Edukacja sześciolatków: obowiązek szkolny, dojrzałość i adaptacja szkolna

Transkrypt

1 Centrum Doskonalenia Nauczycieli Biblioteka Pedagogiczna w Pile Edukacja sześciolatków: obowiązek szkolny, dojrzałość i adaptacja szkolna Bibliografia w wyborze za lata Opracowanie: Magdalena Gutowska

2 Od 1 września 2014 roku dzieci sześcioletnie zostaną objęte obowiązkiem szkolnym i rozpoczną naukę. Ministerstwo Edukacji Narodowej rozpoczyna działania informacyjne. Do szkół, przedszkoli, poradni psychologiczno-pedagogicznych i rodziców w najbliższych dniach wysłane zostaną plakaty, listy i ulotki zawierające m.in. z informacje o tym, jak sprawdzić, czy dziecko jest gotowe by pójść do szkoły. Do samorządów trafi z kolei prośba o zorganizowanie takich działań, dzięki którym rodzice dzieci 6-letnich i same sześciolatki będą mogły jak najlepiej zapoznać się z warunkami w szkole i poznać przyszłych wychowawców (spotkania w szkołach, dni otwarte, wspólne lekcje, wycieczki do szkoły). Chcąc wspierać szkoły i samorządy w tym zakresie przygotowaliśmy spis literatury na temat edukacji sześciolatków. Bibliografia obejmuje książki i artykuły z czasopism pedagogicznych z lat oraz materiały dostępne w Internecie. Wszystkie publikacje znajdują się w zbiorach Biblioteki Pedagogicznej w Pile. Książki: Czy twoje dziecko jest przygotowane na spotkanie ze szkołą? / Jaroslava Budikova, Patricie Krusinova, Pavla Kuncova ; tł. Izabela Mroczek- Gliwice : Wydaw. HELION, Sygnatura: 98971, Diagnoza przedszkolna gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole / Iwona Wąsik, Lucyna Klimkowska.- Gdańsk : Wydawnictwo HARMONIA, Sygnatura: Diagnoza psychopedagogiczna : podstawowe problemy i rozwiązania / Ewa Jarosz, Ewa Wysocka.- Warszawa : Wydawnictwo Akademickie "Żak", Sygnatura: 96275, Doradca nauczyciela sześciolatków : badanie gotowości szkolnej sześciolatków : materiały metodyczne dla nauczycieli oprac. w wyniku projektu "Badanie gotowości szkolnej sześciolatków" zrealizowanego w CMPP-P.- Warszawa : Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, Sygnatura: , Edukacja i reforma: mój uczeń przekracza próg szkolny: profilaktyka niepowodzeń szkolnych sześcio- siedmio- i dziewięcio-dziesięciolatków / red. Jadwiga Kędzierska. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2005 Sygnatura: Edukacja to więcej niż uczenie się : przedszkole i szkoła w dialogu / pod red. Andreasa Neidera ; z jęz. niem. przeł. Michał Głażewski.- Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls",

3 Sygnatura: Gotowość szkolna dzieci sześcioletnich / Barbara Wilgocka-Okoń.- Warszawa : Wydawnictwo Akademickie "Żak", Sygnatura: 91757, 91758, Każdy przedszkolak dobrym uczniem w szkole / Barbara Zakrzewska.- Wyd.3.- Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Sygnatura: , Leksykon psychologii rozwoju człowieka. T. 1, [A-M] / Lucyna Bakiera, Żaneta Stelter.- Warszawa : "Difin", Sygnatura: /T.1 P Publikacja stanowi uporządkowany zbiór terminów stosowanych w psychologii rozwoju człowieka. Leksykon obejmuje ponad tysiąc haseł, które zostały opracowane w oparciu o długotrwałą i wnikliwą analizę literatury naukowej z zakresu psychologii. Oprócz wyjaśnień i niezbędnych komentarzy praca zawiera etymologię oraz tłumaczenie terminów na język angielski. Zamieszczone w opracowaniu ryciny stanowią uzupełnienie wyjaśnianych pojęć. Moje dziecko w szkole : poradnik dla rodziców i wychowawców / Ewa Góralczyk [oraz poszczeg. rozdz. oprac. Ewa Kozłowska et al.]- Warszawa : Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, 2008 Sygnatura: P Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna : badania, opinie, inspiracje / pod red. nauk. Małgorzaty Karwowskiej-Struczyk, Doroty Sobierańskiej, Magdaleny Szpotowicz.- Warszawa : Wydawnictwo Akademickie Żak, Sygnatura: W ostatnim dwudziestoleciu, począwszy od przemian ustrojowych w 1989 roku, było wiele prób zmierzających do udoskonalenia polskiej edukacji. Zaczęło się od 1992 r., czyli przekazania zarządzania edukacją władzom lokalnym. Później w latach 1999 i 2009 nastąpiły jej kolejne reformy. Autorzy tego tomu, który poświęcony jest edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej należą do grupy osób, których wiedza i działalność zawodowa wpływają na rozwój oświaty w Polsce. Jak widzą ten problem z perspektywy dnia dzisiejszego, zobaczą czytelnicy w tej publikacji. Znajdują się tu teksty analityczne i krytyczne, oceniające między innymi ostatnie działania reformatorów, wskazujące dalsze kierunki rozwoju oświaty w Polsce, zaczynając od spraw najważniejszych relacji nauczyciela z dziećmi i umiejętnej współpracy nauczycieli z rodzicami. W sumie teksty prezentują współczesny obraz edukacji oferowanej dzieciom od 3. do 10. roku życia, proponują jednocześnie stałą debatę na temat jej dalszego rozwoju. Przygotowanie przedszkolaka do szkoły / Beata Nadolna.- Poznań : Drukarnia i Księgarnia Świętego Wojciecha, Sygnatura: ,

