Weryfikacja instalacji elektrycznych w aspekcie budynków pasywnych i energooszczędnych

Transkrypt

1 Weryfikacja instalacji elektrycznych w aspekcie budynków pasywnych i energooszczędnych Seminarium Koło SEP nr 43 przy Zarządzie Oddziału Wrocławskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich Mgr inż. Marcin Makowski Mgr inż. Jakub Kwiatkowski Marcin Makowski 1 DAPE

2 Dolnośląska Agencja Poszanowania Energii rok założenia 2009 firma konsultingowo-projektowa: pracownia pomiarów i analiz termowizyjnych partner firmy VIGO System ekspertyzy termowizyjne pracownia szczelności budynków badania szczelności obiektów pracownia analiz energetycznych ukazywanie efektywności w stosowaniu OZE audyty/certyfikaty pracownia projektowa - architektoniczna współpraca 5D Pracownia Projektowa pracownia5d.com pracownia analiz jakości powietrza 2 DAPE pomiary komfortu cieplnego w pomieszczeniach

3 O agencji Cel: Upowszechnianie na rynku efektywnego i racjonalnego użytkowania energii głównie w sektorze budownictwa i energetyki Nasza misja: Budzenie świadomości w społeczeństwie dostęp do wystarczającej ilości energii także dla przyszłych pokoleń bez negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne Uczestnictwo: Zrzeszenie Audytorów Energetycznych POLSPAR (Stowarzyszenie Pomiarów Automatyki i Robotyki) Komitet Termografii i Termometrii w Podczerwieni 3 DAPE

4 O agencji mgr inż. Marcin Makowski: audytor, certyfikator energetyczny ekspert projektu Nowy Expert (Fundacji Poszanowania Energii) w zakresie: m.in. Oceny stanu ochrony cieplnej budynku i Oceny jakości środowiska wewnętrznego i szczelności budynków absolwent Termowizja w Podczerwieni Polit. Łódzka certyfikowany specjalista w zakresie termowizji: Infrared Training Center Sztokholm Szwecja Członek ZAE, Członek założyciel KTTP przy POLSPAR mgr inż. Jakub Kwiatkowski: audytor energetyczny ekspert w zakresie szczelności budynków ekspert projektu Nowy Expert (Fundacji Poszanowania Energii) w zakresie: m.in. Oceny stanu ochrony cieplnej budynku i Oceny jakości środowiska wewnętrznego i szczelności budynków absolwent Termowizja w Podczerwieni Polit. Łódzka wpisany na międzynarodową listę zespołów realizujących badania szczelności budynków metoda Minneapolis Blower Door Uprawnienia SEP Członek ZAE 4 DAPE

5 Tematyka Seminarium Cel: przedstawienie aspektu strat energii cieplnej z punktu widzenia instalacji eklektycznej w budynkach energooszczędnych i pasywnych zaprezentowanie dobrych praktyk minimalizujących niekorzystny efekt 5 DAPE

6 Tematyka Seminarium regulacje prawne zachęty dla Inwestorów, do stosowania rozwiązań energooszczędnych (domy pasywne i energooszczędne Wytyczne dofinansowań domów w standardzie NF40 i NF15 sposób prowadzenia i montażu instalacji elektrycznej - wpływ na straty energii cieplnej w budynkach metoda szczelności budynku - BlowerDoor. sposoby oceny poprawności montażu instalacji elektrycznej dobre praktyki dla instalacji elektrycznych w budynkach energooszczędnych 6 DAPE

7 Oszczędność energii Marcin Makowski 7 DAPE

8 Gdzie zużywamy najwięcej energii? Sektory gospodarki: transport przemysł budynki pozostałe Który z nich zużywa najwięcej energii? ogrzewanie budynków i mieszkań nadal pochłania najwięcej energii więcej niż cały przemysł czy transport Ponad 80% czasu w nich spędzamy (mieszkamy, pracujemy, czas wolny) Budynki stały się naszym podstawowym środowiskiem życia 8 DAPE Termomodernizacja wykład

9 Oszczędność energii Nowoczesne podejście do rozwiązywania problemów energetycznych: oszczędności energii uzyskiwane dzięki efektywnym energetycznie budynkom Zamiast zwiększać podaż, można w pełni zaspokoić popyt na ciepło i komfort, zużywając mniej energii. Nie trzeba spalać więcej węgla, gazu, ropy (emisje), sięgać po energie jądrową (bezpieczeństwo) czy energie ze źródeł odnawialnych (koszty). Wystarczy mądrze oszczędzać, czyli inwestować w energooszczędność domów/budynków. 9 DAPE

