Powiat Tatrzański

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr VI/58/15 Rady Powiatu Tatrzańskie Z dnia 30 lipca 2015 r. POWIATOWY PROGRAM ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ NA LATA Powiat Tatrzański 2

2 S P I S T R E Ś C I 1. Podstawy prawne programu 2. Środowiska rodzinne zagrożone umieszczeniem dzieci w zastępczych formach opieki na terenie powiatu tatrzańskiego 3. Rodzinna i instytucjonalna piecza zastępcza w Powiecie Tatrzańskim - Rodzinna piecza zastępcza - Instytucjonalna piecza zastępcza - Usamodzielnienia wychowanków pieczy zastępczej 4. Potrzeby powiatu w zakresie pieczy zastępczej 5. Kierunek rozwoju systemu pieczy zastępczej w Powiecie Tatrzańskim 6. Cele programu i zadania do realizacji 7. Planowany limit rodzin zastępczych w latach Źródła finansowania Programu 9. Realizatorzy programu 10. Monitoring i ewaluacja programu 3

3 W S T Ę P Niniejszy program Rozwoju pieczy Zastępczej jest kontynuacją założeń programu na lata sporządzonego na podstawie art. 180 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz. U. z 2015 r. poz.332) Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, system pieczy zastępczej to zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożliwości sprawowania opieki i wychowania przez rodziców. Pierwszym i najważniejszym elementem tego systemu jest gmina i jej działania służące udzieleniu rodzinie wszechstronnej pomocy, tak aby mogła ona poradzić sobie z doznawanymi trudnościami i w efekcie by nie doszło do interwencji w postaci umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej. Obecnie na terenie 5 gmin powiatu tatrzańskiego taką pomocą objętych jest 69 rodzin. Działania pomocowe na poziomie gminy mają być również prowadzone w sytuacji czasowego umieszczenia dziecka poza rodziną i zmierzają one wówczas do stworzenia takich warunków w funkcjonowaniu rodziców dziecka by możliwy był powrót pod ich opiekę. Działania te ustawodawca nazywa wspieraniem rodziny i mogą one mieć charakter działań profilaktycznych uprzedzających wystąpienie niepożądanych skutków w funkcjonowaniu rodziny lub zmierzających do reintegracji rodziny. Działania te opierają się w dużej mierze na współpracy pomiędzy asystentami działającymi w gminach a Organizatorem Rodzinnej Pieczy Zastępczej działającym w powiecie. Kolejnym istotnym elementem systemu pomocy dziecku i rodzinie jest system pieczy zastępczej za organizację którego, odpowiedzialny jest powiat. W powiecie Tatrzańskim zgodnie z Zarządzeniem Starosty jednostką organizacyjną realizującą zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej jest Centrum Wsparcia Dziecka i Rodziny w Zakopanem. Jednakże, zgodnie z nowelizacją ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, art. 76 ust 1a, organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej nie może być placówka opiekuńczo-wychowawcza, w związku z tym zostaną dokonane zmiany organizacyjne w tym zakresie. Niniejszy Program rozwoju pieczy zastępczej z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań nakreśla następujące kierunki działań w perspektywie 3-letniej,: 4

4 - dalszy rozwój rodzinnej pieczy zastępczej poprzez zastosowanie mechanizmów motywacyjnych - wzmocnienie kompetencji wychowawczych osób sprawujących pieczę - sukcesywne wzmacnianie kwalifikacji kadry wychowawczej zatrudnionej w placówkach opiekuńczo-wychowawczych - zapewnienie opieki dzieciom w formach pieczy dostosowanych do ich potrzeb - pomoc w życiowym usamodzielnianiu osób opuszczających pieczę zastępczą oraz w ich integracji ze środowiskiem. - zabezpieczenie odpowiednich środków finansowych. W poprzednim 3-letnim programie zadanie to zostało wykonane w 100 %, - wszystkim dzieciom wymagającym umieszczenia w pieczy zastępczej Powiat Tatrzański taka opiekę zapewnił. Powstały 4 rodziny zastępcze zawodowe, tak jak zakładano w limicie rodzin zastępczych zawodowych. Program jest kompatybilny z założeniami Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Tatrzańskim na lata

5 I. P o d s t a w y p r a w n e p r o g r a m u Działania w zakresie rozwoju pieczy zastępczej, podejmowane są i realizowane w oparciu o następujące akty prawne i dokumenty: 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997r. Nr. 78 poz. 483 ze zm.) 2. Konwencja Praw Dziecka 3. Ustawa z dnia 05 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym ( Dz. U. z 2007r. Nr 142 poz.1592 ze zm.) 4. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t. j. Dz. U. z 2015r. poz.332) 5. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ( t. j. Dz. U. z 2015 r. poz.182 ) 6. Rozporządzenie z dnia 22 grudnia 2011r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej ( Dz. Z 2011r. Nr 292 poz.1720 ze zm.) 7. Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2004r. w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie ( Dz. U z 2005r.Nr6 poz.45 ze zm.) 8. Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Tatrzańskim na lata

