Siwa Polana Szlaki turystyczne

Transkrypt

1 Siwa Polana położona na wysokości m n.p.m. śródleśna polana u wylotu Doliny Chochołowskiej, na obrzeżu Tatr Zachodnich w mikroregionie zwanym Rowem Kościeliskim. Znajduje się w odległości 1 km od skrzyżowania dróg w Roztokach, przez które przebiega droga Zakopane Witów Czarny Dunajec. Od skrzyżowania prowadzi do niej wąska asfaltowa droga. Przy drodze domy z noclegami dla turystów, gazdówka. Na polanie wiosną zakwitają krokusy, a jesienią zimowit jesienny. Siwa Polana jest najniższym miejscem, gdzie naturalnie występuje bardzo rzadka i piękna roślina tatrzańska pełnik siedmiogrodzki. Na południowym końcu polany, przy drodze skałka i pamiątkowy nagrobek w miejscu, gdzie 27 grudnia 1939 r. gestapo rozstrzelało 9 Polaków. Podczas drugiej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski 23 czerwca 1983 r. na Siwej Polanie lądował helikopter papieski. Na pamiątkę tego górale odnowili istniejący wmurowany w kamień krzyż żelazny z początków XIX wieku i zamieścili na nim tabliczkę upamiętniającą to wydarzenie. Znajduje się on środku polany, po lewej stronie drogi. Siwa Polana, dawniej koszona i intensywnie wypasana, obecnie jest w dalszym ciągu użytkowana pastersko, prowadzi się tutaj kulturowy wypas owiec i bydła, można kupić oscypki i bundz. Stoi na niej kilka stylowych szałasów, bacówka i dom mieszkalny i zabudowania gospodarcze. Na pierwszy plan obecnie wysuwa się jednak jej znaczenie turystyczne. Jest punktem początkowym zwiedzania Doliny Chochołowskiej. Można do niej dojechać samochodem lub busem. Dalej obowiązuje zakaz wjazdu pojazdów zmechanizowanych. Na polanie jest płatny parking, końcowy przystanek busów, wypożyczalnia rowerów górskich, bufety, karczma, sklepik, kolejka Rakoń i punkt sprzedaży biletów wstępu do parku narodowego. Bilety sprzedaje tutaj nie TPN, lecz Wspólnota Leśna Uprawnionych Ośmiu Wsi z siedzibą w Witowie, do której należy obszar Doliny Chochołowskiej i Lejowej. Dalej wędrować można: pieszo. Czas przejścia: do Chochołowskiej Polany (7,5 km) 1:55 h kolejką turystyczną Rakoń, która kursuje co pół godziny i dojeżdża do polany Huciska rowerem. Działa wypożyczalnia rowerów, którymi można dojechać dalej niż kolejką traktorową, bo do leśniczówki bryczką góralską, którą można dojechać jeszcze dalej do samej Polany Chochołowskiej. górnym skrajem polany, na obrzeżach lasu prowadzi zielony szlak z Kir obok wylotu Doliny Lejowej na południowo-zachodni skraj Siwej Polany, gdzie łączy się z asfaltową drogą wchodzącą na teren TPN i prowadzi dalej dnem Doliny Chochołowskiej do schroniska PTTK na Polanie Chochołowskiej. Szlak jest przedłużeniem Drogi pod Reglami. Czas przejścia z Kir na Siwą Polanę: 50 min w obie strony Czas przejścia z Siwej Polany do schroniska: 1:55 h, 1:30 h Czas przejścia szosą od połączenia ze szlakiem do parkingu i punktu opłat: 15 min w obie strony

