Motto: Rehabilitacja winna być integralną częścią postępowania dla każdego chorego na serca - Światowa Organizacja Zdrowia 1993 r.

Transkrypt

1 I. OPIS PROJEKTU Załącznik nr 1 Motto: Rehabilitacja winna być integralną częścią postępowania dla każdego chorego na serca - Światowa Organizacja Zdrowia 1993 r. 1. Nazwa projektu. Opracowanie wzorcowego projektu lokalnej sieci rehabilitacji kardiologicznej stacjonarnej, ambulatoryjnej i domowej realizowanej we współpracy z oddziałami kardiologicznymi, oraz przygotowanie ogólnopolskiego projektu sieci ośrodków stacjonarnej i ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej. Realizacja zadania powinna mieć charakter wieloośrodkowy. 2. Nazwa i adres jednostki zgłaszającej projekt. Projekt przygotowany na zamówienie Rady Programu Polkard oraz Ministerstwa Zdrowia przez Grupę Roboczą d.s. Rehabilitacji Kardiologicznej; koordynatorzy przygotowania projektu: K. Mazurek, W. Piotrowski, Z. Eysymontt; konsultanci projektu: T. Zdrojewski, R. Piotrowicz, G. Opolski. 3. Adresat wniosku: Ministerstwo Zdrowia, Departament Polityki Zdrowotnej 4. Maksymalna wysokość środków niezbędnych do realizacji projektu: PLN. 5. Cele i zgodność założeń projektu z priorytetami polityki zdrowotnej państwa: Udowodniono, że kompleksowa RK może poprawić jakość i długość życia pacjentów ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego oraz umożliwić im powrót do aktywnego życia w środowisku rodzinnym i zawodowym. Celem projektu jest rozwój RK w Polsce i wyrównanie istniejących w kraju dysproporcji poprzez: - określenie odpowiednich standardów i procedur w RK, - opracowanie wzorcowych struktur organizacyjnych na poziomie lokalnym, - oraz utworzenie ogólnopolskiej sieci ośrodków RK opartej na systemie referencyjności. Umożliwi to również racjonalne i stopniowe uzupełnianie dużych potrzeb w dziedzinie RK.

2 Założenia projektu są w pełni zgodne z priorytetami polityki zdrowotnej państwa przedstawionymi w programie POLKARD oraz aktualnych dokumentów europejskich. Powszechny dostęp do rehabilitacji, prowadzenie jej zgodnie ze standardami, referencyjność ośrodków, nowoczesna edukacja zdrowotna pacjentów, oraz szkolenie podyplomowe służby zdrowia będą ważnymi elementami dla osiągnięcia priorytetowych zadań Programu POLKARD, m.in. utrzymania tempa redukcji umieralności z powodu chorób układu sercowonaczyniowego w Polsce, co najmniej na poziomie obserwowanym w latach oraz redukcji do 2012 roku umieralności u osób poniżej 65 roku życia o 30%. II. STRESZCZENIE: Kompleksowa RK poprawia jakość i długość życia pacjentów ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego. RK wpływa korzystnie na rokowanie, pozwala pacjentom na powrót do aktywnego życia w środowisku rodzinnym i zawodowym. Celem projektu jest opracowanie modelowego systemu organizacyjnego w zakresie RK na poziomie lokalnym oraz przygotowanie schematu ogólnopolskiej sieci ośrodków bazującej na aktualnych zasobach podsumowanych w "Raporcie o stanie RK w Polsce". Docelowo taka sieć ośrodków w kraju powinna pozwalać na prowadzenie ogólnodostępnej nowoczesnej rehabilitacji chorych ze schorzeniami układu krążenia, bez różnic w dostępie ze względu na miejsce zamieszkania. III. ZDEFINIOWANIE