6 II. Ś r o d o w i s k a r o d z i n n e z a g r o ż o n e u m i e s z c z e n i e m d z i e c i w z a s t ę p c z y c h f o r m a c h o p i e k i n a t e r e n i e p o w i a t u t a t r z a ń s k i e g o Według stanu na dzień r. ośrodki pomocy społecznej z terenu powiatu tatrzańskiego (dane z 5 gmin) objęły wsparciem i pomocą 585 rodzin z dziećmi, z których 649 korzystało z dożywiania. 69 rodzin objętych było pomocą asystenta rodziny z tytułu bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Rodziny te dotknięte są ubóstwem, które generuje występowanie patologii społecznych. Z danych Sądu Rejonowego w Zakopanem Wydział III Rodzinny i Nieletnich wynika, iż wg stanu na dzień r. na terenie powiatu tatrzańskiego kuratorzy pełnili 247 nadzorów. W liczbie tej zawierają się nadzory nad rodzicami, którym sąd ograniczył 7

7 w ten sposób wykonywanie władzy rodzicielskiej (141) oraz nadzory orzeczone nad nieletnimi, (106), co oznacza, że w tych przypadkach rodzice nieprawidłowo wykonywali swoje obowiązki rodzinne. Wiele rodzin objętych nadzorem kuratorskim ma liczne problemy w opiece nad dzieckiem: zaniedbywanie nauki, wagary, zagrożenie demoralizacją, nie realizowanie obowiązku szkolnego, niska samoocena dzieci, trudne doświadczenia życiowe, złe warunki socjalno - bytowe. Brak odpowiedniego wsparcia tej kategorii rodzin może spowodować potencjalne zagrożenie związane z koniecznością zmiany środowiska wychowawczego, co może wiązać się z potrzebą zabezpieczenia dla tej grupy dzieci miejsc w różnych formach pieczy zastępczej. Kolejny powód umieszczania dzieci w pieczy zastępczej to alkoholizm rodziców. Większość dzieci przebywa w rodzinach zastępczych właśnie z powodu nadużywania przez rodziców alkoholu, a co za tym idzie, ubóstwem i brakiem odpowiedniej opieki. Dzieci trafiające z takich rodzin do pieczy zastępczej są obarczone rożnego rodzaju traumami i wymagają wsparcia zarówno psychologicznego jak i terapeutycznego 8

8 Sieroctwo, które wydawałoby się powinno być główną przyczyną umieszczania dzieci w pieczy zastępczej stanowi jedynie niewielki odsetek. W powiecie tatrzańskim jedynie ośmioro dzieci zostało z tego powodu umieszczonych w rodzinach zastępczych.. 9

9 III. R o d z i n n a i i n s t y t u c j o n a l n a p i e c z a z a s t ę p c z a w P o w i e c i e T a t r z a ń s k i m R o d z i n n a p i e c z a z a s t ę p c z a Rodzinna piecza zastępcza jest formą tymczasowej opieki nad dzieckiem. W sytuacji kiedy dziecko nie może wychowywać się w swojej rodzinie biologicznej, najlepszym wyjściem jest zapewnienie mu opieki w rodzinnej pieczy zastępczej: rodzinie spokrewnionej, niezawodowej, zawodowej lub w rodzinnym domu dziecka. Dziecko może pozostać w rodzinie zastępczej do osiągnięcia pełnoletniości, a w przypadku podjęcia dalszego kształcenia - nie dłużej niż do 25 roku życia. Również w wyniku zmiany sytuacji prawnej (przywrócenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej) może ustać potrzeba sprawowania dalszej pieczy zastępczej. Kandydaci na rodziny zastępcze, podejmując działania o utworzeniu rodziny zastępczej muszą posiadać świadomość czasowości opieki nad dzieckiem, brać pod uwagę i akceptować możliwość powrotu dziecka do rodziny biologicznej lub umieszczenia go w rodzinie adopcyjnej. W powiecie tatrzańskim wg stanu na dzień r. funkcjonowało 60 rodzin zastępczych, w tym 4 zawodowe i 18 rodzin niezawodowych, w których przebywa 82 dzieci (w tym 16 wychowanków przebywających w rodzinach zastępczych jako osoby pełnoletnie do czas ukończenia nauki.) Pozostałe 37 rodzin to rodziny zastępcze spokrewnione z dzieckiem co przedstawia tabela nr 1. 10

