ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECI SKIEGO NR 771 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR

Transkrypt

1 ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECI SKIEGO NR 771 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR KATARZYNA KOTARSKA 1 ALICJA DROHOMIRECKA 2 WP YW WYBRANYCH CZYNNIKÓW RODOWISKA RODZINNEGO NA DOJRZA O BIOLOGICZN DZIECI PRZEDSZKOLNYCH ZE STARGARDU SZCZECI SKIEGO BADANYCH W 1996 I 2006 R. The effect of selected family environment factors on the biological maturity of pre-school children from Stargard Szczeci ski examined in 1996 and 2006 S owa kluczowe: dziecko przedszkolne, rozwój fizyczny, uwarunkowania rozwoju Key words: pre-school child, physical development, development determinants 1. Wst p W procesie przemian ontogenetycznych cz owieka okres ma ego dziecka jest szczególnie wa ny. Z jednej bowiem strony procesy kszta tuj ce organizm decyduj o losach cz owieka doros ego, z drugiej jest on wtedy szczególnie podatny na oddzia ywanie wielu czynników. Do najwa niejszych zaliczaj si : uwarunkowania genetyczne i szeroko rozumiane rodowisko biogeograficzne, klimatyczne oraz spo eczne i kulturowe. Tak e zachodz ce w ostatnich latach przemiany spo eczno-polityczne, wyra ane jako transformacja spo eczno-ekonomiczna z jej rozleg ymi skutkami, nie pozostaj bez wp ywu na rozwój ma ego dziecka [8]. Rozwój fizyczny i motoryczny uzewn trznia stan zdrowia orga- 1 Uniwersytet Szczeci ski, Wydzia Kultury Fizycznej i Promocji Zdrowia. 2 Uniwersytet Szczeci ski, Wydzia Kultury Fizycznej i Promocji Zdrowia.

2 28 Katarzyna Kotarska, Alicja Drohomirecka nizmu, czyli dobrostan fizyczny, psychiczny i spo eczny (definicja wiatowej organizacji zdrowia). Dlatego te badania dotycz ce prawid owo ci rozwoju dzieci i m odzie y maj znacz cy wp yw na zró nicowanie warunków ich wzrastania, a tak e kszta towanie okre lonych efektów we w a ciwo ciach biologicznych cz owieka doros ego. Osobami, które maj du e znaczenie dla rozwoju dziecka, s rodzice. Pe nienie roli matki przejawia si w wytwarzaniu swoistej dla ka dej rodziny atmosfery, któr dzieci wspominaj przez ca e ycie. Symptomy tej atmosfery mog by ulotne i trudne do uchwycenia b d bardzo wyraziste. Najcz ciej matka przekazuje tradycje i zwyczaje polskiej rodziny. Z rol ojca wi e si natomiast wdra anie dziecku norm i zasad przyj tych w rodzinie [6]. Wp yw rodziny jest tym wi kszy, im m odsze dziecko. W ostatnim czasie badania wykazuj jednak, e w yciu m odego pokolenia coraz wi ksz rol odgrywaj instytucje, rodki masowego przekazu oraz dziadkowie. Celem pracy jest ocena wp ywu wielko ci rodziny i warunków materialnych rodziców na dojrza o biologiczn dzieci przedszkolnych ze Stargardu Szczeci skiego w cyklu jednej dekady. 2. Materia i metoda bada Pierwsze badania przeprowadzono w1996 r. Obj to nimi 353 dzieci (168 ch opców i 185 dziewcz t) w wieku 4 6 lat z pi ciu przedszkoli w Stargardzie Szczeci skim (dalej Stargard). W 2006 r. w powtórnych badaniach zbadano 369 dzieci (195 ch opców i 174 dziewcz t) w wieku od 4 do 6 lat z tych samych placówek o wiatowo-wychowawczych. Badania przeprowadzono w nast puj cych przedszkolach: przedszkole nr 1 ul. W osienicza 4; przedszkole nr 2 ul. Mieszka I 2; przedszkole nr 2 Os. Zachód 3/13; przedszkole nr 4 Os. Zachód A 3; przedszkole nr 5 ul. Lechnicka 11. Przedszkola s placówkami publicznymi podlegaj cymi Urz dowi Miasta w Stargardzie Szczeci skim. Tylko jedno z nich w 1996 r. by o placówk finansowan przez jednostk wojskow ; obecnie tak e jest przedszkolem miejskim. Wi kszo przedszkoli nale y do instytucji 5-oddzia owych sprawuj cych opiek nad dzie mi w wieku: 3 lata, 4 lat, 4 5 lat i 6 lat, natomiast instytucje 6-oddzia owe maj dodatkow grup 5- i 6-latków. W placówkach prowadzone

