FUNKCJE SEJMU KREACYJNA. Funkcja kreacyjna polega na kompetencji do powoływania innych konstytucyjnych organów państwa.

Transkrypt

1 s. 48 FUNKCJE SEJMU KREACYJNA Funkcja kreacyjna polega na kompetencji do powoływania innych konstytucyjnych organów państwa. Sejm powołuje: samodzielnie: Prezesa RM i na jego wniosek całą Radę Ministrów Trybunału Konstytucyjnego w tzw. procedurze rezerwowej, sędziów Trybunału Stanu (z wyjątkiem przewodniczącego), 4 członków Krajowej Rady Sądownictwa, 4 2 członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, członków Rady Polityki Pieniężnej, wspólnie z innymi organami: Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Prezesa NIK, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Prezesa IPN, na wniosek Prezydenta Prezesa NBP. s Kwalifikacje. Do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego SN może być powołany ten, kto: ma obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i publicznych, jest nieskazitelnego charakteru, ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce, wyróżnia się wysokim poziomem wiedzy prawniczej, jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego, ma co najmniej 10-letni staż pracy na stanowisku sędziego, prokuratora, Prezesa Prokuratorii Generalnej RP, prezesa, jej wiceprezesa, starszego radcy lub radcy Prokuratorii

2 Generalnej Skarbu Państwa albo wykonywania w Polsce zawodu adwokata, radcy prawnego lub notariusza. s Katalog kar dyscyplinarnych. Karami dyscyplinarnymi są: upomnienie, nagana, obniżenie wynagrodzenia zasadniczego sędziego o 5 20% na okres od 6 miesięcy do 2 lat, usunięcie z zajmowanej funkcji, złożenie sędziego z urzędu. s. 110 Jeżeli w orzecznictwie sądów powszechnych, sądów wojskowych lub Sądu Najwyższego ujawnią się rozbieżności w wykładni prawa, Pierwszy Prezes SN może przedstawić wniosek o ich rozstrzygnięcie Sądowi Najwyższemu w składzie 7 sędziów lub innym odpowiednim składzie. Z wnioskiem tym mogą wystąpić również: Rzecznik Praw Obywatelskich, Prokurator Generalny, oraz w zakresie swojej właściwości: Prokuratoria Generalna, Rzecznik Praw Dziecka w zakresie swoich właściwości, Prokurator Generalny, Przewodniczący Rady Dialogu Społecznego, Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego (w zakresie swojej właściwości) oraz Rzecznik Ubezpieczonych (w zakresie swojej właściwości). Finansowy.

3 s. 111 O posiedzeniu pełnego składu Sądu Najwyższego, lub składu izby (izb) zawiadamia się Prokuratora Generalnego. Udział Prokuratora Generalnego lub jego zastępcy w tym posiedzeniu jest obowiązkowy. W posiedzeniach pozostałych składów Sądu Najwyższego może brać udział prokurator Prokuratury Generalnej Krajowej lub prokurator innej jednostki organizacyjnej prokuratury, natomiast delegowany do wykonywania czynności w Prokuraturze Krajowej i wyznaczony przez Prokuratora Generalnego lub jego zastępcę do udziału w posiedzeniach Sądu Najwyższego. Izbie Wojskowej prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej. s. 122 Rozdział 6. Trybunał Konstytucyjny Uwaga! Nowa treść rozdziału! 1. Ustawa. Zgodnie z art. 197 Konstytucji RP organizację Trybunału Konstytucyjnego oraz tryb postępowania przed Trybunałem określa ustawa. W obecnym stanie prawnym jest to ustawa z r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz.U. z 2016 r. poz. 2072). 2. Siedziba. Siedzibą Trybunału Konstytucyjnego jest Warszawa. 3. Kompetencje. Zgodnie z art. 188 Konstytucji RP Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach: zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją RP, zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją RP, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, zgodności z Konstytucją RP celów lub działalności partii politycznych, skargi konstytucyjnej. Z wnioskiem w sprawach wymienionych w art. 188 Konstytucji RP do Trybunału Konstytucyjnego wystąpić mogą:

