LekcjezGdyniąwtle. praca zbiorowa

Transkrypt

1 LekcjezGdyniąwtle praca zbiorowa Gdynia 2012

2 Copyright c 2012 by Gdyński Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Redakcja: Elżbieta Wójcik Konsultacja metodyczna: Elżbieta Mazurek Projekt okładki: Anna Tarasiewicz Korekta: Janina Małas Skład: Zbigniew Mielewczyk Druk: Format XL,

3 Spis treści I. Wstęp Judyta Śliwińska Spojrzenie na edukację regionalną... 9 II. W przedszkolu Anna Kotowicz, Elżbieta Czykier Jakie ryby są w herbie Gdyni? Małgorzata Wereszczyńska Muszelki z gdyńskiej plaży Ewa Marlena Włoch Nasza Gdynia Joanna Woźnicka Gdyński brzeg Bałtyku Magdalena Tuszyńska, Krystyna Kościńska, Jadwiga Całus Herb Gdyni Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Wyruszamy na wyprawę po Gdyni Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Wycieczka do osady rybackiej na Oksywiu Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Mali gdyńscy artyści Joanna Kurek Moje miasto III. W szkole podstawowej Katarzyna Kałuża Poznajemy herb i flagę Gdyni Krystyna Ciesielska A ja kocham moją Gdynię Liliana Koszałka Moje miasto Gdynia Katarzyna Połchowska Czy znasz swoje miasto? Hanna Szopińska-Pawełko, Balbina Wawrzyniak Gdynia tu mieszkam Agnieszka Gałęziewska Bezbłędnie o Gdyni Agnieszka Pieleszek Modernizm gdyński... 71

4 Małgorzata Zygmunt Czy znasz okolice szkoły i miejsce swojego zamieszkania (Karwiny, Wielki Kack)? Jolanta Głodowska Co wiemy o historii i ludziach zasłużonych dla Gdyni? Stanisław Kudławiec Gdynia morską stolicą Polski? Ewa Madziąg Gdynia moje miasto IV. W gimnazjum Iwona Chojnacka, Elżbieta Cymerys Rozprawa o rozprawce z Gdynią w tle Aleksandra Blałtęberg Proud to be citizens of Gdynia what are your feelings? Daria Szopa Gdynia 2112 news from the future Katarzyna Kozera Wysiedlenia gdynian w czasie II wojny światowej Małgorzata Balsewicz Gdynia Europejską Stolicą Kultury Grażyna Szotrowska Samorząd gminny w Gdyni Anna Matuszak Poznawać inaczej Daniela Maćkiewicz Czy wody powierzchniowe na terenie Gdyni są czyste? Joanna Gawron Wybrane ośrodki kultu religijnego w Gdyni parafia NMP Królowej Polski Ewa Madziąg Poznajemy wybrane miejsca w Gdyni V. W szkole ponadgimnazjalnej Katarzyna Szmuksta Śladami Stefana Żeromskiego w Gdyni Anna Kulińska A postcard from Gdynia Anna Kulińska Why is Gdynia a special place? Helena Kowalska Nazwy ulic w Gdyni Izabela Niezgoda Rezerwaty przyrody Gdyni

5 Wiesława Krysztofowicz, Ewa Szymczak Walory turystyczne Gdyni Wiesława Krysztofowicz Środowisko przyrodnicze a działalność człowieka na przykładzie Gdyni Iwona Kotowska Fizjonomia i dzielnice funkcjonalne miasta na przykładzie Gdyni Iwona Kotowska Przyrodnicze i antropogeniczne atrakcje turystyczne na przykładzie Gdyni Andrzej Kołodko Realizacja prezentacji multimedialnej w programie PowerPoint o Parku Naukowo-Technologicznym w Gdyni Waldemar Kotowski Procedury uruchamiania działalności gospodarczej i wspieranie przedsiębiorczości w Gdyni Waldemar Kotowski Istota i struktura bezrobocia na przykładzie Gdyni Krystyna Skalska Badanie predyspozycji zawodowych w Pomorskim Miasteczku Zawodów w Gdyni Anna Maszke Odnajdujemy obiekty znane z gdyńskich pocztówek

6

7 I wstęp

8

9 Judyta Śliwińska Spojrzenie na edukację regionalną Edukacja jest sferą, która niemal bez reszty została zdominowana przez wartości, których nośnikiem jest wiedza naukowa. W szkołach, podobnie jak w nauce, ścisłość i obiektywizm wyparły uczuciowość i wyobraźnię. W toku racjonalistycznego nauczania ginie właściwy sens edukacji: chodzi tu o ludzką osobowość i indywidualność, które decydują o naszym człowieczeństwie. Postępująca specjalizacja wiedzy, formalizacja języka i nadmiar abstrakcyjnych pojęć powodują, że pojawia się przepaść pomiędzy bogactwem osobistych doznań każdego człowieka a suchością formuł ich naukowego opisu. Poznanie naukowe jest niewystarczające do znalezienia odpowiedzi na najbardziej podstawowe pytania o sens życia, istotę świata i podstawowe wartości ludzkie. Nauczycielowi współczesnej szkoły potrzebna jest refleksja nad jego stosunkiem do samego siebie, do ucznia i do otoczenia. Pozwoli mu to, w sposób bardziej świadomy niż to dotychczas czynił, dokonywać wyborów zgodnych z wyznawanym przez siebie systemem wartości, akceptowanym przez przełożonych i odbiorców (w tym wypadku dzieci, młodzież, rodziców). Edukacja regionalna i regionalizm w nauczaniu to terminy pojawiające się w różnych opracowaniach metodycznych, skryptach, a także podstawie programowej kształcenia ogólnego na poszczególnych etapach kształcenia. Często stosowane są synonimicznie. W tym miejscu warto zastanowić się, czym są wymienione pojęcia i w jaki sposób ich obecność w programach nauczania wpływa na kształtowanie postaw i światopoglądu dziecka oraz młodego człowieka. Jedno z najbardziej dostępnych i najczęściej wykorzystywanych źródeł pozyskiwania informacji Internet (Wikipedia) podaje: edukacja regionalna dział edukacji obejmujący szeroki zakres zagadnień od nauk humanistycznych przez społeczne po nauki przyrodnicze i techniczne, zajmujący się określonym regionem pojmowanym w mikroskali, odnoszącym się do gminy, parafii, powiatu i województwa. Zajmuje się związkami pomiędzy małą i wielką ojczyzną. Wielu znanych i uznanych badaczy (profesorowie: Jerzy Treder, Edward Breza, Kazimierz Kossak-Główczewski) zauważa, że problem regionalizmu we współczesnej szkole jest bardzo ważny i rozpatrywać go należy w odniesieniu do poszczególnych grup etnicznych (np. Ślązaków, Mazowszan czy Kaszubów) lub określonego terytorium zamieszkanego przez różne grupy. O tym, jak słabo tematyka regionalizmu została spopularyzowana przez środki masowego przekazu, w jak niewielkim stopniu została przełożona na konkretne działania, świadczy 9

10 I. Wstęp chociażby fakt, że przeciętny obywatel ma problemy ze sformułowaniem uproszczonej definicji regionalizmu. Najczęściej bywa on utożsamiany z prowincjonalizmem, zaściankowością, posługiwaniem się gwarą czy wreszcie brakiem wykształcenia. Kulturę regionalną niektórzy są skłonni traktować jako wypaczoną kulturę narodową. Nie biorą pod uwagę tego, że kultura narodowa sięga korzeniami do kultur regionalnych, z nich bierze swą siłę, kształt i charakter, dzięki zróżnicowaniu i różnorodności tworzy spójną całość. Problematyka edukacji regionalnej, według mnie, nie doczekała się jeszcze wnikliwego i szczegółowego opracowania z kilku przyczyn. Profesor Kazimierz Kossak-Główczewski uważa, że jedną z nich była sytuacja polityczna w kraju po drugiej wojnie światowej. Stwierdza m.in., że negowano wręcz wartości edukacyjne regionu, przedstawiając je jako wsteczne kulturowo i prowadzące jednocześnie do separatyzmów politycznych. Jeżeli zajmowano się w kraju, w okresie po drugiej wojnie światowej, problemami regionu w nauczaniu, to jedynie w kontekście tzw. regionalizacji nauczania lub wpływów regionalizmów, np. językowych, na negatywne wyniki nauczania 1). Czym zatem jest regionalizm? Spróbujmy przyjrzeć się bliżej niektórym definicjom. Warto nadmienić, że zostały wybrane ze słowników, leksykonów itp., których wydanie miało miejsce lat temu, aby pokazać, że zagadnienie nie jest nowe, jednakże zmienia się spojrzenie na nie, jest uaktualniane i wkomponowywane w codzienne działania szkół czy stowarzyszeń. 1. Regionalizm prąd społeczno-kulturalny dążący do odnowy, zachowania i propagowania kultury dawnych obszarów; ruch regionalny 2). 2. Regionalizm kultura danego regionu; zespół cech charakterystycznych dla danego regionu 3). 3. Regionalizm (łac. regionalis = dotyczący okolicy), ruch społeczno-kulturalny, dążący do zachowania cech kultury danego obszaru, do pogłębiania wiedzy o tej kulturze, do jej rozwoju i odnowy; kultura danego regionu; zespół cech charakterystycznych dla danego regionu 4). 4. Nazwa regionalizm pojawiła się u schyłku XIX wieku we Francji jako określenie zrodzonego na prowincji ruchu kulturalnego i społecznego, zdążającego do częściowego uniezależniania się od ośrodka centralnego ( ). Regionalizm rozpoczyna się zawsze od uświadomienia pewnej społeczności terytorialnej jej odrębności, a dokonują tego pisarze, intelektualiści ( ). Pojęcie literatury regionalnej zakłada jej związek z określoną przestrzenią geograficzną. Związek ten może być rozumiany dwojako. Po pierwsze jako wpływ tej przestrzeni na specyficzność powstającej w jej obrębie literatury, przy czym ta specyficzność może być zarówno spontaniczna, jak i wymuszona, zracjonalizowana określoną polityką kulturalną czy zapotrzebowaniem czytelniczym. Po drugie 1) K. Kossak-Główczewski, Pytania o niektóre aspekty niezależnej edukacji regionalnej, [w:] Edukacja regionalna, pod red. B. Śliwerskiego, s ) Leksykon PWN, Warszawa 1972, s ) Mały słownik języka polskiego, Warszawa 1995, s ) Słownik wyrazów obcych PWN, wyd. poprawione i uzupełnione, Warszawa 1991, s

11 Spojrzenie na edukację regionalną jako wpływ określonej przestrzeni na typ komunikacji literackiej, która jest obojętna na specyficzność literatury, jej semantykę, wartość 5). Istotę regionalizmu oddają następujące opinie: 1) regionalizm to pogłębiony patriotyzm, 2) regionalizm jest to idea o wielkich walorach wychowawczych, zdolna mobilizować ludzi do pracy nad sobą i dla społeczeństwa, 3) regionalizm to żywy nurt tworzenia, idący z przeszłości w przyszłość 6). Osobiście byłabym skłonna pojmować regionalizm (i jego edukacyjne przejawy) jako głęboki patriotyzm, gdyż przez umiłowanie tego, co bliskie, łatwiej pojmować wagę spraw ogólnych. W ścisłym związku z pojęciem regionalizmu pozostaje określenie małe ojczyzny. Nazwa następuje zwykle w kontekście rozważań nad związkiem historii Polski z dziejami danej społeczności etnicznej lub danego obszaru. Małe ojczyzny tworzą ludzie sami. To obszar bez granic administracyjnych i politycznych, to najbliższe każdemu otoczenie z jego historią i kulturą, z ludzkimi działaniami dla jego dobra. Ksiądz Pasierb powiedział: Małe Ojczyzny uczą żyć w Ojczyznach wielkich, w wielkiej ojczyźnie ludzi. Kto nie broni i nie rozwija tego, co bliskie trudno uwierzyć, żeby był zdolny do wielkich uczuć w stosunku do tego, co wielkie i największe w życiu i na świecie 7). Ze słowami tymi od wielu lat świetnie korespondują działania szkół, instytucji, stowarzyszeń propagujące edukację regionalną gdyńską. Odbywa się szereg konkursów dotyczących naszego miasta, jego historii i dnia dzisiejszego. Rok 1995 przyniósł wiele zmian w postrzeganiu edukacji regionalnej. Przyczyniła się do tego broszura 8) napisana przez Danutę Grabowską 9), a skierowana do nauczycieli i dyrektorów szkół podstawowych, średnich i ośrodków kształcenia. W słowie wstępnym autorka odwołuje się do Ustawy o systemie oświaty (z dn ), w której stwierdza się, że oświata służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania dla dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata. Celem tej broszury jest zwrócenie uwagi na rangę kształcenia i wychowania regionalnego, na poznawanie dziedzictwa kulturowego, które kształtuje kulturę współczesną i postawy wobec małych ojczyzn. Przekazywanie dziedzictwa kulturowego winno odbywać się przez poznawanie najbliższego środowiska, własnego regionu. Na każdym etapie edukacji, stosując metody i formy pracy dostosowane do rozwoju psychicznego i fizycznego odbiorcy, nauczyciel może kształtować odpowiednie postawy i osobowość dziecka. Warto zwrócić uwagę na kilka wymiarów wartości regionu i postawy regionalnej. Pierwszym z nich jest wspólnota. Poczucie własnej odrębności, specyfiki danego środowiska 5) Vademecum polonisty. Słownik literatury XX wieku, Wrocław 1995, s ) W. Gębik, Regionalizm a współczesność, TRZZ, ) ks. J.S. Pasierb, Skąd powiał największy wiatr, Pomerania 1989, nr 10. 8) Broszura nosi tytuł Dziedzictwo kulturowe w regionie. Założenia programowe, wydana została 17 października 1995 r., nr programu DKO-4030/50/95/ER. 9) ówczesną podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej. 11

12 I. Wstęp (w tym wypadku Gdyni) jest obroną przed uniformizmem. Drugi aspekt to tzw. poczucie zakorzenienia. Człowiek tylko wtedy może czuć się podmiotem, a nie przedmiotem, kiedy ma oparcie w historii swojego narodu, w poczuciu wspólnoty etnicznej i geograficznej. Rozbudzanie w uczniach dążności do samookreślenia się, do poczucia własnej tożsamości jest jednym z celów edukacji regionalnej. Uczeń powinien zostać wyposażony w pełnię wiedzy o tradycjach, zwyczajach i związkach panujących na danym terytorium. Na przestrzeni lat w rozmaity sposób określano Gdynię. Najczęściej pojawiają się: dawna wioska rybacka port miasto z morza i marzeń. Mieszkańcy Gdyni I poł. XX w., przed budową portu, posługiwali się językiem starków kaszubskim, językiem polskim bądź niemieckim. Pieczołowicie kultywowali tradycje i zwyczaje wyniesione z domu rodzinnego. Napływ z różnych regionów Polski pracowników do budowy portu zaowocował mieszaniem się kultur, gwar, sprzyjał wytworzeniu specyfiki miejsca. Po okresie reform, w tym także na niwie edukacji, zauważyć można większe otwarcie szkół na środowisko, najbliższe otoczenie. Umocnienie pracy szkoły w tradycji lokalnej, czerpanie z niej, sprzyja wypracowaniu w porozumieniu ze wszystkimi podmiotami szkoły własnych programów nauczania, wychowawczych, profilaktyki. Otoczenie bowiem dziecka czy młodego człowieka najpierw treściami mu bliskimi (bo wyniesionymi z domu rodzinnego) i w oparciu o nie poszerzanie i budowanie jego światopoglądu to m.in. zadania edukacji regionalnej. Warto w tym miejscu przyjrzeć się schematowi funkcjonowania jednostki we wszechświecie, aby zrozumieć, że dobrze pojęta edukacja regionalna jest dobrodziejstwem, a nie przyczynkiem do unifikacji, jest źródłem holistycznego kształcenia, a nie ograniczania przekazywanych treści. wszechświat świat Europa,UE kraj, miasto, podwórko, rodzina, naród region szkoła, dom jednostka parafia 12

