Jak przygotować materiały do druku

Transkrypt

1 Zawartość dokumentu: 1 Krótko o kolorze Czym jest kolor Parametry koloru Model koloru CIE Lab RGB CMYK Porównanie...7

2 1.2.5 Profile barwne Temperatura bieli Zarządzanie barwą Czy jest konieczne Jak stosować Kalibracja urządzeń Sposoby odwzorowania barw Percepcyjny Saturacyjny Względny kolorymetryczny Absolutny kolorymetryczny Rozdzielczość plików do druku Profile barwne materiałów Adobe Photoshop Ustawienia programu Zarządzanie kolorem Ostrzeżenia o kolorach spoza przestrzeni barwnej Soft Proofing Gamut Warning Obróbka zdjęcia Przygotowanie pliku Bez konwersji Z konwersją do przestrzeni docelowej Corel DRAW Ustawienia programu Zarządzanie kolorem Obróbka grafiki Przygotowanie pliku PDF TIFF lub JPEG Podsumowanie...33 Strona 2 z 33

3 1 Krótko o kolorze 1 Krótko o kolorze 1.1 Czym jest kolor Trudno jest w prosty sposób odpowiedzieć na to pytanie. Z punktu widzenia fizjologii, kolor jest to wrażenie wywoływane w mózgu człowieka (i zwierząt), gdy oko odbiera promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu widzialnego. I wszystko byłoby proste, gdyby nie fakt, że wrażenie to jest bardzo subiektywne i zależy od wielu czynników takich, jak skład widmowy promieniowania świetlnego, ilość energii świetlnej, obecność innych barw w polu widzenia obserwatora oraz jego cechy osobnicze, jak zdrowie, samopoczucie, nastrój, a nawet doświadczenie i wiedza w posługiwaniu się zmysłem wzroku. Spójrzmy tylko na poniższy obrazek: Jest nam być może znany z Internetu. Pomarańczowe elipsy mają dokładnie ten sam kolor. Identyczny kolor mają też pola wokół nich. Trudno uwierzyć? A teraz? Takie zestawienie możemy zrobić samodzielnie w programie graficznym. Strona 3 z 33

4 1 Krótko o kolorze Jak więc opisać kolor, aby móc go właściwie określić niezależnie od warunków? Parametry koloru Kolor można opisać przy użyciu trzech parametrów: waloru barwy (Hue), jej nasycenia (Saturation) i jasności (Lightness). Walor barwy odpowiada częstotliwości (lub długości fali) promieniowania widzialnego, które wywołuje dane wrażenie kolorystyczne. W uproszczeniu można powiedzieć, że jest to kolor jedna z barw tęczy. W muzyce odpowiednikiem byłaby wysokość tonu (częstotliwość fali dźwiękowej). Promieniowanie widzialne zawiera się w zakresie długości fal od ok. 400nm (fiolet) do ok. 700nm (czerwień). Ponieważ zakres ten możemy dzielić na dowolnie małe odcinki, oznacza to, że walorów barw jest nieskończenie wiele. Jasność to ilość światła danej barwy. W muzyce odpowiednikiem byłaby głośność dźwięku. Jasność zerowa oznacza czerń (brak barwy), jasność maksymalna czystą barwę dostępną w danych warunkach oświetleniowych. Tak jak wcześniej przedział ten może być dzielony w nieskończoność. Nasycenie barwy to udział achromatyczności (bezbarwności, neutralnej szarości) w danej barwie, czyli w jaki sposób barwa wybija się ponad sumę wszystkich barw (suma spektrum widzialnego daje kolor biały lub szary, w zależności od względnej intensywności światła). W muzyce odpowiadałoby to stopniowi słyszalności danego dźwięku na tle sumy wszystkich słyszanych w danej chwili dźwięków (stosunek sygnał/szum). Ten przedział również jest nieskończony. Tak więc kolorów jest nieskończenie wiele. Jak je opisać? I czy otaczające nas urządzenia i materiały obrazujące (aparaty cyfrowe, klisze, skanery, odbitki fotograficzne, monitory, drukarki biurowe i prasowe itp.) potrafią je wszystkie odwzorować? Odpowiedź na to ostatnie pytanie brzmi niestety nie. Ale nie przejmujmy się, kolory nie muszą być absolutnie wierne rzeczywistości (przynajmniej nie zawsze), powinny jednak wywoływać odpowiednie wrażenia wizualne, a wspomniane urządze- Strona 4 z 33

5 1 Krótko o kolorze nia potrafią zaprezentować wystarczająco szerokie przestrzenie barw, aby to zapewnić. Ważne jest jednak to, aby nasze obrazy, nad którymi pracujemy, prezentowały się podobnie, niezależnie od reprodukującego je urządzenia. 1.2 Model koloru CIE Lab Przestrzeń CIE Lab została wprowadzona w 1976 roku przez Comission Internationale de l'eclairage (Międzynarodową Komisję Oświetleniową) jako matematyczna transformacja przestrzeni CIE XYZ, która jest jest specjalną paletą barw skonstruowaną przede wszystkim pod kątem postrzegania barw przez ludzkie oko. Zakładano, że barwy znajdujące się w przestrzeni CIE Lab w jednakowej odległości ΔE od siebie będą postrzegane jako jednakowo różniące się od siebie. Barwę opisują matematycznie trzy składowe: L jasność (luminancja), a barwa od zielonej do magenty, b barwa od niebieskiej do żółtej. Opis taki wynika stąd, że założono, iż dana barwa nie może być jednocześnie niebieska i żółta lub zielona i purpurowa. Lab jest bezwzględnym, niezależnym od urządzenia modelem kolorów, gdyż związany jest bezpośrednio z tym, jak ludzkie oko postrzega barwy RGB Jest to model koloru oparty na barwach addytywnych wszystkie dostępne kolory Strona 5 z 33