2 Schronisko Górskie PTTK na Polanie Chochołowskiej im. Jana Pawła II Schronisko na Polanie Chochołowskiej (1 146 m npm) jest najlepszą bazą noclegową do wypadów w Tatry Zachodnie. Położone w Dolinie Chochołowskiej, której wylot znajduje się ok 10 km od Zakopanego. To największa dolina w Tatrach, zajmującej ponad 35 km2, pokrytej lasem świerkowym, która najpiękniej wygląda wiosną, kiedy kwitną krokusy, a na halach rozpoczyna się wypas owiec. Miejsce budowy nowego schroniska wybrano bardzo starannie. Podczas wizji lokalnej w 1928 r. wybrano południowy kraniec Polany Chochołowskiej, która zasłynęła już z wielkich walorów narciarskich. W 1931 r. w nie wykończonym jeszcze schronisku można było już nocować, a oficjalne otwarcie miało miejsce w 1932 r. Obszerny drewniany budynek został osadzony na kamiennej podmurówce. Posiadał stylowe wnętrze o prawdziwie górskim charakterze. Komfort schroniska wzrósł znacznie w 1935 r. po zainstalowaniu centralnego ogrzewania. Schronisko było bardzo popularne od samego początku swojego istnienia, zwłaszcza w zimowe wieczory było tu rojno i gwarno. Schronisko spłonęło niemal w ostatnich dniach wojny w bardzo dramatycznych okolicznościach. W latach w dolinie stacjonowały oddziały partyzantów polskich i radzieckich. Po krwawej bitwie 8 grudnia 1944 r. z oddziałami hitlerowskimi jaka się rozegrała w Dolinie Zuberskiej, część oddziałów przeszła do Doliny Chochołowskiej i tu się zakwaterowała. Z początkiem stycznia Niemcy natarli na partyzantów, paląc po drodze szałasy. W czasie walk, od pocisków artyleryjskich schronisko zapaliło się i spłonęło. Po wojnie jedynym punktem oparcia w tej części Tatr stało się schronisko Blaszyńskich po Zawiesitą w rejonie Wyżniej Bramy Chochołowskiej funkcjonujące od 1946 r. Posiadało 35 miejsc dla turystów, gospodę dla turystów i elektryczność. Schronisko prowadzone było do 1966 r., a w 1973 r. przejęte zostało przez TPN. Przez kilka lat jeszcze prowadziło działalność noclegową, w końcu jednak zostało zmienione na leśniczówkę. Istnieje do dziś. Do budowy obecnego schroniska w miejscu starego przystąpiono w 1951 r. z inicjatywy Polskiego Związku Narciarskiego. Do użytku turystów oddano je w 1953 r. projekt budynku opracował Anna Górska, wykorzystując motywy regionalne. Niedaleko schroniska wybudowano w roku 1955 pierwszą w Tatrach elektrownię wodną, wykorzystującą wody Jarząbczego Potoku. Zniknęły więc hałaśliwe spalinowe agregaty prądotwórcze. Projekt i wyposażenie elektrowni wykonano w Austrii, gdzie wiele schronisk korzysta z tego typu urządzeń.

3 Z Zakopanego dojechać można licznymi busami do Siwej Polany. Od tego miejsca Dolina Chochołowska jest zamknięta dla ruchu pojazdów zmechanizowanych. Na Siwej Polanie płatny parking. Dalej przemieszczać się można: pieszo. Czas przejścia: do Polany Chochołowskiej 2:05 h kolejką "Rakoń", która kursuje co pół godziny i dojeżdża do Polany Huciska rowerem. Działa wypożyczalnia rowerów, którymi można dojechać dalej niż kolejką traktorową, bo do leśniczówki bryczką góralską, którą można dojechać jeszcze dalej do samej Polany Chochołowskiej Za wstęp na dolinę, podobnie jak w całych Tatrach, pobierane są kilkuzłotowe opłaty. Dolina Chochołowska Wyżnia zachodnie odgałęzienie górnej części Doliny Chochołowskiej, rozpoczynające się nieco powyżej Polany Chochołowskiej i ciągnące się po główną grań Tatr Zachodnich. W dolnej części dolina jest porośnięta lasem świerkowym. Istnieje w nim zarastająca już Polana Chochołowska Wyżnia. Dawniej była ona wypasana i stały na niej szałasy, zwane sołtysimi. Zimą 1944/45 r. mieścił się w nich sztab partyzantów radzieckich kpt. Tichonowa. Dolina wyrzeźbiona została przez lodowiec. Górna jej część pod granią główną to kocioł lodowcowy, ograniczony