13 Spojrzenie na edukację regionalną Pytania, które w tym momencie mogą się pojawić, to: jak edukację regionalną realizują gdyńscy nauczyciele, w czym i gdzie znajdują oparcie i wsparcie, ale też co stanowi przeszkodę w jej prawidłowej realizacji. Aby odpowiedzieć na powyższe pytania, wykorzystam przeprowadzone na przestrzeni wielu lat rozmowy i obserwacje dotyczące edukacji regionalnej w Gdyni: 1) Urząd Miasta wspiera szkoły w organizowaniu konkursów dotyczących Gdyni i regionu (obejmuje je swoim patronatem, sponsoruje lub współfinansuje nagrody); 2) nauczyciele działający aktywnie na niwie regionalnej nominowani są do Nagrody Prezydenta Miasta Gdyni; 3) w Gdyni są nauczyciele, którzy otrzymali prestiżowy tytuł Nauczyciel Roku m.in. za propagowanie wartości i treści regionalnych (konkurs organizowany przez Rotary Club i Urząd Miasta); 4) działa szereg instytucji, stowarzyszeń, dzięki którym obraz historyczny i współczesny Gdyni obecny jest w szkołach; są to m.in.: Towarzystwo Miłośników Gdyni (m.in. wydawanie Rocznika Gdyńskiego, liczne wystawy) Towarzystwo Starych Gdynian Muzeum Miasta Gdyni (Domek Abrahama, liczne wystawy przedstawiające Gdynię w różnych jej odsłonach) wystawy w Gemini Gdyński Oddział Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Ośrodek Kultury Kaszubsko-Pomorskiej Zespół Pieśni i Tańca Gdynia Chór Dzwon Kaszubski szkolne i przedszkolne zespoły propagujące kulturę regionu kwartalnik Gdinskˆo Klëka, w którym pojawiają się artykuły dotyczące postaci zasłużonych dla Gdyni, działań podejmowanych przez szkoły, związanych z edukacją regionalną; 5) nauczyciele opracowują programy własne dotyczące Gdyni i regionu; 6) w programach wychowawczych oraz profilaktyki pojawia się tematyka gdyńska i morska; 7) w szkołach pielęgnowane są zwyczaje związane z regionem (m.in. podczas uroczystości, świąt itp.). Jakie są przeszkody? Myślę, że nadal w niektórych nauczycielach drzemie obawa przed zaszufladkowaniem i postrzeganiem ich tylko w aspekcie regionalizmu. Kolejny problem to brak zwartych publikacji na powyższy temat. Co prawda Gdyński Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli intensywnie stara się wypełnić tę lukę i w Gdyńskim Kwartalniku Oświatowym drukowane są scenariusze związane z edukacją regionalną, jednak jest to nadal temat niewyczerpany. Opracowanie scenariuszy zajęć, wskazanie właściwych środków dydaktycznych, możliwości wykorzystania istniejącej bazy w Gdyni to zadania stawiane przed bardziej doświadczonymi nauczycielami. Gdynia wypracowała swoiste spojrzenie na edukację regionalną i jej miejsce w kształceniu dzieci i młodzieży. Z jednej strony głęboko osadzona w historii małej wioski rybackiej, z drugiej sięga ku przyszłości, wykorzystując wszelkie możliwe dziedziny współczesnej 13

14 I. Wstęp dydaktyki i metodologii nauczania. W naszym mieście edukacja regionalna obecna jest podczas zajęć lekcyjnych i realizowana w sposób naturalny; nie jest to okazjonalne, sporadyczne przygotowanie uroczystości czy lekcji, a stałe, świadome działanie zmierzające przede wszystkim do: pokazania dnia wczorajszego i dzisiejszego Gdyni, rozbudzania zainteresowania historią miasta i regionu, realizacji programów wychowawczych i profilaktyki, w których umieszczono zagadnienia dotyczące związku jednostki z miastem, jej zaangażowania w budowanie współczesnego wizerunku Gdyni, poszukiwania płaszczyzn do wielokulturowego działania, nastawionego na przenikanie się kultur różnych regionów naszego kraju, budowania więzi emocjonalnej z miastem, uczenia patriotyzmu lokalnego, opartego przede wszystkim na oddolnych działaniach społeczeństwa, zaszczepiania w młodym pokoleniu współodpowiedzialności za rozwój Gdyni. Uważam, że niewiele jest miast na mapie Polski, w których z sukcesem udaje się łączyć różne kultury, tworząc spójną i wyrazistą jedność. Judyta Śliwińska Zespół Szkół nr 11 w Gdyni 14

15 II wprzedszkolu

16

17 Anna Kotowicz, Elżbieta Czykier Jakie ryby są w herbie Gdyni? Informacja wstępna: zajęcia edukacyjne dla dzieci 4-letnich. Temat: Jakie ryby są w herbie Gdyni? Cel główny: zapoznanie z rybą żyjącą w Bałtyku śledziem. Cele szczegółowe Dziecko potrafi: rozpoznać śledzia wśród innych ryb, wskazać środowisko życia śledzia, wymienić elementy budowy śledzia (łuski, ogon, płetwy), wskazać części ciała ryby na rysunku, powiedzieć, skąd biorą się ryby na naszym stole, opisać herb Gdyni, rozpoznać herb Gdyni wśród innych herbów, wykleić szablon śledzia (plastelina, kolorowy papier). Metoda pracy: projekt edukacyjny. Harmonogram działań Działania Odpowiedzialni Termin Gromadzenie informacji nt. śledzia. rodzice, dzieci 1 XI 14 XI 2011 (2 tygodnie) Kolekcjonowanie ilustracji oraz różnych egzemplarzy herbu Gdyni. Wycieczka na halę rybną, wyszukiwanie stoisk handlowych ze śledziem. Wycieczka do Muzeum Miasta Gdyni. Wycieczka do Akwarium Gdyńskiego. Wizyta na kutrze rybackim, rozmowa z rybakiem nt. połowu śledzia, oglądanie sieci służących do połowu ryb. rodzice, dzieci, nauczyciele 1 XI 14 XI 2011 nauczyciele, pracownicy przedszkola, rodzice nauczyciele, pracownicy przedszkola, rodzice nauczyciele, pracownicy przedszkola, rodzice nauczyciele, pracownicy przedszkola, rodzice 1 XI 14 XI XI 30 XI (2 tygodnie) 15 XI 30 XI (2 tygodnie) 1 XII 7 XII (tydzień) 1 Lekcje z Gdynią w tle 17

18 II. W przedszkolu Przygotowywanie w domu z rodzicami potraw z ryb, wspólna degustacja w przedszkolu. rodzice, dzieci, nauczyciele 7 XII 2011 Kryteria i sposoby oceniania: nagradzanie emblematem Złota rybka za każde wykonane zadanie, na zakończenie projektu wręczenie wszystkim dzieciom proporczyków z herbem Gdyni. Formy prezentacji: wystawa zgromadzonych herbów, prezentacja zebranych ilustracji, plansz, turniej wiedzy (dzieci z rodzicami) nt. życia śledzia oraz herbu Gdyni, degustacja potraw ze śledzia. Anna Kotowicz, Elżbieta Czykier Przedszkole nr 43 w Gdyni Załączniki Kartapracynr1 Zakreśl śledzia wśród innych ryb. 18

19 Jakie ryby są w herbie Gdyni? Kartapracynr2 Wskaż środowisko życia śledzia. Kartapracynr3 Połącz w pary takie same gatunki ryb. 1* 19

20 II. W przedszkolu Kartapracynr4 Wyklej sylwetę śledzia. Kartapracynr5 Odszukaj i zakreśl herb Gdyni. 20

21 Małgorzata Wereszczyńska Muszelki z gdyńskiej plaży Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla grupy 4-latków. Temat: Muszelki z gdyńskiej plaży. Cele ogólne: liczenie z wymienianiem kolejnych liczebników głównych w zakresie pięciu, podejmowanie zabaw inicjowanych przez nauczyciela, rozwijających zainteresowania dzieci, określanie miejsca zamieszkania i poznawanie swojej miejscowości. Przewidywane osiągnięcia Dziecko: słucha wiersza recytowanego przez nauczyciela i wypowiada się na temat jego treści, ćwiczy spostrzegawczość i pamięć wzrokową, skupia uwagę na wykonywanym zadaniu, prawidłowo przelicza w zakresie pięciu, wymienia nazwę miasta, w którym mieszka, i morza, nad którym jest położone. Metody pracy: czynna, samodzielnych doświadczeń, zadań stawianych do wykonania. Formy pracy: zbiorowa, indywidualna. Pomoce dydaktyczne: muszle z brystolu w czterech wzorach, muszelki dla każdego dziecka w dwóch wielkościach i w trzech kolorach, koperty, kaseta z nagraniem odgłosów morza, ilustracje przedstawiające plaże różnych stron świata, mapa Polski, magnetofon, tamburyno, chusta animacyjna, piasek z plaży, karty pracy. Przebieg zajęć 1. Zabawa integrująca Morskie fale (wg Pedagogiki Zabawy KLANZA) z wykorzystaniem chusty animacyjnej i muzyki z odgłosami morza. Przebieg zabawy: Uczestnicy zabawy stoją w kole, trzymając chustę za uchwyty. Poruszają nią, wywołując sztorm na morzu mocne potrząsanie. Na hasło cisza na morzu delikatnie poruszają chustą. 21

22 II. W przedszkolu 2. Oglądanie ilustracji przedstawiających plaże w różnych zakątkach świata (plaże egzotyczne i plaże nad Bałtykiem wśród ilustracji plaża w Gdyni) swobodne wypowiedzi dzieci na temat ilustracji, znalezienie ilustracji przedstawiającej plażę w Gdyni (orientacja na mapie Polski wskazywanie przez dzieci Morza Bałtyckiego i Gdyni). Oglądanie piasku przyniesionego przez nauczyciela próby określenia właściwości piasku. 3. Recytacja przez nauczyciela wiersza S. Szuchowej pt. Morskie muszelki (w tle odgłosy morza z kasety magnetofonowej): Ile wody! Ile piasku! Mruży oczy Jaś od blasku. Tu muszelka... tam muszelka... Będzie z tego radość wielka. Ta muszelka jest różowa... Inną niesie fala nowa. Koło bosych nóżek rzuci i do morza szumiąc wróci Rozmowa na temat treści wiersza i sposobu spędzania czasu na plaży (opalanie się, zabawy piaskiem, szukanie muszelek, kąpiel w morzu). Nauczyciel kieruje pytania do całej grupy, np.: Gdzie można znaleźć muszle, muszelki? Co je wyrzuca na brzeg? Co się tworzy na morzu? 5. Zabawa matematyczna Muszelki. Każde dziecko otrzymuje kopertę, w której znajdują się muszelki w dwóch wielkościach i w trzech kolorach. Zadaniem dzieci jest ułożenie ich przed sobą i podzielenie, kolejno: wg wielkości, wg koloru. Dzieci wybierają muszelki, o które prosi nauczycielka, i przeliczają je, używając odpowiednich liczebników głównych. 6. Zabawa doskonaląca spostrzegawczość Odszukaj muszelkę. Nauczycielka rozkłada muszle (cztery wzory) w różnych widocznych częściach sali: na półce, pośród zabawek, na parapetach itp. W rytmie akompaniamentu tamburyna dzieci spacerują po sali plaży w dowolnych kierunkach. Na hasło: szukamy muszelek każde dziecko musi odnaleźć dla siebie dowolną muszelkę i zająć miejsce przed nauczycielką. Następnie nauczycielka informuje dzieci, że będą biegały przy akompaniamencie tamburyna po sali, a na słowa odszukaj muszelkę muszą stanąć przy takiej samej, jaką trzymają w ręku. Podczas gdy dzieci poruszają się po sali, nauczycielka przyczepia wzory czterech muszelek w różnych częściach sali, potem zamienia je miejscami. 7. Karty pracy Korale z muszelek dzieci łączą ze sobą takie same muszelki, potem dowolnie je kolorują (karta pracy w załączniku). 8. Podziękowanie dzieciom za wspólną zabawę i pracę, prezentacja prac w kąciku dla rodziców. Małgorzata Wereszczyńska Zespół Wczesnej Edukacji nr 1, Przedszkole nr 50 w Gdyni 22

23 Muszelki z gdyńskiej plaży Załącznik Karta pracy Korale z muszelek 23

24 Ewa Marlena Włoch Nasza Gdynia Informacje wstępne: obydwa poniższe zajęcia są integralną całością. Młodsze dzieci, zanim wykonają pracę plastyczną, powinny poznać omawiany temat wielozmysłowo. W wypadku charakterystycznych miejsc rodzinnego miasta najlepiej zrobić to podczas wycieczki. Następne zajęcia są utrwalaniem zdobytych podczas niej wiadomości. Scenariusz I Grupa dzieci 5-letnich. Temat: Nasza Gdynia wycieczka. Cel ogólny: kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej oraz postawy patriotycznej. Przewidywane osiągnięcia Dziecko: zna nazwę miasta, w którym mieszka, poznaje historię swojego miasta, poznaje charakterystyczne miejsca swojego miasta: ulicę Starowiejską, Domek Abrahama, Sea Towers, zwiedza Muzeum Miasta Gdyni Domek Abrahama, wie, kto to był Abraham i o co walczył, przestrzega umów dotyczących właściwego zachowania się podczas przejazdu środkami komunikacji miejskiej, podczas zwiedzania muzeum i spaceru, porównuje stare i nowoczesne budynki, dostrzega różnice w budowie i wyglądzie starych oraz nowych budynków i ulic. Forma pracy: zbiorowa. Metody pracy: czynna, słowna, oglądowa. 24

25 Nasza Gdynia Przebieg wycieczki 1. Pogadanka z dziećmi dotycząca zachowania się podczas wycieczki. Ustalenie zasad bezpieczeństwa w trakcie przejazdu środkami komunikacji miejskiej, podczas spaceru ulicami miasta, zasad odpowiedniego zachowania podczas zwiedzania muzeum z przewodnikiem. 2. Przejazd dzieci autobusem z przedszkola na ulicę Władysława IV. Podczas jazdy dzieci przyglądają się mijanym budynkom i ulicom, wymieniają swoje spostrzeżenia, nazywają znane sobie miejsca. 3. Przejście ulicą Starowiejską do Domku Abrahama. 4. Obejrzenie budynku muzeum. Dzieci opisują wygląd domu, określają i nazywają jego wielkość, wysokość, kształt dachu, ilość okien, próbują określić jego wiek (stary) uzasadniając swój wybór. 5. Zwiedzanie Domku Abrahama. Dzieci zwiedzają muzeum z przewodnikiem, poznają postać Antoniego Abrahama i historię powstania Gdyni. Oglądają sprzęty i eksponaty zgromadzone w pomieszczeniach Domku Abrahama. 6. Spacer ulicą Starowiejską w stronę morza. Dzieci dostrzegają budowę nawierzchni ulicy, poznają nazwę bruk. Przyglądają się widocznemu w perspektywie ulicy budynkowi Sea Towers, porównują jego wygląd z małym i starym Domkiem Abrahama, przy którym stoją. Opisując budynki, używają określeń: stary nowy nowoczesny, mały duży, niski wysoki itp. 7. Powrót trolejbusem do przedszkola. Scenariusz II Grupa dzieci 5-letnich. Temat: Stara i nowa Gdynia makieta, zajęcia plastyczne. Cele ogólne: kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej oraz postawy patriotycznej; wprowadzanie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się przez sztuki plastyczne. Przewidywane osiągnięcia Dziecko: zna nazwę miasta, w którym mieszka, nazywa niektóre, charakterystyczne miejsca swojego miasta ulica Starowiejska, Domek Abrahama, Sea Towers, 25

