Pozycje spekulantów, a zmiany kursów walutowych

Transkrypt

1 Jesteś tu: Bossafx.pl» Edukacja» Magazyn Bossa Pozycje spekulantów, a zmiany kursów walutowych Spekulanci na potrzeby niniejszego artykułu zostali zdefiniowani jako inwestorzy, którzy zawierają transakcje w celach innych niż zabezpieczenie. Są to indywidualni traderzy, fundusze hedgingowe i inne instytucje, które zawierają transakcje na rynku w celu osiągnięcia zysku, co powszechnie rozumiane jest jako spekulacja. Dla potrzeb tego artykułu arbitrażyści (inwestorzy wykorzystujący nieefektywności rynku) zaliczani są również do grupy spekulantów. Ich transakcje nie są w żaden sposób ograniczone przez obowiązujące prawo czy konieczność zabezpieczania podejmowanego ryzyka. Dzięki temu transakcje spekulantów wydają się być dobrym barometrem nastrojów rynkowych, a kierunek oraz wolumen otwartych przez nich pozycji może być użyteczny przy prognozowaniu zmian cen instrumentów handlowanych na rynku. Informacje o pozycjach spekulantów (Non-Commercial) i instytucji zabezpieczających się (Commercial) dla poszczególnych instrumentów są publikowane przez U.S. Commodity Futures Trading Commission 1 ) (CFTC) w cotygodniowych raportach Commitments of Traders (COT). Raporty publikowane są w piątki, natomiast dostępne w nich informacje dotyczą pozycji poszczególnych grup inwestorów na kontraktach terminowych z wtorku. To opóźnienie w publikacji danych może mieć niekiedy duże znaczenie dla inwestorów podejmujących na ich podstawie decyzje inwestycyjne. W tabeli 1 znajduje się przykładowy raport COT z dnia dla kontraktów futures na franka szwajcarskiego. Tabela 1. Przykładowy raport COT dla kontraktów terminowych na franka szwajcarskiego

2 Źródło: W przeciwieństwie do inwestorów zabezpieczających się, spekulanci mają wolną rękę w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. W związku z tym zawierane przez nich transakcje powinny być bardziej efektywne niż ma to miejsce w przypadku transakcji inwestorów zabezpieczających się przed ryzykiem. Tym samym kierunek ich pozycji (długie, krótkie) powinien być co do zasady zgodny z kierunkiem zmiany kursu danego instrumentu czy pary walutowej (wzrost, spadek). Kierunek pozycji spekulantów na danym instrumencie rozumiany jest jako pozycja netto w kontraktach futures na dany instrument (pozycje długie minus pozycje krótkie). Należy zaznaczyć, że informacje publikowane w raporcie COT dotyczą zaangażowania inwestorów w kontrakty futures na daną walutę czy też inny instrument notowany na giełdach w Stanach Zjednoczonych. W związku z tym wartości wszystkich instrumentów wyrażone są w dolarach amerykańskich (USD). Patrząc na kontrakty walutowe na EURO, przewaga netto krótkich pozycji spekulantów przekłada się na pozycję krótką w kontraktach na EURUSD. Sytuacja dla pary USDCHF jest bardziej skomplikowana. Przewaga netto krótkich pozycji spekulantów na futuresach na franka szwajcarskiego odzwierciedla pozycję długą w kontraktach na USDCHF (pozycja krótka na parze CHFUSD). Analiza rynku i przewidywanie zmian kursów walutowych w oparciu o dane publikowane w raportach COT opiera się na trzech głównych hipotezach: 1. Ekstremalnie duża przewaga otwartych pozycji długich/krótkich może poprzedzać odwrócenie trendu w niedalekiej przyszłości; 2. Zmiany ilości i rodzaju otwartych pozycji mogą poprzedzać odwrócenie trendu w bliskiej przyszłości;

