BADANIA ZAPALNOŚCI MATERIAŁÓW METODĄ WG PN-EN ISO

Transkrypt

1 KSIĘGA PROCEDUR BADAWCZYCH POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA WYDZIAŁ TECHNIKI MORSKIEJ Katedra Technicznego Zabezpieczenia Okrętów Laboratorium Badań Cech Pożarowych Materiałów Wydanie: B-KTZ/26/2007 Edycja 6 PROCEDURA BADAWCZA NR PB-KTZ-14 BADANIA ZAPALNOŚCI MATERIAŁÓW METODĄ WG PN-EN ISO Procedura badawcza PB-KTZ-14 Opracował: dr hab. Zygmunt Sychta, prof. PS dr inż. Krzysztof Sychta Szczecin 2007 r. Adres: Szczecin al. Piastów 41 tel./fax: 48 (091) tel.: 48 (091) Zygmunt.Sychta@ps.pl 2007 Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, powielanie, przetwarzanie treści, rysunków i programów zawartych w niniejszej witrynie dozwolone wyłącznie za zgodą autorów.

2 Spis treści Strona 1. WPROWADZENIE 1.1. Zakres stosowania normy 1.2. Dokumenty powołane 1.3. Terminy i określenia 2. STANOWISKO BADAWCZE 2.1. Pomieszczenie badawcze 2.2. Komora spalania 2.3. Źródło podpalania 2.4. Uchwyt do mocowania i zawieszania próbek badanych standardowo 2.5. Uchwyt do mocowania próbek termokurczliwych 2.6. Układ pomiaru czasu 2.7 Szablony 2.8 Przyrządy do sprawdzania płomienia 2.9. Anemometr Papier filtracyjny i tacka 3. PRÓBKI DO BADAŃ 3.1 Przygotowanie 3.2. Wymiary 3.3 Wyroby, które nie są zasadniczo płaskie 3.4 Liczba próbek 3.5 Podkłady 3.6. sezonowanie próbek 4. PRZEPROWADZENIE BADAŃ 4.1. Przygotowanie stanowiska i próbki do badań 4.2. Wykonanie badania dla próbek standardowych Ekspozycja powierzchniowa Ekspozycja krawędziowa 4.3. Wykonanie badania dla próbek termokurczliwych 4.4. Czas badania 4.5. Obserwacje i rejestracja wyników 5. SPRAWOZDANIE Z BADAŃ

3 1. WPROWADZENIE Norma Europejska EN ISO została przyjęta przez CEN 3 maja Zgodnie z Wewnętrznymi Przepisami CEN/CENELEC członkowie CEN są zobowiązani do nadania normie europejskiej statusu normy krajowej bez wprowadzania jakichkolwiek zmian. Aktualne wykazy norm krajowych, łącznie z ich danymi bibliograficznymi, można otrzymać w Sekretariacie Centralnym CEN lub w krajowych jednostkach normalizacyjnych będących członkami CEN. EN ISO została opracowana przez CEN/TC 127 "Bezpieczeństwo pożarowe budynków, którego Sekretariat jest prowadzony przez BSI, we współpracy z Komitetem Technicznym ISO/TC 92 "Bezpieczeństwo pożarowe". Niniejsza Norma Europejska powinna otrzymać status normy krajowej, przez publikację tekstu identycznego lub uznanie, do końca sierpnia 2002 roku, sprzeczne normy krajowe powinny być usunięte do końca grudnia 2003 roku. Załącznik A jest normatywny. Załącznik B jest informacyjny. Ostrzeżenie bezpieczeństwa Zwraca się uwagę wszystkim osobom nadzorującym i wykonującym badanie, że w czasie badań możliwe jest wydzielanie toksycznych produktów rozkładu termicznego i spalania i/lub szkodliwego dymu. Zagrożenie może występować podczas badania i przy usuwaniu pozostałości po badaniu. Należy określić wszystkie potencjalne zagrożenia i ryzyko dla zdrowia oraz wprowadzić odpowiednie środki bezpieczeństwa. Należy opracować pisemną instrukcję bezpieczeństwa i należy upewnić się, że personel laboratorium postępuje zgodnie z tą instrukcją. Należy zapewnić odpowiednie środki gaśnicze dla próbek, biorąc pod uwagę, że niektóre próbki mogą palić się intensywnie w czasie badania. Należy zapewnić ręczne kierowanie strumienia rozpylanej wody lub sprężonego azotu bezpośrednio do obszaru spalania, a także inne środki jak gaśnice itp. W niektórych przypadkach tlenie może być trudne do ugaszenia i wtedy konieczne jest zanurzenie próbki w wodzie Zakres normy Niniejsza Norma Europejska opisuje metodę badania zapalności wyrobów budowlanych kolejowych wg pren poddanych bezpośredniemu działaniu małego płomienia, bez udziału promieniowania cieplnego i dla próbek badanych w usytuowaniu pionowym. Wyroby, które topią się i kurczą pod wpływem płomienia nie zapalając się mogą być dodatkowo badane według procedury podanej w załączniku A. Informacja o precyzji metody jest podana w załączniku B. 5