4 Prezydent RP, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes RM, 50 posłów, 30 senatorów, Pierwszy Prezes SN, Prezes NSA, Prokurator Generalny, Prezes NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich, Krajowa Rada Sądownictwa, organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego, ogólnokrajowe organy związków zawodowych oraz ogólnokrajowe władze organizacji pracodawców i organizacji zawodowych, kościoły i inne związki wyznaniowe, każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone. Organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego oraz ogólnokrajowe organy związków zawodowych oraz ogólnokrajowe władze organizacji pracodawców i organizacji zawodowych mogą wystąpić z takim wnioskiem, jeżeli akt normatywny dotyczy spraw objętych ich zakresem działania. Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa (art. 189 Konstytucji RP). Z wnioskiem w tych sprawach do Trybunału Konstytucyjnego wystąpić mogą: Prezydent RP, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes RM, Pierwszy Prezes SN, Prezes NSA, Prezes NIK.

5 4. Pytania prawne. Każdy sąd może przedstawić Trybunałowi pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją RP, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem (art. 193 Konstytucji RP). 5. Skład i kadencja. Trybunał Konstytucyjny składa się z 15 sędziów. Sędziów Trybunału wybiera indywidualnie, na 9-letnie kadencje, Sejm bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą. Ponowny wybór do Trybunału jest niedopuszczalny. 6. Organy. Organami Trybunału są: Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału, zwane dalej,,zgromadzeniem Ogólnym''; Prezes Trybunału. 7. Składy orzekające. Trybunał orzeka: w pełnym składzie w sprawach: sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa, stwierdzenie przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz powierzenie Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych, zgodności ustawy z Konstytucją przed jej podpisaniem lub umowy międzynarodowej z Konstytucją przed jej ratyfikacją, szczególnej zawiłości, z inicjatywy Prezesa Trybunału, a także gdy z wnioskiem o uznanie sprawy za szczególnie zawiłą do Trybunału zwróci się skład orzekający wyznaczony do rozpoznania danej sprawy, albo w sprawach, w których szczególna zawiłość wiąże się z nakładami finansowymi nieprzewidzianymi w ustawie budżetowej, a w szczególności gdy skład orzekający zamierza odstąpić od poglądu prawnego wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełnym składzie; w składzie 5 sędziów Trybunału w sprawach: zgodności ustaw i ratyfikowanych umów międzynarodowych z Konstytucją, zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie;

6 w składzie 3 sędziów Trybunału w sprawach: zgodności innych aktów normatywnych z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, zażaleń na odmowę nadania dalszego biegu wnioskom podmiotów, o których mowa w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji w sprawie zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawami, zażaleń na odmowę nadania dalszego biegu skargom konstytucyjnym, wyłączenia sędziego Trybunału z przyczyn określonych w art. 39 ust. 2 TKU; w składzie jednego sędziego Trybunału w sprawie odmowy nadania dalszego biegu wnioskom podmiotów, o których mowa w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji, w sprawie zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawami albo skargom konstytucyjnym. Rozpoznanie sprawy w pełnym składzie wymaga udziału co najmniej jedenastu sędziów Trybunału. Rozprawie przewodniczy Prezes Trybunału, a w razie przeszkód w przewodniczeniu przez Prezesa Trybunału - wyznaczony przez niego sędzia Trybunału. 8. Wyłączenie sędziego. Sędzia Trybunału jest wyłączony z udziału w rozpoznawaniu sprawy, jeżeli: wydał akt normatywny będący przedmiotem wniosku, pytania prawnego albo skargi konstytucyjnej; wydał orzeczenie, decyzję administracyjną lub inne rozstrzygnięcie, w sprawie pytania prawnego albo skargi konstytucyjnej; jest uczestnikiem postępowania lub pozostaje z uczestnikiem postępowania w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może oddziaływać na jego prawa i obowiązki; był przedstawicielem, pełnomocnikiem lub doradcą uczestnika postępowania; jest stroną w postępowaniu w sprawie, w której zostało przedstawione pytanie prawne lub stroną w tym postępowaniu jest jego małżonek, krewny lub powinowaty w linii prostej, krewny boczny do czwartego stopnia lub powinowaty boczny do drugiego stopnia. 9. Uczestnicy postępowania. Uczestnikami postępowania przed Trybunałem są: podmiot, który złożył wniosek, zwany dalej,,wnioskodawcą''; podmiot, który złożył skargę konstytucyjną, zwany dalej,,skarżącym'';

