BESKID WYSPOWY BESKID WYSPOWY Mogielica Luboń Wielki S z c z e b e l Lubogoszcz Ćwilin Śnieżnica Łopień Jasień Cichoń Ostra Modyń Jaworz

Transkrypt

1 BESKID WYSPOWY BESKID WYSPOWY to grupa górska, ograniczona na zachodzie górnymi odcinkami dolin rzek Skawy i Raby, na wschodzie zaś Doliną Dunajca. Na południu doliny rzek: Mszanki i Kamienicy rozgraniczają Beskid Wyspowy od Gorców, ku północy zaś górzysty krajobraz przechodzi w łagodne sfalowania Pogórza Wielicko-Rożnowskiego. Beskid Wyspowy graniczy więc : od północy z Pogórzem Wiśnickim, od południa z Gorcami i Beskidem Sądeckim, od wschodu z Pogórzem Rożnowskim a od zachodu z Beskidem Makowskim i na małym odcinku z Beskidem Żywieckim. Charakterystyczną cechą Beskidu Wyspowego jest wyrastanie odosobnionych, wyspowo wznoszących się szczytów z typowo pogórskiego krajobrazu. Szczyty te mają strome stoki, wierzchowina jednak z reguły jest płaska i wylesiona. Wyjątek stanowią trzy pasma: Łososińskie, Ostrej i Ciecienia. Najwyższym szczytem Beskidu Wyspowego jest Mogielica (1171 m n.p.m.), do ważniejszych należą: Luboń Wielki (1023 m), Szczebel (977 m), Lubogoszcz (967 m), Ćwilin (1060 m), Śnieżnica (1006 m), Łopień (951 m), Jasień (1062 m), Cichoń (929 m), Ostra (928 m), Modyń (1032 m), Jaworz (921 m), Sałasz (909 m), Kamionna (805 m),

2 Kostrza (730 m) i Ciecień (835 m). Poszczególne szczyty czy grupy górskie oddzielone są od siebie dolinami rzek i potoków, z których najważniejszymi są: Raba (dopływ Wisły), Stradomka, Łososina, Smolnik, Słomka, Jastrzębik, Potok Zalesiański. Głębokie doliny rzeczne, które oddzielają poszczególne szczyty górskie, od dawien dawna wykorzystywane były jako trakty komunikacyjne. Dzisiaj biegną nimi drogi, łączące poszczególne miejscowości tego regionu. Rzeki i potoki tego regionu należą do dorzecza Dunajca i Raby - prawobrzeżnych dopływów Wisły. Z wyspowym charakterem szczytów otoczonych głębokimi i szerokimi dolinami związana jest jeszcze jedna ważna cecha Beskidu Wyspowego "morza mgieł". Zjawisko tzw. inwersji temperatury polega na odwróceniu warunków termicznych, czyli zamiast spadku temperatury wraz z wzrostem wysokości n.p.m., co jest cechą charakterystyczną górskiego klimatu mamy coś zupełnie odwrotnego. Temperatura w obniżeniach górskich (doliny, kotliny) jest niższa (nawet do kilkunastu stopni) niż na szczytach gór i właśnie w tedy możemy obserwować "morza mgieł" - wtedy to odosobnione wyspowe szczyty wyrastają z mgły jak wyspy na morzu. Zjawisko inwersji występuje najintensywniej we wschodnich rejonach Beskidu Wyspowego, zwłaszcza na pograniczu z Kotliną Sądecką. Właśnie stąd wzięła się nazwa Beskid Wyspowy, którą wymyślił Kazimierz Sosnowski, wybitny nauczyciel w sądeckim gimnazjum. Nocując wraz z młodzieżą na Ćwilinie, rankiem roztoczył się przed turystami wspaniały widok - morze mgieł w dolinach ponad które wystawały tylko szczyty górskie, wyżej tylko błękitne niebo i słońce. Mieli wrażenie jakby przebywali na wyspie pośród bezkresnego morza. Przeciętna wysokość szczytów Beskidu Wyspowego waha się od m n.p.m. PASMA W BESKIDZIE WYSPOWYM SZCZYTY Wzniesienie n.p.m w metrach Miejsce położenia szczytu

3 Mogielica(najwyższy szczyt) Ćwilin Jasień Modyń Luboń Wielki Śnieżnica Szczebel Lubogoszcz Łopień Cichoń Ostra Kobylica Jaworz Sałasz Jeżowa Woda Łyżka Kamionna Chełm Łysa Góra Pasierbiecka Góra Golców Wielka Góra Szkiełek Kostrza Półrzeczki Półrzeczki Gruszowiec Kamienica Glisne Wola Skrzydlańska Kasinka Mała Kasinka Mała Dobra Słopnice Młyńczyska Wilczyce Męcina Mordarka Młyńczyska Makowica Kłodne Mordarka Pasierbiec Stara Wieś Pisarzowa Łukowica Kostrza ODKRYJ BESKID WYSPOWY - Główny szlak Beskidu Wyspowego Beskidzkie Wyspy