3 3. Ilość otwartych pozycji netto może być przydatna przy określaniu siły trendu. W pierwszej kolejności przeanalizowana zostanie para EURUSD, która cieszy się największą 2) popularnością i zainteresowaniem wśród inwestorów. Współczynnik korelacji liniowej Pearsona dla zmiany kursu pary EURUSD i zmiany pozycji netto spekulantów na kontraktach na EURO dla okresu wyniósł 0,52. Zależność ta jest statystycznie istotna (na poziomie ufności 0,99). Dodatnia umiarkowana korelacja oznacza, że wzrostom zaangażowania spekulantów w kontrakty na EURO towarzyszą wzrosty kursu pary EURUSD. Jest to zgodne z oczekiwaniami. Na wykresie 1 zostały przedstawione pozycje netto inwestorów na kontraktach futures na EURO oraz kurs pary EURUSD w okresie Na wykresie zostały wyróżnione dwa odcinki czasu maj 2010 oraz maj 2011 jako przykładowe miejsca, w których po wystąpieniu ekstremalnie wysokiej przewagi krótkich pozycji nad długimi (i na odwrót) na rynku terminowych kontraktów na EURO nastąpiło odwrócenie trendu pary EURUSD. Po ekstremalnie wysokim zaangażowaniu spekulantów w krótkie pozycje na kontraktach na EURO w maju 2010 nastąpiło odwrócenie trendu spadkowego na parze EURUSD, który trwał od maja W maju 2011 nastąpiła kumulacja pozycji długich na kontraktach terminowych na EURO, która poprzedziła odwrócenie trendu wzrostowego EURUSD. Wykres 1. Zaangażowanie inwestorów w kontrakty na EURO vs kurs EURUSD Źródło: Bloomberg, obliczenia własne Taka sytuacja wydaje się być intuicyjnie poprawna i jest jednocześnie zgodna z teorią finansów, gdyż ekstremalnie wysokie zaangażowanie inwestorów w pozycje długie oznacza, że rynek jest wykupiony i

4 każdy, kto chciał kupić kontrakty dokonał już transakcji. Na rynku nie ma już inwestorów, którzy mogliby i chcieli dalej je kupować. W rezultacie następuje odwrócenie trendu. Kolejnym instrumentem, cieszącym się dużą popularnością wśród inwestorów na całym świecie, jest para walutowa GBPUSD. Korelacja Pearsona pomiędzy zmianą pozycji netto spekulantów na kontraktach na funta brytyjskiego, a zmianami kursu pary GBPUSD w okresie wyniosła 0,41. Zależność ta jest statystycznie istotna (na poziomie ufności 0,99). Dodatnia umiarkowana korelacja interpretowana jest w następujący sposób: wzrostom zaangażowania spekulantów w kontrakty na funta brytyjskiego towarzyszą wzrosty kursu pary GBPUSD. Wykres 2. Zaangażowanie inwestorów w kontrakty na funta brytyjskiego vs kurs GBPUSD Źródło: Bloomberg, obliczenia własne Na wykresie 2 zostało zaprezentowane zaangażowanie spekulantów w kontrakty futures na funta brytyjskiego oraz kurs pary GBPUSD w okresie Na wykresie zostały wyróżnione dwa odcinki czasu maj 2010 oraz listopad 2010, jako przykładowe miejsca, w których zmiana ilości i rodzaju otwartych pozycji na kontraktach poprzedzała zmianę trendu kursu GBPUSD. W maju 2010 nastąpiła zmiana ilości pozycji spekulantów na kontraktach na funta brytyjskiego spadek ilości pozycji krótkich, co skutkowało spadkiem krótkich pozycji netto na kontraktach terminowych. Po zdecydowanym spadku zaangażowania w krótkie pozycje na kontraktach nastąpiło odwrócenie trendu na parze GBPUSD. Z kolei w listopadzie 2010 nastąpił spadek ilości krótkich pozycji spekulantów na kontraktach na funta brytyjskiego, co w efekcie skutkowało zmianą pozycji spekulantów z krótkiej na długą, czyli tzw. zmiana rodzaju otwartych pozycji. Zaraz potem nastąpiło odwrócenie trendu spadkowego na parze GBPUSD.

