SCENARIUSZ ZAJĘĆ. Małgorzata Rusiłowicz. Temat zajęć: Symbolika świątyni muzułmańskiej poznajemy meczet

Transkrypt

1 Strona1 SCENARIUSZ ZAJĘĆ Małgorzata Rusiłowicz Temat zajęć: Symbolika świątyni muzułmańskiej poznajemy meczet Obszar nauczania: IV etap edukacyjny (szkoła ponadgimnazjalna) Czas: 2 godziny lekcyjne Treści nauczania zgodne z podstawą programową: Uczeń wymienia mniejszości narodowe i etniczne oraz grupy migrantów (w tym uchodźców) żyjące obecnie w Polsce i przedstawia przysługujące im prawa; na podstawie samodzielnie zebranych materiałów charakteryzuje jedną z tych grup (jej historię, kulturę, obecną sytuację); Pytanie kluczowe: Czym jest dla muzułmanów meczet? Cele lekcji Po zajęciach uczeń: będzie znał podstawowe filary islamu oraz praktyk religijnych muzułmanów, będzie w stanie nazwać podstawowe elementy znajdujące się w meczecie będzie znał funkcję i symbolikę poszczególnych elementów meczetu wskaże różnice pomiędzy islamem a innymi wyznaniami. NaCoBeZu trafny podział zadań pomiędzy członków zespołu, atmosfera panująca podczas pracy, umiejętność zaplanowania pracy i współdziałania w grupie, umiejętność prezentacji opracowanego materiału, wypowiadanie się pełnymi zdaniami, aktywny udział w zajęciach. Metody i formy pracy: burza mózgów, pogadanka, wykład, mapa skojarzeń, dyskusja, praca indywidualna, praca w grupach, praca z tekstem. Pomoce dydaktyczne: Załącznik nr 1 Materiał dla ucznia i nauczyciela. Meczet w Warszawie Załącznik nr 2 Materiał dla ucznia. Meczet i jego funkcje Załącznik nr 3 - Materiał dla ucznia. Z wizytą w meczecie

2 Strona2 Film o budowie meczetu w Warszawie (dostępny na stronie: czas trwania: 2 min. 47 s.) Film pt. Zrozumieć islam (dostępny w Internecie na stronie: czas trwania: 46 min. 39 s.) Film: azan (wezwanie na modlitwę) w wykonaniu muezzina w Mekce (dostępny w Internecie na stronie: czas trwania: 3 min. 19 s.) Środki dydaktyczne: arkusze szarego papieru, markery, kartki samoprzylepne, laptop, rzutnik, dostęp do Internetu Słowa klucze: muzułmanin, islam, Koran, meczet, muezin, minaret Bibliografia W planowaniu zajęć możesz wykorzystać również inne teksty i publikacje np.: a) J. Bielawski, Islam, religia państwa i prawa, Warszawa b) J. Bielawski, Islam, Warszawa c) J. Bielawski, Prawo muzułmańskie, w: Główne kultury prawne współczesnego świata, Warszawa d) J. Danecki, Kultura islamu. Słownik, Warszawa e) A. Marek, Islam. Podstawowe informacje, Warszawa 2006, f) A. Marek, A. S. Nalborczyk, Nie bój się islamu. Leksykon dla dziennikarzy, Warszawa g) F. Robinson, Świat islamu, Warszawa h) M. Ruthven, Islam. Bardzo krótkie wprowadzenie, Warszawa i) Z. Sardar, M.W. Davies, Islam, Warszawa j) M. i U. Tworuschka, Islam. Mały słownik, Warszawa Przydatne strony internetowe a. b. c. d. e. f.

3 Strona3 Przebieg zajęć Zajęcia nr 1 1. Rozpoczęcie: zapisz na tablicy temat zajęć i pytanie kluczowe. 2. Pierwszą część zajęć rozpocznij od krótkiego wprowadzenia wykładu na temat meczetu: Meczet jest świątynią muzułmańską. Wszystkie określenia meczetu pochodzą od arabskiego słowa masdżid często pojawiającego się w Koranie. Masdżid w dosłownym tłumaczeniu oznacza miejsce bicia pokłonów (przestrzeń, w której wierni klękają i biją pokłony oddając w ten sposób cześć Bogu wypełniają w ten sposób rytuał modlitwy będący codziennym obowiązkiem religijnego muzułmanina). 3. Obejrzyj z uczniami film dotyczący budowy nowego meczetu w Warszawie ( czas trwania: 2 min. 47 s.). Po projekcji przeprowadź krótką dyskusję na temat protestów związanych z jego budową: Co jest ich źródłem? Zapytaj uczniów z czym większość ludzi kojarzy islam. 4. Zawieś na tablicy kartki z wcześniej wydrukowanymi terminami: sanktuarium, meczet, mihrab, minbar, minaret, muezzin, muhir. Rozdaj uczniom (1 komplet dla 2 uczniów) zdjęcia meczetu znajdującego się w Warszawie przy ulicy Wiertniczej (Załącznik nr 1 Materiał dla ucznia i nauczyciela. Meczet w Warszawie). Zdjęcia zawieś również na tablicy w następującej kolejności:

4 Strona4 5. Podkreśl, iż od stuleci meczet był dla muzułmanów nie tylko miejscem modlitwy. Pełnił i nadal pełni wiele innych funkcji. Rozdaj uczniom tekst Adama Wąsa pt. Meczet i jego funkcje (załącznik nr 2 Materiał dla ucznia. Meczet i jego funkcje). Poproś, aby na jego podstawie wybrali/zaznaczyli informacje na temat podstawowych funkcji meczetu oraz pojęć: minaret, muezzin, chutba, minbar. 6. Powróć do zawieszonych na tablicy zdjęć meczetu w Warszawie oraz pojęć. a) Omów z uczniami zdjęcie nr 1: zapytaj jaką funkcję pełni minaret i muezzin. Poinformuj uczniów, że warszawski meczet znajdujący się w dzielnicy Wilanów przy ulicy Wiertniczej nie jest typowym muzułmańskim domem modlitwy, lecz adaptowaną w 1933 roku willą. Nie posiada minaretu, dlatego też wierni nie są wzywani przez muezzina na modlitwę. Zaproponuj uczniom obejrzenie i wysłuchanie azanu (wezwania na modlitwę) lub jego fragmentu w wykonaniu muezzina w Mekce (dostępnego w Internecie na stronie: czas trwania: 3 min. 19 s.). Wyjaśnij i pokaż na zdjęciu mihrab. Mihrab (nisza znajdująca się w ścianie meczetu; wskazująca kierunek Mekki). Przestrzeganie tego kierunku, tzw. kibli jest jednym z warunków ważności modlitwy. Początkowo muzułmanie modlili się w kierunku Jerozolimy. O zmianie kierunku modlitwy zdecydował sam Prorok Mahomet. Mihrab często zdobiony jest inskrypcjami oraz mozaikową i stiukową dekoracją lub połączonymi łukiem kolumnami. b) Przejdź do zdjęcia numer 2: poproś, aby uczniowie opisali wystrój wnętrza (sali modlitewnej) widocznej na fotografii. Wszystkie propozycje zapisuj pod zdjęciem zwieszonym na tablicy np.: podłoga pokryta dywanem/ wykładziną a nie posadzką/terakotą, brak figur i obrazów (Allaha i proroków), brak ołtarza, obecność mimbaru (kazalnicy) oraz mihrabu. c) Poproś, aby uczniowie przyjrzeli się zdjęciom nr 2-6 zastanowili się i powiedzieli, jakie funkcje pełnią określone elementy jego wystroju. Poproś, aby przyjrzeli się mihrabowi opisali jego kształt i zdobienia Na bieżąco uzupełniaj wypowiedzi uczniów podając dodatkowe informacje: musalla - miejsce modlitwy; sala w meczecie w której odmawia się modlitwy, zazwyczaj w meczetach są poza innymi pomieszczeniami dwie sale modlitewne - jedna dla mężczyzn, druga dla kobiet. Podczas modlitwy w meczecie kobiety nie mogą przebywać w części dla mężczyzn, podobnie jak mężczyźni w części przeznaczonej dla kobiet. Jeżeli w meczecie znajduje się tylko jedna sala do modlitwy wówczas kobiety ustawiają się za mężczyznami. W żadnym wypadku nie mogą stać obok siebie. Powód takiego ustawienia lub oddzielnych części przeznaczonych dla kobiet jest prozaiczny modlące się kobiety skupiałyby uwagę mężczyzn skorych do

