25 kwietnia 2012 r. Prof. zw. Eugeniusz Delekta Uniwersytet Śląski w Katowicach. Instytut Sztuki

Transkrypt

1 Prof. zw. Eugeniusz Delekta Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział Artystyczny w Cieszynie Instytut Sztuki 25 kwietnia 2012 r. RECENZJA dorobku twórczego, artystycznego oraz rozprawy habilitacyjnej Pana adiunkta dr JACKA JOOSTBERENSA w związku ze wszczęciem przez Radę Wydziału Grafiki i Sztuki Mediów Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu przewodu habilitacyjnego w dziedzinie sztuk plastycznych, w dyscyplinie artystycznej : sztuki piękne ( grafika ) Recenzja sporząd zona na pro śbę Centralnej Komisj i do Spraw Stopni i Tytułów. Pan Jacek Joostberens urodził się 3 marca 1972 roku w Pyskowicach. Po ukończeniu Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Katowicach w 1992 roku, rozpoczyna studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Filii w Katowicach, na Wydziale Grafiki, gdzie w 1977 roku uzyskuje dyplom magistra sztuki w zakresie grafiki ( 28 czerwca 1977 roku). Po ukończeniu studiów pracuje jako graflk projektant w różnych agencjach zajmujących się reklamą. W latach pracuje w Studio Projektowania Obrazu w Katowicach, na stanowisku Dyrektora Artystycznego, następnie ( ) w Agencji Reklamowo-Wydawniczej INFOMAX w Katowicach, w okresie w PPHU T AMAR w Chorzowie na stanowisku Dyrektora Artystycznego. Równolegle z pracą grafika projektanta, pracuje jako nauczyciel rysunku i malarstwa w Ogólnokształcącej Szkole Sztuk Pięknych w Zabrzu ( ). W latach jest słuchaczem studiów doktoranckich na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Jacek Joostberens w marcu 2004 roku po pomyślnym przeprowadzeniu przewodu doktorskiego w macierzystej Uczelni - Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach uzyskuje

2 stopień doktora w dziedzinie sztuk plastycznych w dyscyplinie artystycznej "grafika" nadany Uchwałą Rady Wydziału Grafiki, Malarstwa i Wzornictwa"'dnili 24 ma~ 2004 r., na podstawie przedstawionej rozprawy doktorskiej pt. "Prawdziwe życie ", obejmującej cykl grafik oraz część teoretyczną. Promotorem w powyższym przewodzie był prof. Jacek Rykala z ASP w Katowicach, recenzentami : prof. Ewa Pełka z Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach i prof. Stanisław Kluska z ASP w Katowicach. Od października 2004 roku rozpoczyna pracę na Politechnice Śląskiej, na Wydziale Architektury na stanowisku asystenta w Katedrze Projektowania Architektonicznego i Sztuk Pięknych, od 2006 roku na stanowisku adiunkta. Prowadzi zajęcia dydaktyczne na kierunku "architektura wnętrz" z przedmiotu: "rysunek", "psychofizjologia widzenia", "typografia i projektowanie znaku", "projektowanie graficzne i fotografia", "grafika warsztatowa". Po ukończeniu studiów kontynuuje i rozwija swoje doświadczenia artystyczne w zakresie grafiki warsztatowej. Eksperymentuje z matrycą graficzną, poszerza swoje doświadczenia o gipsoryt, wprowadza kolor, łączy efekty uzyskane z szablonu lub kolażu z inną strukturą, np.. płótnem lub metalem. W realizacjach z tego okresu ( ) widoczne są fascynacje stylistyką "popartu". Wiele z tych realizacji to ważne doświadczenia, głównie w zakresie technologicznym, będą wykorzystywane przez Habilitanta w latach następnych. Pierwszą indywidualną wystawę pt. "2x Zdarzenia" zorganizował w 1996r. w Katowicach, w Górnośląskim Centrum Kultury, kolejną w 1997r. w Galerii "Brama" w Gliwicach. Prezentuje grafiki, w których poszukuje nowych rozwiązań warsztatowych i tematycznych. Podejmuje łączenia druku cyfrowego z gipsorytem. Doskonali swoje umiejętności komputerowe w tworzeniu autorskich prac graficznych. W 1998r. w Galerii "Eviva L 1 Arte" w Katowicach wystawia cykl grafik pt. "Portrety", inspirowane zdjęciami z rodzinnego albumu, których struktura była tworzona z kilku matryc połączonych ze sobą za pomocą komputera. Prace te wzbogacone o kolejne rozwiązania tematyczne były prezentowane na wielu wystawach zbiorowych, m. in. : w Warszawie, Ostrołęce, Lublinie, Zabrzu. W 2002r. tworzy kolejny cykl grafik w technice druku cyfrowego pt. "Po tej stronie", do którego inspiracją było najbliższe otoczenie oraz własne przeżycia w kontekście różnych zapamiętanych zdarzeń. Zestaw tych prac był prezentowany w Galerii Muzeum Historii Katowic w 2003 r. W 2004 r. na wystawie w Galerii ASP w Katowicach prezentuje cykl grafik wykonanych w technice druku cyfrowego pt. "Prawdziwe życie " -związanych z przewodem doktorskim. Grafiki z tego cyklu były eksponowane w Ostrowcu Świętokrzyskim, Gliwicach, Chorzowie,

