PRZEWODNIK. Informujący o dostępnych formach opieki zdrowotnej, pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osób z zaburzeniami psychicznymi

Transkrypt

1 POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE W LUBLIŃCU PRZEWODNIK Informujący o dostępnych formach opieki zdrowotnej, pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osób z zaburzeniami psychicznymi LUBLINIEC WYDANIE DRUGIE

2 Spis treści WSTĘP... 3 OPIEKA ZDROWOTNA... 4 KIEDY MOŻNA UZYSKAĆ RENTĘ Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY?... 7 DZIAŁANIA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH... 9 RENTA SOCJALNA co to takiego? ORZECZENIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI ULGI I UPRAWNIENIA DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH KARTA PARKINGOWA ULGOWE BILETY DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH NA PKS I PKP ULGA PASZPORTOWA ULGA REHABILITACYJNA CERTYFIKATY DLA PSÓW PRZEWODNIKÓW, ASYSTENTÓW POCZTA, RADIO, TELEWIZJA I TELEKOMUNIKACJA MUZEA OPŁATA ULGOWA ZA WSTĘP UPRAWNIENIA PRACOWNIKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE PODEJMUJĄCE I PROWADZĄCE DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ REFUNDACJA SKŁADEK NA UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE OSOBOM NIEPEŁNOSPRAWNYM PROWADZĄCYM DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ I NIEPEŁNOSPRAWNYM ROLNIKOM DOTACJA NA PODJĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ, ROLNICZEJ ALBO WNIESIENIE WKŁADU DO SPÓŁDZIELNI SOCJALNEJ DOFINANSOWANIE DO WYSOKOŚCI 50% OPROCENTOWANIA KREDYTU BANKOWEGO PORADNICTWO ZAWODOWE I AKTYWIZACJA ZAWODOWA DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH REHABILITACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH WYKAZ INSTYTUCJI DZIAŁAJĄCYCH NA RZECZ OSÓB Z ZABURZENIAMI WYKAZ ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH DZIAŁAJĄCYCH NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH ORAZ Z ZABURZENIAMI I ZABURZENIAMI ZACHOWANIA

3 WSTĘP Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) aż 350 mln ludzi na świecie cierpi z powodu depresji. Co więcej, jest to jedna z najbardziej rozprzestrzeniających się chorób, która może dotknąć każdego z nas. Pamiętajmy zdrowie psychicznie jest nieodłączną częścią zdrowia każdego człowieka: to co uważamy za normę psychiczną, związane jest nie tylko z cechami osobowości jednostki, ale też z normami panującymi w danych środowiskach społecznych, kulturowych. Odstępstwo od normy psychicznej jest często odstępstwem od norm przyjętych przez dana społeczność. Ponadto normę psychiczną należy ujmować w relacjach dynamicznych, a nie stacjonarnych, biorąc pod uwagę, że chodzi tu m.in. o harmonijne zrównoważenie często sprzecznych tendencji wynikających z cech charakteru, temperamentu i popędów, a również czynności intelektualnych danego osobnika w celu osiągnięcia optymalnego zaspokojenia zarówno potrzeb osobniczych, jak i środowiskowych, w tym społecznych. 1 Niestety intensywność czasów w jakim żyjemy wpływa na kondycje psychiczną w coraz większym stopniu. W Polsce narasta poczucie indywidualnej słabości psychicznej i bezradności wobec zagrożeń wynikających z braku poczucia indywidualnej, ekonomicznej stabilności. 2 W związku z zaistniałą sytuacją, wzrastającymi wskaźnikami zaburzeń psychicznych przyjęto w grudniu 2010 roku Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, do którego celów należą m.in.: promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym, zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, a także rozwój badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego. W realizację Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego zaangażowane zostało: Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Obrony Narodowej, Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Fundusz Zdrowia i samorządy (na wszystkich szczeblach). W związku z powyższym Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lublińcu jako jednostka organizacyjna Powiatu Lublinieckiego opracowała i realizuje Program Ochrony Zdrowia Psychicznego w Powiecie Lublinieckim, który zakłada także przygotowanie Przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej, pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Wspomniany Przewodnik to próba usystematyzowania najistotniejszych danych dotyczących ulg i uprawnień przysługujących osobom niepełnosprawnym, osobom z zaburzeniami psychicznymi. Tymczasem wiele spośród osób z zaburzeniami psychicznymi nie stara się np. o orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, będące podstawą skorzystania z wspomnianych ulg, gdyż nie wiedzą, że może być dla nich przydatne. Uzyskanie takiego uprawnienia daje wiele konkretnych korzyści. W tym właśnie celu - poprawy świadomości powstał Przewodnik, który jest niezwykle istotny dla osób cierpiących na zaburzenia psychiczne, ale także dla instytucji świadczących pomoc tej grupie osób niepełnosprawnych. 1 Korzeniowski L., Pużyński S., Encyklopedyczny słownik psychiatrii, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa Heitzman J., Zagrożenia stanu zdrowia psychicznego Polaków, Nauka 4/2010,