5 Strona5 podziwiania ich wdzięków, co odciągałoby ich od modlitwy. Zapytaj uczniów, co ich zdaniem symbolizuje kopuła umieszczona nad musallą? (kopuła symbolizuje sklepienie niebieskie; jest zwieńczona półksiężycem). chumra mata wystarczająca do oparcia twarzy oraz rąk na ziemi podczas modlitwy, brak figur i obrazów w meczecie wynika z obowiązującego w islamie zakazu przedstawiania oblicza Boga oraz postaci ludzkich i zwierzęcych. Dlatego też, główną dekorację meczetów od początku ich istnienia była i jest kaligrafia oraz arabeska. Na ścianach wiszą tzw. muhiry (wykaligrafowane fragmenty Koranu) lub wypisane 99 imion Allaha. d) Omów zdjęcia nr 4, 5 i 6: W meczetach na ścianach często umieszcza się zdjęcia/obrazy muzułmańskich sanktuariów (fotografia nr 4), drzewo genealogiczne islamskich proroków (fotografia nr 5) oraz muhiry (fotografia nr 6). Zajęcia nr 2 1. Rozpocznij od ponownego przyjrzenia się zdjęciom meczetu z poprzednich zajęć. Poproś, aby uczniowie wskazali na zdjęciach charakterystyczne elementy architektoniczne o charakterze religijnym, spróbowali je nazwać i wyjaśnili ich funkcję. Uzupełniaj podawane przez nich informacje. 2. Podziel uczniów, tym razem na 4 grupy. Poleć, aby każda z nich na podstawie opracowanych materiałów (załącznik nr 3 - Materiał dla ucznia. Z wizytą w meczecie) przygotowała informacje a następnie przedstawiła je w krótkiej formie na forum klasy. Na przygotowanie i prezentację grupy będą miały po 25 minut. GRUPA I informacje o zasadach przestrzegane przez muzułmanina przed udaniem się do meczetu, wejściem i wyjściem ze świątyni, GRUPA II - informacje o roli imama w meczecie, zasadach jego wyboru oraz osób mogących pełnić jego funkcję, GRUPA III informacje na temat uczestnictwa kobiet w modlitwach odbywających się w meczecie oraz zasadach ustawienia imama i wiernych w meczecie, GRUPA IV informacje na temat zasad obowiązujących muzułmanina w czasie piątkowej modlitwy w meczecie oraz języku, w którym odbywają się kazania. 3. Poproś uczniów o zaprezentowanie na forum klasy wyników pracy grup. Na bieżąco koryguj ewentualne błędy i uzupełniaj braki. 4. Praca w parach, Rozdaj każdej parze tekst pt. Co islam mówi o wojnie? (załącznik nr 9 - Materiał dla ucznia. Co islam mówi o wojnie?) Poleć, aby uczniowie przeczytali tekst robiąc na nim notatki tj. stawiając:? nie rozumiem,! ważna myśl, istotna prawda, coś odkryłem/-am. Poproś uczniów o podzielenie się na forum spostrzeżeniami, uwagami na temat przeczytanego fragmentu. 5. Na zakończenie zajęć: zaproponuj uczniom stworzenie wspólnie z nimi nowej mapy mentalnej dotyczącej podstawowych założeń islamu, skojarzeń dotyczących stosunku uczestników zajęć do muzułmanów i wyznawanej przez nich religii oraz meczetu,

6 Strona6 zapytaj uczniów, które wiadomości zdobyte w czasie zajęć były ich zdaniem najciekawsze a które zaskakujące? Czy zdobyta na lekcjach wiedza zmieniła ich stosunek do wyznawców islamu? 6. Powróć do pytania kluczowego: Jaką religią jest islam? Przeprowadź krótką dyskusję na ten temat. Załącznik nr 1 Materiał dla ucznia i nauczyciela - Meczet w Warszawie Zdjęcie nr 1

7 Strona7 Zdjęcie nr 2

8 Strona8 Zdjęcie nr 3 Zdjęcie nr 4

9 Strona9 Zdjęcie nr 5 Zdjęcie nr 6 źródło: zdjęcie nr 1,2, 3: [28 sierpnia 2013]; zdjęcie nr 4: [28 sierpnia 2013]; zdjęcie nr 5: [28 sierpnia 2013]; zdjęcie nr 6: [28 sierpnia 2013]

