Kazimierz Daczka. Jesień. Polonijne Centrum Nauczycielskie Lublin 2002 r.

Transkrypt

1 Kazimierz Daczka Jesień Polonijne Centrum Nauczycielskie Lublin 2002 r.

2 Recenzja Ewa Czyżewska Henryk Czyżewski Projekt okładki Marek Daczka Grafiki Kazimierz Daczka Grafika nutowa Jacek Szpunar Redakcja Jacek Szpunar Skład komputerowy Agnieszka Milanowska - Gajko Wydawca Polonijne Centrum Nauczycielskie ul. 3 Maja 18/5A Lublin Książka do bezpłatnego rozpowszechniania w szkołach polskich i polonijnych działających poza granicami kraju. Na taką formę publikacji zezwala art. 29 pkt. 1 ustawy o prawie autorskim z 4 lutego 1994 roku.

3 SPIS TREŚCI Od redakcji...5 Wstęp...7 Do widzenia lesie zielony...8 Czas do szkoły...10 Czas powrotów...12 Hymm szkoły...15 Idzie pani jesień...17 Jesień...18 Jesienna szaruga...19 Jeż...21 Kasztany...24 Kwiaty dla nauczycieli...26 Na wycieczkę...29 Pada deszczyk...31 Pierwsza klasa...33 Pogodna jesień...35 Pory roku...37 Rozstanie z latem...40 Różowe kwiaty...43 Słonko jesienne...45 Stary walc...47 Wiewiórki...49 W jesiennym parku

4 4

5 OD REDAKCJI Szanowni Czytelnicy, przedstawiamy Państwu różnorodny zbiór piosenek, opracowany przez wieloletniego nauczyciela, kompozytora i aranżera Pana Kazimierza Daczkę. Jest on twórcą muzyki do zamieszczonych w książce utworów. Część materiału zawartego w śpiewniku była już wykorzystywana na kursach metodycznych z nauczycielami w ramach współpracy z Polonijnym Centrum Nauczycielskim w Lublinie. Praktyka wykazała, że materiały te uzupełniły powszechnie odczuwane braki w repertuarze oraz stanowią pomoc w nauczaniu języka polskiego poza granicami kraju. Poszczególne części opracowania stanowią piosenki tematyczne związane z porami roku, ułożone według kalendarza szkolnego. Wyodrębniono ponadto w ostatniej części piosenki na różne okazje. Utwory przeznaczone są dla różnych grup wiekowych. Teksty piosenek stanowią wiersze znanych polskich poetów. Można je po swobodnym przetworzeniu, wykorzystywać jako recytacje. W wielu piosenkach dominują narodowe rytmy polskie, a jako główny element muzyczny wyeksponowana jest melodyka. Obecne wydanie zawiera zarówno nowe, jak i publikowane wcześniej piosenki, zamieszczone w śpiewniku pt. Pojedziemy w świat daleki, wydanym przez Polonijne Centrum Nauczycielskie w 2000 i 2002 roku. Układ omawianego śpiewnika jest wzorowany na poprzednich wydaniach: części o podtytułach kolejnych pór roku oraz Piosenki na różne okazje, ze względu na obszerność, stanowią oddzielne zeszyty. Zachowano tytuł główny, oraz oprawę graficzną (obrazy i grafiki autorstwa Kazimierza Daczki dopełniają plastycznie wizerunek śpiewnika). Nad przebiegiem nutowym umieszczono oznaczenia akordowe (wykorzystano literowe symbole akordów programu komputerowego Cubase Steinberga). Mogą one służyć jako jedna z wielu propozycji opracowania harmonicznego akompaniamentu piosenek. Przykładowe oznaczenia akordów C Cm akord durowy akord molowy 5