10 Tab. 1 Podział rodzin zastępczych funkcjonujących na terenie powiatu tatrzańskiego oraz liczba dzieci objęta ich opieką na dzień r. ( z podziałem na gminy ) Liczba rodzin zastępczych Liczba dzieci w rodzinach zastępczych Gminy i miasta spokrewnione niezawodowe zawodowe spokrewnionych niezawodowych zawodowych 1 gm. Zakopane gm. Poronin gm. Biały Dunajec gm. Kościelisko gm. Bukowina Tatrzańska Ogółem RAZEM Jak wynika z zebranych powyżej danych na terenie powiatu tatrzańskiego zdecydowaną większość stanowią rodziny zastępcze spokrewnione ; tj. rodziny u których opiekunami dzieci są dziadkowie bądź rodzeństwo, następnie rodziny zastępcze niezawodowe i rodziny zawodowe. Koszt utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej spokrewnionej 11

11 wynosi 660 zł, w niezawodowej i zawodowej zł. Wynagrodzenie rodziny zastępczej zawodowej wynosi zł brutto. Od roku 2012 r. gminy partycypują w kosztach opieki i wychowania dzieci pochodzących z ich terenu, umieszczonych w pieczy zastępczej po wejściu w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. stan na 31,12,2014 r. Gmina Rodzinna piecza zastępcza ilość Kwota w złotych Instytucjonalna piecza zastępcza kwota w złotych dzieci ilość dzieci Poronin zł zł Biały Dunajec zł zł Bukowina Tatrz zł zł Kościelisko 0 0 zł zł Zakopane zł zł Ta ilość rodzin zastępczych funkcjonujących na terenie powiatu tatrzańskiego, nie zaspokaja w pełni występujących potrzeb. Toteż należy rozwijać system rodzinnej pieczy zastępczej poprzez pozyskiwanie kandydatów na rodziny zastępcze, zwłaszcza zawodowe. Z uwagi na to, że nie wszystkie dzieci kwalifikują się do umieszczenia w rodzinnych formach pieczy zastępczej należy zachować system pieczy instytucjonalnej (placówka opiekuńczo-wychowawcza typu socjalizacyjnego przy Centrum Wsparcia Dziecka i Rodziny w Zakopanem mając na uwadze zmiany, które podyktowane są ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. I n s t y t u c j o n a l n a p i e c z a z a s t ę p c z a Instytucjonalna piecza zastępcza w powiecie tatrzańskim sprawowana jest w dwóch placówkach opiekuńczo-wychowawczych: przy Centrum Wsparcia Dziecka i Rodziny w Zakopanem placówce opiekuńczowychowawczej typu socjalizacyjnego z 30 miejscami w Rodzinnym Domu Dziecka w Zakopanem placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego z 8 miejscami. 12

12 W/w placówki zapewniają dziecku całodobową opiekę i wychowanie oraz zaspakajają jego niezbędne potrzeby bytowe, rozwojowe, a także zapewniają korzystanie ze świadczeń zdrowotnych. Całodobowy pobyt dziecka w placówce ma charakter przejściowy do czasu powrotu dziecka do rodziny naturalnej lub umieszczenia w rodzinnej formie opieki zastępczej. W 2014r. w/w placówki zapewniały opiekę łącznie dla 37 wychowanków. Na dzień r. w obu placówkach przebywało łącznie 37 dzieci, w tym 27 pochodzących z powiatu tatrzańskiego, w tym : w Centrum Wsparcia Dziecka i Rodziny w Zakopanem - ilość dzieci, w rozbiciu na poszczególne gminy przedstawia tabela poniżej: Gmina Kościelisko 4 Biały Dunajec 0 Poronin 2 Bukowina 0 Zakopane 14 Powiat Tatrzański 20 Koszt utrzymania dziecka w CWDR w Zakopanem wynosi zł miesięcznie w Rodzinnym Domu Dziecka w Zakopanem tatrzańskiego przedstawia tabela poniżej: ilość dzieci z poszczególnych gmin powiatu Gmina Kościelisko 0 Biały Dunajec 0 Poronin 0 Bukowina 4 Zakopane 3 Powiat Tatrzański 7 Koszt utrzymania dziecka w Rodzinnym Domu Dziecka wynosi zł miesięcznie 13

