Dział : Ludność, migracje, osadnictwo.

Transkrypt

1 Dział : Ludność, migracje, osadnictwo. Polecenie1. Mając dane demograficzne dla Polski (2002 rok) Liczba ludności ogółem Mężczyźni Kobiety Urodzenia żywe Zgony Ludność miejska Mężczyźni Poziom podstawowy PN=U-Z, SPN=U-Z/LL*1000 WF= LK/LM*100 WM= LM/LK*100 SM= I-E PRz= PN+/- SM Ludność wiejska Mężczyźni Oblicz: 1. Przyrost naturalny: 2. stopę przyrostu naturalnego: 3. współczynnik feminizacji dla Polski ogółem: 4. współczynnik feminizacji w mieście: 5. współczynnik feminizacji na wsi: Polecenie2. Wykorzystując zamieszczone dane oblicz: a) Przyrost naturalny Polski w 1998 r. b) Stopę (współczynnik) przyrostu naturalnego w Polsce 1990 r. c) Przyrost rzeczywisty w Polsce w 1998 Lp. Kategoria danych Wielkość 1 Liczba ludności Polski w 1990 r. 37, 9 mln 2 Liczba ludności Polski w 1998 r. 38,6 mln 3 Urodzenia w Polsce w 1990 r. 547,7 tys. 4 Urodzenia w Polsce w 1998 r. 395,6 tys. 5 Zgony w Polsce w 1990 r. 390,3 tys. 6 Zgony w Polsce w 1998 r. 375,3 tys. 7 Imigranci w Polsce w1998 r osób 8 Emigranci z Polski w 1998 r osób. Polecenie3: Narysuj wykres przedstawiający fazy cyklu demograficznego. Określ wielkości współczynnika urodzeń i zgonów oraz PN dla każdej z faz. I II III IV V Polecenie4: Określ fazę cyklu dla podanych państw: Kraj Urodzenia w prom. Meksyk 26,2 4,6 Etiopia 49,3 23,4 Egipt 27,8 8,6 Japonia 9,6 7,1 Kenia 51,1 15,9 Węgry 11,3 14,3 Zgony w prom. Faza cyklu Fazy cyklu demograficznego 1

2 Polecenie5: Dokonaj analizy zestawienia liczbowego przedstawionego w tabeli oraz wykresu i : a) przedstaw zmiany liczby ludności Polski od roku 1920 do b) wyjaśnij przyczyny wzrostu liczby ludności miejskiej do lat 1992 i jej dalszą stagnację. c) wyjaśnij powód dużego przyrostu naturalnego w latach d) wyjaśnij przyczyny spadku przyrostu naturalnego w latach 60. e) wyjaśnij przyczyny spadku przyrostu naturalnego po 1992 r. Rok Liczba Ludności (w mln) Ludność miejska (w %) Przyrost naturalny (w prom) ,7 28,0 16, ,1 30,1 12, ,6 34,0 16, ,0 36,9 19, ,7 52,3 8, ,4 61,9 3, ,6 61,9 2, ,7 61,9 0,9 Polecenie 6 : Do powyższych piramid wieku dopasuj państwa: Polska, Ukraina, Nigeria. Polecenie 7: Na piramidzie wieku i płci Polski (2010 rok) występują wyraźne zwężenia. Wyjaśnij, co spowodowało spadek liczby ludności w tych przedziałach wieku. 2