4 G. Mogielica (1171 m n.p.m.) szlak żółty Słopnice Królewskie, bez szlaku Przełęcz Rydza Śmigłego, szlak zielony G. Łopień (951 m n.p.m.) odnoga Słopnice Królewskie Słopnice G. Łopień (951 m n.p.m.) szlak zielony Dobra, bez szlaku nad Rezerwatem Śnieżnica G. Śnieżnica (1006 m n.p.m.) zejście na schronisko szlak zielony i niebieski do stacji kolejowej Kasina Wielka, bez szlaku wzdłuż szlaku kolei transwersalnej przez przystanek w Skrzydlnej do Porąbki oś. Rola, szlak czarny Skrzydlańskich Zbójników przez Skrzydlańskie Pieninki G. Dolna Góra G. Ostra Góra (616 m n.p.m.) G. Worecznik Skrzydlna, dalej bez szlaku, Przenosza oś. Gocałki G. Ciecień (829 m n.p.m.) odnoga szlak zielony do Wiśniowej i na Górę Lubomir (Beskid Makowski), obserwatorium astronomiczne im. T. Banachiewicza G. Lubomir (912 m n.p.m.) G. Ciecień (829 m n.p.m.) szlak niebieski G. Księża Góra (649 m n.p.m.) G. Grodzisko (618 m n.p.m.) odnoga bez szlaku do Raciechowic G. Grodzisko (618 m n.p.m.) szlak czarny do Krzesławic, Diabelski Kamień przez Pogorzany, Szczyrzyc, dalej szlak zielony przez

5 Janowice, Jodłownik, Górki Jodłownickie G. Kostrza (725 m n.p.m.) szlak zielony i bez szlaku G. Zęzów (705 m n.p.m.) bez szlaku Tymbark szlak zielony przez Zaolzie G. Paproć (645 m n.p.m.) szlak niebieski Koszary, Walowa Góra, Pasierbiec, szlak żółty G. Pasierbiecka Góra (764 m n.p.m.) G. Kamionna (802 m n.p.m.) szlak żółty do Żegociny szlak zielony G. Łopusze Zach. (661 m n.p.m.) szlak niebieski Rozdziele, Przełęcz Widoma, dalej bez szlaku przez Jabłoniec G. Laskowa Góra Laskowa, szlak czarny przez G. Korab (727 m n.p.m.) G. Sałasz (909 m n.p.m.) szlak niebieski G. Jaworz (921 m n.p.m.) G. Babia Góra (728 m n.p.m.) odnoga szlak żółty i niebieski do Jeziora Rożnowskiego G. Babia Góra (728 m n.p.m.)

6 szlak żółty przez Kłodne do Męciny stacja PKP, następnie wzdłuż szlaku kolei transwersalnej do Pisarzowej, szlak zielony G. Sałasz (909 m n.p.m.) szlak niebieski G. Łysa Góra (781 m n.p.m.) G. Miejska Góra (716m n.p.m.) Limanowa, szlak zielony i bez szlaku G. Jabłoniec (624 m n.p.m.) bez szlaku do Siekierczyny -szkoła, szlak zielony G. Kuklacz (774 m n.p.m.) G. Łyżka (807 m n.p.m.) G. Pępówka (777 m n.p.m.) szlak zielony Łukowica G. Skiełek (755 m n.p.m.) G. Jeżowa Woda (895 m n.p.m.) G. Ostra (925 m n.p.m.) G. Cichoń (926 m n.p.m.) bez szlaku przez oś. Przysłop i szlak niebieski G. Modyń (1028 m n.p.m.) odnoga szlak żółty G. Mała Modyń (988 m n.p.m.) G. Piechówka Łącko G. Modyń (1028 m n.p.m.)

7 szlak niebieski Zbludza, Kamienica, szlak żółty i bez szlaku przez G. Zbludzkie Wierchy (680 m n.p.m.) przez oś. Bulandy, Szczawa, szlak niebieski przez oś. Koszarki G. Mały Krzysztonów (984 m n.p.m.) szlak żółty G. Krzysztonów (1012 m n.p.m.) przez Baza Polana Wały G. Kutrzyca (1051 m n.p.m.) szlak zółty G. Jasień (1062 m n.p.m.) szlak zielony G. Kiczora (901 m n.p.m.) G. Ostra (780 m n.p.m.) G. Ogorzała (806m n.p.m.) Mszana Dolna, szlak czarny im. Trybowskiej i Tolińskiego G. Adamczykowa (611 m n.p.m.) G. Potaczkowa (746 m n.p.m.) Rabka Zdrój, Z Góry Potaczkowa (746 m n.p.m.), odnoga bez szlaku i szlak zielony, Niedźwiedź i Poręba Wielka Z Rabka Zdrój szlak niebieski przez G. Grzebień (679 m n.p.m.) G. Polczakówka (Królewska Góra 588 m n.p.m.) Rabka Zaryte, szlak żółty Perć Borkowskiego G. Luboń Wielki (1022 m n.p.m.)

8 szlak czerwony Przełęcz Glisne, szlak zielony G. Szczebel (976 m n.p.m.) odnoga szlak czarny przez G. Mały Szczebel Jaskinia Zimna Dziura, Lubień G. Szczebel (976 m n.p.m.) szlak czarny Kasinka Mała, szlak czarny Baza Lubogoszcz, szlak czarny i czerwony G. Lubogoszcz (968 m n.p.m.) szlak czerwony lub zielony Mszana Dolna, dalej szlak żółty przez G. Grunwald (Wsołowa 624 m n.p.m.) G. Czarny Dział (673 m n.p.m.) G. Ćwilin (1072 m n.p.m.) odnoga szlak niebieski Przełęcz Gruszowiec G. Ćwilin (1072 m n.p.m.) szlak niebieski Jurków, szlak niebieski G. Mogielica (1171 m n.p.m.)