13 Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w placówkach opiekuńczo-wychowawczych typu interwencyjnego, socjalizacyjnego, specjalistycznoterapeutycznego oraz w regionalnych placówkach opiekuńczo-terapeutycznych w okresie 4 lat od dnia wejścia jej w życie, tj. od dnia 1 stycznia 2012 r., mogą być umieszczane dzieci powyżej 7 roku życia (przebywać w tych placówkach będą mogły do dnia 31 grudnia 2019r.). Po upływie tego okresu w placówkach będą mogły przebywać jedynie dzieci powyżej 10 roku życia. Umieszczanie dzieci poniżej tego wieku będzie możliwe tylko w wyjątkowych sytuacjach, szczególnie gdy przemawiać za tym będzie stan ich zdrowia lub dotyczyć to będzie rodzeństwa. W powiecie tatrzańskim w instytucjonalnej pieczy zastępczej przebywa obecnie 6 wychowanków poniżej 7 roku życia, ponieważ nie było możliwości zapewnienia im rodzinnej pieczy zastępczej. Jak widać konieczny jest rozwój rodzinnej pieczy zastępczej, która będzie mogła być sprawowana wobec młodszych dzieci w przypadku niemożności zapewnienia im opieki i wychowania przez rodziców. U s a m o d z i e l n i e n i a w y c h o w a n k ó w p i e c z y z a s t ę p c z ej Kolejnym ważnym elementem systemu pieczy zastępczej jest usamodzielnienie wychowanków instytucjonalnych oraz rodzinnych form opieki. Usamodzielnienie jest celem każdego pomagania i stanowi najlepsze kryterium oceny skuteczności podejmowanych działań. Usamodzielnienie jest przeciwnością wyuczenia bezradności i dostarczania nowego pokolenia klientów pomocy społecznej. Wychowankowie pieczy zastępczej otrzymują pomoc finansową na : kontynuowanie nauki; usamodzielnienie; zagospodarowanie. udziela się też pomocy w uzyskaniu: odpowiednich warunków mieszkaniowych, zatrudnienia W ramach pomocy dla osób opuszczających pieczę zastępczą w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych istnieje możliwość skierowania byłego wychowanka do tzw. mieszkania usamodzielnienia. Na terenie powiatu tatrzańskiego funkcjonuje 1 mieszkanie dla 14

14 1 usamodzielniającego się wychowanka. Ponadto wychowankom udziela się pomocy w uzyskaniu mieszkania z zasobów gminy. Usamodzielnianym wychowankom udzielana jest zatem pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki i usamodzielnienie oraz pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej. I V. P o t r z e b y p o w i a t u w z a k r e s i e p i e c z y z a s t ę p c z e j 1. Promowanie idei rodzicielstwa zastępczego, celem pozyskiwania kandydatów do tworzenia i realizacji zadań rodzinnej pieczy zastępczej; 2. Podnoszenie poziomu wiedzy i umiejętności kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej w zakresie wynikającym z przyszłych zadań; 3. Zwiększenie liczby rodzin zastępczych w Powiecie Tatrzańskim; 4. Zwiększenie liczby rodzin zastępczych zawodowych w Powiecie Tatrzańskim; 5. Utworzenie wśród istniejących rodzin zastępczych, rodzin pełniących funkcję rodzin pomocowych; 6. Organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych w zakresie niezbędnym do realizacji zadań wynikających z pełnionych funkcji, zabezpieczenia potrzeb dzieci przebywających w pieczy zastępczej oraz przeciwdziałających zjawisku wypalenia zawodowego (dot. rodzin zawodowych); 7. Organizowanie i wspieranie rozwoju grup wsparcia dla rodzin zastępczych; 8. Tworzenie i realizacja programów usamodzielniania pełnoletnich wychowanków przebywających w pieczy zastępczej oraz organizowanie szkoleń dostosowanych do indywidualnych potrzeb usamodzielnianych; 9. Nawiązanie i utrzymywanie współpracy z osobami i instytucjami wspierającymi, celem pozyskiwania wolontariuszy współpracujących z organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej na rzecz rodzin zastępczych; 10. Organizowanie lub udostępnianie rodzinom zastępczym specjalistycznej pomocy i wsparcia pedagogicznego, psychologicznego uzależnionego od indywidualnych potrzeb rodziny i dziecka, a także poradnictwa prawnego; 11. Tworzenie wewnętrznego systemu wspierania rodziny, w oparciu o działania profilaktyczne podejmowane we współpracy ze środowiskiem lokalnym, 15