26 II. W przedszkolu porównuje różne budynki, dostrzega różnice w budowie i wyglądzie starych oraz nowych budynków i ulic, oddaje w pracy plastycznej wiedzę o wyglądzie swojego miasta w przeszłości i dzisiaj, rozwija umiejętności plastyczne, doskonali sprawność manualną, współdziała w zespole. Formy pracy: indywidualna, zespołowa, zbiorowa. Metody pracy: czynna, słowna, oglądowa. Pomoce: zdjęcia i pocztówki przedstawiające charakterystyczne miejsca w Gdyni, brystol, kartoniki, arkusze kolorowego papieru, kolorowa krepina, kartonowe rurki, nożyczki, klej, farby plakatowe, pędzle, kubki z wodą, płyta CD z podkładem muzycznym do zabawy ruchowej. Przebieg zajęć 1. Zabawa integracyjna Iskierka (Pedagogika Zabawy KLANZA). Dzieci stają w kręgu przyjaźni, trzymając się za ręce, prowadzący puszcza iskierkę uściskiem dłoni partnera z prawej strony, który przekazuje ją dalej, tak aby reszta nie widziała uścisku. Zabawa kończy się, gdy iskierka wróci do prowadzącego. 2. Wypowiedzi dzieci na temat wycieczki. Dzieci wypowiadają się na temat wycieczki do Domku Abrahama. Swoimi słowami opisują eksponaty, pomieszczenia oglądane w muzeum. Wymieniają postać Abrahama i jego zasługi dla Gdyni. 3. Oglądanie zdjęć i pocztówek przedstawiających współczesną Gdynię. Dzieci wybierają z rozłożonych zdjęć i obrazków te budynki, które obejrzały podczas wycieczki, nazywają je Domek Abrahama, Sea Towers. 4. Porównanie Domku Abrahama i Sea Towers. Dzieci opisują słowami wygląd Domku Abrahama i Sea Towers, używając określeń wysokości, wielkości, wieku, porównują je (niski wysoki, wielopiętrowy, mały wielki, stary nowy, nowoczesny itp.). Dzielą się wiadomościami na temat sposobu budowania małych i wielkich budowli. 5. Zabawa ruchowa Małe i wielkie budynki. Dzieci przy akompaniamencie muzyki chodzą po sali. Na przerwę w muzyce zatrzymują się i słuchają dźwięków pianina. Wysokie dźwięki dzieci unoszą się na palcach nóg, podnoszą wysoko ręce naśladując wysokie budynki, dźwięki niskie dzieci przykucają, kładą ręce, złożone na kształt daszku, na głowie naśladują małe, stare domki. Zabawę powtarzamy 2 3 razy. 6. Omówienie pracy plastycznej. 7. Podzielenie dzieci na 4 zespoły i przydział pracy: Zespół I Domek Abrahama. Oklejanie pudełka papierem, pomalowanie, naklejanie dachu z czerwonego brystolu, naklejanie okien, drzwi. 26

27 Nasza Gdynia Zespół II Sea Towers. Oklejanie pudełek wież szarym papierem, naklejanie okien, przyklejenie płaskiego dachu. Zespół III ulica Starowiejska. Wycinanie z szarego papieru kamieni, naklejanie ich na kształt ulicy na arkuszu brystolu, malowanie trawników. Zespół IV drzewa, krzewy. Oklejanie kartonowych rurek brązową krepiną, konstruowanie koron drzew i krzewów z zielonej krepiny. 8. Praca zespołowa przy stolikach. 9. Wspólne połączenie poszczególnych elementów. Ocena efektów. 10. Wspólne recytowanie wiersza E. Szelburg-Zarembiny Powrót : Tutaj był ugór, pusty brzeg, na którym rosły liche zboża, skubały trawę stadka kóz i dął, zawodził wiatr od morza. Teraz jest Gdynia, wielki port ramiona swe rozkłada, by wpływał w nie, wypływał z nich okrętów huf nie lada. 11. Podziękowanie za dobrą pracę. Prezentacja makiety w holu przedszkola. Ewa Marlena Włoch doradca metodyczny wychowania przedszkolnego Zespół Wczesnej Edukacji nr 1, Przedszkole nr 50 w Gdyni 27

28 Joanna Woźnicka Gdyński brzeg Bałtyku Informacje wstępne: scenariusz cyklu zajęć realizowanych metodą projektu edukacyjnego; czas realizacji dwa tygodnie. Temat: Gdyński brzeg Bałtyku. Cele główne: poznanie życia zwierząt morskich; wdrożenie rodziców do czynnego udziału w pozyskiwaniu informacji o morzu i jego mieszkańcach. Cele szczegółowe Dziecko potrafi: rozpoznać zwierzęta morskie wśród innych zwierząt; wskazać środowisko, w którym żyją zwierzęta morskie; nazwać elementy budowy ryby; współpracować z rodzicami przy tworzeniu pracy przestrzennej. Metody i formy pracy: projekt edukacyjny. Tabela projektu OBSZAR DZIAŁANIA I. Zainteresowanie dzieci tematem projektu. II. Poszukiwanie informacji. DZIAŁALNOŚĆ CZAS REALIZACJI 1. Opowiadanie nauczyciela: Bal Flądry. pierwszy dzień 2. Poszukiwanie informacji przy pomocy rodziców na temat morza i jego mieszkańców filmy, albumy, książki, czasopisma, zdjęcia itp. pierwszy tydzień 28

29 Gdyński brzeg Bałtyku III. Gromadzenie informacji. IV. Wykorzystanie informacji. V. Prezentacja wiadomości. 3. Gromadzenie eksponatów związanych z Bałtykiem. 4. Wysłuchanie legend związanych z Morzem Bałtyckim. pierwszy tydzień podczas trwania projektu 5. Zorganizowanie kącika morskiego. po tygodniu 6. Wycieczka do Akwarium Gdyńskiego i uczestnictwo w zajęciach Mieszkamy nad Bałtykiem. 7. Rybka składanie sylwety ryby w całość. Zapoznanie z budową ryby. Nazwanie poszczególnych elementów budowy zewnętrznej ryby. 8. Mieszkańcy morza oglądanie albumów itp. z ilustracjami ryb bałtyckich. Wykonanie prac plastycznych sylwet zwierząt morskich przy użyciu farb, plasteliny, krepiny itp. 9. Rośliny morskie wykonanie roślin morskich w formie przestrzennej przy udziale rodziców i dzieci. 10. Akwarium morskie stworzenie akwarium na sucho. Wykorzystanie sylwet zwierząt i roślin morskich. 11. Zaprezentowanie Akwarium morskiego w przedszkolu. pierwszy dzień drugiego tygodnia drugi dzień drugiego tygodnia trzeci dzień drugiego tygodnia czwarty dzień drugiego tygodnia piąty dzień drugiego tygodnia po dwóch tygodniach Joanna Woźnicka Przedszkole nr 4 w Gdyni 29

30 Magdalena Tuszyńska, Krystyna Kościńska, Jadwiga Całus Herb Gdyni Informacja wstępna: scenariusz zajęć realizowanych metodą projektu edukacyjnego. Temat: Herb Gdyni. Cel główny: zapoznanie dzieci 5-letnich z herbem Gdyni. Cele szczegółowe Dziecko potrafi: powiedzieć, w jakim mieście mieszka; pokazać Gdynię na mapie Polski; powiedzieć, co to jest herb; rozpoznać herb Gdyni; opisać herb Gdyni, stosując poprawne formy gramatyczne; odróżnić śledzia od flądry; stosować różne techniki plastyczne przy wykonywaniu herbu Gdyni. Wprowadzenie tematu: wycieczka do Urzędu Miasta i zwrócenie uwagi na wygląd herbu Gdyni; zapoznanie z Legendą o flądrze bałtyckiej ; zaciekawienie dzieci tematem: Jakie ryby mogą być w herbie naszego miasta? Stworzenie siatki pojęć: Gdynia: herb morze ryby moje miasto. Harmonogram działań: Działania Odpowiedzialni Termin Wywieszenie na tablicy dla rodziców ogłoszenia, że zaczynamy temat Herb Gdyni i poproszenie o współpracę w tym zakresie. nauczyciel

31 Herb Gdyni Wycieczka do Urzędu Miasta Gdyni. Zwrócenie uwagi na charakter budynku i widniejący na nim herb. Słuchanie Legendy o flądrze bałtyckiej. Zbieranie informacji w domu, przez dzieci i rodziców (Internet, książki, czasopisma, opowieści dziadków, rodziców itp.). Przypominanie dzieciom o zadaniu. Przynoszenie do przedszkola plakatów, ilustracji, obrazków, wydrukowanych informacji, okazów związanych z tematem. Oglądanie ich, zawieszenie na specjalnych tablicach. Zajęcia dydaktyczne nt. Gdynia moje miasto poznanie historii Gdyni, zapoznanie się z mapą Polski. Zaznaczenie chorągiewką Gdyni. Poznanie ryb bałtyckich. Rozróżnianie flądry i śledzia. Na podstawie zgromadzonych informacji rozwiązanie problemu Dlaczego w herbie mamy też miecz?. Wycieczka do Muzeum Miasta Gdyni, Akwarium Gdyńskiego, na plażę miejską. Wykonanie pracy plastycznej różnymi technikami pt. Herb Gdyni. nauczyciel, rodzic, opiekunowie wycieczki, dzieci nauczyciel, rodzic, dziecko nauczyciel, rodzic, dziecko nauczyciel, dzieci nauczyciel, rodzic, opiekunowie wycieczki nauczyciel, dziecko tygodnie 1 tydzień następne 2 tygodnie kwiecień maj Kryteria oceniania Wszystkie działania dzieci są chwalone. Szczególne nagradzane wesołymi buźkami. Na koniec każde dziecko otrzymuje naklejkę z herbem Gdyni. Prezentacja projektu Wystawa prac plastycznych pt. Herb Gdyni, zaproszenie do oglądania dzieci z przedszkola i rodziców. Magdalena Tuszyńska, Krystyna Kościńska, Jadwiga Całus Przedszkole nr 43 w Gdyni 31

32 Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Wyruszamy na wyprawę po Gdyni Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla dzieci 5-6-letnich. Temat: Wyruszamy na wyprawę po Gdyni. Cele ogólne: wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne; wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia. Cele operacyjne Dziecko potrafi: wymienić nazwę swojego miasta; wskazać na mapie Polski położenie Gdyni; opisać wybrane instytucje, zabytki i miejsca związane z Gdynią; wymienić bogactwa płynące z morza. Metody pracy: słowna (rozmowa, piosenka, opowiadanie), oglądowa (pokaz, obserwacja), czynnościowa (zadania stawiane do wykonania). Formy pracy: zbiorowa, zespołowa. Pomoce dydaktyczne: płyta z piosenką Wyruszamy na wyprawę muz. J. Partyka, sł. M. Barańska; mapa Polski; obrazy, zdjęcia, ilustracje przedstawiające charakterystyczne miejsca w Gdyni; kartki do origami, pudełka po zapałkach, kamyki, muszelki, kawałki bursztynu, patyki, piasek; chusta animacyjna; płyta z muzyką relaksacyjną. 32

33 Wyruszamy na wyprawę po Gdyni Przebieg zajęć 1. Powitanie dzieci, wprowadzenie do tematu zajęć przy piosence Wyruszamy na wyprawę. 2. Zaznaczenie na mapie Polski miejsca położenia Gdyni. 3. Wyprawa po mieście. Dzieci, spacerując po sali, zatrzymują się przy kolejnych stacjach wyprawy, gdzie zdobywają, przy pomocy nauczyciela, informacje na temat charakterystycznych miejsc naszego miasta. Osada rybacka Do najstarszych mieszkańców Gdyni należeli m.in. rybacy. Łowili oni dorsze i śledzie, głównie z łodzi wiosłowych. Do dziś z osady rybackiej na Oksywiu tak jak dawniej wypływają w morze rybacy od pokoleń trudniący się tym rzemiosłem. Morze i jego dary stanowią nadal źródło pożywienia i utrzymania dla gdynian. Port morski Gdynia ze względu na swoje położenie została wybrana jako najlepsze miejsce do budowy polskiego portu morskiego. Szczególne miejsce w rozwoju portu zajmuje Bałtycki Terminal Kontenerowy. Zbudowano go na terenie dawnego portu drzewnego na Obłużu w 1976 r. Terminal umożliwia transport towarów drogą morską i lądową na terenie Polski i innych krajów. Akwarium Gdyńskie Akwarium Gdyńskie należy do wielkich atrakcji turystycznych naszego miasta. Jego zadaniem jest gromadzenie, badanie i eksponowanie okazów roślin i zwierząt morskich z różnych stref geograficznych. Umieszczone są one w specjalnych akwariach umożliwiających zwiedzającym bezpośrednią obserwację. Dużym zainteresowaniem cieszą się zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży, których organizatorem jest Akwarium. Bulwar Nadmorski Reprezentacyjną częścią miasta, najchętniej odwiedzaną przez turystów i mieszkańców Gdyni jest bulwar Nadmorski. Jest to szczególne miejsce służące do wypoczynku, relaksu i zabawy w najbliższym sąsiedztwie pięknego, nadmorskiego krajobrazu. W pobliżu znajduje się jedyny w swoim rodzaju skwer Kościuszki i basen jachtowy. 4. Praca w zespołach podsumowanie i utrwalenie wiadomości zdobytych podczas wyprawy: 1 zespół składanie statków metodą origami; 2 zespół działania matematyczne, np. dodawanie i odejmowanie w zakresie 10 z wykorzystaniem pudełek kontenerów; 3 zespół układanie kompozycji Dno morskie z wykorzystaniem materiału przyrodniczego (muszelki, piasek, kamyki); 4 zespół wyszukiwanie przedmiotów ukrytych w pojemniku z piaskiem (muszelki, kamyki, kawałki bursztynu, patyki), określanie ich wyglądu i właściwości. 2 Lekcje z Gdynią w tle 33

34 II. W przedszkolu 5. Zabawa ruchowa z chustą animacyjną pt. Morskie fale inspirowana muzyką relaksacyjną. Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Przedszkole nr 48 w Gdyni Literatura Barańska M., A może pójdziemy nad morze?, HARMONIA, Gdańsk 2009 Małkowski K., Bedeker gdyński, OSKAR, Gdańsk 2001 Muchacka B., Zabawy badawcze w edukacji przedszkolnej, Wydaw. Nauk. Akademii Pedag., Kraków 2001 Program edukacji regionalnej Mieszkamy nad morzem, oprac. J. Kruk, P. Szemis 34

35 Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Wycieczka do osady rybackiej na Oksywiu Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla dzieci 5-6-letnich. Temat: Wycieczka do osady rybackiej na Oksywiu. Cele ogólne: wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne; kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewania się z dorosłymi i dziećmi, zgodnego funkcjonowania w zabawie i sytuacjach zadaniowych. Cele operacyjne Dziecko potrafi: wyjaśnić zasady bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym; wskazać, jak prawidłowo zachować się w środkach komunikacji miejskiej; wyróżnić cechy charakterystyczne krajobrazu nadmorskiego; opowiedzieć, na czym polega praca rybaka; nazwać narzędzia pracy rybaka; dzielić się spostrzeżeniami z wycieczki; ilustrować ruchem treść opowiadania. Metody pracy: słowna (rozmowa, piosenka, opowiadanie); oglądowa (pokaz, obserwacja); czynnościowa (zadania stawiane do wykonania). Formy pracy: indywidualna, zbiorowa. Pomoce dydaktyczne: lornetki, latarki, pojemniki do przenoszenia eksponatów, aparat fotograficzny; płyta z muzyką A. Vollenweidera. 2* 35

36 II. W przedszkolu Przebieg zajęć 1. Zapoznanie dzieci z tematem i celem wycieczki, przypomnienie zasad bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym oraz właściwego zachowania w czasie korzystania ze środków transportu komunikacji miejskiej. 2. Spacer do osady wyznaczonym szlakiem. 3. Przywitanie się z morzem piosenką Morze, nasze morze, podziwianie nadmorskiego krajobrazu (wydmy, rokitnik, żarnowiec). 4. Oczekiwanie na rybaków wracających z połowu, wypatrywanie ich przez lornetkę, zabawa z latarkami (nadawanie sygnałów świetlnych). 5. Obserwacja pracy rybaków (wyciąganie łodzi na brzeg, segregowanie ryb, suszenie sieci ) 6. Spotkanie z rybakiem na łodzi słuchanie morskich opowieści, wykonanie pamiątkowego zdjęcia do kroniki przedszkolnej. 7. Ćwiczenia grafomotoryczne na piasku. 8. Spacer brzegiem morza słuchanie odgłosów morza, zbieranie ciekawych okazów przyrodniczych (muszle, kamienie, bursztyn, korzenie drzew), zabawy na plaży. 9. Powrót do przedszkola, wzbogacenie kącika morskiego o eksponaty przyniesione z wycieczki. 10. Zabawa metodą Orffa i Labana Osada rybacka do muzyki A. Vollenweidera. Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Przedszkole nr 48 w Gdyni 36