6 C7 Cm7 Cm7/b5 Cmaj7 Cmj7 Co Csus4 Csus4/6 akord durowy z septymą małą akord molowy z septymą małą akord półzmniejszony akord durowy z septymą wielką akord molowy z septymą wielką akord zmniejszony akord z kwartą zamiast tercji akord z kwartą i sekstą(zamiast tercji i kwinty) Do każdej części śpiewnika dołączono płytę CD z nagraniami akompaniamentów wybranych piosenek, zrealizowanych na instrumentach elektronicznych. Część pierwsza śpiewnika - Jesień zawiera dwadzieścia jeden piosenek, tematycznie związanych z tą porą roku (z uroczystościami, sytuacjami, zmianami w przyrodzie, jakie wtedy zachodzą), np.: koniec wakacji, początek roku szkolnego: Do widzenia lesie zielony, Rozstanie z latem, Czas powrotów; integracja klasy: Pierwsza klasa, Hymn szkoły, Na wycieczkę; powitanie jesieni: Idzie pani jesień, Pogodna jesień, Szumiał las, Jesień; złota polska jesień: Kasztany, Słonko jesienne, W jesiennym parku; dzień nauczyciela: Kwiaty dla nauczycieli, Różowe kwiaty; jesienna szaruga: Jesienna szaruga, Pada deszczyk. Mamy nadzieję, że nasze propozycje wydawnicze spełnią oczekiwania Państwa Nauczycieli i będą wykorzystywane jako materiał ćwiczeniowy oraz staną się inspiracją do samodzielnych pomysłów. 6

7 WSTĘP Śpiewanki dla dzieci są rzadkością na polskim rynku wydawniczym. W zbiorze piosenek odnajdujemy echa narodowych tańców, takich jak polonez, oberek, kujawiak, krakowiak, mazur. Kazimierz Daczka przez ponad trzydziestoletniej, bardzo aktywnej pracy pedagogicznej skomponował i zgromadził olbrzymie bogactwo miniatur wokalnych dla dzieci Zebrane w śpiewniku piosenki zawierają bogactwo pomysłów melodycznych, rytmicznych i metrycznych. Zwrotkowa budowa pozwala na szybkie uczenie się, łatwe przyswajanie i trwałe zapamiętanie. Muzyka napisana w średnim rejestrze głosu niezbyt wielkim ambitusie i wygodnych tonacjach, pozwala na swobodne śpiewanie bez zbytniego obciążenia głosu dziecka. Różnorodność tematyczna zebranych piosenek sprzyja radosnemu muzykowaniu i przyjemnemu poznawaniu kultury oraz języka polskiego. Ewa Czyżewska Henryk Czyżewski 7

8 DO WIDZENIA LESIE ZIELONY (Pożegnanie wakacji) muz. K. Daczka sł. T. Kubiak 1. Do widzenia, lesie zielony, Do widzenia rzeko pluszcząca. Do widzenia szpaki i wrony Wędrujące wysoko do słońca bis 2. Spakowany plecak, walizka, Odjeżdżamy już jutro rano. Mrok zapada. Brzozo srebrzysta I dąbrowo zielona - dobranoc! bis 8

9 3. Świtem zgrzytną stalowe koła Pociąg, gwiżdżąc, z nami popędzi. Już tam czeka nas nasza szkoła W bieli ścian - jakby w puchu łabędzim bis 4. Powitają nas srebrne dzwonki, Uśmiechnięte, lśniące tablice. Do widzenia rzeki i łąki Pod okrągłym jak grosik księżycem bis K. Daczka, Mięćmierz koło Kazimierza Dolnego 9

10 CZAS DO SZKOŁY muz. K. Daczka sł. W. Maksymkin 10

11 1. Już wakacje są za nami, Szybko zbiegły letnie dni, Jesień staje przed oknami, Jesień puka już do drzwi. Do szkoły czas, Do szkoły czas, Wrześniowy wstał poranek, Do jasnych sal, Do szkolnych klas Wejdziemy roześmiani bis 2. Znowu cię witamy, szkoło, Bo nauki nigdy dość, W szkole zawsze jest wesoło I ciekawych rzeczy moc. Do szkoły czas... itd. 3. Choć z nas każdy ma ochotę Psoty, figle płatać tu, Ale się uczymy dobrze I nie mamy wcale dwój. Do szkoły czas... itd. 4. Już wakacje są za nami, Pożegnajmy letnie dni, Jesień staje przed oknami, Jesień puka już do drzwi. Do szkoły czas...itd. 11

