Konrad Nowak, Prezes Zarządu MPEC Sp. z o.o. w Olsztynie Forum Biomasy i Paliw Alternatywnych marzec 2017 Białystok

Transkrypt

1 W kierunku ciepłowniczego systemu efektywnego energetycznie, czyli droga od węgla do biomasy i paliw alternatywnych na przykładzie projektu MPEC Olsztyn Konrad Nowak, Prezes Zarządu MPEC Sp. z o.o. w Olsztynie Forum Biomasy i Paliw Alternatywnych marzec 2017 Białystok

2 Spółka MPEC podstawowe dane Właściciel: Gmina Olsztyn (100% udziałów) Sprzedaż roczna: GJ Produkcja własna: GJ Zamówiona moc cieplna: 309 MW Liczba zatrudnionych: 290 osób Przychody netto ze sprzedaży ogółem: zł Wydatki na inwestycje: zł Źródło: Dane własne Spółki z 2014 r. 2

3 Identyfikacja potrzeb i problemów MPEC oczekiwania obecnych i przyszłych odbiorców (zapotrzebowanie na ciepło, prognoza w przyszłości); decyzja partnera biznesowego; wymagania z zakresu ochrony środowiska; decyzja Właściciela o włączeniu MPEC do systemu gospodarki odpadami w mieście/regionie; uwarunkowania lokalne - realnie dostępne strumienie paliw, możliwości rozbudowy sieci ciepłowniczej; uzyskanie statusu systemu efektywnego energetycznie. 3

4 Ustawa Prawo Energetyczne Art. 7b ust. 4 Przez efektywny energetycznie system ciepłowniczy lub chłodniczy rozumie się system ciepłowniczy lub chłodniczy, w którym do wytwarzania ciepła lub chłodu wykorzystuje się co najmniej w: 1) 50% energię z odnawialnych źródeł energii lub 2) 50% ciepło odpadowe, lub 3) 75% ciepło pochodzące z kogeneracji, lub 4) 50% połączenie energii i ciepła, o których mowa w pkt 1 3. ; Legislacyjne wskazania sieć cieplna dostawcą najbardziej efektywnej energii m.in. dzięki energii z odpadów Ustawa Prawo Energetyczne Art. 7b ust. 1 Obowiązek przyłączenia do efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego odbiorców powyżej 50kW Ustawa OZE Art. 116 Obowiązek zakupu do sieci ciepłowniczej ciepła z OZE i WtE (ITPO)

5 Przesłanki do ciepłowniczego wykorzystania odpadów Przedsiębiorstwo sprzedające ciepło odbiorcom końcowym (za pomocą sieci lub bezpośrednio ze źródła ciepła) ma obowiązek zakupu oferowanego mu ciepła z instalacji termicznego przekształcania odpadów i z OZE innych niż instalacje termicznego przekształcania odpadów w ilości nie większej niż zapotrzebowanie odbiorców tego przedsiębiorstwa, przyłączonych do sieci. Minister właściwy do spraw energii określi w drodze rozporządzenia: 1) szczegółowy zakres obowiązku i warunki techniczne zakupu ciepła, 2) warunki przyłączenia do sieci instalacji (ITPO oraz OZE), w tym wymagania techniczne w zakresie przyłączania tych instalacji, 3) sposób ustalania rzeczywistej ilości ciepła objętego obowiązkiem zakupu ciepła, 4) zasady i sposób prowadzenia przez Prezesa URE kontroli warunków technicznych zakupu ciepła, 5) sposób uwzględniania w kalkulacji cen ciepła ustalanych w taryfach przedsiębiorstwa energetycznego, zajmującego się w obszarze danej sieci ciepłowniczej obrotem ciepłem lub wytwarzaniem ciepła i jego sprzedażą odbiorcom końcowym, kosztów realizacji zakupu ciepła, 6) sposób załatwiania reklamacji w zakresie przyłączania instalacji do sieci ciepłowniczych biorąc pod uwagę politykę energetyczną państwa, bezpieczeństwo funkcjonowania pracy sieci ciepłowniczych, potrzebę ochrony środowiska naturalnego, cele gospodarcze i społeczne, w tym ochronę interesów odbiorców ciepła, a także udział wykorzystywanych technologii do wytwarzania ciepła z odnawialnych źródeł energii w tworzeniu nowych miejsc pracy, jak również potrzebę efektywnego wykorzystania energii pierwotnej uzyskanej w wyniku jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej, ciepła, chłodu, lub paliw pochodzących ze źródeł odnawialnych. Wsparcie administracyjne dla wykorzystania ciepła ze spalarni: Art. 116 ustawy OZE z dnia 20 lutego 2015