10 Budynki mieszkalne wg typu Zużycie energii w budynkach różnych typów 10 DAPE Termomodernizacja wykład

11 Budynki mieszkalne w Polsce wg lat wybudowania Budynki budowane w latach Orientacyjny wskaźnik E [kwh/m2rok] Do po 1998 wg wym. norm Domy po kompleksowej termomodernizacji wg UT EP H+W od (WT) EP H+W od (WT) EP H+W od (WT) dla bud. jednorodzinnego 105 dla bud. wielorodzinnego 95 dla bud. jednorodzinnego 85 dla bud. wielorodzinnego 70 dla bud. jednorodzinnego 65 dla bud. wielorodzinnego Źródło DAEŚ 11 DAPE Termomodernizacja wykład

12 Potencjał oszczędności Tylko 34% Polaków ma świadomość, iż ocieplanie przegród zewnętrznych (ścian i dachów) swoich domów może przynieść duże oszczędności energii, wielokrotnie większe niż oszczędzanie energii elektrycznej. Jeżeli chcemy poprawić efektywność energetyczną budynków to należy: zmniejszyć straty ciepła uciekającego przez zewnętrzne przegrody budowlane poprawić stan techniczny urządzeń, instalacji do wytwarzania i rozprowadzania ciepła w budynku 12 DAPE Termomodernizacja wykład

13 Izolacja cieplna przegród Rodzaj przegrody PN- 57 U max [W/(m 2 K)] wg wymagań prawnych (normy lub warunki tech.) PN- 64 PN- 74 PN- 82 Ściana 1,16 1,16 1,16 0,75 PN- 91 0,5-0,7 WT 2008 WT 2014 WT 2017 WT 2021 NFOŚ 2013 NF40* NF15* 0,30 0,25 0,23 0,20 0,15 0,10 Stropodach 0,87 0,87 0,7 0,45 0,3 0,25 0,2 0,18 0,15 0,12 0,10 okna ,6 2-2,6 1,8 1,3 1,1 0,9 1,0 0,8 13 DAPE Termomodernizacja wykład * dla budynków jednorodzinnych w strefie klimatycznej II miasto Wrocław

14 14 DAPE Termomodernizacja wykład

15 Szczelność powietrzna WT2014 WT 2014 Załącznik 2 Wymagania związane z oszczędnością energii 2.3. Szczelność na przenikanie powietrza W budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego, użyteczności publicznej i produkcyjnym przegrody zewnętrzne nieprzezroczyste, złącza między przegrodami i częściami przegród (między innymi połączenie stropodachów lub dachów ze ścianami zewnętrznymi), przejścia elementów instalacji (takie jak kanały instalacji wentylacyjnej i spalinowej przez przegrody zewnętrzne) oraz połączenia okien z ościeżami należy projektować i wykonywać pod kątem osiągnięcia ich całkowitej szczelności na przenikanie powietrza. 15 DAPE

16 Szczelność powietrzna WT Zalecana szczelność powietrzna budynków wynosi: 1) w budynkach z wentylacją grawitacyjną lub wentylacją hybrydową : n 50 < 3,0 [ 1 / h ] 2) w budynkach z wentylacją mechaniczną lub klimatyzacją: n 50 < 1,5 [ 1 / h ] Zalecane jest, by po zakończeniu budowy budynek mieszkalny, zamieszkania zbiorowego, użyteczności publicznej i produkcyjny został poddany próbie szczelności przeprowadzonej zgodnie z Polską Normą dotyczącą określania przepuszczalności powietrznej budynków w celu uzyskania zalecanej szczelności budynków określonej w pkt Wymagania dotyczące szczelności wg. NFOŚ NF40 n 50 < 1,0 [ 1 / h ] NF15 n 50 < 0,6 [ 1 / h ] 16 DAPE

17 Budynki pasywne i energooszczędne Program Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Marcin Makowski 17 DAPE

18 Budynki Pasywne standard wznoszenia obiektów budowlanych, o bardzo dobrych parametrach izolacyjnych przegród zewnętrznych zastosowanie rozwiązań minimalizujących zużycia energii w trakcie eksploatacji. W praktyce zapotrzebowanie na energię < 15 kwh/(m² rok). nazwa budynek pasywny budynki wykorzystują energię z promieniowania słonecznego w sposób pasywny w domach pasywnych zazwyczaj nie stosuje się tradycyjnego systemu grzewczego, występuje dogrzewanie powietrza wentylacyjnego 18 DAPE

