Takim hasłem Koleje. Czeskie (České dráhy) kuszą mieszkańców przedmieść dużych aglomeracji. połączeń w krajach środkowoczeskim

Transkrypt

1 Fot. České dráhy 54prezentacje EMIL MARKOWIAK Takim hasłem Koleje Czeskie (České dráhy) kuszą mieszkańców przedmieść dużych aglomeracji do korzystania z pociągów. Rozbudowaną sieć połączeń w krajach środkowoczeskim i morawsko-śląskim można wykorzystywać również do poruszania się w obrębie miast. komunikacja publiczna

2 - Esko podmiejski transport dla Was 55 nr 4/

3 Dzięki stale rosnącej liczbie połączeń pociągi Esko stają się elementem systemu transportu zbiorowego w Pradze. Jednak podstawą sukcesu miejskich połączeń kolejowych jest możliwość korzystania w nich ze wspólnego z komunikacją miejską biletu Zintegrowanego Transportu Pragi 56 Pociągi Esko, oznaczane specjalnym symbolem logiem systemu, są skomunikowane z innymi lokalnymi środkami transportu, pozwalającymi dotrzeć najpierw do stacji kolejowej, by pociągiem kontynuować podróż. Koleje podmiejskie są również częścią zintegrowanych systemów transportu, które funkcjonują w poszczególnych krajach Republiki Czeskiej. Pozwala to przykładowo przy wykorzystaniu jednego biletu zarówno czasowego (jednorazowego), jak i okresowego rozpocząć podróż autobusem, przesiąść się do pociągu Esko jadącego do Pragi, a następnie metrem czy tramwajem dotrzeć już do celu. System składa się z 13 linii kolejowych, które, za wyjątkiem jednej, biegną z Pragi do okolicznych miast. Są oznaczone literą S i numerem. Z największą częstotliwością kursują pociągi na liniach S7 (kierunek Beroun) i S9 (kierunek Benešov u Prahy) co 15 minut w godzinach szczytu. Dwa pociągi na godzinę odjeżdżają na liniach S1 (kierunek Kolín), S4 (kierunek Hněvice), S6 (kierunek Beroun). Co godzinę kursują składy linii S2 (kierunek Kolín), S3 (kierunek Mladá Boleslav hl.n.), S5 (kierunek Kladno-Ostrovec), S12 (Poříčany Nymburk hl.n.), S20 (kierunek Milovice), S65 (kierunek Hostivice). Z mniejszą częstotliwością kursują linie S8 (kierunek Čerany) i S80 (kierunek Dobříš). Integracja taryfowa Na liniach Esko obowiązuje wspólny bilet PID (Pražská integrovaná doprava Zintegrowany Transport Pragi). System jest bardzo dużym udogodnieniem dla podróżujących po aglomeracji różnymi środkami transportu, ale pozwala zaoszczędzić również na zwykłych przejazdach. Jest on jednak na tyle przydatny, co skomplikowany. Dziesięć stref układających się pierścieniami wokół Pragi nie gwarantuje dojazdu do końca linii na zintegrowanym bilecie, linie S1, S2, S3, S4, S9 i S12 wybiegają bowiem poza obszar integracji. Integracja polega na wspólnej taryfie biletowej, regulaminie przewozu, numeracji linii, wspólnych niektórych elementach systemu informacji pasażerskiej, planowaniu przebiegu linii, zapewnianiu skomunikowania i integracji różnych środków transportu oraz na wspólnym dotowaniu usług przewozowych. Koordynatorem Zintegrowanego Transportu Pragi jest ROPID (Regionální organizátor pražské integrované dopravy Regionalny Organizator Zintegrowanego Transportu Pragi) jednostka budżetowa stołecznego miasta Pragi. Historia integracji taryfowej w Pradze rozpoczęła się 1 października 1992 roku, kiedy po raz pierwszy rozszerzono obszar obowiązywania praskich biletów okresowych na kolej. Pierwsze odcinki włączono do pełnej integracji 30 maja 1999 roku. Były to obecne linie S7 (do Berouna) i S9 (do Benešova u Prahy). Przez pełną integrację należy rozumieć rozszerzanie ważności miejskich biletów czasowych na kolej oraz wyposażanie stacji i przystanków osobowych w kasowniki. Początkowo do systemu włączono tylko pociągi osobowe, jednak z czasem zaczęto włączać również pociągi pospieszne na wybranych relacjach. Obecnie taka możliwość istnieje na liniach R3 (kierunek Mladá Boleslav hl.n.), R4 (kierunek Hněvice) i R5 (kierunek Rakovník). komunikacja publiczna