4 OPIEKA ZDROWOTNA Opieka zdrowotna nad osobami z zaburzeniami psychicznymi jest wykonywana w ramach podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, zwłaszcza psychiatrycznej opieki zdrowotnej w formie pomocy doraźnej, ambulatoryjnej, dziennej, szpitalnej i środowiskowej oraz w domach pomocy społecznej. W celu uzyskania pomocy lekarskiej pierwszym miejscem kontaktu powinna być poradnia zdrowia psychicznego. PAMIĘTAJ!!! Poradnie zdrowia psychicznego przyjmują osoby z wszystkimi rodzajami zaburzeń psychicznych. Nie wymaga się w nich skierowania od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. PORADNIA ZDROWIA PSYCHICZNEGO Wojewódzkiego Szpitala Neuropsychiatrycznego w Lublińcu ul. Grunwaldzka Lubliniec tel PORADY PSYCHIATRYCZNE PONIEDZIAŁEK WTOREK ŚRODA CZWARTEK PIĄTEK PORADY NEUROLOGICZNE PONIEDZIAŁEK WTOREK ŚRODA --- CZWARTEK --- PIĄTEK GODZINY PRACY PORADNI ZDROWIA PSYCHICZNEGO SĄ ZGRUPOWANE W GODZINACH UDZIELANIA PORAD PSYCHIATRYCZNYCH I NEUROLOGICZNYCH. MOŻLIWOŚĆ KONTAKTU TELEFONICZNEGO: PONIEDZIAŁEK PIĄTEK Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej ZESPÓŁ PORADNI SPECJALISTYCZNYCH INTEGRA s.c. ul. K. Miarki 15H Lubliniec tel PORADNIA LECZENIA NERWIC PONIEDZIAŁEK WTOREK ŚRODA CZWARTEK PIĄTEK --- PORADNIA ZDROWIA PSYCHICZNEGO PONIEDZIAŁEK WTOREK ŚRODA CZWARTEK PIĄTEK

5 Poradnia Zdrowia Psychicznego NFZ finansuje: porady lekarza psychiatry, porady i diagnozę psychologiczną, sesje psychoterapeutyczne dla pacjentów ubezpieczonych w NFZ. Psychiatra udziela porad bez skierowania. Skierowanie od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego jest wymagane do psychologa i psychoterapeuty. Pacjent obłożnie chory ma prawo do bezpłatnych wizyt domowych lekarza psychiatry, psychologa, psychoterapeuty, pielęgniarki, prac. socjalnego. W uzasadnionych sytuacjach pacjent ma prawo do bezpłatnego transportu sanitarnego. Za świadczenia udzielane na podstawie umowy nie wolno pobierać od ubezpieczonego żadnych dodatkowych opłat, chyba że taka odpłatność przewidziana jest w odrębnych przepisach. W przypadku gdy pacjent wymaga wykonania badań diagnostycznych w związku z leczeniem psychiatrycznym, skierowanie wydaje i koszty badań pokrywa lekarz psychiatra lub jednostka kierująca. Psychiatryczne lecznictwo szpitalne zorganizowane jest w szpitalach psychiatrycznych i na oddziałach psychiatrycznych przy szpitalach ogólnych. W szpitalu podczas leczenia pacjent ma zapewnione bezpłatnie niezbędne badania diagnostyczne, konsultacje specjalistyczne, świadczenia z zakresu profilaktyki, leczenia, pielęgnacji i rehabilitacji, leki, w tym wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi i środki pomocnicze, świadczenia terapeutyczne (w tym psychoterapia), działania edukacyjno-konsultacyjne dla rodzin oraz inne świadczenia związane z pobytem. Transport sanitarny zgodnie z odrębnymi przepisami. PAMIĘTAJ!!! Skierowanie pacjenta do szpitala psychiatrycznego wydawane jest w dniu badania, a jego ważność wygasa po upływie 14 dni. Jego ważność ulega przedłużeniu o czas oczekiwania na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego pod warunkiem wpisania na listę oczekujących, w terminie 14 dni od dnia wystawienia skierowania. LECZENIE W WARUNKACH SZPITALNYCH skierowanie do szpitala psychiatrycznego wydaje lekarz po zbadaniu pacjenta. W nagłych przypadkach osoba z zaburzeniami psychicznymi może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez skierowania, po osobistym jej zbadaniu przez lekarza izby przyjęć; w ramach świadczeń udzielanych w warunkach stacjonarnych świadczeniodawca zobowiązany jest zapewnić pacjentowi bezpłatne, niezbędne badania diagnostyczne, leki i wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi oraz środki pomocnicze w trakcie hospitalizacji świadczeniodawcę obowiązuje zakaz wystawiania ubezpieczonemu recept na leki, preparaty diagnostyczne, wyroby medyczne do realizacji w aptekach ogólnodostępnych; 5