6 Przesłanki do ciepłowniczego wykorzystania odpadów Projekt rozporządzenia Ministra Energii z dnia 11 października 2016 r.: - Obowiązek zakupu ciepła realizowany jest na podstawie umowy sprzedaży ciepła, na potrzeby ustalenia rzeczywistej ilości ciepła objętego obowiązkiem zakupu, przyjmuje się wskazania układu pomiarowo-rozliczeniowego określonego w tej umowie, - Zakup jest realizowany w pierwszej kolejności przed zakupem z innych źródeł, niebędących ITPO ani OZE, - Rozliczenie za zakup ciepła odbywa się na podstawie taryfy wytwórcy ciepła z ITPO lub OZE, zatwierdzonej przez Prezesa URE, taryfę kalkuluje wytwórca ciepła zgodnie z ustawą Prawo Energetyczne i rozporządzeniem taryfowym dla ciepła, - Koszty związane z realizacją obowiązku zakupu ciepła, uwzględnia się w kalkulacji cen lub stawek opłat za ciepło dostarczone odbiorcom końcowym lub stawek opłat za usługi przesyłowe ustalanych w taryfach przedsiębiorstw energetycznych realizujących obowiązek zakupu ciepła, przyjmując, że każda jednostka ciepła sprzedawanego przez dane przedsiębiorstwo energetyczne wszystkim odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci ciepłowniczej jest w tej samej wysokości obciążona tymi kosztami. Wsparcie administracyjne dla wykorzystania ciepła ze spalarni: Art. 116 ustawy1 OZE z dnia 20 lutego 2015

7 Sieć cieplna elementem łączącym producentów energii Parametry pracy: 120/60 C Odzyskane ciepło odpadowe z rekuperacji Instalacje solarne Chłód sieciowy Ekociepłownia z gazową kotłownią szczytową

8 Rynek ciepła w Polsce- potencjał zagospodarowania ciepła z odpadów 42% ciepła w Polsce z sieci ciepłowniczych Sprzedaż średnia TJ/rocznie ~ 20 tys km sieci ciepłowniczych ~ 57 tys MW termicznych (ponad 50% źródeł poniżej 50 MW) ~ 75 % paliwo węgiel 455 przedsiębiorstw z koncesją Średnia cena z przesyłem 52 zł/gj Duży potencjał kogeneracji (obecnie 60%) - ciepła woda użytkowa przez cały rok Wyzwania: Modernizacja techniczna źródeł wytwórczych średni wiek urządzeń 40 lat Zjawisko Efektywnego systemu ciepłowniczego Dostosowanie do wymogów środowiskowych CO 2, IEC, MCP 8

9 Węgiel bezpieczne paliwo na lata? Aspekt ekonomiczny: - Wydobycie w kopalni uzależnione od wielu czynników (koniunktura, koszty funkcjonowania kopalni, przekształcenia własnościowe kopalni, sytuacja geopolityczna, itd. ) - Koszty transportu - Przedsiębiorstwa ciepłownicze uzależnione od pośredników - Ryzyko niestabilności cen (8zł/GJ do 12zł/GJ ) - Ograniczone możliwości gromadzenia zapasów opału - Trudność w uzyskaniu statusu systemu efektywnego energetycznie. Aspekt ekologiczny: - Polityka klimatyczna UE - Deficyt opału dobrej jakości - Opłaty z tytułu emisji CO 2 - Normy emisyjne dla węgla 9

10 Biomasa zamiast węgla Zwiększenie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych w MPEC Sp. z o.o. w Olsztynie poprzez budowę instalacji wykorzystującej biomasę. Jeden kocioł wodny - 25 MW t Paliwo - biomasa w postaci zrębki drzewnej Produkcja energii cieplnej GJ/rok Spadek emisji gazów cieplarnianych tys. ton/rok Wniosek o dofinansowanie w ramach konkursu NFOŚiGW POIŚ , Poddziałanie Wspieranie inwestycji dotyczących wytwarzania energii z odnawialnych źródeł wraz z podłączeniem tych źródeł do sieci dystrybucyjnej/przesyłowej. Koszt kwalifikowany ok. 45 mln zł. 10

11 Circural Economy a system gospodarki odpadami w województwie

12 Circular Economy Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Zamknięcie obiegu - plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym: ( ) odzysk zawartej w nich energii jest w większości przypadków korzystniejszy od składowania, zarówno pod względem ekologicznym, jak i ekonomicznym. Energia z odpadów może więc odgrywać ważną rolę i tworzyć synergię z unijną polityką klimatyczno-energetyczną, pod warunkiem że wykorzystuje się ją zgodnie z zasadami unijnej hierarchii postępowania z odpadami. Budowa w Olsztynie instalacji termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii wpisuje się również w promowany przez Komisję Europejską model gospodarki o obiegu zamkniętym (ang. Circular Economy).