4 1.2. Dokumenty powołane Niniejsza Norma Europejska zawiera datowane i nie datowane powołania z innych publikacji. Te powołania normatywne są cytowane w odpowiednich miejscach w tekście i wymienione poniżej. W przypadku datowanych dokumentów powołanych, ich późniejsze poprawki lub przeglądy wprowadza się do niniejszej Normy Europejskiej tylko wtedy, gdy te poprawki lub przeglądy są do nich wprowadzane. W przypadku nie datowanych dokumentów powołanych stosuje się ostatnie wydanie powołanej publikacji (łącznie ze zmianami). PN EN Badania reakcji na ogień wyrobów budowlanych Sezonowanie próbek i ogólne zasady wyboru podkładów. PN EN ISO Bezpieczeństwo pożarowe - Terminologia 1.3. Terminy i określenia W niniejszej Normie Europejskiej stosuje się terminy i określenia wg PN EN ISO oraz terminy i określenia podane poniżej: - wyrób - oceniany materiał, element lub składnik, - wyrób zasadniczo płaski - wyrób mający jedną z następujących właściwości: a) równa powierzchnia eksponowana, b) równa powierzchnia eksponowana z nieregularnościami, równomiernie rozmieszczonymi na powierzchni eksponowanej w sposób zapewniający że: 1) co najmniej 50% z reprezentatywnego wycinka powierzchni o wymiarach 250mm x 250mm znajduje się do głębokości 6 mm poniżej powierzchni wyznaczonej przez najwyższe punkty eksponowanej powierzchni: 2) lub jeśli powierzchnia zawiera pęknięcia, szczeliny lub otwory, które nie przekraczają 6,5 mm szerokości i 10 mm głębokości, to ich całkowita, łączna powierzchnia nie może przekraczać 30% reprezentatywnego wycinka powierzchni eksponowanej o wymiarach 250 mm x 250 mm; - płonące odpady - materiał oddzielający się od próbki podczas badania ogniowego i nadal płonący. Dla celów niniejszej normy zapalenie się papieru filtracyjnego poniżej próbki wskazuje na obecność palących się odpadów; - płomień ustalony - trwanie płomienia w czasie dłuższym niż 3s; - zapalenie - występowanie płomienia ustalonego. 6

5 2. STANOWISKO BADAWCZE 2.1. Pomieszczenie badawcze Pomieszczenie zapewniające środowisko o temperaturze (23±5) C i względnej wilgotności (50±20) %. UWAGA. Stwierdzono, że częściowe zaciemnienie pomieszczenia pomaga w obserwacji małych powierzchniowych płomieni Komora spalania Komora (rys. 1.) zbudowana z płyt ze stali nierdzewnej z żaroodpornymi przeszklonymi drzwiami, umożliwiającymi dostęp do komory i możliwość obserwacji przynajmniej od frontu i na jednej z bocznych ścian. Widok z boku Widok od frontu Dno komory Rys. 1. Komora spalania 1) punkt pomiaru prędkości powietrza, 2) metalowa krata, 3) płyta pozioma, 4) komin 7