12 CZAS POWROTÓW muz. K. Daczka sł. K. Piechota 12

13 13

14 1. Popatrz, jaki nastał dzień ponury, Słońce blady promień śle. Wiatr po niebie goni ciężkie chmury I ptaków już milknie śpiew. Chłodna jesień szare mgły zaplata Wśród pożółkłych liści drzew, W kroplach rosy nić babiego lata Jak srebrny włos wije się. To czas powrotów, posmutniał nagle świat, Już ostatnią iskrą buchnęło ognisko, Cichnie już powoli gwar radosny. Dym gryzie w oczy, wyciska słone łzy, Zachowaj wspomnienia, spełnione marzenia Na długie, jesienne dni... bis 2. Już plecaki leżą spakowane, Straszy pustką senny las, Jeszcze echo krąży po polanie Lecz wkrótce je spłoszy czas. Trzeba ruszać, nie ma na to rady, Mówisz żegnaj usta drżą, Wzrok wstydliwie chowasz w kępie trawy Bo oczy tak dziwnie lśnią. To czas powrotów... itd. 14

15 HYMM SZKOŁY muz. K. Daczka sł. J. Targosiński 15

16 1. Niechaj żyje szkoła nasza, Niech zasiewa ziarno wiedzy. Wznieśmy wszyscy w górę serca Koleżanki i koledzy. Czynem tkajmy sztandar szkole, Hasłem naszym dobro bliźnich. Swą nauką i mozołem Chcemy służyć dla Ojczyzny W górę wznieśmy nasze skronie, Niech oświaty znicz nam płonie... bis K. Daczka, Kazimierz Dolny, Kościół i Klasztor O.O. Reformatów 16

17 IDZIE PANI JESIEŃ muz. K. Daczka sł. O Pruszkowska (lat 10) 1. Idzie, idzie pani jesień Różne dary w koszu niesie. Ma tam liście piękne, nowe, Bardzo barwne, kolorowe bis 2. I kasztany i żołędzie, Rozsypuje wszędzie, wszędzie. Niesie również jarzębinę Na korale dla dziewczynek bis 3. Wszystko piękne jest i nowe I czerwone i brązowe, No i żółte oczywiście I jest wszędzie uroczyście bis 17

18 JESIEŃ muz. K. Daczka sł. J Czechowicz 1. Szumiał las, śpiewał las, Gubił złote liście, Świeciło się jasne słonko Chłodne a złociste bis 2. Rano mgła w polu szła Wiatr ją rwał i ziębił, Opadały ciężkie grona Kalin i jarzębin bis 3. Każdy zmierzch moczył deszcz, Płakał, drżał na szybkach I tak ładnie mówił tatuś: Jesień gra na skrzypkach bis 18

19 JESIENNA SZARUGA muz. K. Daczka sł. autor nieznany Umiarkowanie 1. Po ugorach jesień człapie, Rozpryskując błoto kałuż. Księżyc chadza w lisiej czapie, Więc i ty berecik załóż bis 19

20 2. Nieprzyjemna roku pora Listopada dni już krótkie. Siąpi z rana i z wieczora, Napawając duszę smutkiem bis 3. Oziminy oszroniałe, Niby suto watowane. Mgły, jak dymy ociężałe, Sennie snują się nad ranem bis 4. Coraz częściej mrozi nocą, Nie zawadzi włożyć szalik. Lecz nas mrozy nie zaskoczą, Dobrze, że jesteśmy cali bis 5. Rąk nie umywajmy zatem, Przynaglani terminami. Trzeba się pożegnać z latem, A przeprosić z kożuchami bis K. Daczka, Kazimierz Dolny, widok z Małego Rynku 20

21 JEŻ muz. K. Daczka sł. autor nieznany 21

22 1. W jamie pod ogromną sosną Ma swój domek tatuś jeż, A na jeżu igły rosną, Ostre igły wzdłuż i wszerz. Jeż rodzinę swoją karmi, Sam by też coś niecoś zjadł, Ale najpierw dla dzieciarni Po śniadanie idzie w sad. Ale najpierw dla dzieciarni, Po śniadanie idzie w sad. 2. Na suchutkim piasku ścieżek Piękne jabłka leżą w krąg. Stanął nad jabłkami jeżyk, Zmartwił się, że nie ma rąk. Ma, co prawda, cztery nóżki, Ale nagle wpadł na myśl: Jeśli wezmę jabłka z dróżki, Nie będę miał, na czym iść, Jeśli wezmę jabłka z dróżki, Nie będę miał, na czym iść, 3. A rodzina czeka głodna, W domu czeka pracy huk... Jeż na ścieżce fiknął kozła, Wbił na kolce dziesięć sztuk. 22

