poznanie ryb bałtyckich. Rozróżnianie flądry i śledzia. Na podstawie zgromadzonych informacji rozwiązanie problemu Dlaczego w herbie mamy też miecz?. Wycieczka do Muzeum Miasta Gdyni, Akwarium Gdyńskiego, na plażę miejską. Wykonanie pracy plastycznej różnymi technikami pt. Herb Gdyni. nauczyciel, rodzic, opiekunowie wycieczki, dzieci nauczyciel, rodzic, dziecko nauczyciel, rodzic, dziecko nauczyciel, dzieci nauczyciel, rodzic, opiekunowie wycieczki nauczyciel, dziecko tygodnie 1 tydzień następne 2 tygodnie kwiecień maj Kryteria oceniania Wszystkie działania dzieci są chwalone. Szczególne nagradzane wesołymi buźkami. Na koniec każde dziecko otrzymuje naklejkę z herbem Gdyni. Prezentacja projektu Wystawa prac plastycznych pt. Herb Gdyni, zaproszenie do oglądania dzieci z przedszkola i rodziców. Magdalena Tuszyńska, Krystyna Kościńska, Jadwiga Całus Przedszkole nr 43 w Gdyni 31

32 Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Wyruszamy na wyprawę po Gdyni Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla dzieci 5-6-letnich. Temat: Wyruszamy na wyprawę po Gdyni. Cele ogólne: wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne; wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia. Cele operacyjne Dziecko potrafi: wymienić nazwę swojego miasta; wskazać na mapie Polski położenie Gdyni; opisać wybrane instytucje, zabytki i miejsca związane z Gdynią; wymienić bogactwa płynące z morza. Metody pracy: słowna (rozmowa, piosenka, opowiadanie), oglądowa (pokaz, obserwacja), czynnościowa (zadania stawiane do wykonania). Formy pracy: zbiorowa, zespołowa. Pomoce dydaktyczne: płyta z piosenką Wyruszamy na wyprawę muz. J. Partyka, sł. M. Barańska; mapa Polski; obrazy, zdjęcia, ilustracje przedstawiające charakterystyczne miejsca w Gdyni; kartki do origami, pudełka po zapałkach, kamyki, muszelki, kawałki bursztynu, patyki, piasek; chusta animacyjna; płyta z muzyką relaksacyjną. 32

33 Wyruszamy na wyprawę po Gdyni Przebieg zajęć 1. Powitanie dzieci, wprowadzenie do tematu zajęć przy piosence Wyruszamy na wyprawę. 2. Zaznaczenie na mapie Polski miejsca położenia Gdyni. 3. Wyprawa po mieście. Dzieci, spacerując po sali, zatrzymują się przy kolejnych stacjach wyprawy, gdzie zdobywają, przy pomocy nauczyciela, informacje na temat charakterystycznych miejsc naszego miasta. Osada rybacka Do najstarszych mieszkańców Gdyni należeli m.in. rybacy. Łowili oni dorsze i śledzie, głównie z łodzi wiosłowych. Do dziś z osady rybackiej na Oksywiu tak jak dawniej wypływają w morze rybacy od pokoleń trudniący się tym rzemiosłem. Morze i jego dary stanowią nadal źródło pożywienia i utrzymania dla gdynian. Port morski Gdynia ze względu na swoje położenie została wybrana jako najlepsze miejsce do budowy polskiego portu morskiego. Szczególne miejsce w rozwoju portu zajmuje Bałtycki Terminal Kontenerowy. Zbudowano go na terenie dawnego portu drzewnego na Obłużu w 1976 r. Terminal umożliwia transport towarów drogą morską i lądową na terenie Polski i innych krajów. Akwarium Gdyńskie Akwarium Gdyńskie należy do wielkich atrakcji turystycznych naszego miasta. Jego zadaniem jest gromadzenie, badanie i eksponowanie okazów roślin i zwierząt morskich z różnych stref geograficznych. Umieszczone są one w specjalnych akwariach umożliwiających zwiedzającym bezpośrednią obserwację. Dużym zainteresowaniem cieszą się zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży, których organizatorem jest Akwarium. Bulwar Nadmorski Reprezentacyjną częścią miasta, najchętniej odwiedzaną przez turystów i mieszkańców Gdyni jest bulwar Nadmorski. Jest to szczególne miejsce służące do wypoczynku, relaksu i zabawy w najbliższym sąsiedztwie pięknego, nadmorskiego krajobrazu. W pobliżu znajduje się jedyny w swoim rodzaju skwer Kościuszki i basen jachtowy. 4. Praca w zespołach podsumowanie i utrwalenie wiadomości zdobytych podczas wyprawy: 1 zespół składanie statków metodą origami; 2 zespół działania matematyczne, np. dodawanie i odejmowanie w zakresie 10 z wykorzystaniem pudełek kontenerów; 3 zespół układanie kompozycji Dno morskie z wykorzystaniem materiału przyrodniczego (muszelki, piasek, kamyki); 4 zespół wyszukiwanie przedmiotów ukrytych w pojemniku z piaskiem (muszelki, kamyki, kawałki bursztynu, patyki), określanie ich wyglądu i właściwości. 2 Lekcje z Gdynią w tle 33

34 II. W przedszkolu 5. Zabawa ruchowa z chustą animacyjną pt. Morskie fale inspirowana muzyką relaksacyjną. Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Przedszkole nr 48 w Gdyni Literatura Barańska M., A może pójdziemy nad morze?, HARMONIA, Gdańsk 2009 Małkowski K., Bedeker gdyński, OSKAR, Gdańsk 2001 Muchacka B., Zabawy badawcze w edukacji przedszkolnej, Wydaw. Nauk. Akademii Pedag., Kraków 2001 Program edukacji regionalnej Mieszkamy nad morzem, oprac. J. Kruk, P. Szemis 34

35 Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Wycieczka do osady rybackiej na Oksywiu Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla dzieci 5-6-letnich. Temat: Wycieczka do osady rybackiej na Oksywiu. Cele ogólne: wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne; kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewania się z dorosłymi i dziećmi, zgodnego funkcjonowania w zabawie i sytuacjach zadaniowych. Cele operacyjne Dziecko potrafi: wyjaśnić zasady bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym; wskazać, jak prawidłowo zachować się w środkach komunikacji miejskiej; wyróżnić cechy charakterystyczne krajobrazu nadmorskiego; opowiedzieć, na czym polega praca rybaka; nazwać narzędzia pracy rybaka; dzielić się spostrzeżeniami z wycieczki; ilustrować ruchem treść opowiadania. Metody pracy: słowna (rozmowa, piosenka, opowiadanie); oglądowa (pokaz, obserwacja); czynnościowa (zadania stawiane do wykonania). Formy pracy: indywidualna, zbiorowa. Pomoce dydaktyczne: lornetki, latarki, pojemniki do przenoszenia eksponatów, aparat fotograficzny; płyta z muzyką A. Vollenweidera. 2* 35

36 II. W przedszkolu Przebieg zajęć 1. Zapoznanie dzieci z tematem i celem wycieczki, przypomnienie zasad bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym oraz właściwego zachowania w czasie korzystania ze środków transportu komunikacji miejskiej. 2. Spacer do osady wyznaczonym szlakiem. 3. Przywitanie się z morzem piosenką Morze, nasze morze, podziwianie nadmorskiego krajobrazu (wydmy, rokitnik, żarnowiec). 4. Oczekiwanie na rybaków wracających z połowu, wypatrywanie ich przez lornetkę, zabawa z latarkami (nadawanie sygnałów świetlnych). 5. Obserwacja pracy rybaków (wyciąganie łodzi na brzeg, segregowanie ryb, suszenie sieci ) 6. Spotkanie z rybakiem na łodzi słuchanie morskich opowieści, wykonanie pamiątkowego zdjęcia do kroniki przedszkolnej. 7. Ćwiczenia grafomotoryczne na piasku. 8. Spacer brzegiem morza słuchanie odgłosów morza, zbieranie ciekawych okazów przyrodniczych (muszle, kamienie, bursztyn, korzenie drzew), zabawy na plaży. 9. Powrót do przedszkola, wzbogacenie kącika morskiego o eksponaty przyniesione z wycieczki. 10. Zabawa metodą Orffa i Labana Osada rybacka do muzyki A. Vollenweidera. Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Przedszkole nr 48 w Gdyni 36

37 Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Mali gdyńscy artyści Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla dzieci 5 6-letnich. Temat: Mali gdyńscy artyści. Cel ogólny: rozwijanie wrażliwości i umiejętności plastycznych. Cele operacyjne Dziecko potrafi: wyjaśnić zasady bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym, opowiedzieć, jak prawidłowo zachować się w środkach komunikacji miejskiej, wyróżnić cechy charakterystyczne krajobrazu nadmorskiego, tworzyć pracę plastyczną inspirowaną odgłosami morza, dzielić się spostrzeżeniami z wycieczki. Metody pracy: słowna (pogadanka, rozmowa), oglądowa (pokaz, obserwacja), czynnościowa (zadania stawiane do wykonania). Formy pracy: indywidualna, zespołowa. Pomoce dydaktyczne: albumy marynistyczne przyniesione przez dzieci, sztalugi, kartki, pastele. Przebieg zajęć 1. Zainteresowanie dzieci tematem zajęć poprzez oglądanie albumów marynistycznych. 2. Przypomnienie zasad bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym oraz właściwego zachowania w czasie korzystania ze środków transportu komunikacji miejskiej. 37

38 II. W przedszkolu 3. Wyjazd z przedszkola dojazd do Liceum Plastycznego w Gdyni Orłowie. 4. Spotkanie z przyszłymi artystami, oglądanie prac uczniów liceum, zapoznanie z różnymi technikami plastycznymi oraz warsztatem pracy malarza. 5. Wspólne wyjście z młodzieżą na plażę w Orłowie. 6. Plener malarski pt. O czym szumi morze? pobudzanie wyobraźni poprzez wsłuchiwanie się w odgłosy morza, inspirowanie małych artystów przez ich starszych kolegów, wykonanie prac plastycznych pastelami. 7. Prezentacja wykonanych prac, nadawanie tytułów. 8. Stworzenie galerii prac dzieci na terenie przedszkola. 9. Zaproszenie gości z Liceum Plastycznego na otwarcie galerii. Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Przedszkole nr 48 w Gdyni 38

39 Joanna Kurek Moje miasto Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla dzieci 5 6-letnich i rodziców. Temat: Moje miasto. Cel ogólny: kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziców, grupy rówieśniczej, wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej. Cele operacyjne Dziecko potrafi: wymienić podstawowe informacje o miejscu zamieszkania, wskazać ciekawe miejsca w Gdyni, wykonać pracę plastyczną dowolną techniką. Metody pracy: słowna (rozmowa, piosenka, opowiadanie); oglądowa (pokaz, obserwacja); czynnościowa (zadania stawiane do wykonania). Formy pracy: zbiorowa, zespołowa. Pomoce dydaktyczne: prezentacja multimedialna przygotowana przez nauczycielkę; arkusze papieru, farby, pędzle, szmatki; CD z nagraniem odgłosów znad morza; kartki z hasłami do zabawy dramowej oraz z zagadkami, koszyczki. Przebieg zajęć 1. Powitanie dzieci i rodziców na wspólnym spotkaniu Morska fala. Cała grupa siedzi w kole (dzieci na przemian z rodzicami), trzymając się za ręce. Prowadzący zajęcia 39

40 II. W przedszkolu puszcza iskierkę na zasadzie fali, czyli przez ściśnięcie i jednoczesne uniesienie dłoni sąsiada. Ten z kolei przekazuje uścisk dalej, unosząc do góry dłoń osoby siedzącej obok 1). 2. Prezentacja multimedialna Gdynia moje miasto pokaz slajdów przedstawiających historię Gdyni, jej najciekawsze zakątki, miejsca, które warto zobaczyć, wraz z krótkim komentarzem nauczycielki. 3. Rozmowa na temat pokazu, dzielenie się własnymi spostrzeżeniami, doświadczeniami przez dzieci i rodziców na temat Gdyni. 4. Zabawa ruchowa Spacer po Gdyni dzieci wspólnie z rodzicami spacerują po ulicach Gdyni w rytm muzyki, na przerwę w muzyce dzieci i rodzice wypatrują ciekawych miejsc w Gdyni. 5. Zgaduj-zgadula rozwiązywanie zagadek o Gdyni. Rodzice i dzieci siedzą w kręgu na dywanie. Prowadzący ma w koszyczku kartki z zagadkami o Gdyni. Dzieci losują zagadki dla rodziców. Odpowiedzi nagradzane są brawami. 6. Zabawa relaksacyjna Autobus dzieci wraz z rodzicami ustawieni w parach w rozsypce na dywanie. Dziecko siedzi do rodzica tyłem. Rodzic wykonuje masażyk zgodnie z instrukcją prowadzącego, później następuje zamiana dziecko wykonuje masażyk rodzicowi 2). 7. Zabawa dramowa Co robię w Gdyni? dzieci wraz z rodzicami siedzą w kręgu, losują hasło, które mają zaprezentować wraz z rodzicem, wczuwając się w rolę. 8. Działalność plastyczna podanie tematu pracy plastycznej, omówienie różnorodnych technik, które można wykorzystać podczas pracy (malowanie farbami akwarelowymi, plasteliną, kaszą, techniki collage). 9. Zaproszenie do stołów, praca w zespołach (dziecko rodzic) przy stołach. Wspólne porządkowanie stanowisk po skończonej pracy. 10. Prezentacja prac dzieci i rodziców, omówienie, przygotowanie wystawy prac dla całego przedszkola. 11. Podziękowanie dzieciom i rodzicom za wspólnie spędzony czas. Joanna Kurek Przedszkole nr 48 w Gdyni Literatura Bogdanowicz M., Okrzesik D., Opis i planowanie zajęć według Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2006 Bogdanowicz M., Rymowanki przytulanki, FOCUS, Gdańsk ) M. Bogdanowicz, D. Okrzesik, Opis i planowanie zajęć według Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2006, s ) M. Bogdanowicz, Rymowanki przytulanki, FOCUS, Gdańsk 2002, s

41 III wszkole podstawowej

42

43 Katarzyna Kałuża Poznajemy herb i flagę Gdyni Informacje wstępne: scenariusz zajęć dla 6 7-latków; czas 45 min. Temat: Poznajemy herb i flagę Gdyni. Cel ogólny: kształtowanie szacunku dla tradycji, wzmocnienie więzi z regionem. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: wskazać na mapie Morze Bałtyckie i Gdynię, swobodnie wypowiadać się na zadany temat, określić słownie i graficznie herb i flagę Gdyni. Metody pracy: burza mózgów, skojarzenia, praktyczna, odkrycie. Formy pracy: indywidualna, w parach i grupach. Środki dydaktyczne: piosenka Morze, nasze morze (magnetofon) lub inna nt. morza, mapa geograficzna Polski, wydrukowane w kolorze herb i flaga Gdyni, najlepiej formatu A4, elementy herbu Gdyni: czerwone kartki papieru z naniesioną linią herbu, żółte kartki z narysowanymi rybkami i białe kartki z mieczem (przygotowane do wycięcia dla uczniów), magnesy, flagi Gdyni gotowe do pokolorowania, kolorowanka nt. Gdyni. 43

44 III. W szkole podstawowej Przebieg lekcji Nauczyciel: wita uczniów (1 min); odtwarza piosenkę pt. Morze, nasze morze w celu wprowadzenia kontekstu lekcji (2 min); elicytuje słowo Gdynia, zadając pytania do piosenki, pokazując Morze Bałtyckie na mapie geograficznej Polski i pytając o znane dzieciom miasta nadmorskie (2 min); prosi chętne osoby o wskazanie na mapie Morza Bałtyckiego i Gdyni; pyta dzieci: Co wiecie o Gdyni?, elicytując w ten sposób pojęcie flagi i herbu miasta (5 min); proponuje uczniom, aby w grupach 4-osobowych spróbowali ułożyć herb Gdyni z wyciętych wcześniej elementów; pomaga dzieciom stworzyć prawidłowy herb w taki sposób, aby to one same wpadły na prawidłowe ułożenie znaków celem ćwiczenia jest zapoznanie się z herbem Gdyni metodą odkrycia, a także ćwiczenie motoryki ręki (10 min); przypina do tablicy prawidłowy herb Gdyni, grupy sprawdzają swoje prace i przyklejają wycięte elementy (5 min); pyta uczniów, co mogą oznaczać poszczególne elementy herbu, elicytując, a następnie tłumacząc jego symbolikę (5 min); przypomina, że oprócz herbu miasto ma też swoją flagę; przypina flagę Gdyni na tablicy, zadając pytania o jej symbolikę (np. kolor niebieski morze, niebo); prosi uczniów o pokolorowanie w parach flagi Gdyni, co pomoże im utrwalić sobie jej wygląd (10 min); podsumowując lekcję, przypomina położenie Gdyni na mapie, sprawdza, czy uczniowie pamiętają symbolikę herbu i flagi Gdyni (5 min). Zadanie dodatkowe, jeśli zostanie czas: dzieci kolorują obrazek związany z Gdynią (poniżej). Źródło: _ /3+KOLOROWANKI+tematyczne/ POLSKA*2c+Europa*2c+*c5*9awiat/Polska/miasta+i+regiony+Polski/ Polska+p*c3*b3*c5*82nocna+-+kolorowanka Katarzyna Kałuża Zespół Szkół nr 2 w Redzie 44

45 Krystyna Ciesielska A ja kocham moją Gdynię Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla uczniów klasy III. Temat: A ja kocham moją Gdynię. Cel ogólny: wspomaganie wszechstronnego rozwoju ucznia i poczucia przynależności do regionu. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: wskazywać Gdynię na mapie Polski, pisać wielką literą nazwy ulic, wymienić główne ulice Gdyni, opowiadać o ciekawych miejscach w Gdyni, układać wyrazy według alfabetu, śpiewać piosenkę o swoim mieście, opisywać słowami herb Gdyni, wyróżnić herb Gdyni wśród herbów innych miast. Metody pracy: słowne: pogadanka, praca z tekstem, działań praktycznych. Formy pracy: indywidualna, grupowa. Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, kartony z nazwami ważniejszych ulic miasta, szablony herbu Gdyni, ilustracje, zdjęcia, foldery o Gdyni, wykaz herbów miast, brystol, środki plastyczne. Środki multimedialne: komputery z dostępem do Internetu. Przebieg zajęć 1. Opisanie i ustalenie położenia naszego miasta na mapie Polski: określanie położenia geograficznego (północ Polski, nad morzem), wyszukiwanie Gdyni na mapie, czytanie nazw miast sąsiadujących z Gdynią, przypomnienie miast Trójmiasta. 45

46 III. W szkole podstawowej 2. Wyjaśnianie zaprezentowanego hasła Gdynia moje miasto (pogadanka z wykorzystaniem pytań kluczowych): Czy potrafimy wyjaśnić znaczenie tych słów? Dlaczego możemy mówić moja Gdynia? Czy jest to trafne określenie i dlaczego? Co jest najpiękniejsze w naszym mieście? Co zmienilibyśmy, by Gdynia była jeszcze piękniejsza? 3. Po czym rozpoznamy Gdynię wśród innych miast? opisywanie słowami herbu Gdyni, wskazywanie herbu Gdyni wśród herbów innych miast, kolorowanie szablonu herbu naszego miasta. 4. Głośne czytanie nazw głównych ulic Gdyni zaprezentowanych na tablicy magnetycznej: przypomnienie pisowni nazw ulic wielką literą, układanie nazw ulic według alfabetu zapisywanie w zeszytach, głośne odczytywanie wykonanego ćwiczenia, sprawdzanie poprawności wykonania. 5. Prezentacja ilustracji, folderów, zdjęć z ważnymi miejscami w mieście (pomniki, miejsca pamięci narodowej, plaża): omawianie, wyszukiwanie ciekawostek, dzielenie się wrażeniami. Przerwa organizacyjna na przejście do pracowni komputerowej. 6. Praca przy komputerze: wyszukiwanie w Internecie informacji o Gdyni z wykorzystaniem wyszukiwarki internetowej: (dobieramy czas pracy przy komputerze do sprawności informatycznej uczniów). 7. Po zakończeniu pracy rozmowa ukierunkowana pytaniami: Co już wiemy o Gdyni? Jakie nowe wiadomości zdobyliśmy? Jakie poznaliśmy ciekawostki? O czym musimy pamiętać, mówiąc o Gdyni? Dlaczego musimy dbać o nasze miasto? Jak rozumiemy określenie: świadomy gdynianin? Powrót do klasy. 8. Praca w grupach wykonanie plakatu pod hasłem Gdynia miasto dla turystów z zastosowaniem różnych technik plastycznych: przypomnienie, co to jest plakat i czym się charakteryzuje, przydzielenie obowiązków w grupie, sprawdzanie realizacji tematu, ocenianie prac i wybór najciekawszych, wystawa prac. 46

47 A ja kocham moją Gdynię 9. Układanie rymowanek o Gdyni, głośne ich recytowanie. Przykładowe rymowanki: Gdynia jest zielona i piękna Turystom z zachwytu aż serce pęka. Kocham Gdynię moją A władze się o Nią dwoją i troją. A ja kocham moją Gdynię Bo ma w swojej nazwie dynię. Gdynia to miasto moje Wciąż wzbogaca progi swoje. Zapraszamy, zapraszamy! Same cuda i dziwy w naszej Gdyni mamy! Do Gdyni turystów zapraszamy! Ponieważ wiele tu cudnych miejsc mamy! Przyjeżdżaj, turysto, właśnie do Gdyni! Bo żadne miasto szczęśliwszym Cię nie uczyni! 10. Śpiewanie piosenki pt. A ja kocham moją Gdynię... Gdzieś w Paryżu czy w Londynie Może nawet lepiej być A ja kocham moją Gdynię Tylko w Gdyni pragnę żyć. 11. Ewaluacja zajęć: Czy dzisiejszy temat był ciekawy? Co nowego dowiedzieliśmy się o Gdyni? Które zadanie było najciekawsze? O czym musimy pamiętać, będąc gdynianami? 12. Ocena pracy uczniów. Krystyna Ciesielska doradca metodyczny edukacji wczesnoszkolnej Szkoła Podstawowa nr 42 w Gdyni 47

48 Liliana Koszałka Moje miasto Gdynia Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla klasy III. Rodzaj edukacji: społeczna. Treści podstawy programowej: zna najbliższą okolicę, jej ważniejsze obiekty, tradycje; wie, w jakim regionie mieszka; orientuje się w tym, że są ludzie szczególnie zasłużeni dla miejscowości, w której mieszka; wyszukuje w tekście potrzebne informacje i w miarę możliwości korzysta ze słowników i encyklopedii; uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji; pod kierunkiem nauczyciela korzysta z podręczników oraz innych środków dydaktycznych. Temat: Gdynia moje miasto: położenie, historia i ludzie szczególnie zasłużeni dla rozwoju miejscowości. Cele ogólne: określenie położenia Gdyni; zapoznanie uczniów z postaciami, które w szczególny sposób przyczyniły się do budowy i rozwoju miasta: Antoni Abraham, Tadeusz Wenda, Jan Radtke, Eugeniusz Kwiatkowski, Kazimierz Porębski; zaznajomienie z historią miejscowości. Cele operacyjne Uczeń powinien: wskazać położenie swojej miejscowości, wymienić postacie, które w szczególny sposób przyczyniły się do budowy i rozwoju Gdyni, wymienić w kolejności litery alfabetu, wskazać źródła informacji na dany temat, wiedzieć, co to jest plan miasta i do czego służy, opisać podstawowe fakty związane z historią Gdyni, rozwiązać zagadki, odnaleźć Gdynię na mapie Polski i określić jej położenie, napisać imiona i nazwiska oraz nazwy ulic, miejscowości, mórz i krain geograficznych wielką literą, swobodnie wypowiadać się na podany temat, 48

49 Moje miasto Gdynia odszukać według alfabetu określone hasło, wyszukać w podanym tekście niezbędne informacje i sporządzić krótką notkę, przedstawić zebrane informacje w formie wypowiedzi ustnej: spójnej, logicznej i zrozumiałej dla słuchaczy, ułożyć według alfabetu nazwiska, czytać ze zrozumieniem i dopasować odpowiednie notki do postaci, posługiwać się planem miasta, przedstawić w kilku zdaniach historię Gdyni, uzupełnić tekst z lukami. Cele wychowawcze: kształtowanie szacunku wobec dorobku przeszłych pokoleń ludzi tworzących Polskę morską ; kształtowanie potrzeby ochrony środowiska nadmorskiego i dbałości o stan czystości miasta; kształtowanie umiejętności współdziałania w grupie. Czas trwania: 2 x 45 min. Metody nauczania: podające: słowna pogadanka, opowiadanie oglądowa pokaz; problemowa (poszukująca); praktyczna; waloryzacyjna metoda o charakterze ekspresyjnym. Formy organizacyjne: indywidualna, grupowa, zbiorowa. Środki dydaktyczne: zagadki, mapa Polski, albumy o Gdyni, m.in. S. Kitowskiego i M. Sokołowskiej Ulice Gdyni. O historii i patronach (5 egzemplarzy), zdjęcia osób, które przyczyniły się do budowy i rozwoju Gdyni: Antoniego Abrahama, Tadeusza Wendy, Eugeniusza Kwiatkowskiego, Kazimierza Porębskiego, Jana Radtkego; paski papieru w pięciu kolorach; zdjęcia miasta z okresu międzywojennego (np. z kalendarzy), plan miasta (5 egzemplarzy); karty pracy. 3 Lekcje z Gdynią w tle 49

50 III. W szkole podstawowej Przebieg zajęć Wprowadzenie 1. Nauczyciel czyta zagadki, a ich rozwiązania zapisuje na tablicy (większość zagadek zaczerpnięto z książki pod redakcją C. Cyrańskiego Zagadki dla najmłodszych, wydawnictwo MAC EDUKACJA S.A., Kielce 1996): Spokojne jest gładkie niczym tafla szklana. A w gniewie huczących kłębi się bałwanach. Ma mostek, choć to nie rzeka. Przybija, gdy wraca z daleka. Ma dziób, nie dziobie wcale, pruje nim morskie fale. Gdzie dniem i nocą huk roboty, syczą palniki, walą młoty, zgrzytają świdry, piły zębate, a mocne ręce budują statek. Płyną pod banderą daleko od brzegu. Naszych morskich granic dniem i nocą strzegą. W małym domku same szyby. W środku woda a w niej ryby. Gdy w wakacje słońce mocniej praży, każdy marzy, aby leżeć lub bawić się na... Każdy statek do niego zawinie, kiedy jego rejs przeminie. MORZE STATEK STOCZNIA OKRĘTY AKWARIUM PLAŻA PORT Następnie nauczyciel pyta uczniów, z czym kojarzą się im te słowa. Z jaką miejscowością? Rozwiązanie to GDYNIA. 2. Odszukanie na mapie Polski Gdyni. Uczniowie udzielają odpowiedzi na następujące pytania: Gdzie leży Gdynia? W jakiej części Polski? (na północy) Nad jakim morzem? (Morzem Bałtyckim) W jakiej krainie geograficznej? (Pobrzeżu Gdańskim) W jakim województwie? (pomorskim) Jakie miasta z nią sąsiadują? (Rumia, Sopot, Gdańsk) Część główna Swobodne wypowiedzi uczniów na temat miasta: dotyczące krajobrazu, zabytkowych, ciekawych i ważnych miejsc dla mieszkańców; zwrócenie uwagi na stan czystości miasta, podkreślenie roli mieszkańców w tej kwestii.

