RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY OLESNO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2018

Transkrypt

1 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY OLESNO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2018 Zespół projektowy: mgr Paweł Czupryn mgr Ludwik Gabryś

2 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Spis treści 1.Wstęp Podstawa prawna Okres sprawozdawczy Źródła danych Autorzy sprawozdania Zakres opracowania Charakterystyka gminy Położenie Demografia Obszary chronione Warunki klimatyczne Gleby Zakres Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Ocena Programu Ochrony Środowiska Ocena systemu monitoringu Podsumowanie Spis tabel Tabela 1. Demografia na terenie Gminy (stan na 31.XII.2012 r.) Tabela 2. Formy ochrony przyrody na terenie Gminy Tabela 3. Realizacja zadań wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy, lata Tabela 4. Wskaźniki monitoringu

3 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 1.Wstęp 1.1. Podstawa prawna Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) Burmistrz Gminy co 2 lata przedstawia Radzie Miejskiej w Oleśnie Raport z Programu Ochrony Środowiska. Ostatni Program Ochrony Środowiska dla Gminy został przyjęty Uchwałą Nr XXIV/95/11 Rady Miejskiej w Oleśnie z dnia r. Program Ochrony Środowiska ma na celu realizację Polityki Ekologicznej Państwa na poziomie gminnym Okres sprawozdawczy Niniejszy Raport z Programu Ochrony Środowiska sporządzono na podstawie analizy zadań własnych zawartych w Programie, określonych dla Gminy. Raport obejmuje okres od r. do r Źródła danych Dane wykorzystane podczas sporządzania niniejszego raportu pochodzą z Urzędu Gminy, Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Opolu, Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Oleśnie Autorzy sprawozdania Autorami sprawozdania są pracownicy Zakładu Analiz Środowiskowych Eko-Precyzja, w składzie: mgr Paweł Czupryn oraz mgr Ludwik Gabryś Zakres opracowania W skład niniejszego Raportu wchodzą następujące składowe: Zakres Programu, Ocena Programu, Ocena finansowania zamierzeń Programu, Ocena systemu monitoringu, Podsumowanie. 3

4 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 2. Charakterystyka gminy 2.1. Położenie znajduje się w północno-wschodniej części województwa opolskiego. Pod względem fizyczno-geograficznym gmina leży na pograniczu Równiny Opolskiej i Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej. wchodzi w skład powiatu oleskiego, województwa opolskiego. W gminie wyodrębniono 18 sołectw: Bodzanowice, Borki Małe, Borki Wielkie, Boroszów, Broniec, Grodzisko, Kolonia Łomnicka, Kucoby, Leśna, Łomnica, Łowoszów, Sowczyce, Stare, Świercze, Wachów, Wachowice, Wojciechów, Wysoka. Rysunek 1. Położenie Gminy w powiecie Oleskim Źródło: 4

5 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 2.2. Demografia Gminę zamieszkuje osób z czego to mężczyźni, to kobiety. Gęstość zaludnienia wynosi 75 osoby/km2, natomiast współczynnik feminizacji wynosi 109. Dane demograficzne zestawione zostały w poniższej tabeli: Tabela 1. Demografia na terenie Gminy (stan na 31.XII.2012 r.). Ludność Gęstość Ogółem mężczyźni kobiety zaludnienia [os./km 2 ] Współczynnik feminizacji [Ilość kobiet/ilość mężczyzn] Źródło: GUS Obszary chronione Formy ochrony przyrody Według Centralnego Rejestru Form Ochrony Przyrody Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska na terenie Gminy występują 4 pomniki przyrody, 7 użytków ekologicznych oraz 1 Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy. Informacje na temat poszczególnych form ochrony przyrody zestawione zostały w poniższej tabeli. 5