4 Strefy taryfowe Strefy taryfowe są oznaczone w następujący sposób: P (centrum Pragi), 0, B (dzielnice Pragi) oraz 1, 2, 3, 4, 5, 6 i 7 (okolice Pragi). Przynależność do strefy jest zaznaczona w kolejowych rozkładach jazdy oraz na schematach linii. Do strefy P należą metro, wszystkie linie tramwajowe i linie autobusowe o numerach od 100 do 299 i od 500 do 599, czyli linie miejskie. Również kolej linową na Petřín, praskie promy przez Wełtawę oraz wybrane stacje kolejowe zaliczono do strefy P. W strefie 0 znajdują się linie podmiejskie (od 300 do 399 i od 600 do 620) oraz część stacji kolejowych. Strefa B jest analogiczna, lecz położona bardziej na obrzeżu miasta. W strefach P, 0 i B, we wszystkich środkach transportu obowiązują bilety 30-minutowe (24 korony czeskie [Kč] = 3,80 zł) i 90-minutowe (32 Kč = 5,10 zł). Bilety można zakupić również za pomocą SMS-a, ale ta usługa nie obowiązuje w pociągach. Bilety na kolejne strefy są biletami czasowo-strefowymi, przy czym trzeba zmieścić się zarówno w zakresie stref, jak i liczbie minut. I tak: bilet 15-minutowy (12 Kč = 1,90 zł) obowiązuje w dwóch strefach (z przedziału od 1 do 7), 30-minutowy (18 Kč = 2,90 zł) w dwóch strefach (z przedziału od B do 7), 60-minutowy (24 Kč = 3,80 zł) w trzech strefach (z przedziału od 0 do 7). Bilet 90-minutowy (32 Kč = 5,10 zł) jest ważny w 4 dowolnych kolejnych strefach, przy czym strefa P jest liczona zawsze jako dwie strefy. Tym samym kupując bilet ze strefy P do strefy 2 pasażer podróżuje przez pięć stref (P, 0, B, 1, 2), przy czym płaci za sześć. Bilet 24-godzinny (160 Kč = 26 zł) na cały obszar PID obowiązuje na liniach o pełnej integracji, natomiast na liniach o niepełnej integracji tylko pod warunkiem wcześniejszego oznaczenia rozpoczęcia ważności biletu. Dla pokazania możliwości systemu taryfowego przeanalizowano ceny biletów na pociąg z Pragi do największego miasta w regionie praskim, czyli do Kladna. Oba miasta dzieli 31 km, które pociąg pokonuje dość powoli, bo w 56 minut. Podstawowa taryfa Kolei Czeskich pozwala przejechać ten odcinek za 48 Kč (7,70 zł). Bilet zintegrowany dla tej trasy kosztuje 54 Kč (8,60 zł), jednak pozwala na tym odcinku na dowolną liczbę przesiadek i wykorzystanie każdego środka transportu. Tak więc łączona podróż metrem w Pradze, pociągiem do Kladna i autobusem w Kladnie może kosztować jedyne 54 Kč, zamiast 88 (14 zł) w wypadku płacenia za każdy środek transportu osobno. Nowe połączenie Tabor kolejowy na sieci Esko stanowią przede wszystkim nowoczesne piętrowe pociągi CityElefant (jednostki elektryczne 471). Od 2000 roku systematycznie wypierają starsze składy typu 451 i 452. Producentem CityElefantów jest czeskie konsorcjum firm ČKD Vagonka Ostrava i Škoda Plzeň. Koleje Czeskie eksploatują ponad 80 takich jednostek, a można je spotkać również na Litwie, Słowacji i Ukrainie. Kolejne są jednostki spalinowe 814 (Regionova) i 854. W środkowych Czechach można również spotkać pociągi typu 451, 452, 810 i Btx. Integracja taryfowa polega na wspólnej taryfie biletowej, regulaminie przewozu, numeracji linii, wspólnych niektórych elementach systemu informacji pasażerskiej, planowaniu przebiegu linii, zapewnianiu skomunikowania i integracji różnych środków transportu oraz na wspólnym dotowaniu usług przewozowych 57 nr 4/