z 3 stron ścianami i stromymi zboczami Wołowca, Łopaty, Czerwonego Wierchu. Wznoszą się one na wysokość m ponad zawalone piargami i blokami morenowymi i porastające kosówką dno kotła. Od północnej strony kocioł ten zablokowany jest wzniesieniem Kopy (1596 m). Ze znajdującego się pod nim progu skalnego wypływa kilka źródeł. Dają one początek Wyżniemu Chochołowskiemu Potokowi. Doliną prowadzi zielony szlak turystyczny, który został wyznakowany w 1901 r., jako pierwszy w Dolinie Chochołowskiej. Wyprowadza on kamienną kotliną pomiędzy Wołowcem i Rakoniem (zwaną Szeroką Ulicą) w rejon niewielkiej przełęczy Zawracie pomiędzy grzbietami tych szczytów. Opadające do Doliny Chochołowskiej Wyżniej wschodnie zbocza Rakonia, zwane Długim Upłazem, były dawniej wypasane. zielony z Polany Chochołowskiej poprzez Dolinę Chochołowską Wyżnią na grzbiet Wołowca, gdzie krzyżuje się ze szlakiem niebieskim. Czas przejścia: 2:30 h, 2 h Zawracie położona na wysokości 1863 m płytka przełęcz pomiędzy Wołowcem (2064 m) a Rakoniem (1879 m) w północnej grani Wołowca w Tatrach Zachodnich. Przez grań tę przebiega granica polsko-słowacka i Wielki Europejski Dział Wodny między zlewniami Morza Czarnego i Bałtyku. Wschodnie stoki spod przełęczy Zawracie opadają do Doliny Chochołowskiej Wyżniej, zachodnie do Doliny Rohackiej, tuż ponad Bufetem Rohackim i jeziorkiem Czarna Młaka. Przez Zawracie prowadzi niebieski szlak turystyczny. Dołącza do niego zielony szlak turystyczny z Doliny Chochołowskiej Wyżniej, ale nie na samej przełęczy Zawracie, lecz w odległości 400 m na południe od niej. Rejon przełęczy jest trawiasty, porośnięty głównie sitem skuciną. Z obydwu stoków spod przełęczy schodzą lawiny, szczególnie duże do Doliny Rohackiej.

4 niebieski szlak, prowadzący granią z Grzesia przez Długi Upłaz i Rakoń na szczyt Wołowca. Czas przejścia z Grzesia na Rakoń: 1:10 h, z powrotem 1 h Czas przejścia z Rakonia na Wołowiec: 35 min, 30 min Wołowiec (słow. Volovec) szczyt w Tatrach Zachodnich o wysokości 2064 m. Topografia Wołowiec jest zwornikiem dla trzech grani: od wschodu grani głównej z Jarząbczym Wierchem i Łopatą, od południowej strony grani głównej z Rohaczami oraz biegnącej w północnym kierunku bocznej północnej grani Wołowca przez Rakoń i Grzesia do Bobrowca. Ten jeden z najwyższych szczytów polskiej części Tatr Zachodnich wznosi się nad dolinami: Chochołowską, Rohacką i Jamnicką. Od Rohacza Ostrego oddziela go Jamnicka Przełęcz (1908 m), od Łopaty Dziurawa Przełęcz (1827 m), od Rakonia przełęcz Zawracie (1863 m). Opis Kopulasty masyw zbudowany z silnie zdeformowanych skał metamorficznych (alaskity i mylonity) został w plejstocenie podcięty z trzech stron przez lodowiec. Stale przebywają na nim kozice, a piarżyska po północnej stronie szczytu zamieszkują świstaki. Wysokość szczytu dokładnie zmierzono już w 1820 r., a sam szczyt był ważnym punktem triangulacyjnym. Dawniej stoki Wołowca były wypasane, te położone na polskiej stronie wchodziły w skład Hali Chochołowskiej. Z rzadkich w Polsce gatunków roślin stwierdzono występowanie takich gatunków, jak: mietlica alpejska, saussurea wielkogłowa, turzyca Lachenala, ukwap karpacki, wierzba szwajcarska. Z dość obszernego i płaskiego wierzchołka roztacza się bardzo rozległy widok. Janusz Chmielowski w 1898 pisał: Widok ze szczytu