3 Polecenie 8: Wskaż cechy społeczeństwa a) starzejącego się: b) młodego: a) wysoki przyrost rzeczywisty, b) niski, a nawet ujemny przyrost naturalny, c) wysoki przyrost naturalny, d) wysoki wskaźnik oczekiwanej długości życia, e) niski wskaźnik oczekiwanej długości życia, f) niski odsetek ludzi w wieku poprodukcyjnym, g) wysoki odsetek ludzi w wieku produkcyjnym, h) wysoki odsetek ludzi w wieku poprodukcyjnym, i) wysoki odsetek dzieci i młodzieży, j) malejący wiek zawieranych małżeństw, k) rosnąca stopa bezrobocia, l) niska stopa urodzeń i zgonów, Polecenie 9 Poniższa tabela przedstawia trzy grupy państw. Kryterium podziału jest wartość przyrostu naturalnego. Grupa A Grupa B Grupa C Rosja Dania Meksyk Białoruś Wielka Brytania Indie Ukraina Szwajcaria Uzbekistan A. Poniższe określenia przyrostu naturalnego dopasuj do każdej grupy: 1) wysoki przyrost naturalny... grupa... 2) niski, ale dodatni przyrost naturalny... grupa... 3) niski, ujemny przyrost naturalny... grupa... B. Wymień przyczyny występowania określonych wartości przyrostu natura w każdej z grup. Grupa A... Grupa B... Grupa C... C. Do której z zaproponowanych grup zaklasyfikowałbyś Polskę? Polecenie 10: Poniższa tabela przedstawia migracje wewnętrzne ludności Polski w II połowie XX wieku. Wskaż okresy największego i najmniejszego ruchu ludności ze wsi do miast oraz podaj przyczyny zaistniałego zjawiska. Lata Miasta Wieś Saldo migracji napływ odpływ napływ odpływ w miastach w tysiącach przeciętne rocznie w 758,6 tysiąca 633,0 622,4 748,0 +125, ch 633,7 przecie 550,0 710,1 793,8 +83, tnę 486,5 roczne 385,9 519,4 620,0 +100, ,5 302,9 422,4 561,9 +139, ,0 305, ,8 +187, ,1 385,7 333, , ,0 316,8 278,2 415,4 +137, ,3 253,7 224,6 356,2 +131, ,2 224,8 174,2 280,6 +106, ,4 238,6 191,0 193, , , 2 Polecenie 11: Oblicz gęstość zaludnienia wymienionych krajów. Wynik wpisz do tabeli. Wpisz do pierwszej kolumny tabeli, przy odpowiednich wartościach, następujące kraje: Mongolia, Australia, Namibia. Kraj Liczba ludności w tys. Powierzchnia w tys. km , , ,2 Gęstość zaludnienia liczba osób/km 2 3

4 Polecenie 12: Na podstawie mapy wypisz obszary ekumeny, subekumeny i anekumeny. Wymień dla każdego obszaru czynniki ułatwiające lub utrudniające (bariery osadnicze) życie. Polecenie 13: Poza obszarem naszego kraju mieszka od 14 do 17 milionów Polaków i osób przyznających się do pochodzenia polskiego. Przyczyny emigracji Polonii zagranicznej można podzielić na trzy grupy: l) zarobkowa i polityczna; 2) polityczna, zesłańcy i potomkowie zesłańców; 3) wynikająca ze zmiany granic Polski po II wojnie światowej. Dopasuj wymienione państwa migracji Polaków do danej przyczyny. USA, Brazylia, Argentyna, Kanada, Francja, W. Brytania, Niemcy, Szwecja, Łotwa, Litwa, Białoruś, Ukraina, Kazachstan, Rosja, Australia Polecenie 14. Na mapie przedstawiono kierunki wielkich migracji zewnętrznych i wewnętrznych na świecie w ostatnich 5 wiekach. Uzupełnij tabelę podając przyczyny i skutki migracji. Wymień podstawowe przyczyny współczesnych migracji ludzi. Numer 1 Kierunek ruchu migracyjnego Przyczyny migracji Skutki migracji