37 Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Mali gdyńscy artyści Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla dzieci 5 6-letnich. Temat: Mali gdyńscy artyści. Cel ogólny: rozwijanie wrażliwości i umiejętności plastycznych. Cele operacyjne Dziecko potrafi: wyjaśnić zasady bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym, opowiedzieć, jak prawidłowo zachować się w środkach komunikacji miejskiej, wyróżnić cechy charakterystyczne krajobrazu nadmorskiego, tworzyć pracę plastyczną inspirowaną odgłosami morza, dzielić się spostrzeżeniami z wycieczki. Metody pracy: słowna (pogadanka, rozmowa), oglądowa (pokaz, obserwacja), czynnościowa (zadania stawiane do wykonania). Formy pracy: indywidualna, zespołowa. Pomoce dydaktyczne: albumy marynistyczne przyniesione przez dzieci, sztalugi, kartki, pastele. Przebieg zajęć 1. Zainteresowanie dzieci tematem zajęć poprzez oglądanie albumów marynistycznych. 2. Przypomnienie zasad bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym oraz właściwego zachowania w czasie korzystania ze środków transportu komunikacji miejskiej. 37

38 II. W przedszkolu 3. Wyjazd z przedszkola dojazd do Liceum Plastycznego w Gdyni Orłowie. 4. Spotkanie z przyszłymi artystami, oglądanie prac uczniów liceum, zapoznanie z różnymi technikami plastycznymi oraz warsztatem pracy malarza. 5. Wspólne wyjście z młodzieżą na plażę w Orłowie. 6. Plener malarski pt. O czym szumi morze? pobudzanie wyobraźni poprzez wsłuchiwanie się w odgłosy morza, inspirowanie małych artystów przez ich starszych kolegów, wykonanie prac plastycznych pastelami. 7. Prezentacja wykonanych prac, nadawanie tytułów. 8. Stworzenie galerii prac dzieci na terenie przedszkola. 9. Zaproszenie gości z Liceum Plastycznego na otwarcie galerii. Jolanta Kruk, Stefania Rąpała, Patrycja Szemis, Alicja Zawłocka Przedszkole nr 48 w Gdyni 38

39 Joanna Kurek Moje miasto Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla dzieci 5 6-letnich i rodziców. Temat: Moje miasto. Cel ogólny: kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziców, grupy rówieśniczej, wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej. Cele operacyjne Dziecko potrafi: wymienić podstawowe informacje o miejscu zamieszkania, wskazać ciekawe miejsca w Gdyni, wykonać pracę plastyczną dowolną techniką. Metody pracy: słowna (rozmowa, piosenka, opowiadanie); oglądowa (pokaz, obserwacja); czynnościowa (zadania stawiane do wykonania). Formy pracy: zbiorowa, zespołowa. Pomoce dydaktyczne: prezentacja multimedialna przygotowana przez nauczycielkę; arkusze papieru, farby, pędzle, szmatki; CD z nagraniem odgłosów znad morza; kartki z hasłami do zabawy dramowej oraz z zagadkami, koszyczki. Przebieg zajęć 1. Powitanie dzieci i rodziców na wspólnym spotkaniu Morska fala. Cała grupa siedzi w kole (dzieci na przemian z rodzicami), trzymając się za ręce. Prowadzący zajęcia 39

40 II. W przedszkolu puszcza iskierkę na zasadzie fali, czyli przez ściśnięcie i jednoczesne uniesienie dłoni sąsiada. Ten z kolei przekazuje uścisk dalej, unosząc do góry dłoń osoby siedzącej obok 1). 2. Prezentacja multimedialna Gdynia moje miasto pokaz slajdów przedstawiających historię Gdyni, jej najciekawsze zakątki, miejsca, które warto zobaczyć, wraz z krótkim komentarzem nauczycielki. 3. Rozmowa na temat pokazu, dzielenie się własnymi spostrzeżeniami, doświadczeniami przez dzieci i rodziców na temat Gdyni. 4. Zabawa ruchowa Spacer po Gdyni dzieci wspólnie z rodzicami spacerują po ulicach Gdyni w rytm muzyki, na przerwę w muzyce dzieci i rodzice wypatrują ciekawych miejsc w Gdyni. 5. Zgaduj-zgadula rozwiązywanie zagadek o Gdyni. Rodzice i dzieci siedzą w kręgu na dywanie. Prowadzący ma w koszyczku kartki z zagadkami o Gdyni. Dzieci losują zagadki dla rodziców. Odpowiedzi nagradzane są brawami. 6. Zabawa relaksacyjna Autobus dzieci wraz z rodzicami ustawieni w parach w rozsypce na dywanie. Dziecko siedzi do rodzica tyłem. Rodzic wykonuje masażyk zgodnie z instrukcją prowadzącego, później następuje zamiana dziecko wykonuje masażyk rodzicowi 2). 7. Zabawa dramowa Co robię w Gdyni? dzieci wraz z rodzicami siedzą w kręgu, losują hasło, które mają zaprezentować wraz z rodzicem, wczuwając się w rolę. 8. Działalność plastyczna podanie tematu pracy plastycznej, omówienie różnorodnych technik, które można wykorzystać podczas pracy (malowanie farbami akwarelowymi, plasteliną, kaszą, techniki collage). 9. Zaproszenie do stołów, praca w zespołach (dziecko rodzic) przy stołach. Wspólne porządkowanie stanowisk po skończonej pracy. 10. Prezentacja prac dzieci i rodziców, omówienie, przygotowanie wystawy prac dla całego przedszkola. 11. Podziękowanie dzieciom i rodzicom za wspólnie spędzony czas. Joanna Kurek Przedszkole nr 48 w Gdyni Literatura Bogdanowicz M., Okrzesik D., Opis i planowanie zajęć według Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2006 Bogdanowicz M., Rymowanki przytulanki, FOCUS, Gdańsk ) M. Bogdanowicz, D. Okrzesik, Opis i planowanie zajęć według Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2006, s ) M. Bogdanowicz, Rymowanki przytulanki, FOCUS, Gdańsk 2002, s

41 III wszkole podstawowej

42

43 Katarzyna Kałuża Poznajemy herb i flagę Gdyni Informacje wstępne: scenariusz zajęć dla 6 7-latków; czas 45 min. Temat: Poznajemy herb i flagę Gdyni. Cel ogólny: kształtowanie szacunku dla tradycji, wzmocnienie więzi z regionem. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: wskazać na mapie Morze Bałtyckie i Gdynię, swobodnie wypowiadać się na zadany temat, określić słownie i graficznie herb i flagę Gdyni. Metody pracy: burza mózgów, skojarzenia, praktyczna, odkrycie. Formy pracy: indywidualna, w parach i grupach. Środki dydaktyczne: piosenka Morze, nasze morze (magnetofon) lub inna nt. morza, mapa geograficzna Polski, wydrukowane w kolorze herb i flaga Gdyni, najlepiej formatu A4, elementy herbu Gdyni: czerwone kartki papieru z naniesioną linią herbu, żółte kartki z narysowanymi rybkami i białe kartki z mieczem (przygotowane do wycięcia dla uczniów), magnesy, flagi Gdyni gotowe do pokolorowania, kolorowanka nt. Gdyni. 43

44 III. W szkole podstawowej Przebieg lekcji Nauczyciel: wita uczniów (1 min); odtwarza piosenkę pt. Morze, nasze morze w celu wprowadzenia kontekstu lekcji (2 min); elicytuje słowo Gdynia, zadając pytania do piosenki, pokazując Morze Bałtyckie na mapie geograficznej Polski i pytając o znane dzieciom miasta nadmorskie (2 min); prosi chętne osoby o wskazanie na mapie Morza Bałtyckiego i Gdyni; pyta dzieci: Co wiecie o Gdyni?, elicytując w ten sposób pojęcie flagi i herbu miasta (5 min); proponuje uczniom, aby w grupach 4-osobowych spróbowali ułożyć herb Gdyni z wyciętych wcześniej elementów; pomaga dzieciom stworzyć prawidłowy herb w taki sposób, aby to one same wpadły na prawidłowe ułożenie znaków celem ćwiczenia jest zapoznanie się z herbem Gdyni metodą odkrycia, a także ćwiczenie motoryki ręki (10 min); przypina do tablicy prawidłowy herb Gdyni, grupy sprawdzają swoje prace i przyklejają wycięte elementy (5 min); pyta uczniów, co mogą oznaczać poszczególne elementy herbu, elicytując, a następnie tłumacząc jego symbolikę (5 min); przypomina, że oprócz herbu miasto ma też swoją flagę; przypina flagę Gdyni na tablicy, zadając pytania o jej symbolikę (np. kolor niebieski morze, niebo); prosi uczniów o pokolorowanie w parach flagi Gdyni, co pomoże im utrwalić sobie jej wygląd (10 min); podsumowując lekcję, przypomina położenie Gdyni na mapie, sprawdza, czy uczniowie pamiętają symbolikę herbu i flagi Gdyni (5 min). Zadanie dodatkowe, jeśli zostanie czas: dzieci kolorują obrazek związany z Gdynią (poniżej). Źródło: _ /3+KOLOROWANKI+tematyczne/ POLSKA*2c+Europa*2c+*c5*9awiat/Polska/miasta+i+regiony+Polski/ Polska+p*c3*b3*c5*82nocna+-+kolorowanka Katarzyna Kałuża Zespół Szkół nr 2 w Redzie 44

45 Krystyna Ciesielska A ja kocham moją Gdynię Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla uczniów klasy III. Temat: A ja kocham moją Gdynię. Cel ogólny: wspomaganie wszechstronnego rozwoju ucznia i poczucia przynależności do regionu. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: wskazywać Gdynię na mapie Polski, pisać wielką literą nazwy ulic, wymienić główne ulice Gdyni, opowiadać o ciekawych miejscach w Gdyni, układać wyrazy według alfabetu, śpiewać piosenkę o swoim mieście, opisywać słowami herb Gdyni, wyróżnić herb Gdyni wśród herbów innych miast. Metody pracy: słowne: pogadanka, praca z tekstem, działań praktycznych. Formy pracy: indywidualna, grupowa. Środki dydaktyczne: mapa fizyczna Polski, kartony z nazwami ważniejszych ulic miasta, szablony herbu Gdyni, ilustracje, zdjęcia, foldery o Gdyni, wykaz herbów miast, brystol, środki plastyczne. Środki multimedialne: komputery z dostępem do Internetu. Przebieg zajęć 1. Opisanie i ustalenie położenia naszego miasta na mapie Polski: określanie położenia geograficznego (północ Polski, nad morzem), wyszukiwanie Gdyni na mapie, czytanie nazw miast sąsiadujących z Gdynią, przypomnienie miast Trójmiasta. 45

46 III. W szkole podstawowej 2. Wyjaśnianie zaprezentowanego hasła Gdynia moje miasto (pogadanka z wykorzystaniem pytań kluczowych): Czy potrafimy wyjaśnić znaczenie tych słów? Dlaczego możemy mówić moja Gdynia? Czy jest to trafne określenie i dlaczego? Co jest najpiękniejsze w naszym mieście? Co zmienilibyśmy, by Gdynia była jeszcze piękniejsza? 3. Po czym rozpoznamy Gdynię wśród innych miast? opisywanie słowami herbu Gdyni, wskazywanie herbu Gdyni wśród herbów innych miast, kolorowanie szablonu herbu naszego miasta. 4. Głośne czytanie nazw głównych ulic Gdyni zaprezentowanych na tablicy magnetycznej: przypomnienie pisowni nazw ulic wielką literą, układanie nazw ulic według alfabetu zapisywanie w zeszytach, głośne odczytywanie wykonanego ćwiczenia, sprawdzanie poprawności wykonania. 5. Prezentacja ilustracji, folderów, zdjęć z ważnymi miejscami w mieście (pomniki, miejsca pamięci narodowej, plaża): omawianie, wyszukiwanie ciekawostek, dzielenie się wrażeniami. Przerwa organizacyjna na przejście do pracowni komputerowej. 6. Praca przy komputerze: wyszukiwanie w Internecie informacji o Gdyni z wykorzystaniem wyszukiwarki internetowej: (dobieramy czas pracy przy komputerze do sprawności informatycznej uczniów). 7. Po zakończeniu pracy rozmowa ukierunkowana pytaniami: Co już wiemy o Gdyni? Jakie nowe wiadomości zdobyliśmy? Jakie poznaliśmy ciekawostki? O czym musimy pamiętać, mówiąc o Gdyni? Dlaczego musimy dbać o nasze miasto? Jak rozumiemy określenie: świadomy gdynianin? Powrót do klasy. 8. Praca w grupach wykonanie plakatu pod hasłem Gdynia miasto dla turystów z zastosowaniem różnych technik plastycznych: przypomnienie, co to jest plakat i czym się charakteryzuje, przydzielenie obowiązków w grupie, sprawdzanie realizacji tematu, ocenianie prac i wybór najciekawszych, wystawa prac. 46

47 A ja kocham moją Gdynię 9. Układanie rymowanek o Gdyni, głośne ich recytowanie. Przykładowe rymowanki: Gdynia jest zielona i piękna Turystom z zachwytu aż serce pęka. Kocham Gdynię moją A władze się o Nią dwoją i troją. A ja kocham moją Gdynię Bo ma w swojej nazwie dynię. Gdynia to miasto moje Wciąż wzbogaca progi swoje. Zapraszamy, zapraszamy! Same cuda i dziwy w naszej Gdyni mamy! Do Gdyni turystów zapraszamy! Ponieważ wiele tu cudnych miejsc mamy! Przyjeżdżaj, turysto, właśnie do Gdyni! Bo żadne miasto szczęśliwszym Cię nie uczyni! 10. Śpiewanie piosenki pt. A ja kocham moją Gdynię... Gdzieś w Paryżu czy w Londynie Może nawet lepiej być A ja kocham moją Gdynię Tylko w Gdyni pragnę żyć. 11. Ewaluacja zajęć: Czy dzisiejszy temat był ciekawy? Co nowego dowiedzieliśmy się o Gdyni? Które zadanie było najciekawsze? O czym musimy pamiętać, będąc gdynianami? 12. Ocena pracy uczniów. Krystyna Ciesielska doradca metodyczny edukacji wczesnoszkolnej Szkoła Podstawowa nr 42 w Gdyni 47

48 Liliana Koszałka Moje miasto Gdynia Informacja wstępna: scenariusz zajęć dla klasy III. Rodzaj edukacji: społeczna. Treści podstawy programowej: zna najbliższą okolicę, jej ważniejsze obiekty, tradycje; wie, w jakim regionie mieszka; orientuje się w tym, że są ludzie szczególnie zasłużeni dla miejscowości, w której mieszka; wyszukuje w tekście potrzebne informacje i w miarę możliwości korzysta ze słowników i encyklopedii; uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji; pod kierunkiem nauczyciela korzysta z podręczników oraz innych środków dydaktycznych. Temat: Gdynia moje miasto: położenie, historia i ludzie szczególnie zasłużeni dla rozwoju miejscowości. Cele ogólne: określenie położenia Gdyni; zapoznanie uczniów z postaciami, które w szczególny sposób przyczyniły się do budowy i rozwoju miasta: Antoni Abraham, Tadeusz Wenda, Jan Radtke, Eugeniusz Kwiatkowski, Kazimierz Porębski; zaznajomienie z historią miejscowości. Cele operacyjne Uczeń powinien: wskazać położenie swojej miejscowości, wymienić postacie, które w szczególny sposób przyczyniły się do budowy i rozwoju Gdyni, wymienić w kolejności litery alfabetu, wskazać źródła informacji na dany temat, wiedzieć, co to jest plan miasta i do czego służy, opisać podstawowe fakty związane z historią Gdyni, rozwiązać zagadki, odnaleźć Gdynię na mapie Polski i określić jej położenie, napisać imiona i nazwiska oraz nazwy ulic, miejscowości, mórz i krain geograficznych wielką literą, swobodnie wypowiadać się na podany temat, 48

49 Moje miasto Gdynia odszukać według alfabetu określone hasło, wyszukać w podanym tekście niezbędne informacje i sporządzić krótką notkę, przedstawić zebrane informacje w formie wypowiedzi ustnej: spójnej, logicznej i zrozumiałej dla słuchaczy, ułożyć według alfabetu nazwiska, czytać ze zrozumieniem i dopasować odpowiednie notki do postaci, posługiwać się planem miasta, przedstawić w kilku zdaniach historię Gdyni, uzupełnić tekst z lukami. Cele wychowawcze: kształtowanie szacunku wobec dorobku przeszłych pokoleń ludzi tworzących Polskę morską ; kształtowanie potrzeby ochrony środowiska nadmorskiego i dbałości o stan czystości miasta; kształtowanie umiejętności współdziałania w grupie. Czas trwania: 2 x 45 min. Metody nauczania: podające: słowna pogadanka, opowiadanie oglądowa pokaz; problemowa (poszukująca); praktyczna; waloryzacyjna metoda o charakterze ekspresyjnym. Formy organizacyjne: indywidualna, grupowa, zbiorowa. Środki dydaktyczne: zagadki, mapa Polski, albumy o Gdyni, m.in. S. Kitowskiego i M. Sokołowskiej Ulice Gdyni. O historii i patronach (5 egzemplarzy), zdjęcia osób, które przyczyniły się do budowy i rozwoju Gdyni: Antoniego Abrahama, Tadeusza Wendy, Eugeniusza Kwiatkowskiego, Kazimierza Porębskiego, Jana Radtkego; paski papieru w pięciu kolorach; zdjęcia miasta z okresu międzywojennego (np. z kalendarzy), plan miasta (5 egzemplarzy); karty pracy. 3 Lekcje z Gdynią w tle 49