PROBLEMU Opis problemu, przyczyny istnienia problemu, waga problemu dla społeczeństwa, dotychczasowe próby rozwiązania problemu, przedstawienie trudności w uzyskaniu świadczeń. a) Sytuacja epidemiologiczna w zakresie schorzeń układu krążenia w Polsce. Śmiertelność z powodu chorób układu krążenia, stanowi główny problem zdrowotny w Polsce. Liczba chorych z chorobą wieńcową jest szacowana na 1,2 1,5 miliona pacjentów. Największą dynamikę wzrostową w chorobach układu krążenia wykazywał w ostatnich dekadach zawał serca (wzrost z ok. 60 tys. zachorowań w latach 60-tych w skali całego kraju do tys. obecnie). Obniżyła się również, szczególnie u mężczyzn, granica wieku powstawania chorób układu krążenia, powodując nadumieralność lub niesprawność,

3 wyłączając chorych z aktywnego życia rodzinnego i zawodowego. Następstwem tego są ogromne straty ekonomiczne i społeczne. Postępy kardiologii i kardiochirurgii spowodowały zmianę liczby i struktury chorych po incydentach sercowo-naczyniowych. Rozwój leczenia zawału serca poprzez angioplastykę i wszczepienie stentów, lepsze techniki operacyjne, osiągnięcia elektrofizjologii i farmakoterapii istotnie zredukowały śmiertelność, dały możliwość efektywnego przeciwdziałania bezpośrednim i odległym następstwom incydentów sercowo-naczyniowych. Dzięki temu na przykład, śmiertelność wewnątrzszpitalna w zawale serca w ciągu kilkunastu lat zmniejszyła się z 23 27% w latach 50-tych do 5 12% w latach 90-tych. b) Zmiany w strukturze chorych po ostrych incydentach sercowo-naczyniowych w ostatniej dekadzie. Podkreślić należy istotne zmiany w strukturze chorych po ostrych incydentach sercowonaczyniowych w ostatniej dekadzie. Z jednej strony dzięki nowym metodom leczenia zawału serca, chorzy po niepowikłanym zawale serca lub zabiegu operacyjnym w ciągu 4-14 dni są zdolni do opuszczenia szpitala. Jest to grupa pacjentów bez dużego uszkodzenia serca, nierzadko bez poczucia choroby. Z drugiej strony postępy w kardiologii spowodowały, że ratuje się chorych, którzy dawniej nie mieli na to szans. Dotyczy to przede wszystkim pacjentów w starszym wieku, z niewydolnością serca, często z licznymi schorzeniami współistniejącymi, nierzadko po kolejnych zabiegach lub interwencjach. c) Rola rehabilitacji w zapobieganiu i leczeniu chorób układu krążenia. Podstawową cechą choroby wieńcowej jest jej przewlekły charakter. Aż w 50% za jej powstawanie i rozwój odpowiedzialny jest styl życia człowieka. Edukacja i nowoczesna terapia niefarmakologiczna w odniesieniu do palenia tytoniu, niewłaściwego odżywiania, otyłości, podwyższenia poziomu cholesterolu, niskiej aktywności fizycznej, nieumiejętności radzenia sobie ze stresem, złej kontroli nadciśnienia lub cukrzycy odgrywa oprócz właściwej farmakoterapii i rehabilitacji ruchowej pierwszorzędną rolę w zatrzymaniu rozwoju miażdżycy lub przynajmniej jej spowolnieniu. Dlatego tylko kompleksowy i długotrwały proces właściwej terapii farmakologicznej z dobrą kontrolą czynników ryzyka i modyfikacją stylu życia może uchronić przed dalszym rozwojem choroby. Umożliwia to często nie tylko powrót do pracy i pełnienia swych dotychczasowych funkcji w rodzinie i społeczeństwie, ale również poprawę jakości i przedłużenie życia.