Wołowca jest nadzwyczaj interesujący (...), ku południowemu zachodowi wachlarzowato rozłożona grupa urwistych Rohaczów (...), ku wschodowi Tatry Wysokie przedstawiające się jakby olbrzymia wyspa skalista.... Na północno-zachodnim horyzoncie widoczna jest Babia Góra. W zachodnim kierunku widok na leżące poniżej Rohackie Stawy. Przez polskich pasterzy szczyt ten nazywany był przeważnie Hrubym Wierchem. Taką nazwę tego szczytu podaje Ludwik Zejszner, który utrzymywał stałe kontakty z ludnością góralską. Słowaccy pasterze nazywali go Wołowcem i ta nazwa zwyciężyła, gdyż znalazła się na mapach sporządzonych przez austriackich kartografów. Z map tych nazwę wzięli polscy badacze Tatr i turyści, od nich przewodnicy zakopiańscy, którzy ją rozpowszechnili. Pierwsze odnotowane zimowe wejście zostało dokonane przez węgierskich taterników w 1906 roku Imre Barczę z towarzyszem.

5 Przez szczyt przechodzą dwa szlaki turystyczne, trzeci dołącza do niebieskiego na północnym grzbiecie niebieski szlak, prowadzący boczną granią z Grzesia przez Długi Upłaz i Rakoń na Wołowiec, a dalej wspólnie z czerwonym na Jamnicką Przełęcz i do Doliny Jamnickiej. Czas przejścia z Grzesia na Wołowiec: 1:45 h, 1:30 h Czas przejścia z Wołowca do rozdroża w Dolinie Jamnickiej: 1:35 h, 2:05 h czerwony szlak biegnący główną granią, prowadzący z Rohaczy przez Smutną Przełęcz na Wołowiec (od Jamnickiej Przełęczy razem z niebieskim), a dalej wzdłuż granicy na Łopatę, Jarząbczy Wierch i Kończysty Wierch. Czas przejścia z Rohacza Ostrego na Wołowiec: 1:05 h, z powrotem 1:00 h Czas przejścia z Wołowca na Jarząbczy Wierch: 2:00 h, z powrotem 1:45 h zielony szlak z Polany Chochołowskiej przez Dolinę Chochołowską Wyżnią, wyprowadzający na grzbiet pomiędzy Rakoniem a Wołowcem. Stąd dalej szlakiem niebieskim. Czas przejścia: 2:40 h, 2:05 h Szlaki wejściowe (oprócz szlaku przez Rohacze) są pozbawione większych trudności, natomiast wymagają pokonania stosunkowo dużej odległości i różnicy wzniesień. Na szczycie odbywa się masowy ruch turystyczny, szczególnie od strony słowackiej co jest efektem wybudowania w latach szosy Zuberzec Zwierówka, która dochodzi do stóp Rakonia i Wołowca. Skutkiem tego jest tzw. erozja turystyczna wokół szczytu. Jarząbczy Wierch lub po prostu Jarząbczy (słow. Hrubý vrch) szczyt w potężnej grani Otargańców w słowackich Tatrach Zachodnich, sąsiadujący w tej grani z Raczkową Czubą (2194 m). Znajduje się tuż powyżej (ok. 100 m na południe) grani głównej, pomiędzy Kończystym Wierchem (2002 m), od którego oddzielony jest Jarząbczą Przełęczą (1954 m), a Łopatą (1958 m), oddzielony od niej Niską Przełęczą (1831 m). Po szczytach tych i przełęczach biegnie granica polsko-słowacka. Właściwy wierzchołek Jarząbczego Wierchu znajduje się na słowackiej stronie, granica państwowa biegnie bowiem granią główną, przez niższy jego wierzchołek. Jarząbczy Wierch wznosi się ponad dolinami: Jarząbczą (po polskiej stronie), Jamnicką i Raczkową (po słowackiej stronie). U podnóży jego urwistych wschodnich zboczy w Dolinie Raczkowej znajdują się trzy Raczkowe Stawy. Zbocza zachodnie są nieco łagodniejsze, wybitnie kamieniste i występują na nich charakterystyczne rowy na 4 poziomach. Z obydwu tych zboczy zimą osuwają się potężne lawiny. Zbocza północne to urwiste ściany stromo opadające do Jarząbczej Równi.