6 1 Krótko o kolorze powstają poprzez sumowanie barw czerwonej (Red), zielonej (Green) i niebieskiej (Blue). Stosowany jest w urządzeniach reprodukujących kolory w świetle przechodzącym w monitorach LCD i CRT, skanerach, aparatach cyfrowych itp. Ilość możliwych do odwzorowania barw dla ośmiobitowej głębi koloru (zakres każdej składowej od 0 do 255) wynosi 16,5 miliona. Jest to więc tylko niewielki fragment z nieskończonej liczby kolorów możliwych do zaobserwowania przez ludzkie oko. Dodatkowo większość urządzeń nie jest w stanie wyświetlić wszystkich 16 milionów. Dlatego każde urządzenie powinno posiadać tzw. profil barwny reprezentujący możliwy do wyświetlenia zakres kolorów. Stąd model RGB jest modelem zależnym od urządzenia CMYK Model ten oparty jest na barwach subtraktywnych wszystkie dostepne kolory powstają przez odejmowanie od bieli (podłoża, na którym dokonano wydruku) kolorów czerwonego, zielonego i niebieskiego lub wszystkich razem poprzez zadruk farbami odpowiednio niebieskozieloną (Cyan), purpurową (Magenta), żółtą (Yellow) lub czarną (Black Key). Jak się łatwo domyślić, stosowany jest w urządzeniach reprodukujących obrazy przeznaczone do oglądania w świetle odbitym wszelkiego rodzaju drukarkach biurowych, ploterach wielkoformatowych i maszynach offsetowych. Zadruk każą z farb może wynosić od 0 do 100%, więc teoretycznie możliwe jest uzyskanie 100 milionów kolorów przy stopniowaniu co 1%. Praktycznie jednak ilość uzyskiwanych kolorów jest dużo mniejsza, niż w modelu RGB. Podobnie jak tam, każde urządzenie (właściwie układ drukarka-papier) powinno posiadać tzw. profil barwny reprezentujący możliwy do wydrukowania zakres kolorów. Strona 6 z 33

7 1 Krótko o kolorze Stąd model CMYK jest modelem zależnym od urządzenia Porównanie Poniższy wykres przedstawia porównanie przestrzeni barwnych możliwych do uzyskania w każdym z opisanych modeli kolorów. Literą A oznaczono model CIE Lab, literą B RGB, a literą C CMYK. Widać wyraźnie, iż urządzenia mogą reprezentować ograniczony zakres barw. Podane krzywe ograniczające poszczególne przestrzenie mają charakter poglądowy i mogą sie znacznie różnić w zależności od urządzenia Profile barwne Przestrzeń barw (tzw. gamut) to zakres kolorów możliwy do odwzorowania lub zarejestrowania przez dane urządzenie obrazujące. Słowo urządzenie zostało objęte w cudzysłów, gdyż dotyczyć może faktycznie konkretnych urządzeń (monitor, skaner, aparat cyfrowy), ale także zespołów urządzenie-materiał (np. drukarkapapier), a nawet ludzkiego oka. Z powodów ograniczeń technologicznych oraz takich a nie innych sposobów prezentowania kolorów, każde urządzenie charaktery Strona 7 z 33

8 1 Krótko o kolorze zuje się innym gamutem. Dlatego ważne jest, aby dany gamut danej maszyny został zapisany w profilu barwnym. Posiadając taki profil możemy tak przygotować zdjęcie/grafikę, aby wszystkie zastosowane kolory mieściły się w przestrzeni urządzenia, które docelowo będzie je reprodukować. Unikniemy w ten sposób przekłamania kolorów i innych niemiłych niespodzianek, jak np. dominanty barwne. 1.3 Temperatura bieli Czym jest biel? Światło białe jest sumą wszystkich barw zakresu widzialnego. Ale co się dzieje, jeżeli danej barwy jest więcej? Oko ludzkie, a w rzeczywistości mózg, dostosowuje się do zastanych warunków oświetleniowych. Nauczeni jesteśmy, że niektóre przedmioty są białe i zawsze je widzimy (albo wydaje się nam, że je widzimy) jako białe, niezależnie od oświetlenia. Jednak urządzenia do obrazowania są ustawione na jeden konkretny punkt bieli (oczywiście można go zmieniać, ale nie zawsze dzieje się to automatycznie). Weźmy np. aparat fotograficzny z balansem bieli ustawionym do światła dziennego. Gdy przy takich ustawieniach wykonamy zdjęcia przy żarówkach, będą one zaczerwienione. Jeśli przy tych samych ustawieniach zrobimy zdjęcia przy świetlówkach wyjdą zielonkawe lub różowe, lub żółte w zależności od modelu lampy. A zdjęcia robione na zewnątrz, ale przy pogodzie pochmurnej wyjdą zaniebieszczone. A przecież za każdym razem widzieliśmy wszystko we właściwych kolorach... Oczywiście współczesne aparaty cyfrowe same automatycznie starają się dobrać właściwy balans bieli, ale nie zawsze im to dobrze wychodzi. Ale nie o aparatach miała być mowa, a o wydrukach. Temperatura barwowa to temperatura, do jakiej należy rozgrzać ciało doskonale czarne, aby emitowało promieniowanie o danej barwie. Przeważnie wyraża się ją w skali absolutnej w kelwinach (K). Światłu dziennemu odpowiada temperatura z zakresu K. Strona 8 z 33