10 Strona10 Załącznik nr 2 Materiał dla ucznia. Meczet i jego funkcje Adam Wąs, Meczet i jego funkcje W języku arabskim istnieją dwa pojęcia odnoszące się do meczetu: masdżid i dżami. Pierwszy oznacza budowlę, w której przez rytualne bicie pokłonów oddaje się cześć Bogu. Drugi termin odnosi się również do budowli, ale służącej przede wszystkim do zgromadzeń muzułmanów na piątkową modlitwę południową. Każdy dom modlitwy, niezależnie od rozmiarów, może służyć jako masdżid. Natomiast dżami, czyli najogólniej mówiąc meczet piątkowy gromadzi wiernych nie tylko na modlitwę, ale także na wysłuchanie szczególnego piątkowego kazania (chutby). W przekonaniu wielu muzułmanów ten rodzaj meczetu powinien istnieć w każdym mieście, z racji jego symbolicznej (i często politycznej) funkcji. Współcześnie różnica pomiędzy obydwoma typami nie jest już tak wyraźna jak w przeszłości. W pewnym sensie meczet odgrywa w społeczności muzułmańskiej podobną rolę jak kościół dla wspólnot chrześcijańskich. Rola meczetu jest jednak bardziej kompleksowa. W nim muzułmanie modlą się, wysłuchują piątkowych kazań, zbierają i rozdzielają obowiązkową jałmużnę (zakat), uczestniczą w lekcjach religii i wsłuchują się w komentarze do koranicznego przesłania. Meczet nabiera szczególnego charakteru podczas ramadanu, gromadząc zwłaszcza pod koniec postu liczne rzesze muzułmanów na nocnej modlitwie i recytacji Koranu. Meczet pełni także wiele funkcji, które nie mają religijnego charakteru. Służy on jako forum dyskusji i zebrań oraz jako miejsce ogłaszania sądów i tzw. fatwy, czyli formalnej opinii, wydanej przez prawnika muzułmańskiego (muftego). Islamska świątynia związana jest też z cyklem życia muzułmanina. Jej odwiedzanie staje się powszechne przy dokonywaniu obrzezania, zawieraniu związków małżeńskich, rozwiązywania kwestii spornych i modlitw pogrzebowych. W codziennym życiu meczet jest dla wielu, zwłaszcza dla biednych, miejscem schronienia. Jako instytucja stanowi on istotny element współczesnych centrów islamskich i odgrywa podstawową rolę w kształtowaniu tożsamości wspólnoty muzułmańskiej. Meczet jest także miejscem, gdzie podejmuje się religijną działalność edukacyjną na wszystkich poziomach. Dzieci i młodzież poznają zasady wiary w istniejących przy meczecie bardziej lub mniej zorganizowanych szkołach koranicznych (madrasa). Nauczyciel siedzący wśród uczniów lub studentów to nie tylko praktyka z początku istnienia islamu, ale obraz, który można zobaczyć także dziś. Również uczeni muzułmańscy wybierają meczet jako miejsce spotkań i dyskusji. W tym kontekście warto zaznaczyć, że znane i cenione współczesne uniwersytety powstały właśnie na bazie meczetów (na przykład Al-Azhar w Kairze czy Az-Zajtuna w Tunisie). Poza tym

11 Strona11 przy meczecie z reguły tworzone są instytucje, które podejmują ważne dla muzułmanów sprawy społeczne, polityczne i religijne. Na uwagę zasługuje fakt, że we wczesnym islamie nie przywiązywano wielkiej wagi do miejsca, gdzie odmawiano modlitwę. Zgodnie z tradycją, Mahomet miał głosić, że meczetem, a więc miejscem modlitwy, jest cały świat. Dlatego też pierwsi muzułmanie zanosili swe modły niemalże wszędzie. Następca Mahometa, Abu Bakr, na przykład zwykł modlić się w swoim ogrodzie. Jedynym miejscem, gdzie pierwsi muzułmanie gromadzili się w Mekce na modlitwie, była Kaaba. Natomiast po przejściu do Medyny w 622 r. do rangi symbolu urósł dziedziniec powstały przy domu Mahometa. Tam prorok nie tylko nauczał i wygłaszał kazania, ale przyjmował gości i załatwiał sprawy administracyjne, a nawet handlowe i polityczne. Podobny charakter miały meczety, które były zakładane przez przechodzące stopniowo na islam poszczególne plemiona arabskie. O meczecie jako miejscu modlitwy mówi Koran m.in. w surze Światło : W domach, które Bóg pozwolił wznieść i w których wspomina się Jego imię głoszą Jemu chwałę o świcie i o zmierzchu; tych ludzi nie odciąga ani handel, ani kupno od wspominania Boga, odprawiania modlitwy i dawania jałmużny (24, 36-37). Mimo iż za życia Mahometa i krótko po jego śmierci żydom i chrześcijanom wolno było wstępować do meczetu bez większych problemów, w miarę upływu czasu praktykę tę zaczęto ograniczać ze względu na podkreślanie rytualnej czystości. Generalnie jednak niemuzułmanom zezwala się na odwiedziny meczetu przy zachowaniu określonych zasad. Dotyczą one zdejmowania butów i właściwego stroju, obowiązującego zwłaszcza kobiety. źródło: A. Wąs, Meczet i jego funkcje, [online], Załącznik nr 3 GRUPA I: Materiał dla ucznia Z wizytą w meczecie 1. Na podstawie tekstu przygotujcie informacje i krótką scenkę na temat zasad przestrzeganych przez muzułmanina przed udaniem się do meczetu, wejściem i wyjściem ze świątyni. 2. Zaprezentujcie wyniki pracy na forum klasy. Koran 9:18 { I będzie odwiedzać świątynie Allaha tylko ten, kto wierzy w Allaha i w Dzień Ostatni; ten kto odmawia modlitwę; ten kto daje jałmużnę, ten kto obawia się tylko Allaha.} [ ] Meczet od zarania islamu jest głównym ośrodkiem nauczania zasad wiary i praktyki religijnej, pełni funkcję sali sądowej, jest również centrum socjalnym