4 Psychopedagogiczne aspekty rozwoju i edukacji małego dziecka / pod. red. Teresy Parczewskiej.- Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Sygnatura: Problematyka proponowanej publikacji w całości mieści się w edukacji dziecka. Stanowi zwarty, konsekwentny blok tematyczny z odniesieniem w szczegółowych tekstach do różnych zagadnień związanych z rozwojem i edukacją dziecka. Praca zbiorowa składa się ze wstępu oraz trzech części: 1. Podstawy i uwarunkowania rozwoju małego dziecka (cztery artykuły); 2. Sposoby rozwijania wielokierunkowej aktywności małego dziecka (cztery artykuły); 3. Diagnoza psychopedagogiczna małego dziecka - problemy i rozwiązania praktyczne (2 artykuły). Skala Gotowości Edukacyjnej Pięciolatków (SGE-5) : obserwacyjna metoda dla nauczycieli / Elżbieta Koźniewska, Andrzej Matuszewski, Elżbieta Zwierzyńska.- Warszawa : Ośrodek Rozwoju Edukacji, Sygnatura: , Poradnik edukacyjny upowszechniający wiedzę o kształtowaniu kompetencji i postaw społecznych w świecie, w warunkach procesów globalizacji i internacjonalizacji. Znakomita pomoc metodyczna ułatwiająca zarówno budowanie poczucia podmiotowości i wolności, jak i wychowanie w duchu demokracji i poszanowania ponadczasowych wartości ogólnoludzkich. Autobiografia wskazuje potrzebę prowadzenia dialogu międzykulturowego. Na przykładzie spotkania ludzi reprezentujących różne grupy narodowe, etniczne czy religijne pokazuje, jak czerpać korzyści z tego zdarzenia, by stało się przyczyną głębszego zrozumienia ludzi innych kultur i systemów światopoglądowych, a w konsekwencji - pełnego zaangażowania w rzeczywistość międzykulturową. Publikacja może służyć nauczycielom i rodzicom na zajęciach grupowych lub indywidualnych, w warunkach edukacji formalnej i nieformalnej, a także osobom uczącym się samodzielnie, w celu autodiagnozy. Znacznym rozszerzeniem problematyki dialogu międzykulturowego, zaprezentowanej w książce, jest płyta CD z Autobiografią spotkań międzykulturowych, zawierająca warstwę teoretyczną - w postaci kontekstu i koncepcji, a także praktyczną - w formie kart z pojęciami do dyskusji, ilustracji i ich opisów oraz wskazówek i formularza informacji zwrotnych dla osób wspierających uczenie się: nauczycieli, edukatorów i przedstawicieli organizacji pozarządowych. System integralny w edukacji dziecka. Konteksty i konsekwencje zmian / pod red. Heleny Siwek i Małgorzaty Bereźnickiej. Warszawa: Wydawnictwo Comandor, 2011 Sygnatura: Sześciolatki w Polsce. Diagnoza badanych sfer rozwoju : raport 2006 / aut. Elżbieta Cieśla [i in.] ; Europejski Fundusz Społeczny.- Kielce : Akademia Świętokrzyska im. Jana Kochanowskiego, Sygnatura: Szkolny start dziecka : przygotuj siebie i dziecko do szkolnej przygody! / Małgorzata Wiśniewska-Koszela.- Gliwice : Internetowe Wydawnictwo Złote Myśli, cop Sygnatura:

5 Uczeń wobec szans i zagrożeń edukacyjnych XXI wieku / Pod red. Haliny Gajdamowicz. Łódź: Wydawnictwo UŁ, 2010 Sygnatura: Wspomaganie rozwoju umysłowego oraz edukacja matematyczna dzieci w ostatnim roku wychowania przedszkolnego i w pierwszym roku szkolnej edukacji / pod red. Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej ; [aut. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, et al.].- Warszawa : Wydawnictwo Edukacja Polska, Sygnatura: Ostatni rok wychowania przedszkolnego i pierwszy rok nauki szkolnej na długie lata wyznaczają przebieg edukacji na rozwój dziecięcych zdolności matematycznych. W tym czasie tworzone są fundamenty, na których buduje się system wiadomości i umiejętności matematycznych. W książce tej wyjaśniamy, w jaki sposób można kierować rozwojem umysłowym oraz kształtować wiadomości i umiejętności matematyczne dzieci w ostatnim roku wychowania przedszkolnego i w pierwszym roku nauki szkolnej. Zawiera ona podstawy psychologiczne i pedagogiczne, metody diagnozowania dziecięcego rozumowania, program edukacyjny uwzględniający zalecenia podstaw programowych oraz opisy sytuacji zadaniowych. Analiza szkolnych losów dzieci, których edukacja prowadzona była według zaleceń zawartych w tej książce, wykazała, że ich umiejętności matematyczne były o wiele większe niż rówieśników. Lepiej też radziły sobie w pozostałych zakresach. [prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska] Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze dla dzieci, które rozpoczną naukę w szkole : podstawy psychologiczne i pedagogiczne oraz zabawy i sytuacje zadaniowe sprzyjające intensywnemu wspomaganiu rozwoju umysłowego i kształtowaniu ważnych umiejętności / Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, Ewa Zielińska.- Warszawa, Wydawnictwo Edukacja Polska Sp.z o.o Sygnatura: Książka przeznaczona jest dla nauczycieli i rodziców, którzy chcą zapewnić dziecku lepsze szanse edukacyjne. Jest to źródło wiedzy przydatnej do prowadzenia zajęć dydaktyczno - wyrównawczych z dziećmi, które nie osiągnęły jeszcze pełnej gotowości do podjęcia nauki w klasie pierwszej. Dzięki publikacji nauczyciele i rodzice pogłębią i uporządkują swoją wiedzę na temat oczekiwań, którym musi sprostać dziecko, aby być dobrym uczniem. Książka tłumaczy także, w jaki sposób poprzez proces uczenia się można korzystnie wpływać na rozwój dziecka oraz w jaki sposób opracować program wspomagania rozwoju umysłowego dziecka. Pozycja ma charakter przystępnie napisanego podręcznika. Zawiera psychologiczne i pedagogiczne podstawy oraz zabawy i sytuacje zadaniowe sprzyjające intensywnemu wspomaganiu rozwoju umysłowego. Prezentowane zajęcia z dziećmi opracowane są tak, aby można je realizować w domu, w przedszkolu, a także w szkole. Artykuły: Dojrzałość szkolna: Badanie dojrzałości szkolnej / Marzena Oterman. // Życie Szkoły , nr 6, s

6 Badanie gotowości szkolnej sześciolatków / Elżbieta Koźniewska. // Wychowanie w Przedszkolu , nr 3, s Co dalej Sześciolatku? / Danuta Waloszek. // Nowe Horyzonty Edukacji , nr 1, s Co z tą dojrzałością szkolną? : problemy związane ze zmianami w organizacji edukacji wczesnoszkolnej / Małgorzata Żytko // Meritum , nr 1, s Czy zabieramy dzieciństwo sześciolatkom? / Hanna Liberska, Mirosława Matuszewska. // Psychologia w Szkole , nr 4, s Czynniki warunkujące osiągnięcie dojrzałości szkolnej / Dagmara Salamon. // Wszystko dla Szkoły , nr 1, s. 5. Diagnozowanie sześciolatków / Alicja Nagrodzka, Ewa Pieniężna. // Edukacja i Dialog , nr 3, s Dojrzałość emocjonalna a dojrzałość szkolna / Elżbieta Uchmanowicz. // Wychowawca , nr 1, s Dojrzałość emocjonalna dzieci sześcioletnich do podjęcia nauki / Aleksandra Skowrońska. // Życie Szkoły , nr 7, s Dziecko idzie do szkoły / Małgorzata Taraszkiewicz, Zuzanna Taraszkiewicz. // Gazeta Szkolna. 2005, nr 27/28, s Dziecko idzie do szkoły. Cz.2 / Małgorzata Taraszkiewicz, Zuzanna Taraszkiewicz. // Gazeta Szkolna. 2005, nr 29/30, s Dziecko sześcioletnie a reforma szkolna / Barbara Nowicka. // Nauczyciel i Szkoła , nr 3, s Dziecko sześcioletnie u progu nauki szkolnej / Aldona Kopik. // Wychowanie w Przedszkolu , nr 9, s Głos psychologa dziecięcego w sprawie edukacji szkolnej 6-latków / Ewa Czowicka // Dyrektor Szkoły , nr 6, s Gotowość zdrowotna dziecka do podjęcia nauki wybrane zagadnienia / Aleksandra Wolny Niedzielska. // Nauczanie Początkowe. Kształcenie zintegrowane. 2011/2012, nr 1, s

