STRATEGIA ROZWOJU GMINY FIRLEJ

Transkrypt

1 STRATEGIA ROZWOJU GMINY FIRLEJ projekt marzec 2008 roku 1

2 Wstęp...3 Określenie horyzontu czasowego...3 Diagnoza sytuacji...4 Przestrzeń i środowisko... 4 Strefa społeczna...10 Strefa gospodarcza...12 Infrastruktura techniczna...13 Infrastruktura społeczna...17 Zarządzanie...18 Analiza problemów i mocnych stron...20 Misja i wizja strategii...24 Cele strategiczne ( obszary priorytetowe )...24 Cele operacyjne oraz proponowane kierunki działań...25 Zgodność ze strategicznymi dokumentami...27 System wdraŝania i monitorowania...30 Źródła finansowania...32 Opis konsultacji społecznych...33 Wieloletni plan inwestycyjny

3 Wstęp Strategia Rozwoju Gminy jest kluczowym elementem planowania rozwoju lokalnego. Jest to dokument, którego celem jest wskazanie wizji oraz strategicznych kierunków rozwoju Gminy Firlej. Strategia jest podstawowym instrumentem długofalowego zarządzania gminy. Pozwala na zapewnienie ciągłości i trwałości w poczynaniach władz gminy, niezaleŝnie od zmieniających się uwarunkowań politycznych. Strategia umoŝliwia równieŝ efektywne gospodarowanie własnymi, zwykle ograniczonymi zasobami, takimi jak środowisko przyrodnicze, zasoby ludzkie, infrastruktura czy teŝ środki finansowe. Konieczność posiadania aktualnej strategii rozwoju gminy podyktowana jest nie tylko względami praktycznymi dobrego rządzenia, ale równieŝ wynika z uregulowań prawnych, zawartych między innymi w ustawie o samorządzie gminnym czy teŝ ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, w której strategie gmin zostały zaliczone obok strategii rozwoju kraju, strategii sektorowych, strategii rozwoju województw, oraz strategii rozwoju powiatów do kluczowych dokumentów planistycznych, na podstawie których powinna być prowadzona polityka rozwoju kraju (Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, Dz. U. Nr 227, poz. 1658, Art. 9). Strategia rozwoju gminy stanowi równieŝ formalną podstawę do przygotowania i oceny wniosków o finansowanie zadań ze źródeł unijnych. W trakcie prac nad strategią wzięto pod uwagę poprzednią wersję strategii z 2000 roku, wychodząc z załoŝenia, Ŝe dokument ten i stopień jego realizacji powinien stanowić punkt wyjścia do dalszych prac analitycznych. WaŜnym źródłem informacji były równieŝ dane statystyczne, uzyskane głównie z Banku Danych Regionalnych. Określenie horyzontu czasowego ZałoŜono, Ŝe strategia będzie dokumentem średniookresowym, a okres jej realizacji przypadnie na lata Przyjęcie takiego horyzontu czasowego jest zgodne z zaleceniami planistycznymi oraz pozwala na dostosowanie strategii do wymogów wynikających z obowiązującej perspektywy finansowej Unii Europejskiej Z uwagi na dość długi okres obowiązywania strategii, przyjęto, Ŝe musi to być dokument uniwersalny, koncentrujący się na rozwiązaniu najwaŝniejszych problemów rozwojowych gminy i jej mieszkańców. 3

4 Diagnoza sytuacji Przystępując do prac nad Strategią Rozwoju Gminy Firlej dokonano analizy sytuacji społeczno-ekonomicznej oraz potencjału jakim dysponuje Gmina. Analiza uwarunkowań wewnętrznych rozwoju gminy została dokonana w sześciu podstawowych kategoriach, obejmujących takie zagadnienia jak: przestrzeń i środowisko, sfera społeczna i gospodarcza, infrastruktura techniczna i społeczna oraz zarządzenie. Analizę oparto na aktualnych danych statystycznych, starając się opisywać zachodzące trendy i zjawiska w układzie tabelarycznym na przestrzeni ostatnich lat. Przestrzeń i środowisko Gmina Firlej znajduje się w województwie lubelskim, powiecie lubartowskim. Siedzibą gminy jest osada Firlej, leŝąca nad jeziorem o takiej samej nazwie. Gmina zajmuje powierzchnię ha, administracyjnie dzieli się na 20 sołectw. Gmina Firlej graniczy z następującymi gminami : Kamionka, Lubartów, Kock, Ostrówek, Michów. Firlej leŝy na terenie dwóch subregionów Niziny Południowo-Podlaskiej: - we wschodniej części Pradoliny Wieprza, mezoregionu obejmującego szeroką dolinę dolnego Wieprza, - w północno wschodniej części Wysoczyzny Lubartowskiej mezoregionu rozciągającego się równoleŝnikowo pomiędzy znajdującymi się w rejonie Puław lasmi Ŝyrzyńskimi, a porastającymi wododział Wieprza i Tyśmienicy lasami czemiernickimi. Pierwszy z mezoregionów znajduje się w północnej części gminy, drugi w środkowej i południowej części. Zarówno jezioro Firlej, jak i oddalone o 1,5 km jezioro Kunów, usytuowane są w bruździe dolinnej dawnego brzegu Wieprza. 4

5 Źródło: Struktura uŝytkowania gruntów Gmina Firlej jest typową gminą wiejską, a jej gospodarka zdominowana jest przez rolnictwo. Z ogólnej powierzchni ha gruntów, uŝytki rolne zajmują powierzchnię 8 427ha, z tego 6 008ha to grunty orne ( stanowią one 47,4% powierzchni gminy), łąki 1 992ha (15,8%), a pastwiska 200ha ( 1,2%). Lasy i grunty leśne zajmują powierzchnię 3 277ha, z czego 1 514ha to lasy prywatne. Wody zajmują powierzchnie 397ha, co stanowi 3,13% powierzchni gminy. Występuje tu przewaga gleb klasy IV, V i VI klasy bonitacyjnej. Średnia powierzchnia gospodarstwa wg faktycznego stanu uŝytkowania wynosi 2,45ha uŝytków rolnych. 5

6 Tabela 1. Struktura uŝytkowania gruntów w gminie Firlej Lp. Rodzaj uŝytku Powierzchnia w ha Udział procentowy 1 Grunty orne 6 007,54 47,39 2 Sady 47,62 0,38 3 Uzytki zielone 2 191,86 17,29 UŜytki rolne razem 8 247,02 65,06 4 Lasy 3 276,58 25,85 5 Tereny zabudowane 274,66 2,16 6 Tereny komunikacyjne 323,92 2,55 7 Tereny róŝne i nieuzytki 156,30 1,23 8 Wody 397,89 3,13 Powierzchnia ogólna razem ,37 100,00 6

