do Uchwały Nr VI/70/2007 Rady Miejskiej w Kozienicach z dnia rok

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr VI/70/2007 Rady Miejskiej w Kozienicach z dnia rok GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII DLA MIASTA I GMINY KOZIENICE NA LATA WSTĘP Zgodnie ze znowelizowaną treścią Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. na organach administracji rządowej i jednostkach samorządu terytorialnego spoczywają zadania organizowania działań związanych z przeciwdziałaniem i rozwiązywaniem problemów narkomanii. Przeciwdziałanie narkomanii należy do zadań własnych gminy, obejmujących: 1) zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem; 2) udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej; 3) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie zajęć sportowo-rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych; 4) wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii; 5) pomoc społeczną osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych dotkniętym ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego. Burmistrz w celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1, opracowuje projekt Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii. Opracowania niniejszego Programu Przeciwdziałania Narkomanii Burmistrz Gminy Kozienice powierzył Kierownikowi

2 Ośrodka Profilaktyki Uzależnień w Kozienicach Krzysztofowi Karczmarskiemu, który do jego realizacji powołał zespół w składzie: - podinsp. Sławomir Pietras Komenda Powiatowa Policji Kozienice - Anna Pawelec - Pedagog Szkoła Podstawowa nr 3 - Elżbieta Frączyk- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Powyższy zespół uczestniczy w ogólnopolskim projekcie Wsparcie wojewódzkich i gminnych społeczności lokalnych w przeciwdziałaniu narkomanii, który jest realizowany przez fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej we współpracy z Krajowym Biurem ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Celem projektu jest zbudowanie szerokiej koalicji skupiającej głównych partnerów społecznych do podejmowania działań zapobiegających zjawisku narkomanii. W Kozienicach podmiotem, odpowiedzialnym za realizację Gminnego Programu jest Ośrodek Profilaktyki Uzależnień. Działania związane z rozwiązywaniem problemu narkomanii są działaniami długofalowymi. Środki finansowe, przeznaczone na realizację zadań pochodzą z opłat wnoszonych przez podmioty ubiegające się o zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych (detal i gastronomia). OPIS ZJAWISKA NA PODSTAWIE DIAGNOZY Przygotowanie Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii poprzedzone zostało przeprowadzeniem badań monitoringowych pn. Diagnoza problemów uzależnień i innych zagrożeń społecznych. Diagnozę opracowano na podstawie danych statystycznych zgromadzonych przez Ośrodek profilaktyki Uzależnień oraz instytucje współpracujące w ramach systemu wsparcia dla osób uzależnionym i ich rodzin, czyli: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Poradnia Uzależnień przy SP Przychodnie Kozienickie Komenda Powiatowa Policji placówki oświatowe (szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne) Wykorzystano również opinie mieszkańców miasta Kozienice. Badania realizowane były metodą ankiet bezpośrednich (rozdawanych i odbieranych przez ankieterów w miejscach publicznych). Próby z populacji uczniów szkól gminy (dziewcząt i chłopców) w trzech grupach wiekowych: - uczniowie klas VI szkół podstawowych - uczniowie klas III gimnazjów - uczniowie klas II szkół pogimnazjalnych.

3 Wyboru próby dokonano metodą doboru warstwowego (podział na jednorodne warstwy grupy wiekowe i wybór badanej próby w obrębie wybranych warstw).badane były klasy w każdym z wyżej wymienionych przedziałów wiekowych. Badania realizowane były metodą ankiety audytoryjnej (badania zbiorowe). Według ogólnopolskich badań finansowanych m.in. przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii w ostatnich latach obserwuje się wyraźny wzrost skali problemów wynikających z zażywania narkotyków. Dzieje się tak głównie za sprawą młodzieży, choć docierają także sygnały o wzroście zainteresowania narkotykami przez osoby dorosłe. Pojawiły się nowe substancje odurzające, a także nowe wzory ich zażywania. Jeśli chodzi o młodzież, to w latach nastąpił 2-krotny wzrost okazjonalnego używania narkotyków przez uczniów ostatnich klas szkół ponadpodstawowych (z 5% do 10%). W roku 1999 wskaźnik ten wynosił już 18%. Od 1997 roku wyraźnie zmniejsza się liczba osób używających narkotyków dożylnie (np. polskiej heroiny ). Zadziałał tu prawdopodobnie głównie lęk przed zarażeniem wirusem HIV. Generalnie jednak od początku lat dziewięćdziesiątych odsetek uczniów sięgających po narkotyki wzrósł znacznie, osiągając średni poziom europejski. W miejsce najbardziej destrukcyjnego wzoru narkotyzowania się (przyjmowana dożylnie polska heroina ) pojawiły się i są coraz popularniejsze są kombinacje takich środków psychoaktywnych jak amfetamina, halucynogeny, haszysz, kokaina. Wreszcie upowszechnił się trzeci wzorzec zażywania oparty na przetworach konopii (haszysz, marihuana) często nie uznawanych za narkotyk. Poniżej prezentujemy wyniki diagnozy problemu narkomanii na terenie Miasta i Gminy Kozienice. Ile osób z twojego środowiska zażywa narkotyki Podst. VI kl. Gimnazjum III kl. Ponadgimn. II kl. Większość 2 % 8 % 2 % około połowy 2 % 7 % 6 % mniejszość 10 % 24 % 26 % pojedyncze przypadki 13 % 26 % 30 % nikt 73 % 35 % 36 %