6 Stosuje się naturalną wentylację komory przez kraty umieszczone w jej dnie Krata musi być wykonana ze stali nierdzewnej o grubości 1,5 mm i o wymiarach kwadratów o wymiarach 25x25 mm (rys. 1.). Aby zapewnić swobodną wentylację, komora powinna stać na podporach o wysokości 40 mm, tak aby z boków komory pozostały prześwity o wysokości 40 mm. Prześwit między podporami na ścianie frontowej powinien być zasłonięty. Prędkość powietrza mierzona w kominie komory do spalania powinna wynosić (0,7±0,1 ) m/s. Pomiaru należy dokonać przy włączonym palniku pilotowym i z otwartym okapem wentylacyjnym. Komorę do spalania należy umieścić pod odpowiednio wentylowanym okapem Źródło podpalania Źródło podpalania stanowi palnik gazowy według konstrukcji przedstawionej na rys. 2. Rys. 2. Palnik gazowy, a) widok ogólny palnika, b) dysza, c) stabilizator płomienia, d) rurka palnika 8

7 Konstrukcja mocowania palnika umożliwia pracę w pionie i pod katem 45 w stosunku do osi pionowej. Prowadnica podstawy palnika zapewnia równomierny przesuw w płaszczyźnie poziomej wzdłuż osi środkowej komory badawczej. Palnik jest zasilany gazem propan o minimalnej czystości 95%. Układ zasilania pozwala na precyzyjne ustawienie wysokości płomienia i dokładną kontrolę jego pracy. Ciśnienie gazu w zakresie od 10 kpa do 50 kpa zapewnia stabilność płomienia palnika nachylonego pod katem 45. Można stosować przepływomierz, jako układ kontroli niezmienności ustawienia długości płomienia palnika w czasie badań Uchwyt do mocowania i zawieszania próbek badanych standardowo Uchwyt do próbek składa się z podwójnej ramy w kształcie litery U (rys. 3.) wykonanej z płaskowników ze stali nierdzewnej o szerokości 15 mm i grubości (5±1 ) mm. Rys. 3. Uchwyt do mocowania próbki 9

8 Obie połowy uchwytu są połączone ze sobą przy pomocy śrub lub zacisków, aby zapobiec deformowaniu się próbki. Ważne jest, aby technika mocowania zapewniała unieruchomienie próbki przez cały czas badania Do zawieszania uchwytu (ramki) z próbką służy pionowy statyw. Ramkę z próbką zawiesza się pionowo na statywie w taki sposób (rys 4), dolna krawędź próbki znajduje się w odległości (125±10) mm od podłogi komory w przypadku krawędziowego oddziaływania płomienia i (85±10) mm w przypadku powierzchniowego oddziaływania płomienia. Rys. 4. Typowa pozycja ramki z próbką i usytuowanie palnika przy krawędziowym podpalaniu (1- ramka, 2 - próbka, 3 - ramię statywu, 4- podstawa palnika) Zawieszenie umożliwia oddziaływanie płomienia wzdłuż jej środkowej osi. Punkt przyłożenia płomienia w zależności od grubości próbki przy krawędziowym podpalaniu pokazano na rysunkach 5 do 7. 10

9 Rys. 5. Punkt przyłożenia płomienia w przypadku wyrobów o grubości mniejszej lub równej 3 mm (1 - próbka, 2 - ogranicznik palnika, d - grubość) 11

10 Rys. 6. Typowe punkty przyłożenia płomienia w przypadku wyrobów o grubości większej niż 3 mm (1 - próbka, 2 - ogranicznik palnika) 12

11 Rys. 7. Punkty przyłożenia płomienia w dodatkowej serii badań wyrobów wielowarstwowych o grubości większej niż 10mm 13

12 2.5. Uchwyt do mocowania i zawieszania próbek termokurczliwych W uzupełnieniu ogólnych wymagań zawartych w zasadniczej części normy określa się zasady, według których należy badać wyroby, które topią się i kurczą przed płomieniem nie ulegając zapłonowi. Do badania wyrobów, które topią się i kurczą przed płomieniem nie ulegając zapłonowi wymagany jest specjalny uchwyt do próbek (rys. 8.). Rys. 8. Szczegóły typowej ramki do mocowania próbki dla wyrobów, które topią się i kurczą Uchwyt do mocowania próbek składa się z podwójnej ramy w kształcie litery U (rys. 3.) wykonanej z płaskowników ze stali nierdzewnej o szerokości 20 mm i grubości (5±1 ) mm. Uchwyt do próbek musi umożliwić mocowania próbek o wymiarach: - wysokość mm, - szerokość mm. Obie połowy uchwytu są połączone ze sobą przy pomocy śrub lub zacisków, aby zapobiec deformowaniu się próbki. Ważne jest, aby technika mocowania zapewniała unieruchomienie próbki w ramce przez cały czas badania. Ramka z 14