12 Strona12 miejscem spotkań muzułmanów. Islam zaleca budowę meczetów, nakazuje utrzymanie w nich czystości jak również zaleca umiar w ich przyozdabianiu. Zalecane suplikacje (du a) przed udaniem się do meczetu, wejściem i wyjściem. Przed udaniem się do meczetu zaleca się recytację: Allahumma dż'al fi qalbi nuran ła fi lisani nuran,allahumma dż'al fi sam'i nuran ła fi basari nuran; Ła dż'al min khalfi nuran ła min amami nuran; ła dż'al min fauqi nuran, ła min tahti nuran, Allahumma 'atini nuran (Boże, oświeć me serce, oraz oświeć mój język; Boże, oświeć moje ucho, i oświeć moje oko, oświeć (rzeczy) za mną, przede mną nade mną i obok mnie. Boże, oświeć mnie.) Wchodząc do meczetu, należy przekroczyć próg prawą stopą i powiedzieć: audhu bil-lahil-adhim ła bi ładżhihil karim ła sultanihil qadim min asz-szajtani r- radżim. Bismillahi, Allahumma salli 'alla Muhammadin. Allahumma aghfirli dhunubi ła aftahli abłaba rahmatika. (Uciekam się do Allaha, Znamienitego, w Jego Chwalebnej Istocie i Wiecznym Zwierzchnictwie przed szatanem przeklętym. W imię Allaha, pobłogosław Muhammadowi. Boże, wybacz me grzechy i otwórz przede mną wrota Twej łaski. ) Wychodząc z meczetu, przekracza się próg lewą stopą, mówiąc: Allahumma aghfirli dhunubi ła aftahli abłaba fadlika. Allahumma 'asimni min aszszajtani r-radżim. (Allahu, wybacz me grzechy i otwórz przede mną bramy Twej szczodrości, Boże, uchroń mnie przed szatanem przeklętym) Według hadisów, Prorok powiedział, iż modlitwa w Świętym Meczecie (Masdżid al- Haram) w Mekce, nagrodzona zostanie sto tysięcy razy; w meczecie Proroka w Medynie tysiąc razy, a modlitwa w meczecie al-aqsa w Jerozolimie, nagrodzona zostanie 250 razy [ ] Po wejściu do meczetu, sunna zaleca, aby wierny zmówił dwa rakaty (zanim usiądzie). Dżabir bin Abdullah powiedział: Kiedy Prorok wygłaszał kazanie w piątek, do meczetu wszedł mężczyzna. Prorok zapytał go: Czy odmówiłeś modlitwę?. Ten zaprzeczył. Prorok powiedział: Stań i odmów dwa rakaty. [Bukhari] źródło: Elżbieta al-sale, Księga modlitwy, [online], GRUPA II: 1. Na podstawie tekstu przygotujcie informacje na temat roli imama w meczecie, zasad jego wyboru oraz osób mogących pełnić jego funkcję. 2. Zaprezentujcie wyniki pracy na forum klasy. [ ] Imamem (prowadzącym modlitwę) powinna być osoba, która jest najbardziej zawansowana w recytacji Koranu, biorąc pod uwagę ilość zapamiętanych sur, znajomość tafsiru 1, oraz poziom umiejętności zasad recytacji tadżłid. Jeżeli są dwie osoby, które reprezentują taki sam poziom recytacji, wówczas należy przyjąć kryterium zakresu wiedzy o sunnie, jeżeli wiedza obu osób jest taka sama, wówczas należy ustalić, która z nich 1 tafsir komentarz do Koranu obejmujący wszystkie aspekty jego objaśniania