5 Na liniach Esko obowiązuje wspólny bilet PID (Pražská integrovaná doprava Zintegrowany Transport Pragi). System jest bardzo dużym udogodnieniem dla podróżujących po aglomeracji różnymi środkami transportu, ale pozwala zaoszczędzić również na zwykłych przejazdach. Jest on jednak na tyle przydatny, co skomplikowany. Dziesięć stref układających się pierścieniami wokół Pragi nie gwarantuje dojazdu do końca linii na zintegrowanym bilecie, linie S1, S2, S3, S4, S9 i S12 wybiegają bowiem poza obszar integracji. 58 Jeśli chodzi o rozbudowę systemu Esko, kluczową inwestycją było Nové spojení, czyli nowe połączenie. Są to nowe estakady i tunele, których budowa umożliwiła zwiększenie przepustowości wyjazdu z głównego dworca w Pradze na zachód i północ kraju. Kluczową planowaną inwestycją jest modernizacja linii kolejowej do Kladna, wraz z połączeniem na lotnisko Ružyně. Planowana budowa tunelu dla szybkich pociągów na kierunku Berouna umożliwiłaby zwiększenie częstotliwości na dotychczasowej trasie obsługiwanej przez linię S7. W dalszej perspektywie przewiduje się budowę nowego tunelu między dworcem głównym a dworcem Smíchov, co zwiększyłoby przepustowość tego odcinka dwukrotnie. Planuje się również stale zwiększać stopień wykorzystania linii kolejowych na obszarze Pragi. Ma temu służyć budowa nowych przystanków osobowych: Karlín, Běchovice střed, Černý Most, Podbaba, Vltavská, Výstaviště, Výtoň (Ostrčilovo náměstí), Kačerov i Slavia. ROPID zachęca do korzystania z połączeń kolejowych przy przemieszczaniu się po mieście. Dzięki stale rosnącej liczbie połączeń pociągi Esko stają się elementem systemu transportu zbiorowego w Pradze. Jednak podstawą sukcesu miejskich połączeń kolejowych jest możliwość korzystania w nich ze wspólnego z komunikacją miejską biletu Zintegrowanego Transportu Pragi. System PID w tym roku obchodził 20. rocznicę swojego powstania. Jego stały rozwój sprawia, że transport publicznym jest najlepszym sposobem na podróżowanie po Pradze, a także ze stolicy Czech do okolicznych miejscowości. Esko w regionie ostrawskim Sieć podmiejskich połączeń pod szyldem Esko działa również w kraju morawsko-śląskim. W systemie funkcjonuje 10 linii. Największa częstotliwość kursowania, co 30 minut, występuje na linii S6 (Ostrawa Główna Frydek-Mistek Frenštát pod Radhoštěm). Zdecydowana większość linii kursuje co 60 minut. Są to linie S1 (Opawa Wschodnia Ostrawa Czeski Cieszyn), S2 (Studénka Ostrawa Mosty koło Jabłonkowa), S7 (Frydek-Mistek Czeski Cieszyn), S11 (Opawa Wschodnia Hluczyn), S12 (Krawarze Śląskie Bolatice Chuchelná), S13 (Opawa Wschodnia Hradec nad Moravicí) i R1 (Opawa Wschodnia Ostrawa Czeski Cieszyn). Rzadziej, bo co dwie godziny, kursują linie S10 (Opawa Wschodnia Karniów Rýmařov) i R10 (Ostrawa Śródmieście Opawa Moravský Beroun). W przypadku aglomeracji ostrawskie Esko jest bar- komunikacja publiczna