7 Tabela 2. Struktura uŝytkowania gruntów w poszczególnych wsiach gminy Firlej Lp. Nazwa obrębu Pow. ogólna w ha UŜytki rolne Grunty orne Sady Uzytki zielone Lasy i zadrzew ienia Wody Tereny zabudo wane i zurban. Tereny komunik acyjne Tereny róŝne i nieuŝytk i 1 Baran 359,24 274,86 224,17 3,47 47,22 66,03 3,64 8,38 5,64 0,69 2 Bykowszczyzna 310,27 272,93 197,41 1,33 74,19 4,92 21,38 8,38 0,83 1,83 3 Czerwonka Gozdów 277,01 211,80 172,08 3,12 36,60 53,98 3,33 5,67 1,60 0,63 4 Czerwonka Poleśna 186,47 102,94 83,25 0,60 19,09 74,58 0,54 2,84 4,41 1,16 5 Firlej 1244,81 547,31 405,91 3,78 137,62 501,32 91,39 42,06 54,33 8,40 6 Kunów 630,05 358,65 234,48 3,11 121,06 132,16 111,00 9,90 11,62 6,72 7 Łukówiec 657,06 490,43 392,49 2,43 95,60 100,00 16,16 19,21 19,69 11,57 8 Majdan Sobolewski 456,35 408,64 381,13 2,02 25,49 32,85 2,74 6,26 5,81 9 Nowy Antonin 2165,74 536,65 345,08 1,83 189, ,93 18,37 11,58 48,00 44,21 10 PoŜarów 474,64 425,40 272,87 1,71 150,82 5,59 19,22 11,18 9,50 3,75 11 Przypisówka 951,67 665,03 433,14 1,12 230,77 191,31 15,99 38,02 31,06 10,26 12 Serock 1287,56 980,55 630,17 6,06 344,32 170,7 37,93 31,65 47,19 19,54 13 Sobolew 344,62 281,60 253,50 0,94 27,16 46,92 1,14 8,68 5,92 0,36 14 Sobolew Kolonia 277,83 239,21 206,48 4,32 28,41 26,25 0,87 6,55 4,40 0,55 15 Stary Antonin 333,44 265,48 255,01 0,67 9,80 53,40 0,00 7,11 6,32 1,13 16 Sułoszyn 698,90 531,11 399,66 0,57 130,88 122,80 3,56 16,15 16,32 8,96 17 Wola Skromowska 743,41 660,36 395,54 5,62 259,20 0,00 23,06 23,06 23,48 17,36 18 Wólka Mieczysławska 377,51 322,96 301,26 1,99 19,71 34,62 3,14 6,36 7,36 3,07 19 Wólka Rozwadowska 723,74 517,66 324,78 2,15 190,73 150,41 18,31 6,00 19,71 11,65 20 Zagrody Łukówieckie 1760,05 153,45 99,13 0,87 53,45 1,81 6,12 5,20 6,85 2,62 Razem , , ,54 47, , ,58 397,89 274,66 323,92 156,30 7

8 Ocena zasobów surowcowych Baza surowcowa gminy Firlej jest uboga. Ogranicza się do kruszywa naturalnego związanego z czwartorzędem. Są to piaski pochodzenia rzecznego, lodowcowego i eolicznego. Piaski charakteryzują się właściwościami jakościowymi, które dyskwalifikowały je jako surowiec budowlany. Eksploatacja złóŝ prowadzona jest przez miejscową ludność na potrzeby lokalne Surowcem ilastym występującym na obszarze gminy Firlej jest glina zwałowa, często zapiaszczona. Stanowi ona surowiec ceramiczny mało i średnioplastyczny. Gliny występują w postaci nieregularnych płatów o zmiennej miąŝszości. Surowcem energetycznym na omawianym obszarze jest torf. Z udokumentowanego złoŝa Firlej-Antonin na terenie gminy Firlej leŝy 5 pól. Znajdują się one w środkowej części gminy na zachód od jeziora Kunów oraz między jeziorami Kunów i Firlej. Nie są eksploatowane. Gmina Firlej posiada bardzo dobre warunki rozwoju turystyki i rekreacji z uwagi na bliskość Lublina i Lubartowa, oraz dobrze juŝ rozwiniętą bazę obsługi ruchu turystycznego. Obszar gminy daje moŝliwość pobytu na terenie czystym ekologicznie o znacznych walorach krajobrazowych. Środowisko przyrodniczo - kulturowe daje dostęp do czystego powietrza, wody, kontaktu bezpośredniego z florą i fauną. Na terenie Gminy Firlej część północno-zachodnia miejscowości Wola Skromowska i Wólka Rozwadowska - został wyznaczony obszar NATURA 2000 PLH Dolny Wieprz W gminie Firlej istnieje juŝ dobrze wyposaŝona i rozwinięta baza noclegowa. Istnieją równieŝ gospodarstwa agroturystyczne prowadzone przez rolników i ich rodziny. Zasoby wartości kulturowych. Gmina Firlej posiada stosunkowo skromne nasycenie zasobami wartości kulturowych. NaleŜą do nich reprezentujący architekturę sakralną kościół w Firleju p.w. Przemienienia Pańskiego. Świątynia w pierwotnym zamyśle była filią kościoła w Lubartowie, dlatego teŝ posiada niewielkie gabaryty. Jej eklektyczna szata w wysoce uproszczony sposób nawiązuje do barokowej dekoracji kościołów w Lubartowie i Kocku. Kościół Parafialny w Firleju znajduje się w strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej. Do architektury sakralnej zaliczamy równieŝ kapliczki, które na obszarze gminy zachowały się stosunkowo nielicznie. Najstarsze i najciekawsze zachowały się w Przypisówce: 8

9 murowana neogotycka, otoczona niskim pełnym murem z 1909 r. oraz drewniana, współczesna, z rzeźbą przedstawiającą św. Jana Nepomucena z przełomu XIX i XX w. Liczniej zachowały się niedatowane kapliczki powstałe zapewne w latach 60-tych bądź 80-tych XX w. W strefie pośredniej ochrony konserwatorskiej znajduje się układ urbanistyczny Firleja, w swym zrębie ukształtowany w 2 połowie XVI w., z późniejszymi XIXwiecznymi uzupełnieniami. Zwraca uwagę czytelność rozplanowania rynku i sieci ulic stosowana według zasad prawa magdeburskiego. ZbliŜony do kwadratu rynek o wyjątkowo duŝych rozmiarach jak na tak małą miejscowość. Wychodzące z jego naroŝy prostopadłe ulice oraz częściowo zachowane bloki przyrynkowe to rzadki przykład średniowiecznej myśli urbanistycznej. Obszary i obiekty zabytkowe objęte ścisłą ochroną konserwatorską wpisane do Rejestru Zabytków Województwa Lubelskiego, na terenie gminy Firlej: Lp. Nazwa obiektu Miejscowość Numer rejestru zabytków 1. Kościół Parafialny p.w. Przemienienia Pańskiego Firlej Cmentarz powstańców z 1863 r. Sobolew 1008 Obiekty zabytkowe objęte pośrednią strefą ochrony konserwatorskiej figurujące w Ewidencji Dóbr Kultury Województwa Lubelskiego: Num. Nazwa obiektu Miejscowość Układ urbanistyczny Firleja Firlej Dzwonnica w zespole kościelnym Firlej Ogrodzenie kościoła Firlej Brama wejściowa w zespole kościelnym Firlej Urząd Gminy, ob. Biblioteka Firlej Dom, Cmentarna 3 Firlej Cmentarz parafialny Firlej Kapliczka z rzeźbą św. Jan Nepomucen Przypisówka Kapliczka murowana Przypisówka Układ droŝny wsi Serock Cmentarz kolonistów niemieckich Sobolew-Piaski Mleczarnia w d. zespole folwarcznym Wola Skromowska Zespół dworsko-parkowy Budy Dwór w zespole dworsko-parkowym Budy Stolarnia ob. dom mieszkalny w zespole dworskoparkowym Budy Kapliczka Zagrody Łukowieckie 9