9 1 Krótko o kolorze Każde źródło światła charakteryzuje się inną temperaturą barwową, np K wschód i zachód Słońca, 1800 K - barwa światła świeczki, 2800 K - barwa żarówki, 3000 K - barwa ciepłobiała, 3200 K - barwa światła żarowego lamp studyjnych, 4000 K - barwa biała, 5000 K - barwa chłodnobiała, 6500 K - barwa dzienna, K - barwa czystego granatowego nieba, K błyskawica. Źródłem światła jest również monitor komputerowy i jako taki można określić jego temperaturę barwową. Co więcej, w większości monitorów parametr ten można zmieniać. Jednak to, jak postrzegamy kolory wyświetlane przez monitor zależy również od oświetlenia, jakie panuje w pomieszczeniu, gdzie monitor jest użytkowany jeśli światło jest cieplejsze (bardziej niebieskie ma wyższą temperaturę barwową, niż ustawiona na monitorze), wówczas obraz wydaje się zażółcony, jeśli jest chłodniejsze (bardziej czerwone o niższej temperaturze barwowej) obraz wydaje się zaniebieszczony. Więcej informacji na temat ustawień monitora znajduje się w rozdziale Kalibracja urządzeń. Również materiały drukowane, mimo że nie emitują światła, charakteryzują się punktem bieli czyli temperaturą barwową oświetlenia, przy którym są neutralnie białe. Punkt bieli stosowanych przez nas podłoży zapisany jest w ich profilach barwnych. 1.4 Zarządzanie barwą Zarządzanie barwą polega na ustawieniu urządzeń i oprogramowania graficznego w taki sposób, aby móc uzyskiwać jednakowe, prawidłowe reprodukcje obrazu niezależnie od sposobu jego reprodukowania (monitor, druk cyfrowy, druk rastrowy). W zarządzaniu barwą stosuje się profile barwne urządzeń w celu poznania ich możliwości reprodukowania kolorów Czy jest konieczne Teoretycznie, gdy zawsze używamy tego samego komputera, tego samego monitora, tego samego oprogramowania graficznego, tego samego sprzętu do digitalizo- Strona 9 z 33

10 1 Krótko o kolorze wania obrazu (skaner, aparat) i tej samej drukarki, zarządzanie barwą mogło by nie być potrzebne, gdyż możemy tak obrabiać grafikę, aby otrzymywać prawidłowe wydruki (np. gdy drukarka wprowadza niebieską dominantę, to możemy podkręcić monitor, a z każdego drukowanego zdjęcia zdejmować np. 5% niebieskiego). Jednakże gdy zmienimy jeden z elementów systemu, może okazać się, że uzyskujemy zupełnie inne wyniki. Tak samo, gdy wyślemy zdjęcie do druku innej osobie albo do drukarni nagle nasze przykładowe zdjęcie może wyjść różowe. Albo zupełnie w innych kolorach, gdy niewłaściwie przerobiliśmy je z RGB do CMYK... srgb AdobeRGB Euroscale Coated FOGRA27 RGB RGB CMYK CMYK Tak więc zarządzanie barwą jest przydatne w zastosowaniach amatorskich i konieczne w zastosowaniach profesjonalnych Jak stosować Po pierwsze powinniśmy poznać możliwości reprodukcji kolorów urządzeń, z którymi pracujemy, czyli przede wszystkim monitora, skanera i drukarki, a następnie zapisać je do odpowiednich profilów barwnych i z nich korzystać. Profile możemy przygotować w procesie kalibracji (profilowania) urządzeń przy użyciu spektrofotometru. Można również kalibrować aparat cyfrowy, jednakże przeważnie sprzęt tego typu pracuje w przestrzeni srgb, a zaawansowane modele również w przestrzeni AdobeRGB lub w trybie zapisu RAW, który pozwala przypisać roboczą przestrzeń barw w procesie wywoływania zdjęcia przy użyciu odpowiedniego oprogramo Strona 10 z 33