51 Moje miasto Gdynia Przerwa śródlekcyjna Zabawa Reklamuję swoją miejscowość uczniowie przez chwilę zastanawiają się, w jaki sposób zareklamować swoją miejscowość turystom: przedstawienie reklamy przez chętne dzieci (indywidualnie lub w grupie), rozmowa na temat walorów miejscowości ujętych w poszczególnych prezentacjach. 4. Postawienie problemu: Co wiecie na temat historii naszego miasta i ludzi, którzy je budowali? Chętni uczniowie dzielą się swoją wiedzą. 5. Zapoznanie się uczniów z postaciami w szczególny sposób zasłużonymi dla Gdyni (Tadeusz Wenda, Eugeniusz Kwiatkowski, Jan Radtke, Antoni Abraham, Kazimierz Porębski): uczniowie wybierają paski w pięciu kolorach, tworząc w ten sposób grupy; każda grupa losuje kartę pracy z innym imieniem i nazwiskiem (karta nr 1), a następnie szuka informacji w książce Ulice Gdyni. O historii i patronach lub encyklopedii, robiąc notatki. Przerwa 6. Omówienie i prezentacja swojej wiedzy przez poszczególne grupy (każda po kolei): uczniowie wybierają zdjęcie, które przedstawia ich postać, przyczepiają je do tablicy i piszą jej imię i nazwisko; po tym następuje krótkie jej omówienie i przedstawienie, z wykorzystaniem pytań pomocniczych umieszczonych w karcie pracy nr Uzupełnienie karty pracy nr 2: zadaniem uczniów jest najpierw wpisanie według alfabetu imion i nazwisk, a następnie dobranie odpowiedniej notki i wklejenie jej we właściwą rubrykę; odczytanie przez dzieci uporządkowanych informacji. 8. Postawienie problemu: W jaki sposób honoruje się osoby, które zrobiły coś szczególnego, przyczyniły się do czegoś ważnego? uczniowie udzielają odpowiedzi, np.: stawia się im pomniki, nadaje różnym obiektom ich imiona, nazywa ulice, skwery, parki; każda z grup otrzymuje plan Gdyni i kartę pracy nr 3. Jej zadaniem jest wpisanie według alfabetu nazw ulic (Abrahama, Kwiatkowskiego itd.), a następnie ich odszukanie na planie i zapisanie, w jakich dzielnicach Gdyni się znajdują. 9. Krótkie opowiadanie nauczyciela o historii Gdyni poparte zdjęciami z okresu międzywojennego oraz albumami, z uwzględnieniem postaci, o których była mowa wcześniej. Zakończenie 10. Zadanie pracy domowej uzupełnienie tekstu z lukami wyrazami z ramki w odpowiedniej formie (karta pracy nr 4). Ewaluacja Uczniowie siadają w kręgu. Nauczyciel wybiera jedną osobę, która wciela się w postać turysty z Zakopanego i chce się czegoś dowiedzieć na temat historii Gdyni, jej budowniczych 3* 51

52 III. W szkole podstawowej i ciekawych miejsc do obejrzenia. Turysta zadaje pytania, a pozostali uczniowie udzielają mu odpowiedzi. Liliana Koszałka Szkoła Podstawowa nr 40 w Gdyni Załączniki KARTA PRACY NR 1 grupa zielonych 1. W jakich latach żył? 2. Kim był? Czym się zajmował? Eugeniusz Kwiatkowski 3. Jaki był jego wkład w budowę i rozwój Gdyni? 52

53 Moje miasto Gdynia KARTA PRACY NR 2 Imię i nazwisko ucznia... Wpisz postacie w kolejności alfabetycznej, a następnie dobierz do nich odpowiednie notki i wklej je we właściwe rubryki. Nazwisko i imię Dokonania tej postaci dla Gdyni 53

54 III. W szkole podstawowej ( ) Obrońca polskości Kaszub. Po zaślubinach Polski z morzem osiadł w Gdyni w domku przy ul. Starowiejskiej 30. Został radnym gminnym i gorąco popierał budowę w Gdyni portu handlowego oraz przekształcenia wsi w miasto. ( ) Szef Departamentu dla Spraw Morskich, wiceadmirał Polskiej Marynarki Wojennej. Organizował polską administrację morską. Gorąco popierał wybudowanie w Gdyni portu wojennego i handlowego oraz Szkoły Morskiej w Tczewie. ( ) Budowniczy Gdyni, minister przemysłu i skarbu. Wznowił ciągnące się prace przy budowie portu. Zamówił we Francji pierwsze statki handlowe. Dzięki jego działaniom Gdynia rozwijała się błyskawicznie. ( ) Twórca projektu i budowniczy portu morskiego w Gdyni. Dokonał wyboru miejsca na budowę przyszłego portu i wykonał projekt. Kierował budową do 1932 r. Potem pracował w Urzędzie Morskim w Gdyni. ( ) Pierwszy polski wójt Gdyni. Widział Gdynię wielkim miastem portowym wtedy, gdy politycy jeszcze o tym nie myśleli. Bardzo dobry gospodarz miasta, który dbał o jego rozwój. 54

55 Moje miasto Gdynia KARTA PRACY NR 3 Imię i nazwisko ucznia... Wpisz ulice w kolejności alfabetycznej, a następnie napisz, w jakiej dzielnicy Gdyni się znajdują. Skorzystaj z planu miasta. Nazwa ulicy Dzielnica Gdyni KARTA PRACY NR 4 Imię i nazwisko ucznia... Uzupełnij tekst właściwymi wyrazami z ramki w odpowiedniej formie. Trójmiasto północ port nowoczesne pomorskie admirał inżynier wieś Oksywie Gdynia to miasto leżące na... Polski nad Morzem Bałtyckim w województwie.... Razem z Gdańskiem i Sopotem tworzy tzw.... Najwcześniejsza wzmianka o Gdyni (w zapisie Gdina), która należała wówczas do parafii..., pochodzi z 1253 roku. Duże znaczenie dla rozwoju miejscowości miało połączenie kolejowe miast Pomorza Zachodniego z Gdańskiem utworzone w 1870 roku. Do XX wieku Gdynia była niewielką... z 1922 roku o budowie... rybacką. Jednak decyzja sejmu handlowego oraz wojennego i rybackiego sprawiła, że Gdynia w szybkim tempie przekształciła się w... miasto. Dlatego już 10 lutego 1926 roku otrzymała prawa miejskie. Za największych budowniczych Gdyni uważa się ministra Eugeniusza Kwiatkowskiego,... Kazimierza Porębskiego oraz... Tadeusza Wendę. Wspaniały rozwój Gdyni trwał aż do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku. 55

56 Katarzyna Połchowska Czy znasz swoje miasto? Informacje wstępne: scenariusz projektu dla klasy III, czas realizacji ok. 3 tygodni. Temat: Czy znasz swoje miasto? Cel główny: poznanie swojej miejscowości i zaprezentowanie jej uroku oraz zabytków kolegom z zagranicy. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: wskazać Gdynię na mapie Polski i Europy, wskazać 3 wybrane miejsca na planie Gdyni, rozpoznać 5 charakterystycznych miejsc Gdyni na podstawie fotografii, wymienić po 2 atrakcje z każdego rozdziału stworzonego przewodnika, wyszukać potrzebne informacje z pomocą dorosłego, napisać kilka zdań na dany temat, zaprezentować wyniki pracy swojej oraz pracy grupy, ocenić swoją pracę. Metoda pracy: projekt edukacyjny. Forma realizacji: wykonanie przewodnika po Gdyni (burza mózgów, a następnie dyskusja kierowana i wybór tej formy prezentacji informacji o Gdyni). Ustalenie kontraktu Realizacja projektu: Zadania do zrealizowania 1. Praca z mapą każda grupa otrzymuje fizyczną mapę Europy, fizyczną mapę Polski oraz ksero mapy konturowej Polski. Zadania: Odszukajcie Gdynię na mapie Polski i Europy oraz zaznaczcie na mapie konturowej. Krótko opiszcie położenie Gdyni w Polsce i w Europie. Osoba odpowiedzialna uczniowie Termin realizacji podczas zajęć 56

57 Czy znasz swoje miasto? 2. Praca z planem Gdyni wspólne zbiorowe omówienie oznaczeń na planie miasta oraz sposobu korzystania z niego, a następnie praca w grupach. Zadanie: Odszukajcie Witomino, ulicę Stawną i budynek naszej szkoły. 3. Oglądanie przewodników i albumów o Gdyni, omówienie, w jaki sposób są tam prezentowane informacje o mieście. 4. Burza mózgów jakie rozdziały powinien zawierać nasz przewodnik. Grupowanie pokrewnych tematów i wybór 5 najważniejszych rozdziałów. 5. Zadanie domowe zebranie informacji wraz z rodzicami (z przewodników, folderów, Internetu, rozmów z mieszkańcami itp.) na dany temat (każda grupa dostaje inny temat). Najpierw uczniowie wraz z rodzicami wyszukują informacje, następnie udają się na spacer po Gdyni i wykonują zdjęcia ważnych obiektów. Tematy dla grup: Miejsca, które warto zobaczyć, gdzie wybrać się na spacer. Kino i teatr. Obiekty sportowe i rekreacyjne na 4 pory roku. Miejsca, które warto zwiedzić (muzea, zabytki, pomniki). Co daje nam morze? Zadanie: Przygotuj krótką informację na dany temat w formie pisemnej i dołącz zdjęcia najciekawszych miejsc lub obiektów. 6. Zabawa Zgadnij, jakie to miejsce. Rozwiązywanie zagadek słownych lub obrazowych na temat Gdyni. 7. Zabawa pantomimiczna Co można robić w Gdyni w weekend? uczniowie i nauczyciel uczniowie i nauczyciel uczniowie i nauczyciel uczniowie i rodzice uczniowie i nauczyciel uczniowie podczas zajęć podczas zajęć podczas zajęć cały tydzień podczas zajęć podczas zajęć 57

58 III. W szkole podstawowej 8. Praca w grupach przygotowanie rozdziału do przewodnika na podstawie materiałów zebranych z rodzicami. Zadania: Przeczytajcie po kolei swoje notatki oraz obejrzyjcie przyniesione zdjęcia. Pogrupujcie informacje i wybierzcie te najczęściej powtarzające się lub najważniejsze. Na wspólnej kartce wypiszcie najważniejsze miejsca i krótko je opiszcie. Po sprawdzeniu i poprawieniu dołączcie zdjęcia. uczniowie 9. Sprawdzanie i poprawianie błędów. uczniowie i nauczyciel 10. Prezentacja pracy grup pokazanie i omówienie kolejnych rozdziałów przewodnika, ocena pracy własnej i kolegów. 11. Zabawa utrwalająca zdobyte informacje Quiz o Gdyni. 12. Połączenie elementów w całość i wysłanie gotowego przewodnika kolegom we Francji. uczniowie uczniowie i nauczyciel uczniowie i nauczyciel podczas zajęć podczas zajęć podczas zajęć podczas zajęć podczas zajęć Katarzyna Połchowska Szkoła Podstawowa nr 12 w Gdyni 58

59 Hanna Szopińska-Pawełko, Balbina Wawrzyniak Gdynia tu mieszkam Informacja wstępna: scenariusz lekcji przyrody dla klasy IV. Temat: Gdynia tu mieszkam. Cele główne: wzbudzenie zainteresowania Gdynią, poszerzenie wiedzy i słownictwa związanego z Gdynią i tematyką morską, rozwijanie percepcji wzrokowej i koordynacji wzrokowo-ruchowej. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: wskazać i zaznaczyć na mapie Trójmiasto, Morze Bałtyckie i Zatokę Gdańską, rozpoznać zwierzęta zamieszkujące Bałtyk, wymienić zabytki Gdyni oraz ludzi zasłużonych dla miasta, nazwać dzielnice Gdyni, przyporządkować im ich źródłosłów. Formy i metody pracy: praca indywidualna i w grupach, ćwiczenia, praca z mapą, działania plastyczne. Materiały: mapa konturowa Polski, szablon rybki, wykreślanka, krzyżówki, szablony (w załącznikach). Przebieg lekcji 1. Tu mieszkam. Na schematycznej mapie Polski (powieszonej na tablicy) uczniowie zaznaczają i podpisują: Gdańsk, Sopot, Gdynię, Zatokę Gdańską i Morze Bałtyckie. 59

60 III. W szkole podstawowej 2. Kolorowe rybki uczniowie obrysowują i wycinają szablon rybki, wpisują swoje imiona i tak przygotowane wizytówki przyczepiają pod nazwą naszego miasta. 3. Do Gdyni! Nauczyciel proponuje uczniom wyprawę do mariny w Gdyni. Środek transportu uczestnicy poznają po odszukaniu i połączeniu prostymi liniami podanych par punktów (załącznik nr 1). 4. W podwodnym świecie Bałtyku. W ramkę wpisano nazwy zwierząt zamieszkujących morskie wody Bałtyku. Uczniowie muszą je odszukać w wykreślance i otoczyć pętlą (załącznik nr 2). 5. Spacerkiem po skwerze Kościuszki. Oczom dzieci ukazały się... Aby dowiedzieć się, co zobaczyły dzieci, nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy: dziewczynek i chłopców. Każdej grupie przekazuje do rozwiązania krzyżówkę z hasłem (załącznik nr 3). 6. Sławni gdynianie. Dzieci podczas swej wycieczki dowiadują się o ludziach, dzięki którym nasze miasto rozwijało się. Zadaniem uczniów jest dobrać w pary nazwiska znanych ludzi z informacjami o nich (załącznik nr 4). 7. Poznajemy dzielnice Gdyni. Uczniowie dowiadują się, że nazwa naszego miasta pochodzi od słów Gdinam, ad Gdinam, co oznacza błoto, trzęsawisko i pojawiła się po raz pierwszy pod datą 1253 r. Obecnie Gdynia podzielona jest na 22 dzielnice. Zadaniem uczniów jest połączenie nazw dzielnic z tablicami informującymi, skąd pochodzą ich nazwy (załącznik nr 5). 8. Na pożegnanie. Na zakończenie wycieczki po Gdyni uczestnicy wesoło krzyknęli Żeby dowiedzieć się co, należy rozwiązać krzyżówki (załącznik nr 6). Hanna Szopińska-Pawełko Szkoła Podstawowa nr 40 w Gdyni Balbina Wawrzyniak doradca metodyczny ds. świetlic szkolnych Szkoła Podstawowa nr 40 w Gdyni Literatura Szopińska-Pawełko H., Mała historia Gdyni, Wydawnictwo IPJ, Wejherowo

61 Gdynia tu mieszkam Załącznik nr 1 A B C D E F G H I J K L M N O P R S T A-11E 10A-14E 2L-11L 11F-1F 11E-11S 10L-10R 14E-14P 1F-10K 2L-10R 10F-10K 14P-11S Załącznik nr 2 dorsz, śledź, makrela, łosoś, turbot, szprot, troć, sieja, chełbia, flądra, omułek, morświn, foka, belona A T R O Ć G F L Ą D R A A S O M U Ł E K D M O R Ś W I N T A R F R R J I G J S I D C U K D B I I D F I R Z R F H R R R O Ł O S O Ś O P F O E B E Ł N T T T E L G R G K Ł O L D O R S Z B E L O N A B T A C F D D S W D H T F D I M N S I E J A W Ź B D R J A 61

62 III. W szkole podstawowej Załącznik nr 3 KRZYŻÓWKA DLA DZIEWCZYNEK Najwyższy stopień oficerski w marynarce wojennej. 2. Żeglarska piosenka. 3. Gdańsk, Sopot, Gdynia. 4. Dowódca statku lub jachtu. 5. Duży statek morski. 6. Wielki zamknięty obszar wodny. 7. Dzielnica, której nazwa pochodzi od imienia Witom. 8. Tylna część statku lub łodzi. 9. Mała rybka o grzbiecie brunatnozielonym i srebrzystych bokach. 10. Zespół ludzi pracujących na statku.... trzymasztowy żaglowiec, obecnie statek-muzeum. KRZYŻÓWKA DLA CHŁOPCÓW Flaga znak przynależności państwowej statku. 2. Malownicza dzielnica Gdyni, to tam znajduje się gdyńskie molo. 3. Zamiast kości ma ości. 4. Najstarsza dzielnica Gdyni. 5. Urwisty brzeg morski. 6. Bardzo mocna lina trzymająca statki przy nabrzeżu. 7. Wbija się w dno i utrzymuje statek na miejscu. 8. Gdańsk, Sopot, Gdynia. 9. Zakład zajmujący się budową, remontem i konserwacją statków. 10. Tworzy się na powierzchni morza.... okręt wojenny, obecnie muzeum. 62

63 Gdynia tu mieszkam Załącznik nr 4 EUGENIUSZ KWIATKOWSKI KRÓL KASZUBÓW WOJCIECH SZCZUREK PIERWSZY WÓJT GDYNI ANTONI ABRAHAM OBECNY PREZYDENT GDYNI JAN RADTKE KIEROWAŁ BUDOWĄ PORTU W GDYNI TADEUSZ WENDA POMYSŁODAWCA BUDOWY PORTU W GDYNI Załącznik nr 5 OKSYWIE NAZWISKO ADLER (ADLER Z NIEMIECKIEGO ORZEŁ) RZEKA PŁYNĄCA WŚRÓD CISÓW ORŁOWO KACK GRABÓWEK DRZEWO GRAB OXIHOVED GŁOWA WOŁU WITOMINO CISOWA IMIĘ WITOM RZEKA KACZA 63

64 III. W szkole podstawowej Załącznik nr Ryba morska, doskonale smakuje wędzona. 2. Inaczej busola. 3. Lekki statek żaglowy. 4. Jego pomnik stoi na placu Kaszubskim. 5. Nasze morze. 6. Najdłuższa gdyńska ulica. 7. Jest nim Dar Pomorza. 8. Legendarne drzewo Gdyni. 9. Mieszkanki oceanów, mórz, jezior i rzek. 10. Członek załogi statku lub okrętu. 11. Płat płótna rozpinany w czasie wiatru na maszcie i rejach łodzi lub statku. 12. Jest nim Błyskawica. 64

65 Agnieszka Gałęziewska Bezbłędnie o Gdyni Informacje wstępne: scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy V, czas trwania do 45 minut. Temat: Bezbłędnie o Gdyni regionalna lekcja ortografii. Cel ogólny: utrwalanie zasad ortograficznych. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: poprawnie zapisać wyrazy z trudnością ortograficzną związane z Gdynią, wyrazy oznaczające mieszkańców miast, rozpoznać nazwy najsłynniejszych zabytków Gdyni, wypowiadać się na określony temat. Metoda pracy: ćwiczenia praktyczne. Materiały dydaktyczne: herb Gdyni, plansze z nazwami własnymi, magnesy, karty pracy, słowniki ortograficzne. Przebieg lekcji 1. Nauczyciel rozpoczyna rozmową z uczniami na temat ich spacerów po rodzinnym mieście Gdyni. Po tym następują wypowiedzi chętnych uczniów. 2. Na tablicy nauczyciel zapisuje nazwy własne: Pomorze, Gdańsk, Gdynia, Sopot. Pyta uczniów, czy te nazwy są im znane. Prosi o podanie nazw mieszkańców tych miast i regionów. Wyjaśnia zasadę pisowni. 3. Nauczyciel umieszcza na tablicy plansze z członami nazw własnych: Morze Bałtyckie, Dar Pomorza, Domek Abrahama, ORP Błyskawica, Dworzec Morski (załącznik nr 1). Prosi uczniów o połączenie wyrazów we właściwą nazwę. Uczniowie indywidualnie podchodzą do tablicy. Po połączeniu wszystkich nazw nauczyciel wspólnie z uczniami wyjaśnia ich znaczenie. 4. Uczniowie zostają podzieleni na 4 grupy. Każda dostaje kartę pracy ze zdjęciami zabytków i ich opisami (załącznik nr 2, źródło: Zadaniem uczniów jest połączenie odpowiedniego zdjęcia z opisem. Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów. 4 Lekcje z Gdynią w tle 65

66 III. W szkole podstawowej 5. Uczniowie pozostają w tych samych grupach. Kolejnym zadaniem jest rozwiązanie krzyżówki (załącznik nr 3). Po rozwiązaniu zadania przedstawiciel grupy prezentuje efekty pracy. Proponowana praca domowa: Ułóż zdania z podanymi wyrazami: Gdynia, morze, muszla, bursztyn, plaża. Uwaga: herb Gdyni umieszczony zostanie na gazetce ściennej. Ewaluacja: Wyrażenia związane z Gdynią znajdą się w treści dyktanda pisanego po kilku jednostkach lekcyjnych dotyczących ortografii. Agnieszka Gałęziewska Szkoła Podstawowa nr 13 w Gdyni Załącznik nr 1 Morze Bałtyckie Domek Abrahama 66

67 Bezbłędnie o Gdyni Dar Pomorza ORP Błyskawica Dworzec Morski 4* 67

68 III. W szkole podstawowej Załącznik nr 2 Zabytki Niezwykła budowla wznosi się około trzystu metrów od brzegu w Gdyni Babich Dołach. Została wybudowana przez władze hitlerowskie w czasie II wojny światowej. W połowie lat dziewięćdziesiątych wysadzono resztki mola prowadzącego do budynku i od tego momentu nie pełni on żadnej roli. Kilkakrotnie był tłem lub miejscem wydarzeń w polskich filmach oraz serialach telewizyjnych. Obecnie jest podziwiany przez żeglarzy i miłośników ptaków, których wiele rzadkich gatunków upodobało sobie to odludne i tajemnicze miejsce. To jedyny zachowany polski okręt zbudowany przed II wojną światową, a jednocześnie najstarszy obecnie na świecie niszczyciel. Od roku 1976 zastąpił on w roli okrętu-muzeum inny niszczyciel ORP Burza i od tego czasu jego pokład zwiedziło ponad 5,5 miliona osób. Okręt-muzeum jest częścią gdyńskiego Muzeum Marynarki Wojennej. Niezwykłe znaczenie i zasługi okrętu podkreśla fakt, że 28 czerwca 1987 r., w półwiecze służby pod biało-czerwoną banderą, został uhonorowany najwyższym odznaczeniem bojowym Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari. W całej historii Marynarki Wojennej RP jest to jedyne tego rodzaju wydarzenie. Order znajduje się na wystawie muzealnej pod pokładem. Został zakupiony w 1929 r. ze składek mieszkańców Pomorza na potrzeby Szkoły Morskiej w Gdyni. Jego przygoda jako jednostki szkoleniowej zakończyła się w 1982 r., kiedy został przekazany Centralnemu Muzeum Morskiemu. Obecnie jest to statek-muzeum, który każdego roku przyciąga tysiące turystów. W samym centrum Gdyni, przy ul. Starowiejskiej stoi dom, w którym w latach mieszkał kaszubski działacz Antoni Abraham. Dziś mieszczą się w nim dodatkowe sale ekspozycyjne Muzeum Miasta Gdyni, w których oglądać można wystawę Zanim powstało miasto. Jak dawniej mieszkano. Wystawa pokazuje, jak żyło się tu sto lat temu, jak prowadzono dom, jak pracowano, spędzano czas wolny, a także z jakich przedmiotów korzystano każdego dnia. Pierwsza wzmianka o tym najstarszym w Gdyni kościele pochodzi z ok r. Jest on malowniczo położony nad samym morzem w dzielnicy Oksywie, dziś znanej głównie z Akademii Marynarki Wojennej. Przez stulecia świątynia ta służyła przede wszystkim ludziom morza i im też poświęcone są tablice pamiątkowe wewnątrz świątyni. Szczególnie interesujące jest sanktuarium, nazywane Małym Panteonem Marynarki Wojennej. 68

69 Bezbłędnie o Gdyni 69

70 III. W szkole podstawowej Załącznik nr 3 Krzyżówka Miasto leżące między Gdańskiem a Gdynią. 2. Nazwisko patrona Teatru Miejskiego w Gdyni. 3. Wspólna nazwa dla Gdańska, Gdyni i Sopotu. 4. Dworzec..., można tu podziwiać najpiękniejsze jednostki pasażerskie pływające pod wszystkimi banderami świata. 5. Kamień, kopalna żywica drzew iglastych, a w rzadszych przypadkach żywicujących liściastych drzew, inaczej jantar Bałtyckie. 7. Ptak zamieszkujący nad Morzem Bałtyckim, a także nad ujściami rzek i brzegami jezior. Rozwiązaniem hasła jest nazwa krainy historyczno-geograficznej obejmującej północną część Polski, położonej nad Morzem Bałtyckim. 70

71 Agnieszka Pieleszek Modernizm gdyński Informacje wstępne: scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy V, czas realizacji: 45 min. Przeprowadzona lekcja była częścią międzyprzedmiotowego projektu edukacyjnego pt. Jak to jest zbudowane? Najciekawsze domy świata. Poprzedzona była wycieczką edukacyjną Gdyński Szlak Modernizmu oraz lekcją historii na temat różnych stylów w architekturze. Temat: Modernizm gdyński. Cele główne: pobudzanie postaw kreatywnych ucznia w procesie zdobywania umiejętności i gromadzenia wiedzy; uczenie istnienia w kulturze, przede wszystkim w jej wymiarze symbolicznym i aksjologicznym, tak by stawała się wewnętrzną i osobistą własnością dziecka; zastosowanie w praktyce wiedzy z różnych dziedzin; rozwijanie współpracy i umiejętności planowania działań. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: zaprezentować wyniki swojej pracy; wytłumaczyć, czym charakteryzuje się modernizm gdyński; wskazać przykładowy budynek; opisać budynek modernistyczny lub przedmiot codziennego użytku pochodzący ze zbiorów zwiedzanego muzeum; napisać sprawozdanie z wycieczki; zaprojektować plakat. Formy pracy: indywidualna, grupowa. Przebieg lekcji I. Faza wprowadzająca 5 minut. Wprowadzenie w sytuację problemową. Nawiązanie do wycieczki i przypomnienie najważniejszych cech gdyńskich budynków modernistycznych. 71

72 III. W szkole podstawowej II. Faza realizacyjna 25 minut. 1. Dobieranie wyrazów bliskoznacznych do słowa dom: dom, gmach, budynek, willa, kamienica, blok. 2. Rozdanie kart pracy. Dopasowywanie opisów budynków zwiedzanych podczas wycieczki do zdjęć (załącznik nr 1). Odpowiedzi: 1D, 2A, 3C, 4B. 3. Podział klasy na grupy i przydzielenie następujących zadań: Grupa1 (trzy osoby) Napisz krótkie sprawozdanie z wycieczki Gdyński Szlak Modernizmu. Grupa 2 (trzy osoby) Opisz wybrany eksponat, który znajduje się w zwiedzanym ostatnio Minimuzeum Modernizmu. Grupa 3 (cztery osoby) Zaprojektuj plakat informujący o tym, czym jest modernizm gdyński. Grupa 4 (trzy osoby) Krótko opisz budynek Akwarium Gdyńskiego (załącznik nr 2). Nauczyciel na bieżąco kontroluje pracę grup, poprawia ewentualne błędy. III. Podsumowanie i prezentacja 10 min. Każda grupa prezentuje wyniki swojej pracy. Powstaje w ten sposób gazetka ścienna pt. Modernizm gdyński. IV. Zakończenie i zapisanie pracy domowej 5 min. Powtórzenie i zapisanie zwrotów, których wielokrotnie używał przewodnik wycieczki: biała architektura, słoneczne miasto, polskie marzenie, okno na świat. Napisz pięć zdań o tym, jak architekci modernistyczni wyobrażali sobie Gdynię. Użyj powyższych zwrotów. Agnieszka Pieleszek Amerykańska Szkoła Podstawowa z Wykładowym Językiem Angielskim w Gdyni 72

73 Modernizm gdyński Załącznik nr 1 A. B. C. D. 1. Budynek zaprojektowany przez Romana Piotrowskiego jako siedziba Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zrealizowany w latach Jeden z symboli modernistycznej architektury Gdyni. Wyróżnia się poprzez zestawienie brył o różnych wysokościach i wyeksponowanie zaokrąglonej części. Posiada charakterystyczne dla stylu duże okna, gładką elewację i prostą formę. Elewację na parterze obłożono płytami z czarnego granitu, z którym kontrastują płyty jasnego piaskowca na górnych kondygnacjach. Po wojnie budynek był siedzibą Polskich Linii Oceanicznych. 2. Budynek zaprojektowany został przez inż. architekta Stanisława Ziołowskiego. Jest to największy budynek mieszkalny międzywojennej Gdyni, a jego długość wzdłuż ul. 3 Maja wynosi ponad 90 metrów. Ma nowoczesną konstrukcję, od strony ul. 3 Maja zwraca uwagę półokrągła wieżyczka-nadbudówka, charakterystyczna dla architektury Gdyni. Swym kształtem przypomina okręt. Był to pierwszy nowoczesny apartamentowiec w Polsce. Posiada schody z duszą, oświetlające wnętrze budynku kosmiczne oko, jego hol zdobi mozaika z płytek terakotowych. Wewnątrz znajduje się minimuzeum założone przez mieszkańców budynku. 3. Luksusowa kamienica zaprojektowana przez Zbigniewa Kupca w 1936 r. z uwzględnieniem zasady planu otwartego i wolnego. Trzypiętrowa od Słowackiego, od Armii Krajowej ma cztery piętra, narożnik zaś jest o jedną kondygnację wyższy. Charakter tej budowli nadają m.in. piony okien narożnikowych przeszklone ogrody zimowe. Każde z tych okien składa się z 15 osobnych szyb. Na dachu znajdował się taras. 73

74 III. W szkole podstawowej 4. Kompleks budynków o charakterystycznej bryle powstał w latach wg projektu Jerzego Müllera i Stefana Reychmana. Zwraca uwagę unikalna konstrukcja głównej hali łukowej, która uważana jest za jeden z ciekawszych budynków architektury polskiej okresu międzywojennego. Obiekt to jeden z wielu zabytków Gdyni, który do dzisiaj pełni swą pierwotną funkcję. Źródło informacji oraz zdjęć: Załącznik nr

75 Małgorzata Zygmunt Czy znasz okolice szkoły i miejsce swojego zamieszkania (Karwiny, Wielki Kack)? Informacje wstępne: scenariusz lekcji przyrody lub godziny wychowawczej dla klasy V; czas trwania: 1 godz. lekcyjna. Temat: Czy znasz okolice szkoły i miejsce swojego zamieszkania (Karwiny, Wielki Kack)? Cele ogólne: zainteresowanie uczniów okolicą, poznanie walorów miejsca zamieszkania. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: rozpoznać zbiorowiska leśne okolicy, opisać formy terenu na podstawie obserwacji, nazwać lokalny ciek wodny, obserwować otaczający teren, wyciągać wnioski, orientować się w przestrzeni geograficznej. Metody i techniki pracy: pogadanka, praca indywidualna. Środki dydaktyczne: arkusz zadań testowych (w załączniku). Przebieg lekcji: podanie tematu, omówienie celów lekcji; 75