3 Wp yw wybranych czynników rodowiska rodzinnego 29 s zaj cia z rytmiki, gimnastyki korekcyjnej i j zyka angielskiego. Grupy dzieci s bardzo liczne (od 15 do 27 osób), opiek nad nimi sprawuj dwie wychowawczynie. Nauczycielki maj wykszta cenie wy sze lub rednie. Wymienione przedszkola mieszcz si w nowym budownictwie, maj w asne sale gimnastyczne, place zabaw, a tak e liczne pomoce dydaktyczne. Poziom rozwoju somatycznego oceniono na podstawie pomiaru wysoko ci i masy cia a. Wysoko cia a mierzono z dok adno ci do 0,1 cm, a mas cia a z dok adno ci do 0,1 kg, przy zachowaniu przyj tych w podobnych badaniach zasad [5]. Ponadto w badaniach wykorzystano ankiet, któr tak e zastosowano podczas bada 1996 r. Pytania dotyczy y: wieku rodziców; wysoko ci i masy cia a rodziców; charakteru pracy rodziców; wykszta cenia rodziców; warunków materialno-bytowych; stanu zdrowia rodziców; liczby osób w rodzinie; liczby dzieci; kolejno ci badanego dziecka w rodzinie. W przedstawionej pracy wykorzystano tylko pytania dotycz ce liczby dzieci w rodzinie i warunków materialnych. Ponadto materia wzbogacono, wyliczaj c dla ka dego z badanych dzieci wska nik stanu dojrza o ci biologicznej (dalej ). Charakterystyki te ustalono, odnosz c wielko ci badanych dzieci do norm podanych dla dziecka pozna skiego przez Cie lika J., Kaczmarek M., Kaliszewsk -Drozdowsk M.D. [2]. wyliczono wed ug wzoru: X ij X ich gdzie X ij oznacza wiek rozwojowy osobnika wed ug wybranego kryterium, X ich wiek kalendarzowy osobnika w chwili badania.

4 30 Katarzyna Kotarska, Alicja Drohomirecka Na tej podstawie proponuje si nast puj c klasyfikacj stanu dojrza o ci biologicznej badanych dzieci: x do 40,1 opó nienie patologiczne; 40,0 do 20,1 opó nienie w granicach fizjologicznych; 20,0 do 20,0 zakres prawid owy ( norma ); +20,1 do +40,0 przyspieszenie w granicach fizjologicznych; +40,1 do x przyspieszenie patologiczne. 3. Wyniki bada Procentowe zestawienie wielko ci rodziny i warunków materialnych Wobec faktu, e w badanym materiale by y rodziny kompletne (pe ne), wielko jej szacowano wed ug liczby dzieci, wyró niaj c kategorie: 1 jedno dziecko (2 + 1), 2 dwoje dzieci (2 + 2), 3 troje i wi cej dzieci. Jak wynika z tabeli 1, w badanym rodowisku stargardzkim (1996 r.) Dominuje model rodziny z jednym dzieckiem oraz dwójk dzieci, który stanowi 46,5% ogó u badanych rodzin. Pozosta e 7% to rodziny wielodzietne. Na podstawie bada prowadzonych 10 lat pó niej (tabela 1) stwierdzono, e w badanym zespole dominuje model rodziny 2 + 1, stanowi cy 49,5%, nast pnie typ rodziny %. Pozosta e 6,5% to rodziny wielodzietne. Analizuj c sytuacj socjalno-bytow w rodowisku stargardzkim na podstawie bada z 1996 r. (tabeli 2), zauwa ono, e dominuj c grup (85%) stanowi rodziny, które maj dobre warunki materialno-bytowe. Kolejne 13% ankietowanych ocenia swoj sytuacj socjalno-bytow jako z, a tylko 2% ogó u badanych to rodziny, które uwa aj swoje warunki za bardzo dobre. Jak wynika z bada przeprowadzonych w 2006 r., 22% rodzin stargardzkich ma warunki bardzo dobre, 62% oceni o swoj sytuacj jako dobr, a 16% rodzin charakteryzuje swoje warunki jako z e. Podsumowuj c, mo na stwierdzi, e przez ostatnie 10 lat model rodziny i warunki socjalno-bytowe w badanym rodowisku stargardzkim uleg y zmianie. Obecnie dominuje typ rodziny z jednym dzieckiem, kolejno z dwójk oraz trójk i wi cej dzieci. Warunki materialne uleg y poprawie, gdy wi kszo rodzin wskaza a na popraw swojej sytuacji socjalno-bytowej.

