Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego dla uczniów gimnazjów województwa pomorskiego etap II rejonowy 25 stycznia 2016 r.

Transkrypt

1 (pieczątka szkoły RKK) (kod ucznia) Wojewódzki Konkurs Języka Polskiego dla uczniów gimnazjów województwa pomorskiego etap II rejonowy 25 stycznia 2016 r. Instrukcja dla ucznia: Przeczytaj uważnie zamieszczone poniżej teksty i wykonaj polecenia. Pisz czytelnie. W zadaniu 3 wybraną odpowiedź zaznacz krzyżykiem. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź zaznacz kółkiem i prawidłową odpowiedź zaznacz krzyżykiem. W pozostałych zadaniach udziel odpowiedzi zgodnie z poleceniem w wyznaczonych miejscach. Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane i oceniane. Na wykonanie zadań masz 90 minut. Życzymy powodzenia! TEKST I Był sad. Drzewa owocne, zasadzone w rzędy, Ocieniały szerokie pole; spodem grzędy. Tu kapusta, sędziwe schylając łysiny, Siedzi i zda się dumać o losach jarzyny; Tam, plącząc strąki w marchwi zielonej warkoczu, Wysmukły bob obraca na nią tysiąc oczu; Owdzie podnosi złotą kitę kukuruza; Gdzieniegdzie otyłego widać brzuch harbuza, Który od swej łodygi aż w daleką stronę Wtoczył się jak gość między buraki czerwone. Grzędy rozjęte miedzą; na każdym przykopie Stoją jakby na straży w szeregach konopie, Cyprysy jarzyn: ciche, proste i zielone. Ich liście i woń służą grzędom za obronę, Bo przez ich liście nie śmie przecisnąć się żmija. A ich woń gąsienice i owad zabija. Dalej maków białawe górują badyle; Na nich, myślisz, iż rojem usiadły motyle, Trzepiecąc skrzydełkami, na których się mieni Z rozmaitością tęczy blask drogich kamieni: Tylą farb żywych, różnych mak zrzenicę mami. W środku kwiatów, jak pełnia pomiędzy gwiazdami, Krągły słonecznik licem wielkiem, gorejącem, Od wschodu do zachodu kręci się za słońcem. Pod płotem wąskie, długie, wypukłe pagórki, Bez drzew, krzewów i kwiatów: ogród na ogórki. Pięknie wyrosły; liściem wielkim, rozłożystym, Okryły grzędy jakby kobiercem fałdzistym. (Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, Księga II, w )

2 1. Nazwij dwie funkcje, jakie pełnią personifikacje w tekście Adama Mickiewicza.[0-2p.] Uzupełnij tabelę, określając, jaką częścią mowy są wybrane wyrazy z tekstu. [0-2 p] Wyraz Część mowy spodem zda się owdzie gdzieniegdzie aż jakby śmie 3. Ile głosek jest w wyrazie gdzieniegdzie? Zaznacz prawidłową odpowiedź.[0-1 p] a. 13 b. 11 c. 9 d Dokonaj analizy składniowej wypowiedzenia. Narysuj wykres i opisz go, nazywając zdania składowe. [0-2 p] Tu kapusta, sędziwe schylając łysiny, Siedzi i zda się dumać o losach jarzyny. 2

3 5. Wypisz i nazwij wszystkie związki składniowe w zdaniu [0-2 p]: Owdzie podnosi złotą kolbę kukuruza. 6. Podaj 5 słów należących do rodziny wyrazu brzuch. Na ich podstawie wskaż oboczności rdzenia. [0-2 p] Rodzina wyrazów: Oboczności rdzenia: TEKST II Jonasz Kofta Pamiętajcie o ogrodach Bluszczem ku oknom Kwiatem w samotność Poszumem traw Drzewem co stoi Uspokojeniem Wśród tylu spraw Pamiętajcie o ogrodach Przecież stamtąd przyszliście W żar epoki użyczą wam chłodu Tylko drzewa, tylko liście Pamiętajcie o ogrodach Czy tak trudno być poetą W żar epoki nie użyczy wam chłodu Żaden schron, żaden beton Kroplą pamięci Nicią pajęczą Zapachem bzu Wiesz już na pewno Świeżością rzewną To właśnie tu 3