6 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Tabela 2. Formy ochrony przyrody na terenie Gminy. Lp. Miejscowość Obręb Opis formy ochrony Data utworzenia/ Numer rejestru Typ formy ochrony ustanowienia wojewódzkiego grupa drzew z gatunku dąb 1. Boroszów szypułkowy (Quercus robur) - 33 Pomnik przyrody r 3 szt. 2. Łomnica głaz narzutowy granit szaroczerwony 200 Pomnik przyrody r 3. grupa drzew z gatunku buk pospolity (Fagus silvatica) 448 Pomnik przyrody r 2 szt. 4. pojedynczy okaz z gatunku dąb szypułkowy (Quercus robur) 449 Pomnik przyrody r 5. Boroszów Bagno śródleśne 702 Użytek ekologiczny Tarzanisko r 6. Boroszów Bagno śródleśne 703 Użytek ekologiczny Lęgowisko r 7. Wojciechów Bagno śródleśne 704 Użytek ekologiczny Ostoja I r 8. Wojciechów Bagno śródleśne 707 Użytek ekologiczny Torfowisko r 9. Wachów Bagno śródleśne 708 Użytek ekologiczny Suchy Staw r 10. Wysoka Łąki śródleśne 709 Użytek ekologiczny Stawek r 11. Leśna Bagno śródleśne 710 Użytek ekologiczny Bagienko r 6

7 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Miejscowość Obręb Opis formy ochrony Numer rejestru wojewódzkiego Typ formy ochrony Data utworzenia/ ustanowienia Źródlisko i górny odcinek rzeki zespół Stobrawa z dobrze przyrodniczo- 12. wykształconymi zbiorowiskami łąkowymi i leśnymi wraz ze 867 krajobrazowy "Pradolina i r stanowiskami chronionych źródliska rzeki gatunków roślin i zwierząt Stobrawa" Źródło: RDOŚ Opole 7

8 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 2.4. Warunki klimatyczne Temperatura średnioroczna na terenie Gminy osiąga 7,6-8 C, najcieplejszym miesiącem jest lipiec (17,6-17,9 C), natomiast najbardziej zimnym styczeń (1,5-2,2 C). Długość okresu wegetacyjnego wynosi od 210 do 220 dni. Układ temperatur jest korzystny dla wegetacji roślin, roczny rozkład opadów jest mało zróżnicowany. Średnia suma opadów zbliżona jest do mm, z wyraźną kulminacją w okresie letnim (ok. 260 mm), w miarę równomiernym rozkładem w pozostałych miesiącach. W okresie zimowym odnotowywane są minima (ok. 140 mm). W okresie wegetacyjnym przypada 65 % opadów sumy rocznej, przy czym optymalne są one dla gleb ciężkich, w glebach średniozwięzłych zaznaczają się niewielkie niedobory. Pokrywa śnieżna występuje przez ok. 60 dni w roku. W okresie letnim dominują wiatry z kierunków zachodnich, w okresie zimowym przeważają wiatry z kierunków północno - zachodnich. Generalnie warunki anemometryczne korygowane są przez kompleksy leśne, w istotny sposób zwiększające turbulencję w przyziemnej warstwie powietrza, co wpływa na zmniejszenie prędkości wiatrów dolnych, ukierunkowanie strug powietrza i spadek ich prędkości Gleby Większość gleb Miasta i Gminy należy do typów: pseudobielicowego, częściowo brunatnego i czarnych ziem. Materiałem glebotwórczym są głównie piaski zwałowe, piaski i piaskowce jurajskie oraz gliny morenowe. Doliny rzeczne stanowią gleby hydrogeniczne: torfy, gleby mułowo-torfowe oraz gliny. Pod względem mechanicznym przeważają gleby wytworzone na piaskach słabo gliniastych około 65%, oraz piaskach gliniastych około 30%, gleby wytworzone z glin zwałowych oraz piasków naglinowych lekkich i średnich. Gleby w większości posiadają odczyn kwaśny, co niekorzystnie wpływa na odporność tych gleb względem toksyn i metali ciężkich. 8