76 III. W szkole podstawowej informacja NaCoBeZu (na co będę zwracać uwagę), np.: umiejętność określania położenia obiektów względem innych obiektów, posługując się nazwami kierunków, znajomość nazw ulic, przy których zlokalizowane są instytucje, z których dziecko korzysta (szkoła, przedszkole, kościół, przychodnia, biblioteka itp.) w dzielnicy zamieszkania; krótka pogadanka o pobliskim terenie; rozdanie zestawów zadań; rozwiązywanie zadań; podanie skali ocen do testu, np.: liczba trafnych odpowiedzi ocena 12 znasz okolicę znakomicie bardzo dobrze 9 8 dobrze 7 6 słabo, obserwuj, chodząc po okolicy, mijane obiekty 5 4 niewystarczająco, warto poświęcić czas, aby poznać ją lepiej 3 i mniej koniecznie musisz poznać ją lepiej, żeby się nie zgubić Podsumowanie i ocena pracy uczniów na lekcji. Po rozwiązaniu zadań z karty pracy uczniowie sami dokonują oceny na podstawie odpowiedzi udzielonych przez nauczyciela. Otrzymane wyniki można skomentować, a otrzymane oceny wykorzystać do oceniania bieżącego. Małgorzata Zygmunt doradca metodyczny geografii Zespół Szkół nr 13 w Gdyni 76

77 Czy znasz okolice szkoły i miejsce swojego zamieszkania (Karwiny, Wielki Kack)? Załącznik KARTA PRACY Czy znasz okolice szkoły i miejsce swojego zamieszkania (Karwiny, Wielki Kack)? 1. W której części miasta leżą dzielnice Gdyni Karwiny i Wielki Kack? a) północnej, b) wschodniej, c) południowej, d) zachodniej. 2. Na obrzeżach naszego osiedla znajduje się objęty ochroną las. Jaką nazwę nosi? a) Nadmorski Park Krajobrazowy, b) Trójmiejski Park Krajobrazowy, c) Kaszubski Park Krajobrazowy, d) Słowiński Park Narodowy. 3. Wśród drzew okolicy szkoły dominują: a) sosna i świerk, b) buk i świerk, c) sosna i buk, d) buk i klon. 4. Który z wymienionych rezerwatów przyrody położony jest na północ od budynku szkoły? a) Kacze Łęgi, b) Łęg nad Swelinią, c) Kępa Redłowska, d) Zajęcze Wzgórza. 5. W pobliżu przychodni lekarskiej przepływa niewielki ciek wodny. Jak brzmi jego nazwa? a) Swelinia, b) Cisowa, c) Kacza, d) Źródło Marii. 6. Najstarszą szkołą w Wielkim Kacku i na Karwinach jest placówka zlokalizowana przy ulicy: a) Staffa, b) Starodworcowej, c) Chwaszczyńskiej. 7. Ulica Chwaszczyńska, przy której zlokalizowana jest nasza szkoła, stanowi drogę wylotową z Gdyni w kierunku: a) Pruszcza Gdańskiego, b) Żukowa i Kartuz, c) Wejherowa, d) Tczewa i Malborka. 8. Dokąd prowadzi linia kolejowa, nad którą zbudowany jest wiadukt na ulicy Wielkopolskiej? a) do Gdańska, b) do Helu, c) do Kościerzyny, d) do Słupska. 9. Ile cmentarzy położonych jest na terenie dzielnic Karwiny i Wielki Kack? a) żaden, b) 1, c) 2, d) Który z wymienionych pieszych szlaków turystycznych nie przebiega w sąsiedztwie naszej szkoły? a) niebieski Kartuski, b) czarny Zagórskiej Strugi, c) czerwony Wejherowski, d) żółty Wzgórzami Trójmiasta. 11. Jaka instytucja ma swoją siedzibę na parterze wieżowca stojącego w sąsiedztwie szkoły? a) poczta, b) przychodnia lekarska, c) kiosk, d) biblioteka publiczna. 12. Jakie numery mają trolejbusy i autobusy, którymi można dojechać spod szkoły do centrum Gdyni? a) 23, 172, R, b) 23, 31, 180, c) 31, 180, 181, d) 23, 27, 181. ODPOWIEDZI: 1. c; 2. b; 3. c; 4. a; 5. d; 6. b; 7. b; 8. c; 9. c; 10. a; 11. d; 12. a. 77

78 Jolanta Głodowska Co wiemy o historii i ludziach zasłużonych dla Gdyni? Informacje wstępne: scenariusz lekcji powtórzeniowej z historii lub zajęć koła historycznego; czas trwania 2 godziny lekcyjne. Temat: Co wiemy o historii i ludziach zasłużonych dla Gdyni? Cele główne: kształtowanie więzi ze środowiskiem lokalnym, rozbudzanie postaw patriotycznych. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: określić dzieje najbliższej okolicy pod względem historycznym, zinterpretować przynależność do regionu, z którego pochodzi, opowiedzieć losy obywateli zasłużonych dla Gdyni, określić pochodzenie nazwy miasta, wymienić ważne wydarzenia z dziejów Gdyni. Formy pracy: grupowa, zbiorowa. Metody pracy: gra dydaktyczna Kółko i krzyżyk, gra dydaktyczna: Jeden z 10. Środki dydaktyczne: tabela do gry Kółko i krzyżyk, przykładowe pytania do gry, krzyżówka. 78

79 Co wiemy o historii i ludziach zasłużonych dla Gdyni? Przebieg zajęć 1. Podział uczniów na 2 grupy (jeśli zespół klasowy jest duży, to dzielimy go na cztery części). Każda grupa wybiera lidera. 2. Gra Kółko i krzyżyk. Przygotowujemy tabelę z numerami od 1 do 16. Pod każdą liczbą kryją się pytania (najlepiej trzy, bo jeśli grupa odpowie źle, to można do tego numeru wrócić). Znakiem jednej grupy jest kółko, a drugiej krzyżyk. Drużyna wybiera numer pytania, jeśli odpowie na nie, to numer zamienia się na znak grupy. Wygrywa ten zespół, który pierwszy ułoży cztery znaki w linii poziomej, pionowej lub po skosie. Jeśli żadnej drużynie nie uda się ułożyć w ten sposób swojego znaku, to wygrywa ta drużyna, która zdobędzie najwięcej punktów. Tabela Przykładowe pytania: 1. Podaj dokładną datę uzyskania przez Gdynię praw miejskich. a) 28 III 1945 b) 10 II 1920 c) 10 II Jak nazywa się pierwsza dzielnica, którą przyłączono do Gdyni? a) Chylonia b) Oksywie c) Grabówek 3. Do którego zaboru trafiła Gdynia w 1772 roku? a) rosyjskiego b) pruskiego c) austriackiego 4. Jak nazywał się pierwszy wójt Gdyni? a) Jan Radtke b) Tadeusz Wenda c) Eugeniusz Kwiatkowski 5. Podaj dokładną datę wyzwolenia Gdyni spod okupacji hitlerowskiej. a) 28 III 1945 b) 10 II 1926 c) 28 III Kim była Danuta Baduszkowa? a) prezydentem miasta b) dyrektorem Teatru Muzycznego c) marynistką 7. W którym roku pojawiła się pierwsza wzmianka o Gdyni? a) 1253 b) 1429 c) Jak nazywa się obecny prezydent Gdyni? a) Bronisław Komorowski b) Tadeusz Szczurek c) Wojciech Szczurek 9. Gdzie znajduje się najstarszy kościół w Gdyni? a) przy ulicy Świętojańskiej b) na Grabówku c) na Oksywiu 10. Od kogo pochodzi nazwa ulicy Świętojańskiej? a) Jana Radtkego b) Jana Nepomucena c) Jana z Różęcina 11. W którym roku miały miejsce w Gdyni tzw. wypadki grudniowe? a) 1970 b) 1980 c) Do którego z wymienionych zakonów należała Gdynia? a) jezuitów b) kartuzów c) franciszkanów 79

80 III. W szkole podstawowej 13. Ile dzielnic liczy Gdynia? a) 22 b) 15 c) Jak nazywał się inżynier odpowiedzialny za budowę portu w Gdyni? a) Eugeniusz Kwiatkowski b) Tadeusz Wenda c) Tadeusz Kwiatkowski 15. Czyj pomnik znajduje się na placu Kaszubskim w Gdyni? a) Eugeniusza Kwiatkowskiego b) Tadeusza Wendy c) Antoniego Abrahama 16. Jak nazywał się dowódca, który bronił Kępy Oksywskiej w czasie II wojny światowej? a) Jan Radtke b) Stanisław Dąbek c) Karol Borchardt 3. Ułożenie pytań do krzyżówki, której hasłem będzie: GDYNIA. 4. Sprawdzenie krzyżówki. Wyznaczenie dwóch uczniów, z których jeden rysuje swoją krzyżówkę na tablicy, a drugi ją rozwiązuje. 5. Gra dydaktyczna Jeden z 10. Każdy z uczniów dostaje trzy szanse. Nauczyciel po kolei zadaje pytanie każdemu uczniowi (może wykorzystać pytania z pierwszej gry albo z krzyżówek uczniów). Jeśli uczeń odpowie prawidłowo, dostaje punkt, jeśli nie traci jedną z trzech szans. Po pierwszej rundzie to uczniowie wskazują, kto ma odpowiadać następny. Pytania zadawane są tak długo, aż zostanie trzech najlepszych uczniów. Oni dostają nowe szanse, a te, które im zostały, są zamieniane na punkty. Wygrywa ten, który ostatni straci szanse. 6. Uczniowie dzielą się spostrzeżeniami na temat tego, która metoda ułatwiła im utrwalenie materiału. Jolanta Głodowska Szkoła Podstawowa nr 26 w Gdyni Bibliografia Encyklopedia Gdyni, Gdynia 2006 Kitowski S., Sokołowska M., Ulice Gdyni. O historii i patronach, Gdynia 2001 Ostrowska E., Gdynia. Miasto i ludzie, Gdynia 2006 Pawlik I., Kudławiec S., Mała historia Gdyni, Gdynia

81 Stanisław Kudławiec Gdynia morską stolicą Polski? Informacja wstępna: scenariusz zajęć koła regionalnego/historycznego dla szkół podstawowych (lub gimnazjum). Temat: Gdynia morską stolicą Polski? Cel ogólny: propagowanie wśród uczniów wiedzy z zakresu dziejów Gdyni i problematyki współczesności miasta. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: opisać, na czym polega specyfika miasta, wyjaśnić związek pomiędzy genezą miasta (budową portu) i jego początkowym charakterem a obecną specyfiką ekonomiczną i kierunkami rozwoju, określić czynniki wpływające na morski charakter miasta, argumentować własne zdanie na określony temat. Metody i środki dydaktyczne: burza mózgów, praca w grupach; rozmowa nauczająca z użyciem foliogramów lub ilustracji, sondaż, praca z wykorzystaniem planu miasta, materiału ikonograficznego (zdjęcia archiwalne oraz fotografia współczesna), źródeł tekstowych (wycinki z prasy lokalnej); środki multimedialne (zaleca się przeprowadzić zajęcia w czytelni lub w sali z dostępem do komputera i Internetu); metoda za i przeciw. Czas pracy: 2 godziny lekcyjne. Wprowadzenie Proponuję wyjaśnienie metodą burzy mózgów sformułowania autorstwa Sławomira Kitowskiego Gdynia z morza i marzeń oraz dyskusję, która ostatecznie pozwoli ustalić zakres znaczeniowy określenia morski charakter miasta Gdyni w pierwszych latach jego istnienia. Dyskusję możemy rozwinąć pytaniem: Co wpływało na morski charakter miasta? (budowa portu oraz bazy dla Marynarki Wojennej, tworzenie zaplecza szkoleniowego przeniesienie Szkoły Morskiej z Tczewa do Gdyni ) 5 Lekcje z Gdynią w tle 81

82 III. W szkole podstawowej Przed rozpoczęciem dyskusji można zaprezentować zdjęcia archiwalne z lat międzywojennych przedstawiające prace przy budowie portu wraz z jego etapami budowy, miejsca uzdrowiskowe w Orłowie, gdyńską plażę zapełnioną wypoczywającymi ludźmi itp. (tu skorzystać można również ze zdjęć zawartych w opracowaniach Sławomira Kitowskiego: Port Gdynia, Miasto z morza i marzeń; a także z: Modernizm w Europie. Modernizm w Gdyni. Architektura lat międzywojennych i ich ochrona, Encyklopedia Gdyni). Oczekiwać można, iż wypowiedzi uczniów pozwolą przybliżyć najważniejsze aspekty decydujące o morskiej specyfice (dogodne położenie, zatrudnienie, charakter uzdrowiskowy i wypoczynkowy, który miał rozwinąć turystykę morską, żeglugę itp.) Rozwinięcie Powrót do współczesności: 1. Analiza na płaszczyźnie gospodarczej miasta. Uczniowie w ośmioosobowych grupach przeprowadzają sondaż wśród swoich rodziców i dziadków na temat ich miejsc pracy (nazwy firm, zakładów, instytucji) oraz próbują wspólnie w grupie określić ich specyfikę ze względu na płaszczyznę działalności gospodarczej. Informacje na temat charakteru i miejsca pracy rodziców i dziadków pozwalają zwrócić uwagę uczniów na rodzinne tradycje związane z wykonywaniem zawodu lub ich brak. Uczniowie w grupach tworzą listy zawodów i przedsiębiorstw (osobno rodziców, osobno dziadków), wyodrębniając te zawody i przedsiębiorstwa, które bezpośrednio lub pośrednio związane były i są z gospodarką morską. Podczas tworzenia tych list niezbędna jest współpraca i pomoc nauczyciela. Na podstawie sondażu wszystkich grup nauczyciel sporządza na tablicy ogólną listę firm, zakładów, instytucji, które mają charakter typowo morski (stocznie, port, MIR, Radmor i inne) oraz innych firm gdyńskich reprezentowanych przez rodziców i dziadków. Na koniec tej części zajęć należy dokonać podsumowania, wymieniając nazwy i określając lokalizację tych zakładów, które bezpośrednio związane są z gospodarką morską. Z udziałem nauczyciela i pod jego kierownictwem należałoby przeprowadzić krótką dyskusję odnośnie liczby funkcjonujących obecnie przedsiębiorstw i instytucji o charakterze morskim i ewentualnie wyjaśnić przyczyny ograniczania zatrudnienia. 2. Analiza na płaszczyźnie związanej ze sportem i rozrywką. Na podstawie wycinków prasowych (np. Wiadomości Gdyńskich, Gazety Świętojańskiej ) i zdjęć uczniowie (tym razem w mniejszych grupach, 4-osobowych) przygotowują relacje reporterskie z imprez kulturalnych i próbują określić ich specyfikę (podobnie jak w poprzednim ćwiczeniu można na podstawie selekcji charakteru imprez wyodrębnić te ważne i o charakterze morskim, np. The Tall Ships Races). Posiłkując się Internetem, uczniowie w 2-osobowych grupach wyszukują informacje na temat najważniejszych imprez morskich organizowanych w Gdyni. Wykorzystując zebrane informacje, uczniowie mogą przygotować i zaprezentować notatki dotyczące najważniejszych imprez rozrywkowych i sportowych o charakterze morskim. 82

83 Gdynia morską stolicą Polski? Zakończenie W podsumowaniu należałoby wspólnie znaleźć odpowiedź na pytanie postawione w temacie zajęć: Gdynia stolicą morską Polski? Odpowiedzi można szukać w dyskusji, na podstawie której gromadzone są argumenty za lub przeciw. Bez względu na jej wynik należy zwrócić uwagę uczniów na fakty: Gdynia żeglarską stolicą Polski, Gdynia stolicą tradycji morskich. W oparciu o te kategorie tematyczne nauczyciel proponuje (pozostawiając uczniowi wybór jednego z ww. tematów) wykonać pracę w dowolnej formie literackiej (reportaż, notatka, rozprawka w przypadku uczniów gimnazjalnych) lub plastycznej (kolaż, album czy wystawa klasowa bądź szkolna; praca grupowa). Stanisław Kudławiec Szkoła Podstawowa nr 40 w Gdyni 5* 83

84 Ewa Madziąg Gdynia moje miasto Informacje wstępne: scenariusz lekcji matematyki z elementami oceniania kształtującego dla klasy szóstej. W zależności od programu nauczania należy go zrealizować w czasie lekcji powtórzeniowej przed sprawdzianem na zakończenie II etapu edukacyjnego. Proponuję zastosować pracę w parach lub w grupach, ponieważ dla pojedynczego ucznia zakres przewidzianych zadań może okazać się zbyt pracochłonny. Temat: Gdynia moje miasto powtórzenie wiadomości przed sprawdzianem szóstoklasisty. Cele lekcji Uczeń potrafi: wykonywać działania w zbiorze liczb wymiernych, zastosować cechy podzielności liczb do rozwiązywania zadań, odczytywać dane przedstawione w formie tabeli, wykresu, obliczać pola figur, obliczać objętość graniastosłupa. Na co będę zwracała uwagę: na sposób rozwiązywania problemu, na opis strategii postępowania przy rozwiązywaniu problemów, na sposób prezentacji, na samoocenę pracy grupy. Czas zajęć: 2 godziny lekcyjne. Pomoce dydaktyczne: zestaw zadań wydrukowany na kolorowych kartkach (każda grupa ma inny kolor). Przebieg lekcji Faza wstępna Przed rozpoczęciem pracy należy poinformować uczniów, na co będzie zwracało się uwagę w toku lekcji oraz co będzie podlegało ocenie po jej zakończeniu. W zależności od poziomu umiejętności matematycznych uczniów dzielimy klasę na pary lub grupy 3 4-osobowe. 84

85 Gdynia moje miasto Faza zasadnicza Przedstawiciel każdej grupy wybiera jedno spośród zadań, które są rozłożone na biurku. Uczniowie w parach lub grupach rozwiązują zadania. Gdy grupa rozwiąże zadanie, sekretarz przychodzi z nim do nauczyciela, który na bieżąco sprawdza tempo pracy, udzielając informacji zwrotnej. Różna trudność zadań i niejednakowa sprawność matematyczna uczniów powodują, że nauczyciel w trakcie lekcji może dokonać analizy poszczególnych rozwiązań. Podsumowanie Po rozwiązaniu przez poszczególne grupy zadań nauczyciel komentuje pracę zgodnie z założeniami podanymi na początku lekcji. Uwzględniając motywacyjną funkcję oceniania, wystawia pozytywne oceny, biorąc pod uwagę samoocenę grupy i ocenę proponowaną poszczególnym jej członkom. Zadania 1. Wykonaj obliczenia. Powtarzający się wynik to rok pojawienia się w dokumentach pierwszej wzmianki o Gdyni. a) = b)179 7= c)4913:17= d) = 2. Gdynia otrzymała prawa miejskie 10 lutego 1926 roku. Oblicz, ile od tego czasu minęło miesięcy. 3. Na plaży wykopano dół o wymiarach 3 m 200 cm 40 dm w kształcie prostopadłościanu. Jeden metr sześcienny piasku waży 1,6 tony. Ile wywrotek o ładowności 3 ton potrzeba do wywiezienia tego piasku? 4. Prostokątny plac przed pomnikiem Harcerzy ma wymiary 14,5 m 21 m. Oblicz, ile płytek chodnikowych w kształcie kwadratu o boku 50 cm znajduje się na tym placu. 5. Kasia uczęszcza na zajęcia do Teatru Muzycznego Junior w soboty i niedziele. Wychodzi z domu o godzinie Do domu wraca o godzinie a) Ile czasu poświęca w tygodniu na te zajęcia? b) Jaką część tygodnia stanowi czas poświęcony na te zajęcia? 6. Janek i Zbyszek jeździli na bulwarze Nadmorskim na rolkach. Na pokonanie 180 m chłopcy potrzebowali dwóch minut. Jaką drogę pokonają w czasie 5 12 godziny, jeżeli będą poruszać się z taką samą prędkością? 7. Firma Krawczyk szyje żagle o kształcie przedstawionym na rysunku. Przyjmując, że bok kratki jest równy 0,5 m, oblicz, ile płótna zużyto na uszycie dwunastu żagli. 85

86 III. W szkole podstawowej 8. Długość ścieżki rowerowo-komunikacyjnej położonej wzdłuż al. J. Piłsudskiego od ul. Bema do ul. Krasickiego wynosi 600 m. Na mapie odcinek łączący te ulice ma długość 4 cm. W jakiej skali wykonano tę mapę? 9. Ewa umówiła się z koleżankami na placu Kaszubskim w niedzielę na godzinę 16 00, ale koleżanki spóźniły się. Kasia przyszła tylko kwadrans później, Sylwia spóźniła się aż sekund, spóźnienie Moniki wynosiło 0,15 h, a Małgosi120 doby. W jakiej kolejności i o której godzinie przyszły koleżanki Ewy na spotkanie? 10. Wzdłuż pasa zieleni na ulicy Chwaszczyńskiej postanowiono posadzić w równych odległościach krzewy bukszpanów. Odcinek, na którym należy posadzić krzewy, ma długość 36,8 m, a odległość między dwoma sąsiednimi bukszpanami powinna wynosić 1,6 m. Ile krzewów zostanie posadzonych po jednej stronie pasa zieleni? 11. W hotelu Gdynia znajduje się basen. Wymiary niecki basenu są następujące: 25 m 12,5 m. Zakładając, że głębokość basenu wynosi 1,1 m, oblicz, ile litrów wody jest w tym basenie, gdy napełnimy go do 3 4 wysokości. 12. Tabela przedstawia dzielnice Gdyni w 2010 roku. Dzielnica Ludność Powierzchnia Gęstość ogółem w km 2 zaludnienia Babie Doły , Oksywie , Obłuże , Pogórze , Cisowa , Pustki Cisowskie-Demptowo , Chylonia , Leszczynki , Grabówek , Działki Leśne , Śródmieście , Kamienna Góra , Wzgórze św. Maksymiliana , Redłowo , Orłowo , Mały Kack , Wielki Kack , Karwiny , Dąbrowa , Witomino Radiostacja , Witomino Leśniczówka , Chwarzno-Wiczlino , Gdynia ogółem ,

87 Gdynia moje miasto Na podstawie danych przedstawionych w tabeli odpowiedz na pytania: a) Która z dzielnic ma największą powierzchnię? b) W której dzielnicy mieszka najwięcej ludzi, a w której najmniej? c) Wymień dzielnice, w których gęstość zaludnienia jest mniejsza niż 1000 osób. d) Wymień dzielnice, w których mieszka mniej niż osób. 13. Wykonaj działania. Otrzymane wyniki pomnóż, a dowiesz się, ile pomników przyrody było w Gdyni w 2005 roku ,1 1,02 5= 25 8, = 14. Diagram przedstawia ilość mieszkań oddanych do użytku w latach w Gdyni. Korzystając z wykresu, rozwiąż zadania: a) W którym roku oddano do użytku najwięcej mieszkań, a w którym najmniej? b) O ile zmalała liczba oddanych mieszkań w roku 2005 w porównaniu z rokiem 2000? c) O ile więcej oddano mieszkań do użytku w 2003 w porównaniu z rokiem poprzednim? 15. Oblicz: a) iloczyn liczb: i 48 b) różnicę liczb: 1716 i 751 c) sumę liczb: 6342 i d) iloraz liczb: 4208 i 8 Zapisz kolejno cyfry setek z wyników zadań: a, b, c, d. Uzupełnij zdanie, wpisując w miejsce kropek otrzymaną liczbę czterocyfrową. Gdynia została wyzwolona roku. 87

88 III. W szkole podstawowej 16. Dyrektor Muzeum Miasta Gdyni zakupił farbę za 274 zł, czyli siódmą część środków przeznaczonych na remont. Ile liczą środki przeznaczone na remont? Wynik to rok, w którym decyzją Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego powstała Marynarka Polska, czyli Polska Marynarka Wojenna. 17. Uzupełnij brakujące lata wydarzeń w odpowiednim zapisie. Zapis rzymski Wydarzenie Zapis arabski MCMXX MCMXCIII Tadeusz Wenda wskazuje Gdynię jako miejsce budowy przyszłego portu. Budowa mola w Orłowie o długości 420 m Oddanie do użytku Teatru Muzycznego, drugiej co do wielkości sceny muzycznej w Polsce. Odsłonięcie pomnika Ofiar Grudnia 70. Inauguracja Sceny Letniej Teatru Miejskiego na plaży w Orłowie Oblicz wartość wyrażenia, wynikowi przyporządkuj odpowiednią literę. Zapisz obliczenia. Odczytaj słowo :11 2 = M C M , = 7 Ś I H ,8: 4 ( ) = E C R 2,1 2,5 0,6 1,6+0, = I S O 2+{2+[2+(2+2)] 2} 2= Z W B 0,4+0,6 0,3= 2,2 0,3 0,58 K R Ó = J O Y Książę... I podarował zakonowi Norbertanek z Żukowa wioskę, z której powstała Gdynia. 88

89 Gdynia moje miasto 19. Rozwiąż krzyżówkę, a dowiesz się, kto zainspirowany Gdynią napisał książkę Wiatr od morza Graniastosłup prosty, którego wszystkie ściany są kwadratami. 2. Przykładem tej bryły jest piramida. 3. Odcinek łączący środek okręgu z punktem na okręgu. 4. Może być taneczna lub geometryczna. 5. Graniastosłup lub ostrosłup, który w podstawie ma wielokąt foremny. 6. Odcinek, który łączy dwa wierzchołki wielokąta, ale nie jest jego bokiem. 7. Inaczej iloczyn. 8. Czworokąt, który ma dwie pary boków równych i równoległych. 9. Może być arytmetyczne lub algebraiczne. 10. Część bagietki. 11. Brana u krawca. 12. Ostrosłup ma tylko jedną. 13. Ich suma w trójkącie wynosi W kole najdłuższa... to średnica. Ewa Madziąg doradca metodyczny matematyki Zespół Szkół nr 14 w Gdyni 89

90

91 IV wgimnazjum

92

93 Iwona Chojnacka, Elżbieta Cymerys Rozprawa o rozprawce z Gdynią w tle Informacja wstępna: lekcja powtórzeniowa w klasie III. Temat: Rozprawa o rozprawce z Gdynią w tle. Cele ogólne: kształtowanie świadomości funkcji językowych, poznanie i tworzenie form wypowiedzi. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: stosować zasady organizacji tekstu, tworzyć plan twórczy własnej wypowiedzi, uczestniczyć w dyskusji, wysławiać się precyzyjnie, wykorzystywać wiedzę z życia i literatury w tworzeniu tekstu, dokonywać wyboru propozycji. Metody i formy pracy: burza mózgów, dyskusja, metoda problemowa; praca indywidualna, praca w grupie. Środki dydaktyczne: karty pracy. Czas: 90 min. Przebieg lekcji Etap lekcji Czas Czynności/Zadania Zaangażowanie Badanie 10 Przedstawienie celów lekcji, przypomnienie zasad pracy w grupie. Podział klasy na 6 grup. Rozdanie kart pracy i wyjaśnienie zadań. 40 Uczniowie w grupie wypełniają otrzymane karty pracy (załącznik nr 1). Każda z grup analizuje inny temat (załącznik nr 2). 93

94 IV. W gimnazjum Prezentacja Refleksja Uwagi 30 Sprawozdawcy poszczególnych grup prezentują wyniki pracy zespołu. Nauczyciel na tablicy (podczas prezentacji) uzupełnia schemat metodą burzy mózgów (załącznik nr 3), weryfikując ewentualne błędy i uzupełniając treści. 10 Nauczyciel omawia wykonanie zadań przez grupy, ocenia pracę. Jeszcze raz, wykorzystując zebrane informacje dotyczące rozprawki jako formy wypowiedzi pisemnej, przypomina zasady jej redagowania. Zapisanie zadania domowego: Napisz rozprawkę, wykorzystując materiały zebrane w swojej karcie pracy. Kartę pracy, która jest podstawą pracy domowej, otrzymuje każdy uczeń, ale uzupełnia ją, pracując w grupie. Zaproponowane tematy losują liderzy grup i wpisują do karty pracy. Grupy powinny być tak dobrane, by znaleźli się w nich uczniowie o różnym poziomie wiedzy i umiejętności. Iwona Chojnacka doradca metodyczny języka polskiego Gimnazjum nr 11 w Gdyni Elżbieta Cymerys doradca metodyczny języka polskiego Zespół Szkół nr 7 w Gdyni Załącznik nr 1 I Cechy rozprawki KARTA PRACY II Zasady stylu i języka 94

95 Rozprawa o rozprawce z Gdynią w tle III Temat IV Teza V Argumenty Przykłady VI Podsumowanie VII Zakończenie 95

96 IV. W gimnazjum Załącznik nr 2 PROPONOWANE TEMATY ROZPRAWEK 1. Czy w Gdyni mieszka się wygodnie? 2. Dlaczego warto urlop spędzić w Gdyni? 3. Czy Gdynia jest miastem nauki i techniki? 4. Czy Gdynia jest miastem z morza i marzeń? 5. Czy w Gdyni można się nie nudzić? 6. Czy słusznie w latach 30. XX w. nazywano Gdynię oknem Polski na świat? Załącznik nr 3 W formie zdań rozkazujących zapisz zasady tworzenia rozprawki (uczniowie zgłaszają propozycje, nauczyciel zapisuje je na tablicy). Pamiętaj o tezie. 96