4 Pamiętajcie o ogrodach Przecież stamtąd przyszliście W żar epoki użyczą wam chłodu Tylko drzewa, tylko liście Pamiętajcie o ogrodach Czy tak trudno być poetą W żar epoki nie użyczy wam chłodu Żaden schron, żaden beton I dokąd uciec W za ciasnym bucie Gdy twardy bruk Są gdzieś daleko Przejrzyste rzeki I mamy XX wiek Pamiętajcie o ogrodach Przecież stamtąd przyszliście W żar epoki użyczą wam chłodu Tylko drzewa, tylko liście Pamiętajcie o ogrodach Czy tak trudno być poetą W żar epoki nie użyczy wam chłodu Żaden schron, żaden beton 7. Co symbolizują tytułowe ogrody w wierszu Kofty? [0-1 p] 8. Nazwij miejsce, z którym zostaje skontrastowany świat natury w utworze Kofty. Uzasadnij cytatem. [0-2 p] 9. W kontekście wiersza Jonasza Kofty wyjaśnij zwięźle znaczenie podanych metafor. [0-2 p] a. żar epoki b. kropla pamięci 4

5 10. Z pierwszej zwrotki wiersza wypisz wszystkie rzeczowniki użyte w następujących przypadkach: [0-1p.] a) Dopełniacz: b) Celownik: c) Biernik: 11. Od podanych czasowników utwórz wszystkie możliwe imiesłowy. W miejscach, w których utworzenie imiesłowu jest niemożliwe, postaw krzyżyk (X). [0-3 p] Czasownik Imiesłów przymiotnikowy Imiesłów przysłówkowy Czynny Bierny Współczesny Uprzedni pamiętać użyczać uciekać 12. Podaj synonimy następujących wyrazów [0-1 p] Wyraz kobierzec Synonim rzewny TEKST III Wojciech Cejrowski, Jak jest w dżungli (1) Gdyby do ziemi nad Amazonką wetknąć parasol, to po 2 miesiącach zakwitnie albo obok wyrośnie drugi. Dżungla to najbardziej gęsty i płodny las świata. Na powierzchni równej boisku piłkarskiemu można znaleźć więcej gatunków roślin niż w całej Polsce! Tropikalna puszcza bije wszelkie rekordy obfitości, ale jednocześnie można tam umrzeć z głodu lub pragnienia, równie łatwo jak na pustyni. (2) W dżungli bardzo trudno znaleźć wodę pitną. Chyba, że ma się do pomocy indiańskiego przewodnika, który potrafi rozpoznać lianę pełną wody. Wiele lian po przecięciu tryska wodą, ale tylko kilka zawiera wodę nadającą się do picia i w dodatku trzeba wiedzieć, w którym miejscu przeciąć, żeby cała ta woda nie wylała się na ziemię. A strumienie, rzeczki, źródełka? Są. Ale to za mało, aby przeżyć. Tylko Indianin, mieszkaniec puszczy wie, który strumień niesie wodę potable (do picia), a który navable (do mycia). Spragnionemu białasowi oczywiście wszystko jedno, co pije, może być do mycia. ( ) (3) A dzikie zwierzęta? Świnki pekari (miniaturki naszych dzików), kapibary (gigantyczne wersje nutrii), tapiry (smakowite skrzyżowanie świni z cielakiem), a wszystkie inne ptaki i ssaki co skaczą i fruwają i których pełno dookoła? 5