10 Strefa społeczna Dane demograficzne dotyczące Gminy Firlej: J. m STAN LUDNOŚCI I RUCH NATURALNY Ludność wg miejsca zameldowania/zamieszkania i płci ogółem stałe miejsce zameldowania stan na 31 XII ogółem osoba męŝczyźni osoba kobiety osoba Ruch naturalny wg płci Urodzenia Ŝywe ogółem osoba męŝczyźni osoba kobiety osoba Zgony ogółem ogółem osoba męŝczyźni osoba kobiety osoba Przyrost naturalny ogółem osoba męŝczyźni osoba kobiety osoba MałŜeństwa ogółem para Wskaźnik obciąŝenia demograficznego ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 75,5 72,5 71,5 ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osoba 78,0 82,4 81,6 ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 33,1 32,8 32,1 Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem w wieku przedprodukcyjnym % 24,2 23,0 23,0 w wieku produkcyjnym % 57,0 58,0 58,3 w wieku poprodukcyjnym % 18,9 19,0 18,7 Ludność wskaźniki modułu gminnego ludność na 1 km2 osoba kobiety na 100 męŝczyzn osoba małŝeństwa na 1000 ludności para 4,7 6,0 4,6 urodzenia Ŝywe na 1000 ludności osoba 8,7 11,3 9,8 zgony na 1000 ludności osoba 12,0 15,2 15,7 przyrost naturalny na 1000 ludności osoba -3,3-4,0-5,9 MIGRACJE WEWNĘTRZNE I ZAGRANICZNE Migracje na pobyt stały gminne wg typu, kierunku i płci migrantów zameldowania w ruchu wewnętrznym ogółem osoba męŝczyźni osoba

11 kobiety osoba zagranica ogółem osoba męŝczyźni osoba kobiety osoba wymeldowania w ruchu wewnętrznym ogółem osoba męŝczyźni osoba kobiety osoba zagranica ogółem osoba męŝczyźni osoba kobiety osoba saldo migracji w ruchu wewnętrznym ogółem osoba męŝczyźni osoba kobiety osoba zagranica ogółem osoba męŝczyźni osoba kobiety osoba Migracje na pobyt stały gminne wg typu i kierunku zameldowania ogółem osoba miasta osoba wieś osoba zagranica osoba wymeldowania ogółem osoba miasta osoba wieś osoba zagranica osoba Rynek pracy Bezrobocie jest problemem społecznym, wynikłym z przeobraŝeń gospodarczych kraju. Obowiązująca reguła popytu i podaŝy powoduje, Ŝe równieŝ w sferze zatrudnienia są jednostki i grupy społeczne, na pracę których nie ma zapotrzebowania. Bezrobocie strukturalne pogłębia się w wyniku długiej recesji polskiej gospodarki rolnej (bezrobocie koniunkturalne). Jedną ze sfer najbardziej dotkniętych bezrobociem jest rolnictwo, gdzie szczególnie dotkliwe jest bezrobocie ukryte, zwane teŝ agrarnym (właśnie od częstego występowania w rolnictwie). Niska opłacalność towarów i produktów rolnych w połączeniu ze słabą jakością gleb oraz wysoko oprocentowanymi kredytami inwestycyjnymi powoduje, iŝ następuje starzenie i wyludnianie się 11

12 wsi. Tradycyjne uprawy i hodowla wymagają duŝych nakładów finansowych, czasu oraz pracy w niesprzyjających warunkach. Bez subwencjonowania lub dotowania (jak w państwach Europy Zachodniej UE) nie są konkurencyjne wobec produktów i towarów napływających z zewnątrz. J. m BEZROBOCIE Bezrobotni zarejestrowani wg płci ogółem osoba męŝczyźni osoba kobiety osoba Strefa gospodarcza Gmina Firlej ze względu na niekorzystne warunki nie osiągnęła znaczącego rozwoju gospodarczego. Dominującym działem gospodarki jest rolnictwo, gleby w gminie Firlej charakteryzują się słabą jakością. Brak ośrodków miejskich i uciąŝliwego przemysłu pozwala się rozwijać agroturystyce i gospodarstwom ekologicznym. Na terenie gminy zarejestrowanych jest ok. 200 podmiotów gospodarczych, 100 spośród nich prowadzi działalność handlową i gastronomiczną, obsługując przybywających nad jeziora wczasowiczów. Pozostałe firmy działają w sektorze usług, głównie budowlanych i transportowych. Funkcjonują takŝe pojedyncze zakłady usługowe: tartak, stacja paliw, rozlewnia gazu, wytwórnia pasz. J. m PRACUJĄCY W GŁÓWNYM MIEJSCU PRACY Pracujący wg płci ogółem osoba męŝczyźni osoba kobiety osoba Podmioty gospodarcze: J. m PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp państwowe i samorządowe jednostki prawa budŝetowego ogółem jed.gosp przedsiębiorstwa państwowe jed.gosp spółki handlowe jed.gosp spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed.gosp państwowe i samorządowe jednostki prawa budŝetowego, gospodarstwa pomocnicze jed.gosp

13 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą jed.gosp spółki handlowe jed.gosp spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed.gosp spółdzielnie jed.gosp fundacje jed.gosp stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKCJI PKD Jednostki zarejestrowane ogółem ogółem jed.gosp sektor publiczny jed.gosp sektor prywatny jed.gosp Infrastruktura techniczna Infrastruktura techniczna umoŝliwia funkcjonowanie wszystkich dziedzin gospodarki gminnej. Poziom infrastruktury technicznej mierzony róŝnymi wskaźnikami jest jednym z najwaŝniejszych wyznaczników poziomu rozwoju gminy. UKŁAD DROGOWO - KOMUNIKACYJNY Do podstawowego układu dróg w gminie Firlej naleŝą : - droga krajowa nr 19 - drogi powiatowe - drogi gminne - drogi rolnicze Zestawienie długości dróg na terenie gminy Firlej Długość W tym utwardzone Droga krajowa nr 19 14,000 14,000 Drogi powiatowe 68,145 36,315 Drogi gminne 88,675 9,057 Drogi rolnicze 237,190 0 Razem 408,010 59,372 Dominujące znaczenie na funkcjonalność sytemu komunikacyjnego na terenie Gminy Firlej wywiera droga krajowa nr 19 Białystok-Lublin-Rzeszów. Stanowi ona połączenie Gminy Firlej z centrami administracyjnymi powiatu, województwa, a takŝe kraju. 13