7 Informacja o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole / Ewa Zielińska // Bliżej Przedszkola. 2012, nr 10, s Jakie są oczekiwania rodziców dzieci sześcioletnich wobec szkoły? / Monika Jurewicz. // Nowa Szkoła , nr 3, s Komunikacja z sześciolatkiem jak mówić, żeby nas słuchał / Ewa Nowak // Głos Pedagogiczny. 2012, nr 10, s Kształtowanie gotowości dziecka do szkoły / Klaudia Paszkiewicz, Dominika Rogalska, Anita Stanisławiak, Katarzyna Zaremba // Wychowanie w Przedszkolu. 2013, nr 1, s O dojrzewaniu do dojrzałości szkolnej / Wojciech Brejnak. // Życie Szkoły , nr 8, s O przygotowaniu szkół na przyjęcie sześciolatków / Ewa Zielińska // Bliżej przedszkola , nr 3, s Obniżenie wieku szkolnego uczniów / Marian Lelonek. // Nowa Szkoła , nr 4, s Przedszkolak uczniem problem progu szkolnego / Ewa Brańska // Dyrektor Szkoły. 2010, nr 11, s Przygotowanie dziecka przedszkolnego do podjęcia nauki w szkole / Jolanta Słodzińska // Przedszkole. 2007, nr 1, s Przygotowanie dziecka sześcioletniego do roli ucznia (teoretyczny zarys tematu) / Piotr Kowolik. // Nauczyciel i Szkoła , nr 1/2, s Sześciolatek - do szkoły! / Weronika Moczulska. // Edukacja i Dialog , nr 3, s Sześciolatek w szkole / Krystyna Dąbek. // Życie Szkoły , nr 2, s Sześciolatek w szkole. Społeczno-emocjonalne wymiary przejścia edukacyjnego / Anna Kienig // Edukacja , nr 3, s Sześciolatek w szkole? / Anna Rękawek. // Dyrektor Szkoły , nr 12, s Sześciolatek wchodzi w rolę ucznia / Anna Izabela Brzezińska, Joanna Urbańska, Dominika Szymańska. // Dyrektor Szkoły , nr 6, s

8 Sześciolatki - przygotowanie do szkoły / Magdalena Krawczonek. // Dyrektor Szkoły , nr 3, s , 28, Sześciolatki a nauka szkolna / Wojciech Brejnak. // Życie Szkoły , nr 9, s Sześciolatki do szkoły! / Katarzyna Kowalczewska-Grabowska, Agata Rzymełka- Frąckiewicz. // Wychowanie na co dzień , nr 9, s Szkoła dla sześciolatka - świat tajemnic, emocji i odkryć [Dokument elektroniczny] / H. Zielińska // Trendy , nr 1, s Adres wersji elektronicznej: Szkoła już blisko: spotkania przed szkołą w przedszkolu / Beata Bielska // Bliżej Przedszkola. 2011, nr 9, s Wiedza i oczekiwania dzieci sześcioletnich wobec szkoły / Jolanta Flanz. // Wychowanie na co dzień , nr 3, s Wspomaganie rozwoju dzieci w wieku od 5 do 7 lat a ich gotowość do radzenia sobie z wyzwaniami szkoły / Anna I. Brzezińska, Joanna Matejczuk, Anna Nowotnik // Edukacja , nr 1, s Zanim przyjdą (?) sześciolatki / Małgorzata Nowak. // Dyrektor Szkoły , nr 12, s , 29. Obowiązek szkolny: Co dalej Sześciolatku? / Danuta Waloszek // Nowe Horyzonty Edukacji. 2012, nr 1, s Dziecko sześcioletnie a reforma szkolna / Barbara Nowicka // Nauczyciel i Szkoła. 2010, nr 3, s Edukacja AD 2011 : spór o sześciolatki / Lidia Jastrzębska // Nowa Szkoła , nr 1, s. 3-6 Maluchy z poślizgiem / Piotr Skura // Głos Nauczycielski , nr 3, s. 6 Mam 6 lat i co dalej? / Wiesława Mądrowska // Doradca Dyrektora Przedszkola , nr 32, s. 4, 6-10 Na kłopoty sześciolatki / Magdalena Kaszulanis // Głos Nauczycielski , nr 2, s. 4 7