6 Owszem pełno, przechodzą kilka kroków od ciebie, ale ich w gąszczu dżungli nie wypatrzysz i w gęstwinie nie upolujesz żadną strzelbą, bo to tak jakbyś chciał polować wewnątrz żywopłotu, albo na polu dojrzewającej kukurydzy. Żeby cię dżungla nie zagłodziła na śmierć, musisz poprosić o pomoc Indianina, który jest częścią otaczającej przyrody. Zapewne każe ci zostawić strzelbę, zdjąć ubranie, nasmarować ciało łojem z gruczołów tapira i iść tuż za sobą. Nie wolno się rozglądać ani oglądać. Nie wolno się zatrzymać, zamyślić, rozmarzyć. W dżungli musisz być stale skupiony na przetrwaniu, bo dżungla zabija ludzi nieuważnych na tysiące sposobów. (4) W tropikalnej puszczy rosną drzewa, których kora zraniona maczetą wydziela białą żrącą żywicę. Kropla na skórze lekko szczypie, podrapiesz się w to miejsce, a potem nieopatrznie zatrzesz oko i pozbawi cię wzroku na zawsze. Widzisz krzak porośnięty dziwacznymi kwiatami w kolorze zielonym, chcesz podejść i zrobić zdjęcie. Lepiej nie, bo od zapachu najpierw zakręci ci się w głowie, a potem pyłki tej rośliny atakują błędnik. ( ) (5) Tak to jest w dżungli? To po co Pan tam jeździ? - zapytacie. Po przygody, których nie odda żadna książka, ani najlepszy nawet film w telewizji. 13. Na podstawie akapitu 1. napisz, na czym polega niezwykły, kontrastowy charakter tropikalnej puszczy. [0-1 p] 14. Jaką funkcję pełnią umieszczone w nawiasach informacje w akapicie 2. i 3.? [0-1 p] a) w akapicie 2.: b) w akapicie 3.: 15. Wypisz z akapitu 3. dwa przykłady personifikacji. [0-1 p] 16. Jakie umiejętności przypisuje autor rdzennym mieszkańcom dżungli, Indianom? Sformułuj 3 odpowiedzi. [0-2 p] a) b) c) 6

7 17. Określ prawdziwość informacji. Zaznacz w tabeli krzyżykiem odpowiednio: prawda (P) lub fałsz (F). [0-2p.] Wyrazy strumienie, rzeczki, źródełka są synonimami. Informacja P F Zdanie: W tropikalnej puszczy rosną drzewa, których kora zraniona maczetą wydziela białą żrącą żywicę jest opinią. Zdanie: Na powierzchni równej boisku piłkarskiemu można znaleźć więcej gatunków roślin niż w całej Polsce! wyraża dezaprobatę. Zastosowanie przez autora czasowników w formie drugiej osoby utrudnia odbiór tekstu. Zdanie: Ale to za mało, aby przeżyć zawiera tylko informację. 18. W kontekście tekstu Wojciecha Cejrowskiego wyjaśnij znaczenie słowa białas. Napisz, do jakiego stylu należy to słowo.[0-1p] białas styl. 19. Podaj liczbę czasowników osobowych występujących w akapicie 4. [0-1 p] 20. Dokończ zdanie [0-1 p]: Tekst Wojciecha Cejrowskiego ma charakter dydaktyczny, ponieważ 21. Dlaczego dżungla porównana jest do żywopłotu i pola kukurydzy? [0-1 p] 22. Wypisz z tekstu III zdanie będące przykładem mowy niezależnej. [0-1 p].... 7

8 23. Do podanych związków wyrazowych dopasuj ich rodzaje, wpisując wskazany skrót. [0-3 p] L.p. Związek wyrazowy Rodzaj związku wyrazowego 1 żar epoki 2 umrzeć z głodu 3 drogie kamienie W wyrażenie Z zwrot F fraza 4 bije rekordy 5 zabija na tysiące sposobów 6 choroba morska 24. Nazwij zjawisko fonetyczne zachodzące w grupie wyrazów: znaleźć, obfitość, wewnątrz, kroków. [0-1 p] 25. Podane wyrazy to homonimy. Podaj po 2 znaczenia każdego z nich. [0-3 p] pole Wyraz Znaczenia homonimów kolba oddać 8

9 26. Napisz pracę na temat: Czy człowiek może żyć bez przyrody? Przedstaw swoje stanowisko i przywołaj co najmniej cztery argumenty, odwołując się do własnych doświadczeń i obserwacji. Twoja praca powinna zajmować przynajmniej połowę wyznaczonego miejsca. [0-10 p] 9

10 10

11 11

12 BRUDNOPIS Wypełnia Komisja (po rozkodowaniu prac) Imię i nazwisko ucznia: Uczeń uzyskał: /50p. ( %) Szkoła ucznia: 12