11 1 Krótko o kolorze wania. Po drugie powinniśmy stosować profile urządzeń, z których będziemy korzystać, do symulowania na ekranie wyglądu wydruków przez nie produkowanych. Gdy więc będziemy chcieli wysłać grafikę do drukarni, powinniśmy zdobyć stamtąd profil urządzenia lub jeśli stosowany jest jeden z normowanych profilów informację o tym fakcie. Po trzecie powinniśmy korzystać z oprogramowania, które pozwala zarządzać kolorem musi zawierać tzw. CMM, czyli Color Management Module. Należy go włączyć, a następnie odpowiednio skonfigurować. Opis korzystania z Adobe Photoshop i Corel DRAW w dalszej części dokumentu Kalibracja urządzeń Kalibracja polega na wyświetleniu lub wydrukowaniu wzorca kolorystycznego przy użyciu urządzenia, a następnie dokonaniu pomiarów odwzorowania barw przy użyciu spektrofotometru i porównaniu ich ze źródłem. Na tej podstawie ustalana jest przestrzeń barwna urządzenia i zapisywana do profilu. W czasie profilowania wydruków ustalany jest punkt bieli podłoża. Wg norm ISO 3664 i ISO 12646, ocena barwna wydruków powinna być prowadzona przy oświetleniu o temperaturze barwowej 5000 K i natężeniu lux. W czasie profilowania monitora należy ustalić jego temperaturę barwową i jasność oraz gammę. Ww. normy zalecają temperaturę barwową 6500 K (ISO 3664) lub Strona 11 z 33

12 1 Krótko o kolorze 5000 K (ISO 12646) i jasność cd/m2 (ISO 3664) lub cd/m2 (ISO 12646). Pierwsza norma zalecana jest dla wykonawców stron WWW lub osób samodzielnie drukujących grafikę, druga dla laboratoriów porównujących zdjęcia i przygotowujących grafikę do druku. Jak już zostało wspomniane wcześniej, wpływ na ocenę kolorów monitora ma oświetlenie zewnętrzne. Obie normy zalecają światło o barwie 5000 K i natężeniu lux lub mniej (ISO 3664) albo 32 lux lub mniej (ISO 12646). Ściany pomieszczenia powinny mieć neutralnie szarą barwę, a w powierzchni monitora nie powinny się odbijać źródła światła (okna, lampy itp.). Gammę monitora (jasność półtonów) należy ustawić na 2.2 dla systemu Windows lub 1.8 dla MacOS. W przypadku braku dostępu do kalibratora, można doraźnie ustawić profil monitora wg wskazówek zawartych na stronie Znajduje się tam też wiele informacji nt. kalibracji, systemu zarządzana barwą i sposobie działania komputera i monitora w zakresie wyświetlania obrazu. Ostatecznym sposobem jest włączenie w panelu monitora opcji srgb (o ile taką posiada) i stosowaniu dla niego profilu srgb albo profilu dostarczonego przez producenta. Studio OKO świadczy usługę profilowania monitorów CRT, LCD i matryc laptopów. 1.5 Sposoby odwzorowania barw Warto poznać, na czym polegają, żeby móc szybciej dobierać je do odpowiednich celów. O profilach, sposobach i wyniku konwersji (pod katem przygotowywania odbitek fotograficznych z minilabów) z humorystycznym akcentem poczytać możemy na stronie Percepcyjny Dąży do zachowania wizualnej relacji pomiędzy kolorami tak, by pozostawały jak najbardziej zbliżone do siebie w kwestii postrzegania ich przez oko ludzkie, mimo że barwy jako takie mogą się zmienić. Jest zalecany w przypadku obrazów fotogra Strona 12 z 33

13 1 Krótko o kolorze ficznych z dużą ilością barw spoza gamutu docelowego Saturacyjny Próbuje zachować żywe kolory obrazu kosztem wierności barw. Zalecany dla grafik biurowych (wykresy, schematy) lub kreskowych (szkice, komiksy), gdzie ważniejsze niż wierność barw są nasycone kolory Względny kolorymetryczny Porównuje punkt bieli przestrzeni źródłowej z tym z przestrzeni docelowej i przesuwa względnie pozostałe barwy. Kolory spoza gamutu odzwierciedlane są jako najbliższe możliwe do odwzorowania znajdujące się w przestrzeni docelowej. Sposób ten zachowuje więcej oryginalnych kolorów, niż percepcyjny Absolutny kolorymetryczny Kolory przestrzeni źródłowej zawierające się w przestrzeni docelowej pozostają bez zmian. Kolory spoza gamutu są obcinane. Zachowuje wierność kolorów kosztem zależności między kolorami. Zalecany jest do symulowania oddawania kolorów przez dane urządzenie. Przydatny jest do określania wpływu barwy papieru na kolorystykę grafiki. Strona 13 z 33