7 organ, który wydał akt normatywny objęty wnioskiem, pytaniem prawnym albo skargą konstytucyjną, albo Prokuratoria Generalna RP, jeżeli Rada Ministrów wyznaczyła Prokuratorię Generalną RP do reprezentowania Rady Ministrów lub ministrów w postępowaniu przed Trybunałem; sąd, który przedstawił Trybunałowi pytanie prawne, jeżeli zgłosił udział w postępowaniu wszczętym na skutek tego pytania prawnego i wyznaczył spośród sędziów tego sądu umocowanego przedstawiciela; organ statutowy partii - w sprawach zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych; centralny konstytucyjny organ państwa, którego dotyczy spór kompetencyjny; Prokurator Generalny; Sejm, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i minister właściwy do spraw zagranicznych - w sprawach zgodności z Konstytucją umów międzynarodowych ratyfikowanych w trybie art. 89 ust. 1 oraz art. 90 ust. 2 i 3 Konstytucji; Prezydent RP i minister właściwy do spraw zagranicznych - w sprawach zgodności z Konstytucją innych ratyfikowanych umów międzynarodowych; Rzecznik Praw Obywatelskich, jeżeli zgłosił udział w postępowaniu; Rzecznik Praw Dziecka, jeżeli zgłosił udział w postępowaniu wszczętym na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich lub postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej, dotyczących praw dziecka; podmioty wymienione w art. 45 ust. 1 - w sprawie o stwierdzenie przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta RP oraz powierzenie Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta RP. Uczestnik postępowania działa przed Trybunałem osobiście, przez umocowanego przedstawiciela lub pełnomocnika. 10. Przymus adwokacko-radcowski. W zakresie sporządzenia i wniesienia skargi konstytucyjnej oraz zażalenia na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, a także reprezentowania skarżącego w postępowaniu przed Trybunałem istnieje obowiązek zastępstwa skarżącego przez adwokata lub radcę prawnego, chyba że skarżącym jest sędzia, prokurator, adwokat, radca prawny, notariusz, profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych.

8 11. Kontrola norm. Kontrola konstytucyjności prawa polega na badaniu zgodności aktów normatywnych z Konstytucją RP i innymi aktami, zajmującymi odpowiednio wyższe miejsce w hierarchii źródeł prawa. Kontrola norm może mieć charakter prewencyjny lub następczy. CHARAKTER KONTROLI NORM PREWENCYJNY Prawo zwrócenia się do Trybunału w tym trybie przysługuje tylko Prezydentowi RP i może się odnosić tylko do ustaw już uchwalonych przez Sejm i Senat i przedstawionych Prezydentowi RP do podpisu oraz do umów międzynarodowych przedstawionych Prezydentowi RP do ratyfikacji. NASTĘPCZY Kontroli następczej podlegają tylko akty (normy) obowiązujące. Utrata mocy obowiązującej przez kontrolowany akt przed wydaniem orzeczenia Trybunału powoduje umorzenie postępowania. Podczas gdy uruchomienie kontroli prewencyjnej należy, jak już wspomniano, wyłącznie do Prezydenta RP, krąg podmiotów mających prawo inicjatywy postępowania przy kontroli następczej jest stosunkowo szeroki. Inicjatywa taka może mieć formę abstrakcyjną lub konkretną. Charakter pośredni, ale bliższy pierwszej z tych form, ma skarga konstytucyjna. W ramach inicjatywy abstrakcyjnej rozróżnia bowiem tzw. inicjatywę powszechną i inicjatywę szczególną. INICJATYWA PRZY NASTĘPCZEJ KONTROLI NORM ABSTRAKCYJNA POWSZECHNA Inicjatywa powszechna oznacza prawo do kwestionowania konstytucyjności każdego aktu normatywnego, niezależnie od tego, czy treść tego aktu jest związana z zakresem działania wnioskodawcy. Prawo to przysługuje niemal wszystkim organom konstytucyjnym państwa. SZCZEGÓLNA Inicjatywa szczególna pozwala na kwestionowanie tylko takich aktów normatywnych, których treść dotyczy zakresu działania wnioskodawcy. Inicjatywa taka należy do: organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, ogólnokrajowych organów związków zawodowych, organizacji pracodawców i organizacji zawodowych, kościołów i związków wyznaniowych, Krajowej Rady Sądownictwa w zakresie regulacji dotyczących niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