4 Młodzież kozienickich szkół spostrzega problem zażywania narkotyków przez swoich rówieśników jako marginalny. Młodzi ludzie, jeśli już dostrzegają takie zjawisko, to głównie jako pojedyncze przypadki. Kolejnym badanym obszarem był osobisty stosunek uczniów do narkotyków. Oto odpowiedzi na pytanie: Czy kiedykolwiek miałeś kontakt z jakimiś środkami odurzającymi. 100% 80% 60% 40% 96% nie nie 76% 76% Co 20% 0% 4% tak 24% tak 24% kl.vi kl.iii gimn. kl.ii szk. pogimn. czwarty uczeń III klas gimnazjum i II klas szkół ponadgimnazjalnych przyznaje się do kontaktów ze środkami odurzającymi. Jakie środki są najczęściej zażywane przez uczniów? Dla porównania podajemy wyniki badań ogólnopolskich ESPAD (J.Sierosławski, A. Zieliński) w grupie wiekowej latków i młodzieży starszej.

5 Rodzaj środka Klasa Szkoły podstawowe kl. VI Gimnazjum Kl. III Kozienice E SPAD (ogólnopols kie) Szkoły ponadgimnazjalne Kl. II Kozienice E SPAD (ogólnopols kie) środki nasenne 0 % 4 % 17 % 4 % 20 % klej, rozpuszczalnik 2 % 3 % 9 % 1 % 6 % marihuana 1 % 20 % 19 % 18 % 37 % amfetamina 1 % 5 % 6 % 4 % 15 % heroina 0 % 0 % 2 % 0 % 2 % kokaina, 0 % 1 % 2 % 1 % 2 % ekstazy 0 % 2 % 3 % 1 % 6 % LSD 0 % 1 % 3 % 1 % 4 % grzybki halucynogenne 0 % 3 % brak danych 1 % brak danych sterydy anaboliczne 0 % 1 % 3 % 0 % 4 % Najczęściej używanym środkiem odurzającym jest marihuana. Towarzyszy często temu powszechne przekonanie młodych ludzi o małej szkodliwości tej substancji. Nie jest to prawdą, a większość osób biorących groźniejsze środki odurzające zaczynała właśnie od tzw. miękkich narkotyków (haszyszu i marihuany). Bardzo istotną sprawą jest pytanie o częstotliwość kontaktów z narkotykami. Czy miałeś kontakt ze środkami odurzającymi: Podst. VI kl. Gimnazjum III kl. Ponadgimn. II kl. Kiedykolwiek 4 % 24 % 24 % W ciągu ostatnich 12 miesięcy 0 % 17 % 18 % W ciągu ostatnich 30 dni 0 % 9 % 7 % Jednym z podstawowych sposobów radzenia sobie z problemem narkomanii powinny być oddziaływania profilaktyczne. Zobaczmy jak swoją wiedzę o zagrożeniach związanych z używaniem narkotyków oceniają sami uczniowie. Czy w edług ciebie w iedza o narkotykach i sk utkach ich działania jes t w ś ród m łodzie ży w ys tarczająca? 63% TAK 37% NIE