5 Wp yw wybranych czynników rodowiska rodzinnego 31 Tabela 1 Procentowe zestawienie liczby dzieci w rodzinie w badaniach (lata 1996 i 2006) Badania 1996 r. Badania 2006 r. Badana cecha Ch opcy Dziewcz ta n = 168 n = 185 cznie dzieci 1 jedno dziecko 42% 51% 46,5% 2 dwoje dzieci 51% 42% 46,5% 3 troje i wi cej 7% 7% 7% Badana cecha Ch opcy Dziewcz ta n = 190 n = 174 cznie dzieci 1 jedno dziecko 49% 50% 49,5% 2 dwoje dzieci 43% 45% 44% 3 troje i wi cej 8% 5% 6,5% Procentowe zestawienie warunków materialnych w badaniach 1996 i 2006 r. Tabela 2 Badania 1996 r. Badania 2006 r. Badana cecha warunki materialne Ch opcy n = 168 Dziewcz ta n = 185 cznie dzieci 1 z e 16% 9% 13% 2 dobre 83% 88% 85% 3 bardzo dobre 1% 3% 2% Badana cecha Ch opcy Dziewcz ta warunki n = 190 n = 174 materialne cznie dzieci 1 z e 19% 13% 16% 2 dobre 57% 68% 62% 3 bardzo dobre 24% 19% 22% Wielko rodziny dzieci badanych w latach 1996 i 2006 Oceny dokonano na podstawie wska nika stanu dojrza o ci biologicznej (), wytr caj cego wiek badanych, co pozwoli o ograniczy si tylko do wyodr bnionych wy ej kategorii, z pomini ciem poszczególnych grup wieku. W pracy postawiono pytanie: czy liczba dzieci w rodzinie mo e mie wp yw na ich dojrza o biologiczn? W przypadku dzieci badanych w 1996 r. Najwy sze przeci tne zarówno wysoko ci, jak i masy cia a pojawi y si tak samo w rodzinach wielodzietnych, jak i z jednym dzieckiem bez wyra nych prawid owo ci (tabele 3 i 4). Na podstawie tabel 3 i 4 stwierdzono równie, e w grupie ch opców

6 32 Katarzyna Kotarska, Alicja Drohomirecka Tabela 3 wysoko ci cia a i masy cia a dzieci ch opców i dziewcz t badanych w 1996 r. Liczba dzieci w rodzinie wysoko ci cia a Badana cecha 1 jedno dziecko 2 dwoje dzieci 3 troje dzieci Warto testu T n M S M n M S M n M S M 1:2 2:3 3:1 Ch opcy 70 4,15 13,69 1, ,84 16,01 1, ,11 12,93 3,59 0,130 0,685 0,771 Dziewcz ta 93 2,46 13,70 1, ,03 12,15 11, ,02 13,99 3,88 1,811 1,218 0,348 Liczba dzieci w rodzinie masy cia a Badana cecha 1 jedno dziecko 2 dwoje dzieci 3 troje dzieci Warto testu T n M S M n M S M n M S M 1:2 2:3 3:1 Ch opcy 70 0,55 18,37 2, ,17 23,41 2, ,19 22,27 6,18 0,512 0,503 0,250 Dziewcz ta 93 0,32 22,04 2, ,02 21,20 2, ,98 21,95 6,09 1,314 0,300 0,969

7 Wp yw wybranych czynników rodowiska rodzinnego 33 Tabela 4 wysoko ci cia a i masy cia a ch opców i dziewcz t ch opców badanych w 2006 r. Liczba dzieci w rodzinie wysoko ci cia a Badana cecha 1 jedno dziecko 2 dwoje dzieci 3 troje dzieci Warto testu T n M S M n M S M n M S M 1:2 2:3 3:1 Ch opcy 94 16,34 17,24 1, ,71 17,66 1, ,04 18,50 4,78 0,996 1,133 1,715 Dziewcz ta 87 13,60 18,17 1, ,83 15,54 1, ,99 16,21 5,40 1,406 0,211 0,255 Liczba dzieci w rodzinie masy cia a Badana cecha 1 jedno dziecko 2 dwoje dzieci 3 troje dzieci Warto testu T n M SM n M SM n M SM 1:2 2:3 3:1 Ch opcy 94 5,53 23,73 2, ,32 28,07 3, ,73 20,80 5,37 1,479 2,105* 1,578 Dziewcz ta 87 5,79 22,28 2, ,80 23,37 2,65 9 7,46 21,82 7,27 0,565 0,042 0,214