15 a w szczególności z właściwym ze względu na miejsce zamieszkania rodziny i dziecka, ośrodkiem pomocy społecznej, asystentem rodziny; 12. Dostosowanie istniejących placówek opiekuńczo-wychowawczych z trenu powiatu tatrzańskiego do potrzeb i nowych regulacji prawnych. V. K i e r u n e k r o z w o j u s y s t e m u p i e c z y z a s t ę p c z e j w Pow i e c i e T a t r z a ń s k i m Z analizy potrzeb wynika, że działania podejmowane przez Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej rozciągnięte są na niemalże wszystkie obszary funkcjonowania pieczy zastępczej i dotykają różnorodnej tematyki począwszy od pozyskiwania i przygotowywania kandydatów, poprzez wspieranie istniejących już rodzin zastępczych, pomoc dla usamodzielnianych wychowanków, do współpracy z instytucjami wspierającymi rozwój dziecka i rodziny, szczególnie działającymi w środowisku lokalnym. Spośród wyszczególnionych potrzeb, jako priorytetowe potraktować należy: pozyskiwanie i szkolenie kandydatów oraz osób pełniących funkcje rodziny zastępczej, zwiększenie ilości rodzin zastępczych, a w szczególności rodzin zastępczych zawodowych, tworzenie i realizacja programów usamodzielniania pełnoletnich wychowanków przebywających w pieczy zastępczej oraz dostosowanie instytucjonalnej pieczy zastępczej do potrzeb i nowych przepisów. Wyszczególnione potrzeby realizowane są poprzez formy rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej. Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia opieki i wychowania przez rodziców. Pieczę zastępczą organizuje powiat. W związku z tym do zadań własnych powiatu należy wykonywanie zadań z zakresu organizacji i finansowania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych. Zgodnie z art ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej do zadań własnych powiatu należy: 1. opracowanie i realizacja 3-letnich powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej, zawierających między innymi coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych; 2. zapewnienie dzieciom opieki w pieczy zastępczej; 16

16 3. organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym formy pieczy zastępczej; 4. tworzenie warunków do powstawania i działania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin pomocowych; 5. prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym; 6. organizowanie szkoleń; 7. organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej tj. grupy wsparcia, specjalistyczne poradnictwo; 8. powoływanie centrów administracyjnych do obsługi placówek opiekuńczowychowawczych; 9. wyznaczanie organizatora rodzinnej pieczy zastępczej; 10. zapewnienie przeprowadzenia przyjętemu do pieczy zastępczej dziecku niezbędnych badań lekarskich; 11. prowadzenie rejestru danych, o kandydatach i rodzinach zastępczych; 12. kompletowanie we współpracy z właściwym ośrodkiem pomocy społecznej dokumentacji związanej z przygotowaniem dziecka do umieszczenia w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka; 13. finansowanie: - świadczeń pieniężnych dotyczących dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w pieczy zastępczej; - pomocy przyznawanej osobom usamodzielnianym; - szkoleń dla kandydatów; 14. sporządzanie sprawozdań rzeczowo-finansowych z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. 15. przekazywanie do biura informacji gospodarczej informacji w przypadku powstania zaległości z tytułu nieponoszenia przez rodziców biologicznych opłaty za pobyt dzieci w pieczy zastępczej przez okres dłuższy niż 12 miesięcy. Zadania Organizatora Pieczy Zastępczej wytyczają kierunki zmian i działań w stosunku do rodzinnej pieczy zastępczej. Najważniejsze z nich to: 1. troska o rozwój rodzinnych form pieczy zastępczej, 17

17 2. inicjowanie ich tworzenia, 3. kwalifikowanie kandydatów do tej roli, 4. szkolenie rodzin zastępczych oraz osób prowadzących rodzinne domy dziecka, 5. profesjonalna kwalifikacja osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą, 6. wsparcie osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą, 7. organizowanie pomocy wolontariuszy, 8. współpraca ze środowiskiem lokalnym, 9. prowadzenie poradnictwa, terapii, grup wsparcia dla rodzinnych form pieczy zastępczej, - zapewnienie pomocy prawnej w szczególności w zakresie prawa rodzinnego, 10. dokonywanie okresowej oceny sytuacji dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej, 11. zgłaszanie do ośrodków adopcyjnych informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających, 12. organizowanie opieki nad dzieckiem, w przypadku gdy rodzina zastępcza albo prowadzący rodzinny dom dziecka okresowo nie może sprawować opieki, w szczególności z powodów zdrowotnych lub losowych albo zaplanowanego wypoczynku, 13. przedstawianie staroście i radzie powiatu corocznego sprawozdania z efektów pracy. Przyjęty do realizacji Powiatowy Program Pieczy Zastępczej w Powiecie Tatrzańskim na lata wyznacza kierunki działań, które pozwolą na rozwój pieczy zastępczej i efektywniejsze zaplanowanie środków na realizację zadań w zakresie systemu pieczy zastępczej. Realizacja niniejszego programu będzie odbywała się w okresie trzyletnim, dostosowując się jednocześnie do zmieniających się warunków społecznych i gospodarczych. 18