50 III. W szkole podstawowej Przebieg zajęć Wprowadzenie 1. Nauczyciel czyta zagadki, a ich rozwiązania zapisuje na tablicy (większość zagadek zaczerpnięto z książki pod redakcją C. Cyrańskiego Zagadki dla najmłodszych, wydawnictwo MAC EDUKACJA S.A., Kielce 1996): Spokojne jest gładkie niczym tafla szklana. A w gniewie huczących kłębi się bałwanach. Ma mostek, choć to nie rzeka. Przybija, gdy wraca z daleka. Ma dziób, nie dziobie wcale, pruje nim morskie fale. Gdzie dniem i nocą huk roboty, syczą palniki, walą młoty, zgrzytają świdry, piły zębate, a mocne ręce budują statek. Płyną pod banderą daleko od brzegu. Naszych morskich granic dniem i nocą strzegą. W małym domku same szyby. W środku woda a w niej ryby. Gdy w wakacje słońce mocniej praży, każdy marzy, aby leżeć lub bawić się na... Każdy statek do niego zawinie, kiedy jego rejs przeminie. MORZE STATEK STOCZNIA OKRĘTY AKWARIUM PLAŻA PORT Następnie nauczyciel pyta uczniów, z czym kojarzą się im te słowa. Z jaką miejscowością? Rozwiązanie to GDYNIA. 2. Odszukanie na mapie Polski Gdyni. Uczniowie udzielają odpowiedzi na następujące pytania: Gdzie leży Gdynia? W jakiej części Polski? (na północy) Nad jakim morzem? (Morzem Bałtyckim) W jakiej krainie geograficznej? (Pobrzeżu Gdańskim) W jakim województwie? (pomorskim) Jakie miasta z nią sąsiadują? (Rumia, Sopot, Gdańsk) Część główna Swobodne wypowiedzi uczniów na temat miasta: dotyczące krajobrazu, zabytkowych, ciekawych i ważnych miejsc dla mieszkańców; zwrócenie uwagi na stan czystości miasta, podkreślenie roli mieszkańców w tej kwestii.

51 Moje miasto Gdynia Przerwa śródlekcyjna Zabawa Reklamuję swoją miejscowość uczniowie przez chwilę zastanawiają się, w jaki sposób zareklamować swoją miejscowość turystom: przedstawienie reklamy przez chętne dzieci (indywidualnie lub w grupie), rozmowa na temat walorów miejscowości ujętych w poszczególnych prezentacjach. 4. Postawienie problemu: Co wiecie na temat historii naszego miasta i ludzi, którzy je budowali? Chętni uczniowie dzielą się swoją wiedzą. 5. Zapoznanie się uczniów z postaciami w szczególny sposób zasłużonymi dla Gdyni (Tadeusz Wenda, Eugeniusz Kwiatkowski, Jan Radtke, Antoni Abraham, Kazimierz Porębski): uczniowie wybierają paski w pięciu kolorach, tworząc w ten sposób grupy; każda grupa losuje kartę pracy z innym imieniem i nazwiskiem (karta nr 1), a następnie szuka informacji w książce Ulice Gdyni. O historii i patronach lub encyklopedii, robiąc notatki. Przerwa 6. Omówienie i prezentacja swojej wiedzy przez poszczególne grupy (każda po kolei): uczniowie wybierają zdjęcie, które przedstawia ich postać, przyczepiają je do tablicy i piszą jej imię i nazwisko; po tym następuje krótkie jej omówienie i przedstawienie, z wykorzystaniem pytań pomocniczych umieszczonych w karcie pracy nr Uzupełnienie karty pracy nr 2: zadaniem uczniów jest najpierw wpisanie według alfabetu imion i nazwisk, a następnie dobranie odpowiedniej notki i wklejenie jej we właściwą rubrykę; odczytanie przez dzieci uporządkowanych informacji. 8. Postawienie problemu: W jaki sposób honoruje się osoby, które zrobiły coś szczególnego, przyczyniły się do czegoś ważnego? uczniowie udzielają odpowiedzi, np.: stawia się im pomniki, nadaje różnym obiektom ich imiona, nazywa ulice, skwery, parki; każda z grup otrzymuje plan Gdyni i kartę pracy nr 3. Jej zadaniem jest wpisanie według alfabetu nazw ulic (Abrahama, Kwiatkowskiego itd.), a następnie ich odszukanie na planie i zapisanie, w jakich dzielnicach Gdyni się znajdują. 9. Krótkie opowiadanie nauczyciela o historii Gdyni poparte zdjęciami z okresu międzywojennego oraz albumami, z uwzględnieniem postaci, o których była mowa wcześniej. Zakończenie 10. Zadanie pracy domowej uzupełnienie tekstu z lukami wyrazami z ramki w odpowiedniej formie (karta pracy nr 4). Ewaluacja Uczniowie siadają w kręgu. Nauczyciel wybiera jedną osobę, która wciela się w postać turysty z Zakopanego i chce się czegoś dowiedzieć na temat historii Gdyni, jej budowniczych 3* 51

52 III. W szkole podstawowej i ciekawych miejsc do obejrzenia. Turysta zadaje pytania, a pozostali uczniowie udzielają mu odpowiedzi. Liliana Koszałka Szkoła Podstawowa nr 40 w Gdyni Załączniki KARTA PRACY NR 1 grupa zielonych 1. W jakich latach żył? 2. Kim był? Czym się zajmował? Eugeniusz Kwiatkowski 3. Jaki był jego wkład w budowę i rozwój Gdyni? 52

53 Moje miasto Gdynia KARTA PRACY NR 2 Imię i nazwisko ucznia... Wpisz postacie w kolejności alfabetycznej, a następnie dobierz do nich odpowiednie notki i wklej je we właściwe rubryki. Nazwisko i imię Dokonania tej postaci dla Gdyni 53

54 III. W szkole podstawowej ( ) Obrońca polskości Kaszub. Po zaślubinach Polski z morzem osiadł w Gdyni w domku przy ul. Starowiejskiej 30. Został radnym gminnym i gorąco popierał budowę w Gdyni portu handlowego oraz przekształcenia wsi w miasto. ( ) Szef Departamentu dla Spraw Morskich, wiceadmirał Polskiej Marynarki Wojennej. Organizował polską administrację morską. Gorąco popierał wybudowanie w Gdyni portu wojennego i handlowego oraz Szkoły Morskiej w Tczewie. ( ) Budowniczy Gdyni, minister przemysłu i skarbu. Wznowił ciągnące się prace przy budowie portu. Zamówił we Francji pierwsze statki handlowe. Dzięki jego działaniom Gdynia rozwijała się błyskawicznie. ( ) Twórca projektu i budowniczy portu morskiego w Gdyni. Dokonał wyboru miejsca na budowę przyszłego portu i wykonał projekt. Kierował budową do 1932 r. Potem pracował w Urzędzie Morskim w Gdyni. ( ) Pierwszy polski wójt Gdyni. Widział Gdynię wielkim miastem portowym wtedy, gdy politycy jeszcze o tym nie myśleli. Bardzo dobry gospodarz miasta, który dbał o jego rozwój. 54

55 Moje miasto Gdynia KARTA PRACY NR 3 Imię i nazwisko ucznia... Wpisz ulice w kolejności alfabetycznej, a następnie napisz, w jakiej dzielnicy Gdyni się znajdują. Skorzystaj z planu miasta. Nazwa ulicy Dzielnica Gdyni KARTA PRACY NR 4 Imię i nazwisko ucznia... Uzupełnij tekst właściwymi wyrazami z ramki w odpowiedniej formie. Trójmiasto północ port nowoczesne pomorskie admirał inżynier wieś Oksywie Gdynia to miasto leżące na... Polski nad Morzem Bałtyckim w województwie.... Razem z Gdańskiem i Sopotem tworzy tzw.... Najwcześniejsza wzmianka o Gdyni (w zapisie Gdina), która należała wówczas do parafii..., pochodzi z 1253 roku. Duże znaczenie dla rozwoju miejscowości miało połączenie kolejowe miast Pomorza Zachodniego z Gdańskiem utworzone w 1870 roku. Do XX wieku Gdynia była niewielką... z 1922 roku o budowie... rybacką. Jednak decyzja sejmu handlowego oraz wojennego i rybackiego sprawiła, że Gdynia w szybkim tempie przekształciła się w... miasto. Dlatego już 10 lutego 1926 roku otrzymała prawa miejskie. Za największych budowniczych Gdyni uważa się ministra Eugeniusza Kwiatkowskiego,... Kazimierza Porębskiego oraz... Tadeusza Wendę. Wspaniały rozwój Gdyni trwał aż do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku. 55

56 Katarzyna Połchowska Czy znasz swoje miasto? Informacje wstępne: scenariusz projektu dla klasy III, czas realizacji ok. 3 tygodni. Temat: Czy znasz swoje miasto? Cel główny: poznanie swojej miejscowości i zaprezentowanie jej uroku oraz zabytków kolegom z zagranicy. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: wskazać Gdynię na mapie Polski i Europy, wskazać 3 wybrane miejsca na planie Gdyni, rozpoznać 5 charakterystycznych miejsc Gdyni na podstawie fotografii, wymienić po 2 atrakcje z każdego rozdziału stworzonego przewodnika, wyszukać potrzebne informacje z pomocą dorosłego, napisać kilka zdań na dany temat, zaprezentować wyniki pracy swojej oraz pracy grupy, ocenić swoją pracę. Metoda pracy: projekt edukacyjny. Forma realizacji: wykonanie przewodnika po Gdyni (burza mózgów, a następnie dyskusja kierowana i wybór tej formy prezentacji informacji o Gdyni). Ustalenie kontraktu Realizacja projektu: Zadania do zrealizowania 1. Praca z mapą każda grupa otrzymuje fizyczną mapę Europy, fizyczną mapę Polski oraz ksero mapy konturowej Polski. Zadania: Odszukajcie Gdynię na mapie Polski i Europy oraz zaznaczcie na mapie konturowej. Krótko opiszcie położenie Gdyni w Polsce i w Europie. Osoba odpowiedzialna uczniowie Termin realizacji podczas zajęć 56

57 Czy znasz swoje miasto? 2. Praca z planem Gdyni wspólne zbiorowe omówienie oznaczeń na planie miasta oraz sposobu korzystania z niego, a następnie praca w grupach. Zadanie: Odszukajcie Witomino, ulicę Stawną i budynek naszej szkoły. 3. Oglądanie przewodników i albumów o Gdyni, omówienie, w jaki sposób są tam prezentowane informacje o mieście. 4. Burza mózgów jakie rozdziały powinien zawierać nasz przewodnik. Grupowanie pokrewnych tematów i wybór 5 najważniejszych rozdziałów. 5. Zadanie domowe zebranie informacji wraz z rodzicami (z przewodników, folderów, Internetu, rozmów z mieszkańcami itp.) na dany temat (każda grupa dostaje inny temat). Najpierw uczniowie wraz z rodzicami wyszukują informacje, następnie udają się na spacer po Gdyni i wykonują zdjęcia ważnych obiektów. Tematy dla grup: Miejsca, które warto zobaczyć, gdzie wybrać się na spacer. Kino i teatr. Obiekty sportowe i rekreacyjne na 4 pory roku. Miejsca, które warto zwiedzić (muzea, zabytki, pomniki). Co daje nam morze? Zadanie: Przygotuj krótką informację na dany temat w formie pisemnej i dołącz zdjęcia najciekawszych miejsc lub obiektów. 6. Zabawa Zgadnij, jakie to miejsce. Rozwiązywanie zagadek słownych lub obrazowych na temat Gdyni. 7. Zabawa pantomimiczna Co można robić w Gdyni w weekend? uczniowie i nauczyciel uczniowie i nauczyciel uczniowie i nauczyciel uczniowie i rodzice uczniowie i nauczyciel uczniowie podczas zajęć podczas zajęć podczas zajęć cały tydzień podczas zajęć podczas zajęć 57

58 III. W szkole podstawowej 8. Praca w grupach przygotowanie rozdziału do przewodnika na podstawie materiałów zebranych z rodzicami. Zadania: Przeczytajcie po kolei swoje notatki oraz obejrzyjcie przyniesione zdjęcia. Pogrupujcie informacje i wybierzcie te najczęściej powtarzające się lub najważniejsze. Na wspólnej kartce wypiszcie najważniejsze miejsca i krótko je opiszcie. Po sprawdzeniu i poprawieniu dołączcie zdjęcia. uczniowie 9. Sprawdzanie i poprawianie błędów. uczniowie i nauczyciel 10. Prezentacja pracy grup pokazanie i omówienie kolejnych rozdziałów przewodnika, ocena pracy własnej i kolegów. 11. Zabawa utrwalająca zdobyte informacje Quiz o Gdyni. 12. Połączenie elementów w całość i wysłanie gotowego przewodnika kolegom we Francji. uczniowie uczniowie i nauczyciel uczniowie i nauczyciel podczas zajęć podczas zajęć podczas zajęć podczas zajęć podczas zajęć Katarzyna Połchowska Szkoła Podstawowa nr 12 w Gdyni 58

59 Hanna Szopińska-Pawełko, Balbina Wawrzyniak Gdynia tu mieszkam Informacja wstępna: scenariusz lekcji przyrody dla klasy IV. Temat: Gdynia tu mieszkam. Cele główne: wzbudzenie zainteresowania Gdynią, poszerzenie wiedzy i słownictwa związanego z Gdynią i tematyką morską, rozwijanie percepcji wzrokowej i koordynacji wzrokowo-ruchowej. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: wskazać i zaznaczyć na mapie Trójmiasto, Morze Bałtyckie i Zatokę Gdańską, rozpoznać zwierzęta zamieszkujące Bałtyk, wymienić zabytki Gdyni oraz ludzi zasłużonych dla miasta, nazwać dzielnice Gdyni, przyporządkować im ich źródłosłów. Formy i metody pracy: praca indywidualna i w grupach, ćwiczenia, praca z mapą, działania plastyczne. Materiały: mapa konturowa Polski, szablon rybki, wykreślanka, krzyżówki, szablony (w załącznikach). Przebieg lekcji 1. Tu mieszkam. Na schematycznej mapie Polski (powieszonej na tablicy) uczniowie zaznaczają i podpisują: Gdańsk, Sopot, Gdynię, Zatokę Gdańską i Morze Bałtyckie. 59

60 III. W szkole podstawowej 2. Kolorowe rybki uczniowie obrysowują i wycinają szablon rybki, wpisują swoje imiona i tak przygotowane wizytówki przyczepiają pod nazwą naszego miasta. 3. Do Gdyni! Nauczyciel proponuje uczniom wyprawę do mariny w Gdyni. Środek transportu uczestnicy poznają po odszukaniu i połączeniu prostymi liniami podanych par punktów (załącznik nr 1). 4. W podwodnym świecie Bałtyku. W ramkę wpisano nazwy zwierząt zamieszkujących morskie wody Bałtyku. Uczniowie muszą je odszukać w wykreślance i otoczyć pętlą (załącznik nr 2). 5. Spacerkiem po skwerze Kościuszki. Oczom dzieci ukazały się... Aby dowiedzieć się, co zobaczyły dzieci, nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy: dziewczynek i chłopców. Każdej grupie przekazuje do rozwiązania krzyżówkę z hasłem (załącznik nr 3). 6. Sławni gdynianie. Dzieci podczas swej wycieczki dowiadują się o ludziach, dzięki którym nasze miasto rozwijało się. Zadaniem uczniów jest dobrać w pary nazwiska znanych ludzi z informacjami o nich (załącznik nr 4). 7. Poznajemy dzielnice Gdyni. Uczniowie dowiadują się, że nazwa naszego miasta pochodzi od słów Gdinam, ad Gdinam, co oznacza błoto, trzęsawisko i pojawiła się po raz pierwszy pod datą 1253 r. Obecnie Gdynia podzielona jest na 22 dzielnice. Zadaniem uczniów jest połączenie nazw dzielnic z tablicami informującymi, skąd pochodzą ich nazwy (załącznik nr 5). 8. Na pożegnanie. Na zakończenie wycieczki po Gdyni uczestnicy wesoło krzyknęli Żeby dowiedzieć się co, należy rozwiązać krzyżówki (załącznik nr 6). Hanna Szopińska-Pawełko Szkoła Podstawowa nr 40 w Gdyni Balbina Wawrzyniak doradca metodyczny ds. świetlic szkolnych Szkoła Podstawowa nr 40 w Gdyni Literatura Szopińska-Pawełko H., Mała historia Gdyni, Wydawnictwo IPJ, Wejherowo