9 KONKRETNA Inicjatywa konkretna przyjmuje formę tzw. pytań prawnych. Z pytaniem takim może wystąpić każdy sąd, jeżeli od rozstrzygnięcia kwestii, czy dany przepis prawny jest zgodny z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawami, zależy rozstrzygnięcie sprawy zawisłej przed tym sądem. Konieczne jest więc spełnienie warunku tzw. relewantności pytania prawnego. Prawo to przysługuje wyłącznie składom orzekającym. Mogą one zwracać się do Trybunału Konstytucyjnego bez pośrednictwa sądów wyższych czy też prezesów sądów. 12. Pytanie prawne. Pytanie prawne ma formę postanowienia. Pytanie prawne zawiera: wskazanie sądu, przed którym toczy się postępowanie w sprawie, oraz oznaczenie sprawy; wskazanie organu, który wydał kwestionowany akt normatywny; określenie kwestionowanego aktu normatywnego lub jego części; sformułowanie zarzutu niezgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą kwestionowanego aktu normatywnego oraz jego uzasadnienie, z powołaniem argumentów lub dowodów na jego poparcie; wyjaśnienie, w jakim zakresie odpowiedź na pytanie może mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, w związku z którą pytanie zostało przedstawione. Do pytania prawnego dołącza się akta sprawy, w związku z którą zostało przedstawione. 13. Skarga konstytucyjna. W myśl art. 79 Konstytucji RP skargę konstytucyjną może wnieść każdy, o ile doszło do naruszenia jego konstytucyjnych wolności lub praw. Oznacza to, że prawo do skargi przysługuje tym wszystkim osobom, które mogą być podmiotami konstytucyjnych wolności lub praw. W sposób oczywisty prawo do skargi przysługuje więc osobom fizycznym zarówno obywatelom, jak i cudzoziemcom. Przesłanką wniesienia skargi konstytucyjnej jest naruszenie konstytucyjnych wolności i praw skarżącego. Formuła ta obejmuje wszystkie wolności i prawa chronione

10 (gwarantowane) konstytucyjnie, niezależnie od ich charakteru (wyłączenia co do przedmiotu skargi dotyczy jedynie art. 56 Konstytucji RP). Skarga konstytucyjna zawiera: 1) określenie kwestionowanego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją; 2) wskazanie, która konstytucyjna wolność lub prawo skarżącego, i w jaki sposób - zdaniem skarżącego - zostały naruszone; 3) uzasadnienie zarzutu niezgodności kwestionowanego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, ze wskazaną konstytucyjną wolnością lub prawem skarżącego, z powołaniem argumentów lub dowodów na jego poparcie; 4) przedstawienie stanu faktycznego; 5) udokumentowanie daty doręczenia wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia, o których mowa w art. 77 ust. 1; 6) informację, czy od wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia, o których mowa w art. 77 ust. 1, został wniesiony nadzwyczajny środek zaskarżenia. Do skargi konstytucyjnej dołącza się: wyrok, decyzję lub inne rozstrzygnięcie wydane na podstawie kwestionowanego przepisu; wyroki, decyzje lub inne rozstrzygnięcia potwierdzające wyczerpanie drogi prawnej, o której mowa w art. 77 ust. 1; pełnomocnictwo szczególne. Skargę konstytucyjną wnosi się po wyczerpaniu przez skarżącego drogi prawnej, w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. 14. Przebieg postępowania przed Trybunałem a. Podstawa wszczęcia postępowania. Wszczęcie postępowania przed Trybunałem następuje na podstawie wniosku, pytania prawnego albo skargi konstytucyjnej uprawnionego podmiotu. Do rozpoczęcia rozprawy:

11 wnioskodawca może wycofać wniosek; skarżący może wycofać skargę konstytucyjną; sąd, który przedstawił Trybunałowi pytanie prawne, może je wycofać. b. Sposób prowadzenia postępowania. Postępowanie przed Trybunałem prowadzi się w formie pisemnej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Pisma procesowe i załączniki wnoszone do Trybunału powinny być sporządzone w liczbie pozwalającej na doręczenie ich wszystkim uczestnikom postępowania oraz zachowanie dwóch egzemplarzy w aktach sprawy. c. Rozpoznanie sprawy przed Trybunałem Konstytucyjnym. Prezes Trybunału przekazuje wnioski, pytania prawne i skargi konstytucyjne, co do których nie zachodzą przeszkody formalne, do rozpoznania przez właściwy skład orzekający, oraz zawiadamia uczestników postępowania o przekazaniu wniosku, pytania prawnego albo skargi konstytucyjnej do rozpoznania przez skład orzekający, doręcza im odpisy wniosku, pytania prawnego albo skargi oraz poucza o prawie złożenia pisemnych stanowisk. Prezes Trybunału może wyznaczyć uczestnikowi postępowania termin przedstawienia pisemnego stanowiska. W sprawie zgodności z Konstytucją ustawy budżetowej albo ustawy o prowizorium budżetowym przed ich podpisaniem Trybunał orzeka w terminie 2 miesięcy od złożenia wniosku. 15. Rozprawy i posiedzenia a. Tryb. Trybunał rozpoznaje wniosek, pytanie prawne albo skargę konstytucyjną na rozprawie albo posiedzeniu niejawnym. b. Rozpoznanie na posiedzeniu niejawnym. Trybunał może rozpoznać wniosek, pytanie prawne albo skargę konstytucyjną na posiedzeniu niejawnym, jeżeli: pisemne stanowiska wszystkich uczestników postępowania oraz pozostałe dowody zgromadzone w sprawie stanowią wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia lub sprawa dotyczy zagadnienia prawnego, które zostało wystarczająco wyjaśnione we wcześniejszych orzeczeniach Trybunału, lub z pisemnych stanowisk wszystkich uczestników postępowania bezspornie wynika, że akt normatywny, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o konstytucyjnych wolnościach lub prawach albo obowiązkach skarżącego, jest niezgodny z Konstytucją.

12 O rozpoznaniu wniosku, pytania prawnego albo skargi konstytucyjnej na posiedzeniu niejawnym rozstrzyga skład orzekający. Do rozpoznania wniosku, pytania prawnego albo skargi konstytucyjnej na posiedzeniu niejawnym konieczne są stanowiska wszystkich uczestników postępowania. Rozpoznanie na posiedzeniu niejawnym w pełnym składzie wniosku, pytania prawnego albo skargi konstytucyjnej jest niedopuszczalne. c. Rozprawa. Przewodniczący składu orzekającego wyznacza termin rozprawy oraz zawiadamia o nim uczestników postępowania. Rozprawa nie może odbyć się wcześniej niż po upływie 30 dni od dnia doręczenia uczestnikom postępowania zawiadomienia o jej terminie. Termin ten nie dotyczy kontroli ustawy budżetowej albo ustawy o prowizorium budżetowym przed jej podpisaniem oraz rozpatrzenia wniosku w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta RP oraz powierzenia Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta RP, do których Trybunał przystępuje niezwłocznie. Prezes Trybunału może zarządzić skrócenie terminu o połowę, chyba że odpowiednio skarżący, sąd przedstawiający pytanie prawne albo wnioskodawca wyrażą pisemny sprzeciw w terminie 7 dni od dnia doręczenia zarządzenia Prezesa Trybunału. Obecność na rozprawie wnioskodawcy albo skarżącego, jego przedstawiciela lub pełnomocnika jest obowiązkowa. W razie niestawiennictwa prawidłowo zawiadomionych wnioskodawcy albo skarżącego, jego przedstawiciela lub pełnomocnika, Trybunał umarza postępowanie albo odracza rozprawę. 16. Orzeczenia Trybunału. Trybunał rozstrzyga sprawę, wydając orzeczenie w formie wyroku lub postanowienia. Trybunał wydaje wyroki w sprawach dotyczących: zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją; zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie;