18 V I. C e l e p r o g r a m u i z a d a n i a d o r e a l i z a c j i Jako główny cel realizacji Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Tatrzańskim założony został rozwój pieczy zastępczej w celu zapewnienia odpowiedniej liczby miejsc w rodzinnych i instytucjonalnych formach opieki zastępczej. Cel ten rozwinięty został o pięć celów szczegółowych, które wskazują na główne obszary działania w obrębie zadań wynikających z pieczy zastępczej. Każdy obszar (cel szczegółowy) opisują z góry określone kierunki działania wraz ze sposobem i terminem ich realizacji. Cele szczegółowe programu : 1. Promocja i rozwój rodzinnych form pieczy zastępczej. 2. Stworzenie infrastruktury i rozwój zasobów ludzkich na rzecz wsparcia rodzinnej pieczy zastępczej. 3. Systematyczne wsparcie rodzin zastępczych funkcjonujących na terenie powiatu. 4. Wspieranie procesu usamodzielnienia pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. 5. Dostosowanie systemu instytucjonalnej pieczy zastępczej do zmieniających się warunków oraz utrzymanie poziomu świadczonych usług Cel 1. Promocja i rozwój rodzinnych form pieczy zastępczej w latach Lp Zadania do realizacji Sposoby realizacji działań Osoby/instytu cje odpowiedzial ne za realizacje Partnerzy 1 Promowanie w środowisku lokalnym rodzinnych form opieki zastępczej Publikacja ulotek, plakatów oraz artykułów w lokalnej prasie, Promowanie zastępczych form opieki podczas organizowanych imprez okolicznościowych w powiecie tatrzańskim /Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej / j.w ośrodki pomocy społecznej, organizacje lokalne, media, szkoły, parafie j.w. 19

19 2 3 Tworzenie rodzinnych form pieczy zastępczej Wyznaczenie limitu rodzin zastępczych zawodowych Indywidualne spotkania i rozmowy z osobami zainteresowanymi tworzeniem pieczy zastępczej. Rozwój współpracy lokalnych instytucji działających na rzecz rodziny mającej na celu pozyskiwanie kandydatów do sprawowania zastępczych form opieki. Systematyczna współpraca z ośrodkami pomocy społecznej, asystentami rodziny, sądem, placówkami edukacyjnymi oraz zakładami opieki zdrowotnej. Prowadzenie procesu diagnostyczno konsultacyjnego kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, rodzinnego domu dziecka. Organizowanie szkoleń dla kandydatów na rodziny zastępcze zawodowe i niezawodowe. Przekształcenie rodziny zastępczej zawodowej na pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego w roku 2015 Utworzenie rodzin zawodowych: - w roku rodziny - w roku rodzina - w roku rodzina W tym specjalistycznej, Starostwo Powiatowe, PCPR, Starostwo Powiatowe, PCPR instytucje szkolące, rodziny naturalne ośrodki pomocy społecznej lokalne instytucje i organizacje ośrodki pomocy społecznej, sąd, placówki edukacyjne, zakłady opieki zdrowotnej ośrodki pomocy społecznej, rodziny instytucje szkolące, rodziny instytucje szkolące - Ośrodek Adopcyjny 20

20 Cel 2. Stworzenie infrastruktur y i r ozwój zasobów ludzkich na r zecz w spar cia r odzinnej pieczy zastępczej w latach Lp. Zadania do realizacji Sposoby realizacji działań Osoby/instytu cje odpowiedzialn e za realizacje Partnerzy 1 Przygotowanie bazy do pracy na rzecz rozwoju oraz wsparcia rodzinnej pieczy zastępczej Zatrudnienie specjalistów: psychologa, prawnika, terapeuty, pedagoga Zatrudnienie koordynatorów pieczy zastępczej Doskonalenie kadry Starostwo Powiatowe Starostwo Powiatowe instytucje szkolące Współpraca z ośrodkami pomocy społecznej, sądem, zakładami opieki zdrowotnej, placówkami edukacyjnymi, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, PCPR ośrodki pomocy społecznej, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, sąd, szkoły Rozwój wolontariatu na rzecz pieczy zastępczej ośrodki pomocy społecznej, placówki oświatowe, stowarzyszenia, fundacje Prowadzenie rejestru danych rodzin zastępczych zawodowych, niezawodowych, spokrewnionych PCPR Sąd 21