14 Istniejące na terenie gminy drogi powiatowe i gminne mają za zadanie przejęcie ruchu lokalnego a co za tym idzie połaczenie miejscowości Gminy Firlej i powiatu lubartowskiego. NaleŜy zaznaczyć Ŝe tylko 53,3% dróg powiatowych i 10,2% dróg gminnych posiada nawierzchnię utwardzoną. Samorząd Gminy Firlej upatruje duŝe szanse rozwoju oraz poprawienia dostępności komunikacyjnej w wyniku prac polegających na przebudowie drogi krajowej nr 19 do parametrów drogi ekspresowej. W wyniku realizacji tej inwestycji powstaną nowe mosty na rzece Wieprz i Tyśmienica oraz zostaną wybudowane obwodnice Firleja i Woli Skromowskiej. Realizacja przedmiotowej inwestycji doprowadzi do reglamentacji ruchu na tej drodze. Dostępność drogi dla mieszkańców odbywać się będzie tylko poprzez węzły drogowe. Większego znaczenia nabiorą drogi powiatowe i gminne zapewniające sprawne poruszanie się pomiędzy miejscowościami Powiatu Lubartowskiego. Samorząd Gminy Firlej widzi konieczność modernizacji następujących dróg powiatowych jako alternatywy dla ruchu lokalnego: L Firlej Przypisówka Lubartów, L Antonin Nowy- Łukówiec Sułoszyn, L Firlej Kamionka, L Sułoszyn śurawinie Kolonia Ostrówek, Budowy i modernizacji wymagają równieŝ następujące drogi gminne: L, L, L, L, L w miejscowości Firlej ( ulice Sportowa, Spacerowa, Nadjeziorna, Krótka, Urwańska, Wesoła Łąkowa, Zakościelna, Łukówiecka, Klonowa, Kasztanowa, Błonie, Tylna ) L i L w miejscowości Wola Skromowska L w miejscowości Wólka Mieczysławska L - Sułoszyn Pólki granica gminy Ostrówek, L Serock Pólki. Stworzenie opisanego systemu drogowego będzie uŝyteczne nie tylko dla mieszkańców Gminy Firlej i gmin sąsiednich, ale równieŝ dla ciągle zwiększającego się ruchu turystycznego. ENERGIA ELEKTRYCZNA Energia elektryczna stanowi podstawowe źródło energetyczne. Na terenie gminy wszystkie zakłady, instytucje i gospodarstwa rolne są zelektryfikowane. NaleŜy podkreślić, iŝ wraz z postępem technicznym wzrasta zapotrzebowanie na pobór mocy z sieci elektrycznej. W celu zabezpieczenia wzrastającego zapotrzebowania na energie elektryczną będą podejmowane przedsięwzięcia o charakterze inwestycyjnym. W najbliŝszej przyszłości naleŝy przewidzieć strefy ochronne dla następujących linii elektrycznych : - WN /wysokiego napięcia/, której długość wynosi 8 km; - SN / średniego napięcia/ - długość 89 km - NN / niskiego napięcia/ - długość 130 km 14

15 TELEKOMUNIKACJA Teren gminy obsługiwany jest obecnie przez centrale automatyczne w Firleju i Kocku. Inwestycje zrealizowane przez Telekomunikację Polską SA doprowadziły do nasycenia rynku telefonii stacjonarnej. W związku z postępującym rozwojem technologicznym na terenie Gminy Firlej zostały zlokalizowane nadajniki sieci telefonii komórkowej. Poza podstawowymi usługami mogą one w chwili obecnej świadczyć usługi przesyłania danych GPRS, EDGE. Problemem wymagającym rozwiązania jest dostępność do szerokopasmowego internetu. Ze względu na braki w infrastrukturze z usługi tej moŝe w chwili obecnej korzystać ok 20% mieszkańców gminy. GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA Zaopatrzenie mieszkańców gminy Firlej w wodę odbywa się za pomocą systemu sieci wodociągowej. Sieć wodociągowa zasilana jest z dwóch ujęć wody: 1. FIRLEJ - wydajność m 3 /d - dwie studnie głębinowe o głębokości 70 m - technologia oczyszczania wody woda bez uzdatniania podawana do sieci (gdy zajdzie potrzeba stosowane jest chlorowanie chloratory C-52 szt 2), - główne elementy zbiorniki wyrównawcze 2 x 100 m 3 2. SEROCK - wydajność- 648 m 3 /d - dwie studnie głębinowe o głębokości 70 m - technologia oczyszczania wody woda podlega odŝelazianiu 3 szt odŝelaziaczy zamkniętych (gdy zajdzie potrzeba stosowane jest chlorowanie chlorator C-52 ), - główne elementy zbiorniki wyrównawcze 2 x 150 m 3 Długość sieci wodociągowej wynosi - 129,2 km. Sieć wykonana jest z PCV. Liczba i długość przyłączy: 1799 szt 60,0 km Etapy realizacji sieci wodociągowej na ternie Gminy Firlej: ,5km - Firlej ,7 km - Serock ,2 km - Czerwonka Gozdów, Przypisówka ,8 km - Kunów, Łukówiec, Zagrody Łukówieckie, Nowy Antonin, Stary Antonin, Kunów, Bykowszczyzna, Wólka Rozwadowska, Wola Skromowska, Sułoszyn, PoŜarów ,5 km - Wólka Mieczysławska, Czerwonka Poleśna, Kolonia Sobolew, Sobolew 15

16 W ostatnich latach rozbudowywana jest sieć wodociągowa w m. Firlej. Wykonano 3,5 km sieci na powstających nowych osiedlach mieszkaniowych System odbioru ścieków funkcjonuje w oparciu o oczyszczalnię ścieków w Firleju. Gmina Firlej posiada pozwolenie wodnoprawne nr RLŚ.III.6223/10/2005 z dnia r. na uŝytkowanie oczyszczalni biologicznej typu BIOBLOK. System sieci kanalizacyjnej ogólnospławny, technologia: grawitacyjna, tłoczna, podciśnieniowa. Długość sieci m z tego: grawitacyjna podciśnieniowa ciśnieniowa rurociąg toczny Ilość przyłączy długość z tego: Jednorodzinne długość Pozostałe - 29 długość Niezabudowane - 40 długość ilość ścieków odbieranych systemem kanalizacji sanitarnej ogółem [m3/rok] z tego gosp. indywidualne pozostałe Etapy realizacji sieci kanalizacyjnej: 1998 rok oddano do uŝytkowania sieć w m. Firlej mb 2001 rok wykonano sieć na Osiedlu Serock 435 mb 2003 rok wykonano sieć w m. Przypisowa mb 2004 rok rozbudowano sieć na Osiedlu Serock 872 mb Zarządzeniem nr 8 z dnia 19 marca 2007 roku Wojewoda Lubelski wyznaczył aglomeracja Firlej o równowaŝnej liczbie mieszkańców Aglomerację tworzą miejscowości Firlej, Przypisówka oraz południowazachodnia część miejscowości Serock. Problemami wymagającymi rozwiązania są: - budowa sieci kanalizacji sanitarnej w osiedlu mieszkaniowym Firlej, - budowa sieci kanalizacji dla osiedla letniskowego Serock nad Jeziorem Firlej, - budowa sieci wodociągowej w miejscowościach Firlej, Przypisówka, Baran, Czerwonka Gozdów, Czerwonka Poleśna, Kunów, Majdan Sobolewski, Wólka Rozwadowska 16

17 Infrastruktura społeczna Na terenie gminy Firlej w roku szkolnym 2007/2008 funkcjonują następujące szkoły: 1. Zespół Szkół w Firleju w skład którego wchodzą: - Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Firleju - Gimnazjum w Firleju - Liceum Profilowane - Liceum Ogólnokształcące - Policealna Szkoła Zawodowa Zespół Szkół w Firleju posiada 485 uczniów, 48 nauczycieli oraz 14 pracowników fizycznych 2. Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Woli Skromowskiej uczniów, 14 nauczycieli, 4 pracowników fizycznych. 3. Publiczna Szkoła Podstawowa w Przypisówce prowadzona przez osobę fizyczną 33 uczniów, 8 nauczycieli, 1 pracownik fizyczny. 4. Publiczna Szkoła Podstawowa w Nowym Antoninie prowadzona przez Stowarzyszenie 51 uczniów, 10 nauczycieli, 2 pracowników fizycznych. Potrzeby dotyczące infrastruktury edukacyjnej: Firlej potrzeby: zakończenie budowy II części dydaktycznej, budowa sali gimnastycznej Wola Skromowska - zły stan techniczny budynku - wymagana inwestycja - budowa nowej szkoły Na terenie gminy Firlej opiekę zdrowotno - profilaktyczną sprawują dwa Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej w Firleju i w Woli Skromowskiej. Praktyki medyczne odbywają się w budynkach stanowiących własność Gminy Firlej. Budynki nie spełniają wymagań Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia ZOZ W Firleju funkcjonują 2 apteki. 17