4 Zadaniem RK jest nie tylko umożliwienie funkcjonowania po przebytej chorobie czy zabiegu, ale także zahamowanie postępu choroby i zapobieganie nawrotom. Dla osiągnięcia tych efektów istotny jest również optymalny czas wdrożenia i realizowania RK u chorego. Zasadniczym założeniem RK jest jej kompleksowość, poprzez: rehabilitację fizyczną dla uzyskania optymalnej sprawności fizycznej i wydolności układu krążenia oraz redukcji czynników ryzyka, rehabilitację psychiczną - oddziaływanie na samopoczucie i stan psychiczny chorego, prewencję wtórną bardzo aktywne zwalczanie czynników ryzyka i nauka zdrowego stylu życia (edukacja zdrowotna). Udowodniono, że kompleksowa RK może zmniejszać śmiertelność o ok %. Powinna być jednak systematycznie prowadzona przez wiele miesięcy. Efektem edukacji winna być zmiana na zdrowy styl życia utrzymana do końca życia. d) Organizacja współczesnej wczesnej RK i zmiany w profilu pacjentów. RK, w zależności od stanu klinicznego chorego może być prowadzona w warunkach stacjonarnych lub ambulatoryjnych w odpowiednio do tego przystosowanych ośrodkach rehabilitacyjnych zgodnie z zaleceniami PTK. Stacjonarna forma rehabilitacji jest konieczna u chorych z wysokim ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych, z poważnymi chorobami współistniejącymi, a także u pacjentów ze złych warunków socjalnych i małych ośrodków miejskich lub wsi. Chorzy ci kierowani są głównie przez oddziały szpitalne z kardiologii lub kardiochirurgiczne. Rehabilitacja ambulatoryjna może być prowadzona szczególnie u pacjentów młodszych, z dużych ośrodków miejskich, z niepowikłanym przebiegiem I etapu rehabilitacji; może być także kontynuacją formy stacjonarnej u pacjentów, u których okres wczesnej rehabilitacji stacjonarnej okazał się niewystarczający. Chorzy z tej grupy kierowani są głównie przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej lub poradni kardiologicznych. e) Dostępność RK w Polsce. Ocenia się, że mniej niż 8% chorych z chorobami układu krążenia, kierowanych jest do stacjonarnej bądź ambulatoryjnej rehabilitacji. Główną tego przyczyną jest brak skoordynowanej, ogólnopolskiej sieci ośrodków RK. Ponadto rozmieszczenie ośrodków rehabilitacji stacjonarnej jest bardzo nierównomierne, a rehabilitacja ambulatoryjna prowadzona jest tylko w nielicznych ośrodkach.. Mimo opublikowania w 2004 roku przez Sekcję Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjologii Wysiłku Polskiego Towarzystwa

5 Kardiologicznego, zaleceń dotyczących standardów rehabilitacji, a także wprowadzenia szczegółowych kryteriów finansowania RK NFZ, obserwuje się, że ośrodki rehabilitacji kardiologicznej stosują różne kryteria kwalifikacyjne. Brak jest przekonania o konieczności RK wśród samych lekarzy i pacjentów, co wynika częściowo z braku standardów wymuszających skierowanie chorego. Istotna rolę odgrywają też trudności i obciążenia finansowe związane z dojazdem pacjenta, zwłaszcza do odlegle położonych ośrodków rehabilitacji ambulatoryjnej. f) Dotychczasowe próby rozwiązania problemu. Rozmiar problemu został ujawniony po raz pierwszy dzięki opracowaniu w ramach programu POLKARD Raportu o stanie rehabilitacji kardiologicznej w Polsce. Do chwili obecnej nie podjęto próby jego rozwiązania w skali całego kraju. Ośrodki rehabilitacyjne podejmowały różne próby upowszechnienia informacji o znaczeniu i konieczności rehabilitacji kardiologicznej. Wiodącą rolę w tym zakresie pełni Sekcja Rehabilitacji i Fizjologii Wysiłku PTK oraz Klinika i Zakład Rehabilitacji Kardiologicznej i Elektrokardiologii Nieinwazyjnej Instytutu Kardiologii w Warszawie. Ośrodek ten od 1980 roku podejmował różne inicjatywy mające na celu przybliżenie problemów związanych z RK. Zaliczyć do nich należy takie działania jak szerokie informowanie o