Lokalny program opieki nad dzieckiem i rodziną dla Powiatu Jarocińskiego na lata

Transkrypt

1 Lokalny program opieki nad dzieckiem i rodziną dla Powiatu Jarocińskiego na lata Jarocin, kwiecień 2008 rok

2 SPIS TREŚCI Str. Wstęp 3 1. Ustawowe zadania powiatu w zakresie pomocy społecznej 4 2. Założenia Programu 4 3. Standardy Programu 5 4. Diagnoza społeczna 6 Charakterystyka Powiatu Jarocin 6 Diagnoza istniejącej infrastruktury w zakresie pomocy dziecku i rodzinie 7 Formy pomocy społecznej świadczone w Powiecie Jarocińskim 9 Analiza SWOT Dane dotyczące Programu Cel strategiczny Cele szczegółowe Przewidywane efekty i rezultaty programu Monitoring i ewaluacja programu 23 Podsumowanie 24 2

3 Wstęp Rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowawczym dla dziecka, w każdym okresie jego rozwoju. Dlatego należy przede wszystkim wspierać rodzinę, aby prawidłowo wykonywała swoje funkcje. Wsparcie rodzina powinna otrzymywać od instytucji publicznych i organizacji pozarządowych działających w lokalnym środowisku. Pomoc rodzinie powinna wyprzedzać pomoc samemu dziecku i powinna być skoordynowana tak, aby kompleksowo zabezpieczać jej potrzeby. Aby móc kompleksowo zabezpieczać rodziny należy stworzyć lokalny program pomocy dziecku i rodzinie. Zadanie takie nakłada na powiat art. 19 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, do zadań własnych gminy i powiatu należy tworzenie systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną oraz tworzenie i wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie. Powiatowy program opieki nad dzieckiem i rodziną powstał w oparciu o diagnozę środowiska i konsultację zarówno z instytucjami, placówkami i organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz rodziny. Program ten jest zgodny z ogólną koncepcją programu opracowanego w tym zakresie na poziomie województwa oraz kierunkami polityki prorodzinnej państwa jak i wypracowanymi już i obowiązującymi standardami w zakresie pomocy rodzinie i dziecku obowiązującymi w Unii Europejskiej. W programie prorodzinnej profilaktyki i opieki nad dzieckiem należy uznać, docenić i konsekwentnie realizować zasadę podstawowej roli opiekuńczej i wychowawczej rodziny w rozwoju dziecka. Zamiast zastępować rodzinę w jej funkcji opiekuńczo-wychowawczej, należy ją wspierać i wspomagać tak, aby przywrócić jej prawidłowe funkcjonowanie. Głównymi założenia lokalnego programu opieki nad dzieckiem i rodziną są: opieka nad dziećmi pozbawionymi wsparcia ze strony rodziny naturalnej powinna być elementem szerszego programu wspierania rodzin w środowisku lokalnym, większe znaczenie powinny mieć działania profilaktyczne, a więc wsparcie udzielane rodzinie naturalnej dziecka przed wystąpieniem sytuacji kryzysowej, której konsekwencją jest zabranie dziecka z domu, praca socjalna z rodzicami dziecka powinna być kontynuowana także po zabraniu dziecka z domu w ten sposób, aby zwiększyć szansę jego powrotu do rodziny, skierowanie dziecka pozbawionego częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej do placówki opiekuńczo - wychowawczej na pobyt całodobowy może nastąpić po wyczerpaniu możliwości udzielenia pomocy w rodzinie naturalnej lub umieszczenia w rodzinie zastępczej. 3

4 1. Ustawowe zadania powiatu w zakresie pomocy społecznej W 1999 r. wprowadzono zasadnicze zmiany w funkcjonowaniu systemu opieki nad dzieckiem i rodziną. W wyniku tych zmian powiat ma realizować zadania specjalistyczne takie jak: poradnictwo rodzinne, zapewnienie opieki i wychowania dzieciom poza rodziną, w tym w rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Ustawowe zadania powiatu w tym zakresie obejmują: - prowadzenie specjalistycznego poradnictwa, - organizowanie opieki w rodzinach zastępczych zawodowych, - organizowanie i prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych, - udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych, - wypłacanie wynagrodzenia zawodowym rodzinom zastępczym, - pokrywanie kosztów pobytu dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczowychowawczych, - udzielanie pomocy na usamodzielnienie i kontynuowanie nauki osobom opuszczającym różnego typu placówki pomocy społecznej, - pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia po opuszczeniu różnego typu placówek, - organizowanie i prowadzenie mieszkań chronionych i mieszkań usamodzielnienia, - organizowanie i prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej, - organizowanie i prowadzenie ośrodków wsparcia. Realizatorem ustawowych zadań powiatu z zakresu pomocy społecznej jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Przy realizacji tych zadań Centrum współpracuje z różnymi podmiotami działającymi w sferze pomocy społecznej, z organizacjami pozarządowymi i osobami fizycznymi. Ważna jest współpraca w tym zakresie z samorządami gminnymi i jednostkami pomocy społecznej, które wspierają rodzinę w ich naturalnym środowisku zapewniając im pomoc i opiekę w systemie dziennym, bez konieczności opuszczania środowiska lokalnego. 2. Założenia Programu Strategicznym celem niniejszego programu jest kontynuacja budowy lokalnego programu pomocy dziecku i rodzinie w Jarocinie i w ostatecznym efekcie stworzenie programu, w ramach, którego rodzina będzie mogła liczyć na pomoc i wsparcie wielozakresowe oraz zintegrowane. System wspierania rodzin musi mieć charakter lokalny. Instytucją koordynującą, wykorzystującą istnienie wielu podmiotów, w tym także organizacji pozarządowych powinna być gmina - powiat Jarocin. W kontekście głównych problemów miasta tj. bezrobocia, wzrastającego poziomu ubóstwa oraz towarzyszących temu zjawisku 4