23 Teraz już do domu zmierza, Sroka skrzeczy mu na złość, Lecz rodzina pana jeża, Ma na tydzień jabłek dość. Lecz rodzina pana jeża, Ma na tydzień jabłek dość. K. Daczka, Pejzaż zimowy 23

24 KASZTANY muz. K. Daczka sł. T. Majcher 24

25 1. Mglistym porankiem zawitała jesień, Latawcem z liści pofrunęło babie lato. Kolory złota niesie z sobą wrzesień, I ciężkie chmury gna po niebie wiatr. Korale z jarzębiny, dla miłej nieś dziewczyny, Możesz jej także garść kasztanów dać. W każdym kasztanie jesień rubinem słońce niesie, W każdym kasztanie wiatr jesienny dom swój ma bis 2. Opadły z drzew już liście kolorowe, Złocisty dywan na ulicę kładzie jesień. Wiatr od łez mokry tłucze w szyby okien I babie lato zaginęło gdzieś. Nie ma już dla dziewczyny korali z jarzębiny, Co bursztynowym blaskiem świecą w dal. Kasztanów kolorowych nie szukaj w dzień deszczowy, Swojej dziewczynie możesz tylko uśmiech dać. bis 25

26 KWIATY DLA NAUCZYCIELI muz. K. Daczka sł. T. Śliwiak 26

27 1. Za to, że wiemy dokąd Wisła płynie I gdzie się mieści Tatr najwyższy grzbiet, I jakie nosił król Sobieski imię. Że "rzekę" trzeba pisać przez "er-zet" Dziś wam składamy to najwdzięczniejsze z życzeń A z nim jesienny najpiękniejszy kwiat, I za to wszystko, co jeszcze tajemnicą Przed nami jeszcze wiele szkolnych lat... bis 27

28 2. Za to, że wiemy co Kopernik zdziałał I ile to jest siedem razy trzy Gdzie Rzym, gdzie Krym, gdzie Niedźwiedzica Mała... Że rok ma trzysta sześćdziesiąt pięć dni... Dziś wam składamy... itd. 3. Że tak dokładnie pamiętamy przecież O tym, że woda przy stu stopniach wrze. Że polskie statki płyną z portu Szczecin. Że gdzieś na wieży strażak w trąbkę dmie. Dziś wam składamy... itd. K. Daczka, Kazimierz Dolny, fragment Rynku 28

29 NA WYCIECZKĘ muz. K. Daczka sł. autor nieznany 29

30 1. Na wycieczkę całą zgrają Przedszkolaki wyruszają. Na wycieczkę, na daleką Wyruszają dziś. Trala, lala, la, Trala, lala, la, Wyruszają dziś... bis 2. Idą, idą, maszerują, Śliczne pieśni wyśpiewują. A przed nimi, tam, za rzeką, Gęsty szumi las. Trala, lala, la, Trala, lala, la, Gęsty szumi las... bis 3. To piechurzy mociumpanie, Co pięć kroków każdy stanie. Pięty bolą, nogi pieką, Stopy okrył kurz. Trala, lala, la, Trala, lala, la, Stopy okrył kurz... bis 4. Dwieście kroków, gdy zrobili, Już się strasznie pomęczyli, Krople potu z czoła ciekną. Czas odpocząć już. Trala, lala, la, Trala, lala, la, Czas odpocząć już... bis 30

31 PADA DESZCZYK muz. K. Daczka sł. Cz. Janczarski 1. Pada deszczyk, nie ustaje, raz - dwa - trzy, raz - dwa - trzy, Dzieciom z domu wyjść nie daje, raz - dwa - trzy - raz. Oj da, oj dana, deszczyk pada od rana. Oj da, oj dana, bardzo mokro dziś bis 2. Dosyć spojrzeć na podwórze, raz - dwa - trzy, raz - dwa - trzy, Wszędzie woda i kałuże, raz - dwa - trzy - raz. Oj da, oj dana itd. 3. Ani progu nie przekroczyć, raz - dwa - trzy, raz - dwa - trzy, Żeby nóżek nie zamoczyć, raz - dwa - trzy - raz. Oj da, oj dana itd. 31