konieczności i celach wczesnej RK lekarzy pracujących w oddziałach szpitalnych, wykonujących procedury kardiologiczne oraz w placówkach P.O.Z. Unikalny charakter ma wieloletnia współpraca z Towarzystwem Krzewienia Kultury Fizycznej w ramach programu Ruch doskonali i uzdrawia serce dotycząca szkoleń lekarzy POZ (wcześniej rejonowych) w zakresie rehabilitacji kardiologicznej oraz tworzenia i funkcjonowania ośrodków wykonujących tą rehabilitację w terenie. Ważnym działaniem jest współpraca z AWF w Warszawie dotycząca szkolenia studentów tej uczelni poprzez ćwiczenia w Zakładzie Rehabilitacji Kardiologicznej i Elektrokardiologii Nieinwazyjnej Instytutu Kardiologii. W ostatnich latach coraz większą aktywność edukacyjną i promocyjną w dziedzinie RK i aktywności ruchowej podjęły również inne polskie ośrodki np. w Poznaniu, Tarnowskich Górach, Łodzi i Ustroniu Śląskim. Służy do tego m.in. coroczna organizacja konferencji szkoleniowej i naukowej Sekcji RK i Fizjologii Wysiłku PTK, z udziałem licznych ekspertów z kraju i zagranicy. Podkreślić również należy przygotowanie i opublikowanie w roku 2004 przez polskich specjalistów w dziedzinie RK standardów w tej dziedzinie na zlecenie Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz stałe próby nawiązania optymalnej i długoletniej współpracy z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.

6 IV. OPIS PROJEKTU. a) Zasady tworzenia schematu organizacyjnego ośrodków rehabilitacji Realizator programu tworząc system organizacyjny RK powinien uwzględnić i ocenić: istniejące potrzeby (ilość chorych będących potencjalnymi kandydatami do rehabilitacji stacjonarnej i ambulatoryjnej), głównie na podstawie istniejących w kraju danych oraz bezpośredniego ankietowania wybranych jednostek wykonujących procedury, sytuację opieki kardiologicznej w kraju: rozmieszczenie ośrodków kardiologicznych i kardiochirurgicznych (baza diagnostyczna, lecznicza i naukowobadawcza), usytuowanie istniejących ośrodków RK z uwzględnieniem wyposażenia, doświadczenia oraz możliwości szkolenia w tych ośrodkach kadr dla potrzeb kompleksowej rehabilitacji. Takie ujęcie problemu wskazuje na konieczność integrowania działań organizacyjnych rehabilitacji z działaniami nadzoru krajowego w kardiologii, kardiochirurgii i rehabilitacji (regionalizacja), oraz utworzenie, wzorem kardiologii, systemu opartego na trzech stopniach referencyjności: - ośrodek referencyjny III 0 - najwyżej specjalistyczny ośrodek prowadzący również działalność naukowo-badawczą i szkolenia podyplomowego jako koordynator dla jednostek niższego stopnia referencyjności - ośrodek referencyjny II 0 - obecnie o zasięgu regionalnym ponad wojewódzkim, a do roku 2008 co najmniej jeden ośrodek II w każdym województwie. - ośrodek referencyjny I 0 - tworzący lokalną sieć ośrodków RK. Skoordynowane działania powyższych jednostek będą podstawą utworzenia i funkcjonowania Ogólnopolskiej Sieci Rehabilitacji Kardiologicznej, pozwalając na pokrycie zapotrzebowania na świadczenia w dziedzinie RK. Wszystkie jednostki Sieci zobowiązane będą do stopniowego wprowadzania zasad prowadzenia RK określonych w standardach Sekcji Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjologii Wysiłku Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz co najmniej kwartalnego