8 34 Katarzyna Kotarska, Alicja Drohomirecka i dziewcz t stargardzkich badanych 10 lat pó niej najwy sze rednie wysoko ci i masy cia a wyst puj zarówno w rodzinach z dwójk dzieci, jak i z trójk i wi cej dzieci czy w rodzinach z jednym dzieckiem te bez wyra nych prawid owo ci. Ró nice istotne statystycznie pojawi y si tylko w grupie ch opców w wielko ci masy cia a pomi dzy rodzin z dwójk, a trójk i wi cej dzieci (na korzy pierwszej). Warunki materialne rodzin dzieci badanych w latach 1996 i 2006 W badaniach zastosowano mo liwie dyskretn form samooceny rodziny, a obraz jej zamo no ci oceniano na podstawie opisu warunków materialnych, oceny, jak i gdzie ankietowani sp dzaj urlop, wielko ci mieszkania, a tak e w asnej opinii rodzin na temat osobistej sytuacji materialnej. By a to jednak samoocena subiektywna, na podstawie której warunki materialne okre lono wed ug nast puj cych kategorii: 1 z e, 2 dobre, 3 bardzo dobre [1]. W przypadku badanych ch opców na postawie bada z 1996 r. (tabela 5) przeci tne wysoko ci i masy cia a s wy sze w rodzinach o warunkach bardzo dobrych ani eli dobrych i z ych. W zespole dziewcz t (tabela 5) tylko wska nik stanu dojrza o ci biologicznej masy cia a zwi ksza si w miar polepszania warunków materialnych. Ró nice s jednak nieistotne statystycznie, zatem nie mo na mówi o kierunkowo ci jakichkolwiek zmian. Analizuj c dojrza o biologiczn badanych w 2006 r. ch opców (tabela 6), stwierdzono, e przeci tne wysoko ci i masy cia a s najwy sze w rodzinach o dobrych warunkach materialnych. W dalszym zestawieniu wska nik wysoko ci cia a jest wi kszy w rodzinach o z ej, a nast pnie bardzo dobrej sytuacji materialnej. Ze wzgl du na mas cia a dojrza o biologiczna jest wi ksza w rodzinach o bardzo dobrych warunkach ani eli z ych. W przypadku dziewcz t (tabela 6) wysoko ci i masy cia a jest najwy szy w rodzinach o z ych warunkach, kolejno dobrych i bardzo dobrych. Mo na zatem stwierdzi, e w przypadku omawianego zespo u dojrza o biologiczna maleje w miar polepszania si warunków materialnych. Jednak e ró nice istotne statystycznie pojawiaj si sporadycznie, co wskazuje na przypadkowo ich wyst pienia. Podobnie zatem, jak w badaniach prowadzonych 10 lat wcze niej, nie mo na wnioskowa o kierunkowo ci zmian.

9 Wp yw wybranych czynników rodowiska rodzinnego 35 Badana grupa Ch opcy Dziewcz ta Tabela 5 Dojrza o biologiczna dzieci badanych w 1996 r. a warunki materialne ich rodzin Badana cecha Warunki materialne 1 z e warunki 2 dobre warunki 3 bardzo dobre warunki Warto testu T n M SM S n M SM S n M SM S 1:2 2:3 3:1 wysoko ci cia a 27 0,97 2,27 11,80 1, ,22 1,30 15,36 0,92 2 8,93 6,73 9,52 4,76 1,033 masy cia a 27 2,85 3,23 16,77 2, ,58 1,88 22,12 1, ,48 1,17 1,66 0,83 0,760 wysoko ci cia a 16 8,24 2,15 8,61 1, ,39 1,06 13,56 0,75 4 6,47 3,53 7,05 2,49 1,366 masy cia a 16 0,06 6,43 25,71 4, ,03 1,68 21,53 1,19 4 7,16 6,49 12,97 4,59 0,341