14 2 Rozdzielczość plików do druku 2 Rozdzielczość plików do druku Rozdział ten dotyczy obrazów w postaci bitmap jaką powinny mieć rozdzielczość, aby dobrze wyglądały po wydrukowaniu? Otóż wszystko zależy od rozmiarów wydruku, a to dlatego, że obrazy o różnej wielkości ogląda się z różnej odległości. Oko ludzkie zdolne jest dostrzec szczegóły o rozmiarze ok. jednej minuty kątowej. Obraz ogląda się przeważnie z odległości równej jego przekątnej. Na podstawie dwóch powyższych faktów można w łatwy sposób obliczyć rozdzielczość pliku, który ma zostać wydrukowany w danym formacie. Nie zagłębiając się w wyższą matematykę, proponuję od razu zastosować poniższy wzór: DPI= 25000, a b gdzie: DPI - rozdzielczość bitmapy (pikseli/cal), a,b - boki wydruku (cm). Wynik powinniśmy zaokrąglić do wartości z ogólnie stosowanego szeregu (300DPI, 200DPI, 150DPI, 100DPI, 75DPI, 50DPI, 30DPI, 15DPI). Powyższy wzór dotyczy wydruków wielkoformatowych. Przy małych formatach daje zawyżone wyniki. Więc jeśli z obliczeń wychodzi nam rozdzielczość powyżej 300 DPI, to odrzucamy wynik i spokojnie zakładamy 300DPI jako maksymalną stosowaną rozdzielczość. Dla bardzo dużych wydruków nie ma sensu stosowanie wysokich rozdzielczości, gdyż i tak różnica jakości będzie niezauważalna, natomiast rozmiar pliku znacząco wzrośnie (dla formatu TIFF podwojenie rozdzielczości powoduje czterokrotny wzrost ciężaru pliku; w przypadku plików JPEG jest podobnie, ale tu dodatkowo wchodzi w grę kompresja, więc zależność nie jest taka prosta). Strona 14 z 33

15 3 Profile barwne materiałów 3 Profile barwne materiałów Ze strony pobieramy plik oko_profile.zip. Wypakowujemy jego zawartość i kopiujemy ją do katalogu c:/windows/system32/spool/driver/colors Po tym zabiegu powinny być widoczne we wszystkich programach stosujących system zarządzania kolorem. Jeśli nie są, należy dany program zamknąć i uruchomić ponownie. Na naszej stronie dostępne są profile dla najczęściej używanych materiałów folii matowej, folii satynowej, tkaniny banerowej i płótna (canvasu) dla przestrzeni RGB i CMYK. W przypadku chęci druku na materiale innym niż wymienione, prosimy o wcześniejszy kontakt z nami pod numerem telefonu lub poprzez pocztę pod adresem oko@studio-oko.pl. Strona 15 z 33

16 4 Adobe Photoshop 4 Adobe Photoshop 4.1 Ustawienia programu Zarządzanie kolorem Tę czynność powinniśmy mieć już dawno za sobą - roboczą przestrzeń barw należy ustawić przed przystąpieniem do obróbki pliku. Następnie, w czasie otwierania materiałów źródłowych (zdjęć, ilustracji) będących w innej przestrzeni, możemy (ale nie musimy) dokonać ich konwersji do przestrzeni roboczej. Zapisując obrabianą grafikę zawsze należy zagnieździć w niej profil barwny naszej roboczej przestrzeni. Strona 16 z 33

17 4 Adobe Photoshop Ustawienia zarządzania kolorem dokonujemy w oknie wyświetlającym się po wybraniu z menu opcji Edit/Color Settings... lub skrótu klawiaturowego Shift+Ctrl+K. Najlepiej wybrać gotowy zestaw ustawień Europe Prepress 2 dla materiałów, które mają być drukowane lub Europe Web/Internet dla materiałów do publikacji w sieci WWW. Nie jest błędem przygotowanie materiału do druku w przestrzeni RGB, a nie CMYK ani wybranie dla tychże materiałów przestrzeni srgb zamiast jakiejkolwiek innej. Trzeba tylko być świadomym, w jakiej przestrzeni się pracuje i jakie są jej ograniczenia Ostrzeżenia o kolorach spoza przestrzeni barwnej Przechodzimy do menu Edit/Preferences/Transparency & Gamut... lub stosujemy skrót klawiaturowy Ctrl+K i wybieramy odpowiedni rozdział z listy rozwijanej. W sekcji Gamut Warning klikamy na pole z kolorem i wybieramy taki, który będzie Strona 17 z 33

18 4 Adobe Photoshop dobrze widoczny na tle obrabianego obrazu (najlepiej jakiś kontrastowy, jak na przykładzie), a jednocześnie w nim nie występuje (nie powinien się mylić z kolorami grafiki). Ten kolor będzie wyświetlany na ekranie w miejscach, gdzie kolor pikseli wykracza poza gamut wybranej przestrzeni barwnej. 4.2 Soft Proofing Jeśli jeszcze tego nie zrobiliśmy, otwieramy plik, który będziemy chcieli drukować. Teraz włączymy podgląd kolorów wydruku na ekranie (tzw. Soft Proofing). W tym celu wybieramy z menu pozycję View/Proof Setup/Custom... W tym momencie musimy podjąć decyzję, na jakim podłożu (materiale) zamierzamy naszą grafikę wydrukować. Gdy już to zrobimy, wybieramy z rozwijanej listy Device to Simulate odpowiadający mu profil barwny. Zaznaczamy opcję Preview by móc obserwować zmiany w obrabianym zdjęciu. Najlepiej dla materiału RGB wybrać profil RGB, a dla CMYK CMYK, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby wybrać inną przestrzeń. Teraz musimy jeszcze wybrać sposób odwzorowania barw z listy Strona 18 z 33