6 Jest to wyniosły szczyt zbudowany z granodiorytów rohackich. Właściwy wierzchołek ma wysokość 2137 m n.p.m. Prowadzi na niego zielony szlak turystyczny. Z rzadkich w Polsce roślin występuje na Jarząbczym Wierchu rutewnik jaskrowaty i jarząb nieszpułkowy. Nazwa pochodzi od góralskiego rodu Jarząbków. Na mapie Baltazara Hacqueta z 1796 r. oznaczony był jako Iarszembina. Pierwszym zdobywcą szczytu był najprawdopodobniej szwedzki przyrodnik Göran Wahlenberg, który w 1813 r. pomierzył jego wysokość. Pierwsze wejście zimowe narciarze Zakopiańskiego Oddziału Narciarzy w 1910 r. Ze szczytu rozległe widoki, szczególnie dobrze widać stąd pobliskie Rohacze, Starorobociański Wierch, Bystrą z Zadnią Kopą i masyw Barańca. Poniżej szczytu, w głównej grani na zachód od wierzchołka, łączą się na chwilę dwa szlaki i rozdzielają znów na północ od szczytu: czerwony szlak graniczny, prowadzący główną granią z Wołowca przez Łopatę na niższy wierzchołek Jarząbczego Wierchu, a dalej przez Kończysty Wierch na Starorobociański Wierch i dalej do Pyszniańskiej Przełęczy. Szlak nie przechodzi przez właściwy wierzchołek góry. Czas przejścia z Wołowca na Jarząbczy Wierch: 2 h, 1:45 h Czas przejścia z Jarząbczego Wierchu na Kończysty Wierch: 30 min, z powrotem 40 min zielony szlak, biegnący po słowackiej stronie z rozdroża w Dolinie Jamnickiej na niższy wierzchołek góry, a stąd dalej na południe przez właściwy wierzchołek góry, Raczkową Czubę i całą grań Otargańców do rozdroża Niżnia Łąka. Czas przejścia od rozdroża na graniczny wierzchołek Jarząbczego Wierchu: 1:35 h, 1:15 h Czas przejścia z granicznego wierzchołka na Raczkową Czubę: 45 min, z powrotem 35 min Czas przejścia z granicznego wierzchołka do Niżniej Łąki: 3:40 h ( 4:20 h) Kończysty Wierch (słow. Končistá), dawniej nazywany Kończystą nad Jarząbczą szczyt o wysokości 2002 m n.p.m. w Tatrach Zachodnich, leżący w grani głównej Tatr, pomiędzy Starorobociańskim Wierchem, oddzielony od niego Starorobociańską Przełęczą (1975 m), i Jarząbczym Wierchem, od którego oddziela go Jarząbcza Przełęcz (1954 m). Przez szczyty te i przełęcze biegnie granica polsko-słowacka. Kończysty Wierch jest szczytem zwornikowym w kierunku północnym odchodzi od niego północna grań Kończystego Wierchu, w której wyróżnia się szczyt Czubika (oddzielony od Kończystego Wierchu Dudową Przełęczą) i Trzydniowiański Wierch. Grań ta oddziela od siebie doliny: Starorobociańską i Jarząbczą. Od południowej strony Kończysty Wierch wznosi się nad Doliną Zadnią Raczkową. Zbudowany jest ze skał krystalicznych, głównie graniodiorytów rohackich. Kopulasty wierzchołek porośnięty jest niską murawą z sitem skuciną. Od północnego wschodu jego stoki (Nieskorniaki), sąsiadujące ze stokami Czubika, podcięte są niewielkim kotłem