13 próbką zawieszana jest w pozycji pionowej na statywie z prowadnicami, które umożliwiają przesuw próbki względem palnika. Jedną z metod umożliwiających przesuw pokazano na rysunkach 9 i 10. Uchwyt do próbek jest połączony z układem szynowym poprzez prowadnicę tak, że próbka może być ręcznie lub automatycznie przesuwana względem palnika. Rys. 9. Typowa podpora uchwytu do mocowania próbki dla wyrobów, które topią się i kurczą (1 - prowadnica pionowa, 2 - prowadnica pozioma, 3 - gałka kontroli wysokości, 4 uchwyt próbek, 5 - śruba mocująca, 6 - uchwyt do próbek montowanych przy obrocie 90 (indeks górny oznacza stopnie), 7 - śruba mocująca stosowana do utrzymywania pozycji bocznej, 8 - bloczek ślizgowy) 15

14 Rys. 10. Typowy widok z boku z rzutem bocznym zestawu do mocowanie i wprowadzania próbki w strefę płomienia (1 - uchwyt do próbek, 2 - śruby mocujące próbkę, 3 śruba do ustalania wysokości, 4 - śruba mocująca, 5 - płyta do montażu uchwytu próbek, 6 - bloczek ślizgowy, 7 tuleja, 8 - prowadnice boczne) 2.6. Układ pomiaru czasu Układ służy do pomiaru czasu działania płomienia zapalającego na próbkę. Wymagane jest, aby układ umożliwiał pomiary w zakresie od 1 do 3600 s z dokładnością do 1 s. 2.7 Szablony Szablony stanowią dwie metalowe płyty o wymiarach: 1. długość ( ) mm, szerokość (90+0-1) mm, 2. długość: ( ) mm, szerokość ( ) mm (stosowana, gdy badanie wykonuje się zgodnie z procedura podana w Załączniku A). 2.8 Przyrządy do sprawdzania płomienia Przyrząd do sprawdzania wysokości płomienia po umieszczeniu na właściwym miejscu na palniku wskazuje wysokość płomienia - 20 mm (rys.11). 16

15 Rys. 11. Typowy przyrząd do pomiaru wysokości płomienia (1- metalowa płyta, 2 - płomień, 3 - palnik). Tolerancja wykonania przyrządu do sprawdzania wysokości płomienia wynosi ±0,1mm. Usuwalny ogranicznik o długości 16 mm przy krawędziowym oddziaływaniu palnika umieszcza się na wylocie palnika do sprawdzania odległości palnika od przewidywanego punktu kontaktu płomienia z próbka (rys. 12). Rys. 12. Pozycjoner palnika przy krawędziowym jego oddziaływaniu (1 palnik, 2 nasadka) 17

16 Usuwalny ogranicznik o kształcie stożka przy powierzchniowym oddziaływaniu palnika może być umieszczany na wylocie palnika do sprawdzania ustalonej odległości między krawędzie palnika a powierzchnia próbki. (patrz rysunek 13). Rys. 13. Pozycjoner palnika przy powierzchniowym jego oddziaływaniu (1 powierzchnia próbki, 2 - nasadka, 3 - palnik) 2.9. Anemometr Do mierzenia prędkości powietrza na wylocie z komory badawczej należy stosować odpowiedni anemometr o dokładności ±0,1 m/s (patrz 4.2 i rys. 1.) Papier filtracyjny i tacka Należy stosować nowy, nie barwiony papier filtracyjny o gramaturze 60 g/m2 z zawartością popiołu mniejszą od 0,1 %. Tacka, o wymiarach 100 mm x 50 mm i głębokości 10 mm powinna być wykonana z aluminiowej folii. Tacka jest umieszczana poniżej uchwytu próbki i jest wymieniana między badaniami. 18