6 LECZENIE W WARUNKACH SZPITALNYCH przyjęcie osoby z zaburzeniami psychicznymi do szpitala psychiatrycznego następuje za jej pisemną zgodą; przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby małoletniej lub ubezwłasnowolnionej następuje za pisemną zgodą jej przedstawiciela ustawowego; leczenie psychiatryczne w całości jest finansowane przez NFZ. Pacjenci kierowani są na leczenie stacjonarne przez lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego, gabinety prywatne i na mocy postanowienia sądu. Osoba, która wskutek choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i nie ma możliwości korzystania z opieki innych osób oraz potrzebuje stałej opieki i pielęgnacji, lecz nie wymaga leczenia szpitalnego, może być za jej zgodą lub zgodą jej przedstawiciela ustawowego przyjęta do domu pomocy społecznej. W sytuacji, gdy osoba cierpiąca na zaburzenia psychiczne, bądź upośledzenie umysłowe lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyrażają zgody na przyjęcie do domu pomocy społecznej, a brak opieki zagraża życiu tej osoby, organ do spraw pomocy społecznej może wystąpić do sądu opiekuńczego miejsca zamieszkania tej osoby z wnioskiem o przyjęcie do domu pomocy społecznej bez jej zgody. Na terenie Powiatu Lublinieckiego funkcjonują: Dom Pomocy Społecznej ul. Kochcicka Lubliniec tel. (34) fax. (34) Dom Pomocy Społecznej Fila w Koszęcinie ul. Dąbrówki Koszęcin tel. (34) Prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej przysługuje osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych. Jest placówką stacjonarną, przeznaczoną dla osób przewlekle psychicznie chorych. W Lublińcu mieszkają mężczyźni, a w filii w Koszęcinie - kobiety. 6

7 Dom Pomocy Społecznej Zameczek ul. 74-go Górnośląskiego Pułku Piechoty Lubliniec tel. (34) , tel. (34) fax. (34) Dom Pomocy Społecznej Dom Kombatanta ul. Cyrana Lubliniec tel. (34) tel. (34) fax. (34) Jest placówką stacjonarną, przeznaczoną osób przewlekle somatycznie chorych. Jest placówką stacjonarną, przeznaczoną dla młodzieży i osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 r., Nr 231, poz. 1375), Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz z późn. zm.) Źródło: Program Ochrony Zdrowia Psychicznego w Powiecie Lublinieckim na lata Dane zaczerpnięto ze strony internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia Oddział w Łodzi, zakładka: Opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień, dostępne on line: (data dostępu: ) Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 r., Nr 231, poz. 1375). KIEDY MOŻNA UZYSKAĆ RENTĘ Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY? Za osobę niezdolną do pracy uważa się: osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła - w znacznym stopniu - zdolność do pracy zgodnej z posiadanym przez nią poziomem kwalifikacji. 7

8 Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który ŁĄCZNIE SPEŁNIA następujące warunki: został uznany za niezdolnego do pracy, ma wymagany - stosowny do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy - okres składkowy i nieskładkowy, niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych (np. ubezpieczenia, zatrudnienia) lub nieskładkowych (np. w okresie pobierania zasiłku chorobowego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy może być zgłoszony u płatnika składek lub w innej jednostce uprawnionej do przyjmowania wniosków, a następnie przekazany do odpowiedniego organu rentowego. Wniosek może też być zgłoszony bezpośrednio w organie rentowym, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej, który zobowiązany jest wydać decyzję. Druki o ustalenie renty z tytułu niezdolności do pracy dostępne są nieodpłatnie w każdej jednostce organizacyjnej ZUS oraz na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Oceny niezdolności do pracy dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Lekarz orzecznik ocenia niezdolność do pracy, jej stopień a także dokonuje ustaleń dotyczących: daty powstania niezdolności do pracy, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji, celowości przekwalifikowania zawodowego. Niezdolność do pracy może być orzeczona na okres nie dłuższy niż 5 lat. RENTA może być: stała przysługuje osobie, której niezdolność do pracy została uznana za trwałą. okresowa przyznawana osobie, której niezdolność do pracy uznawana jest za okresową. Po upływie tego okresu ubezpieczony może wystąpić do ZUS z wnioskiem o przedłużenie prawa do renty na dalszy okres. Po upływie tego okresu ubezpieczony może wystąpić do ZUS z wnioskiem o przedłużenie prawa do renty na dalszy okres. Ewentualne kolejne prawo do renty uzależnione jest od wyniku ustaleń zawartych w orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej. Nie później niż na trzy miesiące przed ustaniem prawa do renty okresowej ZUS zawiadamia osobę zainteresowaną o terminie wstrzymania wypłaty oraz o warunkach przywrócenia prawa do tego świadczenia. 8