97 Aleksandra Blałtęberg Proud to be citizens of Gdynia what are your feelings? Informacja wstępna: scenariusz cyklu lekcji języka angielskiego. Topic: Proud to be citizens of Gdynia what are your feelings? Level: can be adapted to any level of English. Objectives: As a result of completing this unit, students will be able to... learn/revise the topic-realted vocabulary such as: national symbols, national emblem, coat of arms, shield, scales, fin, attitude, fatherland, anthem etc. practise describing and recognising nouns and adjectives practise using the language to express their opinion build up their social awarness understand the importance of our national symbols gain an understanding of the term: patriot, patriotism and local patriotism compile a list of suggestions, on how to demonstrate patriotism nowadays and practise respect for the national symbols share their personal reactions to what they have learned in group and whole-class discussions Interactions: T-S, S-T, S-S closed pairs/mingles, groups. Materials, equipment: pictures showing the emblems of Gdynia, copies of the optional coat of arms exercise (one to each student), copies of the filling gap exercise (one for each pair of students), slips of paper with a definition of the word patriot (one for each group of four), bilingual dictionaries, monolingual dictionary of English, computers (optional) Methods: problem solving, communicative approach. Anticipated problems: students may need to be given vocabulary to make them speak; they may find difficult talking about the ways we can express our patriotism nowadays may need some tips from the teacher. 6 Lekcje z Gdynią w tle 97

98 IV. W gimnazjum Procedure Lesson 1 I.Warmup: Teacher: When you think Gdynia /about Gdynia what words/pictures come to your mind then? T. writes down students answers on the board then asks students: What is an adjective? (a word that describes a noun) What is a noun? Put the words into the correct groups: nouns names names names of of of people places things adjectives other II.Mainpart symbols of Gdynia 1. What are the symbols of Gdynia? Coat of arms Flag T. asks students to describe the coat of arms and the flag in their own words. The coat of arms of Gdynia consists of two golden/yellow fishes (impaled with a white sword) on a red shield. The flag blue and white horizontal stripes etc. Optional activity students label the picture using dictionaries or the words given in the box. SCALES SWORD FISHES FIN SHIELD TAIL 98

99 Proud to be citizens of Gdynia what are your feelings? 2. Pair work: Students answer the questions: Are the symbols important? Why? Can the flag or the coat of arms be put anywhere? In what way should we treat the symbols of our city/country? T. gives students the vocabulary they need or/and they use dictionaries. 3. Teacher asks students: What do you call a person who respects the national symbols of his/her country? (A patriot) What is patriotism? Pair work: S. Complete the gaps with one word a noun or an adjective Patriotism denotes 1 and supportive attitudes to a 2, by individuals and groups. The fatherland (or motherland ) can be a 3 or a 4 but patriotism usually applies to a nation and/or a nation 5. Patriotism covers such attitudes as: 6 in its achievements and culture, the desire to preserve its character and the basis of the 7 and identification with other members of the 8. from: Wikipedia, the Free Encyclopedia ( Answers: 1) positive 2) fatherland 3) region 4) city 5) state 6) pride 7) culture 8) nation 4. Group work (groups of 4/5) Students answer the question/complete the table: What can we be proud of? as Gdynia/Tricity/Pomeranian region citizens as Poles Homework Students collect different pictures and information connected with the items talked about during the lesson: symbols of Gdynia, things/people/places we are proud of. Lesson 2 I.Warmup Teacher: What is patriotism? What does the word patriotism mean? Students give their answers/read the text/exercise completed during the previous lesson. Teacher asks: Who can we call a patriot? GROUP WORK (groups of 4): Students rearrange words written on the slips of paper to make a definition. A PERSON WHO LOVES THEIR COUNTRY AND IF NECESSARY WILL FIGHT FOR IT A person who loves their country and, if necessary, will fight for it. Cambridge International Dictionary of English, Cambridge University Press 1999 (T. may use any monolingual dictionary of English in order to make a definition.) Optional definition A person who loves their country. 6* 99

100 IV. W gimnazjum Teacher: What do you call a person who loves the region/city/village they live in? (A local patriot) II. Main part GROUP WORK: 1. Students answer the questions: In what ways did people (Poles/citizens of Gdynia) express their patriotism in the past? How can we express our patriotism nowadays? What can we do? 2. Project: PROUD TO BE CITIZENS OF GDYNIA Groups of students make posters/brochures including the information and pictures they collected (previous lesson homework): symbols of Gdynia people, places and things we are proud of patriotic deeds today Optional activity: in a computer room students can make their projects multimedia presentations using computers and computer software. Lesson 3 Students complete their projects and present them to their colleagues and the teacher. Aleksandra Blałtęberg doradca metodyczny języka angielskiego Gimnazjum nr 4 w Gdyni 100

101 Daria Szopa Gdynia 2112 news from the future Informacja wstępna: scenariusz bloku zajęć z języka angielskiego dla klasy III. Temat: Gdynia 2112 wieści z przyszłości (Gdynia 2112 news from the future). Cele ogólne: doskonalenie umiejętności językowych w zakresie mówienia oraz pisania; poszerzanie wiedzy z zakresu mediów (prasa); kształtowanie umiejętności pracy w grupie. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: opisać przyszłe wydarzenia, używając czasu Future Simple; opisać wygląd miasta, używając słownictwa związanego z miastem (np. nazwy budynków, miejsc użyteczności publicznej) oraz przyimków (np. za, obok, pomiędzy); wymienić cechy charakterystyczne strony tytułowej gazety oraz artykułu prasowego; stworzyć stronę tytułową gazety w języku angielskim; napisać krótki, prosty artykuł prasowy w języku angielskim. Metody i formy pracy: słowne: dyskusja, wykład, burza mózgów, kula śniegowa; oglądowe: prezentacja strony tytułowej gazety; praktyczne: tworzenie strony tytułowej gazety; praca w grupach. Materiały dydaktyczne: tablica, magnesy, zdjęcia różnych miejsc w Gdyni; strony tytułowe gazet; materiały plastyczne (papier, magazyny, klej, nożyczki). Czas trwania: dwie jednostki lekcyjne. 101

102 IV. W gimnazjum Lekcja 1: Lp. Część lekcji Schemat zadania Osiągnięcie 1. Część wstępna Powitanie. Zagadka związana z tematem lekcji: nauczyciel dzieli uczniów na grupy, każda otrzymuje rebus, jego rozwiązanie łączy się z tematem lekcji (załącznik nr 1). Zapoznanie uczniów z celem lekcji. 2. Część główna Dyskusja Czy lubisz swoje miasto? Co podoba/nie podoba ci się w Gdyni? Ćwiczenie leksykalne obejmujące słownictwo związane z miastem: nauczyciel przypina do tablicy zdjęcia różnych miejsc w Gdyni (np. skweru Kościuszki, przystani jachtowej itp.) oraz plansze z angielskimi nazwami obiektów, uczniowie podchodzą do tablicy i dopasowują obrazki i plansze do siebie. Burza mózgów Jakie inne słowa, których nie wymieniono w poprzednim ćwiczeniu, kojarzą ci się z miastem? Podział klasy na grupy. Ćwiczenie pisemne (załącznik nr 2). Prezentacja prac przez uczniów. 3. Część końcowa Ćwiczenie (załącznik nr 3). Prezentacja prac przez uczniów. Uczeń rozwiązuje rebus i identyfikuje temat zajęć. Uczeń przedstawia i uzasadnia swoją opinię. Uczeń nazywa obiekty związane z miastem. Uczeń wylicza obiekty związane z miastem. Uczeń opisuje wygląd miasta, używając poznanych wyrazów. Uczeń projektuje mapę i opisuje ją. Lekcja 2: Lp. Część lekcji Schemat zadania Cel zadania 1. Część wstępna Powitanie. Zapoznanie uczniów z tematem i celem zajęć nauczyciel wiesza na tablicy kilka różnych stron tytułowych gazet. Uczniowie próbują odgadnąć temat lekcji. Uczeń określa temat zajęć na podstawie wizualnych podpowiedzi. 102

103 Gdynia 2112 news from the future 2. Część główna Metoda kuli śniegowej nauczyciel dzieli uczniów na pary. Uczniowie ustalają, jakimi cechami wyróżnia się tytułowa strona gazety oraz artykuł prasowy. Następnie pary łączą się w czwórki, czwórki w ósemki itd. i ustalają wspólną definicję, którą zapisują na tablicy. Podział klasy na grupy. Ćwiczenie (załącznik nr 4). Prezentacja pracy uczniów. 3. Część końcowa Umieszczenie prac uczniów na ściennej gazetce w sali lekcyjnej. Uczeń wymienia cechy strony tytułowej gazety, definiuje pojęcie artykułu prasowego. Uczeń redaguje krótki, prosty artykuł prasowy oraz stronę tytułową gazety. Daria Szopa Gimnazjum nr 4 w Gdyni Załącznik nr 1 Hasła rebusu: przyszłość, miasto, port, ryba. Załącznik nr 2 Grupa I: Wyobraź sobie, że jest rok 2112, a Gdynia jest terroryzowana przez Godzillę, morskiego potwora, który zwabiony gwiazdami światowej muzyki na Festiwalu Heinekena przeprowadził się z Japonii nad Morze Bałtyckie. Używając czasu przyszłego, opisz w paru zdaniach, jak będzie wyglądać miasto. Jak będą zachowywać się jego mieszkańcy? Jak będzie wyglądać życie gdynian w roku 2112? Grupa II: Wyobraź sobie, że jest rok 2112, a Gdynia jako jedyne miasto na świecie nawiązała kontakt z cywilizacją pozaziemską, która pragnie wybudować w niej galaktyczny ośrodek wypoczynkowy dla kosmitów. Używając czasu przyszłego, opisz w paru zdaniach, jak będzie wyglądać miasto. Co się w nim zmieni? Kim będą jego mieszkańcy? 103

104 IV. W gimnazjum Grupa III: Wyobraź sobie, że jest rok 2112, a Morze Bałtyckie właśnie wyschło, odsłaniając ogromne pustynne dno. Gdynia, wzorem Las Vegas, buduje na nim miasto kasyn, neonów i drogich hoteli. Używając czasu przyszłego, opisz w paru zdaniach, jak będzie wyglądać miasto. Jak zmieni się życie gdynian? Grupa IV: Wyobraź sobie, że jest rok Wskutek ocieplenia klimatu podniósł się poziom mórz i oceanów, a Gdynia znalazła się pod wodą. Naukowcy budują podwodne miasto, dzięki któremu życie w Gdyni pod powierzchnią morza jest nadal możliwe. Używając czasu przyszłego, opisz w paru zdaniach, jak będzie wyglądać podwodne miasto. Jak zmieni się życie gdynian? Załącznik nr 3 Grupa I: Stwórz mapę ulicy Świętojańskiej w roku 2112, nawiązując do wydarzeń przedstawionych w poprzednim ćwiczeniu. Pomyśl, jakie sklepy czy punkty usług powinny się na niej znaleźć. Przedstaw reszcie klasy mapę, używając słów i zwrotów takich jak: pomiędzy, obok, za (between, next to, behind) itd. Grupa II: Stwórz mapę okolic orłowskiego mola w roku 2112, nawiązując do wydarzeń przedstawionych w poprzednim ćwiczeniu. Pomyśl, jakie obiekty czy budynki powinny się na niej znaleźć. Przedstaw reszcie klasy mapę, używając słów i zwrotów takich jak: pomiędzy, obok, za (between, next to, behind) itd. Grupa III: Stwórz mapę skweru Kościuszki w roku 2112, nawiązując do wydarzeń przedstawionych w poprzednim ćwiczeniu. Pomyśl, jakie sklepy i obiekty powinny się na nim znaleźć. Przedstaw reszcie klasy mapę, używając słów i zwrotów takich jak: pomiędzy, obok, za (between, next to, behind) itd. Grupa IV: Stwórz mapę ulicy 10 Lutego, nawiązując do wydarzeń przedstawionych w poprzednim ćwiczeniu. Przedstaw reszcie klasy mapę, używając słów i zwrotów takich jak: pomiędzy, obok, za (between, next to, behind) itd. Załącznik nr 4 Grupa I: Nawiązując do wydarzeń z ćwiczenia z poprzedniej lekcji, napisz krótki artykuł prasowy o ostatnim ataku Godzilli, która zakłóciła przebieg Festiwalu Heinekena. Następnie sporządź stronę tytułową gazety; pamiętaj o tytule gazety oraz tytule artykułu, dacie i ewentualnej fotografii/ilustracji. 104

105 Gdynia 2112 news from the future Grupa II: Nawiązując do wydarzeń z ćwiczenia z poprzedniej lekcji, napisz krótki artykuł prasowy o spotkaniu władz Gdyni oraz przedstawicieli obcych, którzy postanowili zbudować w Orłowie galaktyczne spa. Następnie sporządź stronę tytułową gazety; pamiętaj o tytule gazety oraz tytule artykułu, dacie i ewentualnej fotografii/ilustracji. Grupa III: Nawiązując do wydarzeń z ćwiczenia z poprzedniej lekcji, napisz krótki artykuł prasowy o otwarciu najdroższego kasyna na świecie, które miało miejsce w Gdyni. Wspomnij o pikiecie przeciwników gniazda rozpusty, którzy wywołali zamieszki na ulicach miasta. Następnie sporządź stronę tytułową gazety; pamiętaj o tytule gazety oraz tytule artykułu, dacie i ewentualnej fotografii/ilustracji. Grupa IV: Nawiązując do wydarzeń z ćwiczenia z poprzedniej lekcji, napisz krótki artykuł prasowy o podwodnym wyścigu rybich zaprzęgów na cześć 186. rocznicy nadania praw miejskich. Następnie sporządź stronę tytułową gazety; pamiętaj o tytule gazety oraz tytule artykułu, dacie i ewentualnej fotografii/ilustracji. 105

106 Katarzyna Kozera Wysiedlenia gdynian w czasie II wojny światowej Informacja wstępna: scenariusz zajęć kółka historycznego. Temat: Wysiedlenia gdynian w czasie II wojny światowej. Cel ogólny: przybliżanie wiedzy historycznej przez poznawanie dziejów konkretnych osób i rodzin naszej małej ojczyzny. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: przyswoić wiedzę o wysiedleniach na Pomorzu w czasie II wojny światowej (ze szczególnym uwzględnieniem Gdyni), wyszukać wiadomości o życiu codziennym pod okupacją niemiecką, zanalizować tekst źródłowy. Metoda i forma pracy: analiza tekstu źródłowego. Środki dydaktyczne: kopia ogłoszenia prezydenta policji Gotenhafen z 15 X 1939 r., fragmenty relacji Anny Grzywacz, Mariana B. Przyklanga oraz Ryszarda Markiewicza, ze strony internetowej Stowarzyszenia Gdynian Wysiedlonych ( plany miasta Gdyni. Czas zajęć: 1 godzina lekcyjna. Struktura i opis zajęć I. Wprowadzenie 1. Rozdajemy uczniom plany miasta Gdyni i prosimy o odnalezienie placu Gdynian Wysiedlonych. Informujemy, że pod tabliczką z nazwą placu znajduje się ogromna tablica 106

107 Wysiedlenia gdynian w czasie II wojny światowej z ogłoszeniem prezydenta policji Gotenhafen z 15 X 1939 r. w języku polskim i niemieckim. Takimi ogłoszeniami oplakatowana była Gdynia w 1939 r. W ten sposób informowano ludność o przymusie opuszczenia miasta. 2. Kopie ogłoszenia rozdajemy uczniom (materiał pomocniczy nr 1) i dokonujemy jego analizy. II. Rozwinięcie 1. Opowiadamy uczniom, jaki los spotkał Polaków z Pomorza wymordowywanie inteligencji polskiej (Piaśnica), wywózki do obozów koncentracyjnych (w szczególności do Stutthofu), a także przymusowe wysiedlenia (materiał pomocniczy nr 2). 2. Informujemy uczniów, że w 1997 r. powstało Stowarzyszenie Gdynian Wysiedlonych. Zrzesza ono osoby, które przeżyły wysiedlenia i są ich ofiarami. Wiele z nich pamięta wysiedlenia, inni znają je z opowieści rodzinnych, bo sami byli wtedy małymi dziećmi. Stowarzyszenie zostało założone dla obrony praw wysiedlonych i szerzenia prawdy o tych wydarzeniach. 3. Rozdajemy uczniom fragmenty wspomnień Anny Grzywacz, Mariana B. Przyklanga oraz Ryszarda Markiewicza, wydrukowanych ze strony internetowej Stowarzyszenia Gdynian Wysiedlonych ( Analizujemy ich relacje wg następujących zagadnień: w jaki sposób dokonywano wysiedlenia w jakich warunkach odbywała się podróż do miejsca docelowego jak wyglądało życie codzienne pod okupacją niemiecką co wysiedleni zastali po powrocie do domu. Porównujemy wspomnienia z tekstem ogłoszenia prezydenta policji Gotenhafen z 15 X 1939 r. Zwracamy uwagę na rozbieżności między źródłem aktowym a relacją ustną świadków wydarzeń. III. Zakończenie Próbujemy wypunktować elementy wspólne dla wszystkich wspomnień. Z relacji tych wyłania się obraz człowieka i jego osobistych tragedii. O ileż łatwiej zapamiętać fakty, gdy zza bezdusznej statystyki wyłania się konkretny człowiek wynędzniały, osierocony, okradziony nie tylko z przedmiotów najpotrzebniejszych do życia, ale i z marzeń. Rozmowa, lektura pamiętników, dzienników i autobiografii może być najskuteczniejszą metodą uczenia się historii. Materiał pomocniczy nr 1 dostępny na stronie głównej Stowarzyszenia Gdynian Wysiedlonych zakładka: wysiedlenia. Materiał pomocniczy nr 2 Historykom udało się ustalić, że wysiedleń dokonywano na dwa sposoby. Część miała charakter dziki, nielegalny i chaotyczny, część odbywała się w majestacie prawa, w ramach planowych akcji administracji niemieckiej. Nas interesować będą wysiedlenia z Pomorza, ze szczególnym uwzględnieniem Gdyni. 107

108 IV. W gimnazjum Wysiedlenia pierwszego rodzaju odbywały się zwykle wg następującego schematu: imiennie wzywano konkretne osoby do opuszczenia miejscowości, dając zwykle na spakowanie 24 godziny; zabrać można było jedynie trochę żywności i odzieży. 11 X 1939 r. Himmler rozpoczął planową akcję wysiedlania Polaków i Żydów z terenu Gdańska, Gdyni i Poznania, którą rozpoczęto w Gdyni Orłowie. Uprawniona do jej przeprowadzenia została służba bezpieczeństwa (SD). Na te tereny zamierzano przywieźć Niemców z państw bałtyckich. 30 X 1939 r. wydał nowe rozporządzenie, zgodnie z którym od listopada 1939 r. do lutego 1940 r. wysiedleni mieli zostać wszyscy Żydzi, elementy wrogo usposobione spośród ludności polskiej i wszyscy Polacy z Pomorza, którzy napłynęli tam z tzw. Kongresówki. Na naradzie wyższych dowódców SS i policji z Generalnego Gubernatorstwa (GG), Pomorza, Śląska i Wielkopolski, 8 XI 1939 r., ustalono, że do końca 1940 r. z ziem polskich włączonych do Rzeszy wysiedli się do Generalnego Gubernatorstwa milion osób, w tym 400 tysięcy z Pomorza. 15 XI 1939 r. Richard Hildebrandt (dowódca SS i policji w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie) uznał, że dodatkowo wysiedlić należy rodziny Polaków zamordowanych w czasie akcji eksterminacyjnej dokonanej na początku okupacji (mordy w Piaśnicy). W tym okresie wysiedlenia przebiegały wg następującego schematu. Rozpoczynano je rano, dając zaskoczonym od dziesięciu minut do godziny czasu na spakowanie. Każdy mógł zabrać 50 kilogramów bagażu i 200 złotych na osobę (Polacy), a 50 złotych na osobę Żydzi. Klucze należało przekazać policji niemieckiej. Wysiedlonych umieszczano w obozach przejściowych, a następnie wywożono w bydlęcych wagonach do GG. 8 I 1940 r. w Berlinie ustalono nowe zasady, wg których wysiedleni mogli zabrać żywność wystarczającą na dziesięć dni podróży, a kobiety i dzieci miały być przewożone w wagonach osobowych. Kierowano ich do obozów przesiedleńczych, w których niektórzy przebywali do końca wojny z powodu odmowy władz GG przyjmowania dalszych transportów. W 1940 r. Forster (gauleiter gdański) postanowił wywieźć do GG pozostałych mieszkańców Gdyni i większych miast pomorskich. W maju 1940 r. deportowano do Lublina 7000 osób z Gdyni, Gdańska, Grudziądza, Tczewa, Torunia i Wejherowa, a we wrześniu i październiku 1940 r. wysiedlono gdynian. Do listopada 1940 r. planowe wysiedlenia z Okręgu Rzeszy Gdański-Prusy Zachodnie do GG objęły około osób. W listopadzie 1940 r. w Gdańsku utworzono Centralę Przesiedleńczą. Odtąd wysiedleńcy mieli być poddani selekcji w stałych obozach zbiorczych w Toruniu, Potulicach i Tczewie, a stamtąd przewiezieni do GG. Od listopada 1940 r. do marca 1941 r. w ramach tej akcji wywieziono osób z Pomorza. W marcu 1941 r. wstrzymano wywozy do GG i zaczęto dokonywać wysiedleń wewnętrznych oraz wywozów na roboty do Rzeszy. W latach na Pomorzu wysiedlono w ten sposób osób. W styczniu 1943 r. na Pomorzu zakończono wysiedlanie Polaków związane z koniecznością osadzenia tu Niemców ze wschodu. W sumie liczbę wysiedlonych na Pomorzu ocenia się od do osób. Na terenie Gdyni oraz całego Pomorza Gdańskiego dokonywano także eliminacji fizycznej Polaków należących do tzw. warstwy kierowniczej w ramach akcji Intelligenzaktion, do której wytyczne opracował 7 XI 1939 r. Reinhard Heydrich. W Gdyni w czasie masowych aresztowań trwających od 14 do 30 XI 1939 r. zatrzymano mężczyzn. W sumie od października 1939 r. do początku 1940 r. w Puszczy Darżlubskiej, niedaleko Piaśnicy, na obszarze 250 km 2 zamordowano ofiar, w tym około 1400 gdynian. Intelligenzaktion 108

109 Wysiedlenia gdynian w czasie II wojny światowej realizowano również poprzez osadzanie ludzi w obozach. Jak pisze Danuta Drywa szczególną funkcję w eliminowaniu społeczeństwa polskiego z tego terenu powierzono obozowi Stutthof, który powstał 2 IX 1939 r. (...). Wiemy, że trafiło do niego osób z wielu krajów europejskich, z czego pozostało w nim na zawsze. Podanie dokładnej liczby osadzonych w obozie gdynian uniemożliwia brak pełnej dokumentacji z lat pisze dr Drywa. Katarzyna Kozera Gimnazjum nr 4 w Gdyni Na podstawie: Drywa D., Więźniowie z Gdyni i okolic w obozie Stutthof w latach , (w): Wysiedlenia Polaków z Gdyni w latach przez okupanta niemieckiego. Materiały z sesji popularnonaukowych 19 XI 2002 r. i 2 XII 2003 r., nr 1 2, Gdynia 2006 Gąsiorowski A., Wysiedlenia z ziem zachodnich Rzeczypospolitej w okresie okupacji niemieckiej (ze szczególnym uwzględnieniem Pomorza), (w:) Wysiedlenia Polaków z Gdyni w latach przez okupanta niemieckiego. Materiały z sesji popularnonaukowych 19 XI 2002 r. i 2 XII 2003 r., nr 1 2, Gdynia 2006 Grot E., Gdynianie zamordowani w Piaśnicy, (w): Wysiedlenia Polaków z Gdyni w latach przez okupanta niemieckiego. Materiały z sesji popularnonaukowych 19 XI 2002 r. i 2 XII 2003 r., nr 1 2, Gdynia

110 Małgorzata Balsewicz Gdynia Europejską Stolicą Kultury 2026 Informacje wstępne: scenariusz lekcji wychowawczej dla klasy III/lekcji wiedzy o społeczeństwie dla klasy II gimnazjum w przededniu rocznicy nadania Gdyni praw miejskich; czas trwania: 1,5 godziny. Temat: Gdynia Europejską Stolicą Kultury Cele szczegółowe Uczeń potrafi: poszukiwać pod kierunkiem nauczyciela w zasobach Internetu informacji na zadany temat, dokonać wyboru potrzebnych wiadomości oraz materiału ilustracyjnego, wymienić festiwale, spotkania, imprezy kulturalne cyklicznie odbywające się w Gdyni, wymienić najważniejsze gdyńskie zabytki, muzea, wskazać miejsca wypoczynku, rekreacji oraz miejsca godne pokazania szerokiemu gremium odbiorców komunikatu, graficznie przedstawić uzasadnienie podanego problemu, tezy. Metody pracy: aktywizujące: portfolio, mapa pamięci, plakat, rozmowa kierowana, burza mózgów, praca z materiałem zebranym (ilustracyjnym). Formy pracy: indywidualna, grupowa, zbiorowa. 110

111 Gdynia Europejską Stolicą Kultury 2026 Środki dydaktyczne Strony internetowe: zakładki: Wszystko o Gdyni: Nagrody i wyróżnienia; Gdyński modernizm; kampanie promocyjne Wypoczynek i rekreacja: Gdynia turystyczna, Przewodnik po Gdyni, Kultura (kulturalna Gdynia) Galeria zdjęć plan Gdyni Sławomir Kitowski, Gdynia. Pejzaż nadmorski I, Sławomir Kitowski, Gdynia. Pejzaż nadmorski II _ Stolica _ Kultury , html Flamastry, teczka z koszulkami, 6 dużych arkuszy papieru, brystol, klej, nożyczki. Przygotowanie do lekcji Około trzech tygodni przed planowaną lekcją nauczyciel dzieli klasę na cztero-sześcioosobowe zespoły i poleca zebranie wiadomości oraz materiałów dotyczących następujących kategorii: grupa I gdyńskie muzea i gdyńskie zabytki, grupa II gdyńskie placówki edukacyjne i ich sukcesy, grupa III imprezy, spotkania cyklicznie odbywające się w Gdyni, grupa IV międzynarodowe i ogólnopolskie festiwale odbywające się w Gdyni, 111

112 IV. W gimnazjum grupa V nagrody dla Gdyni, grupa VI miejsca w Gdyni przeznaczone do uprawiania sportów, rekreacji, wypoczynku. Zebrane materiały uczniowie umieszczają w teczkach i oddają nauczycielowi do wglądu oraz oceny na tydzień przed planowaną lekcją. Przebieg lekcji Faza wprowadzająca 1. Czynności organizacyjne: sprawdzenie obecności, podanie tematu, faz i celów lekcji. 2. Nauczyciel omawia ocenione teczki z materiałami, informując uczniów, że zostaną one wykorzystane do stworzenia plakatu promującego Gdynię. 3. Grupy wybierają lidera sprawozdawcę. Faza realizacyjna 1. Nauczyciel przedstawia uczniom ideę Europejskiej Stolicy Kultury, korzyści, jakie mogą wypłynąć dla miasta, regionu i kraju. Zapoznaje uczniów z krótkimi wizytówkami dwóch miast polskich Krakowa i Wrocławia, które zostały wskazane przez Unię Europejską jako Europejskie Stolice Kultury. 2. Poszczególne grupy przedstawiają zebrane materiały ukazujące walory Gdyni jako miejsca z dynamicznie rozwijającą się sferą kultury, nauki, rekreacji i sportu. 3. Grupy wykonują mapę pamięci zbierają materiał do plakatu promującego Gdynię jako Europejską Stolicę Kultury. 4. Po upływie 15 minut liderzy grup prezentują wykonane mapy pamięci i zawieszają na jednej ścianie. Faza podsumowująca 1. Uczniowie wybierają najważniejsze elementy wyróżniające oraz promujące Gdynię i wykonują plakaty. Małgorzata Balsewicz Gimnazjum nr 4 w Gdyni 112

113 Grażyna Szotrowska Samorząd gminny w Gdyni Informacje wstępne: lekcja wiedzy o społeczeństwie klasa II lub III (w zależności od przyjętego przez szkołę programu). Temat: Samorząd gminny w Gdyni. Cel ogólny: porządkowanie wiedzy na temat własnej gminy. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: wymienić najważniejsze wydarzenia z historii własnego miasta, wymienić z imienia i nazwiska włodarzy miasta z okresu jego najnowszej historii, wymienić kompetencje i zadania wybranych wydziałów i biur Urzędu Miejskiego w Gdyni oraz podać ich lokalizację, odnaleźć w źródłach potrzebne informacje dotyczące funkcjonowania urzędów i instytucji w Gdyni, uświadomić sobie, jaki wpływ na władzę ma każdy z nas, ocenić swoją pracę, scharakteryzować pracę kolegów. Metoda pracy: elementy wykładu. Formy pracy: grupowa, praca z tekstem, prezentacja multimedialna. Środki dydaktyczne: rzutnik, komputer, kserokopie, łącze internetowe. Przebieg lekcji UWAGA! Na tydzień przed planowanymi zajęciami nauczyciel dzieli klasę na 3 zespoły i przydziela im zadania do wykonania: Zespół 1 jego zadaniem będzie przygotowanie prezentacji multimedialnej (2 3-minutowej) na temat historii Gdyni i historii rozwoju samorządności miejskiej. Warto uczniom wyjaśnić, że ich prezentacja będzie jedynie wprowadzeniem do zajęć, dobrze byłoby umówić się 7 Lekcje z Gdynią w tle 113

