Problem interpretacji śladów hamowania pojazdów przewoŝących ciecze palne podczas rekonstrukcji zdarzenia drogowego

Transkrypt

1 Kraków Robert Wolański Szkoła Aspirantów Państwowej StraŜy PoŜarnej w Krakowie Piotr Ciępka, Jakub Zębala Instytut Ekspertyz Sądowych Problem interpretacji śladów hamowania pojazdów przewoŝących ciecze palne podczas rekonstrukcji zdarzenia drogowego Streszczenie W artykule przedstawiono wyniki badań, które miały na celu określenie wpływu środków chemicznych uŝywanych do likwidacji skutków wypadków drogowych przez Państwową StraŜ PoŜarną, na widoczność i trwałość śladów hamowania. Do badań zastosowano cztery środki pianotwórcze. Dodatkowo badania rozszerzono w celu ustalenia wpływu paliw rozlanych na nawierzchnię jezdni na moŝliwość ujawnienia śladów hamowania. Słowa kluczowe: ślady hamowania, środki pianotwórcze, skutki wypadku. Wstęp W dochodzeniach powypadkowych istotna czynnością decydującą o prawidłowym przebiegu postępowania przygotowawczego jest zebranie materiału dowodowego na miejscu zdarzenia. Ślady hamowania stanowią tradycyjnie jeden z podstawowych czynników przeprowadzenia rekonstrukcji zdarzenia drogowego. RozróŜnienie śladów poszczególnych pojazdów biorących udział w zdarzeniach w większości przypadków nie stanowi trudności, a ich pomiar moŝe być przeprowadzony precyzyjnie. Trudności w interpretacji śladów mogą wystąpić po zdarzeniach w, których nastąpiła emisja cieczy wymagająca interwencji słuŝb ratowniczych. ZagroŜenia, które mogą się pojawić w tych sytuacjach tzn. poŝarowe i środowiska są likwidowane z uŝyciem środków chemicznych. Zastosowanie tych substancji rodzi hipotezy, prawdopodobieństwa niszczenia śladów i wpływu na ich interpretację. Brak w literaturze informacji i danych o tej tematyce zrodził konieczność przeprowadzenia analizy technologii stosowanych w ratownictwie pod kątem poprawnej interpretacji śladów hamowania w kryminalistycznej rekonstrukcji zdarzenia. Działania standardowe słuŝb ratowniczych przy likwidacji skutków zdarzenia drogowego Działania interwencyjne na drogach w sytuacji zdarzeń z udziałem standardowych pojazdów opierają się na wypracowanych standardach. W Polskich technikach ratowniczych nie wprowadzono jeszcze regulaminu ani procedur. Standardy oparte są w duŝej mierze na modelach zagranicznych, amerykańskich i krajów Unii europejskiej. Opracowane standardy dotyczą sytuacji, w których pojazdy nie przewoŝą tzw. substancji niebezpiecznych. W najczęściej spotykanych przypadkach realizowany jest model działania, w którym podstawę stanowi układ: zabezpieczenie miejsca zdarzenia, likwidacja zagroŝenia poŝarowego ( zagroŝenie poŝarem lub wybuchem),

2 pomoc przedlekarska, uwolnienie poszkodowanych, podtrzymanie czynności Ŝyciowych i transport rannych, likwidacja zagroŝenia na miejscu zdarzenia, przekazanie miejsca zdarzenia. Dwa z wymienionych powyŝej: likwidacja zagroŝenia poŝarowego i likwidacja zagroŝenia na miejscu zdarzenia wymagają zastosowania technologii wykorzystujących specjalistyczne substancje. Właściwości tych substancji mają znaczący wpływ na przebieg i skuteczność działań ratowniczych. Zakres badań Badania obejmowały sprawdzenie moŝliwości usuwania śladów hamowania z asfaltowej nawierzchni przez pianę wytworzoną ze środków pianotwórczych powszechnie stosowanych przez Państwową StraŜ PoŜarną na miejscu wypadku. W badaniach wykorzystano następujące środki pianotwórcze: Finiflam 3%, Finiflam 6%, Towalex i Roteor. Równocześnie wykonano badania określające wpływ działania etyliny i oleju napędowego w połączeniu z pianą na ślady hamowania. Przebieg badania Badania wykonano na asfaltowej nawierzchni, znajdującej się na poligonie Szkoły Aspirantów Państwowej StraŜy PoŜarnej. Badania rozpoczęto od wykonania kilku prób awaryjnego hamowania, w czasie, których powstały ślady blokowania kół. Jeden ślad z kaŝdej pary został pokryty etyliną lub olejom napędowym (rys. 1, 2). Następnie ślady hamowania polane paliwem oraz ślady hamowania nie polane Ŝadną substancją, zostały pokryte pianą wytworzoną z odpowiedniego środka pianotwórczego (rys. 3). Rys. 1. Ślady hamowania ślad prawy polany etyliną.