5 Współczesne przyczyny migracji: Polecenie15. Uzupełnij tabelę z największymi miastami świata podając państwo, w którym się znajdują. Na mapie świata zaznacz największe miasta świata. Podpisz je a następnie wskaż przyrodnicze i społeczne konsekwencje nadmiernej koncentracji ludności. Konsekwencje przyrodnicze: Konsekwencje społeczne: Lp Miasta Kraj Ludność w mln Zespół miasto miejski 1. Nowy York 18,4 7,4 2. Meksyk 16, Sao Paulo 16,6 9,8 4. Seul 16,3 10,2 5. Bombaj 15,0 9,9 6. Szanghaj 13,0 9,5 7. Pekin 12, Tokio 11,7 8,0 9. Kalkuta 11,6 4,3 10. Dżakarta Buenos Aires 11,2 3,0 12. Paryż 10,6 2,1 13. Osaka 10,6 2,6 14. Rio de 10,2 5,6 15. Janeiro Delhi-New 9,9 7,2 16. Delhi Kair 9, Los Angeles 9,2 9,2 18. Bangkok 8,7 5,6 19. Moskwa 8,6 8,4 20. Manila 8,5 1,7 21. Stambuł 8.2 7,0 22. Chicago 7,9 2,8 23. Dakka 7,8 3,6 24. Lima 7.4 3,7 25. San Francisco 6,8 3. 5

6 Polecenie 16: Rysunki przedstawiają różne typy zespołów miejskich. a) Podaj ich nazwy oraz po dwa przykłady z Polski i świata. b) Podaj nazwę typu zespołu miejskiego, który powstanie na skutek zachodzenia opisanego procesu:... - łączenie się peryferyjnych stref zabudowy jednorodzinnej i usługowej, rozwijającej się wokół poszczególnych dużych miast, co prowadzi do powstania rozległej strefy miejskiej,... - napływ ludności do małych miast, leżących w zasięgu oddziaływania wielkiego miasta prowadzący do tworzenia się powiązań funkcjonalnych, komunikacyjnych i technicznych z miastem centralnym,... - łączenie się równorzędnych, pod względem liczby mieszkańców, osiedli górniczych i fabrycznych na skutek gwałtownego rozwoju przemysłu Polecenie 17. Oznacz literą P - zdania prawdziwe, literą B - zdania błędne. a) Najważniejszą funkcją miastotwórczą od czasów rewolucji przemysłowej do współczesności jest funkcja przemysłowa... b) Aktualnie najszybsze tempo urbanizacji cechuje kraje wysoko rozwinięte... c) Miarą stopnia urbanizacji jest udział ludności miejskiej w ogólnej liczbie mieszkańców... d) Rotterdam, Hamburg, Nowy Jork największy rozwój zawdzięczają pełnieniu funkcji portów śródlądowych... Polecenie 18. Przykłady państw o różnym wskaźniku urbanizacji. Wymienione państwa wpisz we właściwe rubryki: Izrael, Chiny, Rumunia, Belgia, Indie, Słowacja,Bangladesz, Algieria,Wielka Brytania. Co oznacza, że wskaźnik urbanizacji w Polsce wynosi 61 % (2009 r)? Wskaźnik urbanizacji niski (do 40%) średni (40-60%) wysoki (powyżej 60%) Polecenie 19. Dobierz odpowiednie przyczyny, które zadecydowały o wielkości wskaźnika urbanizacji (1997 r.) w poszczególnych grupach państw (w procentach): a) Wielka Brytania - 89,3; Japonia - 78,1; Niemcy - 86,3 b) Argentyna - 86,9; Meksyk - 75,3; Brazylia - 86,9 c) Indie - 26,3; Etiopia - 14,4; Kenia - 16,0 1. Kraje o pozornej urbanizacji. Duża liczba ludności miejskiej wynika z migracji ludności wiejskiej do miast, spowodowanej brakiem miejsc pracy na wsi. W tych państwach sieć miast jest słabo rozwinięta. 2. Kraje o wstępnej fazie urbanizacji, słabo rozwiniętym przemyśle, dużym procencie ludności zatrudnionej w rolnictwie. 3. Kraje wysoko uprzemysłowione. Proces urbanizacji rozpoczął się tu najwcześniej. Ludność zatrudniona jest przede wszystkim w zawodach pozarolniczych Polecenie 20. W którym regionie świata występują miasta o opisanych cechach wyglądu (fizjonomii)? Miasta Czarnej Afryki /Azja Południowo - Zachodnia, Afryka Północna - miasto muzułmańskie, /Ameryka Północna, Australia - miasto kolonialne / Europa Południowa - miasto śródziemnomorskie / Europa Zachodnia i Środkowo - Wschodnia a) Centrum miast zajmuje tzw. medina z wąskimi, krętymi często ślepo kończącymi się ulicami. Domy mieszkalne nie posiadają okien od strony ulicy... b) Około 1-2% obszaru miasta, zabudowanego głównie parterowymi domami, zajmuje centrum z charakterystycznymi drapaczami chmur. Układ ulic jest regularny - szachownicowy. Cechy fizjonomiczne tych miast, szczególnie centrum, przenoszone są na wszystkie wielkie miasta na świecie... c) Nazywa się je miastami słońca i ograniczonej przestrzeni. Kamienne uliczki są tu kręte i wąskie a domy, dla ochrony przed słońcem, mają okna zwrócone na północ. W wielu z nich zachowały się ślady antycznych budowli... d) W centrum zachowany średniowieczny szachownicowy układ ulic, rynek z ratuszem i głównym kościołem opodal, otoczone murami miejskimi, które z czasem zostały rozebrane (Planty), wokół Starego Miasta powstawały późniejsze dzielnice mieszkaniowe i przemysłowe... e) Miasto podzielone między grupy etniczne (plemiona), niewielkie centrum administracyjno handlowe, gdzie mieszkali biali, obok dzielnica przemysłowa, obrzeża miast fizjonomią przypominają wielkie wsie z chaotyczną zabudową, brak infrastruktury. Bogaci stawiają okazałe domy wśród nędznych lepianek współplemieńców. Przydomowe ogródki i zwierzęta hodowlane na ulicy... 6