6 Tylko co trzeci z badanych uczniów wyraża przekonanie o posiadaniu przez jego rówieśników wystarczającego poziomu wiedzy o działaniu środków odurzających, zaś pozostali ankietowani odczuwają deficyt w tym zakresie. A przecież wiedza na ten temat nie powinna być tematem tabu. Należy z młodymi ludźmi rozmawiać o ich problemach, powinno się mówić o sposobach, jakimi mogą być nakłaniane do wzięcia narkotyku i jak sobie w takich sytuacjach radzić. Na pytanie Czy uczniowie rozmawiają o narkotykach z rodzicami? Otrzymano następujące odpowiedzi: Podst. VI kl. Gimnazjum III kl. Ponadgimn. II kl. TAK 40 % 35 % 43 % NIE 60 % 65 % 57 % W dalszych badaniach dopytano, jak wygląda dostępność do środków odurzających w szkołach Kozienic. Na pytanie; Jeśli miałeś kontakt z narkotykami, to gdzie po raz pierwszy spróbowałeś narkotyku?: Poniższe dane dotyczą tylko osób, które miały kontakt z narkotykami. Klasa VI Gimnazjum Kl. III Pogim. Kl. II Na prywatce 13 % 8 % 8 % Na dyskotece 0 % 0 % 14 % W szkole 0 % 0 % 2 % W domu 13 % 6 % 0 %

7 Podczas wakacji 25 % 45 % 38 % W innej sytuacji 49 % 41 % 38 % Dalej pytaliśmy: Czy w twojej szkole narkotyki są łatwo dostępne? : Klasa VI ( wieś ) Klasa VI ( miasto ) Gimnazjum Kl. III Pogim. Kl. II Zdecydowanie tak 7 % 2 % 5 % 2 % Raczej Tak 3 % 2 % 8 % 11 % Zdecydowanie nie 45 % 31 % 16 % 5 % Raczej nie 13 % 33 % 21% 21 % Trudno powiedzieć 0 % 8 % 14 % 23 % Nie wiem 32 % 24 % 36 % 38 % Pytaliśmy też, czy uczniowie spotkali osobę, która rozprowadza narkotyki: a/ w szkole: Podst. VI kl. Gimnazjum III kl. Ponadgimn. II kl. TAK 5 % 13 % 16 % b/ poza szkołą: Podst. VI kl. Gimnazjum III kl. Ponadgimn. II kl. TAK 14 % 41 % 35 % Na pytanie: Gdzie według ciebie najłatwiej można kupić narkotyki? młodzi ludzie podają, że:

8 Kl. VI KL. III gimnazjum Kl. II szkół ponadgimn Nie znam takich miejsc 39 % 42 % 35 % Ulica, park 11 % 12 % 14 % Szkoła 10 % 11 % 6 % Dyskoteka, pub 38 % 56 % 47 % Mieszkanie dealera 10 % 17 % 17 % Inne miejsca 3 % 8 % 3 % Udzielone odpowiedzi wskazują, że młodzi ludzie mają przekonanie, że w narkotyki można najłatwiej zaopatrzyć się na dyskotece czy w pubie, ale kupno środka odurzającego w innych miejscach też nie nastręcza trudności. 39% szóstoklasistów, 42% gimnazjalistów i 35% uczniów szkół ponadgimnazjalnych nie zna takich miejsc. Są to odpowiedzi pozytywnie diagnostyczne świadczą o tym, że ta część uczniów nie jest prawdopodobnie zainteresowana dostępem do substancji psychoaktywnych. Na pytanie: czy twoim zdaniem narkotyki są atrakcyjne dla młodych ludzi?, TAK odpowiedziało 32 % uczniów klas VI szkół podstawowych, 41 % klas III gimnazjalnych i 32 % uczniów szkół ponad gimnazjalnych; a jeżeli TAK, to dlaczego? Kl. VI KL. III gimnazjum Kl. II szkół ponadgimn Można poczuć się kimś 26 % 24 % 24 % lepszym, ciekawszym Zapewniają akceptację 28 % 22 % 20 % grupy rówieśników Nabiera się dystansu do 9 % 25 % 37 % problemów Są modne 37 % 29 % 19 %

9 Kolejnym pytaniem było pytanie; Gdybyś miał problem z zażywaniem narkotyków, do kogo zwróciłbyś się o radę i pomoc?: Kl. VI KL. III gimnazjum Kl. II szkół ponadgimn Rodzice 76 % 27 % 33 % Szkoła 6 % 3 % 4 % MONAR 0 % 7 % 5 % Kościół 0 % 3 % 4 % Telefon zaufania 0 % 7 % 10 % Koledzy, Koleżanki 6 % 18 % 33 % Nie znam nikogo takiego 1 % 2 % 2 % Nie zastanawiałem się nad tym 18 % 39 % 34 % Jak wynika z powyższego zestawienia największym zaufaniem kozienickiej młodzieży cieszą się rodzice oraz koleżanki i koledzy.