19 4 Adobe Photoshop Rendering Intent (po opisy odsyłam do rozdziału 1.5, str. 12, lub instrukcji obsługi Photoshopa). Wybieramy taki, przy którym kolory obrazu najbardziej nam odpowiadają (najczęściej jest to Perceptual lub Relative Colorimetric). Jeżeli wcześniej włączyliśmy ostrzeżenia o kolorach spoza przestrzeni barwnej, to od razu będziemy wiedzieli, jak duże obszary naszej grafiki wychodzą poza gamut. Jeśli jeszcze nie włączyliśmy, to zamykamy okno klikając OK i przechodzimy do następnego rozdziału. Strona 19 z 33

20 4 Adobe Photoshop W późniejszym momencie będziemy mogli włączać i wyłączać podgląd docelowej przestrzeni poprzez menu View/Proof Colors lub przy użyciu skrótu Ctrl+Y. 4.3 Gamut Warning Podgląd ostrzeżenia o kolorach spoza przestrzeni barwnej wywołujemy z menu View/Gamut Warning lub skrótem Shift+Ctrl+Y. Obszary zawierające kolor wykraczający poza docelową przestrzeń barwną zaświecą się w wybrany wcześniej w ustawieniach sposób. Kolory spoza gamutu na wydruku mogą zostać oddane w postaci jednobarwnych Strona 20 z 33

21 4 Adobe Photoshop plam nie zawierających żadnych szczegółów. Dodatkowo ich kolor może nie odpowiadać temu, który jest widoczny na ekranie. 4.4 Obróbka zdjęcia Mając włączoną symulację kolorów i ostrzeżenie o kolorach spoza przestrzeni barwnej, przechodzimy do obróbki zdjęcia. Postępujemy w ten sposób, aby grafika wyglądała w satysfakcjonujący nas sposób. Najczęściej sprowadza się to do korekty poziomów (kontrast) i nasycenia, czasami również korekty barw. Jeśli chodzi o piksele spoza gamutu, to należy zmniejszyć ich nasycenie. Jest na to kilka sposobów. Można np. utworzyć nową warstwę, zmienić jej tryb mieszania na Saturation, a następnie miękkim pędzlem o kryciu zmniejszonym do ok. 5% malować na tej warstwie czarną farbą aż do pierwszych efektów zaniku ostrzeżenia w danym miejscu. 4.5 Przygotowanie pliku Bez konwersji Jeżeli nie decydujemy się na konwersję przestrzeni barwnej, tylko zostawiamy to zadanie oprogramowaniu maszyny drukującej, zapisujemy po prostu plik w formacie TIFF (bez kompresji) lub JPEG (o jakości 10-12). Przy zapisywaniu koniecznie zagnieżdżamy zastosowany profil w pliku. W nazwie pliku możemy zaznaczyć wielkość wydruku, przestrzeń barw, rodzaj podłoża oraz sposób odwzorowania barw, który stosowany był przy soft proofingu, np.: portret_100x70_rgb_satyna_perceptual.jpg. Parametry pliku można też, zamiast w jego nazwie, podać w zleceniu Z konwersją do przestrzeni docelowej Zamiast zdawać się na oprogramowanie maszyny, konwersji barwnej możemy dokonać samodzielnie. W tym celu wybieramy z menu (w zależności od wersji Strona 21 z 33

22 4 Adobe Photoshop Photoshopa) opcję Edit/Convert to Profile... lub Image/Mode/Convert to Profile... Pojawia się okno podobne do tego, w którym ustawialiśmy parametry soft proofingu. Wybieramy w nim profil materiału, pod który obrabialiśmy zdjęcie oraz stosowany wcześniej sposób odwzorowania barw. Zaznaczamy opcje Use Black Point Compensation, Use Dither i Flatten Image (jeśli obrazek zawiera warstwy i nie został wcześniej ręcznie spłaszczony). Przy zaznaczonej opcji Preview obserwujemy zmiany na podglądzie. Gdy wszystko wygląda tak, jak byśmy chcieli, klikamy OK. Teraz zapisujemy plik. Możemy wybrać format TIFF bez kompresji lub JPEG o jakości Przy zapisywaniu koniecznie zagnieżdżamy zastosowany profil w pliku. W nazwie pliku możemy zaznaczyć wielkość wydruku, przestrzeń barw, rodzaj pod Strona 22 z 33

23 4 Adobe Photoshop łoża oraz informację o dokonaniu konwersji, np.: portret_100x70_rgb_satyna_converted.jpg. Parametry pliku można też, zamiast w jego nazwie, podać w zleceniu. Strona 23 z 33

24 5 Corel DRAW 5 Corel DRAW 5.1 Ustawienia programu Zarządzanie kolorem Tę czynność powinniśmy mieć już dawno za sobą podgląd kolorów maszyny należy ustawić przed przystąpieniem do obróbki pliku. Z menu Narzędzia wybieramy opcję Zarządzanie kolorami... W oknie, które się pojawi, klikamy na strzałki tak, aby zaświeciły się te, które widoczne są na powyższej ilustracji. Teraz przechodzimy do ustawiania poszczególnych opcji. Klikamy ikonę reprezentującą pliki (lewa górna) i w nowootwartym oknie usta Strona 24 z 33