18 KULTURA NajpręŜniejszym ośrodkiem kulturalnym w gminie Firlej jest Gminna Biblioteka Publiczna. Specyfika działalności Gminnej Biblioteki Publicznej w Firleju polega na tym, Ŝe poza funkcją biblioteczną pełni ona równieŝ funkcję Domu Kultury, Gminnego Centrum Informacji, Punktu Informacji Turystycznej oraz inicjatora przedsięwzięć społeczności lokalnej. W roku 2007 Biblioteka posiadała 1298 czytelników, 5699 osób skorzystało z działalności Gminnego Centrum Informacji i 4613 osób skorzystało z Punktu Dostępu do Internetu. W latach Gminna Biblioteka Publiczna w Firleju była zaangaŝowana w realizację następujących projektów: -Gminne Centrum Informacji - dofinansowanie ze środków Ministerstwa Gospodarki i Pracy, - Rowerem po Gminie Firlej we współpracy z Ochotniczą StraŜą PoŜarną w Firleju - finansowany z dotacji Fundacji Wspomagania Wsi, - Poznajmy siebie - integracja społeczności Lubelszczyzny i Rejonu Kowelskiego. Projekt był dofinansowany w ramach Programu Sąsiedztwa Polska Białoruś - Ukraina INTERREG IIIA/TACIS CBC przy udziale Stowarzyszenia Samorządów Euroregionu Bug, - Nasza Świetlica wspólnie z Ochotniczą StraŜą PoŜarną w Serocku, - Transgraniczny sport, kultura i wypoczynek nad Jeziorem Firlej równieŝ dofinansowany ze środków Programu Sąsiedztwa Polska Białoruś - Ukraina INTERREG IIIA/TACIS CBC, - Kalejdoskop naszych marzeń -organizacja ferii dla dzieci z dotacji Fundacji Wspomagania Wsi, - Chodź pokaŝę Ci przeszłość - we współpracy z Ochotniczą StraŜą PoŜarną w Firleju - finansowany z dotacji Fundacji Wspomagania Wsi. Biblioteka posiada woluminów. Z biblioteki korzysta 1209 czytelników, w tym 581 osób, to czytelnicy do lat 15. Biblioteka organizuje szereg imprez środowiskowych : zajęcia plastyczne, konkursy literackie, wyświetlanie filmów na video, wystawy, wyjazdy do kina i teatru itd. Gminna Biblioteka Publiczna posiada 2 filie w Woli Skromowskiej i w Sobolewie. Czynnikiem ograniczającym sprawną działalność kulturalną jest skromna baza lokalowa. Gmina Firlej przygotowała projekt rozbudowy budynku biblioteki. Zarządzanie Zdolność Gminy Firlej do skutecznego rządzenia i przezwycięŝania 18

19 problemów rozwojowych stanowi obecnie jedno z głównych wyzwań samorządów lokalnych w Polsce. W niniejszej analizie skoncentrowano się na omówieniu najwaŝniejszych czynników decydujących o jakości rządzenia w gminie, tj.: zdolności inwestycyjnej gminy, planowaniu strategicznym i promocji gminy oraz zaangaŝowaniu kapitału społecznego w proces rządzenia. BudŜet gminy Firlej w latach J. m DOCHODY BUDśETÓW GMIN Dochody budŝetów gmin ogółem zł , , ,12 Środki na dofinansowanie własnych zadań pozyskane z innych źródeł ogółem ogółem zł , , ,75 inwestycyjne zł ,75 z budŝetu UE ogółem zł ,75 inwestycyjne zł ,75 Dochody na 1 mieszkańca ogółem zł 1 849, , ,79 dochody własne zł 417,83 398,13 426,94 dochody własne - dochody podatkowe zł - 197,09 206,34 WYDATKI BUDśETÓW GMIN Wydatki z budŝetu ogółem ogółem zł , , ,52 dotacje ogółem zł , , ,65 dotacje dla jednostek gospodarki pozabudŝetowej i funduszy celowych zł 1 200, świadczenia na rzecz osób fizycznych zł , , ,48 wydatki bieŝące jednostek budŝetowych ogółem zł , , ,46 wydatki bieŝące jednostek budŝetowych na wynagrodzenia zł , , ,87 wydatki bieŝące jednostek budŝetowych na zakup materiałów i usług zł , , ,30 wydatki majątkowe ogółem zł , , ,84 wydatki majątkowe inwestycyjne zł , , ,84 pozostałe wydatki zł , , ,09 Jakość kapitału społecznego i jego zaangaŝowanie w procesy współrządzenia jest obecnie jednym z głównych przejawów dobrego rządzenia na poziomie lokalnym. Zwykle kapitał społeczny oceniany jest w takich kategoriach jak: aktywność obywatelska, mierzona między innymi udziałem w wyborach i liczbą działających organizacji społecznych, zaradność mieszkańców, połączona z chęcią współpracy i pomagania innym (np. w ramach pomocy dobrosąsiedzkiej), wzajemny poziom zaufania i bezpieczeństwa mieszkańców (równieŝ 19

20 socjalnego), religijność oraz niski poziom występowania patologii społecznych. Analiza problemów i mocnych stron Wszystkie czynniki, zjawiska i procesy wpływające na skalę oraz tempo rozwoju społeczno gospodarczego danej jednostki samorządowej moŝna podzielić na zewnętrzne (zmiany zachodzące w otoczeniu) i wewnętrzne. Klasycznym narzędziem stosowanym od wielu lat w analizie strategicznej jest zestawienie mocnych i słabych stron analizowanego podmiotu oraz określenie jego szans i zagroŝeń rozwojowych w tzw. analizie SWOT. Nazwa SWOT pochodzi z języka angielskiego i oznacza: S Strengths (silne strony), W Weeknesses (słabości czyli słabe strony), O Opportunities (moŝliwości, szanse), T Threats (zagroŝenia). Przyjęta metoda pozwala na zebranie i uszeregowanie (usystematyzowanie) informacji o potencjale rozwojowym gminy oraz o dostrzeganych barierach. Jednocześnie, zwraca uwagę na pojawiające się zewnętrzne szanse i zagroŝenia. W opracowaniu skoncentrowano się na ocenie wewnętrznych zasobów gminy, atutów i problemów, a takŝe relacji między tymi elementami. Gmina nie jest samoistnym tworem, lecz funkcjonuje w określonym otoczeniu, które tworzą inne jednostki samorządowe, administracja rządowa i słuŝby administracji specjalnych oraz ich wzajemne powiązania o charakterze społecznym, ekonomicznym, organizacyjnym czy środowiskowym. Uwarunkowania zewnętrzne, które pozostają niezaleŝne od decyzji władz lokalnych, w istotny sposób determinują rozwój danej społeczności, a wpływ ten moŝe być pozytywny lub negatywny. Władze gminy mogą jedynie monitorować zmiany zachodzące w jej otoczeniu, co pozwoli na identyfikację istniejących oraz przyszłych szans i zagroŝeń rozwoju i zminimalizuje wpływ ewentualnych, negatywnych skutków. Znajomość uwarunkowań gminy umoŝliwia podjęcie działań sprzyjających rozwojowi potencjału lokalnego i wykorzystaniu nadarzających się okazji. Gmina FIRLEJ dysponuje wewnętrznym potencjałem umoŝliwiającym pobudzanie nowych impulsów rozwojowych. Analiza diagnozy prospektywnej wykazała, Ŝe do najwaŝniejszych z nich naleŝą: zasoby i walory przyrodnicze oraz dziedzictwo kulturowe, stanowiące podstawę tworzenia silnego sektora turystyczno-rekreacyjnego, który moŝe się stać źródłem dodatkowych dochodów, potencjał demograficzny, w tym dobrze rozwinięte szkolnictwo podstawowe jako podstawa budowania konkurencyjności gminy i rozwoju przedsiębiorczości, dobry stan środowiska naturalnego wpływający na jakość Ŝycia mieszkańców. 20