114 IV. W gimnazjum z uczniami na wcześniejszy pokaz wyniku ich poszukiwań. Prezentacja powinna składać się z trzech zasadniczych elementów: okres przedwojenny, czasy PRL, czasy najnowsze: prezydentura Franciszki Cegielskiej, prezydentura Wojciecha Szczurka. Zespół 2 sporządza listę adresów poszczególnych wydziałów UM, uczniowie w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej) podają swoim kolegom wiedzę na temat najważniejszych organów władz miasta, biur i wydziałów. Kilka z nich powinni omówić od strony zadań, czym te instytucje się zajmują, jakie sprawy może tam załatwić mieszkaniec miasta. Następnie tworzą mapę wykaz lokalizacji poszczególnych placówek. Zespół 3 na podstawie strony internetowej Urzędu Miasta Gdyni (lub przeprowadzonego wywiadu z jednym z radnych, np. z okręgu wyborczego szkoły) nakreśla kierunki rozwoju miasta. Uczniowie powinni pamiętać o wykorzystywanych przez Gdynię środkach unijnych dla podniesienia poziomu życia mieszkańców. Wprowadzenie 1. Czynności organizacyjne: sprawdzenie obecności, podanie tematu i celów lekcji. 2. Uczniowie przy pomocy nauczyciela przypominają sobie ostatnią lekcję Władza centralna a samorząd terytorialny, np. wg schematu (rekapitulacja wtórna): wyjaśniają termin samorząd, decentralizacja władzy, przedstawiają ideę samorządności, wymieniają rodzaje samorządów i podają przykłady takich samorządów: terytorialne (gminny, powiatowy, wojewódzki) specjalne (samorząd zawodowy) inne (samorząd uczniowski). 3. Nauczyciel wprowadza w formie rozmowy nauczającej z elementami wykładu treści związane z realizacją nowego tematu wg schematu (plansza, tablica), który uczniowie uzupełniają i przepisują do zeszytu. WIEJSKIE wójt rada gminy RODZAJE GMIN I ICH WŁADZE MIEJSKIE (powyżej 100 tys. mieszkańców) prezydent rada miasta MIEJSKO-WIEJSKIE burmistrz rada miasta 4. Nauczyciel zadaje pytanie wprowadzające do głównego nurtu lekcji związanego z Gdynią: Do którego rodzaju gminy należy Gdynia? Realizacja tematu 1. Nauczyciel prosi uczniów (ucznia) o przedstawienie krótkiej historii miasta Gdyni i historii rozwoju samorządności w tym mieście. 114

115 Samorząd gminny w Gdyni 2. Po zakończonej prezentacji pyta o termin ostatnich wyborów samorządowych, o frekwencję, a także wyniki ostatnich wyborów z 2010 r. (jakie ugrupowanie wygrało wybory w naszym mieście, jaki był wynik Wojciecha Szczurka w skali całego kraju). Jeśli tych treści uczniowie nie pamiętają, warto skorzystać z wiadomości zamieszczonych na stronie internetowej wybory. W sali lekcyjnej wyposażonej w środki audiowizualne i bezpośrednie łącze internetowe uczniowie odczytują treści wyświetlane na tablicy, a w innym przypadku korzystają z przygotowanej kserokopii (załącznik nr 1). 3. Nauczyciel prosi o przedstawienie swojego zagadnienia uczniów z zespołu 2, pracujących nad poznaniem specyfiki funkcjonowania urzędów naszego miasta Mapa lokalizacji wydziałów i biur Urzędu Miejskiego w Gdyni. Uczniowie omawiają, jakie sprawy i gdzie można załatwić. Określają zadania wybranych wydziałów (załącznik nr 2). Po skończonej prezentacji warto wywołać dyskusję na temat doświadczeń z najbliższego otoczenia ucznia związanych z poziomem usług poszczególnych urzędów i wydziałów władz naszego miasta. 4. Nauczyciel prosi o zaprezentowanie wykonania zadania przez zespół 3 ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania przez miasto środków unijnych, które świadczy o prężności władz Gdyni (wszystkie niezbędne informacje znajdują się na stronie głównej Urzędu Miejskiego w Gdyni, adres strony internetowej zakładka: kierunki rozwoju miasta oraz środki unijne). Po prezentacji uwagę uczniów można skierować na jedną z zakończonych (lub nie) inwestycji w Gdyni. Można pokusić się o ocenę tej inwestycji oczami młodych obywateli naszego miasta, wnieść uwagi lub inne propozycje rozwiązań. Podsumowanie 1. Formą podsumowania może być list do władz miasta wysłany drogą mailową na zakończenie zajęć (umgdynia@gdynia.pl) oceniający oczami uczniów jedną z inwestycji miasta w najbliższej okolicy. (Moi uczniowie najczęściej oceniają budowę boiska przy szkole, które jest wspaniałe: duże, oświetlone, ogrodzone, ale niestety nie można z niego korzystać ze względu na wadliwie wykonane drenaże i brak murawy a tym samym wystawiają władzom miasta negatywną ocenę tej inwestycji). 2. Zadanie domowe. Odpowiedz na pytania: Które z zadań gminy uznajesz za najważniejsze? Uzasadnij swoją wypowiedź. Jakie umiejętności udało ci się zdobyć na lekcji? Jak oceniasz swój udział w pracy zespołowej? Co konkretnie było twoim zadaniem? Grażyna Szotrowska doradca metodyczny historii i WOS Gimnazjum nr 4 w Gdyni 7* 115

116 IV. W gimnazjum Załącznik nr 1 Wyniki wyborów w Gdyni: Szczurek miażdży rywali. Samorządność ma zdecydowaną większość Dodane , komentarzy 31 Kategorie: Wiadomości Miejsce: Trójmiasto, Chylonia, Leszczynki, Grabówek, Śródmieście, Oksywie, Pogórze, Babie Doły, Gdynia, Redłowo, Orłowo, Mały Kack, Wielki Kack, Dąbrowa, Karwiny, Witomino, Chwarzno, Tagi: wyniki wyborów w gdyni, wyniki wyborów samorządowych, wyniki w gdyni, wyniki do rady miasta, wojciech szczurek, jacek urban, wiesław byczkowski, andrzej różański, Miażdżąca przewaga Wojciecha Szczurka, który otrzymał aż 87,39 procent głosów. Drugi Wiesław Byczkowski nie przekroczył nawet 7 proc. głosów. Samorządność zdobyła 21 z 28 mandatów w Radzie Miasta. ZOBACZ WYNIKI WYBORÓW PARLAMENTARNYCH 2011! Wynik Samorządności nie jest zaskakujący. Ostatnie sondaże opublikowane w piątek, 19 listopada dawały Wojciechowi Szczurkowi 80 proc. głosów. Rzeczywistość prześcignęła sondaże i wynik ten jest jeszcze lepszy. Wojciech Szczurek zgarnął aż 87,39 procent głosów(80.345)! Drugie miejsce zajął Wiesław Byczkowski, kandydat Platformy Obywatelskiej z zaledwie 6,51 proc. głosów, trzecie Andrzej Różański z Sojuszu Lewicy Demokratycznej z 3,67 proc. głosów, a czwarte Jacek Urban z komitetu Nasza Gdynia, który zdobył 2,43 proc. głosów. Frekwencja wyborcza wyniosła 46,93 proc. Wyniki na prezydenta w Gdyni po zliczeniu wszystkich głosów: Wojciech Szczurek: 87,39 proc. Wiesław Byczkowski: 6,51 proc. Andrzej Różański: 3,67 proc. Jacek Urban: 2,43 proc. Szczurek 87,37% Byczkowski 6,45% Różański 3,72% Urban 2,46% Wojciech Szczurek jest absolwentem prawa na Uniwersytecie Gdańskim, gdzie uzyskał tytuł doktora. W latach był sędzią Sądu Rejonowego w Gdyni, w latach był przewodniczącym gdyńskiej Rady Miasta, jednocześnie reprezentując miasto w Sejmiku Województwa Gdańskiego. Od 1998 roku jest prezydentem Gdyni. źródło: wybory 116

117 Samorząd gminny w Gdyni Załącznik nr 2 LOKALIZACJA WYDZIAŁÓW UM GDYNI Lokalizacja pierwsza Urząd Miasta Gdyni, al. Piłsudskiego 52/54: Sala Obsługi Mieszkańców Biuro Prezydenta Biuro Rady Miasta Zespół Prasowy Urząd Stanu Cywilnego Wydział Architektoniczno-Budowlany Wydział Budżetu Wydział Dochodów Wydział Geodezji Wydział Informatyki Wydział Kadr i Szkoleń Wydział Księgowości Urzędu Wydział Organizacyjny Wydział Inwestycji Wydział Polityki Gospodarczej i Nieruchomości Wydział Spraw Obywatelskich Wydział Spraw Społecznych Wydział Urbanistyki Lokalizacja druga Urząd Miasta, ul. 10 Lutego 24: Biuro Rozwoju Miasta Wydział Budynków Wydział Edukacji Wydział Integracji Europejskiej Wydział Kultury Wydział Nadzoru Właścicielskiego Wydział Środowiska Wydział Zdrowia Lokalizacja trzecia ul. Zakręt do Oksywia 10: Straż Miejska Lokalizacja czwarta ul. Partyzantów 42: Wydział Administracyjny Lokalizacja piąta ul. Władysława IV 12/14: Wydział Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności 117

118 Anna Matuszak Poznawać inaczej Informacja wstępna: scenariusz zajęć terenowych. Temat: Poznawać inaczej. Cele ogólne: kształtowanie tożsamości terytorialnej, patriotyzmu lokalnego; kształtowanie odpowiedzialności za miejsce zamieszkania; przedstawienie walorów turystycznych miasta, ze szczególnym uwzględnieniem walorów kulturowych. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: posługiwać się planem miasta; określać położenie wybranych obiektów terenowych na planie; opisywać trasę wg przyjętych kryteriów z wykorzystaniem planu miasta, materiałów źródłowych, obserwacji bezpośrednich; pozyskiwać informacje; wykorzystywać informacje, na podstawie których rozpoznaje i nazywa wybrane obiekty kulturowe; analizować i systematyzować informacje; publicznie prezentować wyniki pracy własnej i zespołu. Metody pracy: gra dydaktyczna, praca z planem miasta, obserwacje bezpośrednie, pozyskiwanie i analiza informacji, metoda projektu. Formy pracy: zespołowa, prezentacja wyników. 118

119 Poznawać inaczej Środki dydaktyczne: plan centrum Gdyni, zadania dla grup, kartki formatu A4, teczki tekturowe na materiały będące jednocześnie podkładkami, materiały źródłowe. Czas gry: około 2 3 godzin. Przebieg zajęć Spotkanie wstępne przy Sea Towers. Tworzenie grup, liczebność 4 6 osób. Każda grupa otrzymuje plan miasta oraz zadania do wykonania. O wyznaczonym czasie wszyscy spotykają się w ustalonym miejscu, np. przy Sea Towers. Po powrocie do szkoły rezultaty pracy grup mogą być zaprezentowane na forum klasy lub szkoły w formie ustalonej przez uczestników. Zadania dla grup (każde na oddzielnej kartce): Grupa I Zorientujcie plan miasta i zaznaczcie punkt, w którym stoicie. a) Przeczytajcie wszystkie zadania i zastanówcie się, jak je zrealizować. Kto będzie co robił? Kto pytał, kto notował, a kto rysował trasę? W związku z tym: b) Poszukajcie na planie miejsc, do których macie dotrzeć (także położenie punktu kontaktowego). Zadania: 1. Jakiego typu zbiory znajdują się w Muzeum Miasta Gdyni na ul. Zawiszy Czarnego 1? 2. Ile kosztuje bilet ulgowy dla młodzieży w Waszym wieku? Czy muzeum czynne jest codziennie? W który dzień wstęp jest wolny? 3. Jakiego typu obiekty znajdują się w Muzeum Marynarki Wojennej na ulicy o tej samej nazwie? 4. Z jakich czasów pochodzą eksponaty znajdujące się w muzeum? 5. Przy nabrzeżu na skwerze Kościuszki stoi Okręt Muzeum Błyskawica. Na jakich wodach walczył okręt w czasie II wojny światowej? Co jest widoczne na pokładzie okrętu, a co możemy podziwiać w jego wnętrzu? Rysujcie na planie miasta trasę, którą idziecie. Zaznaczcie strzałką kierunek marszu. Po wykonaniu zadania zgłoście się w punkcie kontaktowym oznaczonym X na planie miasta. 119

120 IV. W gimnazjum Grupa II Zorientujcie plan miasta i zaznaczcie punkt, w którym stoicie. a) Przeczytajcie wszystkie zadania i zastanówcie się, jak je zrealizować. Kto będzie co robił? Kto pytał, kto notował, a kto rysował trasę? W związku z tym: b) Poszukajcie na planie miejsc, do których macie dotrzeć (także położenie punktu kontaktowego). Zadania: Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Korony Polskiej znajduje się przy ul. Armii Krajowej W którym roku rozpoczęto budowę kościoła? Kto był ofiarodawcą placu pod budowę kościoła i plebanii? 2. Jaka jest data konsekracji kościoła? Z jakim wydarzeniem historycznym kojarzy Wam się ta data? Przy ul. Armii Krajowej stoi kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa. 3. Kto był budowniczym i przewodniczącym parafialnego komitetu od początku aż do całkowitego zakończenia budowy? 4. Kiedy był konsekrowany kościół? Jakie wydarzenie w dziejach Polski miało miejsce w roku 966? 5. Z czego zrobiona jest mozaika na zewnętrznej ścianie północnej (od strony ul. Batorego)? 6. Dlaczego organy znajdujące się w kościele przedstawiają tak dużą wartość? Rysujcie na planie miasta trasę, którą idziecie. Zaznaczcie strzałką kierunek marszu. Po wykonaniu zadania zgłoście się w punkcie kontaktowym oznaczonym X na planie miasta. Grupa III Zorientujcie plan miasta i zaznaczcie punkt, w którym stoicie. a) Przeczytajcie wszystkie zadania i zastanówcie się, jak je zrealizować. Kto będzie co robił? Kto pytał, kto notował, a kto rysował trasę? W związku z tym: b) Poszukajcie na planie miejsc, do których macie dotrzeć (także położenie punktu kontaktowego). Zadania: Ulica Antoniego Abrahama nosi nazwę od imienia i nazwiska Kaszuba, Antoniego Abrahama. 1. Gdzie w Gdyni znajduje się jego podobizna? Czy jest to obraz, płyta pamiątkowa, pomnik? 2. Na ul. Starowiejskiej 30 znajduje się Domek Abrahama. W którym roku został wybudowany? Co się w nim obecnie mieści? 3. Z którego roku jest płyta poświęcona A. Abrahamowi znajdująca się na tej samej ulicy? 120

121 Poznawać inaczej 4. Na placu Kaszubskim znajduje się pomnik ku czci A. Abrahama. Jaki napis widnieje na pomniku? 5. Dlaczego Antoni Abraham zapisał się grubą czcionką na kartach historii Gdyni? Jaki był cel jego działalności? Narysujcie na planie miasta trasę, którą idziecie. Zaznaczcie strzałką kierunek marszu. Po wykonaniu zadania zgłoście się w punkcie kontaktowym oznaczonym X na planie miasta. Grupa IV Zorientujcie plan miasta i zaznaczcie punkt, w którym stoicie. a) Przeczytajcie wszystkie zadania i zastanówcie się, jak je zrealizować. Kto będzie co robił? Kto pytał, kto notował, a kto rysował trasę? W związku z tym: b) Poszukajcie na planie miejsc, do których macie dotrzeć (także położenie punktu kontaktowego). Zadania: Przy ul. 10 Lutego stoi pomnik Eugeniusza Kwiatkowskiego. 1. Dlaczego E. Kwiatkowski był człowiekiem szczególnie zasłużonym dla Gdyni? 2. Jaki napis został wykuty na cokole pomnika? 3. Dlaczego w nazwie ulicy, na której stoi pomnik, widnieje data 10 lutego? Idźcie do OM PTTK, który znajduje się przy ul. 3 Maja, tam udostępnią Wam źródła, w których znajdziecie odpowiedź. Przy ul. Waszyngtona, niedaleko multikina znajduje się tablica upamiętniająca miejsce zamieszkania Tadeusza Wendy. 4. Kim był T. Wenda? Jaki napis widnieje na tablicy? Przy wejściu do Dworca Morskiego znajduje się również tablica poświęcona inż. T. Wendzie. 5. Czy napis widniejący na tablicy dostarczył nam więcej informacji o życiu i pracy inż. T. Wendy? Przy alei Jana Pawła II stoi pomnik Kazimierza Porębskiego. 6. Przeczytajcie napis na pomniku. Dlaczego K. Porębskiego nazywamy ojcem chrzestnym Gdyni? Rysujcie na planie miasta trasę, którą idziecie. Zaznaczcie strzałką kierunek marszu. Po wykonaniu zadania zgłoście się w punkcie kontaktowym oznaczonym X na planie miasta. Grupa V Zorientujcie plan miasta i zaznaczcie punkt, w którym stoicie. a) Przeczytajcie wszystkie zadania i zastanówcie się, jak je zrealizować. Kto będzie co robił? Kto pytał, kto notował, a kto rysował trasę? W związku z tym: b) Poszukajcie na planie miejsc, do których macie dotrzeć (także położenie punktu kontaktowego). 121

122 IV. W gimnazjum Zadania: Na Wzgórzu św. Maksymiliana, przy alei Jana Pawła II stoi pomnik Ofiar Grudnia O czym nas informuje napis zamieszczony na pomniku? 2. Poszukajcie na planie miasta drugiego pomnika poświęconego ofiarom Grudnia Przy jakiej alei znajduje się pomnik? 4. Podejdźcie do pomnika i przeczytajcie napis. 5. Dla upamiętnienia jakich tragicznych wydarzeń postawiono pomniki? Rysujcie na planie miasta trasę, którą idziecie. Zaznaczcie strzałką kierunek marszu. Po wykonaniu zadania zgłoście się w punkcie kontaktowym oznaczonym X na planie miasta. Anna Matuszak Gimnazjum nr 16 w Gdyni 122

123 Daniela Maćkiewicz Czy wody powierzchniowe na terenie Gdyni są czyste? Informacja wstępna: scenariusz zajęć koła chemicznego. Temat: Czy wody powierzchniowe na terenie Gdyni są czyste? Cel główny: poznanie jakości wód powierzchniowych znajdujących się w pobliżu szkoły lub miejsca zamieszkania. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: dokonać pomiaru zapachu wody, zaklasyfikować badaną wodę powierzchniową do odpowiedniej klasy czystości (wg zapachu), dokonać pomiaru wartości ph badanych próbek wody, uzasadnić wyniki swoich pomiarów możliwymi przyczynami zakwaszenia wód naturalnych, wykryć obecność azotanów (III) w badanych próbkach wody, oznaczyć ilościowo zawartość jonów chlorkowych w wodzie pochodzącej z różnych źródeł. Metody pracy: słowna pogadanka, dyskusja, praktyczna ćwiczenia uczniowskie. Pomoce dydaktyczne: 1. Woda z różnych źródeł: ze stawu, strumyka, rzeki, morska, wodociągowa, deszczowa procentowy roztwór kwasu solnego. 3. 0,5-procentowy roztwór riwanolu. 4. Roztwory chlorku sodu o stężeniach: 0,05 mol/dm 3, 0,01 mol/dm 3, 0,005 mol/dm 3 i 0,001 mol/dm Roztwór azotanu (V) srebra o stężeniu 0,05 mol/dm Rozcieńczony roztwór kwasu azotowego (V). 123

124 IV. W gimnazjum 7. Woda destylowana. 8. Papierki wskaźnikowe (o zawężonym zakresie ph i czułości co 0,5). 9. Kolby stożkowe. 10. Cylindry miarowe. 11. Probówki i statywy. 12. Pipety. 13. Bagietki. Przebieg zajęć 1. Przedstawienie rodzajów zanieczyszczeń występujących w wodzie oraz wykazanie ich stopnia szkodliwości dla czystości środowiska naturalnego. 2. Omówienie zasad bhp, których należy przestrzegać podczas wykonywania doświadczeń. 3. Przedstawienie tematów doświadczeń i omówienie instrukcji dotyczących badań jakości próbek wody: a) określanie zapachu wody (załącznik nr 1), b) określanie ph wody (załącznik nr 2), c) wykrywanie azotanów (III) w wodzie (załącznik nr 3), d) oznaczanie zawartości jonów chlorkowych w wodzie (załącznik nr 4). 4. Wykonywanie doświadczeń. Uczniowie pracują w grupach 2 3-osobowych. Każda grupa bada przyniesioną próbkę wody różnego pochodzenia. Uczniowie wykonują doświadczenia zgodnie z instrukcjami (załączniki) pod kontrolą nauczyciela. 5. Po wykonaniu doświadczeń uczniowie wypełniają tabelę (załącznik nr 5). 6. Analiza wyników, wyciągnięcie przez uczniów wniosków i ewentualne ich uzupełnienie przez nauczyciela. Każda instrukcja do doświadczeń zawiera niezbędne informacje pozwalające określić jakość badanych wód. 7. Dyskusja dotycząca odpowiedzi na pytania: Która z próbek wody okazała się najczystsza? Skąd biorą się zanieczyszczenia i jaki jest ich wpływ na życie organizmów? 8. Zadanie domowe. Każda z grup opracowuje miniraport o stanie jakości swojej próbki wody. Daniela Maćkiewicz doradca metodyczny chemii Zespół Szkół nr 11 w Gdyni 124

125 Czy wody powierzchniowe na terenie Gdyni są czyste? Załącznik nr 1 Określanie zapachu wody metodą organoleptyczną. Do kolby wlej 100 cm 3 wody i określ zapach. Wynik zanotuj w tabeli (załącznik nr 5). Informacje R zapach roślinny (siano, ziemia, torf, mech, kwiaty); G zapach gnilny (pleśń, siarkowodór, zbutwiały, feralny); S zapach specyficzny (chloru, fenolu, nafty, smoły). Każdy zapach ma różną intensywność (w skali od 0 do 5) określaną na podstawie jego wyczuwalności: 0 brak zapachu; 1 bardzo słaby; 2 słaby; 3 wyraźny; 4 silny; 5 bardzo silny; np. zapis 2R oznacza, że zapach miał intensywność słabą i należącą do grupy zapachów roślinnych. Woda wodociągowa może mieć zapach najwyżej 3R. Wody naturalne powierzchniowe mogą mieć zapach: klasy I do 2R; klasy II do 3R lub 2G; klasy III do 1S. Załącznik nr 2 Określanie ph wody. W badanej próbce wody zanurz papierek wskaźnikowy i jego barwę porównaj ze skalą na wzorcu. Wynik zanotuj w tabeli (załącznik nr 5). Informacje 1. Odczyn wód naturalnych nie jest ściśle obojętny i wartości ph zawarte są w przedziale 6,5 8,5. Spowodowane jest to różną zawartością rozpuszczonego dwutlenku węgla. Poza tym ph wody zależy od obecności słabych kwasów organicznych i soli ulegających hydrolizie. 2. Zakwaszenie wód naturalnych powodowane jest przez: a) bezpośredni opad do wód gazów zanieczyszczających powietrze (SO x, NO x ) i kwaśnych deszczy, 125

126 IV. W gimnazjum b) wymywanie szkodliwych substancji z otaczających terenów dzikich wysypisk śmieci i ich spływ do zbiorników wodnych. 3. Wody, które mają ph poniżej 6,5, odznaczają się właściwościami korozyjnymi oraz powodują obumieranie zwierząt wodnych. Do wód kwaśnych łatwo przechodzą jony metali ciężkich oraz jony glinu, które są toksyczne dla organizmów żywych. 4. Wody mogą mieć również odczyn zasadowy, który powodują: a) ścieki przemysłowe, b) pyły cementu, wapno palone, c) beztlenowy rozkład związków organicznych i powstawanie amoniaku oraz amin. Załącznik nr 3 Wykrywanie azotanów (III) w wodzie. Do probówki z wodą destylowaną i wodą badaną dodaj kilka kropel 0,5-procentowego roztworu riwanolu, a następnie kilka kropel rozcieńczonego kwasu solnego. Zaobserwuj zmiany zabarwienia. Wynik zanotuj w tabeli (załącznik nr 5). Informacje W probówce z wodą destylowaną nie zaobserwowano zmiany barwy. W probówce z badaną wodą, jeżeli stężenie azotanów (III) przekroczy 1 mg/dm 3, po dodaniu riwanolu powstaje różowoczerwone zabarwienie pochodzące od tworzącego się barwnika diazowego. Azotany (III) są produktami pośrednimi w procesie utleniania amoniaku do kwasu azotowego (V). Źródłem azotu nieorganicznego są ścieki, spływy z nawożonej gleby, wody opadowe i procesy biochemicznego rozkładu organicznych związków azotowych. Przeżyźnianie wód związkami azotu powoduje gwałtowny rozwój roślin wodnych, tzw. eutrofizację. Jony azotanowe (V) są najczęściej efektem mineralizacji martwych substancji organicznych (roślinnych i zwierzęcych). Woda używana do picia nie powinna zawierać zbyt dużo azotanów, gdyż dostają się one do naszych organizmów. Dopuszczalne stężenie azotanów w wodzie pitnej określa polska norma ok. 44 mg/ dm 3. Woda o dużej zawartości azotanów jest szczególnie niebezpieczna dla małych dzieci. Używana do przygotowywania pokarmów może spowodować sinicę (krew dziecka nie rozprowadza tlenu i dlatego wargi i skóra robią się sine). Dzieci dotknięte tą chorobą nazywa się niebieskimi. 126

127 Czy wody powierzchniowe na terenie Gdyni są czyste? Załącznik nr 4 Oznaczanie zawartości jonów chlorkowych w wodzie. Przed zajęciami (dzień wcześniej) uczniowie przygotowują roztwory wzorcowe chlorku sodu o różnym stężeniu jonów chlorkowych i po 1 cm 3 wlewają do kolejnych probówek: 1. probówka roztwór chlorku sodu 0,05-molowy, 2. probówka roztwór chlorku sodu 0,01-molowy, 3. probówka roztwór chlorku sodu 0,005-molowy, 4. probówka roztwór chlorku sodu 0,001-molowy, 5. probówka 1 cm 3 badanej wody. Do każdej z probówek dodaje się kilka kropel azotanu (V) srebra. Obserwacje: W probówce 1. obserwuje się obfite wytrącanie osadu. W probówce 2. wytrąca się mniej osadu. W probówce 3. pojawia się tylko zmętnienie. W probówce 4. osad nie wytrąca się. Wniosek: W wyniku reakcji między jonami srebra i jonami chlorkowymi wytrąca się biały, serowaty osad chlorku srebra. Ag + + Cl AgCl Osad pod wpływem światła przyjmuje barwę fioletową w wyniku fotochemicznego rozkładu tego związku. Porównujemy ilość osadu wytrąconego w probówce 5. z przygotowanymi wzorcami i określamy stężenie jonów chlorkowych w badanej próbce. Wynik zapisujemy w tabeli (załącznik nr 5). Informacje Chlorki sodu i wapnia dostają się do wód w wyniku posypywania solą ulic w czasie zimy. Nadmierne stężenie soli niszczy faunę i florę oraz powoduje korozję instalacji przemysłowych zakładów produkcyjnych korzystających z wody, a także korozję budowli wodnych i urządzeń pływających, wodociągów i kanalizacji. 127

128 IV. W gimnazjum Załącznik nr 5 Tabela wyników: Pochodzenie wody Staw Rzeka Woda morska Woda wodociągowa Woda deszczowa Zapach Klasa czystości wg zapachu Obecność chlorków Obecność azotanów (III) Otoczenie zbiornika wodnego 128

129 Joanna Gawron Wybrane ośrodki kultu religijnego w Gdyni parafia NMP Królowej Polski Informacja wstępna: scenariusz katechezy. Temat: Wybrane ośrodki kultu religijnego w Gdyni parafia NMP Królowej Polski. Cel ogólny: zapoznanie z ośrodkami kultu religijnego działającymi na terenie Gdyni. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: wymienić ośrodki kultu religijnego w Gdyni, przybliżyć ich historię, określić cel działania takich ośrodków, wymienić formy ich działalności, podać formy współpracy ze środowiskiem lokalnym (uroczystości o charakterze patriotycznym i religijnym). Metody i formy pracy: burza mózgów, wywiad, prezentacja multimedialna, praca indywidualna, praca z całym zespołem klasowym, praca w grupach. Czas: 45 minut. Uwagi: Materiały potrzebne do przeprowadzenia katechezy uczniowie zebrali wcześniej jako zadanie domowe, które brzmiało: Przygotuj prezentację multimedialną dotyczącą dnia dzisiejszego i historii parafii NMP Królowej Polski w Gdyni. 8 Lekcje z Gdynią w tle 129