17 3. PRÓBKI DO BADAŃ 3.1 Przygotowanie Próbki muszą być reprezentatywne dla badanego wyrobu. Przy wycinaniu próbek korzysta się z szablonów. 3.2 Wymiary Próbki do badań powinny mieć wymiary: - długość ( ) mm, - szerokość (90+0-1) mm, Próbki produktów, dla których zaobserwowano topienie się i kurczenie pod wpływem ciepła i płomienia bez zapłonu powinny mieć wymiary: - wysokość mm, - szerokość mm. Materiały (wyroby) o normalnej grubości 60 mm powinny być badane przy ich pełnej grubości. W przypadku materiałów (wyrobów) o normalnej grubości większej od 60 mm należy zmniejszyć ich grubość do 60 mm przez obróbkę mechaniczną ich powierzchni nieeksponowanej. Jeśli jest konieczne zmniejszenie wymiarów próbki w ten sposób, nie należy powierzchni po obróbce poddawać działaniu płomienia. W przypadku wyrobów, które są wytwarzane w wymiarach mniejszych niż próbka do badań odpowiednia próbka musi być specjalnie przygotowana dla potrzeb badania. 3.3 Wyroby, które nie są zasadniczo płaskie Jeśli wyrób nie jest zasadniczo płaski, to próbka do badań może mieć taka formę jak w końcowym zastosowaniu (np. izolacje rur). Wyrób do badania może być dostarczany w całości lub jako próbki przycięte do długości 250mm. 3.4 Liczba próbek W każdych warunkach ekspozycji musi być badane minimum sześć reprezentatywnych próbek wyrobu. Trzy próbki należy wycinać wzdłuż a trzy w poprzek wyrobu. Jeśli wyrób jest asymetryczny wzdłuż grubości a w praktycznym zastosowaniu obie powierzchnie mogą być eksponowane na działanie źródła zapalenia, to bada się oddzielne serie próbek dla obydwóch powierzchni. Jeśli wyrób na swej powierzchni ma obszary wyraźnie się różniące, ale każdy z tych obszarów spełnia wymagania charakterystyki powierzchni opisane w punkcie 1.3, wtedy należy wykonać więcej niż jedną serię badań do pełnej oceny wyrobu. Jeśli wyrób jest stosowany z osłoniętymi krawędziami ale może być także stosowany z krawędziami nie osłoniętymi, badania należy wykonać na próbkach z krawędziami osłoniętymi i nieosłoniętymi. 19

18 3.5 Podkłady Jeśli w warunkach zastosowania końcowego wyrób jest mocowany do podkładu, wtedy również próbka do badań musi to odzwierciedlać. Podkłady do badań musza być wybrane zgodnie z PN EN Przygotowując próbki mocowane do podkładu, które maja być badane przy ekspozycji krawędziowej dolnej, należy zwrócić uwagę, że w praktyce podkład może sięgać poza materiał badany. W takim przypadku materiał ten nie będzie znajdował się w warunkach ekspozycji krawędziowej. Konfiguracja próbki do badań powinna odzwierciedlać praktyczne aspekty takie jak typ podkładu, mocowanie do niego itp Sezonowanie próbek Próbki do badań i papier filtracyjny musza być klimatyzowane jak opisano w PN EN