5 patologii społecznych (przestępczości, uzależnień, przemocy w rodzinie itp.) - sama rodzina, bez pomocy z zewnątrz, sobie nie poradzi. Analiza danych oraz dotychczasowe doświadczenia wskazują w pierwszej kolejności na ogromną potrzebę wsparcia rodzin naturalnych już na etapie, gdy problemy się rozpoczynają. Aktualnie wygląda to najczęściej tak, że pomoc przychodzi za późno", czyli na etapie głębokiego kryzysu rodziny. W takich sytuacjach najczęściej zachodzi potrzeba zabrania dzieci z rodziny i zaczynania pomocy niejako od końca". Należy stworzyć taki system, aby nie dopuszczać do takich sytuacji, kiedy dziecko musi opuszczać własną naturalną rodzinę. Jest to duży obszar skorelowanych działań, zarówno profilaktycznych jak i zmniejszających skutki patologii, skierowanych do rodzin, które wymagają pomocy materialnej, specjalistycznej (psychologicznej, prawnej, pedagogicznej itp.), bądź socjalnej. Na tle omawianego problemu - zbyt późnej pomocy dla rodzin i dzieci, wyłania się kolejny, a mianowicie niedostosowanie społeczne oraz przestępczość dzieci i młodzieży. Profilaktyka w tym zakresie obejmuje system zintegrowanych działań zapobiegających zagrożeniom prawidłowego rozwoju dziecka, a w szczególności dbałość o: właściwe warunki życia dziecka, prawidłowość przebiegu procesów edukacji i wychowania, respektowanie praw dziecka, zapewnienie dzieciom poczucia bezpieczeństwa, akceptacji i podmiotowości, aktywny udział dzieci w kulturze i tworzenie możliwości właściwego zagospodarowania czasu wolnego, rozwój zabezpieczeń społecznych, pomoc dzieciom pozostającym w trudnej sytuacji materialnej i rodzinnej, bezpieczeństwo i porządek publiczny. Bardzo ważnym elementem programu jest obszar tworzenia i wspierania rodzinnych form opieki zastępczej. Obejmuje on propagowanie idei rodzicielstwa zastępczego, poszukiwanie i szkolenie kandydatów do prowadzenia niespokrewnionych z dzieckiem zawodowych rodzin zastępczych, a następnie pomoc usamodzielniającym się wychowankom tych rodzin. Pomoc ta dotyczy również wychowanków opuszczających ustawowo określone typy placówek opiekuńczo -wychowawczych. W tym zakresie pomoc obejmuje tworzenie mieszkań chronionych i mieszkań usamodzielnienia oraz realizację indywidualnego programu usamodzielnienia, w tym pomoc w zdobyciu odpowiednich warunków mieszkaniowych oraz w kontynuowaniu nauki. 3. Standardy Programu o o o o o o o Udzielając pomocy rodzinie należy mieć zawsze na względzie podmiotowość dziecka i rodziny. Dziecko jest samodzielnym podmiotem, ze względu na swoją niedojrzałość psychiczną i fizyczną wymaga szczególnej opieki i ochrony prawnej. Dziecko ma prawo do wychowania w rodzinie i stabilnego środowiska wychowawczego. Dziecko ma prawo do traktowania go w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej oraz do ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w jego życie prywatne. Bez koniecznej potrzeby nie należy ingerować w życie rodziny. Jeżeli ingerencja jest niezbędna należy, dbając o dobro dziecka, udzielać wsparcia całej rodzinie. Głównym celem umieszczenia dziecka poza rodziną powinno być doprowadzenie do sytuacji umożliwiającej jego powrót do rodziny naturalnej. 5

6 o Dzieci pozostające poza rodziną naturalną powinny być umieszczane przede wszystkim w rodzinnych formach opieki zastępczej. o Dziecko przebywające poza rodziną naturalną ma prawo do utrzymywania osobistych kontaktów z rodziną. o Dziecko ma prawo do kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i indywidualności oraz zabawy i wypoczynku. o Dziecko ma prawo do pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia w przypadku wychowania poza rodziną naturalną. o Powiat zapewnia dzieciom zastępczą opiekę rodzinną w pierwszej kolejności na swoim terenie. 4. Diagnoza społeczna Przedmiotem diagnozy są poszczególne i charakterystyczne dla różnych grup społecznych Powiatu Jarocin problemy o najwyższym stopniu dolegliwości takie jak: ubóstwo, bezrobocie, bezdomność, niepełnosprawność, wielodzietność rodzin, bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych, samotne wychowanie dzieci, starość, uzależnienia, przemoc w rodzinie oraz te wszystkie problemy, które wymagają podejmowania wszechstronnych działań w celu przeciwdziałania sytuacjom kryzysowym w życiu jednostek i rodzin, poprawy ich warunków bytowych oraz wyrównywania różnic socjalnych w wielu obszarach aktywności społecznej. Badaniem diagnozy objęto społeczeństwo Powiatu Jarocińskiego. Zakres diagnozy odnosi się do założeń rozwoju powiatu przyjętych w dokumentach planistycznych, m.in. w Strategii Rozwoju Powiatu Jarocina i Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego. I odnosi się do dwóch sfer identyfikacji uwarunkowań obecnej sytuacji związanych z: - przepisami prawa nakładającymi na lokalny samorząd obowiązki realizowania zadań w obszarze pomocy społecznej oraz profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, - niezidentyfikowanymi instytucjonalnie kwestiami społecznymi określanymi przez nieformalne i formalne grupy społeczne. Część merytoryczna diagnozy opiera się na informacjach przygotowanych przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej w powiecie jarocińskim. Sytuację dzieci na terenie Powiatu Jarocin można scharakteryzować na każdej płaszczyźnie. W związku z tym konieczne jest kompleksowe rozwijanie szeroko rozumianej opieki nad rodziną i dzieckiem. Ważne jest określanie stopnia natężenia występujących problemów powodujących degradację rodzin, jak i dużych grup społecznych Charakterystyka Powiatu Jarocin Powiat jarociński to powiat w województwie wielkopolskim, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Jarocin. W skład powiatu wchodzą: 6