7 lodowcowym zwanym Dudową Kotliną, leżącym w górnej części Doliny Starorobociańskiej. Znajduje się w nim kilka niewielkich Dudowych Stawków. Grań pomiędzy Kończystym Wierchem a Starorobociańskim Wierchem jest w charakterystyczny sposób rozdwojona, znajduje się w niej podłużny rów grzbietowy. Nazwa szczytu występuje już na mapach z 1796 r. jako Koncisti. Szczyt może być mylony ze szczytem w Tatrach Wysokich Kończystą gdyż ich słowackie nazwy są identyczne. Na szczycie krzyżuje się kilka szlaków turystycznych: czerwony biegnący główną granią od Wołowca przez Łopatę i Jarząbczy Wierch na Kończysty Wierch, stąd dalej na Starorobociański Wierch i przełęcz Liliowy Karb. Czas przejścia z Wołowca na Kończysty Wierch: 2:15 h, z powrotem 2:15 h Czas przejścia z Kończystego Wierchu na Liliowy Karb: 1:15 h, z powrotem 1:15 h zielony poniżej wierzchołka Czubika na Trzydniowiański Wierch. Czas przejścia: 45 min, 1 h kilkadziesiąt metrów na wschód od wierzchołka na stronę słowacką odchodzi z przełęczy żółty szlak, biegnący Doliną Zadnią Raczkową przez Polanę pod Klinem, a dalej Doliną Raczkową do Niżniej Łąki w Dolinie Wąskiej. Czas przejścia: 3:15 h, 4:20 h Starorobociański Wierch, dawniej: Klin, Wysoki Wierch (słow. Klin, Vysoký vrch) najwyższy szczyt w polskiej części Tatr Zachodnich (2176 m n.p.m.) i jeden z najwyższych szczytów Tatr Zachodnich. Topografia Starorobociański Wierch leży w grani głównej Tatr, po której biegnie granica polskosłowacka. Od sąsiedniego w tej grani na zachód szczytu Kończystego Wierchu oddzielony jest Starorobociańską Przełęczą. W kierunku na wschód sąsiaduje z niewybitnym szczytem zwanym Siwym Zwornikiem, oddzielony od niego Gaborową Przełęczą. Starorobociański Wierch góruje ponad dolinami: Starorobociańską, Zadnią Raczkową i Gaborową. Jego wierzchołek to krótka grań o przebiegu południkowym, która jak klin wciska się pomiędzy Dolinę Gaborową i Raczkową (stąd też pochodzi słowacka nazwa tej góry Klin). W grani głównej pomiędzy Starorobociańskim Wierchem a Starorobociańską Przełęczą znajduje się niewysoki, nienazwany wierzchołek. Pomiędzy nim a Kończystym Wierchem grań rozcięta jest długim na kilkaset metrów rowem grzbietowym kilkumetrowej głębokości. Opis szczytu Starorobociański Wierch ma kształt piramidy, a jego stoki mają kamienisty charakter. Zbudowany jest z białych granitów i łupków krystalicznych. Nad górną częścią Doliny

8 Starorobociańskiej wznosi się na ok. 500 m, a stoki podcięte są stromym urwiskiem, tzw. Wielkimi Jamami, poniżej których znajdują się Zagony. Rudziejące już w połowie lata pędy situ skuciny nadają górze czerwonawe zabarwienie. Ze stromych i trawiastych zboczy Starorobociańskiego Wierchu schodzą w zimie potężne lawiny. Historia Polska nazwa szczytu pochodzi od dawnej Hali Stara Robota, położonej w Dolinie Starorobociańskiej, która jest największym z odgałęzień Doliny Chochołowskiej. Nazwa stara robota oznacza nieczynne wyrobiska w dolinie tej wydobywano rudę żelaza prawdopodobnie już w XVI wieku. W dokumentacji górniczej notowany jest w Za pierwszego zdobywcę szczytu uważa się szwedzkiego przyrodnika Görana