10 Ostatnim badaniem objęto wpływ działań policyjnych na zmniejszenie ilości osób posiadających przy sobie bądź rozprowadzających narkotyki. Przestępstwa narkotykowe ( posiadanie, rozprowadzanie ) Rok 2005 Rok 2006 Liczba przestępstw stwierdzonych w związku z nieprzestrzeganiem ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii Liczba osób podejrzanych W tym nieletnich 8 13 osób aresztowanych 1 6 Jak wynika z przedstawionych danych następuje stopniowy wzrost ujawnianych przestępstw związanych z narkotykami przy jednoczesnym wzroście udziału osób nieletnich z 8 w 2005 do 13 w 2006 roku Na koniec dopytano jakie poglądy mają młodzi ludzie na sprawę odpowiedzialności karnej za posiadanie narkotyków. Czy za posiadanie narkotyków powinno się karać? 76% 24% NIE TAK Mimo czynionych przez niektórych uczniów różnych prób z zażywaniem środków odurzających, zdecydowana większość młodych osób to zwolennicy karania za posiadanie narkotyków.

11 ZDIAGNOZOWANE OBSZARY PROBLEMOWE Obszar problemowy 1. Mała wiedza młodzieży na temat szkodliwości zażywania narkotyków 2. Niska świadomość dorosłych o problemie narkotyków 3. Okazjonalne używanie narkotyków przez młodzież szczególnie w okresie wakacyjnym Diagnoza przyczyn problemu 1. 63% ankietowanych uważa, że mają deficyt wiedzy o działaniu środków odurzających. Przyczyną takiego zjawiska jest mały dostęp do rzetelnych informacji, stereotypy krążące wśród młodzieży o małej szkodliwości niektórych substancji szczególnie marihuany i środków wziewnych. patrz tabele 2. Znacząca grupa młodych ludzi rozmawia o problemach z narkotykami ze swoimi rodzicami ( patrz tabela ) lecz poziom wiedzy na temat tych substancji jest znikomy. Rodzice nie mają co przekazywać i jeśli to się nie zmieni, trudno mówić o dojrzałych postawach ich dzieci w kontakcie z narkotykami. Powoduje to, iż autorytetem staje się rówieśnik. 3. Z przeprowadzonych badań jednoznacznie wynika, że okres wakacyjny sprzyja inicjacjom narkotykowym. Przyczyną jest wpływ otoczenia, brak kontroli dorosłych oraz młodzieńcza ciekawość. DEFINICJE CELÓW GMINNEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII Na podstawie analizy i diagnozy problemów zostały sformułowane następujące cele: 1. Prowadzenie działalności edukacyjnej i informacyjnej dla młodzieży o skutkach zażywania narkotyków i innych substancji odurzających. Cele szczegółowe 1a. Regularne, długofalowe przekazywanie uczniom wiedzy na temat skutków zażywania

12 narkotyków 2a. Wykształcenie wśród młodzieży umiejętności skutecznego odmawiania zażycia środków narkotycznych 3a. Podwyższenie i wzmocnienie samooceny dzieci Lp. Zadanie/projekt Działania Wskaźniki Źródła Odpowiedzialny za Budżet Termin pozyskiwania realizację 1 Przeprowadzenie Program 300 uczniów SP kl. wskaźników Dzienniki zajęć, Dyrektor szkoły 25zł*18godz.* Rok szkolny programu edukacyjno Spójrz V i VI pisemne 30 klasy = 2007/08 informacyjnego wśród inaczej 300 uczniów kl. I potwierdzenie zł młodzieży realizującego Wybór gimnazjum dyrektora szkoły cele 1a,2a,3a. realizatorów o programu przeprowadzeniu programu 2 Przeprowadzenie Nie biorę, Uczniowie Ilość Dyrektor szkoły, 600 zł Rok szkolny konkursu z zakresu nie piję, nie Gimnazjum uczestników Kierownik OPU 2006/2007 profilaktyki uzależnień palę w Świerżach Górnych 2. Prowadzenie działalności informacyjno edukacyjnej dla rodziców i nauczycieli Cel szczegółowy 1a. Edukacja rodziców w zakresie rozpoznawania sytuacji powodujących zagrożenie narkomanią 2a. Udzielenie rodzicom informacji o instytucjach w których mogą uzyskać pomoc Lp. Zadanie/projekt Działania Wskaźniki Źródła pozyskiwania wskaźników 1 Zorganizowanie szkolenia dla rodziców. Realizacja celów 1a,2a Przekazanie wiedzy Dotyczącej Narkotyków Wybór trenera Program szkolenia Zatrudniony trener 6 spotkań z rodzicami uczniów 3-ech szkół podstawowych i 3-ech gimnazjów /300 rodziców/ Tematyka spotkania Umowa Odpowiedzialny za realizację Kierownik OTU Budżet 3000 zł Termin Rok szkolny 2007/08 2 Informowanie lokalnej społeczności poprzez lokalne media Audycja edukacyjno informacyjna w lokalnej telewizji. Artykuły w lokalnej gazecie. Treść audycji i artykułów Telewizja lokalna Dwutygodnik OKO promocja 2007