130 IV. W gimnazjum Plan etapy katechezy 1. Wprowadzenie: modlitwa, czynności organizacyjno-porządkowe, nawiązanie do wcześniejszych katechez i do doświadczeń życiowych uczniów zainteresowanie tematem katechezy. 2. Rozwinięcie: praca z całym zespołem klasowym metodą burzy mózgów wyjaśnienie pojęcia kult religijny, uczniowie uzupełniają tabelę dotyczącą ośrodków kultu religijnego w Polsce i na świecie: Miejsce kultu Patron Geneza kultu 1. Częstochowa P O L S K A 1. Fatima Ś W I A T zawężenie tematyki do ośrodków kultu religijnego działających w Trójmieście, a następnie w Gdyni, wcześniej wybrani uczniowie prezentują w postaci prezentacji multimedialnej parafię NMP Królowej Polski (jej historię, działalność, różne formy kultu religijnego oraz współpracę ze środowiskiem lokalnym uroczystości o charakterze patriotycznym i religijnym), uczniowie przygotowują pytania, jakie chcieliby zadać proboszczowi swojej lub innej parafii w związku z omawianym tematem. 130

131 Wybrane ośrodki kultu religijnego w Gdyni parafia NMP Królowej Polski 3. Podsumowanie: prezentacja pracy uczniów, komentarz katechety. 4. Zapis do zeszytu stanowią notatki redagowane w czasie lekcji oraz pytania skierowane do proboszcza parafii. 5. Zadanie domowe: Przeprowadź wywiad z proboszczem parafii oraz zapisz go w zeszycie. 6. Ewaluacja zostanie przeprowadzona na następnej lekcji po sprawdzeniu pracy domowej. 7. Modlitwa. Joanna Gawron doradca metodyczny religii Gimnazjum nr 11 w Gdyni 8* 131

132 Ewa Madziąg Poznajemy wybrane miejsca w Gdyni Informacje wstępne: proponowane zajęcia międzyprzedmiotowe należy traktować jako przykładowe i można je dowolnie modyfikować zależnie od potrzeb i możliwości organizacyjnych placówki. Dla potrzeb niniejszej publikacji wybrano miejsca znajdujące się w niewielkich odległościach od siebie i położonych w centrum Gdyni. Zajęcia przewidziane są dla uczniów klasy II gimnazjum do realizacji na godzinie do dyspozycji wychowawcy, historii lub matematyce. Do ich realizacji można dołączyć nauczycieli geografii, biologii, informatyki oraz języka polskiego. Ze względu na realizację zadań w terenie na ich przeprowadzenie przeznaczamy około 3 godzin. W przypadku dołączenia kolejnych nauczycieli ze swoimi zadaniami czas zajęć można odpowiednio wydłużyć. Część umieszczonych w niniejszym opracowaniu zadań uczniowie mogą kontynuować w ramach projektów edukacyjnych. Zadanie pierwsze, dotyczące wyszukania nazw ulic, gdzie będą przeprowadzone obserwacje, i przygotowania prezentacji dotyczącej historii nazwy wybranej ulicy można potraktować jako wstępne, wcześniej przygotowane przez uczniów lub jako zadanie podsumowujące wyjście w teren. W zależności od sposobu realizacji zajęć oceny za wykonanie zadań należy wykorzystać do indywidualnego oceniania bieżącego z przedmiotów, których dotyczą. Jakość pracy grup należy skomentować w dowolnym czasie pracy wychowawczej (dotyczy to wychowawcy klasy) lub na lekcji z ocenianego przedmiotu (dotyczy to nauczyciela danego przedmiotu). Temat: Poznajemy wybrane miejsca w Gdyni. Cel ogólny: wykorzystanie przedmiotowych umiejętności uczniów do rozwiązywania różnorodnych, praktycznych zadań tematycznie związanych z Gdynią. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: wyszukać i wypisać nazwy ulic związanych z historią Gdyni, dla wybranej ulicy opracować uzasadnienie nadania jej nazwy, przygotować 3-minutową prezentację dotyczącą wybranej ulicy (praca w grupach), wykonywać działania na pierwiastkach i potęgach, obliczać pola wielokątów, 132

133 Poznajemy wybrane miejsca w Gdyni obliczać objętości i pola powierzchni brył, rozpoznać na fotografii pomniki Gdyni. Środki dydaktyczne: karty pracy, plan Gdyni z naniesionymi punktami, które mają odwiedzić uczniowie, ankieta ewaluacyjna. Przebieg zajęć I. Wstęp Polecenie zebrania materiałów z wykorzystaniem dostępnych źródeł (np. Internetu, rozmów z rodziną, literatury) i przygotowanie prezentacji dotyczącej uzasadnienia nadania nazwy wybranej ulicy. Zadanie uczniowie realizują w grupie. W fazie wstępnej prezentują swoje zadanie. Ze względu na liczne czekające ich zadania, należy przestrzegać czasu prezentacji. II. Faza zasadnicza Wyjście w teren i realizacja zadań przygotowanych na kartach pracy (w zależności od liczebności klasy uczniowie mogą realizować materiał indywidualnie lub w grupach). Poniżej zamieszczono zadania, z których organizator zajęć może przygotować karty pracy, uzupełniając je o zadania z edukacji, których nauczyciele będą włączeni do realizacji zajęć. Domek Abrahama Zadanie 1. a) Znajdujecie się przed budynkiem Muzeum Miasta Gdyni, potocznie zwanym Domkiem Abrahama. Skąd ta nazwa? b) Dlaczego ten budynek nie jest równoległy do ulicy Starowiejskiej? c) Wymieńcie wyróżnienia, jakie Gdynia otrzymała od Unii Europejskiej. Zadanie 2. Pierwsza wzmianka w dokumencie biskupa Wolimira o wsi Gdynia (w zapisie Gdina) pojawiła się w roku MCCLIII. Ile lat upłynęło od tego momentu do uzyskania praw miejskich? Zapiszcie obliczenia. Zadanie 3. Gdynia prowadzi ożywioną współpracę w wielu dziedzinach, m.in. kultury, sportu, edukacji, turystyki itp., z kilkoma miastami w ramach Gdyńskiego Koła Miast Siostrzanych. Po obliczeniu wartości liczbowej wyrażenia dowiecie się, z iloma partnerami współpracuje Gdynia. Zapiszcie obliczenia. 133

134 IV. W gimnazjum [( : 0,375 (2,4) 1 :2 1 2 ) ( ) ) 8 2 ( ] Gdynia współpracuje z... partnerami. Jednym z nich jest... Pomnik Abrahama Zadanie 1. a) Czym zasłynął w kwietniu 1919 roku Antoni Abraham? b) Kim był Hieronim Derdowski, autor słów wyrytych na cokole pomnika Abrahama? c) Ile lat minęło od założenia szpitala św. Wincentego a Paulo do momentu wystawienia pomnika A. Abrahamowi? Zapiszcie obliczenia. Zadanie 2. Mając do dyspozycji 20-centymetrową linijkę, zmierzcie granitowy cokół pomnika. Obliczcie masę tego cokołu, jeżeli gęstość granitu wynosi 2,7g/cm 3. Zapiszcie obliczenia. Zadanie 3. Jaś umówił się z Zosią pod pomnikiem Abrahama o godzinie Zagadał się z kolegami przy Ankerze. Na zegarze Urzędu Miejskiego zauważył, że jest Czy biegnąc ulicą Świętojańską z prędkością 8 km/h, zdąży na spotkanie? Do zadania należy dołączyć fragment planu Gdyni z zaznaczoną trasą oraz podaną skalą. Teatr Muzyczny Zadanie 1. a) Obok teatru znajduje się fontanna, której szkic przedstawiono poniżej. Zmierzcie linijką 20-centymetrową długość boku AB fontanny z dokładnością do 1 dm. b) Obliczcie pole wielokąta, korzystając z rysunku. Boki wielokąta są równe. Odcinek prostopadły do AB jest równy 3,6 m. Zapiszcie obliczenia. Szkic fontanny. A B c) Czy ta figura jest osiowosymetryczna? TAK NIE Jeżeli tak, to ile ma osi symetrii?... d) Czy ta figura jest środkowosymetryczna? TAK NIE 134

135 Poznajemy wybrane miejsca w Gdyni Zadanie 2. Objętość jednej kropli deszczu wynosi 50 mm 3. Ile kropli deszczu musi wpaść do fontanny, aby wypełnić ją do wysokości? Głębokość fontanny wynosi 0,6 m. Podajcie wynik w notacji wykładniczej. Zapiszcie obliczenia. Zadanie 3. a) Dlaczego Teatr Muzyczny nosi imię Danuty Baduszkowej? b) Jak nazywa się główna nagroda wręczana na Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni? Akwarium Gdyńskie Zadanie 1. Zasolenie wód Bałtyku wynosi 0,07%, a Morza Martwego 28%. Ile soli trzeba wsypać do wiadra (10 litrów) wody morskiej pobranej z Bałtyku, aby otrzymać wodę o takim zasoleniu jak w Morzu Martwym? Gęstość wody morskiej wynosi 1025 kg/m 3. Zapiszcie obliczenia. Zadanie 2. Kim były te osoby? Eugeniusz Kwiatkowski... Marcin Brzeski... Karol Borchardt... Stanisław Dąbek... Zadanie 3. W Akwarium Gdyńskim jest zbiornik, w którym znajduje się rekin czarnopłetwy rafowy, o następujących wymiarach: 3,45 m; 2000 mm; 14,5 dm. Ile szkła zużyto na wykonanie tego akwarium? Zapiszcie obliczenia. Bulwar Nadmorski Zadanie 1. Na bulwarze, który ma długość 1,8 km, jest 9 jednakowo odległych od siebie drabinek zejściowych. Jaka jest odległość między drugą a piątą drabinką? Zapiszcie obliczenia. Zadanie 2. W cukierni Mariola Zbyszek kupił dwa torty tej samej wysokości. Jeden z nich miał średnicę 20 cm, a drugi 30 cm. Po rozpakowaniu podzielił mniejszy na cztery równe części. Jak musi podzielić drugi tort, aby przygotować jednakowe porcje dla wszystkich uczestników przyjęcia urodzinowego? Ile osób zaprosił Zbyszek? Zapiszcie obliczenia. Zadanie 3. Na podstawie poniższego rysunku obliczcie, jaka jest wysokość krzyża (h) na Kamiennej Górze. Zapiszcie obliczenia. 135

136 IV. W gimnazjum h. 90 m 30 Zadanie 4. Podaj nazwy pomników przedstawionych na poniższych fotografiach III. Faza podsumowująca... W celu najlepszego wykorzystania zajęć nauczyciel powinien przygotować ankietę ewaluacyjną, w której zapyta uczniów o ocenę prowadzonych zajęć. Powinien uwzględnić w niej zaobserwowane trudności, konflikty, pojawiające się problemy w komunikacji. Po przeanalizowaniu ankiet należy udzielić uczniom informacji zwrotnej, a uwagi pojawiające się w ankietach wykorzystać w kolejnych tego typu zajęciach. Ewa Madziąg doradca metodyczny matematyki Zespół Szkół nr 14 w Gdyni 136

137 V wszkole ponadgimnazjalnej

138

139 Katarzyna Szmuksta Śladami Stefana Żeromskiego w Gdyni Informacje wstępne: propozycja lekcji wychowawczej w terenie lub wycieczki dydaktycznej rajdu gdyńskiego dla młodzieży starszych klas gimnazjum i klas I III szkoły ponadgimnazjalnej. Osobiście polecam wycieczkę pod koniec klasy drugiej szkoły ponadgimnazjalnej wówczas może stać się ona wprowadzeniem do epoki dwudziestolecia międzywojennego i lektury utworów Stefana Żeromskiego w klasie maturalnej. Wycieczka/lekcja w terenie może być przeprowadzona w zależności od decyzji nauczyciela w dwóch formach: dłuższej (część I) TRASA I krótszej (część II) TRASA II Czas trwania: TRASA I: 4 5 godzin TRASA II: 2 3 godziny. Temat: Śladami Stefana Żeromskiego w Gdyni. Cel główny: ukazanie związków Stefana Żeromskiego z Gdynią, fascynacji pisarza Wybrzeżem i ideą budowania w Gdyni nowoczesnego portu II Rzeczpospolitej. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: odnaleźć w Gdyni miejsca związane z pobytem S. Żeromskiego; cytować fragmenty Wiatru od morza S. Żeromskiego; interpretować fragmenty prozy pisarza o budowie portu gdyńskiego; aktywnie pracować w grupie. Metody pracy: poszukująca, podawcza. Forma pracy: grupowa. 139

140 V. W szkole ponadgimnazjalnej Przebieg zajęć 1. Przygotowanie do zajęć np. praca w bibliotece szkolnej. Zadanie domowe młodzież podzielona na 3 grupy przygotowuje krótkie informacje, wg zadań wcześniej rozdanych przez nauczyciela: Grupa 1: Stefan Żeromski w Gdyni (kiedy był tu po raz pierwszy, gdzie mieszkał, ile razy odwiedzał polskie wybrzeże?) Grupa 2: Wiatr od morza S. Żeromskiego jako wyraz fascynacji pisarza polskim morzem i entuzjastycznego popierania idei budowy portu w Gdyni (gezeza utworu, cytowanie fragmentów dotyczących Gdyni). Grupa 3: Domek Żeromskiego w Orłowie (orłowskie ślady Żeromskiego; tablica informacyjna znajdująca się przy Domku Żeromskiego). 2. Wybór przez nauczyciela trasy wycieczki. Trasa I: rejs statkiem po porcie gdyńskim (drogę na skwer Kościuszki rozpoczynamy spod pomnika Stefana Żeromskiego na skrzyżowaniu ul. 10 Lutego i Świętojańskiej); spacer brzegiem morza na trasie: bulwar Nadmorski w Gdyni plaża w kierunku Orłowa Klif Orłowski port rybacki w Orłowie Domek Żeromskiego molo w Orłowie. Trasa II: spacer brzegiem morza na trasie: pomnik Stefana Żeromskiego (skrzyżowanie ul. 10 Lutego i Świętojańskiej) bulwar Nadmorski w Gdyni plaża w kierunku Orłowa Klif Orłowski port rybacki w Orłowie Domek Żeromskiego molo w Orłowie. 3. Trasa I rajdu: Wyruszenie ze szkoły w kierunku pomnika Stefana Żeromskiego (skrzyżowanie ul. 10 Lutego i Świętojańskiej); tu prezentacja grupy 1 dotycząca pobytu S. Żeromskiego w Gdyni. Rejs statkiem po porcie (realizacja części I); tu przed rejsem prezentacja grupy 2: informacje o Wietrze od morza S. Żeromskiego oraz odczytanie przygotowanych wcześniej przez nauczyciela fragmentów tekstów z utworu lub wspomnień o pisarzu (fragmenty 1 4). Spacer brzegiem morza na trasie: bulwar Nadmorski w Gdyni plaża w kierunku Orłowa Klif Orłowski port rybacki w Orłowie Domek Żeromskiego molo w Orłowie; tu prezentacja grupy 3: przedstawienie zdobytych informacji o orłowskich śladach pisarza; odczytanie tablicy informacyjnej znajdującej się przy Domku Żeromskiego, wizyta w Domku Żeromskiego i obejrzenie wystawy fotografii poświęconej pisarzowi, odczytanie fragmentu 5. przygotowanych tekstów. 140

141 Śladami Stefana Żeromskiego w Gdyni 4. Trasa II rajdu (realizacja części II): Wyruszenie ze szkoły w kierunku pomnika Stefana Żeromskiego (skrzyżowanie ul. 10 Lutego i Świętojańskiej); tu prezentacja grupy 1 dotycząca pobytu S. Żeromskiego w Gdyni. Spacer brzegiem morza na trasie: bulwar Nadmorski w Gdyni plaża w kierunku Orłowa Klif Orłowski port rybacki w Orłowie Domek Żeromskiego molo w Orłowie; tu podczas spaceru np. w czasie przerw na odpoczynek prezentacja grupy 2: informacje o Wietrze od morza S. Żeromskiego oraz odczytanie przygotowanych wcześniej przez nauczyciela fragmentów tekstów z utworu lub wspomnień o pisarzu (fragmenty 1 4). U celu wyprawy przy Domku Żeromskiego prezentacja grupy 3: przedstawienie zdobytych informacji o orłowskich śladach pisarza; odczytanie tablicy informacyjnej znajdującej się przy Domku Żeromskiego, wizyta w Domku Żeromskiego i obejrzenie wystawy fotografii poświęconej pisarzowi, odczytanie fragmentu 5. przygotowanych tekstów. Po spacerze na orłowskim molo powrót do szkoły. Katarzyna Szmuksta doradca metodyczny języka polskiego X Liceum Ogólnokształcące w Gdyni Bibliografia Żeromski S., Wiatr od morza, rodział: Przy nowych fundamentach, Warszawa 1955 Chruściński K., Gdynia w literaturze , w: Dzieje Gdyni, red. R. Wapiński, Gdańsk 1980 Sokołowska M. (red.), Encyklopedia Gdyni, Gdynia 2006 Jabłoński H., Żeromski a Gdynia, Rocznik Gdyński nr 8, Gdynia 1988 Ciemiński R., Miasto z morza, Warszawa 1978 Załączniki fragmenty tekstów do cytowania: Fragment 1 Powiedzą mi oczywiście, że to nie sprawa i zadanie poetów porty budować. Lecz trzeba ten port, jego obraz, jego niezbędną konieczność, jego narodowe widziadło w duszach ludzkich wykuwać, ryć w sercach, ciosać w granicie woli. Trzeba otoczyć to dzieło pospólną miłością. Trzeba je za dnia i nocy budować wszystkimi ziemiami i całym narodem. S. Żeromski, Port w Gdyni, w: Pisarze polscy kresom wschodnim, Warszawa 1925, s

142 V. W szkole ponadgimnazjalnej Fragment 2 Jasnożółte przęsła grobli portowej werżnęły się w samoistny, samowładny i jednobarwny przestwór morza na sześćset metrów od brzegu. Poprzeczne ramię, na setkę metrów w poprzek a w kierunku Kępy Oksywia, zagrodziło zatokę. Między pale sosnowe łamacza fali, zabite w dno głębokie żelaznymi kafarami, wwaliły się istne góry głazów. Tysiące beczek cementu skują kiedyś te głazy w jeden wał ostoi, niedostępny i niezdobyty dla najszaleńszej burzy. Tak to wdziera się, wtłacza i zachodzi w niczyją, bezpańską zatokę pierwszy port Rzeczypospolitej. S. Żeromski, Wiatr od morza, rozdz. Przy nowych fundamentach, Warszawa 1955, s. 230 Fragment 3 Tam to właśnie, w tę prastarą kaszubską pażycę, gdzie niegdyś przelewało się morze, gdzie przez wieki królowała niema głusza, gdzie leżała pustka ziewająca, a diabeł Smętek światełka swoje, straszliwe dla ludzi, po nocy obnosił znowu na rozkaz ludzki morze ma się wrócić. Wlać się ma na dwa kilometry daleko w głąb lądu, znów się pod moreny posunąć na kilometr z górą wszerz się rozpostrzeć, na dziesięć metrów w głąb zapuścić. Ma sobą napełnić doki uwiecznione cementem, omurowane i oskalone głazem ciosanym ma się potężnie rozszerzyć w basen środkowy, o półkilometrze średnicy, w którym największy dreadnought o sile maszyn równej sile siedemnastu tysięcy koni obróci się dookoła swej osi. S. Żeromski, Wiatr od morza, rozdz. Przy nowych fundamentach, Warszawa 1955, s. 232 Fragment 4 Ten niewysławionej piękności poemat, tworzony w drzewie, kamieniu, betonie i żelazie ten przepotężny dramat ukazujący wydzieranie morzu jego wód, siły, głębi i władzy ta wspaniała powieść o rozdarciu ramieniem człowieka dziejów ziemi i kisnącego ze stulecia na stulecie jej rozwoju, aby go w ciągu krótkich lat przekształcić na narzędzie własne, posłuszne woli jako wół, koń i pies to nowe w polskiej lądowej duszy zatoczone dzieło stawało się w oczach, z dnia na dzień, ukazywało swe strofy nieznane. S. Żeromski, Wiatr od morza, rozdz. Przy nowych fundamentach, Warszawa 1955, s. 234 Fragment 5 Pragnąłbym tam zamieszkać, o ile by mi zdrowie i zdrowie córki pozwoliło na dłużej, w najlepszych okolicznościach, na stałe. fragment listu S. Żeromskiego do przyjaciela Bernarda Chrzanowskiego z marca 1919 roku, w kolejnym liście z lutego 1920 roku pisze: Marzę o jakimś dworku willi nad morzem, gdyż właśnie nad morzem lekarze radzą mi zamieszkać ze względu na serce i płuca. Listy na podstawie: A. Janosz, Zamiary S. Żeromskiego osiedlenia się na polskim wybrzeżu. Pięć jego listów do Bernarda Chrzanowskiego z lat , Rocznik Gdański 1958/59, t. 17/18, s

143 Anna Kulińska A postcard from Gdynia Informacje wstępne: scenariusz lekcji języka angielskiego w szkole ponadgimnazjalnej/ gimnazjum, poziom zaawansowania uczniów: A2. Temat: A postcard from Gdynia. Cel ogólny: doskonalenie umiejętności pisania pocztówki. Cele szczegółowe Po lekcji uczeń potrafi: rozpoznać i opisać charakterystyczne dla Gdyni miejsca i budynki, przedstawić atrakcje Gdyni, napisać pocztówkę uwzględniającą opis miejsca, poprawnie wykorzystać wprowadzone podczas lekcji słownictwo. Metody pracy: burza mózgów, pogadanka, rozmowa kierowana, praktyczna. Formy pracy: zbiorowa, grupowa, w parach, indywidualna. Środki dydaktyczne: ćwiczenia leksykalne, przykład pocztówki z Londynu, pocztówki z Gdyni (jedna na grupę) pocięte na tyle kawałków, ile osób ma być w grupie. 143

144 V. W szkole ponadgimnazjalnej Przebieg zajęć 1. Powitanie. Ćwiczenie wprowadzające w temat lekcji oraz dzielące uczniów na grupy: Każdy uczeń otrzymuje kawałek pocztówki. Zadaniem uczniów jest odnalezienie pozostałych części. Uczniowie siadają w swoich pocztówkowych grupach. Przedstawiciel każdego zespołu krótko opisuje pocztówkę. 2. Ćwiczenie leksykalne. Każda z grup otrzymuje listę 15 miejsc (m.in. basen, centrum handlowe, lotnisko). Zadaniem uczniów jest zadecydowanie, czy te miejsca znajdują się w Gdyni, jeśli tak, to ile i gdzie. Każda z grup prezentuje wyniki swojej pracy. 3. Praca w grupach burza mózgów. Dlaczego warto przyjechać do Gdyni? uczniowie nadal pracują w grupach. W ciągu 3 minut mają wymienić (w formie listy) powody, dla których warto odwiedzić Gdynię. Przedstawiciele grup przedstawiają swoje pomysły. 4. Pocztówka z Londynu. Uczniowie pracują indywidualnie. Każdy otrzymuje tekst pocztówki z Londynu. Zadanie polega na znalezieniu jak największej ilości punktów charakterystycznych dla Londynu, wymienionych w pocztówce. Sugerowane odpowiedzi: London Eye, Oxford Street, Natural History Museum, the tube, double-decker buses, the Tower, Tower Bridge, the Globe, weather. 5. Pocztówka z Gdyni. Uczniowie pracują w parach. Na przykładzie pocztówki z Londynu piszą pocztówkę z Gdyni. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów i w razie potrzeby udziela wskazówek i pomocy. Uczniowie odczytują na głos swoje pocztówki. Materiały do wykorzystania podczas lekcji: Task1 With your partner, decide whether we have these amenities in Gdynia. Where are they located? swimming pool leisure centre football stadium department store shopping centre multi-storey car park opera house concert hall cathedral museum underground railway station airport casino job centre 144

145 A postcard from Gdynia Task2 This is a handmade postcard from the art studio of Hi Kate, It s great here in London! The city is awesome! We ve already been to so many different places. London Eye is the best one. It s huge and the views of London are marvelous. Yesterday we went shopping in Oxford Street and we visited the Natural History Museum. We travel by tube it s the fastest way to get around. Double-decker buses are also cool! Tomorrow we are going to visit the Tower and Tower Bridge and in the evening we are seeing a play at the Globe Theatre. Bye for now, Love, Jack. P.S. It hasn t rained at all since we arrived I don t know why they complain about the weather so much ;) Place Stamp Here Anna Kulińska doradca metodyczny języka angielskiego Zespół Szkół Administracyjno-Ekonomicznych w Gdyni 9 Lekcje z Gdynią w tle 145

146 Anna Kulińska Why is Gdynia a special place? Informacje wstępne: scenariusz lekcji języka angielskiego, poziom zaawansowania uczniów: B1. Temat: Why is Gdynia a special place? Cele ogólne: Doskonalenie sprawności mówienia, szczególnie: doskonalenie umiejętności wypowiadania i uzasadniania własnych opinii, doskonalenie umiejętności zadawania pytań. Cele szczegółowe Po lekcji uczeń potrafi: sformułować i zadać pytanie tak, aby uzyskać potrzebną informację, przedstawić własną opinię na konkretny temat, uzasadnić swoją opinię, poprawnie wykorzystać poznane podczas lekcji słownictwo. Metody pracy: pogadanka, dyskusja, wywiad, praktyczna. Formy pracy: zbiorowa, grupowa, praca w parach, indywidualna. Środki dydaktyczne: ćwiczenia leksykalne. 146

147 Why is Gdynia a special place? Przebieg zajęć 1. Powitanie. Nauczyciel prowadzi z uczniami luźną rozmowę na temat życia w mieście jakie są plusy i minusy, czy chcieliby zmienić miejsce zamieszkania itp. (ok. 3 min) 2. Ćwiczenie leksykalne. Uczniowie otrzymują kopię ćwiczenia. Pracując indywidualnie, uzupełniają słowa w zdaniach 1 6 oraz dopasowują zakończenia do zdań W razie potrzeby nauczyciel przed przystąpieniem do wykonywania zadania wyjaśnia nieznane słówka z polecenia w zadaniu 1. Uczniowie odczytują swoje odpowiedzi. Omawiane są ewentualne wątpliwości i problemy. 3. Dyskusja w grupach. W grupach 3 4-osobowych uczniowie wykonują zadanie 2, polegające na zadecydowaniu, czy zdania z zadania 1 są prawdziwe dla Gdyni. Nauczyciel monitoruje pracę grup. Po zakończeniu dyskusji w grupach opinie są prezentowane i krótko komentowane przez uczniów z pozostałych grup. 4. Praca w parach przygotowanie wywiadu. Uczniowie, pracując w parach, przygotowują 5 6 pytań dotyczących Gdyni, skupiając się na tym, co jest w Gdyni ciekawego. Każdy uczeń w parze potrzebuje kopii pytań. Przykłady pytań: What is the most interesting place in Gdynia? Why do you think so? What makes Gdynia different from other cities? What events do you think make Gdynia famous? 5. Przeprowadzenie wywiadu. Uczniowie przeprowadzają wywiad z kilkoma osobami z klasy, zapisując odpowiedzi. Nauczyciel przypomina uczniom o konieczności uzasadnienia swojej odpowiedzi. 6. Zadanie domowe. Sporządzenie notatki z odpowiedzi uzyskanych podczas przeprowadzania wywiadu. Materiały do wykorzystania podczas lekcji: Task1 Complete the sentences with these words: convenient, efficient, crowded, property prices, traffic, stressful, graffiti, rush hour, suburbs, public transport, commute, cosmopolitan. 1. Trying to get a seat on the bus during the... is a nightmare. Driving is even more... the... is awful between 4 and There s a real mix of people in this city. It is really The walls in the town centre are covered in I love it here. Everything I want is only five minutes away. It s so Everything is a bit more expensivehere and... are extremely high. A lot of people have no choice but to live in the... and... to work. 9* 147

148 V. W szkole ponadgimnazjalnej 6. It s easy to get around... is excellent it s cheap and efficient. Now choose the correct ending for each sentence. 7. People are always so busy. Everybody s The roads are terrible. I m always getting The underground system is impossible. I m always The city is so big. It took me ages to... a) getting lost. b) find my way round. c) stuck in traffic. d) rushing about all the time. (na podstawie: English Vocabulary Organiser, Chris Gough, Thomson, 2002) Task2 Which of the 10 statements in task 1 are true about Gdynia. What makes you think so? Discuss. Anna Kulińska doradca metodyczny języka angielskiego Zespół Szkół Administracyjno-Ekonomicznych w Gdyni 148