Wahlenberga, który w 1813 pomierzył jego wysokość. Pierwsze wejście zimowe narciarze ZON w 1910 r. biegnący główną granią Tatr odcinek szlaku czerwonego od Kończystego Wierchu poprzez Starorobociański Wierch na Liliowy Karb. Czas przejścia z Kończystego Wierchu na Starorobociański Wierch: 40 min, z powrotem 30 min Czas przejścia ze Starorobociańskiego Wierchu na Liliowy Karb: 25 min, z powrotem 35 min Na Starorobociański Wierch wejść można różnymi trasami. Najbardziej popularne od polskiej strony to: od schroniska PTTK na Hali Ornak przez Iwaniacką Przełęcz, Ornak i Siwą Przełęcz. 4:30 h ( 3:40 h) ( 2:50 h) ( 3:50 h) ( 3:10 h) z Doliny Chochołowskiej przez Dolinę Starorobociańską i Siwą Przełęcz. 3:45 h z Doliny Chochołowskiej przez Iwaniacką Przełęcz, Ornak i Siwą Przełęcz. 4:45 h z Doliny Chochołowskiej przez Trzydniowiański Wierch i Kończysty Wierch. 4 h Znajdujący się niemal w połowie łańcucha Tatr i górujący nad innymi w okolicy górami Starorobociański Wierch jest doskonałym punktem widokowym. Panorama z jego szczytu obejmuje zarówno Tatry Zachodnie, jak i Wysokie. Szczególnie imponująco wyglądają stąd: Bystra z Błyszczem, Kamienista, Ciemniak, Rohacze.

9 Starorobociańska Przełęcz (słow. Račkovo sedlo) przez Słowaków nazywana Raczkową Przełęczą przełęcz w Tatrach Zachodnich, leżąca na wysokości 1975 m n.p.m. w grani głównej Tatr pomiędzy Starorobociańskim Wierchem (2176 m n.p.m.) a Kończystym Wierchem (2002 m n.p.m.). Biegnie przez nią granica polsko-słowacka. Przełęcz znajduje się w grani z długim rowem grzbietowym pośrodku. Od południowej, słowackiej strony zbocze opada łagodnie do Doliny Raczkowej z widocznymi niedaleko pod przełęczą Raczkowymi Stawami. Od północnej, polskiej strony zbocze podcięte jest urwistymi ścianami Gładkiej Uboczy. Rejon przełęczy zbudowany ze skał krystalicznych i porośnięty niską murawą z bliźniczką psią trawką i sitem skuciną, którego rudziejące pędy zabarwiają stoki na czerwonawy kolor. Słowacka nazwa przełęczy to Račkovo sedlo, co powoduje problemy z nazewnictwem w tym rejonie Tatr. Po polsku Raczkową Przełęczą dawniej nazywano pobliskie przełęcze: Gaborową Przełęcz i Liliowy Karb. Dzięki wprowadzeniu nowych nazw obecnie sytuacja nie stwarza już kłopotów. Skrzyżowanie szlaków turystycznych: czerwony główną granią z Wołowca przez Łopatę, Kończysty Wierch, Starorobociańską Przełęcz i dalej na Starorobociański Wierch i przełęcz Liliowy Karb. Czas przejścia z Wołowca na Starorobociańską Przełęcz: 2:20 h, z powrotem 2:20 h Czas przejścia z przełęczy na Starorobociański Wierch: 40 min, 30 min żółty (po słowackiej stronie) przez Dolinę Raczkową do Niżniej Łąki w Dolinie Wąskiej. Czas przejścia: 3:15 h, 4:20 h Siwa Przełęcz niewielka przełęcz w grzbiecie Ornaku pomiędzy jego ostatnim na południe szczytem Kotłową Czubą (1840 m) a granią Siwych Turni w Tatrach Zachodnich. Przełęcz położona jest na wysokości 1812 m n.p.m. i ma postać długiego, trawiastego