19 4. PRZEPROWADZENIE BADAŃ Stosuje się dwa czasy oddziaływania płomienia, 15s lub 30s według wymagań Zleceniodawcy lub wg normy klasyfikacji europejskiej PN-EN Czas badania zaczyna się od początku oddziaływania płomienia na próbkę Przygotowanie stanowiska i próbki do badań Sprawdzić prędkość przepływu powietrza w kominie komory badawczej (patrz 4.2), która powinna wynosić (0,7±0,1 ) m/s. Pomiaru należy dokonać przy włączonym palniku pilotowym i z otwartym okapem wentylacyjnym. Wyjąć sześć próbek do badań z komory klimatyzacyjnej i zbadać je w ciągu 30 minut. Jeśli to konieczne, próbki do badań powinny być przenoszone z komory klimatyzacyjnej w szczelnym pojemniku. Zamocować próbkę w uchwycie do próbek tak, aby jeden koniec i dwa boki były przykryte ramami uchwytu i aby eksponowany koniec próbki znajdował się 30 mm od końca ramki. Wykonujący badania może oznakować uchwyt do badań tak, że spodnia krawędź próbki do badań jest zawsze umieszczana w tej samej odległości. Sprawdzić odległości palnika od próbki stosując odpowiedni ogranicznik z palnikiem pochylonym pod katem 45. Umieścić dwa kawałki papieru filtracyjnego w metalowej tacce pod próbka, nie wcześniej niż 3 min przed początkiem badania Wykonanie badania dla próbek standardowych - Zapalić palnik w pozycji pionowej i pozwolić na ustabilizowanie się płomienia. Nastawić zawór palnika do uzyskania wysokości płomienia równej (20 ± 0,1 ) mm stosując urządzenie opisane w Ta operacja powinna być przeprowadzana przy palniku odsuniętym od pozycji ustalonego kontaktu płomienia z próbka, aby uniknąć przypadkowego oddziaływania płomienia na próbkę. Wysokość płomienia musi być sprawdzana przed każdym jego przyłożeniem. (Stwierdzono, że pomiar wysokości płomienia jest łatwiejszy na czarnym tle.) - Nachylić palnik pod katem 45 w stosunku do jego pionowej osi i przesuwać go poziomo aż płomień osiągnie ustaloną, pozycję kontaktu z próbka. - Rozpocząć mierzenie czasu od momentu pierwszego kontaktu płomienia z próbka. Stosować czas oddziaływania płomienia 15s lub 30s według wymagań zleceniodawcy a następnie odsunąć palnik ruchem ciągłym i równomiernym. - Badania mogą być przeprowadzone dla ekspozycji powierzchniowej, lub krawędziowej albo dla obydwóch. 21

20 Ekspozycja powierzchniowa Dla wyrobów zasadniczo płaskich, płomień należy przyłożyć do punktu na osi środkowej próbki, znajdującego się w odległości 40 mm nad dolną krawędzią. Należy badać każdą powierzchnię, która może być eksponowana w praktycznym zastosowaniu Ekspozycja krawędziowa - Dla zasadniczo płaskich jedno- lub wielowarstwowych wyrobów o grubości całkowitej równej lub mniejszej niż 3 mm, płomień powinien być przyłożony w środku dolnej krawędzi próbki badawczej. - Dla zasadniczo płaskich jedno- lub wielowarstwowych wyrobów o grubości całkowitej większej niż 3 mm, płomień powinien być przyłożony w środku szerokości dolnej krawędzi próbki badawczej i w odległości 1,5 mm za powierzchnia. - Dla wszystkich wyrobów wielowarstwowych o grubości większej niż 10 mm, należy wykonać dodatkowa serię badań na próbkach badawczych obróconych o 90 wokół ich osi pionowej przy działaniu płomienia w połowie szerokości każdej poszczególnej warstwy. - Dla wyrobów, które nie są zasadniczo płaskie, badanych w formie praktycznego zastosowania, płomień powinien być przyłożony powierzchniowo i krawędziowo. W raporcie z badań należy zamieścić pełny opis mocowania próbki. Konieczna może wtedy być modyfikacja aparatu i/lub procedury badawczej chociaż wiele niepłaskich wyrobów wymaga jedynie zmian w ramce uchwytu do próbek. W niektórych przypadkach zamocowanie również palnika może być nieodpowiednie i wówczas trzeba go trzymać i przesuwać ręcznie. Badany wyrób może stać samoistnie lub być mocowany w warunkach praktycznego stosowania w ramce podtrzymującej. Może ona być po prostu jak statywem laboratoryjnym z łapa lub może wymagać bardziej solidnych, specjalnie wykonanych ram. - Jeśli produkt topi się i kurczy - cofa przed płomieniem nie zapalając się przy działaniu płomienia, wtedy produkt należy badać zgodnie z procedurą badań dla materiałów termokurczliwych Wykonanie badania dla próbek termokurczliwych - Zacisnąć próbkę badawcza w uchwycie do badań materiałów termokurczliwych tak, aby eksponowana dłuższa krawędź znajdowała się w jednej linii z końcem ramki. - Nachylić palnik pod katem 45 względem jego osi pionowej i przesuwać go poziomo aż płomień osiągnie nastawiony punkt kontaktu z próbka 22