21 Luki w infrastrukturze komunikacyjnej, telekomunikacji i ochronie środowiska są przyczyną relatywnie niskiej konkurencyjności gminy w porównaniu z podobnymi jednostkami administracyjnymi o zbliŝonym profilu społeczno-gospodarczym. Trudności na rynku pracy wynikają z ukrytego bezrobocia na wsi i rozdrobnienia indywidualnych gospodarstw rolnych. MOCNE STRONY 1. czyste środowisko brak zanieczyszczeń przemysłowych 2. moŝliwość wypoczynku zagospodarowane jezioro, lasy 3. dostępność komunikacyjna połoŝenie przy trasie drogi krajowej nr istniejące zabytki historyczne mogą stanowić wystarczającą atrakcję turystyczną; 5. wysokiej jakości wody podziemne; 6. mało zdegradowany klimat; 7. lasy charakteryzują się duŝą róŝnorodnością siedliskową i stanowią waŝne węzły systemu ekologicznego województwa; 8. niski stopień naraŝenia na klęski naturalne 9. istnienie dość dobrze zorganizowanej bazy turystycznej (baza hotelowa, gastronomiczna, dojazdy itd.); 10. dobrze rozbudowana sieć bezpieczeństwa publicznego (policja, straŝ poŝarna); 11. funkcjonuje szkoła ponadgimnazjalna; 12. istnienie terenów, które w planie zagospodarowania przestrzennego mogą być przeznaczone na inwestycje przemysłowe; 13. w sąsiedztwie gminy istnieje bardzo dobrze rozwinięty rynek hurtowy owoców i SŁABE STRONY 1. brak infrastruktury drogowej dojazd do terenów mieszkaniowych i letniskowych odbywa się drogami nieutwardzonymi 2. braki sieci kanalizacyjnej na terenie aglomeracji Firlej 3. braki sieci wodociągowej na terenach wiejskich 4. brak sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na nowych terenach inwestycyjnych 5. brak sali gimnastycznej przy istniejącym Zespole Szkół w Firleju oraz niewystarczająca baza lokalowa 6. zły stan techniczny budynku Szkoły Podstawowej w Woli Skromowskiej 7. zaniedbany budynek Ośrodka Zdrowia 8. niewystarczająca baza lokalowa Gminnej Biblioteki Publicznej 9. brak sieci gazowej 10. brak działającej na terenie gminy organizacji zajmującej się ochroną zabytków, historią badaniem i propagowaniem miejscowych tradycji itp. 11. brak organizacji związanych z ochroną środowiska; 12. istnienie głównej drogi Lublin - Kock przebiegającej przez środek gminy powoduje duŝe zanieczyszczenie spalinami; 13. brak instytucji wspierających 21

22 warzyw w Elizówce; przedsiębiorczość; 14. w okresie letnim jest za mało punktów małej gastronomii; 15. mała aktywność społeczności lokalnej w działaniu na rzecz społeczeństwa niewystarczająca baza lokalowa na prowadzenie działalności kulturalnej SZANSE I ZAGROśENIA ROZWOJU GMINY FIRLEJ W otoczeniu gminy występują korzystne czynniki zewnętrzne ich odpowiednie wykorzystania będzie sprzyjać przyspieszeniu rozwoju gminy. PołoŜenie geograficzne gminy wzmocnione większą dostępnością do drogi krajowej, otwiera gminę na szeroką współpracę gospodarczą i handlową. Szansą gminy jest poprawa infrastruktury technicznej. Przełamie to jedną z podstawowych barier rozwoju, zwiększając atrakcyjność inwestycyjną gminy. 22

23 SZANSE 1. rozbudowa drogi krajowej do parametrów drogi ekspresowej 2. moŝliwość odprowadzania i oczyszczania ścieków; 3. stworzenie lokalnego centrum aktywizacji społeczeństwa - informacja turystyczna, miejsce spotkań 4. moŝliwość udostępniania gruntów pod nowe róŝnego rodzaju inwestycje; 5. moŝliwość utworzenia centrum rozrywkowo-wypoczynkowego (trasy rowerowe, sporty wodne, festiwal młodzieŝy niepełnosprawnej itp.); 6. restrukturyzacja gospodarstw zgodnie z wymogami UE 7. moŝliwość osiągania dochodów z turystyki i agroturystyki po zainwestowaniu w odpowiednią infrastrukturę; ZAGROśENIA 1. brak środków finansowych na inwestycje w zakresie infrastruktury wodno ściekowej, drogowej i społecznej. 2. brak sieci szerokopasmowego dostępu do internetu 3. organizacje pozarządowe prawie nie są znane na lubelskiej wsi 4. brak instrumentów zwiększających dochodowość rolników, nie czytelne i nie efektywne rządowe programy wspierania przekształcenia w rolnictwie 5. bardzo niewielki zakres inwestycji w oświacie 6. niedostateczne wsparcie finansowe na rozwój pozarolniczej działalności gałęzi gospodarczych w gminie 7. brak zachęt systemowych dla inwestorów wewnętrznych i zewnętrznych 8. moŝliwość wykorzystania zabytków jako obiektów przydatnych do tworzenia infrastruktury dla turystyki oraz działalności kulturowej i rozrywkowej; 9. bliskość duŝych miast stwarza szanse rozwoju wypoczynku sobotnio - niedzielnego nad jeziorami i w lasach okolic Firleja (grzyby, ścieŝki rowerowe, spacery); 10. moŝliwość pozyskiwania dotacji zewnętrznych w celu finansowania inwestycji 23

24 Misja i wizja strategii Wizja rozwoju gminy opisuje przyszły poŝądany stan, do osiągnięcia, którego dąŝyć będzie polityka rozwoju. Mieszkańcy gminy oczekują zmian, które doprowadzą do poprawy i poziomu i jakości ich Ŝycia. Zmiany te powinny być zainicjowane przez władze publiczne, ale osiągną sukces jeśli zostaną przeprowadzone w dialogu ze społeczeństwem. Planując działania musimy wiedzieć jaką gminę chcemy widzieć w roku Wizja rozwoju Gminy powinna uwzględniać czas i warunki w jakich będzie realizowana. Przyszła pozycja gminy zaleŝeć będzie od harmonii pomiędzy sferą publiczną, prywatną i społeczeństwem obywatelskim. WIZJA: GMINA FIRLEJ TO GMINA O WYSOKIM POZIOMIE I JAKOSCI śycia MIESZKAŃCÓW DZIĘKI DYNAMICZNEMU ROZWOJOWI GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY Celem ogólnym Strategii Rozwoju Gminy FIRLEJ jest: PRZYSPIESZENIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO GMINY FIRLEJ POPRZEZ PODNIESIENIE POZIOMU śycia JEJ MIESZKAŃCÓW Cele strategiczne ( obszary priorytetowe ) WyróŜniono następujące cele o charakterze strategicznym, którym zostały przyporządkowane cele operacyjne: Cel strategiczny 1: Dostosowanie przestrzeni gminy Firlej do wyzwań XXI wieku Cel strategiczny 2: Zwiększenie efektywności wykorzystania potencjału gminy Firlej Cel strategiczny 3: Rozwój kapitału ludzkiego opartego na wiedzy 24