5 Wykorzystując zmiany ilości i rodzaju otwartych pozycji spekulantów na futuresach na waluty, można próbować przewidywać zmiany trendu na instrumentach. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie pary walutowe nadają się do prognozowania zmian trendów na podstawie wskaźnika pozycji spekulantów na k o n t r a k t a c h t e r m i n o w y c h. Przyglądając się parze USDJPY należy pamiętać, że przewaga krótkich pozycji na kontraktach terminowych na jena japońskiego odpowiada długiej pozycji w USDJPY. Korelacja między zmianami kursu USDJPY i zmianą pozycji netto spekulantów na kontraktach terminowych na jena japońskiego w okresie wyniosła -0,57. Zależność ta jest statystycznie istotna (na poziomie ufności 0,99). Ujemna korelacja oznacza, że wzrostom zaangażowania spekulantów w długich pozycjach na kontraktach terminowych na jena japońskiego towarzyszą spadki kursu USDJPY. Wynik ten jest zgodny z oczekiwaniami przedstawionymi na początku artykułu. Wykres 3. Zaangażowanie inwestorów w kontrakty na jena japońskiego vs kurs USDJPY Źródło: Bloomberg, obliczenia własne Wykres 3 przedstawia zaangażowanie spekulantów w kontrakty terminowe na jena japońskiego oraz kurs pary USDJPY w okresie Na wykresie zostały wyróżnione dwa odcinki czasu czerwiec 2007 oraz październik 2009 jako przykładowe miejsca, w których ilość otwartych pozycji może być przydatna przy określaniu siły trendu. W zasadzie w całym okresie przedstawionym na wykresie 3, a w szczególności w wyróżnionym październiku 2009, ilość otwartych pozycji w kontraktach terminowych na jena japońskiego była stosunkowo niewielka. W tym czasie na parze USDJPY występował trend spadkowy, ale nie był on zbyt silny i występowały ciągłe korekty kursu. W czerwcu 2007 ilość otwartych

6 krótkich pozycji na kontraktach na jena japońskiego wyniosła blisko , co było historycznym minimum od , czyli pierwszej daty publikacji COT dla jena japońskiego. Mimo to w tym okresie nie wystąpił silny trend wzrostowy na parze USDJPY, czyli hipoteza, że duża ilość otwartych pozycji na kontraktach terminowych może świadczyć o silnym trendzie, okazała się fałszywa. Jednakże w tym miejscu po raz kolejny została potwierdzona pierwsza z postawionych hipotez mówiąca o tym, że ekstremalnie duża przewaga otwartych pozycji długich/krótkich może poprzedzać odwrócenie trendu. Kumulacja krótkich pozycji w kontraktach na jena japońskiego w czerwcu 2007 zakończyła się gwałtownym odwróceniem wcześniejszego trendu wzrostowego na parze USDJPY i długotrwałym okresem spadku wartości dolara w stosunku do jena. W tym miejscu warto podkreślić, że wnioski płynące z analizy ilości otwartych pozycji w kontraktach terminowych na dany instrument są mniej trafne i jednoznaczne niż z przedstawionych wcześniej dwóch hipotez. Jednakże przy określaniu siły trendu warto dodatkowo spojrzeć na wskaźnik zaangażowania netto spekulantów, gdyż może on dostarczyć dodatkowych informacji o sile występującego na rynku trendu. Publikowane w raportach COT dane dotyczące zaangażowania netto spekulantów w kontrakty terminowe na poszczególne waluty, ilości otwartych pozycji długich oraz krótkich, a także ich zmiany, całkiem nieźle rekompensują inwestorom brak danych o wolumenie obrotu na poszczególnych parach walutowych na rynku FOREX. Dla inwestorów dokonujących decyzji inwestycyjnych na podstawie analizy technicznej par walutowych dane te mogą stanowić pomocny wskaźnik przy dokonywaniu decyzji inwestycyjnych. Przy wykorzystywaniu danych o zaangażowaniu inwestorów w poszczególne instrumenty należy pamiętać, że wnioskowanie o zmianach cen instrumentów na tej podstawie dla jednych par walutowych jest bardziej, a dla innych mniej skuteczne. Również wnioskowanie na podstawie poszczególnych hipotez dotyczących zaangażowania spekulantów w kontrakty walutowe daje raz lepsze a raz gorsze wyniki. Podsumowując, należy pamiętać, że przy posługiwaniu się omawianym wskaźnikiem podobnie zresztą jak przy większości innych wskaźników ekonomicznych nie można być bezkrytycznym. Może on wskazywać na dodatkowe potwierdzenie bądź zaprzeczenie przyjętej hipotezy. Dla zwiększenia trafność podejmowanych decyzji inwestycyjnych należałoby stosować go w zestawie z innymi wskaźnikami. 1) CFTC to niezależna amerykańska instytucja założona przez Kongres Stanów Zjednoczonych w celu sprawowania kontroli nad amerykańskiem rynkiem kontraktów terminowych i opcji ( ); 2) Współczynnik korelacji liniowej Pearsona określa poziom zależności liniowej pomiędzy dwiema zmiennymi. Jego wartość zawiera się w przedziale <-1;1>. Wartość 0 oznacza brak liniowej zależności pomiędzy zmiennymi. Im wartość współczynnika bliższa -1 / 1 tym większa liniowa ujemna / dodatnia zależność między zmiennymi. M.S.

7