Aleksander Waszkielewicz Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego Warszawa, 22 maja 2012 r.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Aleksander Waszkielewicz Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego Warszawa, 22 maja 2012 r."

Sylwester Cichoń
8 lat temu
Przeglądów:

1 Wpływ rozwiązań systemowych na decyzje i aktywność zawodową rodziców dzieci niepełnosprawnych i samych osób niepełnosprawnych Wpływ ograniczonego wsparcia oraz pułapki świadczeniowej Aleksander Waszkielewicz Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego Warszawa, 22 maja 2012 r.

2 Strategie rodziców Rezygnacja z pracy i pełnienie funkcji terapeuty / nauczyciela wspomagającego / opiekuna dla własnego dziecka. Finansowanie wsparcia ze środków własnych w postaci wolontariuszy przychodzących do placówki bądź płatnych zajęć poza placówką. Przeniesienie dziecka do placówki integracyjnej bądź specjalnej. Rezygnacja z walki o wsparcie (wypalenie rośnie z wiekiem dziecka). Na podstawie doświadczeń projektu Wszystko jasne

3 Skala zjawiska Wskaźnik zatrudnienia dla kobiet z dziećmi niepełnoletnimi: ~65%, niepełnosprawnymi: ~35%, ~60 tys. kobiet pozostaje poza rynkiem pracy z tytułu wsparcia niepełnosprawnych niepełnoletnich dzieci (oprócz tego ~70 tys. matek niepełnosprawnych niepełnoletnich dzieci nie pracuje z powodów kulturowych tak jak inne kobiety), Dorosłość dzieci nie uprawdopodabnia powrotu na rynek pracy: w sumie ~120 tys. rodziców dzieci niepełnosprawnych poza rynkiem pracy z ww. powodu (całościowo z wszystkich powodów ~250 tys.). Możliwa recepta? Niż demograficzny w szkołach i potencjalna nadwyżka etatów nauczycielskich. Na podstawie: BAEL, SIO, rocznik demograficzny, badanie CBOS o postawach prokreacyjnych Polaków, dane MPiPS o liczbie pobierających świadczenia

4 Dzieci dorośleją Nadopiekuńczy rodzice: rodzice rezygnują z pracy, wsparcie dziecka staje się ich podstawowym celem, który może przekreślić jego usamodzielnienie; Dziedzictwo: w ~2/3 rodzin nie pracował co najmniej 1 rodzic, w 58,3% gospodarstw domowych z osobą niepełnosprawną nie pracuje ani 1 osoba (BAEL), korzystanie ze świadczeń; Własne doświadczenia: pobieranie świadczenia przed ukończeniem edukacji (renta socjalna), orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy.

5 System rentowy System o wieloletniej historii, w dużej mierze projektowany w innych warunkach, powolna ewolucja (vide zmiana ustawy o rencie socjalnej). Świadczenie rentowe dla osób niezdolnych do pracy (art uerfus, art. 4 ust. 1 urs). Niezdolność do pracy oznacza jednak możliwość pracy w warunkach pracy chronionej, na przystosowanych stanowiskach lub w telepracy (art. 4 ust. 5 urzszon). Taka praca nie stanowi przeszkody w orzeczeniu o niezdolności do pracy (art. 13 ust. 4 uerfus, art. 15 pkt 1 urs). Jak zdefiniować / zmierzyć zdolność do pracy? Kiedy podjęcie pracy oznacza zdolność do pracy?

6 Strategie młodych osób niepełnosprawnych Racjonalne, bezpieczne (lepszy wróbel w garści ): Wskaźnik zatrudnienia w wieku 25-34: 27,4% (pełnosprawni: 73,4%), nie pracuje ~3/4 osób. Wskaźnik zatrudnienia w gospodarstwach 1-osobowych: 7,4%. Pułapka świadczeniowa odstrasza od podejmowania pracy. Podjęcie pracy zwiększa obawy przed negatywnym wpływem pracy na świadczenie. Skala zjawiska. ~300 tys. osób pobiera rentę socjalną.

7 Pułapka świadczeniowa* (1/4) Obawa przed powtórnym wezwaniem przed komisję: ~58%. 25,6% 13,3% 11,5% 32,0% 17,7% Zdecydowanie nie Raczej nie Nie wiem Raczej tak Zdecydowanie tak * Badanie pułapki świadczeniowej, FIRR ze środków PFRON, 2011 r.

8 Pułapka świadczeniowa (2/4) Obawa przed odebraniem lub pogorszeniem orzeczenia: 53%.

9 Pułapka świadczeniowa (3/4) Obawa przed pomniejszeniem lub zawieszeniem renty (tego obszaru dotykała liberalizacja urs): ~32%.

10 Pułapka świadczeniowa (4/4) Obawy wobec pułapki świadczeniowej wyraża większość osób niepełnosprawnych bez względu na: (i) status na rynku pracy, (ii) pobieranie lub nie świadczeń, (iii) rodzaj świadczenia. Nieznajomość przepisów nie zmniejsza zjawiska. Obecny status: Ryzyko zmierzenia się z nieokreślonością procesu orzekania i Ewentualna utrata statusu osoby niepełnosprawnej, zwłaszcza z tytułu podjęcia pracy są czynnikami demotywującymi do pracy i zachęcają do asekuracyjnych postaw (bierności zawodowej).

11 Propozycja rozwiązania Zastąpienie renty z tytułu niezdolności do pracy dwoma świadczeniami: Stałą rentą rekompensującą wyższe koszty funkcjonowania, Wygasającym odpowiednikiem zasiłku dla bezrobotnych. Zalety: Proste orzekanie (jak obecnie przez pzon), Podjęcie pracy nie ma wpływu na rentę, Wygasający zasiłek zachęca do starania się o pracę, Zasadniczo każdy jest zdolny do pracy (w różnym wymiarze, z różną intensywnością), bardziej podmiotowe podejście, Zgodność z odczuciem społecznym wsparcie osób niepełnosprawnych bez względu na pracę, Tańszy system dla państwa, motywujący dla obywateli.

12 Kontakt: Aleksander Waszkielewicz tel Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego Kraków: tel , faks Warszawa: tel , faks Organizacja Pożytku Publicznego Twój 1% wykorzystamy na pożyteczne cele Nr konta

Podobne dokumenty

Wszystko jasne. Dostępność i jakość edukacji dla uczniów niepełnosprawnych Wnioski i rekomendacje

Wszystko jasne. Dostępność i jakość edukacji dla uczniów niepełnosprawnych Wnioski i rekomendacje dr Paweł Kubicki, Rzecznik uczniów niepełnosprawnych Stowarzyszenie Nie-Grzeczne Dzieci Warszawa, 31.01.2012