7 przekazywania danych o wykonywanych procedurach dla planowanego Krajowego Rejestru procedur realizowanych w dziedzinie RK w Polsce. b) Zadania poszczególnych jednostek w Sieci Ośrodków RK w Polsce: 1. Ośrodek referencyjny III 0 (koordynator krajowy lub regionalny w dziedzinie RK) będzie spełniać rolę: ośrodka metodycznego, ustalającego w porozumieniu z konsultantem krajowym d.s. kardiologii, Zarządem Sekcji RK i Fizjologii Wysiłku PTK oraz Grupą Roboczą Programu POLKARD d.s. RK optymalne zasady postępowania diagnostycznego, leczniczego oraz kryteria oceny efektów rehabilitacji dla różnych grup chorych kardiologicznych, ośrodka konsultacyjnego dla ośrodków II i I w zakresie organizacji i nadzoru przebiegu wczesnej rehabilitacji ośrodka szkoleniowego dla osób specjalizujących się w zagadnieniach rehabilitacji kardiologicznej. ośrodka wydającego we współpracy z instytucjami wyznaczonymi przez Ministerstwo Zdrowia (np. CMKP) certyfikaty potwierdzające uzyskanie odpowiednich kompetencji i standardów (odpowiednie kadry i sprzęt). Umożliwi to przygotowanie optymalnych warunków technicznych, organizacyjnych lub konsultowania programów dla poszczególnych ośrodków. Przy założeniu, że ośrodki będą wyposażone w urządzenia komputerowe, ośrodek lub ośrodki koordynujące stanowić będą bazę informacyjną dla MZ poprzez prowadzenie Krajowego Rejestru w dziedzinie RK. Rolę taką w pierwszym etapie mógłby pełnić Instytut Kardiologii w Warszawie z uwagi na istniejącą w Instytucie Kardiologii bazę rehabilitacyjną (Klinika i Zakład Rehabilitacji Kardiologicznej i Elektrokardiologii Nieinwazyjnej), 25-letnie doświadczenie w praktycznym wdrażaniu nowoczesnych metod RK, oraz osiągnięcia naukowe, szkoleniowe i organizacyjne w kraju. Celowe byłoby również powołanie krajowego koordynatora i zespołu d.s. organizacji ogólnopolskiej sieci RK w Polsce i rozwoju tej dziedziny. Do roku 2008 należy doprowadzić do powstania co najmniej 3 nowych ośrodków referencyjnych III w kraju. 2. Ośrodek referencyjny II 0. Należy przyjąć, że funkcjonować będzie nadal sprawdzony w warunkach polskich trzyetapowy model rehabilitacji tzn.: I etap - rehabilitacja wewnątrzszpitalna,

8 II etap - wczesna poszpitalna rehabilitacja w formie stacjonarnej lub ambulatoryjnej. III etap - długofalowa kontynuacja rehabilitacji w formie ambulatoryjnej Przyjmuje się jako założenie, że: wewnątrzszpitalna rehabilitacja prowadzona jest w każdym szpitalu na terenie całego kraju w pierwszych dniach po przebyciu ostrego incydentu lub zabiegu, wczesna poszpitalna rehabilitacja jest kontynuowana w specjalistycznych ośrodkach stacjonarnych (szpitalach lub oddziałach RK) lub ambulatoryjnie w dziennych oddziałach rehabilitacji. Ośrodki Referencyjne II 0 RK, utworzone będą w poszczególnych regionach na bazie istniejących szpitali RK, lub ośrodków RK. Warunkiem uznania tego typu ośrodka będzie analiza posiadanego doświadczenia, kompetencji kadry, odpowiednich warunków lokalowych, wyposażenia w aparaturę, a także aktywności naukowej. Przyznanie ośrodkowi II referencyjności może nastąpić wyłącznie w uzgodnieniu z wojewódzkim konsultantem w dziedzinie kardiologii oraz wojewódzkim konsultantem w dziedzinie rehabilitacji. Ośrodki te spełniać będą w swoich regionach następujące funkcje: określanie potrzeb w zakresie rehabilitacji na terenie swojego działania, organizowanie systemu wczesnej RK stacjonarnej i ambulatoryjnej na terenie województwa lub regionu poprzez: - działania zmierzające do utworzenia optymalnej liczby szpitali lub oddziałów RK stosownie do potrzeb, - tworzenie systemu rehabilitacji ambulatoryjnej w oparciu o własną bazę oraz w oparciu o inne szpitale i oddziały rehabilitacyjne, a także poradnie kardiologiczne, tworzące stacje rehabilitacji ambulatoryjnej w formie oddziałów dziennych lub innej, w zależności od negocjacji z płatnikami świadczeń. - ustalanie i negocjowanie szczegółowych zasad przestrzegania standardów i finansowania rehabilitacji przez Oddziały NFZ lub innych płatników świadczeń, - wnioskowanie o rozdział środków budżetowych, oraz wnioskowanie o przydział aparatury medycznej - nadzór fachowy w zakresie RK. Kierownicy Ośrodków Referencyjnych RK powinni pełnić funkcję specjalistów regionalnych (wojewódzkich) i wchodzić w skład Krajowego Zespołu ds. RK.