7 gminy miejsko-wiejskie: Jarocin, Żerków, gminy wiejskie: Jaraczewo, Kotlin, miasta: Jarocin, Żerków, Powiat o powierzchni 587,7 km2 zamieszkuje 70,4 tys. osób (w tym 36,1 tys. to kobiety). Dane statystyczne z 2006 roku wskazują, iż struktura wieku mieszkańców Jarocina przedstawia się następująco: osoby w wieku przedprodukcyjnym stanowią 22,17%, w wieku produkcyjnym 63,67%, a poprodukcyjnym 14,16%. Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym wynosi 57,1 co potwierdza ogólnopolską tendencję starzenia się społeczeństwa również w Powiecie Jarocińskim. W Powiecie Jarocińskim w ogólnej liczbie ludności, która wynosi osób, przewagę stanowią kobiety. Powiat zamieszkuje (51%) kobiet oraz (49%) mężczyzn Diagnoza istniejącej infrastruktury w zakresie pomocy dziecku i rodzinie Tabela 1. Infrastruktury w zakresie pomocy dziecku i rodzinie w Powiecie Jarocińskim Nazwa instytucji, placówki, Działalność instytucji, placówek i organizacji organizacji pozarządowej pozarządowych świadczących pomoc dziecku i rodzinie Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub w Jarocinie częściowo pozbawionym opieki rodzicielskiej w formach instytucjonalnych, wsparcia dziennego i opiece rodzinnej Powiatowy Zespół do Spraw Orzekanie o niepełnosprawności dla celów pomocy społecznej, Orzekania o Niepełno-sprawności w zatrudnienia oraz korzystania z ulg i uprawnień Jarocinie Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy Pomoc psychologiczna, pedagogiczna, prawna i socjalna dla PCPR w Jarocinie ofiar i sprawców przemocy domowej, osób uzależnionych i współuzależnionych, zapewnienie ofiarom przemocy domowej bezpiecznego schronienia w hostelu przy Domu Dziecka w Górze, praca z rodzinami w sytuacji kryzysu Poradnia Psychologiczno Psychoterapia i terapia dla dzieci, młodzieży, rodziców. Pedagogiczna w Jarocinie Diagnozy, warsztaty, szkolenia, profilaktyka Powiatowy Ośrodek Wsparcia w Zapewnienie opieki w ramach zajęć rehabilitacyjnych, Jarocinie terapeutycznych, opiekuńczych, psychologicznych, psychiatrycznych dla dzieci i młodzież niepełnosprawnych intelektualnie Ośrodki Pomocy Społecznej Realizacja zadań własnych i zleconych z zakresu pomocy - Miejski-Gminny Ośrodek Pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych na terenie podległej gminy Społecznej w Jarocinie - Miejski-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Żerkowie - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kotlinie 7

8 - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jaraczewie Środowiskowy Dom Dziennego Pobytu przy MGOPS w Jarocinie Świetlica Socjoterapeutyczna dla dzieci i młodzieży z terenu gminy Jarocin przy Stowarzyszeniu Rodziców i Terapeutów na rzecz Osób Niepełnosprawnych OPUS Świetlica Środowiskowo Socjoterapeutyczna przy Stowarzyszeniu Na Rzecz Dzieci I Młodzieży Tęcza Im. Macieja Kostki W Radlinie. Sąd Rejonowy w Jarocinie Wydział Rodzinny i Nieletnich Ośrodek Terapii Uzależnień w Jarocinie Dom Pomocy Społecznej W Zakrzewie Warsztaty Terapii Zajęciowej w Jarocinie Stowarzyszenie Rodziców i Terapeutów na rzecz Osób Niepełnosprawnych OPUS w Jarocinie Polski Czerwony Krzyż Zarząd Rejonowy Jarocinie Stowarzyszenie Przyjaciół Domu Dziecka w Górze Domostwo Organizacja czasu wolnego, wydawanie posiłków Zapewnienie pomocy i wsparcia dzieciom i młodzieży z rodzin zagrożonych patologią lub niedostosowaniem społecznym Jw. Postępowania sądowe w sprawach rodzinnych i nieletnich, pozbawianie i ograniczanie władzy rodzicielskiej, ustalanie sytuacji prawnej dziecka Pomoc osobom uzależnionym i współuzależnionym. Diagnoza, poradnictwo, psychoterapia, konsultacje lekarskie. Opieka całodobowa na kobietami niepełnosprawnymi intelektualnie Rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych Wspieranie rozwoju osób niepełnosprawnych Pomoc rodzinom ubogim, chorym i wykluczonym społecznie oraz promocja zdrowia fizycznego i psychicznego. Działalność na rzecz wychowanków Domu Dziecka w Górze i ich rodzin 8

9 4.3. Formy pomocy społecznej świadczone w Powiecie Jarocińskim Na terenie Powiatu Jarocińskiego funkcjonują cztery Ośrodki Pomocy Społecznej w tym dwa Gminne i dwa Miejsko - Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej. W Ośrodkach tych jest zatrudnionych 77 osób, w tym 29 pracowników socjalnych, 7 wolontariuszy. W Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie zatrudnionych jest 30 osób, w tym 4 pracowników socjalnych. Z analizy danych zebranych przez Ośrodki Pomocy Społecznej wynika, że pomocą społeczną objętych zostało w 2007 r rodzin. Pomocą finansową wsparto osoby. Tabela 2. Liczba rodzin objętych pomocą społeczną w 2007 r. Ośrodek Pomocy Społecznej Liczba rodzin objętych pomocą społeczną MGOPS Jarocin 1800 MGOPS Żerków 912 GOPS Jaraczewo 412 GOPS Kotlin 371 Powody przyznania pomocy przez Ośrodki Pomocy Społecznej w powiecie: bezrobocie ubóstwo bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych niepełność rodzin wielodzietność długotrwała lub ciężka choroba niepełnosprawność potrzeba ochrony macierzyństwa przemoc w rodzinie alkoholizm bezdomność zdarzenia losowe Tabela 3. Powody przyznania pomocy przez Ośrodki Pomocy Społecznej w roku Ośrodek MGOPS Jarocin MGOPS Żerków GOPS Jaraczewo GOPS Kotlin OGÓŁEM Bezrobocie Ubóstwo Bezradność w sprawach opiekuńczo - wychowawczych

