Irina Treń Czerniachowsk, Rosja

Transkrypt

1 Irina Treń Czerniachowsk, Rosja B IB L IO T E K A R Z E N IE M IE C C Y Z IN S T E R B U R G A W obecnych warunkach coraz mniejszych możliwości na rozszerzenie swoich kolekcji, lecz większego dostępu do pojemnych zasobów informacyjnych, dostępnych w globalnej sieci, zmienia się rola bibliotekarza. Z opiekuna kolekcji bibliotekarz staje się pośrednikiem w dostępie do informacji. Roswitha Poll Jestem szczęśliwa, że w moim życiu mogłam poznać wiele bibliotek. W latach studenckich z zadowoleniem uczęszczałam do Biblioteki im. M. Gorkiego w moim rodzinnym mieście Riazaniu. Zajmując się krajoznawstwem, korespondowałam z Biblioteką Muzeum Brytyjskiego w Londynie, zwiedziałam sale jednej z najstarszych bibliotek w Europie w niemieckim mieście Wolfenbüttel, pracowałam w Narodowej Bibliotece Szkocji i w Bibliotece Uniwersyteckiej w Edynburgu. Mogłabym wspomnieć też inne biblioteki, gdzie pracowałam. Każda biblioteka - to niepowtarzalne zasobne państwo z wieloma mieszkańcami. W pojęciu tradycyjnym biblioteka to przede wszystkim książki i ludzie, którzy tu pracują. Chcę zatem przedstawić czytelnikowi kilka osób urodzonych w Insterburgu, które związane były z biblioteką i książką. A rtu r Kopp, urodzony 19 grudnia 1860 roku w Insterburgu. Po ukończeniu gimnazjum wstąpił na uniwersytet w Królewcu, gdzie studiował klasyczna filozofię. Po ukończeniu uniwersytetu w 1884 roku pracował krótko jako nauczyciel, jednakże wkrótce postanowił zmienić zawód i w 1887 roku został bibliotekarzem w Bibliotece Królewskiej w Berlinie. Tu przepracował dwadzieścia lat na stanowiskach od pomocnika bibliotekarza do starszego bibliotekarza. W Berlinie ożenił się z żoną kolegi Karla Teodora Gaedertza. W 1906 roku doktor Artur Knopp został profesorem uniwersytetu. Opublikował ponad 20 książek i artykułów, między innymi o pieśniach ludowych XVII-XVin wieków, o których zebrał wiele informacji i źródeł. W 1909 roku zaproszono go do pracy w bibliotece naukowej uniwersytetu w Marburgu. Pracował tu zaledwie rok na stanowisku starszego bibliotekarza, ponieważ stan zdrowia zmusił go do rezygnacji z pracy. W 1917 roku przeniósł się do Lubeki, skąd pochodziła jego żona, i tam 10 stycznia 1918 roku zmarł.