21 badaną, na dolnej krawędzi próbki, 10 mm od wewnętrznej krawędzi uchwytu do próbek. - Włączyć miernik czasu w chwili pierwszego kontaktu płomienia z próbką badawczą. Stosować oddziaływanie płomienia przez 5s a potem odsunąć palnik w równomierny i ciągły sposób. - Przesunąć próbkę badawczą tak, aby punkt kontaktu płomienia znajdował się na dolnej krawędzi i obok jakiejkolwiek ubytku powstałego w wyniku poprzedniego działaniu płomienia. Kolejne oddziaływanie płomienia na próbkę powinno nastąpić po czasie 3 4 s od zgaśnięcia płomienia na próbce w poprzednim badaniu lub po czasie 3 4 s po zakończeniu badania poprzedniego jeśli zapłon nie nastąpił. - Powtarzać te operacje aż do osiągnięcia końca próbki. Przy takim postępowaniu próbka badawcza porusza się względem płomienia zapalającego zaś stopione krople gromadzą się na tym samym punkcie papieru filtracyjnego. Badanie należy wykonać dla wszystkich warstw wyrobu, które topią się lub odsuwają od płomienia nie zapalając się. Kontynuować badanie aż zostanie osiągnięty koniec próbki lub gdy płomień na próbce osiągnie odległość 150 mm w czasie 20 s od czasu przyłożenia płomienia. 4.4 Czas badania - Jeśli czas działania płomienia wynosi 15s, badanie trwa 20s licząc od początku przyłożenia płomienia. - Jeśli czas działania płomienia wynosi 30s, badanie trwa 60s licząc od początku przyłożenia płomienia. - Dla materiałów i kompozycji stosowanych w kolejnictwie czas ekspozycji wynosi 30 s Obserwacje i rejestracja wyników - Zanotować sposób oddziaływania płomienia. - Dla każdej z badanych próbek zanotować następujące dane: a) wystąpienie zapalenia, b) osiągnięcie przez wierzchołek płomienia odległości 150 mm powyżej punktu przyłożenia płomienia i czas po którym to nastąpiło, c) wystąpienie zapalenia papieru filtracyjnego, d) obserwacje wizualne fizycznego zachowania się próbki. 23

22 5. SPRAWOZDANIE Z BADAŃ Sprawozdanie z badań z badań musi zawierać co najmniej następujące informacje. Należy wyraźnie rozróżnić między dane dostarczone przez Zleceniodawcę i dane określone w badaniu. a) stwierdzenie, że badanie zostało przeprowadzone zgodnie z PN EN ISO , b) wszystkie odstępstwa od metody badawczej, c) nazwę i adres laboratorium badawczego, d) data i numer identyfikacyjny raportu z badań, e) nazwa i adres Zleceniodawcy, f) nazwa i adres wytwórcy/dostawcy, jeśli jest znana, g) data otrzymania próbek, h) identyfikacja wyrobu, i) opis procedury pobierania próbek, jeśli dotyczy, j) ogólny opis badanego wyrobu zawierający gęstość, masę powierzchniowa, grubość, wraz z opisem budowy próbki badawczej, k) warunki sezonowania, l) opis stosowanych podkładów i metody łączenia, m) data badania, n) wyniki badania zgodne z rozdziałem 8 i załącznikiem A, jeśli badanie było przeprowadzane zgodnie z procedura uzupełniająca, o) czas oddziaływania płomienia, p) obserwacje poczynione podczas badania, q) informacje o przewidywanym zastosowaniu wyrobu budowlanego, jeśli są znane, r) oświadczenie " Wyniki badania odnoszą, się do zachowania próbek badawczych wyrobu w szczególnych warunkach badania, nie mogą być jedynym kryterium oceny potencjalnego zagrożenia pożarowego zastosowanego wyrobu". 24