61 Gdynia tu mieszkam Załącznik nr 1 A B C D E F G H I J K L M N O P R S T A-11E 10A-14E 2L-11L 11F-1F 11E-11S 10L-10R 14E-14P 1F-10K 2L-10R 10F-10K 14P-11S Załącznik nr 2 dorsz, śledź, makrela, łosoś, turbot, szprot, troć, sieja, chełbia, flądra, omułek, morświn, foka, belona A T R O Ć G F L Ą D R A A S O M U Ł E K D M O R Ś W I N T A R F R R J I G J S I D C U K D B I I D F I R Z R F H R R R O Ł O S O Ś O P F O E B E Ł N T T T E L G R G K Ł O L D O R S Z B E L O N A B T A C F D D S W D H T F D I M N S I E J A W Ź B D R J A 61

62 III. W szkole podstawowej Załącznik nr 3 KRZYŻÓWKA DLA DZIEWCZYNEK Najwyższy stopień oficerski w marynarce wojennej. 2. Żeglarska piosenka. 3. Gdańsk, Sopot, Gdynia. 4. Dowódca statku lub jachtu. 5. Duży statek morski. 6. Wielki zamknięty obszar wodny. 7. Dzielnica, której nazwa pochodzi od imienia Witom. 8. Tylna część statku lub łodzi. 9. Mała rybka o grzbiecie brunatnozielonym i srebrzystych bokach. 10. Zespół ludzi pracujących na statku.... trzymasztowy żaglowiec, obecnie statek-muzeum. KRZYŻÓWKA DLA CHŁOPCÓW Flaga znak przynależności państwowej statku. 2. Malownicza dzielnica Gdyni, to tam znajduje się gdyńskie molo. 3. Zamiast kości ma ości. 4. Najstarsza dzielnica Gdyni. 5. Urwisty brzeg morski. 6. Bardzo mocna lina trzymająca statki przy nabrzeżu. 7. Wbija się w dno i utrzymuje statek na miejscu. 8. Gdańsk, Sopot, Gdynia. 9. Zakład zajmujący się budową, remontem i konserwacją statków. 10. Tworzy się na powierzchni morza.... okręt wojenny, obecnie muzeum. 62

63 Gdynia tu mieszkam Załącznik nr 4 EUGENIUSZ KWIATKOWSKI KRÓL KASZUBÓW WOJCIECH SZCZUREK PIERWSZY WÓJT GDYNI ANTONI ABRAHAM OBECNY PREZYDENT GDYNI JAN RADTKE KIEROWAŁ BUDOWĄ PORTU W GDYNI TADEUSZ WENDA POMYSŁODAWCA BUDOWY PORTU W GDYNI Załącznik nr 5 OKSYWIE NAZWISKO ADLER (ADLER Z NIEMIECKIEGO ORZEŁ) RZEKA PŁYNĄCA WŚRÓD CISÓW ORŁOWO KACK GRABÓWEK DRZEWO GRAB OXIHOVED GŁOWA WOŁU WITOMINO CISOWA IMIĘ WITOM RZEKA KACZA 63

64 III. W szkole podstawowej Załącznik nr Ryba morska, doskonale smakuje wędzona. 2. Inaczej busola. 3. Lekki statek żaglowy. 4. Jego pomnik stoi na placu Kaszubskim. 5. Nasze morze. 6. Najdłuższa gdyńska ulica. 7. Jest nim Dar Pomorza. 8. Legendarne drzewo Gdyni. 9. Mieszkanki oceanów, mórz, jezior i rzek. 10. Członek załogi statku lub okrętu. 11. Płat płótna rozpinany w czasie wiatru na maszcie i rejach łodzi lub statku. 12. Jest nim Błyskawica. 64

65 Agnieszka Gałęziewska Bezbłędnie o Gdyni Informacje wstępne: scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy V, czas trwania do 45 minut. Temat: Bezbłędnie o Gdyni regionalna lekcja ortografii. Cel ogólny: utrwalanie zasad ortograficznych. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: poprawnie zapisać wyrazy z trudnością ortograficzną związane z Gdynią, wyrazy oznaczające mieszkańców miast, rozpoznać nazwy najsłynniejszych zabytków Gdyni, wypowiadać się na określony temat. Metoda pracy: ćwiczenia praktyczne. Materiały dydaktyczne: herb Gdyni, plansze z nazwami własnymi, magnesy, karty pracy, słowniki ortograficzne. Przebieg lekcji 1. Nauczyciel rozpoczyna rozmową z uczniami na temat ich spacerów po rodzinnym mieście Gdyni. Po tym następują wypowiedzi chętnych uczniów. 2. Na tablicy nauczyciel zapisuje nazwy własne: Pomorze, Gdańsk, Gdynia, Sopot. Pyta uczniów, czy te nazwy są im znane. Prosi o podanie nazw mieszkańców tych miast i regionów. Wyjaśnia zasadę pisowni. 3. Nauczyciel umieszcza na tablicy plansze z członami nazw własnych: Morze Bałtyckie, Dar Pomorza, Domek Abrahama, ORP Błyskawica, Dworzec Morski (załącznik nr 1). Prosi uczniów o połączenie wyrazów we właściwą nazwę. Uczniowie indywidualnie podchodzą do tablicy. Po połączeniu wszystkich nazw nauczyciel wspólnie z uczniami wyjaśnia ich znaczenie. 4. Uczniowie zostają podzieleni na 4 grupy. Każda dostaje kartę pracy ze zdjęciami zabytków i ich opisami (załącznik nr 2, źródło: Zadaniem uczniów jest połączenie odpowiedniego zdjęcia z opisem. Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów. 4 Lekcje z Gdynią w tle 65

66 III. W szkole podstawowej 5. Uczniowie pozostają w tych samych grupach. Kolejnym zadaniem jest rozwiązanie krzyżówki (załącznik nr 3). Po rozwiązaniu zadania przedstawiciel grupy prezentuje efekty pracy. Proponowana praca domowa: Ułóż zdania z podanymi wyrazami: Gdynia, morze, muszla, bursztyn, plaża. Uwaga: herb Gdyni umieszczony zostanie na gazetce ściennej. Ewaluacja: Wyrażenia związane z Gdynią znajdą się w treści dyktanda pisanego po kilku jednostkach lekcyjnych dotyczących ortografii. Agnieszka Gałęziewska Szkoła Podstawowa nr 13 w Gdyni Załącznik nr 1 Morze Bałtyckie Domek Abrahama 66

67 Bezbłędnie o Gdyni Dar Pomorza ORP Błyskawica Dworzec Morski 4* 67

68 III. W szkole podstawowej Załącznik nr 2 Zabytki Niezwykła budowla wznosi się około trzystu metrów od brzegu w Gdyni Babich Dołach. Została wybudowana przez władze hitlerowskie w czasie II wojny światowej. W połowie lat dziewięćdziesiątych wysadzono resztki mola prowadzącego do budynku i od tego momentu nie pełni on żadnej roli. Kilkakrotnie był tłem lub miejscem wydarzeń w polskich filmach oraz serialach telewizyjnych. Obecnie jest podziwiany przez żeglarzy i miłośników ptaków, których wiele rzadkich gatunków upodobało sobie to odludne i tajemnicze miejsce. To jedyny zachowany polski okręt zbudowany przed II wojną światową, a jednocześnie najstarszy obecnie na świecie niszczyciel. Od roku 1976 zastąpił on w roli okrętu-muzeum inny niszczyciel ORP Burza i od tego czasu jego pokład zwiedziło ponad 5,5 miliona osób. Okręt-muzeum jest częścią gdyńskiego Muzeum Marynarki Wojennej. Niezwykłe znaczenie i zasługi okrętu podkreśla fakt, że 28 czerwca 1987 r., w półwiecze służby pod biało-czerwoną banderą, został uhonorowany najwyższym odznaczeniem bojowym Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari. W całej historii Marynarki Wojennej RP jest to jedyne tego rodzaju wydarzenie. Order znajduje się na wystawie muzealnej pod pokładem. Został zakupiony w 1929 r. ze składek mieszkańców Pomorza na potrzeby Szkoły Morskiej w Gdyni. Jego przygoda jako jednostki szkoleniowej zakończyła się w 1982 r., kiedy został przekazany Centralnemu Muzeum Morskiemu. Obecnie jest to statek-muzeum, który każdego roku przyciąga tysiące turystów. W samym centrum Gdyni, przy ul. Starowiejskiej stoi dom, w którym w latach mieszkał kaszubski działacz Antoni Abraham. Dziś mieszczą się w nim dodatkowe sale ekspozycyjne Muzeum Miasta Gdyni, w których oglądać można wystawę Zanim powstało miasto. Jak dawniej mieszkano. Wystawa pokazuje, jak żyło się tu sto lat temu, jak prowadzono dom, jak pracowano, spędzano czas wolny, a także z jakich przedmiotów korzystano każdego dnia. Pierwsza wzmianka o tym najstarszym w Gdyni kościele pochodzi z ok r. Jest on malowniczo położony nad samym morzem w dzielnicy Oksywie, dziś znanej głównie z Akademii Marynarki Wojennej. Przez stulecia świątynia ta służyła przede wszystkim ludziom morza i im też poświęcone są tablice pamiątkowe wewnątrz świątyni. Szczególnie interesujące jest sanktuarium, nazywane Małym Panteonem Marynarki Wojennej. 68

69 Bezbłędnie o Gdyni 69

70 III. W szkole podstawowej Załącznik nr 3 Krzyżówka Miasto leżące między Gdańskiem a Gdynią. 2. Nazwisko patrona Teatru Miejskiego w Gdyni. 3. Wspólna nazwa dla Gdańska, Gdyni i Sopotu. 4. Dworzec..., można tu podziwiać najpiękniejsze jednostki pasażerskie pływające pod wszystkimi banderami świata. 5. Kamień, kopalna żywica drzew iglastych, a w rzadszych przypadkach żywicujących liściastych drzew, inaczej jantar Bałtyckie. 7. Ptak zamieszkujący nad Morzem Bałtyckim, a także nad ujściami rzek i brzegami jezior. Rozwiązaniem hasła jest nazwa krainy historyczno-geograficznej obejmującej północną część Polski, położonej nad Morzem Bałtyckim. 70

71 Agnieszka Pieleszek Modernizm gdyński Informacje wstępne: scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy V, czas realizacji: 45 min. Przeprowadzona lekcja była częścią międzyprzedmiotowego projektu edukacyjnego pt. Jak to jest zbudowane? Najciekawsze domy świata. Poprzedzona była wycieczką edukacyjną Gdyński Szlak Modernizmu oraz lekcją historii na temat różnych stylów w architekturze. Temat: Modernizm gdyński. Cele główne: pobudzanie postaw kreatywnych ucznia w procesie zdobywania umiejętności i gromadzenia wiedzy; uczenie istnienia w kulturze, przede wszystkim w jej wymiarze symbolicznym i aksjologicznym, tak by stawała się wewnętrzną i osobistą własnością dziecka; zastosowanie w praktyce wiedzy z różnych dziedzin; rozwijanie współpracy i umiejętności planowania działań. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: zaprezentować wyniki swojej pracy; wytłumaczyć, czym charakteryzuje się modernizm gdyński; wskazać przykładowy budynek; opisać budynek modernistyczny lub przedmiot codziennego użytku pochodzący ze zbiorów zwiedzanego muzeum; napisać sprawozdanie z wycieczki; zaprojektować plakat. Formy pracy: indywidualna, grupowa. Przebieg lekcji I. Faza wprowadzająca 5 minut. Wprowadzenie w sytuację problemową. Nawiązanie do wycieczki i przypomnienie najważniejszych cech gdyńskich budynków modernistycznych. 71

72 III. W szkole podstawowej II. Faza realizacyjna 25 minut. 1. Dobieranie wyrazów bliskoznacznych do słowa dom: dom, gmach, budynek, willa, kamienica, blok. 2. Rozdanie kart pracy. Dopasowywanie opisów budynków zwiedzanych podczas wycieczki do zdjęć (załącznik nr 1). Odpowiedzi: 1D, 2A, 3C, 4B. 3. Podział klasy na grupy i przydzielenie następujących zadań: Grupa1 (trzy osoby) Napisz krótkie sprawozdanie z wycieczki Gdyński Szlak Modernizmu. Grupa 2 (trzy osoby) Opisz wybrany eksponat, który znajduje się w zwiedzanym ostatnio Minimuzeum Modernizmu. Grupa 3 (cztery osoby) Zaprojektuj plakat informujący o tym, czym jest modernizm gdyński. Grupa 4 (trzy osoby) Krótko opisz budynek Akwarium Gdyńskiego (załącznik nr 2). Nauczyciel na bieżąco kontroluje pracę grup, poprawia ewentualne błędy. III. Podsumowanie i prezentacja 10 min. Każda grupa prezentuje wyniki swojej pracy. Powstaje w ten sposób gazetka ścienna pt. Modernizm gdyński. IV. Zakończenie i zapisanie pracy domowej 5 min. Powtórzenie i zapisanie zwrotów, których wielokrotnie używał przewodnik wycieczki: biała architektura, słoneczne miasto, polskie marzenie, okno na świat. Napisz pięć zdań o tym, jak architekci modernistyczni wyobrażali sobie Gdynię. Użyj powyższych zwrotów. Agnieszka Pieleszek Amerykańska Szkoła Podstawowa z Wykładowym Językiem Angielskim w Gdyni 72

73 Modernizm gdyński Załącznik nr 1 A. B. C. D. 1. Budynek zaprojektowany przez Romana Piotrowskiego jako siedziba Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zrealizowany w latach Jeden z symboli modernistycznej architektury Gdyni. Wyróżnia się poprzez zestawienie brył o różnych wysokościach i wyeksponowanie zaokrąglonej części. Posiada charakterystyczne dla stylu duże okna, gładką elewację i prostą formę. Elewację na parterze obłożono płytami z czarnego granitu, z którym kontrastują płyty jasnego piaskowca na górnych kondygnacjach. Po wojnie budynek był siedzibą Polskich Linii Oceanicznych. 2. Budynek zaprojektowany został przez inż. architekta Stanisława Ziołowskiego. Jest to największy budynek mieszkalny międzywojennej Gdyni, a jego długość wzdłuż ul. 3 Maja wynosi ponad 90 metrów. Ma nowoczesną konstrukcję, od strony ul. 3 Maja zwraca uwagę półokrągła wieżyczka-nadbudówka, charakterystyczna dla architektury Gdyni. Swym kształtem przypomina okręt. Był to pierwszy nowoczesny apartamentowiec w Polsce. Posiada schody z duszą, oświetlające wnętrze budynku kosmiczne oko, jego hol zdobi mozaika z płytek terakotowych. Wewnątrz znajduje się minimuzeum założone przez mieszkańców budynku. 3. Luksusowa kamienica zaprojektowana przez Zbigniewa Kupca w 1936 r. z uwzględnieniem zasady planu otwartego i wolnego. Trzypiętrowa od Słowackiego, od Armii Krajowej ma cztery piętra, narożnik zaś jest o jedną kondygnację wyższy. Charakter tej budowli nadają m.in. piony okien narożnikowych przeszklone ogrody zimowe. Każde z tych okien składa się z 15 osobnych szyb. Na dachu znajdował się taras. 73

74 III. W szkole podstawowej 4. Kompleks budynków o charakterystycznej bryle powstał w latach wg projektu Jerzego Müllera i Stefana Reychmana. Zwraca uwagę unikalna konstrukcja głównej hali łukowej, która uważana jest za jeden z ciekawszych budynków architektury polskiej okresu międzywojennego. Obiekt to jeden z wielu zabytków Gdyni, który do dzisiaj pełni swą pierwotną funkcję. Źródło informacji oraz zdjęć: Załącznik nr