13 zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami; skarg konstytucyjnych; zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych. Trybunał wydaje postanowienia w sprawach: rozstrzygania sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa; rozstrzygania o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz powierzenia Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej; innych, w których ustawa tak stanowi lub niewymagających wydania wyroku. Orzeczenie zawiera: wskazanie składu orzekającego i protokolanta; sygnaturę akt; datę i miejsce oraz tryb wydania orzeczenia; wskazanie podmiotu, który zainicjował postępowanie przed Trybunałem oraz innych uczestników postępowania; określenie aktu normatywnego lub jego części, którego dotyczy orzeczenie; przedstawienie zarzutów podmiotu, który zainicjował postępowanie przed Trybunałem; rozstrzygnięcie Trybunału, w tym wynik głosowania sędziów; podpisy sędziów składu orzekającego; informację o zgłoszeniu zdania odrębnego. s Biuro. Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura RPO. Na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich Marszałek Sejmu może powołać nie więcej niż 3 zastępców, w tym zastępcę do spraw żołnierzy. Odwołanie następuje w tym samym trybie. Rzecznik określa zakres zadań zastępcy (zastępców).

14 Rzecznik nadaje, w drodze zarządzenia, statut, który określa zadania i organizację Biura. Może powołać nie więcej niż 3 zastępców. Może ich również odwoływać. s. 228 Pytanie 58 Skargę konstytucyjną wnosi się po wyczerpaniu przez skarżącego drogi prawnej, w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Jakie są wymogi formalne skargi? Art. 65 ust. 1 TKU Art. 53 TKU W skardze należy: 1) określić przedmiot kontroli przepis ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją; 2) wskazać, która konstytucyjna wolność lub które prawo skarżącego, i w jaki sposób zdaniem skarżącego zostały naruszone; 3) uzasadnić zarzut niezgodności przedmiotu kontroli ze wskazaną konstytucyjną wolnością lub prawem, z powołaniem argumentów lub dowodów na jego poparcie; 4) przedstawić stan faktyczny oraz: udokumentować datę doręczenia wyroku, decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia, poinformować, czy od wyroku, decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia został wniesiony nadzwyczajny środek zaskarżenia. Skarga konstytucyjna zawiera: 1) określenie kwestionowanego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją; 2) wskazanie, która konstytucyjna wolność lub prawo skarżącego, i w jaki sposób - zdaniem skarżącego - zostały naruszone;

15 3) uzasadnienie zarzutu niezgodności kwestionowanego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, ze wskazaną konstytucyjną wolnością lub prawem skarżącego, z powołaniem argumentów lub dowodów na jego poparcie; 4) przedstawienie stanu faktycznego; 5) udokumentowanie daty doręczenia wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia, o których mowa w art. 77 ust. 1; 6) informację, czy od wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia, o których mowa w art. 77 ust. 1, został wniesiony nadzwyczajny środek zaskarżenia. s. 229 Pytanie 59 Czy obecność wnioskodawcy na rozprawie przed TK jest obowiązkowa? Art ust. 1 TKU Obecność na rozprawie wnioskodawcy lub jego przedstawiciela albo pełnomocnika oraz pełnomocnika skarżącego jest obowiązkowa. Nieobecność na rozprawie innych prawidłowo zawiadomionych uczestników postępowania nie wstrzymuje rozpoznania sprawy. Obecność na rozprawie wnioskodawcy albo skarżącego, jego przedstawiciela lub pełnomocnika jest obowiązkowa. W razie niestawiennictwa prawidłowo zawiadomionych wnioskodawcy albo skarżącego, jego przedstawiciela lub pełnomocnika, Trybunał umarza postępowanie albo odracza rozprawę.