25 5 Corel DRAW wiamy jak poniżej i klikamy OK. Klikamy teraz w koło barw. Wybieramy preferowany System odwzorowania kolorów (zalecany Kolorymetryczny względny), a Moduł obsługi kolorów ustawiamy na Kodak Digital Science CMM. Klikamy OK. Z rozwijanej listy pod kołem barw wybieramy profil barwny, który będzie używany jako nasza przestrzeń robocza (np. AdobeRGB). Następnie klikamy ikonę monitora (na dole). W okienku ustawiamy jak poniżej i klikamy OK. Strona 25 z 33

26 5 Corel DRAW Z rozwijanej listy pod ikoną monitora wybieramy profil, który został utworzony w czasie jego kalibracji. Jeśli takowego nie posiadamy, wybieramy srgb lub inny dostarczony przez producenta. Z rozwijanej listy pod ikoną drukarki (po lewej stronie) wybieramy profil materiału, na którym chcemy drukować. Musi być to profil CMYK. Jeśli nie jest obecny na liście, wybieramy Pobierz profil z dysku... i wskazujemy jego lokalizację. Po wprowadzeniu powyższych zmian możemy zapisać swoje ustawienia klikając plus na górze okna. Następnie kliknięciem OK zamykamy system zarządzania kolorami. Jeśli mieliśmy otwarty jakiś plik z grafiką, na pewno zauważymy różnicę w kolorach. Uwaga kolory obrazka nie zostały zmienione! Jedynie na ekranie symulowany jest wydruk z naszej drukarki na wybranym podłożu. 5.2 Obróbka grafiki Teraz przystępujemy do tworzenia naszej grafiki lub do dokonywania zmian, jeśli to, co widzimy, nas nie satysfakcjonuje. Jeśli zamiast niektórych kolorów pojawiło się ostrzeżenie o wykraczaniu poza gamut, należy je koniecznie zmienić. 5.3 Przygotowanie pliku Pliki do druku należy przygotować w postaci dokumentów PDF albo TIFF lub JPEG. Można też dostarczyć źródłowy plik CDR, ale należy wcześniej bezwzględnie zamienić czcionki na krzywe lub dołączyć do pliku z grafiką pliki zastosowanych czcionek. Nie ponosimy odpowiedzialności za niewłaściwe podstawienie brakujących czcionek podczas druku. Jeżeli plik zawiera elementy, które mają zostać wycięte przez ploter, musi być dostarczony w formacie CDR. Przed wyeksportowaniem pliku należy sprawdzić, czy żadne niewidoczne elementy nie wystają poza obręb projektu. Może się tak zdarzyć np. w przypadku zapodzianych obiektów białych z białym konturem albo bezbarwnych lub też przy zastosowaniu niektórych efektów, np. cienia. W tym celu przełączamy widok na szkieletowy (Widok/Szkieletowy). Ujawnią się wtedy zarysy wszystkich obiektów. Po uporządko Strona 26 z 33

27 5 Corel DRAW waniu projektu wracamy do widoku dokładnego (Widok/Dokładny). Jeszcze jedna ważna uwaga prosimy nie otaczać całego projektu włosowym konturem! Często się dzieje tak, że osoby przygotowujące projekt tworzą prostokąt o rozmiarze strony i nadają mu czarny włosowy kontur. Kontur, który przeszkadza przy naklejaniu wydruku, szczególnie na karton, który ma gotowe wymiary (100x70cm). Taki cienki pasek trudno jest obciąć i przeważnie zostaje na pracy wpływając raczej niekorzystnie na jej wygląd. Jeśli jest potrzeba utworzenia obiektu o wymiarze całej strony w celu ułatwienia eksportu do bitmapy (TIFF lub JPEG), to należy nadać mu brak konturu i brak wypełnienia PDF Eksport do pliku PDF jest zalecany, jeśli projekt zawiera wyłącznie grafikę wektorową (tj. nie zawiera zdjęć lub np. renderingów). Plik wynikowy jest wtedy dużo mniejszy, niż TIFF lub JPEG wyeksportowany z tego samego projektu. Oczywiście można też przygotowywać PDFy zawierające bitmapy. W celu wyeksportowania projektu do pliku PDF wybieramy z menu Plik opcję Publikuj jako PDF... Z listy Styl PDF wybieramy opcję PDF z ustawieniami drukarskimi. Teraz klikamy na Ustawienia... Przechodzimy do zakładki Obiekty i ustawiamy wszystko tak, jak na widocznej poniżej ilustracji. Szczególnie musimy pamiętać o zaznaczeniu opcji Eksportuj wszystkie teksty jako krzywe, zwłaszcza, jeśli stosowane były w projekcie nietypowe czcionki. Nie ponosimy odpowiedzialności za niewłaściwe podstawienie brakujących czcionek innymi podczas druku. Rozdzielczości map bito- Strona 27 z 33