13 Konieczność zagospodarowania frakcji energetycznej odpadów komunalnych z terenu województwa możliwe zamknięcie obiegu Mieszkańcy Składowisko balastu Odzysk korzyści lokalne! Recykling 5 x RIPOK (MBP ) Nowy element domykający systemu: instalacja EC Olsztyn Eksport frakcji energetycznej = utrata korzyści społecznych!!! Łącznie potrzeba zagospodarowania ok. 100 tys. ton frakcji energetycznej z odpadów komunalnych, które mogą być wykorzystane w Elektrociepłowni Olsztyn 13

14 Hierarchia postępowania z odpadami w obiegu zamkniętym - projekt w Olsztynie WYTWORZONE ODPADY KOMUNALNE PREFEROWANA SELEKCJA U ŹRÓDŁA ZMIESZANE ODPADY KOMUNALNE ODZYSK SUROWCOWY INSTALACJA MBP/SORTOWNIA USUNIĘCIE BALASTU ODZYSK ENERGETYCZNY FRAKCJA ENERGETYCZNA INSTALACJA W OLSZTYNIE Status SPALARNI, ale: brak własności strumienia odpadów duże wolumeny produkcji energii dostęp do sieci ciepłowniczej, uzupełnienie mocy wytwórczych w systemie ciepłowniczym, źródło OZE

15 Wpisanie Instalacji w Olsztynie do WPGO i planu inwestycyjnego 24 maja 2012r. zostało podpisane porozumienie, pomiędzy MPEC wszystkimi Ripokami w województwie, którego celem było podjęcie przez te podmioty działań zmierzających do wykorzystania paliwa alternatywnego (RDF) powstałego z przetworzonych odpadów komunalnych rozpoczęcie rozmów z Władzami Województwa w kierunku akceptacji instalacji ITPO w Olsztynie w przyszłym modelu gospodarki odpadami (wnioski władz Olsztyna o zmiany w WPGO, konferencje, konsultacje) Stanowisko Zarządu Województwa W-M w sprawie wskazania w WPGO jako planowanej inwestycji spalarni odpadów o kodach i wytworzonych w instalacjach mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych Powołanie przez Marszałka grupy roboczej do aktualizacji WPGO i Planów Inwestycyjnych z udziałem MPEC 31 sierpnia 2016 Przekazanie do MŚ przez Zarząd Województwa projektu WPGO i Planu Inwestycyjnego. Brak uwag MŚ do projektu ITPO w Olsztynie. 28 grudnia 2016 Podjęcie Uchwały Sejmiku Województwa przyjmującej WPGO 15

16 SBP BIOSUSZENIE ZUOK Olsztyn Wydajność projektowa 95 tyś Mg odp. zmieszanych, 35 tyś Mg odp. selektywnie zebranych Wykonanie za 2016 r.: - o 30% przekroczona ilość dostarczonych odpadów zmieszanych(!), konieczność uruchomienia 3 zmian; Ilość wytworzonego RDF 90 tyś. Mg

17 Gwarancja strumienia odpadów do ITPOK porozumienia horyzontalne Dostawca odpadów RELACJA I POROZUMIENIE HORYZONTALNE RELACJA II UMOWA O ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW Pośrednik nie zarabia na pośrednictwie Spółka PPP Właściciel Instalacji Partner Prywatny 17

18 Przygotowanie do realizacji budowy stan aktualny

19 Dotychczasowe kamienie milowe Diagnoza potrzeb i wypracowanie idei. Wpisanie projektu do Założeń do Planu Zaopatrzenia w ciepło, energię i paliwa gazowe dla miasta Olsztyna Zakup działki, ustalenie planu miejscowego z możliwością budowy ITPO Konsultacje społeczne i działania PR-owe Uzyskanie akceptacji wśród większości mieszkańców (ankieta) Koncepcja wstępna i studium wykonalności Pozyskanie inwestora kapitałowego PFR Dialog konkurencyjny z Partnerami Prywatnymi 8 rund Podpisanie porozumień horyzontalnych zapewnienie wystarczającej ilości paliwa Wypracowanie i uzgodnienie wszystkich umów projektowych Uzyskanie wszystkich warunków i umów przyłączeniowych Opracowanie modelu finansowego i mechanizmu rozliczeń. Wypracowanie Struktury organizacyjnej PPP Uzyskanie wpisu do WPGO i Planu Inwestycyjnego na lata Uzyskanie ostatecznej prawomocnej Decyzji środowiskowej Wniosek o dofinansowanie przeszedł ocenę formalną i merytoryczną I stopnia

20 DOCELOWA STRUKTURA PODMIOTOWA RYNKU CIEPŁA W OLSZTYNIE OBECNIE: Dystrybucja ciepła Wytwarzanie ciepła Obrót ciepłem DOCELOWO: SPÓŁKA PPP PFR S.A. Partner Prywatny Dystrybucja ciepła CIEPŁOWNIA KORTOWO NOWY BLOK SPALARNIOWY KOTŁOWNIA SZCZYTOWA 20

21 Finansowanie przedsięwzięcia Dodatkowo linia kredytowa na VAT w okresie budowy; Linia kredytowa na finansowanie działalności operacyjnej SPV 21

22 Uzyskanie ostatecznej decyzji środowiskowej Porównanie emisji [ Mg/rok ] podstawowych zanieczyszczeń do atmosfery związanych z wytwarzaniem ciepła i energii elektrycznej, przy produkcji GJ ciepła i energii elektrycznej MWh tj. planowanym poziomie produkcji w Instalacji Termicznego Przekształcania frakcji palnej odpadów komunalnych (FPOK) w Olsztynie.