9 Jeśli ubezpieczony spełni warunki wymagane do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy i uzyska orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, może otrzymać rentę szkoleniową. Renta przyznawana jest na okres 6 miesięcy, nie dłużej jednak niż na okres 36 miesięcy. ZUS Inspektorat w Lublińcu ul. Oleska Lubliniec Tel.: (34) Fax.: (34) Podstawa prawna: Ustawa z dn. 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2004 r., w sprawie orzekania o niezdolności do pracy. Źródło: Dane zaczerpnięto ze strony internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zakładka: Świadczenia, dostępne on line: (data dostępu: ) Ustawa z dn. 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2004 r., w sprawie orzekania o niezdolności do pracy. DZIAŁANIA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z myślą o osobach niepełnosprawnych Zakład Ubezpieczeń Społecznych realizuje takie zadania, jak: zapewnienie najwyższej jakości obsługi klientom niepełnosprawnym, usuwanie barier architektonicznych w obiektach Zakładu, upowszechnianie wiedzy dotyczącej praw osób niepełnosprawnych, prowadzenie rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej, podejmowanie działań zwiększających zatrudnienie osób niepełnosprawnych w Zakładzie, zachęcanie do odbywania staży zawodowych i praktyk studenckich w ZUS, dostosowywanie stanowisk pracy do potrzeb pracownikowi z niepełnosprawnością. Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi program rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej. Celem programu jest przywrócenie zdolności do pracy osobom, które w następstwie choroby, urazu lub wypadku są zagrożone długotrwałą niezdolnością do pracy lub są nadal niezdolne do pracy, ale jednocześnie, po odbyciu rehabilitacji leczniczej, rokują odzyskanie tej zdolności. Podstawą skierowania do ośrodka rehabilitacyjnego jest orzeczenie o potrzebie rehabilitacji, wydane przez lekarza orzecznika ZUS. Orzeczenie może być wydane w następujących okolicznościach: na wniosek lekarza prowadzącego leczenie, podczas kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy, przy ustalaniu uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego, 9

10 podczas orzekania o niezdolności do pracy dla celów rentowych. Rehabilitacja lecznicza w ramach prewencji rentowej prowadzona jest w systemie stacjonarnym lub ambulatoryjnym, dla następujących rodzajów schorzeń: w systemie stacjonarnym: narząd ruchu, wczesne stany pourazowe i po zabiegach artroskopowych, układ krążenia, układ oddechowy, psychosomatyka, onkologia gruczołu sutkowego, w systemie ambulatoryjnym: narząd ruchu, układ krążenia. Rehabilitacja lecznicza odbywa się na podstawie ustalonego indywidualnie programu, uwzględniającego schorzenie podstawowe i choroby współistniejące, i zawiera następujące elementy: kinezyterapię i fizykoterapię, czyli zabiegi z zakresu ciepłolecznictwa, krioterapii, magnetoi elektroterapii, leczenia ultradźwiękami, laseroterapii i rożnych form masażu, rehabilitację psychologiczną, w tym m.in. psychoedukację i treningi relaksacyjne, edukację zdrowotną. Rehabilitacja lecznicza w ośrodku trwa 24 dni, przy czym w uzasadnionych wypadkach okres ten może być skrócony lub wydłużony. Wspierając aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych podejmuje takie działania, jak: uczestnictwo w targach i giełdach pracy, w tym dla osób niepełnosprawnych, na których przedstawiane są aktualne oferty pracy, zamieszczanie w ogłoszeniach Pracownicy ZUS są przygotowani do obsługi klientów z różnymi rodzajami niepełnosprawności. W każdej jednostce ZUS jest możliwość skorzystania z pomocy osoby przeszkolonej w posługiwaniu się językiem migowym. W większości jednostek organizacyjnych ZUS funkcjonują stanowiska obsługi klienta dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Wykonywane są również modernizacje obiektów, usuwające bariery architektoniczne i dostosowujące budynki Zakładu do potrzeb osób niepełnosprawnych. ZUS ma na uwadze zarówno potrzeby swoich klientów, jak i niepełnosprawnych pracowników. o naborze na wolne stanowiska pracy adnotacji zachęcającej osoby niepełnosprawne do składania aplikacji, umożliwianie osobom niepełnosprawnym zdobywania doświadczenia zawodowego poprzez odbywanie praktyk studenckich oraz staży zawodowych w ZUS, stwarzanie niepełnosprawnym pracownikom przyjaznych warunków pracy poprzez dostosowanie stanowiska pracy do rodzaju stopnia niepełnosprawności. Dla pracodawców małych i średnich przedsiębiorstw Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi szkolenia, których tematem są następujące zagadnienia: przyczyny i konsekwencje wypadków przy pracy i chorób zawodowych, obowiązki pracodawcy i ochrona prawna pracowników po wypadku przy pracy lub w związku z chorobą zawodową, możliwości i ograniczenia zawodowe osób z niepełnosprawnością, prawo a osoby z niepełnosprawnością, organizacja stanowiska pracy dla pracownika, który stał się niepełnosprawny. Źródło: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych: Informator dla osób niepełnosprawnych, Warszawa