2 188 BIBLIOTEKARZE NIEMIECCY Z INSTERB URGA Drugim znanym bibliotekarze z Insterburga był Fritz Rhode. Urodził się 22 września 1885 roku w Karalene pod Insterburgiem. W 1903 roku ukończył Friedrichskollegium w Królewcu i następnie studiował w Tybindze (Tubingen), Berlinie i w Królewcu. W 1911 roku w Uniwersytecie Królewieckim obronił pracę doktorską, w której przeanalizował wiersz o ukrzyżowaniu Chrystusa z rękopisu w zbiorach biblioteki Uniwersytetu Królewieckiego. W 1917 roku został zatrudniony na stanowisku bibliotekarza w Bibliotece Uniwersytetu Berlińskiego, zaś w 1926 roku mianowano go dyrektorem Biblioteki Uniwersytetu w Marburgu. Napisał historię tej biblioteki od 1887 do 1938 roku. W 1928 roku Fritz Rode napisał historię 52 wschodnio-pruskiego pułku artylerii polowej, zaś w 1935 roku wydał pracę pt. Wykaz czasopism Biblioteki w Marburgu, którą wydano po raz drugi w 1940 roku. Fritz Rode zmarł 1 stycznia 1962 roku w Marburgu nad Lanem. Znaną bibliotekarką niemiecką była też Clara Nast, z domu Seifert (pseudonimy literackie: Franziska Mainau i Herbert Fohrbach). Urodziła się 30 kwietnia 1866 roku w Insterburgu. Nauki pobierała u domowej nauczycielki w Ejtkunach (Ejtkunen) przy granicy z Litwą. Następnie uczyła się w szkołach prywatnych w Insterburgu i Tylży. 3 lipca 1883 roku wyszła za mąż za L. Nasta, starszego wykładowcę gimnazjum w Tylży. W tym mieście krótko pracowała w bibliotece, a następnie zajęła się pracą literacką, pisała przeważnie książki dla dzieci. W 1889 roku debiutowała pod pseudonimem Herbert Fohrbach Starolitewskie opowiadania, które wydała w Tylży. Następnie swoje opowiadania publikowała w Nowej Gazecie Muzycznej, w Bibliotece Powieści. Nowej Gazecie. Dopiero w 1926 roku Clara Nast opublikowała pierwszą książkę podpisaną własnym imieniem i nazwiskiem - Opowiadania dla dziewczynek. Książka ta, podobnie jak późniejsze jej utwory, wydana została w wydawnictwie Augusta Weicherta w Berlinie. Znana była w Niemczech jako pisarka dla dzieci. Ogółem wydała 26 książek. Zmarła około 1926 roku i została pochowana w Tylży. Znaną bibliotekarką w Niemczech była Roswitha Poll. Urodziła się 6 lutego 1939 roku w Insterburgu. Po zakończeniu drugiej wojny światowej, w 1945 roku, wraz z rodzicami przeniosła się do miasta Münster, gdzie na tamtejszym uniwersytecie studiowała historię, filozofię oraz języki romańskie, równocześnie pracowała w bibliotece uniwersyteckiej w Erlangen. Ukończyła też Bawarską Szkołę Bibliotekoznawstwa w Monachium, a w 1972 roku w uniwersytecie w Münster obroniła pracę doktorską o pruskim generale i dyplomacie Georgu Wilhelmie von Valentini ( ) i otrzymała stopień naukowy doktora nauk humanistycznych. W 1981 roku dr Roswitha Poll została dyrektorem biblioteki uniwersyteckiej w Erlangen. W 1987 roku przeniosła się do Münster, gdzie pracowała na stanowisku tamtejszej biblioteki uniwersyteckiej do odejścia w 2004 roku na emeryturę. Opublikowała

3 N r 31/2015 Irina Treń 189 wiele artykułów na tematy bibliotekoznawstwa, była członkiem wielu komisji krajowych i międzynarodowych zajmujących się komunikacja społeczną. W latach była przewodniczącą Asocjacji Niemieckich Bibliotekarzy (VDB). Kierowała Komitetem ds. Jakości i Statystyki w Instytucjach Informacyjnych przy Międzynarodowej Organizacji Normalizacji (ISO). W 2004 roku wprowadziła nową jakość statystyki bibliotecznej oraz oceny jakości pracy bibliotek. Wspólnie z Peterem Bokhorstem w 2007 roku przygotowała do druku drugie wydanie książki Pomiar jakości pracy. W 2010 roku Roswitha Poll otrzymała nagrodę Amerykańskiej Asocjacji Bibliotek. Jest zapraszana na wiele konferencji poświęconych rozwoju bibliotek i bibliotekoznawstwa. Poniżej zamieszczam fotografię Roswithy Poll oraz karty tytułowe książek Clary Nast. Roswitha Poll

4 190 BIBLIOTEKARZE NIEMIECCY Z INSTERB URGA Hexegrok Micksgrok

5 N r 31/2015 Irina Treń 191 von Clara N ast Minwungrok Penslustgrok

6 192 BIBLIOTEKARZE NIEMIECCY Z INSTERB URGA Petunichgrok Watnnchgrok

7 N r 31/2015 Irina Treń 193 Waffliebgrok Bibliografia Nast Clara, Opowiadania dla dziewczynek, Berlin Poll Roswitha, Bokhorst Peter, Pomiar jakości pracy, Rhode Fritz, Wykaz czasopism Biblioteki w Marburgu, Marburg GERMAN LIBRARIANS FROM INSTERBURG The article focuses on part of the history of Library in Insterburg, featuring the biographies and profiles of its four outstanding workers: Artur Kopp - a classic philologist, university professor and folk songs collector; Fritz Rhode - a historian, director of the University Library in Marburg; Clara Nast - a writer of books for children; and Roswithy Poll - a specialist in librarianship, former director of the University Library in Erlangen. Key words: Insterburg, librarianship, history of libraries, Artur Kopp, Fritz Rhode, Clara Nast, Roswitha Poll.