10 Niepełność rodzin Wielodzietność Długotrwała lub ciężka choroba Niepełnosprawność Potrzeba ochrony macierzyństwa Przemoc w rodzinie Alkoholizm Bezdomność Zdarzenia losowe *liczba rodzin z poszczególnych kolumn nie stanowi sumy rodzin korzystających z pomocy Z danych Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności wiemy, iż na terenie powiatu jest osób niepełnosprawnych, które posiadają orzeczenie w stopniu lekkim: 556 osób, w umiarkowanym: 681 osób oraz 349 w stopniu znacznym. Opiekę całodobową ludziom starszym, osobom chorym psychicznie i niepełnosprawnym intelektualnie zapewnia Środowiskowy Dom Samopomocy w Raszewach 34 miejsca, a dla kobiet niepełnosprawnych intelektualnie funkcjonuje na terenie powiatu Dom Pomocy Społecznej w Zakrzewie 110 miejsc. Na terenie powiatu działają dwie placówki opiekuńczo wychowawcze: Dom Dziecka w Górze 30 miejsc + 20 miejsc w Ognisku Wychowawczym oraz Niepubliczny Zespół Opiekuńczo- Wychowawczy Sióstr Salezjanek w Dobieszczyźnie 14 miejsc. Placówki zapewniają całodobową opiekę i wychowanie nad dziećmi w niej przebywającymi oraz zaspokaja ich podstawowe potrzeby. W placówkach prowadzi się zajęcia rekompensujące brak wychowania w środowisku rodzinnym i przygotowujące do życia społecznego, a dzieciom ze specjalnymi potrzebami zapewnia się zajęcia specjalistyczne, leczenie i opiekę medyczną. Placówki zapewniają kształcenie i w miarę możliwości dzieci, wyrównanie opóźnień rozwojowych oraz szkolnych. Sześcioro Dzieci z Domu Dziecka w Górze utrzymuje kontakty z zaprzyjaźnionymi rodzinami a jedno dziecko zostało adoptowane. 10

11 Tabela 4. Liczba wychowanków umieszczonych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych Typ placówki Nazwa placówki Liczba miejsc Liczba dzieci Placówka socjalizacyjna Publiczny Dom Dziecka w Górze - Dom Dziecka (w tym Oddział Małego Dziecka) - Ognisko Wychowawcze Niepubliczny Dom Dziecka (1 miejsce interwencyjne) r. zastępczą formą opieki w naszym powiecie objęto 76 dzieci, w 45 rodzinach zastępczych. Liczba rodzin zastępczych i liczba dzieci w rodzinach ulega ciągłym ale niewielkim zmianom. W 2007 r. przeszkolono 10 par małżeńskich, w tym dwie oprócz kwalifikacji na rodziców zastępczych otrzymały zaświadczenia o ukończeniu szkolenia dla rodzin adopcyjnych. W roku 2008 w przeszkolonych rodzinach umieszczono 5 dzieci. Powiatowe Centrum Pomocy rodzinie prowadzi dla rodzin zastępczych grupy wsparcia raz w miesiącu. Tabela 5. Liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych (stan na r.) Liczba rodzin Liczba dzieci Typy rodzin na terenie powiatu poza powiatem umieszczonych w rodzinach zastępczych na terenie powiatu umieszczonych w rodzinach zastępczych poza powiatem Rodziny zastępcze spokrewnione Rodziny zastępcze niespokrewnione OGÓŁEM Wychowankowie osiągający 18 rok życia w czasie pobytu w rodzinie zastępczej i placówce opiekuńczo-wychowawczej obejmowani są procesem usamodzielnienia, w trakcie, którego otrzymują trzy formy pomocy: - pomoc rzeczowa na zagospodarowanie - pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki - pomoc pieniężna na usamodzielnienie. 11

12 Tabela 6. Liczba wychowanków otrzymujących pomoc na usamodzielnienie w 2007 r. Forma pomocy Liczba wychowanków pomoc rzeczowa na zagospodarowanie pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki pomoc pieniężna na usamodzielnienie z rodzin zastępczych z placówek Niepokojącym zjawiskiem na terenie naszego powiatu jest również liczba rodzin, w których występuje przemoc domowa. Z tego względu w 2007 r. powstał Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy PCPR w Jarocinie. W roku 2007 z prośbą o pomoc w sytuacjach przemocy domowej zwróciły się 73 osoby, w tym z Gminy Jarocin: 53 osoby, z Gminy Kotlin 8 osób, z Gminy Żerków 7 osób, z Gminy Jaraczewo 5 osób. Policja w 2007 r. założyła osobom doznającym przemocy w rodzinie 150 Niebieskich kart. W Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Jarocinie znajduje się również Niebieski Pokój, który udostępniany jest przedstawicielom Sądu i Policji dla celów przesłuchań Analiza SWOT Analiza SWOT pozwala określić mocne i słabe strony Powiatu Jarocin jako czynniki wewnętrzne, czyli te, na które sam Powiat ma wpływ oraz szanse i zagrożenia jako czynniki zewnętrzne, czyli te, na które Powiat nie ma wpływu i które są uzależnione od otoczenia. Analizę SWOT dokonano dla priorytetów strategicznych Powiatu Jarocin, które Zespół wybrał na podstawie diagnozy obecnego stanu sfery społecznej. W opracowanej analizie SWOT odniesiono się wyłącznie do problemów społecznych. Tabela 7. Analiza SWOT Mocne strony - dobra organizacja pracy jednostek organizacyjnych gminy i administracji publicznej - działalność jednostek pomocy społecznej wg zgłaszanych przez mieszkańców potrzeb - działalność placówek opiekuńczowychowawczych - dobra infrastruktura służby zdrowia - współpraca samorządu lokalnego i organizacji III sektora Słabe strony - niska aktywność społeczna mieszkańców - brak pełnej diagnozy niektórych problemów społecznych, np. narkomanii - brak dostatecznej ilości mieszkań socjalnych, chronionych, mieszkań usamodzielnień - uzależnienie społeczeństwa od pomocy społecznej - brak systematycznej współpracy w zakresie podejmowanych działań 12