23 Dywersyfikacja paliw model szwedzki (GWh) 2000 Produkcja energii cieplnej (ciepło dla systemu ogrzewania miasta i w parze technologicznej) Olej napędowy Węgiel Torf 1000 En. elektr. En. słoneczna Biomasa Odpady drewna 500 Pompy ciepła Odpady komunalne

24 Efektywny system ciepłowniczy docelowe rozwiązanie dla Olsztyna Wskutek wprowadzenie miksu paliwowego nastąpi redukcja CO 2 na poziomie 140 tys. Mg/a 24

25 Elektrociepłownia w systemie ciepłowniczym Olsztyna Kotłownia szczytowa gaz (100 TJ) Ciepłownia Kortowo kotły węglowe (500 TJ) Ciepłownia Kortowo kotły węglowe wspóspalanie z biomasą (600TJ) Ciepłownia Kortowo kocioł biomasowy (zrębki) (500 TJ) Elektrociepłownia Olsztyn praca w podstawie systemu w kogeneracji (800 TJ) Kotłownia szczytowa -gaz 25

26 Badanie opinii społecznej 28.IX - 02.X.2015 Czy Pani/a zdaniem budowa nowoczesnych, ekologicznych elektrociepłowni wytwarzających energię z odpadów komunalnych jest dobrym pomysłem? Badanie wykonała firma KF RESEARCH metodą CATI (sondażu telefonicznego) na reprezentatywnej ze względu na wiek, płeć oraz wykształcenie grupie 600 mieszkańców Olsztyna. Raport z badań:

27 Koncepcje architektoniczne instalacji

28 Osiągnięte cele zagospodarowanie frakcji palnej wytworzonej z odpadów komunalnych z odzyskiem energii jako domknięcie procesu zagospodarowania odpadów komunalnych w województwie warmińskomazurskim; poprawa bezpieczeństwa energetycznego mieszkańców Olsztyna długoterminowe zabezpieczenie dostaw ciepła do miejskiej sieci ciepłowniczej; ograniczenie wpływu źródeł ciepła na środowisko naturalne. dywersyfikacja paliw wykorzystywanych do zapewnienie potrzeb cieplnych Olsztyna; ograniczenie zagrożeń dla środowiska wynikających ze składowania odpadów; ograniczenie oddziaływania na środowisko Ciepłowni Kortowo; ograniczenia emisji CO 2 i innych gazów cieplarnianych; poprawa efektywności wytwarzania energii; zwiększenie ilości energii wytwarzanej ze źródeł odnawialnych.

29 harmonogram realizacji inwestycji Zadanie FAZA PRZEDINWESTYCYJNA Dokonanie wyboru banku finansującego Dokonanie wyboru PP Podpisanie umowy o PPP oraz umowy EPC Utworzenie SPV Współpraca z bankiem finansującym, zamknięcie finansowania* Wniesienie ZCP do SPV MODERNIZACJA C. KORTOWO Wniesienie udziałów przez PFR (modernizacja) Modernizacja C Kortowo w kierunku biomasy Modernizacja C. Kortowo (IED) FAZA INWESTYCYJNA - INSTALACJA Instalacja - projektowanie, uzyskanie pozwolenia na budowę Instalacja - prace prpjektowe, budowlano - montażowe Instalacja - rozruch, ruch optymalizacyjny Instalacja - rozruch próbny, PAC Poodmiot MPEC MPEC MPEC/PP MPEC/PP/PFR MPEC/SPV/BANK MPEC PFR MPEC SPV PP SPV/PP SPV/PP SPV/PP Q 2Q 3Q 4Q 1Q 2Q 3Q 4Q 1Q 2Q 3Q 4Q 1Q 2Q 3Q 4Q 1Q 2Q 3Q 4Q

30 Eksperci Zespołu Projektowego EC Olsztyn doradca PPP: doradca techniczny: ekspert doradca prawny: doradca w zakresie ochrony środowiska: doradca finansowy: doradca biznesowy: 30

31 Księga Projektu

32 Dziękuję za uwagę Konrad Nowak, Prezes Zarządu MPEC Sp. z o.o. w Olsztynie