13 Cel szczegółowy 1a. Dostarczenie wiedzy nauczycielom na temat rozpoznawania środków odurzających i skutków ich działania oraz umiejętności rozpoznawania zjawiska w środowisku szkolnym. Lp. Zadanie/projekt Działania Wskaźniki Źródła pozyskiwania wskaźników 1 Zorganizowanie szkolenia dla nauczycieli Wybór prowadzącego szkolenie Przeszkolenie 60 nauczycieli w trzech turach Lista uczestników szkolenia Odpowiedzialny za realizację Budżet Termin Kierownik OPU 3000 zł Rok szkolny 2007/08 3. Zmniejszenie okazjonalnego używania narkotyków przez młodzież w okresie wakacyjnym o 15 % Cel szczegółowy 1a. Ograniczenie liczby okazjonalnego używania narkotyków Lp. Zadanie/projekt Działania Wskaźniki Źródła pozyskiwania wskaźników 1 Zwiększenie częstotliwości patroli policyjnych w miejscach wypoczynku młodzieży Wybór miejsc szczególnie zagrożonych. Częstotliwość patroli Statystyka Policyjna Odpowiedzialny za realizację Komendant powiatowy Budżet Termin Wakacje Zwiększenie częstotliwości kontroli lokali gastronomicznych i rozrywkowych Wskazanie konkretnych lokali Ilość kontroli Protokoły pokontrolne Przewodniczący GKRPA Wakacje Spektakl profilaktyczny dla uczestników wypoczynku letniego Wybór spektaklu Ilość uczestników Umowa Kierownik OPU 1000 zł Wakacje 2007

14 MONITORING I EWALUACJA Monitoring jest systematycznym zbieraniem informacji pozwalającym ocenić na ile przebieg realizacji programu jest zgodny z planem, a kiedy istniejące rozbieżności zagrażają sukcesowi programu. W wyniku monitoringu podejmowane będą określone działania korygujące. Monitorowanie niniejszego programu dotyczyć będzie trzech głównych wymiarów programu tj.: - produktów np. programy profilaktyczne, szkolenie itp. - czasu realizacji określonych w programie zadań - środków finansowych Wyniki monitoringu programu będą przedstawione w raporcie, który będzie jednocześnie sprawozdaniem półrocznym z realizacji działań z zakresu przeciwdziałania narkomani., który będzie przedkładany dwa razy do roku (czerwiec, grudzień). Monitoring programu będą przeprowadzać: - w wymiarze produktów i czasu członkowie zespołu, którzy są autorami niniejszego programu - w wymiarze środków finansowych Kierownik Ośrodka Profilaktyki Uzależnień w Kozienicach Działania korygujące podejmowane podczas monitoringu mogą uwzględniać zmiany w zakresie rodzaju i ilości podejmowanych zadań, w takim stopniu, który pozwoli na najefektywniejsze zrealizowanie celów założonych w programie. Ewaluacja to proces określania stopnia, w jakim zostały osiągnięte cele danego programu, czyli jego skuteczności. Ewaluacja zostanie przeprowadzona po zrealizowaniu niniejszego programu przeciwdziałania narkomanii tj. w czwartym kwartale 2008 roku. Zostanie wtedy przeprowadzona kolejna diagnoza problemów uzależnień i innych problemów społecznych oparta na tych samych narzędziach badawczych jakie zostały zastosowane w roku Wyniki ewaluacji zostaną wykorzystane do sporządzenia miejskiego programu przeciwdziałania narkomanii na kolejne lata.