13 Strona13 wyemigrowała wcześniej (hidżrah), następnie, przyjmuje się kryterium wieku (pierwszeństwo ma osoba starsza). Modlitwę powinny prowadzić osoby cieszące się największym autorytetem, aczkolwiek mogą czynić to inni w ich obecności, pod warunkiem uzyskania zezwolenia. Imamem dla mężczyzn i kobiet (w meczecie) może być jedynie mężczyzna. Należy zaznaczyć, że kobieta w Islamie może pełnić funkcję imama aczkolwiek tylko w sytuacji, kiedy kobiety modlą się w grupie w domu, wówczas modlitwę prowadzi jedna z nich. Kobieta w żadnym wypadku nie może być imamem dla mężczyzn. Imam może poprosić wiernego o zastępstwo (istikhlaf) w prowadzeniu modlitwy. (np. z powodu złego samopoczucia, konieczności wykonania łudu). Imamem może być dziecko. [ ] Modlitwę może prowadzić niewidomy. Prorok uczynił podczas swojej nieobecności zarządcą Medyny Ibn Umm Maktum, który był niewidomy i prowadził modlitwę. Wierny, który odmawia modlitwę obowiązkową może być imamem osoby odmawiającej modlitwę nadobowiązkową, jak również osoba odmawiająca modlitwę nadobowiązkową może prowadzić osobę odmawiającą modlitwę obowiązkową. Oparte jest to na fakcie, że Mu adh odmawiał isza (modlitwę nocną) za Prorokiem, następnie wracał do swych ludzi, dla których prowadził modlitwę isza. Dla niego modlitwa ta była dobrowolna, zaś dla jego ludzi - obowiązkowa. [ ] Imam, który nie jest w stanie stać, może modlić się siedząc. Prorok podczas choroby prowadził modlitwę siedząc; kiedy zauważył, że wierni za nim stali, nakazał im gestem, aby usiedli. [ ] Kobieta nie może być imamem dla mężczyzn, aczkolwiek może być imamem dla kobiet, jeśli modlą się one poza meczetem, np. w domu. Mamun lub muqtadi to wierny, który naśladuje imama podczas modlitwy. Nie może on wyprzedzać imama ani w recytacji takbiru zmieniającego pozycję, ani przy przyjmowaniu pozycji. [ ] Jeśli imam popełni błąd recytując surę Otwierającą lub werset Koranu, wierny powinien poprawić go recytując głośno werset, który imam opuścił. Jeżeli imam recytuje na głos, wierni powinni słuchać go w ciszy i skupieniu. Jeżeli imam recytuje szeptem, wówczas wierny recytuje szeptem tak, aby słyszeć samego siebie nie będąc słyszanym przez innych. [ ] Słowo dżama ah - oznacza grupę, wywodzi się ze słowa dżama a zbierać, gromadzić ; w świetle szariatu, oznacza grupę, którą stanowi oprócz imama jedna lub więcej osób (osoba dorosła, dziecko, kobieta, mężczyzna). Modlitwy zbiorowe to modlitwy obowiązkowe odmawiane w ciągu dnia oraz modlitwa piątkowa, dżumm ah obowiązek uczestniczenia w grupowym ich odmawianiu w meczecie został nałożony na mężczyzn (dla kobiet jest dobrowolny). źródło: Elżbieta al-sale, Księga modlitwy, [online],