21 Cel 3. Systematyczne wsparcie rodzin zastępczych funkcjonuj ących na terenie pow iatu tatr zańskiego w latach Lp. Zadania do realizacji Sposoby realizacji działań 1 Pomoc dzieciom umieszczonym w pieczy zastępczej oraz osobom tworzącym rodzinną pieczę zastępczą w przezwyciężaniu problemów związanych z opieką nad małoletnimi przebywającymi pod ich opieką Organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej, w szczególności przez tworzenie warunków do powstawania grup wsparcia i specjalistycznego poradnictwa Organizowanie grup wsparcia dla dzieci biologicznych rodziców zastępczych zawodowych i niezawodowych Udzielanie informacji o instytucjach świadczących pomoc na rzecz rodziny, informowanie o możliwościach poprawy życia zgodnie z potrzebami i przysługującymi rodzinom prawami Rozwój pracy zespołowej na rzecz dziecka i rodziny (koordynator rodziny, asystent rodziny, kuratorzy, rodziny pomocowe i inne.) Organizowanie szkoleń podnoszących kwalifikacje istniejących rodzin zastępczych Pomoc i wsparcie dla koordynatorów pieczy zastępczej Wspieranie rodzin zastępczych przez wolontariuszy zgodnie z obowiązującymi przepisami Dokonywanie oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej zgodnie z obowiązującymi przepisami 22 Osoby/instytucje odpowiedzialne za realizacje, PCPR Partnerzy ośrodki pomocy społecznej Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna ośrodki pomocy społecznej, służba zdrowia, placówki oświaty, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, Ośrodki Pomocy Społecznej, PCPR Instytucje szkolące Specjaliści: pedagog, psycholog Organizacje, stowarzyszenia, instytucje wspierające

22 Dokonywanie oceny funkcjonowania rodziny zastępczej Współpraca z ośrodkami adopcyjnymi w celu poszukiwania dla dzieci z uregulowana sytuacja prawna rodziny przysposabiającej Wypłacanie świadczeń na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dzieci w rodzinie zastępczej oraz świadczeń fakultatywnych i obligatoryjnych PCPR ośrodki pomocy społecznej, asystent rodziny, kuratorzy sąd, PCPR, placówki oświatowe, ośrodki pomocy społecznej ośrodki adopcyjne Cel 4. Wspier anie procesu usamo dzielnienia pełnoletnich w ychowanków pieczy zastępczej w latach Lp. Zadania do realizacji Sposoby realizacji działań Osoby/instytucje odpowiedzialne za realizacje Partnerzy 1. Objęcie wsparciem usamodzielnianych wychowanków rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej Przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz pomocy rzeczowej na zagospodarowanie Umożliwienie zamieszkania usamodzielnianym wychowankom w mieszkaniu usamodzielnienia PCPR PCPR Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej organizator rodzinnej pieczy zastępczej Centrum Wsparcia Dziecka i Rodziny Pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, mieszkania z zasobów gminy PCPR samorządy gmin Lokalne instytucje i organizacje, opiekunowie usamodzielnienia Podnoszenie przez usamodzielnianych wychowanków kwalifikacji zawodowych oraz kompetencji społecznych przez uczestnictwo w PCPR, placówki opiekuńczowychowawcze, Lokalne instytucje i organizacje, opiekunowie usamodzielnienia, PUP 23

23 kursach zawodowych oraz treningach kompetencji i umiejętności społecznych Motywowanie osób usamodzielnianych do aktywnego poszukiwania pracy Wdrażanie i realizacja projektów w ramach środków Unii Europejskiej na rzecz osób usamodzielnianych zagrożonych wykluczeniem społecznym PCPR, placówki opiekuńczowychowaw-cze PCPR, Starostwo Powiatowe, Samorząd Wojewódzki, MPiPS PUP, lokalne instytucje i organizacje, opiekunowie usamodzielnienia lokalne instytucje i organizacje, Cel 5. Dostosowanie systemu instytucj onalnej pieczy zastępczej do zmieniających się w arunków or az utrzymanie poziomu świadczonych usług w latach Lp. Zadania do realizacji Sposoby realizacji działań Osoby/instytucje odpowiedzialne za realizacje Partnerzy 1. Zapewnienie dziecku całodobowej opieki i wychowania Zaspokojenie potrzeb: - emocjonalnych - rozwojowych - społecznych - materialnych - zdrowotnych - religijnych zgodnie z obowiązującymi standardami w tym zakresie Rodzinny Dom Dziecka, Centrum Wsparcia Dziecka i Rodziny (placówka opiekuńczowychowawcza Instytucje i organizacje lokalne 2. Działania w celu powrotu dziecka do rodziny naturalnej Realizacja planu pomocy dziecku we współpracy z asystentem rodziny Systematyczna współpraca z asystentem rodziny, kuratorem, sądem, instytucjami działającymi na rzecz pomocy dziecku i rodzinie Wychowawcy, opiekunowie Rodzinny Dom Dziecka, Centrum Wsparcia Dziecka i Rodziny ośrodki pomocy społecznej - asystent rodziny, sąd, kuratorzy, szkoły ośrodki pomocy społecznej - asystent rodziny, sąd, kuratorzy Współpraca z PCPR i OPS innego powiatu w przypadku dziecka z innego powiatu umieszczonego na naszym terenie PCPR Rodzinny Dom Dziecka, Centrum Wsparcia Dziecka i Rodziny, ośrodki pomocy społecznej - asystent 24