13 - aktywne funkcjonowanie organizacji pozarządowych w sferze niepełnosprawności - rozwinięte formy rehabilitacji osób niepełnosprawnych - funkcjonowanie grup terapeutycznych dla uzależnionych i współuzależnionych - funkcjonowanie grup samopomocowych AA oraz Al Anon - funkcjonowanie grupy wsparcia dla rodzin zastępczych - promowanie idei rodzicielstwa zastępczego - spotkania interdyscyplinarnego zespołu specjalistów do spraw koordynacji działań w sytuacjach pomocowych - wsparcie finansowe osób usamodzielnianych - rozwinięty system świetlic dziennych dla dzieci i młodzieży - dostęp do specjalistycznego poradnictwa w jednostkach pomocy społecznej - aktywne poszukiwanie środków pozabudżetowych - zabezpieczenie dzieciom i młodzieży dostępu do różnorodnych form spędzania wolnego czasu - brak szerokiej informacji w działaniach na rzecz dzieci i rodzin - ograniczony dostęp do form wsparcia dla prawidłowego funkcjonowania rodzin na terenach wiejskich - niska aktywność wolontariuszy - niski poziom motywacji u wychowanków do podnoszenia kwalifikacji zawodowych - brak kompleksowej opieki nad wychowankami i koordynacji działań między podmiotami - niewystarczająca ilość kadry pracującej z usamodzielnianymi wychowankami placówek oraz rodzin zastępczych - niska różnorodność możliwości form dokształcenia i zdobycia doświadczenia w zawodzie dla usamodzielnianych - brak środków finansowych na wdrażanie nowych inicjatyw na rzecz usamodzielnianych - brak form pracy z rodzinami biologicznymi dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczowychowawczych i rodzinach zastępczych Szanse Zagrożenia dostęp do funduszy strukturalnych UE możliwość uzyskania środków luki legislacyjne w przepisach prawnych pozabudżetowych brak stabilności prawnej w dziedzinie wzrost znaczenia organizacji pozarządowych pomocy społeczne na rzecz pomocy dzieciom i młodzieży luki w przepływie informacji w zakresie prowadzenie programów profilaktycznych potrzeb i możliwości zabezpieczenia przez szkoły i policję Zjawisko uzależnienia od pomocy społecznej, wyuczonej bezradności Występowanie zagrożeń funkcjonowania rodziny: uzależnienia, bezrobocie, przemoc, ubóstwo 13

14 5. Dane dotyczące Programu Miejsce realizacji Programu: Teren Powiatu Jarocińskiego Czas realizacji Programu: Lata Adresaci programu: - rodziny biologiczne - rodziny zastępcze - placówki opiekuńczo-wychowawcze - usamodzielnieni wychowankowie rodzin zastępczych i placówek opiekuńczowychowawczych - osoby znajdujące się w sytuacji kryzysowej i niedostosowane społecznie Koordynator Programu: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Jarocinie Źródła finansowania Programu: - środki własne powiatu - środki samorządów gminnych - środki własne jednostek organizacyjnych powiatu - środki partnerów uczestniczących w Programie - dotacje celowe - środki pozyskane z różnych źródeł Partnerzy: - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, - Administracja samorządowa, - Miejski i Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej - OPS - Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, - Pełnomocnicy wójtów i burmistrza ds. uzależnień w gminach, - Szkoły, - Placówki pomocy społecznej, - Samorząd województwa, Urząd Wojewódzki - Wydział Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski, - Sąd Rodzinny, kuratorzy zawodowi i społeczni, - Policja, - Organizacje pozarządowe - NGO, - Służba zdrowia, - Wolontariusze, - Lokalne media. 14

15 5.1. Cel strategiczny Założono, że realizacja polityki prorodzinnej przyniesie lepsze efekty, jeżeli będzie miała charakter systemowy i zintegrowany, z udziałem wielu podmiotów działających na rzecz rodziny, w szczególności samorządów lokalnych, Kościoła Katolickiego, innych kościołów, związków wyznaniowych oraz organizacji pozarządowych. Opracowując i tworząc program opieki nad rodziną i dzieckiem szczególnie istotne jest włączenie wszystkich podmiotów działających w środowisku lokalnym wspierających i wspomagających dziecko i rodzinę, poprzez wcześniej ustalone kierunki działań tj.: * wzmacnianie rodziny w wypełnianiu jej funkcji opiekuńczo-wychowawczej, * organizowanie pomocy instytucjonalnej w sytuacjach kryzysowych, * wysoki standard usług. Wyszczególniono następujący Cel Strategiczny: Zorganizowanie kompleksowego i sprawnego systemu opieki nad dzieckiem i rodziną w Powiecie Jarocińskim 5.2. Cele szczegółowe 1. Wspieranie rodzin naturalnych poprzez oddziaływanie interdyscyplinarne. 2. Wspieranie rozwoju różnych form rodzicielstwa zastępczego 3. Tworzenie systemu instytucjonalnych form pomocy dziecku i rodzinie 4. Organizowanie pomocy i wsparcia w procesie usamodzielniania się i integracji ze środowiskiem wychowankom opuszczającym niektóre typy placówek i rodziny zastępcze 5. Zapobieganie niedostosowaniu społecznemu i przestępczości wśród dzieci i młodzieży 6. Zbudowanie kompleksowego systemu interwencji kryzysowej. 15