9 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 3.Zakres Programu Ochrony Środowiska dla Gminy. Tabela 3. Realizacja zadań wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy, lata Lp Nazwa zadania Budowa kanalizacji sanitarnej w Oleśnie oś. Walce Budowa kanalizacji sanitarnej w Oleśnie etap II Edukacja proekologiczna i kampania informacyjna w sprawie racjonalnego korzystania z zasobów wodnych. Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] , ,48 Źródła finansowania Urząd Marszałkowski WFOŚiGW Opole Urząd Marszałkowski WFOŚiGW Opole, Dodatkowe informacje W ramach zadania skanalizowano planowany obszar Miasta

10 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje posiada bazę danych 4. Tworzenie i aktualizacja bazy danych korzystających z bezodpływowych zbiorników ścieków oraz przydomowych oczyszczalni ścieków zawierającą informacje dotyczące zbiorników bezodpływowych oraz przydomowych oczyszczalni ścieków. Baza ta jest uaktualniana na bieżąco 10

11 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje Współudział w opracowaniu dokumentacji 5. określającej obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi na terenie gminy. W ramach działań podejmowanych przez urzędy wyższego 6. Opracowanie Programu Ograniczenia Niskiej Emisji szczebla powstał Program Ochrony Powietrza dla Strefy namysłowsko-oleskiej. nie opracowała co prawda 11

12 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje Programu Ograniczenia Niskiej Emisji, dotowała jednak instalację kolektorów słonecznych oraz pieców ekologicznych. W ramach zadania na terenie 7. Gazyfikacja, wprowadzenie nowych systemów ogrzewania (termomodernizacja budynków), ograniczenie niskiej emisji Brak danych na temat kosztu zadania Przedsiębiorcy, Fundusze strukturalne Gminy powstaje średniorocznie około 40 m sieci gazowej, co umożliwia podłączenie się do sieci ok. 113 nowym odbiorcom w skali roku. 12

13 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje Prace związane 8. Budowa drogi ul. Matejki w Oleśnie z budową ul. Matejki w Oleśnie są w trakcie. Urząd Miejski i 9. Budowa drogi gminnej w m. (ul. Leśna) Regionalny Program Zadanie zostało zrealizowane. Operacyjny 10. Modernizacja dróg: ul. Kościuszki, ul. Kościelna, ul. Rynek, ul. Steina Narodowy Program Przebudowy Zadanie zostało zrealizowane. Dróg Lokalnych 11. Remont ul. Starowiejskiej (Wojciechów Stare ) zrealizowane 13

14 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje Kontrola promieniowania elektromagnetycznego na terenie Gminy prowadzona jest zgodnie z Kontrola potencjalnych Państwowym źródeł niejonizującego Monitoringiem 12. promieniowania elektromagnetycznego WIOŚ - WIOŚ Środowiska przez Wojewódzki występującego na Inspektorat Ochrony terenie gminy Środowiska w Opolu. Wyniki tychże pomiarów znajdują się w Raportach o stanie środowiska na terenie województwa opolskiego. 14

15 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje 13. Budowa ścieżek rowerowych na terenie gminy Urząd Miasta na bieżąco prowadzi działania mające na celu ochronę obszarów Utrzymanie i ochrona o wysokich walorach 14. obszarów o wysokich walorach przyrodniczych występujących na terenie W ramach budżetu gminy przyrodniczych. Odbywa się to m.in. przez tworzenie gminy. dokumentów służących ochronie środowiska oraz ustalanie w dokumentach strategicznych 15

16 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje priorytetów mających na celu ochronę obszarów o wysokich walorach przyrodniczych. Szkoły zlokalizowane na terenie Gminy prowadzą zajęcia dotyczące 15. Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony przyrody Szkoły, - - edukacji ekologicznej w ramach programu nauczania. Na terenie Gminy prowadzone są także akcje proekologiczne obchody Dnia Ziemi. 16