9 Krajowy Zespół d.s. RK powinien mieć w swym składzie reprezentantów ośrodków z wszystkich trzech stopni referencyjności, z dużych i małych ośrodków miejskich lub nawet wiejskich. Umożliwi to optymalne dla wszystkich struktur Sieci Ośrodków RK w Polsce prowadzenie rozmów z płatnikami oraz nadzór nad równomiernym, wykorzystaniem dostępnych środków, tak by wyrównywać istniejące dysproporcje, zamiast ich zwiększania. Pełnomocnik lub Specjalista regionalny (wojewódzki) powinien uczestniczyć w koordynowaniu tworzenia odpowiedniej bazy dla RK, zapewniać ścisłą współpracę wszystkich ośrodków RK działających w regionie, wdrażać i upowszechniać postępy w dziedzinie RK i prewencji wtórnej, organizować różne formy doskonalenia zawodowego, popularyzować zdrowy styl życia wśród chorych, ich rodzin i mieszkańców regionu, opracowywać wnioski i ekspertyzy służące do usprawniania i rozwoju rehabilitacji w regionie. Dlatego ośrodek referencyjny II powinien zostać utworzony na bazie tylko takiej jednostki, która dysponuje odpowiednią kadrą, wyposażeniem i możliwościami działań. Należy określić pilne potrzeby dla ośrodków referencyjnych II 0 w zakresie uzupełnienia ich kadr (specjaliści lekarze, psycholodzy kliniczni, kinezyterapeuci) i aparatury. Ośrodki te oprócz odpowiedniego przygotowania do prowadzenia rehabilitacji fizycznej muszą spełniać warunki dla prowadzenia kompleksowej diagnostyki, oceny dysfunkcji psychosomatycznej zaistniałych w wyniku choroby, oraz do prowadzenia zorganizowanej, profesjonalnej i skutecznej edukacji zdrowotnej. W pierwszym okresie tworzenia sieci ośrodków RK w kraju ośrodki tego typu będą obejmować swoją działalnością kilka województw. Do roku 2008 w każdym województwie powinien funkcjonować przynajmniej jeden ośrodek II. W przyszłości liczba ośrodków RK II w województwie powinna być proporcjonalna do liczby mieszkańców województwa, np. w woj. śląskim ośrodki w Częstochowie, Tarnowskich Górach i Ustroniu Śląskim mogłyby pełnić rolę jednostek II referencyjności dla odpowiednio północnej, centralnej i południowej części województwa. Każdy ośrodek referencyjny II powinien ściśle współpracować z wiodącym ośrodkiem kardiologicznym.