3 Katowicach, Gdyni. W 2006 r. w Galeńi Miejskiej "Ratusz" w Gliwicach prezentuje nowy zestaw grafik wykonanych w dużych formatach ( 70x300 cm) pt. " Podróże przyziemne"; prace te Habilitant prezentował w Chorzowie, Wilnie, Iserlohn w Niemczech. W latach realizuje kolejny cykl grafik pt. Siły grawitacji" w dużych formatach ( l 00x21 O cm ) z wykorzystaniem technik druku cyfrowego, reliefu i gipsorytu - cykl ten był prezentowany w Galeńi Miejskiej w Chorzowie. Artysta wzbogaca ekspozycję grafik o dodatkowe rekwizyty i zapis filmowy, tworząc intermedialny przekaz będący obrazem miejsc opuszczonych i zniszczonych, swoistą dokumentacją poprzemysłowych ruin w centrum miasta. Wystawa tych prac była prezentowana w 2009 roku w Gliwicach, Katowicach, Łodzi i Żorach, Czeladzi, Ostrowcu Świętokrzyskim. W latach artysta przygotowuje zestaw prac pt. " Wejścia - Wyjścia" w związku z przewodem habilitacyjnym. W 20 l O r. prezentuje część nowego cyklu grafik w Muzeum Śląskim w Katowicach oraz Galeńi Centrum Sztuki we Wrocławiu, a następnie w 2011 r. w Galeńi ZPAP w Gliwicach i Galeńi Sztuki Współczesnej "Elektrownia" w Czeladzi. Praca habilitacyjna dr Jacka Joostberensa obejmuje zestaw grafik pt. " Wejścia- Wyjścia", który stanowi " dzieło habilitacyjne" oraz część teoretyczną pt. " Wpływ tożsarności kulturowej artysty na realizację integralnego cyklu graficznego na przykładzie grafik pt. " Wejścia- Wyjścia". Habilitant tworzy cykl grafik w którym odwołuje się do przeszłości, związanych z nią wspomnień i przeżyć skonfrontowanych z tym co dotyczy i kształtuje artystę obecnie. Przedstawiona problematyka realizacji habilitacyjnej, uwzględniwszy jej wieloaspektowość i złożoność interpretacyjnych dociekań, podejmuje także zagadnienia napięć i zależność pomiędzy warsztatem graficznym, a kreacją dzieła graficznego w odniesieniu do ksztahowania tożsarności kulturowej. Zrealizowany cykl grafik pt. " Wejścia- Wyjścia", inspirowany motywami wybranymi z serca wielkoprzemysłowej aglomeracji Górnego Śląska ( Huty "Królewskiej" w Chorzowie oraz Kopalni "Katowice" w Katowicach) - stanowi swego rodzaju tło do kompozycji graficznych. Artysta wprowadza je do świata sztuki, humanizuje przestrzeń społeczną, ożywia tradycję, jednocześnie ją aktualizuje, przez co staje się bliższa. Grafiki te są niezwykle ekspresyjne poprzez stosowane kontrasty walorowe i kolorystyczne, dynamikę kompozycji oraz układy linearne. " Dzieło habilitacyjne" to 12 grafik zrealizowanych w dużych formatach o wym. l 00 x 21 O cm każda. Konstruowane z fragmentów pejzażu miej skich podwórek, fabrycznych obiektów, części maszyn, różnego