25 Cele operacyjne oraz proponowane kierunki działań Cel strategiczny 1: Dostosowanie przestrzeni gminy Firlej do wyzwań XXI wieku WyŜej sformułowany cel osiągnięty zostanie przez realizację następujących celów operacyjnych: Cel 1.1. Ochrona wód jezior Firlej i Kunów poprzez regulację gospodarki wodno-ściekowej: modernizacja oczyszczalni ścieków, budowa systemów sieci kanalizacji sanitarnej w aglomeracji Firlej, budowa sieci wodociągowych w miejscowościach: Firlej, Przypisówka, Baran, Czerwonka Gozdów, Czerwonka Poleśna, Kunów, Majdan Sobolewski, Wólka Rozwadowska. Cel 1.2. Poprawa warunków i stopnia dostępności komunikacyjnej: inwestycje w infrastrukturę drogową, promocja komunikacji zbiorowej, wzrost bezpieczeństwa komunikacji. Cel 1.3. Budowa społeczeństwa informacyjnego: budowa infrastruktury Internetu szerokopasmowego, uruchomienie publicznych punktów dostępu do Internetu, minimalizowanie zjawiska wykluczenia informatycznego, rozwój elektronicznej obsługi klientów. Cel 1.4. Rozwój infrastruktury społecznej gwarantujący wzrost jakości Ŝycia mieszkańców: rozbudowa Zespołu Szkół w Firleju wraz z budową sali gimnastycznej, budowa budynku Szkoły Podstawowej w Woli Skromowskiej, rozbudowa budynku Gminnej Biblioteki Publicznej w Firleju, modernizacja budynku Ośrodka Zdrowia w Firleju i Woli Skromowskiej, modernizacja budynku Urzędu Gminy, rozbudowa sytemu świetlic wiejskich, 25

26 Cel strategiczny 2: Zwiększenie efektywności wykorzystania potencjału gminy Firlej WyŜej sformułowany cel zostanie osiągnięty przez realizację następujących celów operacyjnych: Cel 2.1. Rozwój turystyki na obszarach wiejskich: inwestycje w infrastrukturę poprawiającą stan zagospodarowania obszarów atrakcyjnych pod względem turystycznym i rekreacyjnym, z poszanowaniem wymogów ochrony środowiska ( budowa ścieŝek rowerowych, mola, szlaków turystycznych), wsparcie rozwoju bazy hotelowej i gastronomicznej, promocja przedsiębiorczości w tym sektorze, wsparcie rozwoju agroturystyki, promocja turystyki. Cel 2.2. Propagowanie walorów turystycznych i ochrona dziedzictwa historyczno-kulturowego: ochrona dziedzictwa kulturowego, realizacja imprez promujących walory turystyczne i kulturalne Gminy Firlej, wykreowanie Jeziora Firlej jako regionalnego produktu turystycznego. Cel strategiczny 3: Rozwój kapitału ludzkiego opartego na wiedzy Cel 3.1. Ograniczanie barier w dostępie do edukacji: rozwój sytemu stypendialnego, poprawa stanu infrastruktury edukacji, dostosowanie profili kształcenia do potrzeb rynku pracy, poszerzenie oferty edukacyjnej ( kursy, szkolenia ). Cel 3.2. Integracja i aktywizacja społeczeństwa: pobudzanie oddolnych inicjatyw społecznych, profesjonalna pomoc społeczna, ukierunkowana na wzmacnianie lub odzyskiwanie zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez promocję aktywnej integracji społecznej i zawodowej. patologiami., realizacja imprez integrujących społeczność lokalną. 26

27 Cel 3.3. Podniesienie poziomu aktywności fizycznej społeczeństwa oraz bazy sportowej: budowa ogólnodostępnych boisk sportowych, wspieranie działalności klubów sportowych, organizowanie współzawodnictwa, propagowanie aktywnego i zdrowego stylu Ŝycia. Cel 3.4. Rozwój usług socjalnych: rozwój gminnych specjalistycznych placówek pomocy społecznej, jakościowy rozwój usług w placówkach juŝ istniejących, zwiększenie aktywności społeczności lokalnych, wspieranie działalności organizacji pozarządowych. Cel 3.5. Budowa kapitału społecznego na rzecz społeczeństwa obywatelskiego: wsparcie inicjatyw na rzecz umacniania Ŝycia rodzinnego, wzmocnienie świadomości lokalnej, regionalnej i narodowej, promocja aktywności lokalnej i komunikacji społecznej, budowanie i umacnianie partnerstwa lokalnego. Zgodność ze strategicznymi dokumentami Przy formułowaniu celów rozwoju gminy Firlej uwzględniono ustalenia zawarte w: Strategii Rozwoju Kraju na lata dokument przyjęty przez Radę Ministrów 29 listopada 2006r. Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego na lata Narodowej Strategii Spójności - Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata , Strategii Rozwoju Powiatu Lubartowskiego na lata Uchwała Rady powiatu z dnia r. Nr IX/58/07 NARODOWA STRATEGIA ROZWOJU REGIONALNEGO NA LATA Cele polityki regionalnej państwa sformułowane zostały w trzech zasadniczych kierunkach: I. Rozwój konkurencyjności gospodarczej polskich regionów. II. Wspieranie elastycznego róŝnicowania zamierzeń (celów) i wykorzystywanie potencjału 27

28 endogenicznego regionów. III. Wyrównywanie szans rozwojowych województw. NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI WSPIERAJĄCA WZROST GOSPODARCZY I ZATRUDNIENIE Celem strategicznym Narodowej Strategii Spójności jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski w ramach Unii Europejskiej i wewnątrz kraju. Celami horyzontalnymi są : 1. Tworzenie warunków dla utrzymania trwałego i wysokiego tempa wzrostu gospodarczego. 2. Wzrost zatrudnienia poprzez rozwój kapitału ludzkiego oraz społecznego. 3. Podniesienie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora usług. 4. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej, mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski i jej regionów. 5. Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej. 6. Rozwój obszarów wiejskich. NSS realizowana jest przy pomocy Programów Operacyjnych zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego: 1. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2. Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej 3. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 4. Program Operacyjny Konkurencyjna Gospodarka 5. Program Operacyjny Kapitał Ludzki 6. Program Operacyjny Pomoc Techniczna oraz 16 Regionalnych Programów Operacyjnych zarządzanych przez samorządy województw. Jednym z Regionalnych Programów Operacyjnych jest Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA Priorytet 1: Wzrost konkurencyjności regionalnej gospodarki oraz jej zdolności do tworzenia miejsc pracy Cel 1.1: Restrukturyzacja tradycyjnych gałęzi regionalnej gospodarki i dostosowanie jej do reguł wspólnego rynku Cel 1.2: Rozwój i podnoszenie konkurencyjności regionalnego agrobiznesu 28