6 Tabor kolejowy na sieci Esko stanowią przede wszystkim nowoczesne piętrowe pociągi CityElefant (jednostki elektryczne 471). Od 2000 roku systematycznie wypierają starsze składy typu 451 i 452 dziej sztucznym tworem niż w przypadku Pragi. Znaczna część pociągów kursuje w rzeczywistości w innych relacjach niż wskazują linie Esko, a system ma jedynie znaczenie taryfowe i marketingowe na wybranych odcinkach dłuższych tras. Przykładowo na linii S2 tylko połowa pociągów kursuje w relacji wyznaczonej przez tę linię (Studénka Ostrava Mosty koło Jabłonkowa). Natomiast druga połowa połączeń to pociągi na odcinkach Mosty koło Jabłonkowa Karwina Bogumin, a potem Bogumin Ostrawa Przerów, który znajduje się już daleko poza obszarem działania systemu. Co ciekawe, na linii S2 dziesięć stacji ma oficjalnie zapisywane polskie odpowiedniki nazw, ponieważ w tych zaolziańskich miejscowościach przynajmniej 10 procent mieszkańców to Polacy. Z kolei na linii R10 większość połączeń to w rzeczywistości pociągi pospieszne z Ostrawy do Ołomuńca, będącego stolicą sąsiedniego kraju (województwa). Na liniach Esko oprócz standardowej taryfy Kolei Czeskich obowiązuje taryfa ODIS (Ostravský dopravní integrovaný system Ostrawski Zintegrowany System Transportu). Jednak możliwości korzystania z równoległej taryfy są mniejsze niż w Pradze i ograniczają się do biletów okresowych na całym obszarze ODIS, biletów godzinnych w obszarze Ostrava XXL i dobowych w samej Ostrawie. Dla porównania przeanalizowano ceny biletów na trasie z Ostrawy do Opawy, czwartego co do wielkości miasta regionu, do którego odległość jest porównywalna do relacji Praga Kladno. Między stacjami Ostrawa Svinov, najbardziej uczęszczaną stacją w mieście, a Opawą Wschodnią jest 28 km. Jednorazowy bilet kolejowy według cennika Kolei Czeskich kosztuje 45 Kč (7,20 zł), a bilet miesięczny 1260 Kč (202 zł). Tu warto zauważyć, że u nieopodal działającego przewoźnika, Kolei Śląskich, bilet jednorazowy na taką odległość kosztowałby 7 zł, a miesięczny 170 zł. Wracając do taryfy ODIS, bilet trzydziestodniowy kosztuje w niej 1228 Kč (196 zł), jednak kupuje się go na określone strefy (w obrębie ODIS jest ich ponad sto), więc uprawnia do korzystania także z innych środków transportu w danych strefach. Dzięki temu przy łączonym przejeździe tramwajem w Ostrawie (tylko w strefie 4), pociągiem do Opawy i dalej trolejbusem można wydać 1228 Kč (196 zł) zamiast 2018 Kč (323 zł). Od 1 stycznia 2013 roku linia S2 została wydłużona do Studénky, a R10 do Moravského Berounu. Jednocześnie na liniach Esko przybędzie w tym roku nowoczesnych składów CityElefant. 59 nr 4/