14 Strona14 GRUPA III: 1. Na podstawie tekstu przygotujcie informacje na temat uczestnictwa kobiet w modlitwach odbywających się w meczecie oraz zasad ustawienia imama i wiernych w meczecie. 2. Zaprezentujcie wyniki pracy na forum klasy. [ ] Kobiety mogą brać udział w modlitwach zbiorowych w meczecie, pod warunkiem, że unikać będą ubrań, ozdób i perfum mogących przyciągać uwagę, wywoływać zainteresowanie mężczyzn. [ ] Mężatka powinna zapytać o zgodę męża, a kobieta niezamężna - ojca lub opiekuna. Udział kobiet w modlitwach z okazji święta al-fitr 2 oraz święta al-adha 3 jest obowiązkowy [ ]. [ ] Zgodnie z sunną wierni powinni ustawić się przed rozpoczęciem modlitwy w równych rzędach stykając się ramionami, zrównując linię palców u stóp. Imam nie powinien rozpoczynać modlitwy, dopóki nie jest zadowolony z utworzonych rzędów. [ ] Rzędy w modlitwie zbiorowej biorą swój początek od środka rzędu za imamem, który stoi naprzeciwko mirhabu, niszy wskazującej qibla kierunek Kaby w Mekce. Wierni, dołączają do rzędów z prawej i lewej strony. Jeśli w meczecie nie ma oddzielnej sali modlitewnej dla kobiet, kobiety ustawiają się za mężczyznami (z tyłu meczetu). Ustawienie podczas modlitwy, imam i naśladowcy: jeśli obecny jest jeden wierny (mężczyzna) i imam, wierny staje po prawej stronie imama. jeśli oprócz imama są dwaj mężczyźni, obaj powinni stanąć za imamem. jeśli grupa składa się z dwóch mężczyzn i jednej kobiety, Imam staje z przodu, drugi mężczyzna po jego prawej stronie. Kobieta z tyłu - za nimi. jeśli grupa składa się z jednego mężczyzny, jednego chłopca i jednej kobiety, oprócz imama, imam staje z przodu, mężczyzna po jego prawej stronie, chłopiec po lewej, kobieta zaś staje z tyłu. Mężczyzna i chłopiec mogą stanąć obaj po prawej stronie imama, jest to akceptowane. Jeśli modlitwa jest nadobowiązkowa mogą uformować rząd za imamem, aczkolwiek poprawność takiego ustawienia podczas modlitwy obowiązkowej jest dyskusyjna. jeśli grupa składa się z kilku mężczyzn, chłopców oraz kobiet, pierwszy rząd za imamem formują mężczyźni, potem chłopcy, a na samym tyle kobiety (i dziewczynki). Jeśli modlitwę zbiorową odprawiają w domu dwie kobiety, ta która pełni funkcję imama, staje krok do przodu przed kobietą (ją naśladującą) która ustawia się po prawej stronie imama. Jeśli modlą się trzy kobiety, kobieta-imam stoi po środku pierwszego rzędu, a obie naśladujące ustawiają się po jej prawej i lewej stronie. Jeśli kobiet jest więcej dołączają do rzędu, starając się aby imam był w środku. 2 al-fitr (Ramadan Bajram,Święto Przerwania Postu, zwane również Al-Id as-saghir) święto dziękczynienia obchodzone w islamie na zakończenie świętego miesiąca postu ramadanu. 3 al-adha (Kurban Bajram,Święto Ofiarowania) najważniejsze święto muzułmańskie upamiętniające ofiarę Abrahama i jego posłuszeństwo wobec Boga