16 Tabela 8. Cel szczegółowy 1: Wspieranie rodzin naturalnych poprzez oddziaływanie interdyscyplinarne. Planowany Zadania Partnerzy termin realizacji Wspieranie rodzin we wzmacnianiu PCPR, OPS, NGO, szkoły, i odzyskiwaniu zdolności do prawidłowego funkcjonowania poprzez: Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna - pracę socjalną z rodziną, - rozwój grup samopomocowych i aktywności społecznej Zorganizowanie systemu specjalistycznego poradnictwa, w tym psychologicznego, prawnego, pedagogicznego dla rodzin PCPR, OPS, NGO, Poradania Psychologiczno- Pedagogiczna Prowadzenie poradnictwa rodzinnego i terapii PCPR-OIK, Poradnia rodzinnej Psychologiczno- Pedagogiczna Nawiązanie współpracy z organizacjami Starostwo Powiatowe, Zadanie o pozarządowymi świadczącymi pomoc na rzecz PCPR, samorządy gminne charakterze dziecka i rodziny- wsparcie finansowe dla tych ciągłym organizacji, poradnictwo, szkolenie wolontariuszy. Wspieranie działań wolontariatu PCPR, OPS, szkoły, NGO Zadanie o charakterze ciągłym Udoskonalenie systemu informowania o PCPR, OPS, NGO możliwościach uzyskania pomocy i realizowanych formach świadczeń np. strony internetowe, punkt informacji działający przy PCPR, plakaty, ulotki, notatki prasowe Budowanie sieci współpracy z podmiotami PCPR, OPS, NGO, działającymi na rzecz dziecka i rodziny instytucje, sąd rodzinny, szkoły, placówki pomocy społecznej Pomoc materialna, finansowa i pośrednictwo w PCPR, OPS, Powiatowy znalezieniu zatrudnienia osobom i rodzinom Urząd Pracy, podmioty zagrożonym ubóstwem gospodarcze Pomoc stypendialna dzieciom i młodzieży z rodzin PCPR, OPS, szkoły, NGO, naturalnych, zastępczych i placówek opiekuńczowychowawczych sponsorzy kontynuujących naukę na szczeblu 16

17 ponadgimnazjanym Przeszkolenie specjalistów w zakresie mediacji w sprawach rodzinnych Psychoterapia i terapia dzieci, młodzieży i rodziców Zajęcia warsztatowe i psychoedukacyjne dla dzieci, młodzieży i rodziców Prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych dla dzieci i młodzieży Rozbudowa i doposażenie infrastruktury gabinetów diagnostycznych i terapeutycznych PCPR, sąd, policja, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna Wg potrzeb Wg potrzeb Wg potrzeb Tabela 9. Cel szczegółowy 2: Wspieranie rozwoju różnych form rodzicielstwa zastępczego Zadania Prowadzenie szerokiej akcji informacyjnej o formach rodzicielstwa zastępczego z uwzględnieniem nowych form rodzin zastępczych zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem poprzez: - opracowanie i rozpowszechnianie ulotek informacyjnych, artykuły prasowe, Prowadzenie zajęć dla rodziców zastępczych dzieci z nadpobudliwością psychoruchową Prowadzenie lobbingu na rzecz pozyskania kandydatów do prowadzenia zastępczej opieki nad dzieckiem Partnerzy PCPR, OPS, lokalne media PCPR, lokalne media PCPR, OPS, lokalne media Planowany termin realizacji Pozyskanie nowych rodzin zastępczych zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem Szkolenie i weryfikacja kandydatów do pełnienia funkcji niespokrewnionych oraz zawodowych Niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych Organizowanie spotkań interdyscyplinarnych PCPR, OPS, NGO, sądy PCPR, PCPR, sąd, Policja, szkoły, Poradnia PP Zgodnie z występującymi potrzebami Wg potrzeb 17

18 Utworzenie grup wsparcia dla rodzin zastępczych oraz pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo-wychowawczych. PCPR, placówki opiekuńczowychowawcze, NGO, wolontariusze Wspieranie psychologiczne osób prowadzących rodzinną opiekę zastępczą. PCPR, Zadanie o charakterze ciągłym Utworzenie stowarzyszenia dla rodzin zastępczych Rodziny zastępcze Zgodnie z występującymi potrzebami Wsparcie finansowe dla rodzin zastępczych (celowe) PCPR Zgodnie z występującymi potrzebami Psychoedukacja rodzin zastępczych Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna Zgodnie z występującymi potrzebami Współpraca PCPR z placówkami opiekuńczowychowawczymi w celu poszukiwania rodzin zastępczych PCPR, placówki opiekuńczowychowawcze, rodziny zastępcze Zadanie o charakterze ciągłym Tabela 10. Cel szczegółowy 3: Tworzenie systemu instytucjonalnych form pomocy dziecku i rodzinie Planowany Zadania Partnerzy termin realizacji Prowadzenie i rozwój infrastruktury socjalnej wsparcia dziennego, a w szczególności, świetlic socjoterapeutycznych, klubów itp. Zapewnienie wsparcia psycho-edukacyjnego małoletnich i samotnych matek, nie posiadających wiedzy i umiejętności w zakresie opieki nad dzieckiem i prowadzenia gospodarstwa domowego Spotkania interdyscyplinarnego zespołu specjalistów do spraw koordynacji działań w sytuacjach zagrożenia dobra dziecka. Działalność Ośrodka Interwencji Kryzysowej i Powiatowego Ośrodka Wsparcia stosownie do występujących potrzeb Stworzenie grupy przystosowania do zawodu dla PCPR, OPS, NGO, szkoły, Wg potrzeb Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych PCPR, OPS, Poradnia Wg potrzeb Psychologiczno- Pedagogiczna, służba zdrowia, PCPR, OPS, szkoły, Policja, Wg potrzeb Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna PCPR, OPS, Sąd, Wg potrzeb Prokuratura, Policja, NGO PCPR, Powiatowy Ośrodek 2008 młodzieży niepełnosprawnej Wsparcia, NGO 18