10 36 Katarzyna Kotarska, Alicja Drohomirecka Badana grupa Ch opcy Dziewcz ta Tabela 6 Dojrza o biologiczna dzieci badanych w 2006 r. a warunki materialne ich rodzin Badana cecha Warunki materialne 1 z e warunki 2 dobre warunki 3 bardzo dobre warunki Warto testu T n M SM n M SM n M SM 1:2 2:3 3:1 wysoko ci cia a 36 15,36 17,63 2, ,51 18,89 1, ,70 14,02 2,07 0,042 1,230 1,047 masy cia a 36 5,35 24,89 4, ,58 27,40 2, ,69 22,65 3,34 0,433 0,024 0,445 wysoko ci cia a 22 18,32 14,42 3, ,49 17,35 1, ,07 16,42 2,82 1,737 0,152 1,691 masy cia a 22 15,02 25,24 5, ,48 22,43 2, ,50 20,84 3,57 1,606 0,925 2,019*

11 Wp yw wybranych czynników rodowiska rodzinnego Omówienie Poprawa warunków bytowych polskich rodzin w ostatnim dziesi cioleciu zach ca do monitorowania ró nic w rozwoju fizycznym dzieci z ró nych rodowisk [1]. Problem ten by podejmowany przez liczne grono badaczy, na uwag zas uguj kolejne prace [2, 5, 10]. Z bada tych wynika, e podstawowe parametry somatyczne osi gaj zwykle wi ksze warto ci u dzieci miejskich w poszczególnych kategoriach wieku. Dlatego te zmiany w rozwoju dzieci i m odzie y nale do problematyki budz cej ci gle nies abn ce zainteresowanie w ród nauczycieli wychowania fizycznego, lekarzy i antropologów. rodowisko rodzinne jest jednym z czynników, które wywiera bardzo silny wp yw na rozwój dziecka szczególnie ma ego, kszta tuje jego postaw wobec ludzi, pracy, nauki i ycia w ogóle [4]. Z obszernego pi miennictwa wynika [3, 4, 11, 12], e stan rozwoju biologicznego jest dyskryminowany najmocniej przez takie wyznaczniki rodowiskowe, jak: stopie zurbanizowania miejsca zamieszkania, poziom wykszta cenia i liczba dzieci w rodzinie. Sprawdzono zatem, czy te czynniki mog y wp yn na dojrza o biologiczn dzieci. Analizuj c pierwszy z badanych czynników rodowiska rodzinnego wielko rodziny stwierdzono, e dojrza o biologiczna dzieci badanych w 1996 r. ze Stargardu wyznaczona zarówno wysoko ci, jak i mas cia a obni- a si w kolejno ci dwoje oraz jedno i troje dzieci, z wyj tkiem masy cia a. A zatem dojrza o biologiczna badanych dzieci jest najwy sza u drugich, pierwszych, trzecich i nast pnych w kolejno ci dzieci. W przypadku dzieci badanych w 2006 r. stwierdzono, e najwy sze warto ci wska nika s w rodzinach z dwójk, kolejno jednym i trójk dzieci czyli podobnie, jak w badaniach prowadzonych w 1996 r. Jednak ró nice istotne statystycznie wyst puj sporadycznie, co wiadczy mo e o przypadkowo ci ich wyst pienia, trudno wi c na tej podstawie mówi o wyra nych prawid owo ciach i zale no ciach. Oceniaj c kolejny z analizowanych czynników warunki materialne oczekiwano (podobnie jak w badaniach prowadzonych w 1996 r.), e dojrza o biologiczna ch opców i dziewcz t b dzie tym korzystniejsza, im lepsze s warunki ich rodzin (za wyj tkiem wysoko ci cia a dziewcz t). W badaniach z 2006 r. zarówno w przypadku ch opców, jak i dziewcz t nie potwierdza si teza o skojarzeniu warunków materialnych z dojrza o ci biologiczn. Powy sze z o enie nie znalaz o potwierdzenia. By mo e wynika to z faktu (podobnie jak w latach wcze niejszych), e opinii na temat stanu materialnego