11 RENTA SOCJALNA co to takiego? Renta socjalna przysługuje osobie, która: jest pełnoletnia oraz jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało: - przed ukończeniem 18. roku życia albo - w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia albo - w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Renta socjalna przysługuje zatem wyłącznie osobie, która osiągnęła pełnoletność i która jest całkowicie niezdolna do pracy. Za osobę pełnoletnią uważa się osobę, która ukończyła 18 lat. Za osobę pełnoletnią uważa się również kobietę, która zawarła związek małżeński po ukończeniu 16 lat, a nie ukończyła 18. roku życia. Prawo do tej renty przysługuje: osobom posiadającym obywatelstwo polskie, zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, cudzoziemcom zamieszkującym i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie: zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz.U. z 2011r. Nr 264, poz. 1573), a więc m.in. w związku z zamierzonym wykonywaniem pracy lub prowadzeniem działalności gospodarczej, podjęciem lub kontynuowaniem studiów albo szkolenia zawodowego lub innymi okolicznościami uzasadniającymi ich zamieszkanie na terytorium RP, zgody na pobyt tolerowany, w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy, są obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i posiadają zezwolenie na pobyt, - jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej. Uwaga!!! Począwszy od 11 lipca 2013 r. renta socjalna przysługuje także osobom posiadającym obywatelstwo polskie, które przebywają czasowo za granicą (np. w celu nauki, pobytu u rodziny). Renta może być przyznana na stałe - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała lub na wskazany okres - jeśli niezdolność do pracy jest czasowa. Renta socjalna nie przysługuje jednak osobie, która: ma ustalone prawo do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej, renty strukturalnej, a także osobie uprawnionej do świadczenia 11

12 przedemerytalnego, zasiłku przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, pobiera świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych, jest tymczasowo aresztowana albo odbywa karę pozbawienia wolności, ma ustalone prawo do renty rodzinnej (części renty) przez jednostkę organizacyjną Zakładu lub przez inny niż ta jednostka organ emerytalno-rentowy (np. KRUS), w wysokości przekraczającej 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, jest właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej w rozumieniu Kodeksu cywilnego o powierzchni użytków rolnych przekraczających 5 ha przeliczeniowych lub - jako współwłaściciel - ma udział w takiej nieruchomości, który przekracza 5 ha przeliczeniowych. UWAGA!!! Wyjątek od powyższej zasady dotyczy osoby, która: ma ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym tzw. renty uczniowskiej oraz ma ustalone prawo do renty rodzinnej, przy czym wysokość renty rodzinnej jest niższa lub równa 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, jeśli osoba ta pobiera rentę rodzinną jako świadczenie wyższe lub wybrane. Organ rentowy, rozpatrując uprawnienia do renty socjalnej na wniosek takiej osoby, będzie opierał się na orzeczeniu stanowiącym podstawę do ustalenia prawa do renty. Decyzję w sprawie przyznania renty socjalnej wydaje i świadczenie to wypłaca jednostka organizacyjna Zakładu właściwa ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby ubiegającej się o rentę socjalną. ZUS Inspektorat w Lublińcu ul. Oleska Lubliniec tel. (34) fax. (34) Podstawa prawna: Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U ) Źródło: Dane zaczerpnięto ze strony internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zakładka: Świadczenia, dostępne on line: (data dostępu: ) Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U ) 12

13 ORZECZENIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Orzeczenie o niepełnosprawności wydaje właściwy ze względu na miejsce zamieszkania Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Powiatowe zespoły (także wojewódzkie zespoły) wydaja odpowiednio orzeczenia o: 1) niepełnosprawności osób, które nie ukończyły 16 roku życia; 2) stopniu niepełnosprawności osób, które ukończyły 16 rok życia; 3) wskazaniach do ulg i uprawnień osób posiadających orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy. Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności wydaje: orzeczenia o niepełnosprawności dla osób, które nie ukończyły 16 roku życia, orzeczenia o stopniu niepełnosprawności dla osób, które ukończyły 16 rok życia, legitymacje osoby niepełnosprawnej. Zaliczenie do znacznego stopnia niepełnosprawności osoby, nie wyklucza możliwości podejmowania przez tę osobę zatrudnienia, także poza zakładem pracy chronionej lub zakładem aktywizacji zawodowej. Ustala się trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany, lekki. Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę mającą naruszoną sprawność organizmu: 1) niezdolną do podjęcia zatrudnienia, 2) zdolną do wykonywania zatrudnienia w zakładzie pracy chronionej albo w zakładzie aktywizacji zawodowej, wymagającą niezbędnej w celu pełnienia ról społecznych stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu zdolną do wykonywania zatrudnienia na stanowisku pracy przystosowanym odpowiednio do potrzeb i możliwości wynikających z niepełnosprawności, wymagającą w celu pełnienia ról społecznych częściowej lub okresowej pomocy innej osoby w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu zdolną do wykonywania zatrudnienia, nie wymagającą pomocy innej osoby w celu pełnienia ról społecznych. 13