75 Małgorzata Zygmunt Czy znasz okolice szkoły i miejsce swojego zamieszkania (Karwiny, Wielki Kack)? Informacje wstępne: scenariusz lekcji przyrody lub godziny wychowawczej dla klasy V; czas trwania: 1 godz. lekcyjna. Temat: Czy znasz okolice szkoły i miejsce swojego zamieszkania (Karwiny, Wielki Kack)? Cele ogólne: zainteresowanie uczniów okolicą, poznanie walorów miejsca zamieszkania. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: rozpoznać zbiorowiska leśne okolicy, opisać formy terenu na podstawie obserwacji, nazwać lokalny ciek wodny, obserwować otaczający teren, wyciągać wnioski, orientować się w przestrzeni geograficznej. Metody i techniki pracy: pogadanka, praca indywidualna. Środki dydaktyczne: arkusz zadań testowych (w załączniku). Przebieg lekcji: podanie tematu, omówienie celów lekcji; 75

76 III. W szkole podstawowej informacja NaCoBeZu (na co będę zwracać uwagę), np.: umiejętność określania położenia obiektów względem innych obiektów, posługując się nazwami kierunków, znajomość nazw ulic, przy których zlokalizowane są instytucje, z których dziecko korzysta (szkoła, przedszkole, kościół, przychodnia, biblioteka itp.) w dzielnicy zamieszkania; krótka pogadanka o pobliskim terenie; rozdanie zestawów zadań; rozwiązywanie zadań; podanie skali ocen do testu, np.: liczba trafnych odpowiedzi ocena 12 znasz okolicę znakomicie bardzo dobrze 9 8 dobrze 7 6 słabo, obserwuj, chodząc po okolicy, mijane obiekty 5 4 niewystarczająco, warto poświęcić czas, aby poznać ją lepiej 3 i mniej koniecznie musisz poznać ją lepiej, żeby się nie zgubić Podsumowanie i ocena pracy uczniów na lekcji. Po rozwiązaniu zadań z karty pracy uczniowie sami dokonują oceny na podstawie odpowiedzi udzielonych przez nauczyciela. Otrzymane wyniki można skomentować, a otrzymane oceny wykorzystać do oceniania bieżącego. Małgorzata Zygmunt doradca metodyczny geografii Zespół Szkół nr 13 w Gdyni 76

77 Czy znasz okolice szkoły i miejsce swojego zamieszkania (Karwiny, Wielki Kack)? Załącznik KARTA PRACY Czy znasz okolice szkoły i miejsce swojego zamieszkania (Karwiny, Wielki Kack)? 1. W której części miasta leżą dzielnice Gdyni Karwiny i Wielki Kack? a) północnej, b) wschodniej, c) południowej, d) zachodniej. 2. Na obrzeżach naszego osiedla znajduje się objęty ochroną las. Jaką nazwę nosi? a) Nadmorski Park Krajobrazowy, b) Trójmiejski Park Krajobrazowy, c) Kaszubski Park Krajobrazowy, d) Słowiński Park Narodowy. 3. Wśród drzew okolicy szkoły dominują: a) sosna i świerk, b) buk i świerk, c) sosna i buk, d) buk i klon. 4. Który z wymienionych rezerwatów przyrody położony jest na północ od budynku szkoły? a) Kacze Łęgi, b) Łęg nad Swelinią, c) Kępa Redłowska, d) Zajęcze Wzgórza. 5. W pobliżu przychodni lekarskiej przepływa niewielki ciek wodny. Jak brzmi jego nazwa? a) Swelinia, b) Cisowa, c) Kacza, d) Źródło Marii. 6. Najstarszą szkołą w Wielkim Kacku i na Karwinach jest placówka zlokalizowana przy ulicy: a) Staffa, b) Starodworcowej, c) Chwaszczyńskiej. 7. Ulica Chwaszczyńska, przy której zlokalizowana jest nasza szkoła, stanowi drogę wylotową z Gdyni w kierunku: a) Pruszcza Gdańskiego, b) Żukowa i Kartuz, c) Wejherowa, d) Tczewa i Malborka. 8. Dokąd prowadzi linia kolejowa, nad którą zbudowany jest wiadukt na ulicy Wielkopolskiej? a) do Gdańska, b) do Helu, c) do Kościerzyny, d) do Słupska. 9. Ile cmentarzy położonych jest na terenie dzielnic Karwiny i Wielki Kack? a) żaden, b) 1, c) 2, d) Który z wymienionych pieszych szlaków turystycznych nie przebiega w sąsiedztwie naszej szkoły? a) niebieski Kartuski, b) czarny Zagórskiej Strugi, c) czerwony Wejherowski, d) żółty Wzgórzami Trójmiasta. 11. Jaka instytucja ma swoją siedzibę na parterze wieżowca stojącego w sąsiedztwie szkoły? a) poczta, b) przychodnia lekarska, c) kiosk, d) biblioteka publiczna. 12. Jakie numery mają trolejbusy i autobusy, którymi można dojechać spod szkoły do centrum Gdyni? a) 23, 172, R, b) 23, 31, 180, c) 31, 180, 181, d) 23, 27, 181. ODPOWIEDZI: 1. c; 2. b; 3. c; 4. a; 5. d; 6. b; 7. b; 8. c; 9. c; 10. a; 11. d; 12. a. 77

78 Jolanta Głodowska Co wiemy o historii i ludziach zasłużonych dla Gdyni? Informacje wstępne: scenariusz lekcji powtórzeniowej z historii lub zajęć koła historycznego; czas trwania 2 godziny lekcyjne. Temat: Co wiemy o historii i ludziach zasłużonych dla Gdyni? Cele główne: kształtowanie więzi ze środowiskiem lokalnym, rozbudzanie postaw patriotycznych. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: określić dzieje najbliższej okolicy pod względem historycznym, zinterpretować przynależność do regionu, z którego pochodzi, opowiedzieć losy obywateli zasłużonych dla Gdyni, określić pochodzenie nazwy miasta, wymienić ważne wydarzenia z dziejów Gdyni. Formy pracy: grupowa, zbiorowa. Metody pracy: gra dydaktyczna Kółko i krzyżyk, gra dydaktyczna: Jeden z 10. Środki dydaktyczne: tabela do gry Kółko i krzyżyk, przykładowe pytania do gry, krzyżówka. 78

79 Co wiemy o historii i ludziach zasłużonych dla Gdyni? Przebieg zajęć 1. Podział uczniów na 2 grupy (jeśli zespół klasowy jest duży, to dzielimy go na cztery części). Każda grupa wybiera lidera. 2. Gra Kółko i krzyżyk. Przygotowujemy tabelę z numerami od 1 do 16. Pod każdą liczbą kryją się pytania (najlepiej trzy, bo jeśli grupa odpowie źle, to można do tego numeru wrócić). Znakiem jednej grupy jest kółko, a drugiej krzyżyk. Drużyna wybiera numer pytania, jeśli odpowie na nie, to numer zamienia się na znak grupy. Wygrywa ten zespół, który pierwszy ułoży cztery znaki w linii poziomej, pionowej lub po skosie. Jeśli żadnej drużynie nie uda się ułożyć w ten sposób swojego znaku, to wygrywa ta drużyna, która zdobędzie najwięcej punktów. Tabela Przykładowe pytania: 1. Podaj dokładną datę uzyskania przez Gdynię praw miejskich. a) 28 III 1945 b) 10 II 1920 c) 10 II Jak nazywa się pierwsza dzielnica, którą przyłączono do Gdyni? a) Chylonia b) Oksywie c) Grabówek 3. Do którego zaboru trafiła Gdynia w 1772 roku? a) rosyjskiego b) pruskiego c) austriackiego 4. Jak nazywał się pierwszy wójt Gdyni? a) Jan Radtke b) Tadeusz Wenda c) Eugeniusz Kwiatkowski 5. Podaj dokładną datę wyzwolenia Gdyni spod okupacji hitlerowskiej. a) 28 III 1945 b) 10 II 1926 c) 28 III Kim była Danuta Baduszkowa? a) prezydentem miasta b) dyrektorem Teatru Muzycznego c) marynistką 7. W którym roku pojawiła się pierwsza wzmianka o Gdyni? a) 1253 b) 1429 c) Jak nazywa się obecny prezydent Gdyni? a) Bronisław Komorowski b) Tadeusz Szczurek c) Wojciech Szczurek 9. Gdzie znajduje się najstarszy kościół w Gdyni? a) przy ulicy Świętojańskiej b) na Grabówku c) na Oksywiu 10. Od kogo pochodzi nazwa ulicy Świętojańskiej? a) Jana Radtkego b) Jana Nepomucena c) Jana z Różęcina 11. W którym roku miały miejsce w Gdyni tzw. wypadki grudniowe? a) 1970 b) 1980 c) Do którego z wymienionych zakonów należała Gdynia? a) jezuitów b) kartuzów c) franciszkanów 79

80 III. W szkole podstawowej 13. Ile dzielnic liczy Gdynia? a) 22 b) 15 c) Jak nazywał się inżynier odpowiedzialny za budowę portu w Gdyni? a) Eugeniusz Kwiatkowski b) Tadeusz Wenda c) Tadeusz Kwiatkowski 15. Czyj pomnik znajduje się na placu Kaszubskim w Gdyni? a) Eugeniusza Kwiatkowskiego b) Tadeusza Wendy c) Antoniego Abrahama 16. Jak nazywał się dowódca, który bronił Kępy Oksywskiej w czasie II wojny światowej? a) Jan Radtke b) Stanisław Dąbek c) Karol Borchardt 3. Ułożenie pytań do krzyżówki, której hasłem będzie: GDYNIA. 4. Sprawdzenie krzyżówki. Wyznaczenie dwóch uczniów, z których jeden rysuje swoją krzyżówkę na tablicy, a drugi ją rozwiązuje. 5. Gra dydaktyczna Jeden z 10. Każdy z uczniów dostaje trzy szanse. Nauczyciel po kolei zadaje pytanie każdemu uczniowi (może wykorzystać pytania z pierwszej gry albo z krzyżówek uczniów). Jeśli uczeń odpowie prawidłowo, dostaje punkt, jeśli nie traci jedną z trzech szans. Po pierwszej rundzie to uczniowie wskazują, kto ma odpowiadać następny. Pytania zadawane są tak długo, aż zostanie trzech najlepszych uczniów. Oni dostają nowe szanse, a te, które im zostały, są zamieniane na punkty. Wygrywa ten, który ostatni straci szanse. 6. Uczniowie dzielą się spostrzeżeniami na temat tego, która metoda ułatwiła im utrwalenie materiału. Jolanta Głodowska Szkoła Podstawowa nr 26 w Gdyni Bibliografia Encyklopedia Gdyni, Gdynia 2006 Kitowski S., Sokołowska M., Ulice Gdyni. O historii i patronach, Gdynia 2001 Ostrowska E., Gdynia. Miasto i ludzie, Gdynia 2006 Pawlik I., Kudławiec S., Mała historia Gdyni, Gdynia

81 Stanisław Kudławiec Gdynia morską stolicą Polski? Informacja wstępna: scenariusz zajęć koła regionalnego/historycznego dla szkół podstawowych (lub gimnazjum). Temat: Gdynia morską stolicą Polski? Cel ogólny: propagowanie wśród uczniów wiedzy z zakresu dziejów Gdyni i problematyki współczesności miasta. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: opisać, na czym polega specyfika miasta, wyjaśnić związek pomiędzy genezą miasta (budową portu) i jego początkowym charakterem a obecną specyfiką ekonomiczną i kierunkami rozwoju, określić czynniki wpływające na morski charakter miasta, argumentować własne zdanie na określony temat. Metody i środki dydaktyczne: burza mózgów, praca w grupach; rozmowa nauczająca z użyciem foliogramów lub ilustracji, sondaż, praca z wykorzystaniem planu miasta, materiału ikonograficznego (zdjęcia archiwalne oraz fotografia współczesna), źródeł tekstowych (wycinki z prasy lokalnej); środki multimedialne (zaleca się przeprowadzić zajęcia w czytelni lub w sali z dostępem do komputera i Internetu); metoda za i przeciw. Czas pracy: 2 godziny lekcyjne. Wprowadzenie Proponuję wyjaśnienie metodą burzy mózgów sformułowania autorstwa Sławomira Kitowskiego Gdynia z morza i marzeń oraz dyskusję, która ostatecznie pozwoli ustalić zakres znaczeniowy określenia morski charakter miasta Gdyni w pierwszych latach jego istnienia. Dyskusję możemy rozwinąć pytaniem: Co wpływało na morski charakter miasta? (budowa portu oraz bazy dla Marynarki Wojennej, tworzenie zaplecza szkoleniowego przeniesienie Szkoły Morskiej z Tczewa do Gdyni ) 5 Lekcje z Gdynią w tle 81

82 III. W szkole podstawowej Przed rozpoczęciem dyskusji można zaprezentować zdjęcia archiwalne z lat międzywojennych przedstawiające prace przy budowie portu wraz z jego etapami budowy, miejsca uzdrowiskowe w Orłowie, gdyńską plażę zapełnioną wypoczywającymi ludźmi itp. (tu skorzystać można również ze zdjęć zawartych w opracowaniach Sławomira Kitowskiego: Port Gdynia, Miasto z morza i marzeń; a także z: Modernizm w Europie. Modernizm w Gdyni. Architektura lat międzywojennych i ich ochrona, Encyklopedia Gdyni). Oczekiwać można, iż wypowiedzi uczniów pozwolą przybliżyć najważniejsze aspekty decydujące o morskiej specyfice (dogodne położenie, zatrudnienie, charakter uzdrowiskowy i wypoczynkowy, który miał rozwinąć turystykę morską, żeglugę itp.) Rozwinięcie Powrót do współczesności: 1. Analiza na płaszczyźnie gospodarczej miasta. Uczniowie w ośmioosobowych grupach przeprowadzają sondaż wśród swoich rodziców i dziadków na temat ich miejsc pracy (nazwy firm, zakładów, instytucji) oraz próbują wspólnie w grupie określić ich specyfikę ze względu na płaszczyznę działalności gospodarczej. Informacje na temat charakteru i miejsca pracy rodziców i dziadków pozwalają zwrócić uwagę uczniów na rodzinne tradycje związane z wykonywaniem zawodu lub ich brak. Uczniowie w grupach tworzą listy zawodów i przedsiębiorstw (osobno rodziców, osobno dziadków), wyodrębniając te zawody i przedsiębiorstwa, które bezpośrednio lub pośrednio związane były i są z gospodarką morską. Podczas tworzenia tych list niezbędna jest współpraca i pomoc nauczyciela. Na podstawie sondażu wszystkich grup nauczyciel sporządza na tablicy ogólną listę firm, zakładów, instytucji, które mają charakter typowo morski (stocznie, port, MIR, Radmor i inne) oraz innych firm gdyńskich reprezentowanych przez rodziców i dziadków. Na koniec tej części zajęć należy dokonać podsumowania, wymieniając nazwy i określając lokalizację tych zakładów, które bezpośrednio związane są z gospodarką morską. Z udziałem nauczyciela i pod jego kierownictwem należałoby przeprowadzić krótką dyskusję odnośnie liczby funkcjonujących obecnie przedsiębiorstw i instytucji o charakterze morskim i ewentualnie wyjaśnić przyczyny ograniczania zatrudnienia. 2. Analiza na płaszczyźnie związanej ze sportem i rozrywką. Na podstawie wycinków prasowych (np. Wiadomości Gdyńskich, Gazety Świętojańskiej ) i zdjęć uczniowie (tym razem w mniejszych grupach, 4-osobowych) przygotowują relacje reporterskie z imprez kulturalnych i próbują określić ich specyfikę (podobnie jak w poprzednim ćwiczeniu można na podstawie selekcji charakteru imprez wyodrębnić te ważne i o charakterze morskim, np. The Tall Ships Races). Posiłkując się Internetem, uczniowie w 2-osobowych grupach wyszukują informacje na temat najważniejszych imprez morskich organizowanych w Gdyni. Wykorzystując zebrane informacje, uczniowie mogą przygotować i zaprezentować notatki dotyczące najważniejszych imprez rozrywkowych i sportowych o charakterze morskim. 82