149 Helena Kowalska Nazwy ulic w Gdyni Informacja wstępna: scenariusz lekcji historii. Temat: Nazwy ulic w Gdyni. Cel ogólny: poznawanie historii miasta, jego zabytków i pomników. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: omówić dzieje Gdyni, wyjaśnić historię pomników zlokalizowanych na terenie Gdyni, rozpoznać na fotografii lokalnych patriotów, scharakteryzować ich biografie, wyjaśnić pochodzenie nazw, wykorzystać w praktyce topografię miasta. Metoda pracy: grupowa. Środki dydaktyczne: Kitowski S., Sokołowska M., Ulice Gdyni. O historii i patronach, Gdynia 2001; rejestr na stronie internetowej Urzędu Miasta: Zespoły i obiekty na terenie Gdyni wpisane do rejestru zabytków nieruchomych o/gdyni/historia/7186 _.html; 9 kserokopii fotografii z ww. książki lub ww. strony internetowej; kilka uchwał nadania nazw ulic (można skserować w Urzędzie Miasta); po 6 karteczek z numerami od 1 do 5 (załącznik nr 1); rozsypanka 30 biogramów patronów ulic w Gdyni oraz 30 ich nazwisk (załącznik nr 2); plan Gdyni z zamazanymi nazwami ulic (można wydrukować z Internetu); magnesy; rozsypanka nazw ulic, przy których zlokalizowane są zabytki (załącznik nr 3), można skorzystać z rejestru na stronie internetowej Urzędu Miasta; worek nieprzezroczysty; tabelka do oceniania (załącznik nr 4). Czas realizacji tematu: 45 minut. 149

150 V. W szkole ponadgimnazjalnej Przebieg lekcji Rekapitulacja wtórna Uczniowie wcześniej powinni zapoznać się z rejestrem na stronie internetowej Urzędu Miasta: Zespoły i obiekty na terenie Gdyni wpisane do rejestru zabytków nieruchomych (można wykonać kserokopię i zostawić ją do wglądu w bibliotece szkolnej) oraz książką S. Kitowskiego i M. Sokołowskiej Ulice Gdyni. O historii i patronach. Nauczyciel prosi wybranych uczniów o wylosowanie od jednej do trzech fotografii (mogą to być kserokopie fotografii zamieszczonych na stronie rejestru lub w książce) odwróconych na biurku i powiedzenie o nich kilku słów. W ten sposób zorientuje się, czy znane im są treści zadane na lekcję. Czas rekapitulacji: 5 min. Realizacja nowych treści Nauczyciel wprowadza temat: Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r. rozpoczął się intensywny proces rozwoju Gdyni z racji wyboru tej wsi jako najlepszej lokalizacji przyszłego polskiego portu. W okresie dwudziestolecia międzywojennego w Gdyni mieszkało kilku lokalnych patriotów, ale też niemal codziennie przybywało jej nowych mieszkańców, w tym wielu znanych działaczy II RP, którzy chcieli związać swoje losy na stałe z tym miastem. W okresie PRL-u, mimo starań władz o jej deklasację w stosunku do Gdańska, Gdynia wciąż się rozwijała, także terytorialnie, co było spowodowane nieustannym wzrostem ludności. Miasto w tym czasie stało się ważnym ośrodkiem działalności patriotycznej, szczególnie związanej z morzem i regionem. Z pewnością przełomowym wydarzeniem w powojennej historii miasta były też Wydarzenia Grudniowe. Obecnie Gdynia należy nadal do największych i najlepiej rozwijających się miast w Polsce. Nazwy ulicom w Polsce od okresu II RP nadaje miejski organ ustawodawczy. W Gdyni jest to oczywiście Rada Miasta czyni to w drodze uchwały w czasie sesji Rady. Uchwała nadania nazwy ulicy zawiera uzasadnienie (nauczyciel podaje uczniom do obejrzenia kilka uchwał Rady Miasta w sprawie nadania nazw ulic). Coraz częściej miasta starają się uwzględniać przy nadawaniu nazwy ulicom lokalnych działaczy lub organizacje regionalne. Czas wprowadzenia: 5 min. Praca w grupach Nauczyciel informuje uczniów, że praca będzie punktowana, a następnie oceniona. Podaje sposób oceniania. Zadanie 1 Podział klasy na pięć grup przez losowanie z woreczka karteczek z numerem (załącznik nr 1) danej grupy. Wybór przez grupę lidera. Każda z grup otrzymuje po sześć nazwisk działaczy lokalnych będących patronami ulic oraz ich biogramy (załącznik nr 2). Zadanie polega na prawidłowym dopasowaniu nazwiska osoby z jej biogramem i głośnym zaprezentowaniu pozostałym grupom rozwiązania zadania przez lidera grupy. Czas pracy: 10 min. 150

151 Nazwy ulic w Gdyni Zadanie 2 Nauczyciel przypina do tablicy magnesami plan Gdyni. Każda grupa podchodzi do planu i w czasie 1 minuty dokonuje prawidłowego rozlokowania na nim swoich sześciu nazwisk patronów ulic. Czas pracy: 5 min. Zadanie 3 Każdy uczeń z grupy podchodzi do nauczyciela i losuje po jednej nazwie ulicy z przygotowanego zestawu (załącznik nr 3). Następnie uczniowie, mając do dyspozycji przygotowane przez siebie na tę lekcję materiały (zadanie domowe z poprzednich zajęć), zapisują na karteczce co najmniej jeden zabytek zlokalizowany przy tej ulicy. Nauczyciel sprawdza wykonanie zadania. Po sprawdzeniu poprawności wykonania zadania grupy na dużych kartkach przygotowują zestawy zabytków, które eksponują na tablicy (liderzy grup odczytują głośno): np. ul. Świętojańska pomnik Żeromskiego, ul. 10 Lutego budynek Poczty Polskiej, ul. Przebendowskich willa Weneda. Czas pracy: 10 min. Nauczyciel na bieżąco wystawia punkty w tabelce (załącznik nr 4) za każde z zadań. Informuje uczniów o ilości zebranych przez grupę punktów przekładających się na oceny. Czas oceniania: 2 min. Rekapitulacja pierwotna Uczniowie wymieniają, jakie jeszcze miejsca pamięci można by zlokalizować na terenie Gdyni. Czas rekapitulacji: 5 min. Zadanie domowe: Zaplanuj trasę ciekawej wycieczki historycznej dla turysty spoza Gdyni, uwzględniając wylosowaną przez Ciebie ulicę i jej zabytki lub pomniki. Czas wyjaśnienia zadania domowego: 3 min. Helena Kowalska Technikum Chłodnicze w Gdyni 151

152 V. W szkole ponadgimnazjalnej Załącznik nr Załącznik nr 2 Antoni Abraham Teodor Józef Korzeniowski Michał Benisławski Karol Olgierd Borchardt Franciszka Cegielska Franciszek Sokół Bernard Chrzanowski Lucjan Cylkowski ( ), żarliwy obrońca polskości Kaszub, delegat na konferencję pokojową w Paryżu. ( ), wybitny polski pisarz marynista i publicysta tworzący w języku angielskim, osiadł w Wielkiej Brytanii. ( ), inżynier, wybitny znawca zagadnień morskich i żeglugowych. ( ), kapitan żeglugi wielkiej, nauczyciel akademicki i wybitny pisarz marynista. ( ), prezydent Gdyni, poseł na sejm, minister zdrowia. ( ), działacz polityczny, komisarz rządu w Gdyni w okresie międzywojennym. ( ), prawnik, działacz polityczny i oświatowy, wielki entuzjasta Wybrzeża i spraw morskich. ( ), nauczyciel i harcerz, komendant hufca gdyńskiego Szarych Szeregów, szef łączności kurierskiej pododdziałów północnych ZWZ-AK. Ksawery Stanisław Czernicki ( ), kontradmirał, szef służb Kierownictwa Marynarki Wojennej. Stanisław Dąbek Kazimierz Demel ( ), pułkownik, dowódca Lądowej Obrony Wybrzeża we wrześniu 1939 r. ( ), profesor, znakomity biolog, pionier polskich badań na morzu, najwybitniejszy polski znawca flory i fauny Bałtyku. 152

153 Nazwy ulic w Gdyni Hieronim Derdowski Antoni Ledóchowski Aleksander Dulin Wacław Gierdziejewski Jan Grudziński Izydor Gulgowski Antoni Suchanek Zygmunt Horyd Antoni Hryniewicki Hilary Jastak Władysław Kański Tadeusz Apolinary Wenda Konstanty Maciejewicz Jan Radtke Aleksander Majkowski Augustyn Necel Tomasz Rogala Marian Mokwa Janek Wiśniewski ( ), poeta kaszubski, humorysta, dziennikarz i wydawca prasy emigracyjnej w USA. ( ), kapitan żeglugi wielkiej, wykładowca w Szkole Morskiej w Tczewie, Gdyni i Szczecinie, świetny matematyk. ( ), muzyk, dyrygent, kompozytor, zasłużony dla kultury muzycznej Gdyni, kapitan Marynarki Wojennej. ( ), członek Rady Głównej Ligi Morskiej i Kolonialnej. ( ), komandor, dowódca ORP Orzeł. ( ), nauczyciel, pisarz, etnograf kaszubski, twórca Muzeum Kaszubskiego we Wdzydzach. ( ), jeden z najwybitniejszych malarzy marynistów. ( ), komandor, inżynier budownictwa wodnego, brał udział w obronie Wybrzeża we wrześniu 1939 r. ( ), położył podwaliny pod rozwój rybołówstwa morskiego kutrowego i dalekomorskiego. ( ), proboszcz parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa, honorowy obywatel Gdyni. ( ), major artylerii, uczestnik obrony Gdyni i Oksywia we wrześniu 1939 r. ( ), inżynier komunikacji, kierownik budowy portu w Gdyni, następnie urzędnik Urzędu Morskiego w Gdyni. ( ), kapitan żeglugi wielkiej, komendant Lwowa i Daru Pomorza, wykładowca i rektor Państwowej Szkoły Morskiej. ( ), pierwszy po 140 latach polski wójt Gdyni. ( ), działacz społeczny, lekarz, publicysta i pisarz w języku kaszubskim. ( ), pisarz kaszubski, z zawodu rybak. ( ), jeden z przywódców ruchu młodokaszubskiego, brał udział w organizacji ruchu kaszubskiego na Pomorzu. ( ), artysta malarz, w tym marynista, podróżnik, działacz społeczny, jeden z jurorów konkursu przyznającego kaszubską nagrodę za wybitne zasługi dla kultury. Postać symbolizująca zabitych w czasie wydarzeń Grudnia

154 V. W szkole ponadgimnazjalnej Załącznik nr 3 ul. 10 Lutego ul. Piotra Skargi ul. Starowiejska ul. Sienkiewicza ul. Orłowska ul. Sędzickiego al. Zwycięstwa ul. Przebendowskich ul. Korzeniowskiego ul. Świętojańska skwer Kościuszki ul. Sieroszewskiego ul. Przemysłowa ul. Tetmajera ul. I Armii Wojska Polskiego ul. Wójta Radtkego ul. Kasprowicza ul. Chylońska al. Jana Pawła II ul. Morska ul. Jana z Kolna ul. Inżynierska ul. 3 Maja ul. Polska ul. Zawiszy Czarnego ul. Portowa plac Kaszubski ul. św. Mikołaja ul. Abrahama ul. Celna ul. Śląska ul. Lubawska Załącznik nr 4 Zadanie Grupa Suma punktów dla grupy Ocena 154

155 Izabela Niezgoda Rezerwaty przyrody Gdyni Informacja wstępna: scenariusz zajęć pozalekcyjnych. Temat: Rezerwaty przyrody Gdyni. Cele ogólne: poznanie walorów przyrodniczych rezerwatów Gdyni; poznanie zagrożeń środowiska naturalnego rezerwatów wynikających z sąsiedztwa dzielnic miejskich; kształcenie obywateli świadomych destrukcyjnego wpływu człowieka na środowisko i skutków antropogenicznego przekształcania ekosystemów. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: wymienić formy ochrony przyrody w Polsce; przedstawić bioróżnorodność rezerwatów przyrody Gdyni; wyjaśnić pojęcia: rezerwat, bioróżnorodność, endemit, łęg, klif, reintrodukcja; analizować przyczyny i skutki zagrożeń środowiska; wymienić przykłady gatunków roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem; analizować rodzaje antropogenicznych przekształceń środowiska; podać propozycje działań, które wpłyną na poprawę stanu środowiska. Metody pracy: obserwacyjna: obserwacja ekosystemów; słowna: pogadanka, dyskusja. Formy pracy: grupowa realizacja przydzielonych zadań, opracowanie prezentacji multimedialnej. Środki dydaktyczne: karty pracy ucznia, atlasy roślin i zwierząt, przewodnik terenowy: rezerwaty Gdyni, aparat fotograficzny, laptop i rzutnik multimedialny, podręcznik: Bartnik E., Lewiński W. (red.), Biologia 3. Zakres rozszerzony, OPERON, Gdynia 2010 (s ). 155

156 V. W szkole ponadgimnazjalnej Czas trwania: zajęcia w szkole 2 godziny lekcyjne, zajęcia terenowe 2 godziny lekcyjne. Przebieg zajęć Zajęcia w klasie faza wprowadzająca: (1 godzina lekcyjna) 1. Uświadomienie uczniom celów zajęć. 2. Formy ochrony przyrody w Polsce. Konserwatorska ochrona przyrody w Polsce: obszarowe formy ochrony konserwatorskiej: parki narodowe, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty przyrody; obiektowe formy ochrony konserwatorskiej: ochrona gatunkowa objęcie ochroną wszystkich osobników danego gatunku na obszarze całego państwa ochrona indywidualna uznawanie danego obiektu za pomnik przyrody, stanowisko dokumentacyjne, użytek ekologiczny, zespół przyrodniczo-krajobrazowy. Bierna i czynna ochrona przyrody w Polsce: ochrona bierna zaniechanie ingerencji w naturalne procesy przyrodnicze na określonym obszarze, np. w rezerwatach ścisłych; ochrona czynna ingerencja człowieka w celu utrzymania chronionego obiektu w formie zbliżonej do naturalnej np.: zalesianie, reintrodukcja. 3. Rezerwaty przyrody Gdyni: rezerwat Kępa Redłowska rezerwat Kacze Łęgi rezerwat Cisowa. 4. Zbiorowiska roślinne występujące na terenie rezerwatów przyrody Gdyni: buczyna pomorska: zbiorowisko leśne z przewagą buka zwyczajnego; w skład drzewostanu wchodzą również dęby: szypułkowy i bezszypułkowy, lipa drobnolistna, dzika czereśnia; łęgi: zbiorowiska leśne występujące nad rzekami i potokami; w drzewostanie łęgów występują m.in.: olsza, topola, wierzba, wiąz, jesion, dąb. Na terenie rezerwatów występują łęgi: jesionowo-olszowy wiązowy. 5. Wyjaśnienie celu i sposobów dokumentowania pracy. 6. Przypomnienie zasad zachowania na terenie objętym ochroną. 7. Podział uczniów na 3 grupy. 8. Przekazanie kart pracy uczniom (załącznik nr 1 i 2). 156

157 Rezerwaty przyrody Gdyni Zajęcia terenowe faza zasadnicza: (2 godziny lekcyjne) 1. Obserwacja bezpośrednia zbiorowisk roślinnych występujących na terenie rezerwatów Gdyni. 2. Rozpoznawanie gatunków roślin i zwierząt charakterystycznych dla badanego terenu wykorzystanie kluczy i atlasów. 3. Dokumentowanie obserwacji: wypełnianie kart pracy, wykonywanie zdjęć. Zajęcia w klasie faza podsumowująca: (1 godzina lekcyjna) 1. Podsumowanie zajęć terenowych. 2. Zebranie wyników pracy uczniów lider z każdej grupy przedstawia opracowaną na podstawie karty pracy ucznia prezentację multimedialną. 3. Podsumowanie pod kątem osiągnięcia celów zajęć; propozycje działań, które wpłyną na poprawę stanu środowiska rezerwatów: budować ogrodzenia dźwiękochłonne wokół terenów o dużym natężeniu hałasu, zachowywać się cicho na terenie, gdzie żyją zwierzęta, uzupełniać drzewostan gatunkami typowymi dla rezerwatu, wyznaczyć ścieżki spacerowe w celu ograniczenia zadeptywania terenów leśnych, rozwijać edukację ekologiczną dotyczącą skutków rozkładu pozostawionych odpadów. 4. Ocena aktywności uczniów podczas zajęć i jej uzasadnienie. 5. Ewaluacja zajęć obserwacja zaangażowania i poprawności wykonania powierzonych uczniom zadań. Izabela Niezgoda doradca metodyczny biologii V Liceum Ogólnokształcące w Gdyni Bibliografia Bartnik E., Lewiński W. (red.), Biologia 3. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego. Zakres rozszerzony, OPERON, Gdynia 2010 Bilińska A., Biliński W., Rośliny chronione w Polsce, VIDEOGRAF II, Katowice 2005 Młynarski M., Płazy i gady Polski. [Atlas], WSiP, Warszawa 1987 Żółkoś K., Meissner W., Przyrodnicze osobliwości rezerwatu Kępa Redłowska, Wydawnictwo Gdańskie, Gdańsk 2003 Informator: Ochrona przyrody w województwie pomorskim, Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej, Gdańsk 2000 Leksykony przyrodnicze: Drzewa, Ptaki lądowe, Świat Książki, Warszawa 1995 Leksykony przyrodnicze: Ssaki, Ptaki wodne, Płazy i gady, Owady, Motyle, Świat Książki, Warszawa 1996 Podręczny leksykon przyrodniczy Kwiaty leśne i łąkowe, HORYZONT Warszawa

158 V. W szkole ponadgimnazjalnej Załącznik nr 1 KARTA PRACY Grupa... Członkowie grupy: Teren badań: Rodzaj zbiorowiska roślinnego: Formy terenu dominujące w rezerwacie: Procesy mające wpływ na rzeźbę obserwowanego terenu: Flora rezerwatu rozpoznaj 5 gatunków roślin charakterystycznych dla rezerwatu. Dominujące gatunki drzew Charakterystyczne gatunki krzewów Charakterystyczne gatunki roślin zielnych Chronione gatunki roślin 6. Fauna rezerwatu rozpoznaj 5 gatunków zwierząt charakterystycznych dla rezerwatu. Dominujące gatunki ssaków Charakterystyczne gatunki ptaków Charakterystyczne gatunki płazów i gadów Charakterystyczne gatunki bezkręgowców Chronione gatunki zwierząt 7. Wymień 5 zagrożeń środowiska naturalnego rezerwatów wynikających z sąsiedztwa dzielnic miejskich

159 Rezerwaty przyrody Gdyni Załącznik nr 2 KARTA PRACY Grupa... Członkowie grupy: Teren badań: Rodzaj zbiorowiska roślinnego: Rozpoznaj i opisz formę terenu dominującą w rezerwacie. Forma terenu Procesy mające wpływ na rzeźbę obserwowanego terenu:

160 V. W szkole ponadgimnazjalnej 5. Flora rezerwatu rozpoznaj 5 gatunków roślin charakterystycznych dla rezerwatu. Dominujące gatunki drzew Charakterystyczne gatunki krzewów Charakterystyczne gatunki roślin zielnych Chronione gatunki roślin 6. Fauna rezerwatu rozpoznaj 5 gatunków zwierząt charakterystycznych dla rezerwatu. Dominujące gatunki ssaków Charakterystyczne gatunki ptaków Charakterystyczne gatunki płazów i gadów Charakterystyczne gatunki bezkręgowców Chronione gatunki zwierząt 7. Stałymi mieszkańcami dna Zatoki Gdańskiej są małże, których muszle można znaleźć na plaży w obrębie rezerwatu. Rozpoznaj charakterystyczne dla rezerwatu gatunki. A... B... C... D... E Wymień 5 zagrożeń środowiska naturalnego rezerwatów wynikających z sąsiedztwa dzielnic miejskich

161 Wiesława Krysztofowicz, Ewa Szymczak Walory turystyczne Gdyni Informacja wstępna: scenariusz lekcji geografii. Temat: Walory turystyczne Gdyni. Cel ogólny: poznanie walorów turystycznych miasta nadmorskiego na przykładzie Gdyni. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: wymienić walory turystyczne z uwzględnieniem przyrodniczych i pozaprzyrodniczych, scharakteryzować walory turystyczne najkorzystniejsze dla rozwoju turystyki, korzystać z różnych dostępnych źródeł informacji (mapa turystyczna, informator o gdyńskich zabytkach, przewodnik turystyczny, strony internetowe). Metody pracy: operatywna (praca z materiałem źródłowym), praktyczna (zaplanowanie trasy wycieczki), problemowa (plakat). Forma pracy: grupowa. Środki dydaktyczne: 1) Flis J., Szkolny słownik. Terminy geograficzne, WSiP, Warszawa 1999; 2) Kop J., Kucharska M., Szkurłat E., Geografia społeczno-ekonomiczna świata, WSiP, Warszawa 2006; 3) Małkowski K., Przewodnik turystyczny Gdyni, POLNORD, Gdańsk 2001; 4) Mordawski J., Wiecki W., Geografia Polski, OPERON, Gdynia 2003; 5) Sołtysik M.J., Hirsch R., Informator o gdyńskich zabytkach, UM Gdyni, Gdynia 2005; 6) Nawigator turystyczny, UM Gdyni; 7) plan Gdyni; 8) foliogramy ilustrujące podział walorów turystycznych; 9) fotografie wykonane przez uczniów. Przewidywany czas realizacji: 1 godzina lekcyjna. 10 Lekcje z Gdynią w tle 161

162 V. W szkole ponadgimnazjalnej Na lekcji poprzedzającej nauczyciel podzielił klasę na 5 zespołów. Każda grupa otrzymała zakres tematyczny wycieczki, z której sporządziła dokumentację fotograficzną: I grupa: Śladami starej Gdyni; II grupa: Rowerem po Gdyni; III grupa: Gdynia współczesna; IV grupa: Spacer po Trójmiejskim Parku Krajobrazowym, V grupa: Spacer wzdłuż wybrzeża. Nauczyciel przedstawił pojęcia związane z turystyką, walorami turystycznymi. Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie Nauczyciel kieruje pogadanką dotyczącą podziału walorów turystycznych, rozdaje każdej grupie materiały. Zadaniem uczniów jest opracowanie tras jednodniowych wycieczek turystycznych w oparciu o rekonesans terenowy, własną wiedzę i przygotowany materiał źródłowy. 2. Rozwinięcie a) Uczniowie wyszukują w różnych materiałach źródłowych informacje potrzebne do opracowania wskazanej trasy tematycznej. b) Tworzą plakat, uwzględniając: przebieg trasy na planie miasta, dokumentację fotograficzną, opis atrakcji turystycznych znajdujących się na szlaku wycieczki, długość trasy i czas zwiedzania. c) Przygotowują krótką prezentację przebiegu trasy wycieczki, w której uzasadniają jej atrakcyjność turystyczną. d) Nauczyciel monitoruje pracę grup i odpowiada na pytania związane z zadaniem. e) Przedstawiciele grup prezentują klasie wyniki pracy zespołowej. 3. Podsumowanie a) Nauczyciel rozdaje kartę pracy Walory turystyczne Gdyni. b) Nauczyciel podsumowuje efekty pracy uczniów i ocenia ich pracę. 162

163 Walory turystyczne Gdyni Karta pracy podsumowująca zajęcia WALORY TURYSTYCZNE GDYNI 1. Trasa wycieczki (opis i mapa mentalna): Charakterystyka położenia geograficznego: rzeźba terenu: położenie względem morza i charakter (rodzaj) wybrzeża: dostępność komunikacyjna: odległość od centrum Gdyni: Zaznaczcie znakiem formy terenu dominujące na wybranym obszarze. klif pagórki wąwozy wzgórza morenowe skałki równiny kotliny doliny plaża mierzeja 4. Które wydarzenia i procesy geologiczne wywarły, Waszym zdaniem, największy wpływ na wybrany obszar? Zakreślcie je i uzupełnijcie zapis. Fałdowania górskie... 10* 163

164 V. W szkole ponadgimnazjalnej Zlodowacenia Rzeźbotwórcza działalność morza Inne (jakie?) Kiedy miały miejsce wybrane przez Was wydarzenia geologiczne? Era... Okres... Czas (mln lat temu) Które procesy geologiczne kształtują obecnie powierzchnię tego obszaru? Erozja powodowana przez: wody płynące wiatr wody morskie wody opadowe Wietrzenie: mechaniczne biologiczne chemiczne inne... Opiszcie, na czym polegają zaznaczone przez Was procesy oraz jakie skutki tych procesów można obserwować Opis uzupełnijcie rysunkami lub zdjęciami (nie zapomnijcie podpisać, co przedstawiają). 6. Jakiego rodzaju skały dominują na wybranym obszarze? Rodzaje skał Nazwy skał Charakterystyka skał * * Wpiszcie właściwe cechy: spójność skała lita, zwięzła, sypka; odporność na wietrzenie i erozję mała, średnia, duża. 164

165 Walory turystyczne Gdyni 7. Przedstawcie walory turystyczne wybranego obszaru: Walory turystyczne przyrodnicze pozaprzyrodnicze 8. Ocena zagospodarowania turystycznego terenu: Które rodzaje turystyki dominują na obserwowanym terenie? ze względu na cel: wypoczynkowa poznawcza sportowa rodzinna ze względu na czas trwania krótkoterminowa (weekendowa) długoterminowa ze względu na formę organizacji indywidualna zbiorowa zorganizowana zbiorowa niezorganizowana 10. W jaki sposób mieszkańcy wykorzystują naturalne formy terenu? Podajcie kilka przykładów: Spróbujcie ocenić stopień zmian dokonanych przez człowieka. Które z niżej podanych określeń najlepiej charakteryzuje te zmiany? Zakreślcie je: ukształtowanie powierzchni całkowicie naturalne nieznaczna ingerencja człowieka w różnych miejscach widoczny wpływ działalności człowieka na całym obszarze teren przekształcony ukształtowanie powierzchni bardzo silnie przekształcone. Jakie formy terenu powstały w wyniku działalności człowieka? Wypiszcie je:

166 V. W szkole ponadgimnazjalnej Czy zmiany w ukształtowaniu powierzchni uważacie za korzystne z punktu widzenia mieszkańców? Świat roślin i zwierząt. Zakreślcie TAK, jeśli formacje roślinne i zwierzęta występują na wybranym obszarze oraz podajcie przykłady. Lasy i zagajniki TAK/NIE Podstawowe gatunki drzew:... Rośliny chronione/osobliwości florystyczne TAK/NIE... Zwierzęta dzikie TAK/NIE W strefie falowania i przybrzeżnej: a) bezkręgowce... b) kręgowce... W części lądowej: a) bezkręgowce... b) kręgowce... Ślady zwierząt i ich szczątki (jakie?), wykonajcie rysunek Wiesława Krysztofowicz doradca metodyczny geografii IX Liceum Ogólnokształcące w Gdyni Ewa Szymczak Uniwersytet Gdański IX Liceum Ogólnokształcące w Gdyni 166

167 Wiesława Krysztofowicz Środowisko przyrodnicze a działalność człowieka na przykładzie Gdyni Informacja wstępna: scenariusz lekcji geografii. Temat: Środowisko przyrodnicze a działalność człowieka na przykładzie Gdyni. Cel ogólny: poznanie zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym pod wpływem działalności człowieka. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: scharakteryzować wpływ człowieka na elementy środowiska naturalnego, ocenić aktualny stan środowiska przyrodniczego, wskazać skutki działalności antropogenicznej, zaprojektować działania zmierzające do ograniczenia negatywnych zmian związanych z antropopresją. Metody pracy: operatywna praca z podręcznikiem, analiza treści map i planu miasta, pokaz, dyskusja. Formy pracy: indywidualna, grupowa. Środki dydaktyczne: Kop J., Kucharska M., Szkurłat E., Geografia fizyczna. Część I. Podręcznik; mapy tematyczne Polski; 167

168 V. W szkole ponadgimnazjalnej plan Gdyni; karta pracy ucznia; strony internetowe, artykuły w prasie, pozycje książkowe. Przewidywany czas realizacji: 1 godzina lekcyjna. Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie: Nauczyciel prowadzi pogadankę dotyczącą zjawiska antropopresji. Uczniowie zapoznają się z fragmentem rozdziału podręcznika: Antropogeniczne zmiany w środowisku. 2. Rozwinięcie: a) Nauczyciel prezentuje foliogramy przedstawiające zmiany wywołane działalnością człowieka w atmosferze, hydrosferze, biosferze, litosferze i pedosferze. b) Uczniowie na podstawie treści podręcznika i foliogramów omawiają konsekwencje działań człowieka. c) Nauczyciel dzieli klasę na grupy, które wypełniają kartę pracy (w załączeniu) dla wybranych dzielnic Gdyni. Uczniowie korzystają z planu miasta, map tematycznych w atlasie, stron internetowych. d) Poszczególne grupy prezentują sposób wypełnienia kart pracy. e) Uczniowie dyskutują na temat działań, które należy podjąć, aby ograniczyć negatywne zmiany w środowisku przyrodniczym Gdyni wynikające z działalności człowieka. Nauczyciel kieruje dyskusją. f) Uczniowie ustnie formułują wnioski z dyskusji. 3. Podsumowanie: Nauczyciel dokonuje podsumowania treści tematu i ocenia pracę uczniów na lekcji. Wiesława Krysztofowicz doradca metodyczny geografii IX Liceum Ogólnokształcące w Gdyni 168

169 Środowisko przyrodnicze a działalność człowieka na przykładzie Gdyni Załącznik KARTA PRACY UCZNIA Temat: Środowisko przyrodnicze a działalność człowieka na przykładzie dzielnicy Na podstawie planu Gdyni scharakteryzuj położenie geograficzne dzielnicy: Na podstawie dostępnych źródeł informacji scharakteryzuj środowisko przyrodnicze dzielnicy: Podaj przykłady zmian w środowisku przyrodniczym dzielnicy wywołanych działalnością człowieka: Zaproponuj działania zmierzające do poprawy stanu środowiska na terenie omawianej dzielnicy:

170 Iwona Kotowska Fizjonomia i dzielnice funkcjonalne miasta na przykładzie Gdyni Informacja wstępna: scenariusz lekcji geografii. Temat: Fizjonomia i dzielnice funkcjonalne miasta na przykładzie Gdyni. Cele kształcenia wymagania ogólne (zgodne z podstawą programową): Korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów. Stosowanie wiedzy i umiejętności geograficznych w praktyce. Uczeń rozwija w sobie: ciekawość świata poprzez zainteresowanie własnym regionem. Treści nauczania wymagania szczegółowe (zgodne z podstawą programową): Uczeń określa strukturę funkcjonalno-przestrzenną różnych miast i ocenia jej zmiany. Uczeń wyjaśnia zmiany procesów urbanizacyjnych i osadnictwa wiejskiego, wiążąc je z przemianami gospodarczymi i społecznymi w Polsce. Metody pracy: wykład, pogadanka, praca indywidualna i praca w parach. Środki dydaktyczne: plany Gdyni lub Nawigator ucznia (mapka i informator wydany przez Urząd Miasta Gdyni), opcjonalnie rzutnik multimedialny z planem miasta, karty pracy. Przebieg lekcji 1. Sprawdzenie obecności, krótkie przypomnienie poprzedniej lekcji, na której była mowa o: urbanizacji, definicji miasta, płaszczyznach urbanizacji. (ok. 5 minut) 170

171 Fizjonomia i dzielnice funkcjonalne miasta na przykładzie Gdyni 2. Wyjaśnienie uczniom istoty funkcji miast i funkcji dzielnic. Funkcja miasta czy funkcja dzielnicy to główne dziedziny działalności jej mieszkańców, od których zależy życie i rozwój miasta czy jego dzielnicy 1). W podręcznikach do nauki geografii najczęściej wyróżnia się takie funkcje jak: administracyjna, przemysłowa, kulturalna, turystyczna, naukowa i oświatowa, uzdrowiskowa czy handlowa. W niniejszym scenariuszu zaproponowano funkcje dzielnic zgodne z występującymi w danej dzielnicy typami użytków miejskich. Na podstawie występowania odpowiedniego typu użytków miejskich można wyróżnić odpowiednią funkcję danej dzielnicy lub części miasta. Na obszarze miast najczęściej wyróżnia się następujące kategorie użytków miejskich: tereny zabudowy mieszkaniowej, tereny przemysłowo-składowe, tereny komunikacyjno-transportowe, strefy usługowe, tereny rekreacyjno-wypoczynkowe. (ok. 5 minut) 3. W kolejnej części lekcji zadaniem uczniów (praca parami) jest próba rozpoznania poszczególnych dzielnic Gdyni przedstawionych na mapie oraz podanie przykładów dzielnic pełniących podane funkcje. (ok. 15 minut) 4. Wybrane pary prezentują swoje propozycje. Porównując przykłady dzielnic pełniących odpowiednie funkcje, możemy wykorzystać rzutnik multimedialny, pokazując fotografie wybranych dzielnic, część z nich z pewnością nie będzie znana uczniom. Ważnym elementem tej części lekcji jest podkreślenie, że istnieją dzielnice, które mogą pełnić kilka funkcji i trudno nieraz jednoznacznie określić, która z nich jest dominująca. Podobnie jest w przypadku całych miast. W rozwoju historycznym miasta czy dzielnicy może też wystąpić zmiana funkcji, kiedy jedna zostaje zastąpiona inną. Jako przykład tego zjawiska (tzw. sukcesji funkcji) można podać Babie Doły, które jeszcze do niedawna, kiedy istniało tam lotnisko wojskowe, reprezentowały typową funkcję strategiczną (wojskową), czy Chwarzno-Wiczlino pełniące kiedyś funkcje rolnicze. (ok. 15 minut) 5. W ostatniej części lekcji, po nagrodzeniu uczniów najbardziej aktywnych, dyktujemy zadanie domowe. W wielkich miastach jedną z dzielnic jest city (Central Business District CBD) dzielnica finansowo-administracyjno-handlowa. Cechy charakterystyczne CITY to: koncentracja banków, biur, domów handlowych, hoteli; bardzo mała liczba stałych mieszkańców i bardzo duża liczba zatrudnionych. Czy Śródmieście Gdyni można uznać za CBD? Odpowiedź uzasadnij. 1) Maria Kiełczewska-Zaleska, Geografia osadnictwa. Zarys problematyki, Warszawa

172 V. W szkole ponadgimnazjalnej KARTA PRACY UCZNIA Dzielnice funkcjonalne Gdyni Przykłady dzielnic, w których występuje: funkcja mieszkaniowa... funkcja przemysłowo-składowa... funkcja komunikacyjno-transportowa... funkcja rekreacyjno-wypoczynkowa... funkcja usługowa... w tym funkcja administracyjna... Numer na mapie Dzielnica Gdyni Babie Doły Chwarzno-Wiczlino Chylonia Śródmieście Wzgórze św. Maksymiliana Witomino-Radiostacja Obłuże Pustki Cisowskie-Demptowo Pogórze Działki Leśne Leszczynki Mały Kack Wielki Kack Oksywie Karwiny Orłowo Dąbrowa Redłowo Witomino-Leśniczówka Grabówek Cisowa Kamienna Góra Źródło: _ Gdyni; r. 172

173 Fizjonomia i dzielnice funkcjonalne miasta na przykładzie Gdyni KARTA PRACY UCZNIA przykład wypełnienia Dzielnice funkcjonalne Gdyni Przykłady dzielnic, w których występuje: funkcja mieszkaniowa np. Karwiny, Pustki Cisowskie, Orłowo funkcja przemysłowo-składowa np. Śródmieście, Chylonia funkcja komunikacyjno-transportowa np. Śródmieście, Leszczynki, Cisowa funkcja rekreacyjno-wypoczynkowa np. Śródmieście, Orłowo, Babie Doły funkcja usługowa np. Działki Leśne, Śródmieście, w tym funkcja administracyjna Śródmieście Numer na mapie Dzielnica Gdyni 1 Babie Doły 2 Chwarzno-Wiczlino 3 Chylonia 18 Śródmieście 22 Wzgórze św. Maksymiliana 21 Witomino-Radiostacja 12 Obłuże 16 Pustki Cisowskie-Demptowo 15 Pogórze 5 Działki Leśne 10 Leszczynki 11 Mały Kack 19 Wielki Kack 13 Oksywie 9 Karwiny 14 Orłowo 6 Dąbrowa 17 Redłowo 20 Witomino-Leśniczówka 7 Grabówek 4 Cisowa 8 Kamienna Góra Źródło: _ Gdyni; r. Iwona Kotowska III Liceum Ogólnokształcące w Gdyni 173

174 Iwona Kotowska Przyrodnicze i antropogeniczne atrakcje turystyczne na przykładzie Gdyni Informacja wstępna: scenariusz lekcji geografii. Temat: Przyrodnicze i antropogeniczne atrakcje turystyczne na przykładzie Gdyni. Cele kształcenia wymagania ogólne (zgodne z podstawą programową): Uczeń dokonuje obserwacji i pomiarów w terenie; potrafi korzystać z planów, map, fotografii, rysunków, wykresów, danych statystycznych, tekstów źródłowych oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu gromadzenia, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych. Uczeń dostrzega i analizuje relacje między poszczególnymi elementami środowiska przyrodniczego oraz działalnością człowieka w skali globalnej, regionalnej i lokalnej. Uczeń rozwija w sobie: ciekawość świata poprzez zainteresowanie własnym regionem. Treści nauczania wymagania szczegółowe (zgodne z podstawą programową): Uczeń charakteryzuje wybrane obszary intensywnie zagospodarowywane turystycznie na świecie; identyfikuje skutki rozwoju turystyki dla środowiska przyrodniczego. Uczeń ocenia możliwości rozwoju turystyki i rekreacji wynikające z uwarunkowań i następstw przyrodniczych, społeczno-ekonomicznych i kulturowych. Metody pracy: wykład, pogadanka, praca indywidualna i praca w parach. Środki dydaktyczne: opcjonalnie rzutnik multimedialny. 174

175 Przyrodnicze i antropogeniczne atrakcje turystyczne na przykładzie Gdyni Przebieg lekcji 1. Sprawdzenie obecności, krótkie przypomnienie poprzedniej lekcji, na której była mowa o roli turystyki w gospodarce państw świata (ok. 5 minut). 2. Wyjaśnienie uczniom istoty atrakcji turystycznej. Na podstawie kilku przykładów atrakcji np. plaża, kanion, wodospad, muzeum, kościół, skansen uczniowie wyjaśniają różnice między nimi, dzieląc je na przyrodnicze i antropogeniczne (ok. 5 minut). 3. W kolejnej części lekcji zadaniem uczniów (praca parami) jest wypisanie jak największej liczby atrakcji przyrodniczych i antropogenicznych na terenie Gdyni (ok. 5 minut, jeśli pomysłów będzie na początku niewiele, można wydłużyć czas do 10 minut). Warto zwrócić uwagę, że park krajobrazowy czy rezerwat, mimo że obejmuje elementy środowiska przyrodniczego, został stworzony przez człowieka. Przedtem był to np. las, teraz to park krajobrazowy. 4. Poszczególne pary prezentują swoje propozycje, nauczyciel zapisuje je na tablicy w dwóch kolumnach. Po wyczerpaniu się pomysłów, które zostały zapisane przez uczniów na kartkach, można dopisać te, które przyszły do głowy uczniom w tzw. międzyczasie. Na zakończenie można podać kilka przykładów, które nie zostały przedstawione (lista wybranych atrakcji turystycznych znajduje się w załączniku do scenariusza). Możemy wykorzystać rzutnik multimedialny, pokazując fotografie wybranych atrakcji, część z nich z pewnością nie będzie znana uczniom (ok minut). 5. Wybór i uzasadnienie wyboru atrakcji turystycznej. W tej części uczniowie wybierają w tych samych parach 2 atrakcje turystyczne 1 przyrodniczą i 1 antropogeniczną, a następnie tworzą ofertę zachęcającą do odwiedzenia Gdyni, wykorzystując wybraną atrakcję jako główny, podstawowy argument. Kolejna para nie może wybrać atrakcji, które już zostały wybrane. Po 10 minutach pary prezentują swoje pomysły mogą to być slogany, wiersze, projekty folderów, komiks itp. Formy oferty nie powinniśmy uczniom sugerować, zostawmy im zupełną dowolność. Prezentacje ok minut. Wariant do wyboru można zasugerować grupę docelową oferty np. rówieśnicy z Górnego Śląska, którzy zastanawiają się, czy warto odwiedzić Gdynię. Zadanie domowe: Wytycz na podstawie Nawigatora ucznia (mapka i informator wydany przez Urząd Miasta Gdyni) 1-dniową wycieczkę pieszą po Gdyni, licząc czas przemarszu, postoju i posiłku w konkretnym miejscu. Iwona Kotowska III Liceum Ogólnokształcące w Gdyni 175

176 V. W szkole ponadgimnazjalnej Załącznik Wybrane atrakcje turystyczne Gdyni: Akwarium Gdyńskie Morskiego Instytutu Rybackiego ORP Błyskawica Okręt Muzeum bulwar Nadmorski skwer Kościuszki Sea Towers molo w Gdyni Orłowie Tramwaj Wodny Gdynia-Jastarnia-Hel ulica Świętojańska wieża widokowa wzgórze Donas Centrum Nauki Experyment Kamienna Góra torpedownia w Babich Dołach Dar Pomorza oddział Centralnego Muzeum Morskiego Dom Żeromskiego w Orłowie Dom Abrahama oddział Muzeum Miasta Gdyni Dworzec Morski Zespół Hal Targowych Muzeum Miasta Gdyni wybrzeże klifowe ekspozycja plenerowa broni i uzbrojenia oddział Muzeum Morskiego Kolibki Adventure Park budynki architektury modernizmu. 176

177 Andrzej Kołodko Realizacja prezentacji multimedialnej w programie PowerPoint o Parku Naukowo-Technologicznym w Gdyni Informacje wstępne: plan metodyczny lekcji informatyki, zakres treści programowych dla technikum, klasa pierwsza, zakres podstawowy. Wprowadzenie Na wcześniejszych lekcjach uczniowie poznali zasady tworzenia prezentacji za pomocą programu PowerPoint z pakietu MS Office. W ramach przygotowania do zajęć zgromadzili znalezione przez siebie materiały z ważniejszych stron internetowych opisujących park technologiczny w Gdyni. Założony jest cykl 3 bloków po 2 godziny zajęć, w zakresie których uczniowie wyszukują informacje w portalach, następnie realizują prezentację (ten blok opisuje plan metodyczny) oraz modyfikują elementy multimedialne swoich prezentacji. Temat: Realizacja prezentacji multimedialnej w programie PowerPoint o Parku Naukowo-Technologicznym w Gdyni. Podział uczniów na trzy grupy wg podanych tematów szczegółowych: 1. Znaczenie Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni dla miasta i regionu. 2. Wykorzystanie Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni w edukacji szkolnej. 3. Park Naukowo-Technologiczny na tle innych parków w Polsce. Czas: 90 min (2 45 min). Treści nauczania wymagania szczegółowe wg podstawy programowej: wyszukiwanie, gromadzenie, przetwarzanie i selekcjonowanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych; ocenia przydatność wyszukanych informacji i ich wiarygodność i gromadzi je na potrzeby realizowanych projektów z różnych dziedzin; opracowywanie informacji za pomocą komputera, w tym: rysunków, tekstów, danych liczbowych, animacji, prezentacji multimedialnych i filmów; 11 Lekcje z Gdynią w tle 177

178 V. W szkole ponadgimnazjalnej tworzy rozbudowaną prezentację multimedialną na podstawie konspektu i przygotowuje ją do pokazu, przenosi prezentację do dokumentu, prowadzi wystąpienie wspomagane prezentacją; wykorzystuje oprogramowanie dydaktyczne i technologie informacyjno-komunikacyjne w pracy twórczej i przy rozwiązywaniu zadań i problemów szkolnych. Cele ogólne wg podstawy programowej: zdobywanie przez uczniów umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów; bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem, wykorzystanie sieci komputerowej; wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. Cele operacyjne/przewidywane osiągnięcia Uczeń: wykorzystuje w praktyce pojęcie prezentacji multimedialnej; wykorzystuje narzędzie prezentacji multimedialnych; realizuje prostą prezentację w programie PowerPoint: wstawia slajd tytułowy, wstawia nowy slajd, stosuje układ slajdu, stosuje szablon projektu; realizuje pokaz slajdów; dodaje obiekty graficzne i tekst do programu PowerPoint; stosuje umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; realizuje umiejętność pracy zespołowej; wyszukuje potrzebne informacje w sieci internetowej; kopiuje i edytuje informacje do edytora prezentacji; przestrzega prawa autorskiego i prawa cytatu w trakcie realizacji prac; modyfikuje istniejącą prezentację; dodaje animacje i szablony do prezentacji; pracuje w wielu programach jednocześnie (przeglądarka, Microsoft PowerPoint); uzupełnia i kopiuje wyszukane wiadomości (zdjęcia, tekst, rysunki); wkleja do edytora prezentacji skopiowane informacje; uporządkowuje slajdy w postaci tekstu, wstawia zdjęcia (formatuje je), zmienia czcionkę (styl, krój rozmiar, kolor), formatuje styl i szablon slajdu. Formy pracy: grupowa, zespołowa (3 grupy uczniów). Środki dydaktyczne: tablica, zestaw komputerowy + program MS PowerPoint; czynna sieć lokalna z materiałami dla uczniów, np. zebrane przez uczniów materiały na prezentację; działająca sieć Internet. 178

179 Realizacja prezentacji multimedialnej w programie PowerPoint o Parku Naukowo-Technologicznym w Gdyni Metody pracy: podająca (omówienie, instruktaż), czynnościowa (ćwiczenia praktyczne), praktyczna. Plan lekcji: Przywitanie, czynności wstępne. Zapoznanie uczniów z tematem. Przedstawienie uczniom celu lekcji. Zrealizowanie poszczególnych etapów lekcji. Powtórka wiadomości zdobytych na lekcji. Przebieg lekcji Faza wstępna 1. Sprawy organizacyjne. Powitanie uczniów, sprawdzenie obecności, podanie tematu zajęć i zapisanie na tablicy. Uczniowie zapisują temat w zeszytach. Zaznajomienie uczniów z celami lekcji. 2. Powtórzenie wiadomości. I. Przypomnienie wiadomości o: sposobie wyszukiwania informacji, selekcji i interpretacji pozyskanych informacji, kopiowaniu, wklejaniu i edycji fragmentów tekstu oraz elementów graficznych, celowości tworzenia prezentacji multimedialnej, sposobie formatowania pola tekstowego, zdjęć, sposobie wyboru szablonów slajdów. II. Teoretyczne wprowadzenie do lekcji. Przypomnienie zasad tworzenia prezentacji multimedialnej instruktaż nauczyciela: dodawanie slajdów, wstawianie tła, osadzanie i formatowanie obiektów (WortArt, ClipArt, Autokształty, tekst w polach tekstowych). Część główna. Faza realizacyjna Podział uczniów na trzy grupy. Każda grupa realizuje inny temat prezentacji. Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że przed przystąpieniem do wykonywania prezentacji należy ją dokładnie zaplanować, odpowiadając sobie na następujące pytania: Jaki jest cel prezentacji? Co chcę dzięki niej osiągnąć? Jakie mam zebrane dotychczas materiały na prezentację? Co chcę przekazać? Jak długa może być prezentacja? 11* 179

180 V. W szkole ponadgimnazjalnej Po określeniu celu i treści uczniowie ustalają strukturę prezentacji, czyli realizują szkic konspekt prezentacji w oparciu o przygotowane na poprzednich zajęciach (oraz w miarę możliwości w domu) materiały zebrane z sieci Internet. Uczniowie zastanawiają się nad ostatnim etapem przygotowywania prezentacji opracowaniem dokładnego scenariusza. Szczegółowe określenie wyglądu każdego slajdu pozwoli zebrać i zgromadzić niezbędne informacje oraz elementy graficzne. Uczniowie w trakcie realizacji swoich prezentacji przeglądają je w różnych widokach (widok konspektu, widok slajdu, widok sortowania slajdów). Słuchają nauczyciela omawiającego i przypominającego najważniejsze zasady przygotowania prezentacji. Uczniowie otrzymują zadanie zaprojektowania prezentacji na podany temat, wykorzystując w tym celu co najmniej 10 slajdów (maks. 20 w tej fazie lekcji). W prezentacji umieszczają także dowolną ilość obiektów graficznych, niestandardowe tła, pamiętając o czytelności przekazu medialnego. Do każdego slajdu powinni w dalszym etapie lekcji blokowej zastosować animację, przejście. W trakcie realizacji prezentacji muszą pamiętać o prawie cytatu i prawie autorskim. Część końcowa. Podsumowanie lekcji Uczniowie prezentują swoje prace, nauczyciel ocenia je. Podsumowanie wiadomości o tworzeniu prezentacji oraz doborze treści do założonego tematu. Wyjaśnienie zakresu następnego bloku w zakresie modyfikacji prezentacji o elementy multimedialne (przejścia slajdów, animacja slajdów). Częściowo praca może zostać zaproponowana jako zadanie domowe dla ucznia. Propozycje źródeł do wykorzystania: Gdynia _ page Gdański Park Naukowo-Technologiczny Park naukowo-technologiczny. Poznań Park Naukowo-Technologiczny Technopark Gliwice Andrzej Kołodko Technikum Transportowe w Gdyni 180

181 Waldemar Kotowski Procedury uruchamiania działalności gospodarczej i wspieranie przedsiębiorczości w Gdyni Motto lekcji: W Polsce 139 osób na 1000 w wieku produkcyjnym pracuje na własny rachunek, w Gdyni są to 203 osoby na Warto być przedsiębiorczym w Gdyni! Temat: Procedury uruchamiania działalności gospodarczej i wspieranie przedsiębiorczości w Gdyni. Cele kształcenia wymagania ogólne (zgodne z podstawą programową): Uczeń wyjaśnia zasady funkcjonowania przedsiębiorstwa. Uczeń analizuje dostępność rynku pracy w odniesieniu do własnych kompetencji i planów zawodowych. Treści nauczania wymagania szczegółowe (zgodne z podstawą programową): Uczeń przedstawia cechy, jakimi charakteryzuje się osoba przedsiębiorcza. Uczeń charakteryzuje otoczenie, w którym działa przedsiębiorstwo. Uczeń opisuje procedury i wymagania związane z zakładaniem przedsiębiorstwa. Uczeń dostrzega samozatrudnienie jako jedną z form przyszłej ścieżki zawodowej. Metody pracy: wykład, pogadanka, praca indywidualna. Środki dydaktyczne: komputer z dostępem do Internetu, rzutnik multimedialny, opcjonalnie formularz CEIDG-1 dla każdego ucznia. 181

182 V. W szkole ponadgimnazjalnej Przebieg lekcji 1. Sprawdzenie obecności, krótkie przypomnienie poprzedniej lekcji, na której była mowa o korzyściach i wadach prowadzenia własnej działalności gospodarczej(ok. 5 minut). 2. Przy wykorzystaniu komputera i rzutnika multimedialnego pokazanie uczniom strony internetowej Gdyńskiego Centrum Wspierania Przedsiębiorczości zakładka Ewidencja działalności gospodarczej 1,1496/Wpis-do-ewidencji-dzialalnosci-gospodarczej.html. Należy prześledzić z uczniami, jakie informacje są niezbędne do wypełnienia wniosku CEIDG-1. W przypadku pytań wyjaśnić takie terminy jak: REGON, NIP, PKD rejestr jest również dostępny na stronie GCWP i przy użyciu rzutnika warto go pokazać uczniom (ok. 18 minut). 3. Warto podkreślić, że w siedzibie GCWP w jednym miejscu można wykonać wszystkie formalnoprawne kroki niezbędne do założenia działalności gospodarczej, a więc oprócz wpisu do ewidencji działalności gospodarczej również zgłoszenie do ZUS, Urzędu Skarbowego czy Urzędu Statystycznego (ok. 2 minut). 4. W dalszej części lekcji rozdajemy uczniom kserokopię druku wniosku CEIDG, prosząc o jego wypełnienie. Oczywiście uczniowie próbują wypełnić wniosek, konsultując kwestie niejasne. Jeśli niemożliwe jest rozdanie każdemu uczniowi kserokopii wniosku, można pokazać poszczególne jego rubryki, wykorzystując dołączony na stronie GCWP załącznik PDF (ok. 15 minut). 5. Ostatnie 5 minut rezerwujemy na objaśnienie zadania domowego. Polegać ma ono na przygotowaniu przez uczniów listy instytucji wspierających biznes i ich krótkiej charakterystyki tzw. instytucji okołobiznesowych działających w Gdyni lub też w Gdańsku, ale przeznaczonych również dla mieszkańców Gdyni (najważniejsze instytucje scharakteryzowano w materiale dodatkowym dołączonym do tego scenariusza). Zadanie to można rozszerzyć o instytucje działające w zakresie pomocy w uzyskaniu środków finansowych na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rozszerzenie zakresu działalności lub inne inwestycje związane z prowadzoną działalnością. Są to takie instytucje jak: Pomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych Spółka z o.o. czy Pomorski Fundusz Pożyczkowy Spółka z o.o. Waldemar Kotowski doradca metodyczny przedsiębiorczości III Liceum Ogólnokształcące w Gdyni 182

183 Procedury uruchamiania działalności gospodarczej i wspieranie przedsiębiorczości w Gdyni Materiał dodatkowy do lekcji Gdyńskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości Siedziba: Gdynia, ul. 10 Lutego 24 Zakres działania: W siedzibie GCWP w jednym miejscu można zarejestrować działalność gospodarczą: wpis do ewidencji działalności gospodarczej, zgłoszenie do ZUS, Urzędu Skarbowego, Urzędu Statystycznego. Centrum oferuje obsługę merytoryczną dla osób niepełnosprawnych pragnących powrócić na rynek pracy. Centrum poprzez współpracę z pomorskimi instytucjami otoczenia biznesu organizuje szkolenia. Centrum zapewnia porady w zakresie dostępnych programów pomocowych dla przedsiębiorców, możliwych źródeł finansowania działalności gospodarczej, oferty instytucji wspierających przedsiębiorczość. Centrum obsługuje portal biznesowy: Powiatowy Urząd Pracy Siedziba: Gdynia, ul. Kołłątaja 8 Zakres działania: Udzielanie pomocy bezrobotnym i poszukującym pracy w znalezieniu pracy, a także pracodawcom w pozyskaniu pracowników. Rejestrowanie bezrobotnych i poszukujących pracy, przedstawianie im propozycji zatrudnienia, szkolenia i innych form mających na celu ich aktywizację zawodową, a w razie braku takich możliwości przyznawanie i wypłacanie uprawnionym zasiłków i innych świadczeń z tytułu bezrobocia. Inicjowanie tworzenia dodatkowych miejsc pracy poprzez refundowanie pracodawcy kosztów ich wyposażenia lub doposażenia oraz udzielanie pomocy bezrobotnym w podejmowaniu działalności na własny rachunek, np. przyznawanie jednorazowo środków z Funduszu Pracy na uruchomienie działalności gospodarczej. Pozyskiwanie i gospodarowanie środkami finansowymi na realizację zadań z zakresu aktywizacji lokalnego rynku pracy. Prowadzenie poradnictwa zawodowego oraz informacji zawodowej dla bezrobotnych i poszukujących pracy. 183

184 V. W szkole ponadgimnazjalnej Fundacja Gospodarcza Siedziba: Gdynia, ul. Olimpijska 2 Zakres działania: Szkolenia i doradztwo dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą i dla przedsiębiorców. Szkolenia i doradztwo z zakresu przedsiębiorczości i orientacji zawodowej dla młodzieży szkolnej, absolwentów, osób bezrobotnych i poszukujących pracy. Szkolenia spawalnicze i w zawodach budowlanych(organizowane przez działające w ramach Fundacji Gospodarczej Polsko-Amerykańskie Centrum Szkoleń Zawodowych). Usługi informacyjne z zakresu podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, możliwości pozyskania wsparcia na realizację projektów ze środków publicznych itp. Pomorski Park Naukowo-Technologiczny Zakres działania: Ideą PPNT jest skoncentrowanie na niewielkiej powierzchni wielu czynników związanych z rozwojem firm, ułatwiających prowadzenie działalności gospodarczej, transfer i wdrażanie technologii. Tworzenie warunków do realizacji pomysłów opartych o wysoko zaawansowane technologie, głównie w dziedzinach biotechnologii i ochrony środowiska, informatyki, elektroniki i telekomunikacji oraz wzornictwa przemysłowego. PPNT jest atrakcyjny dla: przedsiębiorców niskie koszty oraz wygoda prowadzenia działalności; studentów i absolwentów możliwość założenia własnej firmy w przyjaznym otoczeniu, niskie koszty oraz doradztwo naukowe i biznesowe; mieszkańców regionu korzystny klimat dla rozwoju kreatywności i aktywizacji społeczności regionalnej oraz nowe, stałe miejsca pracy; gospodarki regionu wzrost konkurencyjności, pobudzenie i restrukturyzacja gospodarki regionalnej; środowiska rewitalizacja terenu, wsparcie dla firm zajmujących się ochroną środowiska. PPNT oferuje nowoczesną przestrzeń biurową i laboratoryjną, sale konferencyjne i wystawiennicze, prototypownie, przestrzeń rekreacyjną oraz usługi Centrum Nauki EXPERYMENT, Regionalnego Ośrodka Informacji Patentowej. 184

185 Procedury uruchamiania działalności gospodarczej i wspieranie przedsiębiorczości w Gdyni Agencja Rozwoju Pomorza S.A. Siedziba: Gdańsk, ul. Arkońska 6 Zakres działania: Wspieranie przedsiębiorczości. Wspomaganie władz samorządowych w realizacji polityki regionalnej. Wspieranie procesów inwestycyjnych. Obsługa środków pomocowych Unii Europejskiej. Promocja województwa pomorskiego. Inicjowanie i uczestnictwo w projektach współpracy międzynarodowej. Wdrażanie instrumentów finansowego wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw. Regionalna Izba Gospodarcza Pomorza Siedziba: Gdańsk, ul. Dyrekcyjna 7 Regionalna Izba Gospodarcza Pomorza jest organizacją samorządu gospodarczego, zrzeszającą na zasadzie dobrowolności przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na terenie województwa pomorskiego. Zakres działania: Reprezentowanie i ochrona interesów gospodarczych członków w zakresie ich działalności wytwórczej, handlowej, budowlanej lub usługowej, w szczególności wobec organów państwowych. Nawiązywanie współpracy, wymiana doświadczeń z krajowymi i zagranicznymi organizacjami zrzeszającymi przedsiębiorców. Kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki w działalności gospodarczej, w szczególności opracowywanie i doskonalenie norm rzetelnego postępowania w obrocie gospodarczym. 185