19 Stworzenie świetlicy dla dzieci niepełnosprawnych i dzieci wiejskich. Integracja grup. Imprezy sportowe i kulturalne dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej System pracy chronionej dla młodzieży niepełnosprawnej Terapia pedagogiczna z dziećmi niepełnosprawnymi. (System korekcyjno-kompensacyjny - specyficzne trudności w uczeniu) Działalność placówek opiekuńczo-wychowawczych dla dzieci Rozwój infrastruktury placówek-opiekuńczo wychowawczych Doskonalenie zawodowe pracowników instytucji i organizacji zajmujących się pomocą dziecku i rodzinie Powiatowy Ośrodek Wg potrzeb Wsparcia Powiatowy Ośrodek Wg potrzeb Wsparcia, NGO, szkoły PCPR, POW, PUP Wg potrzeb Powiatowy Ośrodek Wg potrzeb Wsparcia Starostwo Powiatowe, PCPR, samorządy gminne, NGO Starostwo, Dom Dziecka 2008r. Wszystkie instytucje i organizacje zajmujące się pomocą dzieckui rodzinie. Tabela 11. Cel szczegółowy 4: Organizowanie pomocy i wsparcia w procesie usamodzielniania się i integracji ze środowiskiem wychowankom opuszczającym niektóre typy placówek i rodziny zastępcze Planowany Zadania Praca z rodzina biologiczną dziecka przebywającego w placówce lub rodzinie zastępczej na rzecz jego powrotu po uzyskaniu pełnoletności do środowiska rodzinnego Pozyskanie bazy lokalowej i utworzenie mieszkań chronionych i mieszkań usamodzielnienia dla pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych i placówek, pozbawionych możliwości powrotu do miejsca zamieszkania Tworzenie programów usamodzielnień, czuwanie nad ich realizacją, korekta i dostosowanie do aktualnych potrzeb Utworzenie grup wsparcia usamodzielnianych wychowanków Partnerzy PCPR, OPS, placówki opiekuńczo-wychowawcze, sąd PCPR, OPS, samorządy gminne i powiatowy, NGO, sponsorzy PCPR, placówki opiekuńczo-wychowawcze, rodzina zastępcza, OPS PCPR, placówki opiekuńczowychowawcze, wychowankowie termin realizacji Wg potrzeb Praca wychowawców z osobami przewidzianymi do PCPR, placówki opiekuńczo- 19

20 usamodzielnienia pod kątem wyrabianie odpowiednich umiejętności i samodzielności Wdrażanie programów psychoedukacyjnych skierowanych do osób usamodzielnianych Wyrównywanie szans wchodzenia w dorosłe życie usamodzielnianym wychowankom, objęcie ich pomocą pedagogiczną, psychologiczną, prawną, socjalną, doradztwem zawodowym Pomoc finansowa dla usamodzielnianych wychowanków placówek opiekuńczo wychowawczych i rodzin zastępczych Pomoc dla usamodzielnianych wychowanków w uzyskaniu zatrudnienia wychowawcze, NGO PCPR, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, Powiatowy Urząd Pracy PCPR, placówki opiekuńczowychowawcze, rodziny zastępcze, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, Powiatowy Urząd Pracy, podmioty gospodarcze PCPR PCPR, PUP, placówkiopiekuńczo-wychowawcze, pracodawcy Wg potrzeb Tabela 12. Cel szczegółowy 5: Zapobieganie niedostosowaniu społecznemu i przestępczości wśród dzieci i młodzieży. Zadania Diagnoza środowiska rodzinnego (rodzin korzystających z pomocy społecznej) pod katem występowania czynników ryzyka nieprzystosowania społecznego dzieci i młodzieży, opracowanie danych: diagnoza i prognoza (wnioski do pracy z rodziną) Opracowanie oferty zagospodarowania czasu wolnego skierowanej do dzieci i młodzieży Zorganizowanie w szkołach grup samopomocowych skierowanych do uczniów mających trudności w Partnerzy PCPR, OPS, sąd, szkoły Ośrodki kultury, szkoły, samorządy gminne i powiatowy, NGO, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, wolontariusze PCPR, OPS, szkoły, Rady Rodziców, NGO Planowany termin realizacji 20

21 nauce Współpraca ze szkołami w zakresie rozwiązywania problemów dydaktycznych i wychowawczych. Rozwój usług profilaktyczno-wspierających skierowanych do rodzin dysfunkcyjnych Wg potrzeb Organizowanie wsparcia dla rodziców i opiekunów, którzy nie radzą sobie z problemami wychowawczymi i uzależnieniami swoich dzieci Organizowanie młodzieży i dzieciom wypoczynku letniego, zimowego, pomoc w dofinansowaniu kolonii, obozów. PCPR, OPS, szkoły, sąd, Poradnia Uzależnień, policja, NGO, PCPR, OPS, NGO, partnerzy lokalni - sponsorzy Wg potrzeb Rozwój lokalnych programów prewencyjnych, profilaktycznych: Zwiększenie wychowawczych i środowiskowych funkcji szkół publicznych. Realizacja programów przeciwdziałających przemocy i agresji wobec rówieśników. Realizacja programów resocjalizacyjnych dla dzieci z problemami wychowawczymi Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, szkoły, OPS, sąd, policja PCPR, OPS, szkoły, sąd, policja, NGO. Samorządy gminne i powiatowy, PCPR, szkoły, sądy, policja, NGO samorządy gminne i powiatowy, szkoły różnych szczebli PCPR, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, placówki opiekuńczo-wychowawcze, sąd, policja, szkoły, NGO. Tabela 13. Cel szczegółowy 6: Zbudowanie kompleksowego systemu interwencji kryzysowej. Planowany Zadania Partnerzy termin realizacji Działalność Ośrodka Interwencji Kryzysowej PCPR, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Policja, Sąd, NGO, OPS Zapewnienie ofiarom przemocy bezpiecznego Hostel przy Domu Dziecka w Wg potrzeb 21