19 Budynki Pasywne W polskich warunkach klimatycznych szczególnie konieczne jest zastosowanie niewielkiego układu grzewczego (niskotemperaturowego). Do zbilansowania zapotrzebowania na ciepło wykorzystuje się: optymalne usytuowanie budynku względem stron świata, promieniowanie słoneczne, odzysk ciepła z wentylacji (rekuperacja), zyski cieplne pochodzące od wewnętrznych źródeł: urządzenia elektryczne mieszkańcy. 19 DAPE

20 Budynki Energooszczędne standard wznoszenia obiektów budowlanych, o dobrych parametrach izolacyjnych przegród zewnętrznych zastosowanie rozwiązań minimalizujących zużycia energii w trakcie eksploatacji. W praktyce zapotrzebowanie na energię kwh/(m² rok). 20 DAPE

21 NFOŚ program budowy domów energooszczędnych Założenia Budżet : 300 mln złotych Okres wdrażania: , wypłaty do 2022 r. Dotacja na częściową spłatę kapitału kredytu bankowego. Za pośrednictwem banku na podstawie umowy z NFOŚ 21 DAPE

22 NFOŚ program budowy domów energooszczędnych Warunkiem dofinansowania jest łącznie: 1. Osiągnięcie wymaganego wskaźnika rocznego jednostkowego zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania i wentylacji (EUco) obliczony z uwzględnieniem wytycznych 2. Spełnienie warunków programu: minimalne wymagania techniczne; spełnienie wymagań w projekcie budowlanym; spełnienie wymagań przez zrealizowane przedsięwzięcie; zapewnienie jakości robót budowlanych. 22 DAPE

23 Wysokość dofinansowania Domy jednorodzinne NF40 - EUco 40 kwh/(m 2 rok) zł brutto NF15 - EUco 15 kwh/(m 2 rok) zł brutto Lokale mieszkalne NF40 - EUco 40 kwh/(m 2 rok) zł brutto NF15 - EUco 15 kwh/(m 2 rok) zł brutto 23 DAPE

24 NFOŚ zasady Kwota kredytu musi być wyższa od kwoty dotacji. Zakończenie budowy - do 3 lat od dnia podpisania umowy kredytu. Beneficjent płaci PIT od wartości udzielonego dofinansowania. Beneficjent może otrzymać jedną dopłatę do kredytu w ramach programu oraz na przedsięwzięcie może być udzielona jedna dopłata do kredytu. 24 DAPE

25 NFOŚ Przedsięwzięcia Rodzaje przedsięwzięć: budowa / zakup nowego domu jednorodzinnego; zakup lokalu mieszkalnego w nowym budynku mieszkalnym wielorodzinnym. Koszty kwalifikowane: Koszt budowy albo zakupu domu jednorodzinnego albo zakupu lokalu mieszkalnego w nowym budynku wielorodzinnym projekt budowlany wykonanie weryfikacji projektu budowlanego, wykonanie testu szczelności budynku potwierdzenie osiągnięcia standardu energetycznego. 25 DAPE

26 NFOŚ etap I przygotowanie inwestycji Przygotowanie projektu budowlanego: Projektant przygotowuje na podstawie umowy z inwestorem projekt budowlany oraz projekty wykonawcze zgodnie z wytycznymi Projektant oblicza zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania i wentylacji zgodnie z wytycznymi Projektant wystawia oświadczenie o wykonaniu projektu zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie zakresu i formy projektu budowlanego oraz zgodnie z wytycznymi NFOŚ Na podstawie projektu inwestor otrzymuje pozwolenie na budowę. 26 DAPE

27 NFOŚ etap I przygotowanie inwestycji Weryfikacja projektu budowlanego: Inwestor wybiera dowolnego weryfikatora z listy ZBP/NFOŚ Inwestor przedstawia weryfikatorowi dokumenty: projekt budowlany (po wydaniu pozwolenia na budowę) + projekty wykonawcze obliczenie wielkości zapotrzebowania na energię użytkową dla celów ogrzewania i wentylacji oświadczenie projektanta Koszty związane z weryfikacją projektu ponosi beneficjent (inwestor) Zadania weryfikatora: wykonanie obliczeń zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania i wentylacji, porównanie wyników z obliczeniami z projektu budowlanego; sprawdzenie zgodności projektu z wytycznymi programu NFOŚ wypełnienie listy sprawdzającej wg wzoru 27 DAPE