32 4. Gdy słoneczko znów zaświeci, raz - dwa - trzy, raz - dwa - trzy, Pobiegają sobie dzieci, raz - dwa - trzy - raz. Oj da, oj dana itd. K. Daczka, Lublin, Wieża Trynitarska 32

33 PIERWSZA KLASA muz. K. Daczka sł. M. Rosińska 33

34 1. Gdy godzina siódma bije, Wstaje każdy pierwszak zuch, Najpierw prędko się umyje, Mydło, szczotki idą w ruch. Klasa pierwsza się nie spóźnia, Chociaż jest najmłodszą z klas. Klasa pierwsza się nie spóźnia, Zawsze w szkole jest na czas... bis 2. Oczyszczone już ubranie, But jak lustro każdy lśni, Jeszcze tylko zjeść śniadanie I do szkoły raz, dwa, trzy. Klasa pierwsza się nie spóźnia... itd. K. Daczka, Kazimierz Dolny, Zamkowa Góra 34

35 POGODNA JESIEŃ muz. K. Daczka sł. H. Bechlerowa 1. Chodzi po lesie pogodna jesień, Rozchyla niskie gałęzie. Liczy na ścieżkach spadłe orzeszki, Liczy na dębach żołędzie... bis 35

36 2. I na mchu siada, z klonami gada, Z brzozą w złocistej sukience, A wiewióreczka do uszka szepce, Gdzie jest orzeszków najwięcej... bis 3. Chodzi po lesie pogodna jesień, Za nią podąża listopad. Liliowe wrzosy wpina we włosy I listek co z dębu opadł... bis K. Daczka, Lublin, fragment Starego Miasta 36

37 PORY ROKU muz. K. Daczka sł. Cz. Janczarski 1. Przyszła do nas wiosna W kolorowych kwiatach. Nad majową łąką Barwny motyl lata. Dobrze, że jest wiosna, Wiosna cieszy nas. 37

38 Słonko grzeje mocno, Już na lato czas! I raz, i dwa, dwa, i raz! Słonko grzeje mocno Już na lato czas!... bis 2. Przyszło do nas lato I pogodą darzy, Budujemy zamki W złotym piasku plaży. Dobrze, że jest lato, Lato cieszy nas. Sady się rumienią, Już na jesień czas. I raz, i dwa, dwa, i raz! Sady się rumienią, Już na jesień czas!... bis 3. Przyszła do nas jesień, Borowiki rosną, Pękają kasztany, Co to kwitły wiosną. Dobrze, że jest jesień, Jesień cieszy nas. Płyną ciężkie chmury, Już na zimę czas. I raz, i dwa, dwa, i raz! Płyną ciężkie chmury, Już na zimę czas!... bis 4. Przyszła do nas zima, Śnieg przyprószył pole, Pędzą z góry sanki I już są na dole. Dobrze, że jest zima, Chociaż mroźna, zła, 38

39 Dobrze, że ten roczek, Cztery pory ma. I raz, i dwa, dwa, i raz! Dobrze, że ten roczek, Cztery pory ma!... bis K. Daczka, Kazimierz Dolny, Fara 39

40 ROZSTANIE Z LATEM muz. K. Daczka sł. H. Łochocka 40

41 1. Jeszcze nam w głowie plan wycieczek, Jeszcze nam w ustach smak porzeczek, Jeszcze nam w oczach łąki skoszone, A tu już brzmi szkolny dzwonek... Żal nam słonecznej swobody, Piasku i łódki i wody, Żal wakacyjnej przygody, Minął zielony czas. Żal nam górskiego strumienia, Żal nam leśnego półcienia, A więc do zobaczenia, Lato połączy nas... bis 2. Jeszcze namioty niezłożone, Jeszcze ogniska tli się płomień, A już dookoła w kropelkach rosy Zakwitły liliowe wrzosy. Żal nam słonecznej swobody... itd. 41