22 schronienia w hostelu Interwencji Kryzysowej w sytuacji kryzysowej Górze, Ośrodek Interwencji Kryzysowej, PCPR, OPS Poradnictwo psychologiczne, pedagogiczne, prawne, PCPR, OIK, Konsultacje w zakresie uzależnień OIK, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Punkty Konsultacyjne dla osób z problemem alkoholowym, Ośrodek Terapii Uzależnień Wg potrzeb Opracowanie i realizacja programu korekcyjnoedukacyjnego dla osób stosujących przemoc w rodzinie Opracowanie i realizacja programu ochrony ofiar Stworzenie zintegrowanego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie Prowadzenie grupy wsparcia dla kobiet doznających przemocy Prowadzenie terapii indywidualnej, małżeńskiej, rodzinnej Organizacja programu zajęć pomocowych dla dzieci rodzin doznających sytuacji kryzysowych Informowanie społeczeństwa o problemie przemocy poprzez akcje informacyjne, ulotki, szkolenia, konferencje Spotkania interdyscyplinarnego zespołu specjalistów do spraw koordynacji działań w sytuacjach przemocy. Modernizacja pomieszczeń i sprzętu dla Niebieskiego Pokoju Rozbudowa bazy lokalowej Ośrodka Interwencji Kryzysowej Ośrodek Interwencji 2009 Kryzysowej Ośrodek Interwencji Kryzysowej Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Sąd, OPS, szkoły, Ośrodek Interwencji 2008 Kryzysowej Ośrodek Interwencji 2009 Kryzysowej Ośrodek Interwencji 2008 Kryzysowej, wolontariusze, NGO, sponsorzy Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Ośrodek terapii Uzależnień, OPS, Policja Ośrodek Interwencji Wg potrzeb Kryzysowej, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Ośrodek terapii Uzależnień, OPS, Policja, Sąd Starostwo, Gminy, Urząd 2009 Wojewódzki Starostwo, Gminy, Urząd Wg potrzeb Wojewódzki 22

23 5.3. Przewidywane efekty i rezultaty programu Należy oczekiwać następujących efektów podjętych ww. działań takich jak: - utworzenie systemu kompleksowej pomocy dziecku i rodzinie, - zmniejszenie ilości rodzin dysfunkcyjnych, - ograniczenie zjawiska przemocy domowej, - rozwój infrastruktury socjalnej, w tym w szczególności prewencyjnej, - wzmocnienie więzi rodzinnych w rodzinach biologicznych, - podniesienie świadomości rodziców biologicznych dotyczącej odpowiedzialności za wychowanie własnych dzieci, - utworzenie sieci placówek wsparcia dziennego, - rozwój poradnictwa specjalistycznego, w tym rodzinnego, - utworzenie zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych - lepsze przygotowanie dzieci i młodzieży do samodzielnego życia, nabycie i wykształcenie odpowiednich umiejętności, które pomogą wychowankom placówki prowadzić samodzielne życie po osiągnięciu pełnoletniości, - podniesienie poczucie własnej wartości dzieci i młodzieży przebywających w zastępczych formach opieki, - wzrost świadomości społeczeństwa w sprawie opieki zastępczej, - powstanie mieszkań chronionych i mieszkań usamodzielnienia, - nabycie umiejętności budowania lokalnych programów profilaktyki społecznej i resocjalizacji, - stworzenie systemu współpracy między podmiotami działającymi na rzecz dziecka i rodziny, - wymiana doświadczeń zawodowych oraz stworzenie dobrej atmosfery w relacjach różnych - podniesienie jakości usług świadczonych przez placówki - służb pomocowych - zwiększenie aktywności organizacji pozarządowych, - pozyskanie do współpracy wolontariuszy Monitoring i ewaluacja programu. Ewaluacja poprzez zbieranie, analizę i interpretacje danych ma na celu ocenę wartości Programu. Uzyskane informacje maja być pomocne dla planowania, realizacji i ewentualnego rozwoju Programu. Ewaluacja ma znaczenie zarówno dla podmiotów realizujących Program, które sprawdzają w ten sposób efektywność swoich działań i skuteczność przyjętych założeń, jak dla sponsorów (budżetowych i pozabudżetowych), którzy oczekują informacji o sposobie wydatkowania pieniędzy. 23

24 Podsumowanie Wychodzi się z założenia, że dla prawidłowego rozwoju dziecka niezbędne jest zapewnienie mu opieki w rodzinie naturalnej lub w warunkach maksymalnie zbliżonych do tych, jakie w niej występują. Dlatego należy podejmować działania aby jak najdłużej utrzymać dziecko w środowisku rodzinnym. Osiągniemy to dzięki rozwojowi poradnictwa specjalistycznego, w tym rodzinnego i rozwój sieci środowiskowych placówek wsparcia dziennego. Istotnym działaniem na rzecz utrzymania prawidłowo funkcjonującej rodziny jest również wsparcie finansowe i materialne pozwalające na wyjście z sytuacji kryzysowej. Dla dzieci, które zostały pozbawione właściwej opieki i wychowania w rodzinie biologicznej, należy tworzyć zawodowe niespokrewnione z dzieckiem rodziny zastępcze oraz rodzinne domy dziecka. Niezbędne jest również tworzenie małych placówek socjalizacyjnych dla dzieci, które z różnych przyczyn, nie znajdą opieki w rodzinach zastępczych. Należy jednak dążyć do skracania okresów pobytu dzieci w zastępczej formie opieki na rzecz powrotu do rodzin biologicznych. Im krócej dzieci przebywać będą w instytucjonalnych formach opieki, tym lepiej dla nich i taniej dla organizatora. Dla realizacji tych celów niezbędny jest rozwinięty i szybko reagujący system wsparcia środowiskowego wraz z pomocą terapeutyczną, materialną i socjalną przeznaczoną dla rodzin dysfunkcyjnych z wczesną interwencją zespołów składających się z profesjonalistów (pracownik socjalny, terapeuta, psycholog, pedagog szkolny, kurator zawodowy). Cele te będą mogły być prawidłowo realizowane, gdy zostanie stworzony sprawnie funkcjonujący system współpracy i komunikacji pomiędzy organizacjami i instytucjami świadczącymi pomoc rodzinie i dziecku na terenie powiatu jarocińskiego. Program to dokument otwarty i elastyczny" tzn. może podlegać okresowym weryfikacjom i niezbędnym modyfikacjom związanym ze zmieniającą się rzeczywistością społeczno -ekonomiczną rozeznanymi potrzebami miasta oraz wymogami prawa. Koordynatorem tego działania będzie Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. 24