28 NFOŚ etap II realizacja inwestycji Złożenie wniosku o kredyt z dotacją Beneficjent podpisuje umowę z generalnym wykonawcą / kierownikiem budowy, zawierającą zobowiązanie do realizacji inwestycji zgodnie z wytycznymi NFOŚ. Bank ocenia i weryfikuje wniosek o kredyt/ dotację Beneficjent ( ) realizuje inwestycję Proces budowlany jest dokumentowany i monitorowany (dokumentacja fotograficzna, aprobaty techniczne użytych materiałów i elementów, protokoły z regulacji systemu wentylacyjnego i grzewczego). Za komplet dokumentów związanych z przedsięwzięciem odpowiada beneficjent!!!. 28 DAPE

29 NFOŚ etap II realizacja inwestycji Potwierdzenie standardu energet. bud.: wykonanie testu szczelności przed odbiorem inwestycji w obecności drugiego weryfikatora (innego niż weryfikował projekt budowlany). Po zakończeniu budowy, drugi weryfikator, ocenia spełnienie wymagań programu: sprawdza kompletność dostarczonych dokumentów ocenia zastosowane materiały i urządzenia, protokoły z regulacji systemów grzewczego i wentylacji oraz dokumentację fotograficzną wykonuje obliczenia zapotrzebowania na energię użytkową na ogrzewanie i wentylację; wypełnienia listę sprawdzającą. Koszty potwierdzenia standardu energetycznego ponosi beneficjent W przypadku negatywnego wyniku badania, o ile jest możliwe dokonanie działań naprawczych, można powtórzyć proces weryfikacji po ich wykonaniu. Koszty powtórnej weryfikacji ponosi beneficjent. 29 DAPE

30 NFOŚ etap III rozliczenie inwestycji Zrealizowanie przedsięwzięcia Dzień uzyskania prawomocnego pozwolenia na użytkowanie Beneficjent występuje do banku o wypłacenie dotacji, składając: protokół końcowego odbioru przedsięwzięcia świadectwo charakterystyki energetycznej budynku prawomocne pozwolenie na użytkowanie (dla domów jednorodzinnych) odpis z księgi wieczystej (potwierdzenie prawa własności) listy sprawdzającej wypełnionej przez weryfikatora, potwierdzającej spełnienie przez przedsięwzięcie wymagań Przekazanie dotacji: Bank występuje o środki na dotacje do NFOŚ po przeprowadzeniu oceny i kontroli Dotacja jest wypłacana przez NFOŚ na rachunek banku Bank przekazuje dotację na rachunek kredytowy 30 DAPE beneficjenta na poczet spłaty kapitału kredytu z dotacją

31 NFOŚ etap IV po rozliczeniu inwestycji NFOŚ wystawia PIT 8c o otrzymanej dotacji Obowiązek inwestora: utrzymanie trwałości przedsięwzięcia przez okres nie krótszy niż trzy lata licząc od dnia zrealizowania przedsięwzięcia. Oznacza to, że budynek / mieszkanie nie może ulec żadnym zmianom konstrukcyjnym i instalacyjnym w zakresie: przegród zewnętrznych: ścian/dachu/stropów/podłóg/okien/drzwi układów: wentylacyjnego / c.o / c.w.u Beneficjent składa w Banku oświadczenie potwierdzającego trwałość przedsięwzięcia po upływie okresu trwałości. Beneficjent wypełnienia arkusz ewaluacyjny. NFOŚ przeprowadza wyrywkowe badania termowizyjne w celu potwierdzenia jakości wykonania robót budowlanych związanych z ociepleniem budynku. 31 DAPE

32 NFOŚ zasady 32 DAPE

33 Minimalne wymagania techniczne Dla bryły / konstrukcji budynku przegrody mostki cieplne szczelność powietrzna Dla układów wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła sprawność odzysku ciepła sprawność i efektywność energetyczna, automatyka izolacja przewodów Dla układów i instalacji ogrzewania sprawność elementów układu sprawność i efektywność energetyczna napędów i pomp, automatyka izolacja przewodów Dla układów i instalacji do przygotowania c.w.u sprawność elementów układu sprawność i efektywność energetyczna napędów i pomp, automatyka izolacja przewodów 33 DAPE