29 Cel 1.3: Cel 1.4: Cel 1.5: Cel 1.6: Specjalizacja województwa w wybranych sektorach produkcji i usług cechujących się wysokim poziomem konkurencyjności Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw oraz wzrost poziomu ich innowacyjności Rozwój regionalnego potencjału B+R oraz jego wykorzystanie dla potrzeb gospodarki Rozwój społeczeństwa informacyjnego Priorytet 2: Rozwój nowoczesnego społeczeństwa i zasobów ludzkich dostosowanych do wymogów gospodarki opartej na wiedzy Cel 2.1: Kształtowanie prorozwojowej polityki ludnościowej w województwie Cel 2.2: Podniesienie poziomu wykształcenia i wiedzy mieszkańców regionu Cel 2.3: Wzrost zatrudnienia oraz lepsze wykorzystanie zasobów ludzkich w regionie Cel 2.4: Wspieranie integracji społecznej i ograniczanie poziomu ubóstwa w regionie Cel 2.5: Wzmocnienie i wykorzystanie kapitału kulturowego i społecznego w regionie Cel 2.6: Poprawa bezpieczeństwa i ładu publicznego Priorytet 3: Poprawa atrakcyjności i spójności terytorialnej województwa lubelskiego Cel 3.1: Poprawa dostępności komunikacyjnej województwa Cel 3.2: Zachowanie i wzmocnienie róŝnorodności przyrodniczej, krajobrazowej i kulturowej Cel 3.4: Poprawa jakości Ŝycia mieszkańców wsi oraz wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich Cel 4.3: Poprawa skuteczności promocji regionu i zdolności do przyciągania inwestycji z zewnątrz STRATEGIA ROZWOJU POWIATU LUBARTOWSKIEGO NA LATA Priorytet 1: Zwiększenie konkurencyjności lokalnej gospodarki 1.1. Rozwój infrastruktury poprawiającej atrakcyjność inwestycyjną powiatu 1.2. Rozwój infrastruktury poprawiającej atrakcyjność turystyczną powiatu 1.3. Poprawa efektywności sektora rolnego oraz jego większa specjalizacja Priorytet 2: Wzrost poziomu zatrudnienia mieszkańców powiatu 2.1. Rozwój lokalnej przedsiębiorczości 2.2. Rozwój instytucji rynku pracy i aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu 29

30 Priorytet 3: Poprawa jakości kapitału ludzkiego oraz ograniczenie wykluczenia społecznego w powiecie Podniesienie poziomu wykształcenia i wiedzy mieszkańców powiatu 3.2. Rozwój kultury i kapitału społecznego w powiecie 3.3. Poprawa stanu zdrowia mieszkańców powiatu oraz ograniczenie zjawisk wykluczenia społecznego System wdraŝania i monitorowania Niniejszy dokument, po uchwaleniu przez Radę Gminy będzie przekazany uczestnikom procesu planowania strategicznego oraz wszystkim instytucjom i podmiotom, których działalność moŝe przyczynić się do realizacji strategii. Odpowiedzialny za wdraŝanie strategii oraz dostosowanie wszystkich planów i programów do jej ustaleń jest Wójt Gminy Firlej. Wójt Gminy Firlej wyznaczy koordynatorów zadań w poszczególnych celach operacyjnych. Koordynatorem moŝe być pracownik urzędu lub pracownik jednostki organizacyjnej gminy. Zadaniem koordynatora jest: - opracowanie i późniejsze aktualizowanie planów operacyjnych, - przedkładanie planów operacyjnych do zatwierdzenia przez Wójta, - przygotowanie kompletnej informacji dotyczącej koordynowanego zakresu. Monitoring wspomaga proces zarządzania i dostarcza informacji o postępie realizacji i efektywności wdraŝania zadań wynikających ze Startegii - począwszy od pojedynczego projektu, poprzez cel i priorytet, a skończywszy na osiąganych efektach. Zestawienie wskaźników do realizacji celów operacyjnych: Cel 1.1. Ochrona wód jezior Firlej i Kunów poprzez regulację gospodarki wodno-ściekowej: długość czynnej sieci kanalizacyjnej ilość ścieków odprowadzonych w dam 3 ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej w ludności ogółem przepustowość oczyszczalni ścieków ścieki oczyszczone w dam 3 stopień obciąŝenia oczyszczalni ludność obsługiwana przez oczyszczalnię w ludności ogółem długość sieci wodociągowej ilość przyłączy wodociągowych Cel 1.2. Poprawa warunków i stopnia dostępności komunikacyjnej: 30

31 Udział dróg o nawierzchni twardej (twardej ulepszonej) w długości dróg ogółem Długość dróg Nakłady na utrzymanie dróg Nakłady inwestycyjne na remont i budowę dróg Cel 1.3. Budowa społeczeństwa informacyjnego: Długość sieci szerokopasmowej Liczba mieszkań wyposaŝonych w komputery osobiste z dostępem do Internetu Liczba ogólnodostępnych komputerów z dostępem do Internetu Cel 1.4. Rozwój infrastruktury społecznej gwarantujący wzrost jakości Ŝycia mieszkańców: Liczba i kubatura infrastruktury sportowej Liczba i kubatura infrastruktury edukacyjnej Liczba i infrastruktura infrastruktury ochrony zdrowia Cel 2.1. Rozwój turystyki na obszarach wiejskich: Długość szlaków turystycznych Długość ścieŝek rowerowych Liczba turystów, w tym zagranicznych Liczba obiektów zbiorowego zakwaterowania Obiekty zbiorowego zakwaterowania na ludności Liczba miejsc noclegowych Liczba udzielonych noclegów Liczba gospodarstw agroturystycznych Liczba obiektów gastronomicznych wzdłuŝ dróg tranzytowych Cel 2.2. Propagowanie walorów turystycznych i ochrona dziedzictwa historyczno-kulturowego: Liczba produktów lokalnych Liczba występów zespołów tanecznych/śpiewaczych na imprezach Nakład wydanych materiałów promocyjnych Liczba obiektów objętych ochroną konserwatorską Długość ścieŝek rowerowych/ szlaków turystycznych/ścieŝek dydaktycznych Udział w targach/wystawach turystycznych Liczba odwiedzających wystawy tematyczne Cel 3.1. Ograniczanie barier w dostępie do edukacji: Ilość osób korzystających z pomocy stypendialnej Ilość wykorzystywanych pomocy naukowych w procesie nauczania Liczba osób przeszkolonych 31

32 Cel 3.2. Integracja i aktywizacja społeczeństwa: ilość organizacji pozarządowych uczestniczących w Ŝyciu społecznym Ilość imprez kulturalnych Liczba osób korzystających z pomocy społecznej Cel 3.3. Podniesienie poziomu aktywności fizycznej społeczeństwa oraz bazy sportowej: Ilość klubów sportowych Liczba członków klubów/sekcji sportowych Ilość ogólnodostępnych boisk sportowych Ilość zorganizowanych imprez Uczestnicy zawodów sportowych Cel 3.4. Rozwój usług socjalnych: Liczba osób korzystających z pomocy społecznej na mieszkańców (w ) Udział osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa w ogólnej liczbie osób korzystających z pomocy społecznej Średnia wysokość świadczenia pomocy społecznej w gminie Udział wydatków na pomoc społeczną w ogólnych wydatkach budŝetu Cel 3.5. Budowa kapitału społecznego na rzecz społeczeństwa obywatelskiego: Frekwencja wyborcza w Gminie Firlej Ilość imprez/ wystaw promujących Ŝycie rodzinne Źródła finansowania NajwaŜniejszym narzędziem realizacji Strategii Rozwoju Gminy Firlej jest budŝet gminy. Stopniowe tworzenie budŝetu zadaniowego powinno usprawnić zarządzanie środkami publicznymi oraz stworzyć czytelny obraz operacji finansowych przeprowadzanych przez Radę Gminy. Dynamika wdraŝania Planu ma swoje odzwierciedlenie w kolejnych budŝetach. Zadania wynikające z Planu realizowane ze środków budŝetowych moŝna stosunkowo łatwo zidentyfikować. 32