17 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje 16. Utrzymywanie terenów zielonych na terenie gminy W ramach budżetu gminy Zadanie realizowane jest na bieżąco. Nadleśnictwo umieszcza przy Budowa nowych ścieżek drogach w sąsiedztwie 17. dydaktycznych na terenie obszarów przyrodniczo , Nadleśnictwo - - kompleksów leśnych tablice z opisem cennych. zwierząt, roślin oraz zachowania na terenie lasu. Podnoszenie Szkoły zlokalizowane świadomości Szkoły, na terenie Gminy ekologicznej prowadzą 18. mieszkańców poprzez: , - - zajęcia dotyczące współudział w edukacji Nadleśnictwo edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży oraz w ramach kształtowanie programu nauczania. 17

18 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje proekologicznych postaw Na terenie Gminy u dorosłych prowadzone są także mieszkańców gminy. akcje proekologiczne obchody Dnia Ziemi, a także akcja Sprzątanie Świata wspomagana przez Urząd Gminy oraz Nadleśnictwo 19. Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii do 2000 zł brutto dla jednostkowej inwestycji poprzedzonej stosownym wnioskiem Budżet Gminy W ramach zadania udzielano dotacji z budżetu Gminy na instalację kolektorów słonecznych. 20. Propagowanie dobrych praktyk rolniczych ODR - Rozliczeniem finansowym Na terenie powiatu oleskiego 18

19 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje poprzez wykłady, szkoleń FAPA zorganizowanych broszury, szkolenia. zajmowała się zostało 27 szkoleń jednostka rolniczych nadrzędna. w których wzięło udział 488 rolników Rozliczeniem Na terenie powiatu finansowym oleskiego szkoleń FAPA zajmowała się zorganizowanych zostało 20 szkoleń w jednostka których wzięło udział nadrzędna. 372 rolników 21. Rekultywacja terenów zdegradowanych Na zlecenie Urzędu 22. Usunięcie materiałów zawierających azbest (koszt inwentaryzacji oraz Programu Miasta w Oleśnie zrealizowano inwentaryzację usuwania wyrobów 19

20 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lp. Nazwa zadania Okres Analizowany okres zadań Ocena Realizatorzy Koszty poniesione przez Urząd Gminy [zł] Źródła finansowania Dodatkowe informacje wyrobów zawierających azbest zawierających (spis z natury) oraz azbest). opracowano Program usuwania wyrobów zawierających azbest. W ramach programu realizowane są zadania mające na celu eliminację materiałów zawierających azbest z terenu Gminy. *Gdzie: 0 brak zadania, 1 zrealizowane częściowo, 2 realizowane na bieżąco, 3 zrealizowane całkowicie. ** Ewentualne dodatkowe, istotne fakty 20

21 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 4. Ocena Programu Ochrony Środowiska. Jak wynika z tabeli nr 2 w okresie od r. do r. w ramach Programu Ochrony Środowiska wyznaczone zostały 22 zadania. Z tych 22 zadań, podjęto się 18. W pełni zrealizowano 6 zadań, 8 jest realizowane na bieżąco, natomiast 4 zostały zrealizowane częściowo. Wyznaczone zadania dotyczyły zagadnień takich jak: gospodarka wodno-kanalizacyjna, ochrona powietrza atmosferycznego, ochrona przyrody, ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym, energii odnawialnej, edukacji ekologicznej oraz gospodarki odpadami. Stopień zadań wyznaczonych w Programie wyniósł 81,8%. Koszty poniesione przez Gminę na realizację inwestycji zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska wyniosły ,11 zł. Były one związane głównie z pracami dotyczącymi gospodarki wodno-kanalizacyjnej oraz ochrony powietrza (remonty dróg). Aby sfinansować te zadania gmina pozyskała także, środki zewnętrzne pochodzące z Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych, Regionalnego Planu Operacyjnego, Urzędu Marszałkowskiego oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu. Koszty części zadań, zwłaszcza tych realizowanych na bieżąco, pokrywane były w ramach budżetów wykonujących je instytucji. 21

22 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 5. Ocena systemu monitoringu. W celu oceny wpływu zadań wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska na poprawę środowiska na terenie Gminy zestawiono wartości wskaźników monitoringu, porównując stan z 2010 roku (rok bazowy) ze stanem aktualnym (stan na rok 2012 z uwagi na dostępność danych). 22