4 rodzaju przedmiotów pojawiaj ąc ych si ę w tle i tych wyraźnie wyodrębniony ch np. wizerunków konkretnych osób. Grafiki różnią się od siebie kolorystyką, gęstością rysunku lub nasyceniem walorowym (dla przykładu prace : "Z69" z 2009, "A49" z 2009, "N 56" z 2009, "A85'' z 2009, " WT" z 2010, " SO" z 2010 ). W niektórych kompozycjach pojawia się wyraźnie widoczny linearny rysunek ( tak widoczny w grafikach pt. " l O. 51. PN" z 2009, " CZ" z 2010, " PT" z 2010 ), który konstruuje płaszczyznę, wychodzi poza plamę, poza obręb przedmiotu lub postaci, stwarza wrażenie głębi przestrzeni. Taki sposób użycia linii potęguje wrażenie niedopowiedzenia, buduje pewną sferę duchowości o poetyckim nastroju. Użyte środki budują bogatą substancję graficzną o rozbudowanej narracji, dla uzyskania której ważną rolę odgrywa idea obrazu, sprawność wykonawcza oraz skomplikowana technologia. Poprzez zagęszczenie materii graficznej oraz stosowanie specyficznego zabiegu - umieszczania "obrazu w obrazie", autor uzyskuje intrygujący efekt wielowarstwowej narracji. Artysta patrzy na świat poprzez pryzmat pamięci i własnego doświadczenia, jak również poprzez pryzmat tradycji i historii, sięga do archiwalnych zdjęć i dokumentów. Szczególnie w dziele habilitacyjnym, widoczne są odniesienia do tradycji, nie omijając prawdy, twórczość ta staje się autentyczna i tożsama ze współczesnością. Grafiki, które tworzy określają Go jako człowieka niezwykle wrażliwego, otwartego na losy innych, są mocno wpisane w opowieść o ludzkiej egzystencji. W części teoretycznej Habilitant pisze, że Jego grafiki są opowieścią o tym co działo się obok Niego nieomal każdego dnia, a co bezpowrotnie minęło. Inspiracją twórczą była również potrzeba relacji z rzeczywistością Śląska, która wpłynęła na ukształtowanie Jego osobowości. Powodem wyboru miejsc jako tła cyklu była chęć poznania i zrozumienia świata, który przeminął. W każdej z grafik dzieje się coś nowego, artysta opisuje konkretną rzeczywistość, wykorzystuje fotografie, zdjęcia archiwalne, rysunki, teksty - tworzy nowe przekazy wizualne, łączy je z działaniami czysto graficznymi, z wyraźnie określonymi układami linearnymi uzyskanymi z matrycy gipsowej. Łączy techniki druku wypukłego z drukiem cyfrowym. U życie odcisku z matrycy gipsowej pozwala na uzyskanie przestrzennej struktury reliefu, co wyraźnie wzbogaca całość przekazu, który jest daleko idącą transformacją rzeczywistości. Ten repertuar środków plastycznych pozwala artyście na tworzenie skomplikowanych kompozycji graficznych o dużym zróżnicowaniu warsztatowym. Niezaprzeczalną wartością

5 tych prac jest wykorzystywanie technologicznych osiągnięć komputerowych oraz ich umiejętne zintegrowanie z tradycyjnym warsztatem graficznym. Efekt zrealizowanych grafik, Habilitant uzupełnia zapisem filmowym, będącym zapisem sytuacji w konkretnych miejscach oraz notacją procesu twórczego, klamrą spinającą wszystkie elementy użyte do realizacji " dzieła habilitacyjnego". Habilitant swoimi pracami wpisuje się w krąg artystów zajmujących się w swojej twórczości tematyką Śląska, który na naszych oczach zmienia się, w miejscach dawniej tętniących życiem, dziś można spotkać poprzemysłowe zgliszcza, tajemniczy świat, opuszczony pejzaż, budynki bez drzwi i okien, hale bez dachów i maszyn. Twórczość dr Jacka Joostberensa charakteryzuje się niezbędną dojrzałością artystycznych środków wyrazu, przy czymjakości plastyczne, ich relacyjność wobec problemów tematycznych kwalifikują tę sztukę jako autentyczną, indywidualną i oryginalną. Ponadto, warta podkreślenia wydaje się konsekwencja działań i twórczości, jaką obserwuje się pomiędzy przewodem doktorskim, a realizacją stanowiącą " dzieło habilitacyjne". Niebagatelne i warte odnotowania w niniejszej recenzji, jest także doświadczenie i praktyka dydaktyczna Jacka Joostberensa, co przejawia się zarówno w obszarze samodzielnie prowadzonych zajęć, realizacji ćwiczeń, jak i programów autorskich popartych wykładami z zakresu rysunku, malarstwa, psychofizjologii widzenia, typografii i projektowania znaku, projektowania graficznego i fotografii, grafiki warsztatowej. Samodzielnie prowadzone zajęcia z w/w przedmiotów przekładają się na stałe pogłębianie doświadczeń dydaktycznych i artystycznych. Zaprezentowana realizacja, będąca przedmiotem rozprawy habilitacyjnej jest znaczącym wkładem Autora w rozwój grafiki. W opisie " dzieła habilitacyjnego" oraz w "Autoreferacie", Habilitant wykazał się dużą wiedzą i erudycja, załączone teksty czyta się z zainteresowaniem, a wyciągnięte wnioski zawarte w "podsumowaniu" stanowiące swego rodzaju "credo artystyczne" będą pomocne w dalszej działalności twórczej. Pozytywnie oceniam twórczość artystyczną dr Jacka Joostberensa, Jego wysokie kompetencje w sprawach sztuki, bogaty i znaczący dorobek artystyczny i wystawienniczy, zaangażowanie w pracy dydaktycznej, a przede wszystkim autorski, oryginalny charakter "dzieła habilitacyj n ego". W mojej ocenie Pan adiunkt dr Jacek Joostberens spełnia wszystkie kryteria przewodu habilitacyjnego. Jestem w pełni przekonany, iż posiada odpowiednie

6 kwalif-.kacje do uzyskania stopnia doktora habilitowanego w dziedzinie sztuk plastycznych, w dyscyplinie artystycznej : sztuki piękne. Jednoznacznie popieram wniosek Rady Wydziału Graftło i Sztuki Mediów Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu o nadanie stopnia doktora habilitowanego Panu dr Jackowi Joostberensowi. prof. zw. Eugeniusz Delekta