24 3. 4. Działania w celu poszukiwania dziecku rodziny adopcyjnej Reorganizacja placówek opiekuńczowychowawczych i dostosowanie do obowiązujących przepisów ograniczenie miejsc w pieczy instytucjonalnej Podtrzymywanie kontaktu dziecka z rodzicami biologicznymi i innymi bliskimi Podejmowanie działań w celu powrotu dziecka do rodziny Zgłaszanie do Ośrodka Adopcyjnego informacji o dziecku z uregulowaną sytuacją prawną Dostosowanie instytucjonalnych form pieczy zastępczej do obowiązującej ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej i przepisów wykonawczych Rodzinny Dom Dziecka, Centrum Wsparcia Dziecka i Rodziny Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej Rodzinny Dom Dziecka, Centrum Wsparcia Dziecka i Rodziny rodziny, sąd, kuratorzy Rodziny zastępcze Rodzice, opiekunowie prawni, wychowawcy asystent rodziny, OPS, sąd, ośrodek adopcyjny Starostwo Powiatowe Systematyczna realizacja przedstawionych propozycji umożliwi w kilkuletniej perspektywie ograniczenie umieszczeń dzieci w placówkach opiekuńczo - wychowawczych na rzecz rodzinnej opieki zastępczej, co w konsekwencji winno doprowadzić do ograniczenia instytucjonalnych form opieki nad dzieckiem oraz minimalizacji sieroctwa społecznego. V I I. P l a n o w a n y l i m i t r o d z i n z a s t ę p c z y c h w l a t a c h Podstawą określenia limitu rodzin zastępczych zawodowych na dany rok kalendarzowy jest art. 180 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Poniżej przestawiono planowany limit rodzin zastępczych zawodowych na lata LATA LIMIT RODZIN ZASTĘPCZYCH ZAWODOWYCH

25 V I I I. Ź r ó d ł a f i n a n s o w a n i a P r o g r a m u 1. Samorząd powiatu 2. Samorząd gminy 3. Samorząd województwa 4. Administracja rządowa ( Ministerstwo, Wojewoda) 5. Organizacje pozarządowe 6. Środki zewnętrzne, w tym fundusze strukturalne 7. Inne podmioty / partnerzy działań I X. R e a l i z a t o r z y p r o g r a m u wspólny Tylko właściwa współpraca, przepływ informacji i działanie skierowane na jeden dla wszystkich cel sprawi, że system pieczy zastępczej na terenie powiatu tatrzańskiego będzie sprawnie funkcjonował. Realizatorami Powiatowego Program Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Tatrzańskim są: 1. Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej przy Centrum Wsparcia Dziecka i Rodziny w Zakopanem ; 2. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zakopanem 3. Centrum Wsparcia Dziecka i Rodziny w Zakopanem 4. Rodzinny Dom Dziecka w Zakopanem 5. Rodziny zastępcze, rodziny pomocowe 6. Sąd Rejonowy w Zakopanem Wydział III Rodzinny i Nieletnich; 7. Ośrodki Pomocy Społecznej w powiecie tatrzańskim; 8. Małopolski Ośrodek Adopcyjny w Krakowie; 9. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Zakopanem. X. Koordynator programu Na koordynatora programu wyznacza się Organizatora Pieczy Zastępczej przy Centrum Wsparcia Dziecka i Rodziny w Zakopanem. Zadanie to będzie polegało na koordynowaniu prac poszczególnych instytucji i partnerów odpowiedzialnych za realizację programu 26

26 X I. M o n i t o r i n g i e w a l u a c j a p r o g r a m u Monitoring programu będzie polegał na zbieraniu i ocenie danych dotyczących zrealizowanych zadań w ramach programu od podmiotów zaangażowanych w realizację, przez koordynatora programu tj. Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej w Zakopanem przy współpracy Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Zakopanem. Przedmiotem ewaluacji będzie skuteczność podejmowanych działań głównie w oparciu o analizę założonych wskaźników. Celem ewaluacji naszego programu są następujące stwierdzenia: Czy program stwarza możliwości postępu w zakresie rozwoju rodzin zastępczych? Czy zagwarantowano wystarczające środki na realizacje programu? Czy współpraca z ośrodkiem pomocy społecznej (asystentem rodziny) z koordynatorem rodziny stwarza właściwe warunki do współdziałania rodziny biologicznej z rodziną zastępczą lub placówką opiekuńczo-wychowawczą? Które metody pracy dały oczekiwane rezultaty, a które należy zmienić? W jakim stopniu warunki bazowe, wyposażenie w sprzęt i realizacja świadczeń oraz organizacja pracy gwarantują realizację założonych celów? Monitorowanie niniejszego dokumentu odbywać się będzie na podstawie sprawozdań z wykonania zadań programu sporządzonych przez koordynatora programu. 27