grzbietu. Rozdziela on Dolinę Pyszniańską (górne odgałęzienie Doliny Kościeliskiej) od Doliny Starorobociańskiej (górne odgałęzienie Doliny Chochołowskiej). Z przełęczy i całego grzbietu Ornaku roztaczają się rozległe widoki, zarówno na Tatry Wysokie, jak i Zachodnie. Szczególnie okazale prezentuje się stąd Kamienista, Błyszcz z Bystrą i Starorobociański Wierch. Jest to też doskonałe miejsce do podziwiania niedostępnych dla turystów rejonów Doliny Pyszniańskiej i Tomanowej. Widoczny jest Smreczyński Staw. Poniżej przełęczy, na wschodnich stokach Ornaku dostrzec można niewielkie Siwe Stawki, położone w Siwej Kotlince. Rejon przełęczy porasta niska murawa z z sitem skuciną, którego rudziejące pędy zabarwiają już w połowie lata stoki na czerwonawy kolor. W murawie zakwitają liczne gatunki granitolubnych roślin alpejskich, np. dzwonek alpejski, kuklik górski. Obszar przełęczy i całe stoki Ornaku były niegdyś wypasane. Pojawiające się po zaprzestaniu wypasu kępy kosodrzewiny wskazują, że wkrótce cały ten obszar straci charakter hali górskiej i stanie się piętrem kosówki.

10 Nazwę przełęczy wymyślił w 1910 r. Mariusz Zaruski. Na Siwej Przełęczy znajduje się krzyżówka szlaków turystycznych: czarny szlak na przełęcz, prowadzący z Doliny Chochołowskiej (początek przy leśniczówce) Doliną Starorobociańską przez Starorobociańską Polanę, Starorobociańską Rówień i Żleb pod Pyszną. Czas przejścia: 2:30 h, 2 h zielony szlak biegnący z Iwaniackiej Przełęczy przez cały grzbiet Ornaku, Siwą Przełęcz i Siwe Turnie na przełęcz Liliowy Karb. Czas przejścia z Iwaniackiej Przełęczy na Siwą Przełęcz: 2 h, z powrotem 1:40 h Czas przejścia z Siwej Przełęczy na Liliowy Karb: 20 min, 15 min Wyżnia Brama Chochołowska (pod Zawiesistą) ciasne, zbudowane z dolomitów wrota skalne w Dolinie Chochołowskiej w Tatrach Zachodnich. Znajdują się na wysokości ok m n.p.m., na odcinku pomiędzy Polaną pod Jaworki a leśniczówką TPN (dawne schronisko Blaszyńskich). Utworzone są przez czoła grzbietów Kominiarskiego Wierchu i Bobrowca (tzw. Chochołowskie Czoła), w których Chochołowski Potok wyżłobił wąwóz. Część jego wód zanika tutaj w ponorze, płynąc podziemnymi, wymytymi w skale szczelinami, wypływa dopiero niżej w Wywierzysku Chochołowskim. W stromych ścianach Bobrowca (po zachodniej stronie) znajduje się największa jaskinia Doliny Chochołowskiej Szczelina Chochołowska oraz kilka mniejszych jaskiń. Wyżnia Brama Chochołowska znajduje się niemal dokładnie w odległości 1 km od dolnego zwężenia Niżniej Bramy Chochołowskiej. Powyżej Wyżniej Bramy Chochołowskiej dolina rozwidla się; ku wschodowi odgałęzia się od niej Dolina Starorobociańska, główna zaś oś doliny skręca w kierunku południowo-zachodnim. zielony szlak z Siwej Polany przez polanę Huciska na Polanę Chochołowską. Czas przejścia z parkingu na Siwej Polanie do schroniska na Polanie Chochołowskiej: 2:10 h, 1:45 h. Od Siwej Polany do Wyżniej Bramy Chochołowskiej ok. 1:25 h.