7 Polecenie 21. Przyporządkuj pojęciom odpowiadające im definicje: a) urbanizacja b) deglomeracja c) aglomeracja 1) Zespół powiązanych funkcjonalnie jednostek osadniczych o wyraźnej dominacji miasta centralnego 2) Powiększanie się obszarów miejskich i tworzenie nowych miast 3) Rozpraszanie osadnictwa przez przenoszenie miejsc pracy poza obręb miasta. Polecenie 22. Przyporządkuj dzielnicom miasta odpowiadające im opisy. a) city b) dzielnica mieszkaniowa c) dzielnica przemysłowa d) slumsy e)strefa podmiejska A) obszar o specyficznej dla miasta zabudowie, dużej ilości terenów zielonych i intensywnej, towarowej gospodarce rolno-ogrodniczej... B) obszar położony w pobliżu linii komunikacyjnych z dużą ilością zakładów produkcyjnych, składów i magazynów... C) dzielnica o niewielkiej powierzchni charakteryzująca się wielokondygnacyjną zabudową, nagromadzeniem biur i banków oraz bardzo małą liczbą stałych mieszkańców... D) skupisko wielokondygnacyjnych domów lub zabudowy typu willowego... Polecenie23: Wykres przedstawia gęstość zaludnienia w miastach w wybranych fazach urbanizacji. Opisz występujące zjawiska urbanizacyjne mające miejsce we wszystkich razach (faza czwarta reurbanizacja). Poszczególnym fazom urbanizacji przyporządkuj odpowiednie obszary. Indie, Filipiny, Meksyk, Wenezuela Północno-wschodnie i przyjeziorne tereny USA a) urbanizacja Nepal, Bangladesz, Etiopia, Niger Japonia, Wielka Brytania, Niemcy, Belgia b) suburbanizacja c) dezurbanizacja d) reurbanizacja Polecenie 24: Nazwij typy wsi przedstawione na rysunku. Wymień inne niż przedstawione na rysunku typy wsi. Wyjaśnij wpływ różnych czynników na charakter i kształt osiedli wiejskich. 7