9 O przygotowaniu szkół na przyjęcie sześciolatków / Ewa Zielińska // Bliżej Przedszkola. 2011, nr 3, s Obowiązek szkolny dla sześciolatków przesunięty do 2014 roku Oświatowy , nr 5, s. 10 // Przegląd Obowiązek szkolny - sprawa poważna / Wanda Papuga // Bliżej Przedszkola , nr 4, s Pięciolatek w nowej roli, czyli prawo do wcześniejszej nauki / Krystyna Kamińska // Wychowanie w Przedszkolu. 2011, nr 2, s Sześciolatek na rozdrożu : lata w polskim ustawodawstwie oświatowym / Krystyna Kamińska // Wychowanie w Przedszkolu , nr 1, s Sześciolatek w szkole zadania rodziny i szkoły cz. I / Anna I. Brzezińska, Dominika Szymańska // Remedium. 2012, nr 11, s. 4 5 Sześciolatek w szkole zadania rodziny i szkoły cz. II / Anna I. Brzezińska, Dominika Szymańska // Remedium. 2012, nr 12, s. 4 5 Sześciolatek wchodzi w rolę ucznia / Anna Izabela Brzezińska, Joanna Urbańska, Dominika Szymańska // Dyrektor Szkoły. 2012, nr 6, s Zastrzeżenia i uwagi dotyczące reformy obniżającej wiek szkolny / Urszula Moszczyńska // Dyrektor Szkoły , nr 3, s Adaptacja szkolna: Adaptacja dzieci do środowiska szkolnego - opisy przypadków / Agnieszka Mazur, Izabela Chojnowska - Ćwiąkała. // Nauczanie Początkowe. Kształcenie zintegrowane /2011, nr 4, s Adaptacja dziecka do sytuacji szkolnej / Katarzyna Rychlewska. // Edukacja i Dialog , nr 3, s Adaptacja dziecka do szkoły jako zadanie rozwojowe / Paweł Kurtek, Renata Kurtek. // Nauczanie Początkowe /2007, nr 1, s Dobry start - czyli o trudnej adaptacji szkolnej / Ewa Jonakowska. // Życie Szkoły , nr 8, s Jak pomóc dziecku zaadaptować się w szkole? / Małgorzata Stawiak-Ososińska. // Nauczanie Początkowe /2007, nr 1, s

10 Kompetencje emocjonalne nauczycieli edukacji elementarnej a problemy związane z adaptacją uczniów / Alicja Korzeniecka-Bondar. // Nauczanie Początkowe /2007, nr 1, s Łatwe początki szkolnej inicjacji / Grażyna Rura. // Edukacja i Dialog. 2008, nr 11, s Rola nauczyciela w procesie adaptacji dziecka do szkoły / Agnieszka Kaczmarczyk. // Nauczanie Początkowe /2007, nr 1, s Rola przedszkola i szkoły w adaptacji dziecka / Jadwiga Lubowiecka // Dyrektor Szkoły , nr 12, s. [6-10] dodatek. Scenariusz spotkania adaptacyjnego z dziećmi 6-letnimi objętymi obowiązkiem szkolnym i ich rodzicami/ Anna Szkolak. // Nauczanie Początkowe /2010, nr 2, s Szkolne problemy adaptacyjne / Joanna Edyta Wróbel. // Życie Szkoły , nr 8, s Zanim zostaniesz pierwszakiem / Małgorzata Kowalczyk. // Nauczanie Początkowe /2007, nr 1, s Strony internetowe: Sześciolatek w szkole. Strona dla rodziców: &Itemid=1599 Ośrodek Rozwoju Edukacji. Materiały do pobrania: Mam 6 lat. Materiały MEN : 6&Itemid=296 Strona Kuratorium Oświaty w Katowicach: Sześciolatek w szkole. Fakty i mity: Wybór i opracowanie: Magdalena Gutowska Dział Informacji Pedagogiczno-Bibliograficznej CDN PBP w Pile 9