14 UWAGA!!! Stopień niepełnosprawności osoby orzeka się na czas określony lub na stałe. Aby otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności należy złożyć: wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności (dla osoby do 16 roku życia) lub o stopniu niepełnosprawności (dla osoby powyżej 16 roku życia), zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia wydane dla potrzeb zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (wystawione nie wcześniej niż na 30 dni przed dniem złożenia wniosku), dokumentację medyczną. Dokumenty medyczne należy złożyć w oryginałach lub uwierzytelnionych kopiach. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, ze zmianami). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. Nr 17, poz. 162). Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328). Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności Tarnowskie Góry (powiat tarnogórski i lubliniecki) ul. Sienkiewicza 16 tel.: faks: Źródło: Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.). ULGI I UPRAWNIENIA DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH KARTA PARKINGOWA To dokument znajdujący praktyczne zastosowanie w codziennym życiu niepełnosprawnego. Ułatwia bowiem poruszanie się w przestrzeni publicznej. Karta parkingowa uprawnia bowiem do: Postoju w miejscach oznaczonych emblematem wózka inwalidzkiego i niestosowania się do 9 poniższych znaków drogowych: B-1 zakaz ruchu w obu kierunkach" 14

15 OTNEJ, B 3 zakaz ruchu pojazdów silnikowych z wyjątkiem pojazdów jednośladowych" B 3a zakaz wjazdu autobusów" B 4 zakaz wjazdu motocykli" B 10 zakaz wjazdu motorowerów" B 35 zakaz postoju" B 37 zakaz postoju w dni nieparzyste" B 38 zakaz postoju w dni parzyste" B 39 strefa ograniczonego postoju" Kartę parkingową wydaje Przewodniczący Powiatowego, Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności. UWAGA!!! W razie niekorzystnego rozstrzygnięcia przysługuje odwołanie do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Postanowienie dotyczące przyznania karty parkingowej może zostać zawarte: w orzeczeniu o niepełnosprawności, w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności, w orzeczeniu o wskazaniach do ulgach i uprawnieniach wraz ze wskazaniem warunków wynikających z przepisu art. 8 ust. 1 ustawy prawo o ruchu drogowym. Podmioty uprawnione do otrzymania karty parkingowej: osoby niepełnosprawne ze znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a jednocześnie z ograniczonymi możliwościami poruszania się (m.in. osoby niewidome). Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności będą mogły otrzymać kartę parkingową tylko w przypadku ustalenia przyczyny niepełnosprawności oznaczonej symbolem ( choroby narządu wzroku ), 05-R (upośledzenie narządu ruchu ) lub 10-N ( choroba neurologiczna ), dla osób do 16 roku życia, które nie mają w orzeczeniu określonego stopnia niepełnosprawności, warunkiem otrzymania karty parkingowej będzie ograniczona możliwość poruszania się, placówki zajmujące się zajmujących się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych pozostających pod opieką tych placówek. Karta dla placówki wydawana będzie na 3 lata. 15

16 Karty będą wydawane na okres ważności orzeczenia o niepełnosprawności, jednak nie dłużej niż na 5 lat. Za bezprawne posługiwanie się kartą parkingową (np. używanie karty na osobę zmarłą ) może spotkać kara w wysokości 2 tys. zł. Karty będą zewidencjonowane w centralnej ewidencji, która będzie częścią Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK). Wyznaczanie liczby miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych: 1 stanowisko jeżeli liczba wszystkich miejsc wynosi 6-15; 2 stanowiska jeżeli liczba wszystkich miejsc wynosi 16-40; 3 stanowiska jeżeli liczba wszystkich miejsc wynosi ; 4% ogólnej liczby stanowisk, jeżeli liczba wszystkich miejsc wynosi więcej niż 100. Obecnie obowiązujące karty parkingowe stracą ważność 30 listopada r. Dokumenty jakie należy złożyć by otrzymać kartę: wypełniony wniosek o wydanie karty, kserokopię orzeczenia o niepełnosprawności (oryginał orzeczenia do wglądu), aktualna fotografia 1 egzemplarz (wymiar 35 mm x 45 mm), potwierdzenie uiszczenia opłaty, upoważnienie do złożenia wniosku o wydanie karty parkingowej i jej odbioru w przypadku, gdy nie jest to wnioskodawca, Opłaty: Za wydanie karty parkingowej pobiera się opłatę w kwocie 25,00 zł. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005r. Nr 108, poz. 908 ze zm.), Nowelizacja ustawy wchodzi w życie 1 lipca r. z poniższymi wyjątkami: przepis o dodatkowej karze w wysokości 2 tys. za nieuprawnione posługiwanie się kartą parkingową wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia; przepis dotyczący wyznaczania miejsc parkingowych wchodzi w życie 1 września r. ; przepis dotyczący wprowadzenia centralnej ewidencji wchodzi w życie 4 stycznia 2016 r. Źródło: (data dostępu: ) ULGOWE BILETY DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH NA PKS I PKP Osoby niepełnosprawne korzystające z przejazdów środkami transportu PKS i PKP uprawnione są do ulg. Aby mieć prawo do zniżki, należy mieć ze sobą dokumenty potwierdzające stopień niepełnosprawności. Od stopnia niepełnosprawności uzależniona jest wysokość zniżki. Do zniżki uprawnione są: 16