83 Gdynia morską stolicą Polski? Zakończenie W podsumowaniu należałoby wspólnie znaleźć odpowiedź na pytanie postawione w temacie zajęć: Gdynia stolicą morską Polski? Odpowiedzi można szukać w dyskusji, na podstawie której gromadzone są argumenty za lub przeciw. Bez względu na jej wynik należy zwrócić uwagę uczniów na fakty: Gdynia żeglarską stolicą Polski, Gdynia stolicą tradycji morskich. W oparciu o te kategorie tematyczne nauczyciel proponuje (pozostawiając uczniowi wybór jednego z ww. tematów) wykonać pracę w dowolnej formie literackiej (reportaż, notatka, rozprawka w przypadku uczniów gimnazjalnych) lub plastycznej (kolaż, album czy wystawa klasowa bądź szkolna; praca grupowa). Stanisław Kudławiec Szkoła Podstawowa nr 40 w Gdyni 5* 83

84 Ewa Madziąg Gdynia moje miasto Informacje wstępne: scenariusz lekcji matematyki z elementami oceniania kształtującego dla klasy szóstej. W zależności od programu nauczania należy go zrealizować w czasie lekcji powtórzeniowej przed sprawdzianem na zakończenie II etapu edukacyjnego. Proponuję zastosować pracę w parach lub w grupach, ponieważ dla pojedynczego ucznia zakres przewidzianych zadań może okazać się zbyt pracochłonny. Temat: Gdynia moje miasto powtórzenie wiadomości przed sprawdzianem szóstoklasisty. Cele lekcji Uczeń potrafi: wykonywać działania w zbiorze liczb wymiernych, zastosować cechy podzielności liczb do rozwiązywania zadań, odczytywać dane przedstawione w formie tabeli, wykresu, obliczać pola figur, obliczać objętość graniastosłupa. Na co będę zwracała uwagę: na sposób rozwiązywania problemu, na opis strategii postępowania przy rozwiązywaniu problemów, na sposób prezentacji, na samoocenę pracy grupy. Czas zajęć: 2 godziny lekcyjne. Pomoce dydaktyczne: zestaw zadań wydrukowany na kolorowych kartkach (każda grupa ma inny kolor). Przebieg lekcji Faza wstępna Przed rozpoczęciem pracy należy poinformować uczniów, na co będzie zwracało się uwagę w toku lekcji oraz co będzie podlegało ocenie po jej zakończeniu. W zależności od poziomu umiejętności matematycznych uczniów dzielimy klasę na pary lub grupy 3 4-osobowe. 84

85 Gdynia moje miasto Faza zasadnicza Przedstawiciel każdej grupy wybiera jedno spośród zadań, które są rozłożone na biurku. Uczniowie w parach lub grupach rozwiązują zadania. Gdy grupa rozwiąże zadanie, sekretarz przychodzi z nim do nauczyciela, który na bieżąco sprawdza tempo pracy, udzielając informacji zwrotnej. Różna trudność zadań i niejednakowa sprawność matematyczna uczniów powodują, że nauczyciel w trakcie lekcji może dokonać analizy poszczególnych rozwiązań. Podsumowanie Po rozwiązaniu przez poszczególne grupy zadań nauczyciel komentuje pracę zgodnie z założeniami podanymi na początku lekcji. Uwzględniając motywacyjną funkcję oceniania, wystawia pozytywne oceny, biorąc pod uwagę samoocenę grupy i ocenę proponowaną poszczególnym jej członkom. Zadania 1. Wykonaj obliczenia. Powtarzający się wynik to rok pojawienia się w dokumentach pierwszej wzmianki o Gdyni. a) = b)179 7= c)4913:17= d) = 2. Gdynia otrzymała prawa miejskie 10 lutego 1926 roku. Oblicz, ile od tego czasu minęło miesięcy. 3. Na plaży wykopano dół o wymiarach 3 m 200 cm 40 dm w kształcie prostopadłościanu. Jeden metr sześcienny piasku waży 1,6 tony. Ile wywrotek o ładowności 3 ton potrzeba do wywiezienia tego piasku? 4. Prostokątny plac przed pomnikiem Harcerzy ma wymiary 14,5 m 21 m. Oblicz, ile płytek chodnikowych w kształcie kwadratu o boku 50 cm znajduje się na tym placu. 5. Kasia uczęszcza na zajęcia do Teatru Muzycznego Junior w soboty i niedziele. Wychodzi z domu o godzinie Do domu wraca o godzinie a) Ile czasu poświęca w tygodniu na te zajęcia? b) Jaką część tygodnia stanowi czas poświęcony na te zajęcia? 6. Janek i Zbyszek jeździli na bulwarze Nadmorskim na rolkach. Na pokonanie 180 m chłopcy potrzebowali dwóch minut. Jaką drogę pokonają w czasie 5 12 godziny, jeżeli będą poruszać się z taką samą prędkością? 7. Firma Krawczyk szyje żagle o kształcie przedstawionym na rysunku. Przyjmując, że bok kratki jest równy 0,5 m, oblicz, ile płótna zużyto na uszycie dwunastu żagli. 85

86 III. W szkole podstawowej 8. Długość ścieżki rowerowo-komunikacyjnej położonej wzdłuż al. J. Piłsudskiego od ul. Bema do ul. Krasickiego wynosi 600 m. Na mapie odcinek łączący te ulice ma długość 4 cm. W jakiej skali wykonano tę mapę? 9. Ewa umówiła się z koleżankami na placu Kaszubskim w niedzielę na godzinę 16 00, ale koleżanki spóźniły się. Kasia przyszła tylko kwadrans później, Sylwia spóźniła się aż sekund, spóźnienie Moniki wynosiło 0,15 h, a Małgosi120 doby. W jakiej kolejności i o której godzinie przyszły koleżanki Ewy na spotkanie? 10. Wzdłuż pasa zieleni na ulicy Chwaszczyńskiej postanowiono posadzić w równych odległościach krzewy bukszpanów. Odcinek, na którym należy posadzić krzewy, ma długość 36,8 m, a odległość między dwoma sąsiednimi bukszpanami powinna wynosić 1,6 m. Ile krzewów zostanie posadzonych po jednej stronie pasa zieleni? 11. W hotelu Gdynia znajduje się basen. Wymiary niecki basenu są następujące: 25 m 12,5 m. Zakładając, że głębokość basenu wynosi 1,1 m, oblicz, ile litrów wody jest w tym basenie, gdy napełnimy go do 3 4 wysokości. 12. Tabela przedstawia dzielnice Gdyni w 2010 roku. Dzielnica Ludność Powierzchnia Gęstość ogółem w km 2 zaludnienia Babie Doły , Oksywie , Obłuże , Pogórze , Cisowa , Pustki Cisowskie-Demptowo , Chylonia , Leszczynki , Grabówek , Działki Leśne , Śródmieście , Kamienna Góra , Wzgórze św. Maksymiliana , Redłowo , Orłowo , Mały Kack , Wielki Kack , Karwiny , Dąbrowa , Witomino Radiostacja , Witomino Leśniczówka , Chwarzno-Wiczlino , Gdynia ogółem ,

87 Gdynia moje miasto Na podstawie danych przedstawionych w tabeli odpowiedz na pytania: a) Która z dzielnic ma największą powierzchnię? b) W której dzielnicy mieszka najwięcej ludzi, a w której najmniej? c) Wymień dzielnice, w których gęstość zaludnienia jest mniejsza niż 1000 osób. d) Wymień dzielnice, w których mieszka mniej niż osób. 13. Wykonaj działania. Otrzymane wyniki pomnóż, a dowiesz się, ile pomników przyrody było w Gdyni w 2005 roku ,1 1,02 5= 25 8, = 14. Diagram przedstawia ilość mieszkań oddanych do użytku w latach w Gdyni. Korzystając z wykresu, rozwiąż zadania: a) W którym roku oddano do użytku najwięcej mieszkań, a w którym najmniej? b) O ile zmalała liczba oddanych mieszkań w roku 2005 w porównaniu z rokiem 2000? c) O ile więcej oddano mieszkań do użytku w 2003 w porównaniu z rokiem poprzednim? 15. Oblicz: a) iloczyn liczb: i 48 b) różnicę liczb: 1716 i 751 c) sumę liczb: 6342 i d) iloraz liczb: 4208 i 8 Zapisz kolejno cyfry setek z wyników zadań: a, b, c, d. Uzupełnij zdanie, wpisując w miejsce kropek otrzymaną liczbę czterocyfrową. Gdynia została wyzwolona roku. 87

88 III. W szkole podstawowej 16. Dyrektor Muzeum Miasta Gdyni zakupił farbę za 274 zł, czyli siódmą część środków przeznaczonych na remont. Ile liczą środki przeznaczone na remont? Wynik to rok, w którym decyzją Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego powstała Marynarka Polska, czyli Polska Marynarka Wojenna. 17. Uzupełnij brakujące lata wydarzeń w odpowiednim zapisie. Zapis rzymski Wydarzenie Zapis arabski MCMXX MCMXCIII Tadeusz Wenda wskazuje Gdynię jako miejsce budowy przyszłego portu. Budowa mola w Orłowie o długości 420 m Oddanie do użytku Teatru Muzycznego, drugiej co do wielkości sceny muzycznej w Polsce. Odsłonięcie pomnika Ofiar Grudnia 70. Inauguracja Sceny Letniej Teatru Miejskiego na plaży w Orłowie Oblicz wartość wyrażenia, wynikowi przyporządkuj odpowiednią literę. Zapisz obliczenia. Odczytaj słowo :11 2 = M C M , = 7 Ś I H ,8: 4 ( ) = E C R 2,1 2,5 0,6 1,6+0, = I S O 2+{2+[2+(2+2)] 2} 2= Z W B 0,4+0,6 0,3= 2,2 0,3 0,58 K R Ó = J O Y Książę... I podarował zakonowi Norbertanek z Żukowa wioskę, z której powstała Gdynia. 88

89 Gdynia moje miasto 19. Rozwiąż krzyżówkę, a dowiesz się, kto zainspirowany Gdynią napisał książkę Wiatr od morza Graniastosłup prosty, którego wszystkie ściany są kwadratami. 2. Przykładem tej bryły jest piramida. 3. Odcinek łączący środek okręgu z punktem na okręgu. 4. Może być taneczna lub geometryczna. 5. Graniastosłup lub ostrosłup, który w podstawie ma wielokąt foremny. 6. Odcinek, który łączy dwa wierzchołki wielokąta, ale nie jest jego bokiem. 7. Inaczej iloczyn. 8. Czworokąt, który ma dwie pary boków równych i równoległych. 9. Może być arytmetyczne lub algebraiczne. 10. Część bagietki. 11. Brana u krawca. 12. Ostrosłup ma tylko jedną. 13. Ich suma w trójkącie wynosi W kole najdłuższa... to średnica. Ewa Madziąg doradca metodyczny matematyki Zespół Szkół nr 14 w Gdyni 89

90

91 IV wgimnazjum

92

93 Iwona Chojnacka, Elżbieta Cymerys Rozprawa o rozprawce z Gdynią w tle Informacja wstępna: lekcja powtórzeniowa w klasie III. Temat: Rozprawa o rozprawce z Gdynią w tle. Cele ogólne: kształtowanie świadomości funkcji językowych, poznanie i tworzenie form wypowiedzi. Cele szczegółowe Uczeń potrafi: stosować zasady organizacji tekstu, tworzyć plan twórczy własnej wypowiedzi, uczestniczyć w dyskusji, wysławiać się precyzyjnie, wykorzystywać wiedzę z życia i literatury w tworzeniu tekstu, dokonywać wyboru propozycji. Metody i formy pracy: burza mózgów, dyskusja, metoda problemowa; praca indywidualna, praca w grupie. Środki dydaktyczne: karty pracy. Czas: 90 min. Przebieg lekcji Etap lekcji Czas Czynności/Zadania Zaangażowanie Badanie 10 Przedstawienie celów lekcji, przypomnienie zasad pracy w grupie. Podział klasy na 6 grup. Rozdanie kart pracy i wyjaśnienie zadań. 40 Uczniowie w grupie wypełniają otrzymane karty pracy (załącznik nr 1). Każda z grup analizuje inny temat (załącznik nr 2). 93

94 IV. W gimnazjum Prezentacja Refleksja Uwagi 30 Sprawozdawcy poszczególnych grup prezentują wyniki pracy zespołu. Nauczyciel na tablicy (podczas prezentacji) uzupełnia schemat metodą burzy mózgów (załącznik nr 3), weryfikując ewentualne błędy i uzupełniając treści. 10 Nauczyciel omawia wykonanie zadań przez grupy, ocenia pracę. Jeszcze raz, wykorzystując zebrane informacje dotyczące rozprawki jako formy wypowiedzi pisemnej, przypomina zasady jej redagowania. Zapisanie zadania domowego: Napisz rozprawkę, wykorzystując materiały zebrane w swojej karcie pracy. Kartę pracy, która jest podstawą pracy domowej, otrzymuje każdy uczeń, ale uzupełnia ją, pracując w grupie. Zaproponowane tematy losują liderzy grup i wpisują do karty pracy. Grupy powinny być tak dobrane, by znaleźli się w nich uczniowie o różnym poziomie wiedzy i umiejętności. Iwona Chojnacka doradca metodyczny języka polskiego Gimnazjum nr 11 w Gdyni Elżbieta Cymerys doradca metodyczny języka polskiego Zespół Szkół nr 7 w Gdyni Załącznik nr 1 I Cechy rozprawki KARTA PRACY II Zasady stylu i języka 94

95 Rozprawa o rozprawce z Gdynią w tle III Temat IV Teza V Argumenty Przykłady VI Podsumowanie VII Zakończenie 95

96 IV. W gimnazjum Załącznik nr 2 PROPONOWANE TEMATY ROZPRAWEK 1. Czy w Gdyni mieszka się wygodnie? 2. Dlaczego warto urlop spędzić w Gdyni? 3. Czy Gdynia jest miastem nauki i techniki? 4. Czy Gdynia jest miastem z morza i marzeń? 5. Czy w Gdyni można się nie nudzić? 6. Czy słusznie w latach 30. XX w. nazywano Gdynię oknem Polski na świat? Załącznik nr 3 W formie zdań rozkazujących zapisz zasady tworzenia rozprawki (uczniowie zgłaszają propozycje, nauczyciel zapisuje je na tablicy). Pamiętaj o tezie. 96

97 Aleksandra Blałtęberg Proud to be citizens of Gdynia what are your feelings? Informacja wstępna: scenariusz cyklu lekcji języka angielskiego. Topic: Proud to be citizens of Gdynia what are your feelings? Level: can be adapted to any level of English. Objectives: As a result of completing this unit, students will be able to... learn/revise the topic-realted vocabulary such as: national symbols, national emblem, coat of arms, shield, scales, fin, attitude, fatherland, anthem etc. practise describing and recognising nouns and adjectives practise using the language to express their opinion build up their social awarness understand the importance of our national symbols gain an understanding of the term: patriot, patriotism and local patriotism compile a list of suggestions, on how to demonstrate patriotism nowadays and practise respect for the national symbols share their personal reactions to what they have learned in group and whole-class discussions Interactions: T-S, S-T, S-S closed pairs/mingles, groups. Materials, equipment: pictures showing the emblems of Gdynia, copies of the optional coat of arms exercise (one to each student), copies of the filling gap exercise (one for each pair of students), slips of paper with a definition of the word patriot (one for each group of four), bilingual dictionaries, monolingual dictionary of English, computers (optional) Methods: problem solving, communicative approach. Anticipated problems: students may need to be given vocabulary to make them speak; they may find difficult talking about the ways we can express our patriotism nowadays may need some tips from the teacher. 6 Lekcje z Gdynią w tle 97

98 IV. W gimnazjum Procedure Lesson 1 I.Warmup: Teacher: When you think Gdynia /about Gdynia what words/pictures come to your mind then? T. writes down students answers on the board then asks students: What is an adjective? (a word that describes a noun) What is a noun? Put the words into the correct groups: nouns names names names of of of people places things adjectives other II.Mainpart symbols of Gdynia 1. What are the symbols of Gdynia? Coat of arms Flag T. asks students to describe the coat of arms and the flag in their own words. The coat of arms of Gdynia consists of two golden/yellow fishes (impaled with a white sword) on a red shield. The flag blue and white horizontal stripes etc. Optional activity students label the picture using dictionaries or the words given in the box. SCALES SWORD FISHES FIN SHIELD TAIL 98