28 5 Corel DRAW wych ustawiamy po wcześniejszym przeliczeniu wg wzoru ze strony 14 podstawiając wymiary całego projektu. Następnie przechodzimy do zakładki Ustawienia drukarskie i ustawiamy wszystko jak na ilustracji poniżej. Następną zakładką, do której musimy zajrzeć, jest ta o nazwie Zaawansowane. Znowu ustawiamy wszystko jak na zamieszczonej ilustracji. W tej zakładce najważniejsza jest sekcja Zarządzanie kolorami. Z listy Docelowa prezentacja Strona 28 z 33

29 5 Corel DRAW kolorów obiektów wybieramy CMYK. Zaznaczamy opcję Zastosuj profil ICC i wybieramy Profil drukarki pełnokolorowej. Należy pamiętać, aby w opcjach Zarządzanie kolorami (rozdział 5.1.1, str. 24) ustawić profil wybranego podłoża! Możemy teraz wrócić do zakładki Ogólne i zapisać ustawienia w celu łatwiejszego ich przywoływania w przyszłości (znak + przy liście Styl PDF). Następnie klikamy OK i wychodzimy z ustawień. Zapisując plik umieszczamy w jego nazwie rozmiar projektu i podłoże, na którym Strona 29 z 33

30 5 Corel DRAW ma zostać wydrukowany, np.: projekt_100x70_satyna.pdf. Parametry pliku można też podać przy składaniu zamówienia TIFF lub JPEG W czasie eksportowania do bitmapy rozmiar projektu przycinany jest do krawędzi zawartych w nim obiektów. Tak więc jeśli mamy np. białe tło i obiekty, które nie dochodzą do krawędzi strony, wyeksportowana bitmapa będzie miała niewłaściwy rozmiar. Aby temu zaradzić tworzymy prostokąt o rozmiarze całego projektu (np. 100x70cm), centrujemy go na stronie (zaznaczamy i naciskamy P na klawiaturze), przesuwamy na spód stosu obiektów (Shift+PageDown), po czym nadajemy brak konturu i brak wypełnienia. Dzięki temu projekt zachowa pożądany rozmiar, a na krawędziach wydruku nie będą widoczne cienkie paseczki. Aby wyeksportować plik do bitmapy, wybieramy opcję Plik/Eksportuj (Ctrl+E). Z listy Zapisz jako typ wybieramy TIFF (lub JPEG). Dla plików TIFF Typ kompresji ustawiamy na Nieskompresowany. Klikamy na Eksportuj. W nowym oknie ustawiamy opcje bitmapy. Rozmiar obrazka ustalamy w cm lub mm według rozmiaru projektu. Rozdzielczość wpisujemy po obliczeniach wg wzoru ze strony 14. W sekcji Kolor ustawiamy Tryb kolorów na Kolory CMYK. Zaznaczamy opcję Zastosuj profil ICC. Należy pamiętać, aby w opcjach Zarządzanie kolorami (rozdział 5.1.1, str. 24) ustawić profil wybranego podłoża! Możemy zazna Strona 30 z 33

31 5 Corel DRAW czyć opcję Wygładzanie, krawędzie obiektów nie będą wtedy postrzępione. Klikamy OK. W przypadku plików JPEG w następnym kroku ustala się jeszcze opcje kompresji. Zaznaczamy opcję Optymalizacja, kompresję ustawiamy na 5-10, a wygładzanie maksymalnie na 5. Po kliknięciu OK następuje zapis pliku. W nazwie pliku umieszczamy informacje o rozmiarze i rodzaju podłoża i modelu kolorów oraz o przygotowaniu kolorów wg Strona 31 z 33

32 5 Corel DRAW profilu urządzenia, np.: projekt_100x70_cmyk_satyna_oko.tif. Informacje o parametrach pliku można też podać przy składaniu zamówienia. Strona 32 z 33

33 6 Podsumowanie 6 Podsumowanie Zarządzanie barwą jest ważnym elementem pracy z grafiką. Dzięki zastosowaniu profili kolorystycznych możemy przekazywać pomiędzy różnymi urządzeniami informacje o możliwych do reprodukowania przez nie kolorach. Umożliwia nam to odpowiednie przygotowanie grafiki do wybranego sposobu ostatecznej prezentacji (wydruk, ekran monitora lub telewizora itp.). Podstawową sprawą jest kalibracja używanych urządzeń. Biura usług poligraficznych posiadają profile swoich drukarek i udostępniają je na życzenie. Jednak jeżeli nie mamy sprofilowanego monitora, zastosowanie ich może być utrudnione. Dlatego właśnie od kalibracji monitora (str. 11) powinniśmy zacząć poważną pracę z grafiką. Niniejszy dokument opisuje ustawienia oprogramowania na podstawie Adobe Photoshop CS2 i CorelDRAW X3. Jednak w innych wersjach tych programów opisane czynności wyglądają podobnie, jeśli nie identycznie. Nieznacznie może różnić się wygląd okien. Przy tworzeniu tego dokumentu korzystałem z poniższych stron WWW: oraz zamieszczonych na nich ilustracji. Dokument ten może być dowolnie rozpowszechniany, nie wolno jednak pobierać za niego opłat,dokonywać w nim zmian ani przypisywać sobie jego autorstwa. Strona 33 z 33