12 38 Katarzyna Kotarska, Alicja Drohomirecka badanych rodzin dokonano na podstawie ich samooceny, co by o niestety subiektywne. W poj ciu niektórych osób bowiem sytuacja materialna oceniana jako dobra przez innych mo e by odczuwana jako bardzo dobra lub z a. Podsumowuj c porównanie badanych dzieci ze Stargardu Szczeci skiego na podstawie bada z 1996 i 2006 r., mo na zauwa y, e w przypadku ch opców i dziewcz t badanych 10 lat pó niej nie potwierdza si teza o skojarzeniu warunków materialnych z dojrza o ci biologiczn. W zwi zku z tym wysuni to nast puj ce wnioski: 1. Na podstawie danych z ankiety mo na zauwa y, e typ i warunki socjalno- -bytowe rodzin stargardzkich na przestrzeni ostatnich 10 lat uleg y zmianie. 2. Dojrza o biologiczna dzieci badanych w cyklu jednej dekady wyznaczona zarówno wysoko ci, jak i mas cia a, obni a si w kolejno ci: dwoje, jedno i troje dzieci, z wyj tkiem masy cia a. Ró nice s jednak nieistotne statystycznie, nie mo na zatem stwierdzi wyra nego kierunku zmian. 3. Wielko rodziny i warunki materialne rodziny nie wp ywaj na dojrza o biologiczn ich dzieci. BIBLIOGRAFIA [1] Cepicka L., Honsowa S., 2004: Rozwój wska nika pomiarowego umiej tno ci pos ugiwania si pi k dzieci w wieku przedszkolnym. Antropomotoryka, nr 27, s [2] Cie lik J., Kaczmarek M., Kaliszewska-Drozdowska M.D., 1994: Dziecko pozna skie 90 wzrastanie, dojrzewanie, normy i metody oceny rozwoju. Pozna. [3] Clarke H.H., Clarke D.H., 1978: Developmental and Adopted Physical Education. Prentice Hall. Inc. Englewood Cliffs, New Jersey. [4] Drohomirecka A., Kotarska K., 2000: Biospo eczne uwarunkowania rozwoju fizycznego dzieci ze obków i z przedszkoli w Szczecinie i Stargardzie Szczeci skim. Uniwersytet Szczeci ski, Rozprawy Studia T. (DCV) 531, Szczecin. [5] Drozdowski Z.: Antropometria w wychowaniu fizycznym. AWF, Pozna. [6] Dyczewski L., 1981: Rodzina polska i kierunek jej przemian. Warszawa, O rodek dokumentacji i Studiów Spo ecznych [7] Kaczmarek M., 1995: Wp yw warunków ycia na wzrastanie i rozwój cz owieka. Pozna.

13 Wp yw wybranych czynników rodowiska rodzinnego 39 [8] Kotarska K., 1999: Biospo eczne uwarunkowania rozwoju fizycznego i sprawno- ci fizycznej dzieci przedszkolnych ze Szczecina i Stargardu Szczeci skiego. Dysertacja doktorska. AWF, Pozna. [9] Schmidt R.A., 1988: Motor Contro land Learming. A Behavioral Emphasis. Human Kinetics Publishers, Inc. Champaign, Illinois. [10] Tanner J.M, Davies P.S.W., 1985: Clinical longitudinal standards for height velocity for North American children. J. Pediatr., 107, s [11] Williams R.S., Wallace A.G. (red.), 1988: Biological Effects of Physical Activity. Human Kinetics Books, Champaign, Illinois. [12] Wola ski N., 1987: Czynniki rozwoju cz owieka. PWN Warszawa. Summary Objective of the study: Evaluation of the effect of family size and material conditions on the biological maturity of pre-school children from Stargard Szczeci ski examined in 1996 and Material and methods: The first examination was carried out in 1996; it included 353 children (168 boys and 185 girls), aged 4 6 years, from five kindergartens in Stargard Szczeci ski (hereinafter referred as to Stargard). In 2006, the examination was repeated and 369 children (195 boys and 174 girls), aged 4 6 years, coming from the same educational-pedagogical institutions were examined. The level of somatic development was evaluated basing on the body height and the body mass measurements. Moreover, a questionnaire was used in the study, which had been also employed during the 1996 study, with questions referring to the family environment of child. The material was enriched by calculating the index of biological maturity status (hereinafter referred as to for each examined child. Conclusions: Basing on the carried out analysis, it was found that biological maturity in the group of examined boys, both in the 1996 and 2006 study, decreases according to the following succession: one child, two children, three and more children. On the other hand, no clear regularity can be observed within the girl set. On the other hand, the thesis on the association between family material conditions and children biological maturity was not confirmed in the 2006 study, either in case of boys and girls. Translation: Katarzyna Kotarska