15 Strona15 Jeśli nie starczy miejsca w pierwszym rzędzie, kobieta ustawia się z tyłu za Imamem (formuje drugi rząd). Dżummu ah to cotygodniowa modlitwa zbiorowa ofiarowywana w piątek w meczecie o czasie modlitwy zuhr. Wykonywana w meczecie zastępuje modlitwę zuhr; składa się z 2 rakatów odmawianych po kazaniu (khutba) wygłaszanym przez imama. źródło: Elżbieta al-sale, Księga modlitwy, [online], GRUPA IV: 1. Na podstawie tekstu przygotujcie informacje na temat zasad obowiązujących muzułmanina w czasie piątkowej modlitwy w meczecie oraz języku, w którym odbywają się kazania. 2. Zaprezentujcie wyniki pracy na forum klasy. [ ] Przed udaniem się do meczetu na dżumm ah 4, należy wziąć kąpiel, obciąć paznokcie (jeżeli są zbyt długie), uperfumować się (tylko mężczyźni) a następnie po wykonaniu oczyszczenia (łudu 5 lub ghusl 6 ) nałożyć czyste ubranie. Nie należy spożywać surowego czosnku, cebuli, palić papierosów. Należy umyć zęby. Należy odmówić modlitwę składającą się z dwóch rakatów po wejściu do meczetu (jest to tzw. modlitwa na przywitanie meczetu), nawet jeżeli wygłaszający kazanie jest na minbarze. [ ] Należy w ciszy słuchać imama - podczas kazania nie wolno rozmawiać. Należy odmówić dwa obowiązkowe rakaty dżumm ah za imamem. Po modlitwie można odmówić cztery nadobowiązkowe rakaty w meczecie lub co jest bardziej zalecane dwa rakaty sunna w domu. Zalecane jest proszenie Allaha o błogosławieństwo dla Proroka Muhammada oraz z całego serca wznoszenie próśb do Allaha w piątek. [ ]W piątek wygłasza się dwa kazania, oddzielone krótką przerwą. Pierwsze kazanie jest trochę dłuższe od drugiego. Oba nie powinny być zbyt długie (aby nie minął czas modlitwy). [ ] W obu kazaniach mogą być poruszane (w świetle Koranu i hadisów) problemy dotyczące muzułmańskiej społeczności. Wierni powinni słuchać w ciszy i skupieniu, albowiem rozmowy podczas kazania są zabronione i unieważniają dżumm ah rozmawiającego. [ ] Zgodnie z tradycją, kazanie powinno zakończyć się istighfar - prośbą o miłosierdzie Allaha. Imam przypomina muzułmanom, aby prosili Allaha o błogosławieństwo dla Proroka recytując 4 dżumm ah modlitwa piątkowa 5 łudu - obmycie przed modlitwą należy do obowiązków wszystkich muzułmanów, którzy mają dostęp do wody i są w stanie się umyć, gdyż Allah objawił w Koranie: O wy którzy wierzycie! Kiedy stajecie do modlitwy, to obmywajcie wasze Twarze i ręce aż do łokci; przetrzyjcie lekko wasze głowy, a nogi myjcie - aż do kostek" (Koran, 5:6) 6 Ghusl- rytualne oczyszczanie polegające na obmyciu całego ciała wodą obejmujące: trzykrotne umycie rąk, umycie intymnych części ciała; (jest zalecane lecz nieobowiązkowe) wykonanie kompletnego łudu ( tak jak przed modlitwą), polanie wodą całego ciała (również głowy, włosów) - zaczynając od prawej strony, kończąc na lewej, ważne, aby woda dotarła wewnątrz uszu, pępka, pomiędzy palce stóp.

16 Strona16 werset 56, Sury 33: Innallaha ła malajkatuhu jusalluna 'alan nabijj (Allah i Jego aniołowie błogosławią Prorokowi) Ja ajjuhall adhina amanu sallu 'alajhi ła sallimu taslima. (Wy, którzy wierzycie, módlcie się za niego, i otaczajcie szacunkiem). Następnie imam recytuje salat 'alan-nabijj (modlitwę za Proroka, tj. drugą część taszahhud); następnie wznosi prośby o dobro społeczności muzułmańskiej na całym świecie. Po kazaniu, ogłasza się Iqamę 7 a imam recytuje na głos modlitwę. Wykonanie modlitwy dżumm ah przypomina modlitwę fadżr, odróżnia je tylko intencja. Język kazania Opierając się na podstawowych zasadach kazania, znajdujących potwierdzenie w sunnie, uczeni zgodni są co do tego, że kazanie powinno poprzedzać modlitwę. Nie ma natomiast zgody, odnośnie języka w jakim powinno być wygłaszane dlatego też jest kwestią dyskusyjną, czy może być wykonywane w innym języku niż arabski. Pomimo różnic opinii uczonych [ ] większość twierdzi zgodnie, że kazanie można wygłosić w każdym języku (jeżeli wierni nie rozumieją arabskiego), pod warunkiem, że wychwalanie Allaha, recytacja Koranu oraz modlitwa za Proroka są w języku arabskim. Jedynym dowodem, który przytaczają przeciwnicy tego poglądu, jest fakt, że kazania Proroka wygłaszane były po arabsku. Z drugiej strony, imam Szafi oraz inni twierdzą, że cele kazania nie zostaną osiągnięte, jeżeli będzie ono wygłaszane w języku niezrozumiałym dla większości wiernych [ ] źródło: Elżbieta al-sale, Księga modlitwy, [online], 7 Iqama brzmi podobnie jak azan, wypowiada się ją bezpośrednio przed rozpoczęciem obowiązkowej modlitwy, w celu ułatwienia wiernym ustawienia się w meczecie w równych rzędach.