34 Minimalne wymagania techniczne 34 DAPE

36 Minimalne wymagania techniczne Próbę szczelności powietrznej budynku należy przeprowadzić na etapie budowy, po wykonaniu wszystkich powłok szczelnych i przechodzących przez nie instalacji. 36 DAPE

44 Badanie szczelności budynków Marcin Makowski 44 DAPE

45 Rozkład energii 45 DAPE

46 Nieszczelności i komfort Właściwy mikroklimat pomieszczeń Optymalnie utrzymane dla człowieka Komfort cieplny Zużycie energii na racjonalnie niskim poziomie. Marcin Makowski 46 DAPE

47 Typowe nieszczelności w budynkach Straty ciepłego powietrza: 1. włazy strychowe 2. listwy przypodłogowe 3. przewody kominowe 4. okna i drzwi 5. stropy podwieszone 6. ściany zew. i działowe 7. oprawy oświetleniowe 8. przejścia instalacyjne 9. gniazda elektryczne 10. wew. kasety żaluzji zewn. Infiltracja zimnego powietrza: 10. okna i drzwi 11. wieńce 12. inne szczeliny i otwory 47 DAPE

48 Wpływ nieszczelności zima lato zawilgocenie (punkt rosy) straty ciepła w mostkach przeciągi, spływ chłodnego powietrza więcej grzejemy suche powietrze zakłócenie regulacji pracy układu ogrzewania i wentylacji 48 DAPE wzrost temperatury w lecie w wyniku zwiększonej infiltracji zakłócenie regulacji pracy układu wentylacji (klimatyzacji)

49 Blower Door parametr n50 nadciśnienie podciśnienie - 50 Pa norma PN-EN zakres pomiarów od m3/h 49 DAPE

50 Blower Door przygotowanie pomiarów Zamkniecie otworów Wentylacyjnych Kominowych Wyłączenie wentylacji mechanicznej Usunięcie popiołu z kominka Pomiar przed i po pomiarze szczelności Temp. powietrza wew. i zew. siła wiatru Ciśnienia otoczenia 50 DAPE

51 Blower Door przygotowanie pomiarów Montaż blendy w oknie lub drzwiach Ciśnienia otoczenia: pomiar z wykorzystaniem trójnika lub skrzynki perforowanej w pewnej odległości od budynku (wpływ wiatru i wentylatora) 51 DAPE

52 Blower Door wyniki badań 52 DAPE

53 Blower Door detekcja nieszczelności 53 DAPE

54 Blower Door detekcja nieszczelności Detekcja nieszczelności - przykłady 54 DAPE

57 Szkoła pasywna Badanie szczelności 57 DAPE

58 Szkoła pasywna Pomiary na podciśnieniu/nadciśnieniu Wynik końcowy: n 50 = 0,16 58 DAPE

59 Dom w standardzie NFOŚ NF40 nieszczelności na instalacji elektrycznej Pierwszy pomiar Wynik końcowy n 50 = 2,07 59 DAPE Nieszczelność przez gniazdko elektryczne w salonie. Wylot w ścianie zewnętrznej w puszcze od oświetlenia zewnętrznego

60 Dom standardowy 60 DAPE

61 Budynek CMBiN Politechnika Poznańska kubatura wewnętrzna budynku to ok m3 instalacja wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej 6 urządzeń Minneapolis Blower Door o jednostkowej wydajności 7200 m3/h 61 DAPE

62 Budynek CMBiN Politechnika Poznańska 62 DAPE 62

63 Budynek CMBiN Politechnika Poznańska 63 DAPE

64 Budynek CMBiN Politechnika Poznańska Wynik końcowy n 50 = 0,3 64 DAPE 64

65 Zbiór dobrych praktyk dla instalacji elektrycznych w budynkach energooszczędnych Marcin Makowski 65 DAPE

66 Dobre praktyki dla instalacji elektrycznych wykorzystywanie kabli podtynkowych brak peszli w ścianach zwrócenie szczególnej uwagi na uszkodzenia warstwy paraizolacji w stropach zaizolowanie gniazd i puszek przyłączeniowych przy pomocy pianki poliuretanowej zaizolowanie przyłącza energetycznego budynku. uszczelnienie rozdzielnicy podtynkowej 66 DAPE

67 Kontakt Dolnośląska Agencja Poszanowania Energii Dane do korespondencji: ul. Wejherowska 59 lok. 4; Wrocław tel tel mgr inż. Marcin Makowski mgr inż. Jakub Kwiatkowski 67 DAPE