17 osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji osoby całkowicie niezdolne do pracy oraz niezdolne do samodzielnej egzystencji, w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, albo posiadające znaczny stopień niepełnosprawności, w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, bądź inwalidów I grupy, jeżeli orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidzkiej nie utraciło mocy, dzieci i młodzież dotknięte inwalidztwem lub niepełnosprawne dzieci i młodzież dotknięte inwalidztwem lub niepełnosprawne do ukończenia 24 roku życia oraz studentów dotkniętych inwalidztwem lub niepełnosprawnych do 26 roku życia, opiekunowie lub przewodnicy jedna osoba pełnoletnia, a w przypadku przewodnika osoby niewidomej osoba, która ukończyła 13 lat, albo pies przewodnik. Zestawienie ulg przysługujących osobom niepełnosprawnym w podróży środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego (PKP) i autobusowego (PKS) Lp. Uprawnieni Przejazdy PKP (2 klasa) Przejazdy PKS Uwagi 1. Dzieci do lat Przewodnik lub opiekun towarzyszący w podróży osobie niewidomej albo osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji opiekun - 18 lat przewodnik 13 lat lub pies przewodnik Dzieci i młodzież dotknięte inwalidztwem lub niepełnosprawne Rodzice lub opiekunowie dzieci i młodzieży dotkniętej inwalidztwem lub niepełnosprawnej Osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji Osoby niewidome uznane za niezdolne do samodzielnej egzystencji 100% ulga pociągi osobowe, pospieszne i ekspresowe, IC, EC Bilety jednorazowe klasa 2, w klasie 1 dopłata 95 % ulga pociągi osobowe i ekspresowe, IC, EC Bilety jednorazowe Klasa 2, w klasie 1 dopłata 78% ulga pociągi osobowe, pospieszne i ekspresowe, IC, EC Bilety jednorazowe lub miesięczne imienne Klasa 2, w klasie 1 dopłata 78% ulga pociągi osobowe, pospieszne i ekspresowe, IC, EC Bilety jednorazowe Klasa 2, w klasie 1 dopłata 49% ulga pociągi osobowe, bilety jednorazowe 37 % pociągi pospieszne i ekspresowe, IC, EC Bilety jednorazowe klasa 2, w klasie 1 dopłata 93% ulga pociągi osobowe 51% ulga pociągi pospieszne i 100% ulga autobusy zwykłe i przyspieszone Bilety jednorazowe 95% ulga autobusy zwykłe, przyspieszone i pospieszne Bilety jednorazowe 78% ulga autobusy zwykłe, przyspieszone i pospieszne Bilety jednorazowe lub miesięczne imienne 78% ulga autobusy zwykłe, przyspieszone i pospieszne Bilety jednorazowe 49% ulga autobusy zwykłe 37% ulga autobusy przyspieszone i pospieszne Bilety Jednorazowe ulgi 93% autobusy zwykłe 51% ulga autobusy przyspieszone i PKS (zwykły i przyspieszony) pod warunkiem nie korzystania przez dziecko z oddzielnego miejsca do siedzenia, a jeżeli korzysta to 78% ulga Wyłącznie w ramach przejazdów celowych, których katalog zawiera ustawa np. dom-szkoła-dom Bilety jednorazowe lub miesięczne imienne 17

18 ekspresowe, IC, EC pospieszne 7. Osoby niewidome, które nie są uznane za osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji 37% ulga pociągi osobowe, pospieszne i ekspresowe, IC, EC Bilety jednorazowe lub miesięczne imienne Klasa 2, w klasie 1 dopłata 37% ulga autobusy zwykłe, przyspieszone i pospieszne Bilety jednorazowe lub miesięczne imienne 8. Cywilne niewidome ofiary działań wojennych uznane za osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji 78%ulga pociągi osobowe i pospieszne 78% ulga autobusy zwykłe, przyspieszone i pośpieszne Na podstawie biletów jednorazowych 9. Emeryci i renciści oraz ich współmałżonkowie, na których pobierane są zasiłki rodzinne 37% ulga pociągi osobowe, pospieszne i ekspresowe Dwa przejazdy w ciągu roku Podstawa prawna: Ustawa z dnia 20 czerwca 1992r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2002r. Nr 175, poz z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 października 2002 r. w sprawie rodzajów dokumentów poświadczających uprawnienia do korzystania z ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. Nr 179, poz z późn. zm.). Źródło: Biuletyn Informacyjny Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych kwiecień/maj ULGA PASZPORTOWA Ulga w opłacie za wydanie paszportu przysługuje: emerytom, rencistom, osobom niepełnosprawnym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.), a także współmałżonkom tych osób, pozostającym na ich wyłącznym utrzymaniu, osobom przebywającym w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych albo korzystającym z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych, kombatantom i innym osobom, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371, z późn. zm.3), osobom małoletnim do czasu podjęcia ustawowo określonego obowiązku szkolnego, uczniom i studentom. UWAGA!!! W razie zbiegu tytułów uprawniających do ulgi w opłacie za wydanie paszportu przysługuje tylko jedna ulga w opłacie. 18