23 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Tabela 4. Wskaźniki monitoringu L.p. Wskaźnik Jednostka Ludność według faktycznego miejsca zamieszkania osoba Zmiana wskaźnika* 2. Gęstość zaludnienia os/km Przyrost naturalny na 1000 osób - 1,4-1,5 4. Powierzchnia obszarów prawnie chronionych ha 19,4 19,4 5. Lesistość % 42, Długość rozdzielczej sieci wodociągowej km ,9 7. Liczba połączeń sieci wodociągowej prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt Udział mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej % 96,1 96,1** 9. Zużycie wody przez gospodarstwa domowe m 3 476,6 506,6 10. Zużycie wody na cele przemysłowe m Długość rozdzielczej sieci kanalizacyjnej km 16,1 31,2 12. Liczba połączeń sieci kanalizacyjnej prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt Udział mieszkańców korzystających z kanalizacji sanitarnej % 40,3 43,3** 14. Ścieki oczyszczone w ciągu roku dam *Gdzie: kolor zielony poprawa lub brak zmian, kolor czerwony pogorszenie wartości wskaźnika. ** - stan na rok Źródło: GUS, RDOŚ, WIOŚ 23

24 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Stan wskaźników monitoringu na terenie Gminy na przestrzeni ostatnich 2 lat poprawił się lub nie uległ zmianie w 9 przypadkach, natomiast w 5 uległ pogorszeniu. Największa poprawa została zanotowana w zakresie gospodarki wodno-ściekowej gdzie zwiększono długość sieci przesyłowych oraz liczby podłączeń do budynków mieszkalnych. Zaowocowało to także zwiększeniem się ilości ścieków oczyszczonych. Niepokojącymi zjawiskami są za to zwiększenie się zużycia wody na cele, zarówno przemysłowe jak i przez gospodarstwa domowe oraz zmniejszenie się lesistości na terenie Gminy. 24

25 Raport z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy 6. Podsumowanie W celu ochrony oraz poprawy stanu środowiska na terenie Gminy opracowano Program Ochrony Środowiska, który został przyjęty Uchwałą Nr XXIV/95/11 Rady Miejskiej w Oleśnie z dnia Urząd Gminy podjął się 18 z 22 zaplanowanych zadań co zaowocowało realizacją programu na poziomie 81,8%. Termin części zadań został zaplanowany na lata późniejsze niż analizowane w niniejszym dokumencie. Największe koszty poniosła w związku z inwestycjami dotyczącymi gospodarki wodno-ściekowej, w tym rozbudowy infrastruktury, a także remontów i budowy dróg. Warto zaznaczyć, że do tych zadań Gminie udało się pozyskać środki zewnętrzne. Część zadań, z uwagi na swój charakter, jest w trakcie lub ich realizacja prowadzona jest na bieżąco, w zależności od aktualnych potrzeb. Do tych ostatnich można zaliczyć działania związane z szeroko pojętą edukacją ekologiczną. Finansowanie takich zadań najczęściej oparte jest o środki pochodzące z budżetu jednostek zajmujących się ich realizacją. Stopień zadań wynikających z Programu Ochrony Środowiska dla Gminy można uznać za zadowalający, zwłaszcza mając na uwadze fakt, że wykonanie części zadań przewidziano na lata późniejsze. Można prognozować, iż przy obecnym tempie Programu, zdecydowana większość zadań strategicznych zostanie zrealizowana zgodnie z planem. Zaleca się aby realizując zamierzenia Programu Ochrony Środowiska, kontynuować pozyskiwanie jak największej liczby partnerów inwestycyjnych oraz korzystać z zewnętrznych środków finansowania, gdyż wielkość inwestycji oraz koszty związane z ich realizacją znacznie obciążają budżet Gminy. Działania te pozytywnie wpłyną na ilość realizowanych inwestycji, a co za tym idzie, stopień Programu. 25