42 3. Nowy rok szkolny w okno puka, Zjawia się książka i nauka, Trwałe przyjaźnie, heca niejedna... Dobrze nam w szkole! A jednak... Żal nam słonecznej swobody... itd. K. Daczka, Lublin, Brama Grodzka 42

43 RÓŻOWE KWIATY muz. K. Daczka sł. ze Świerszczyka (1967 r.) 1. Te różowe kwiaty Są dla naszej pani, By dziś pięknie kwitły, By dziś pięknie kwitły I pachniały dla niej... bis 2. A te ptaszki będą Dla naszego pana. By mu dziś wesoło, By mu dziś wesoło Śpiewały od rana... bis 43

44 3. Litery zaś czarne Niech się w złote zmienią I dodadzą blasku, I dodadzą blasku Tym naszym życzeniom... bis K. Daczka, Kazimierz Dolny, Krzywe Koło 44

45 SŁONKO JESIENNE muz. K. Daczka sł. autor nieznany 45

46 1. Słonko jesienne ślicznie tak świeci I niby w lipcu mocno nas pali. Prędzej, hej, prędzej śpieszcie się, dzieci, Kasztany będziemy zbierali. Wietrzyku milutki, wietrzyku kochany, Postrącaj, postrącaj, brązowe kasztany, Bo każdy z kasztanów jest jak malowany, Piękny jest każdy z nich... bis 2. Wietrzyk jak dobra niania staruszka Do snu kołysze swoje kasztanki, Rzewną piosenkę szepce do uszka W te ciche, jesienne poranki. Wietrzyku milutki... itd. 3. Kiedy słoneczko mocniej przygrzeje I blaski swoje wkoło rozsieje, Wtedy kasztanek szybciej dojrzewa I spada na ziemię wprost z drzewa. Wietrzyku milutki... itd. K. Daczka, Janowiec, Ruiny zamku 46

47 STARY WALC muz. K. Daczka sł. autor nieznany 47

48 1. Tam w lesie radosna piosenka Wśród konarów drzew cichuteńko drga, To leśne ludki tam wiodą, Dla nich cały las walca gra. Spod drzewa tuż do krzaczka, tam, W wesołym tańcu mknie, A w leśnej gęstwinie elf im gra, I promiennym blaskiem słońce śle... bis. 2. Świat cały w uśmiechu tonie, O jak dobrze nam, o jak miło nam! To leśne ludki śpiewają I wiruje walc, stary walc. Posłuchaj cyt... jak dziwny głos W piosence lasu drży. A z dala szemrze cichutko wrzos, Leśnych ludków chór ciągle brzmi... bis 48

49 WIEWIÓRKI muz. K. Daczka sł. B. Ostrowska 1. Wiewiórki młode dwie Na sośnie się spotkały: - Jak pani spędza dnie? Co robi przez dzień cały?... bis 49

50 2. Ja skaczę cały dzień, Cieszę się ciepłym słonkiem, Lub śpię, zaszyta w cień, Nakrywam się ogonkiem... bis 3. A proszę pani ja Gromadzę wciąż zapasy Na czas, gdy zima zła Pokryje śniegiem lasy... bis K. Daczka, Stara stodoła we wsi Dobre 50

51 W JESIENNYM PARKU muz. K. Daczka sł. Cz. Janczarski 51

52 1. W jesiennym parku Ileż kolorów Wśród lip, kasztanów, Klonów, jaworów! W jesiennym parku Ileż szelestu, Kiedy wracamy Ścieżką po zmierzchu! Pam pa-ra-ra, pam pa-ram. Pam pa-ram, pam pa-ram. Pam pa-ra-ra, pam pa-ram, Pam pa-ram, pa-ra-ra-ram bis 2. Coś tam się skrada, Coś szepcze cicho To wiatr, co rano Przyleciał znikąd. W jesiennym parku Ileż jest cieni! Wśród rdzawych liści Suną po ziemi. Pam pa-ra-ra, pam pa-ram...itd. 3. W jesiennym parku Pod lipą, klonem Wszystko jest wkoło Jakby zmyślone. Wśród tych kolorów, Szelestów, cieni Słuchamy bajki Pięknej jesieni. Pam pa-ra-ra, pam pa-ram...itd. 52

53 53