3 Rys. 2. Ślady hamowania ślad prawy polany olejem napędowym. Rys. 3. Pokrywanie śladów hamowania pianą gaśniczą. Wyniki badań Po kilkudziesięciu minutach, gdy z nawierzchni asfaltowej znikła piana, moŝna było zauwaŝyć ślady hamowania, które wcześniej nie były polane etyliną lub olejem napędowym (rys. 4-10). W

4 przypadku zastosowania środków pianotwórczych Finiflam 3%, Finiflam 6% i Roteor, po wyschnięciu piany nie pozostały na nawierzchni Ŝadne ślady wskazujące na jej uŝycie (rys. 4-6, 9-10). W przypadku zastosowania Towalexu na nawierzchni powstała ciemna plama, która pokrywała ślady hamowania utrudniając ich rozpoznanie (rys. 7-8). Ślady hamowania moŝna było równieŝ zauwaŝyć w miejscach, które polano etyliną i olejem napędowym (rys. 4-7, 9-10). Jednak paliwa te częściowo rozpuściły związki asfaltowe nawierzchni tworząc czarne plamy. Po wyschnięciu tych plam ślad hamowania moŝna było zauwaŝyć patrząc z określonego miejsca, pod odpowiednim kątem. W wielu przypadkach były one jednak mało widoczne ze względu na niewielki kontrast pomiędzy śladem i plamą, wynikający z przyciemnienia nawierzchni jezdni rozpuszczonymi składnikami. W czasie badań zauwaŝenie śladu hamowania polanego etyliną lub olejem napędowym nie stwarzało istotnych problemów, poniewaŝ wiadomo było gdzie określony ślad się znajdował. Gdyby jednak na miejscu wypadku etylina lub olej napędowy były rozlane na powierzchni większej niŝ ślady hamowania, to ich ujawnienie mogłoby być znacznie utrudnione. W praktyce na miejscu wypadku moŝe równieŝ wystąpić przypadek, w którym nastąpi wyciek etyliny lub oleju napędowego w takiej ilości, Ŝe rozpuszczenie składników asfaltowej nawierzchni moŝe całkowicie uniemoŝliwić identyfikację śladów hamowania. Po zastosowaniu środków pianotwórczych nie stwierdzono Ŝadnych zmian nawierzchni w postaci rozpuszczenia warstwy wierzchniej asfaltu. Środki pianotwórcze nie mogą zatem usunąć innych śladów powstałych w czasie wypadku tj. zarysowań lub wyŝłobień nawierzchni jezdni. Ślad hamowania lub niewielkiej głębokości zarysowanie jezdni, mogą zostać usunięte w sposób mechaniczny, poprzez długotrwałe i intensywne szczotkowanie miejsca, na którym znajduje się określony ślad. W czasie badań wykonano dodatkowo próbę mechanicznego usunięcia śladu hamowania. Po intensywnym szczotkowaniu miejsca pokrytego warstwą piany stwierdzono częściowe usunięcie śladu hamowania 1). 1) Mechaniczne usunięcie śladów po wypadku moŝe nastąpić w wyniku przejeŝdŝania pojazdów. Intensywność zanikania sladów na jezdni jest uzaleŝniona od natęŝenia ruchu i rodzaju śladów. Głębokie Ŝłobienia mogą być widoczne nawet po wielu miesiącach po zdarzeniu.

5 Rys. 4. Miejsce badań po zniknięciu piany wytworzonej ze środka pianotwórczego Finiflam 6%. Na zdjęciu po lewej stronie widoczny jest ślad hamowania, a po prawej stronie miejsce polane etyliną. Rys. 5. Miejsce badań po zniknięciu piany wytworzonej ze środka Finiflam 3%. Na zdjęciu po prawej stronie widoczny jest ślad hamowania polany etyliną. Rys. 6. Miejsce badań po zniknięciu piany wytworzonej ze środka Finiflam 3%. Na zdjęciu po prawej stronie widoczny jest ślad hamowania polany olejem napędowym.

6 Rys. 7. Miejsce badań po zniknięciu piany wytworzonej ze środka Towalex. Na zdjęciu po prawej stronie widoczne jest miejsce polane etyliną. Rys. 8. Miejsce badań po zniknięciu piany wytworzonej ze środka Towalex. Na zdjęciu po prawej stronie widoczne jest miejsce polane olejem napędowym.

7 Rys. 9. Miejsce badań po zniknięciu piany wytworzonej ze środka Roteor. Na zdjęciu po prawej stronie widoczne jest miejsce polane etyliną. Rys. 10. Miejsce badań po zniknięciu piany wytworzonej ze środka Roteor. Na zdjęciu po lewej stronie widoczne jest miejsce polane olejem napędowym.

8 Wnioski: 1.Wyniki badań wskazują, Ŝe stosowane przez Państwową StraŜ PoŜarną środki pianotwórcze Finiflam 6%, Finiflam 3%, Towalex i Roteor nie usuwają z asfaltowej nawierzchni śladów hamowania i innych powypadkowych śladów tj. zarysowań lub wyŝłobień. 2. Istotną trudnością w ewidencjonowaniu i pomiarze śladów hamowania jest relatywnie długi czas utrzymywania się piany. 3.Rozlana na asfaltowej nawierzchni etylina lub olej napędowy jezdni mogą w istotnym stopniu utrudnić lub nawet uniemoŝliwić rozpoznanie śladów znajdujących się w obszarze wycieku. Literatura [1] Mizerski A., Sobolewski M., Król B.: Zastosowanie pian do gaszenia poŝarów, SGSP w Warszawie, Warszawa [2] Kucnerowicz-Polak B.: ZagroŜenia poŝarowe i wybuchowe, CIOP w Warszawie, Warszawa [3] Kociołek K., Fietz-Strychalska U., Półka M., Kołdej J., Król B.: Fizykochemia spalania i środki gaśnicze Warszawa [4] DrąŜek M., Działania ratownicze PSP podczas wypadków samochodów cięŝarowych Trzecie seminarium Bezpieczeństwo w transporcie drogowym towarów niebezpiecznych, Kraków [5] Polska Norma PN-ISO :1997 Ochrona przeciwpoŝarowa. Terminologia. Terminy ogólne i dotyczące zjawiska poŝaru. [6] Morris B., Techniki ratownictwa drogowego holmatro Zielonka 2004.