10 3. Ośrodek referencyjny I 0 tworzący lokalną sieć RK pod nadzorem i we współpracy z ośrodkami referencyjnymi II 0. Ich działanie powinno opierać się istniejących ośrodkach rehabilitacji kardiologicznej, przychodni kardiologicznych, lekarzy rodzinnych i powołanych w zależności od loklalnych potrzeb nowych struktur. Ośrodki te powinny przede wszystkim również świadczyć usługi w zakresie rehabilitacji ambulatoryjnej i domowej. V. SZCZEGÓŁOWE ZADANIA PROJEKTU. 1. Ocena potrzeb (ilość potencjalnych pacjentów w kraju i w poszczególnych regionach). 2. Opracowanie zasad działania ośrodków referencyjnych I. 3. Przygotowanie modelu wzorcowej sieci lokalnej RK. 4. Ustalenie standardów i zasad działania ośrodków referencyjnych II. 5. Opracowanie optymalnej lokalizacji ośrodków II w Polsce w związku z aktualnymi zasobami. 6. Przygotowanie docelowej na rok 2008 mapy lokalizacji ośrodków RK zapewniającej pokrycie potrzeb w kraju. 7. Ustalenie standardów w zakresie kompetencji i aparatury dla ośrodków każdego stopnia referencyjności w okresie tworzenia sieci oraz od roku Przygotowanie ekspertyzy w zakresie analizy ekonomicznej dla ośrodków poszczególnych stopni referencyjności i dla płatników dla umożliwienia samodzielnej finansowo działalności ośrodków RK z amortyzacją sprzętu włącznie. Podział strony VI. KOSZTORYS. Kalkulacja kosztów w realizacji programu powinna uwzględniać koszty osobowe (wynagrodzenia) i koszty operacyjne (czynsz, druk, opłaty pocztowe i telekomunikacyjne, materiały biurowe, materiały edukacyjne, podróże, konferencje). Należy dokonać czytelnego podziału na wydatki bieżące i majątkowe. Organizacja realizacji zadania: Główny realizator zadania po zawarciu umowy z Ministerstwem Zdrowia zawiera umowę z poszczególnymi ośrodkami współpracującymi.

11 VII. SPODZIEWANE EFEKTY I KORZYŚCI ORAZ POTENCJALNE TRUDNOŚCI W REALIZACJI PROJEKTU. a) Efekty bezpośrednie Realizacja programu tworzenia ogólnopolskiej sieci ośrodków RK stacjonarnej i ambulatoryjnej pozwoli na bardziej efektywne wykorzystanie ośrodków rehabilitacji kardiologicznej z korzyścią dla pacjentów oraz racjonalne utworzenie nowych. Zwiększenie ilości osób uzyskujących możliwość udziału w programie rehabilitacji kardiologicznej przyniesie znane z piśmiennictwa i doświadczeń efekty w postaci: - szybszego powrót do zdrowia i pracy zawodowej, - zmniejszenia śmiertelności i liczby nowych incydentów - poprawy jakości życia, - mniejszej ilość ponownych hospitalizacji, - możliwości wyodrębnienia grupy chorych podwyższonego ryzyka, - racjonalizacji leczenia operacyjnego, - zmniejszenia przedwczesnej umieralności z powodu chorób układu krążenia Podział strony b) Efekty ekonomiczne Koszty zainwestowane w powyższy projekt, a budowę sieci RK w Polsce będą niższe od uzyskanych w ciągu kilku lat efektów powstałych dzięki racjonalnemu planowaniu i wydatkowaniu środków. Kompleksowa RK, łącząca elementy prewencji ze skuteczną farmakoterapią i psychoterapią, pozwala, poza przywróceniem sprawności choremu, uzyskać dodatkowe korzyści, jakimi są odzyskanie zdolności do pracy zawodowej oraz zmniejszenie nakładów finansowych ponoszonych przez organizacje takie jak ZUS na wypłaty zasiłków chorobowych i rent a zwiększenie wpływu do budżetu z podatków osób odzyskujących zdolność do pracy zawodowej. Przykładowo rozwinięcie rehabilitacji ambulatoryjnej dla chorych niższego ryzyka może przynieść znaczące oszczędności. Szacuje się, że koszt 4 tygodni rehabilitacji stacjonarnej jest porównywalny do kosztu 1 roku rehabilitacji ambulatoryjnej c) Nowatorstwo zaproponowanych rozwiązań: Pomimo iż w ostatnim czasie powstały w Polsce nowe ośrodki dysponujące bazą diagnostyczną i możliwościami kadrowymi pełnienia całodobowych dyżurów w ramach