19 Odbiór dokumentu paszportowego następuje osobiście, z wyjątkiem osoby małoletniej i ubezwłasnowolnionej całkowicie, dla których odbioru dokumentu paszportowego może dokonać jeden z rodziców lub ustanowionych przez sąd opiekunów. Nie pobiera się opłaty za wydanie paszportu od: osób, które w dniu złożenia wniosku o wydanie paszportu mają ukończone 70 lat, osób przebywających w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych albo korzystających z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych, jeżeli ich wyjazd za granicę następuje w celu długotrwałego leczenia lub w związku z koniecznością poddania się operacji, osób, które złożyły wniosek o wymianę paszportu z powodu jego wady technicznej, żołnierzy wyznaczonych do pełnienia służby poza granicami państwa, z wyjątkiem żołnierzy zawodowych. PAMIĘTAJ!!! Mając prawo do ulgi w opłacie za wydanie paszportu lub zwolnienie z opłaty za wydanie paszportu należy przedstawić do wglądu dokument potwierdzający uprawnienie do skorzystania z ulgi lub dokument uprawniający do zwolnienia z opłaty. Od dnia 1 kwietnia 2013r. składanie wniosków o wydanie paszportu i odbiór dokumentów paszportowych na terenie województwa śląskiego będzie możliwe jedynie w Oddziale Paszportowym Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach lub w pięciu Terenowych Delegaturach Paszportowych w: Bielsku Białej, Bytomiu, Częstochowie, Gliwicach oraz Rybniku. Oddział Paszportowy Wydziału Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach ul. Jagiellońska 25 tel. (32) infolinia paszportowa: (32) GODZINY PRACY: pon., śr., czw., pt.* wt.** * wydawanie biletów w systemie kolejkowym odbywa się do godziny 15:00, lecz ze względu na dużą liczbę klientów, system może nie wydawać biletów już przed godziną 15:00. Osoby, które nie zdążą zarejestrować się w systemie kolejkowym (pobrać biletu) - nie zostaną w danym dniu obsłużone. **wydawanie biletów w systemie kolejkowym odbywa się do godziny 17:00, lecz ze względu na dużą liczbę klientów, system może nie wydawać biletów już przed godziną 17:00. Osoby, które nie zdążą zarejestrować się w systemie kolejkowym (pobrać biletu) - nie zostaną w danym dniu obsłużone. Terenowa Delegatura Paszportowa Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Częstochowie ul. Sobieskiego 7 tel. (34) , (34) , (34) , (34) GODZINY PRACY: pon., śr., czw., wt., pt. 19

20 UWAGA!!! OBSŁUGA KLIENTÓW ODBYWA SIĘ TYLKO W GODZINACH PRACY JEDNOSTEK PASZPORTOWYCH. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (Dz. U. z 2006 r., nr 143, poz ze zm.), Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 2010 r. w sprawie dokumentów paszportowych (Dz. U. Nr 152, poz. 1026), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie opłat za wydanie dokumentu paszportowego oraz ich zwrotu (Dz. U. Nr 25, poz. 126). Źródło: Informator Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Przewodnik osoby niepełnosprawnej, grudzień ULGA REHABILITACYJNA Będąc osobą niepełnosprawną lub posiadając na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, należy sprawdzić czy poniesione wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych uprawniają do ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeśli tak, to można je uwzględnić przy obliczaniu podatku. OSOBA NIEPEŁNOSPRAWNA to osoba, która posiada: orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z III stopni niepełnosprawności lub decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydane na podstawie odrębnych przepisów, orzeczenie o niepełnosprawności, wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997r. Nie każdy wydatek dotyczący osoby niepełnosprawnej uprawnia do odliczeń w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Odliczeniu podlegają wyłącznie te wydatki poniesione przez osobę niepełnosprawną lub podatnika mającego na utrzymaniu taką osobę, które zostały wymienione OSOBA NIEPEŁNOSPRAWNA POZOSTAJĄCA NA UTRZYMANIU PODATNIKA to osoba niepełnosprawna, której roczne dochody nie przekraczają kwoty 9120zł, będąca dla podatnika: współmałżonkiem, dzieckiem własnym, dzieckiem przysposobionym, dzieckiem obcym przyjętym na wychowanie, pasierbem, rodzicem, rodzicem współmałżonka, rodzeństwem, ojczymem, macochą, zięciem lub synową. PAMIĘTAJ!!! Każda ulga podatkowa to przywilej, z którego można skorzystać tylko wtedy, gdy spełni się wszystkie warunki. Urząd Skarbowy ma prawo sprawdzić poprawność dokonanych odliczeń. poniżej (zgodnie z art. 26 ust. 7a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), jako wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. 20