12 szeroko rozumianej kardiologii interwencyjnej, to paradoksalnie nie przybywa miejsc prowadzących rehabilitację. Koordynacja działań pomiędzy ośrodkami i system współdziałania w Sieci RK w Polsce, istotnie poprawi jakość świadczonych usług, zwiększy nie tylko dostępność rehabilitacji kardiologicznej, ale także pozwoli nawiązać ścisłą współpracę, wymianę doświadczeń i wprowadzanie nowych kosztowo efektywnych procedur, przede wszystkim nie stosowanego w Polsce, a popularnego w krajach europejskich oraz USA i Kanadzie (z uwagi na efektywność ekonomiczną) systemu rehabilitacji domowej prowadzonej pod nadzorem tychże ośrodków. d) Możliwość ponownego wykorzystania projektu w przyszłości lub kontynuowania jego realizacji przez inne jednostki. Projekt ma w swych celach zadania długoterminowe. Będzie stanowił w najbliższych latach wzorce dla organizacji i budowy nowych ośrodków RK w Polsce, oraz precyzyjne wytyczne co do pożądanej lokalizacji najbardziej potrzebnych w celu wyrównywania istniejących dysproporcji nowych ośrodków. Projekt pozwoli w okresie najbliższych 4 lat w sposób precyzyjny i planowy rozwijać sieć ośrodków i uzupełniać ich potrzeby na różnych poziomach referencyjności. e) Potencjalne trudności. Trudności w realizacji programu, mogą wynikać z braku dobrej bazy statystycznej o ilości wykonywanych procedur kardiologicznych i kardiochirurgicznych w Polsce. Ponadto dane o bazie rehabilitacyjnej są niepełne, ponieważ niektóre ośrodki rehabilitacji kardiologicznej, nie wzięły udziału w Raporcie o stanie rehabilitacji kardiologicznej w Polsce. Ponadto aktualnie stosowane systemy kwalifikacji i prowadzenia rehabilitacji w poszczególnych ośrodkach różnią się znacznie i odbiegają od przyjętych standardów. W Polsce brak jest dotąd wypracowanego ze strony płatników systemu opłacania świadczeń. Brak trwałego i przewidywalnego systemu pod tym względem istotnie utrudnia analizy ekonomiczne. VIII. ZALECANE PIŚMIENNICTWO. 1) Oldridge N.B. i wsp. Cardiac rehabilitation after myocardial infarction. JAMA 1988, 260, ) O'Connor i wsp. Overview of randomized trials of rehabilitation with exercise after myocardial infarction. Circulation 1989, 80,

13 3) Lau J. i wsp. Cumulative meta-analysis of therapeutic trials for myocardial infarction. N Engl J Med Jul 23;327: ) Jolliffe J.A. i wsp. Exercise-based rehabilitation for coronary heart disease The Cochrane Library, Issue 1, Oxford: Update Software Ltd. 5) Grupa Robocza d.s. Rehabilitacji Kardiologicznej w Narodowym Programie POLKARD : Raport o stanie rehabilitacji kardiologicznej w Polsce. Gdańsk, Łódź, Poznań, Tarnowskie Góry, Ustroń, Warszawa ) Dylewicz P., Jegier A., Piotrowicz R., Rudnicki S., Tylka J., Mazurek K., Przywarska I., Rybicki J., Zdrojewski T.: Kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna. Stanowisko Komisji ds. Opracowania Standardów Rehabilitacji Kardiologicznej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Folia Cardiologica. 2004, 11, supl. A, A1-A48. 7) Tegtbur U. i wsp.: Ambulatory long-term cardiac rehabilitation - one year results; Gesundheitswesen 2001, 63, Suppl 1:S39-42.