Rok akademicki: 2014/2015 Kod: HKL s Punkty ECTS: 4. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Transkrypt

1 Nazwa modułu: Religioznawstwo Rok akademicki: 2014/2015 Kod: HKL s Punkty ECTS: 4 Wydział: Humanistyczny Kierunek: Kulturoznawstwo Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 4 Strona www: Osoba odpowiedzialna: prof. dr hab. Pasek Zbigniew (pasek@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: prof. dr hab. Pasek Zbigniew (pasek@agh.edu.pl) dr Kurpiewski Wiesław (wieslaw.kurpiewski@agh.edu.pl) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Uczestnicy kursu zdobędą wiedzę o zróżnicowaniu religinym współczesnego świata, poznają zasady wiary najważniejszych religii świata i współczesnych ruchów religijnych. KL1A_W24 M_W002 Uczestnicy kursu nabywają wiedzę o tak waznym komponencie kultury jakim jest religia. Poznają historię i dziedziny religioznawstwa jako tej dziedziny współczesnej humanistyki, która zajmuje się wszechstronnym opisem życia religijnego. KL1A_W01, KL1A_W03, KL1A_W04 Umiejętności M_U001 Uczestnicy kursu nabywają umiejętności odrózniania przekonań religijnych różnych religii. Potrafią rozpoznawać ich symbolikę religijną. Uczą się odpowiednich zachowań w różnych kontekstach kulturowych. KL1A_U20, KL1A_U21 Kompetencje społeczne 1 / 5

2 M_K001 Kurs jako całość wyrabia postawy tolerancyjne poprzez zrozumienie wielości postaw religijnych i róznorodności uwarunkowań kulturowych samego zjawiska relgii. KL1A_K08 Aktywność na zajęciach, Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład audytoryjne laboratoryjne projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne terenowe warsztatowe Inne E-learning Wiedza M_W001 M_W002 Umiejętności M_U001 Uczestnicy kursu zdobędą wiedzę o zróżnicowaniu religinym współczesnego świata, poznają zasady wiary najważniejszych religii świata i współczesnych ruchów religijnych. Uczestnicy kursu nabywają wiedzę o tak waznym komponencie kultury jakim jest religia. Poznają historię i dziedziny religioznawstwa jako tej dziedziny współczesnej humanistyki, która zajmuje się wszechstronnym opisem życia religijnego. Uczestnicy kursu nabywają umiejętności odrózniania przekonań religijnych różnych religii. Potrafią rozpoznawać ich symbolikę religijną. Uczą się odpowiednich zachowań w różnych kontekstach kulturowych. Kompetencje społeczne M_K001 Kurs jako całość wyrabia postawy tolerancyjne poprzez zrozumienie wielości postaw religijnych i róznorodności uwarunkowań kulturowych samego zjawiska relgii. Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład 2 / 5

3 1. Religioznawstwo jako dziedzina wiedzy Zapomniana tradycja Rzeczpospolitej wielu religii. Wiedza o innych a tolerancja religijna. Historia religioznawstwa jako dyscypliny naukowej. Szkoły religioznawstwa XX wieku. Klasycy religioznawa: R.Otto, W.James, M.Eliade, N.C.Smith i in. Poszukiwanie własnej metody badawczej religioznawstwa 2. Wokół terminologii: religia, religijność, sacrum, numinosum, duchowość; Dziedziny religioznawstwa: historia religii, fenomenologia religii, socjologia religii, psychologia religii, filozofia religii, geografia religii, politologia religii. Nauki pomocnicze religioznawstwa: archeoastronomia, neurobiologia, prawo wyznaniowe 3. Geneza wierzeń religijnych; szamanizm i religie ludów niepiśmiennych. 4. Hinduizm. Święte księgi hinduizmu wedy, Upaniszady; panteon i atrybuty bogów, reinkarnacja i prawo karmiczne; nurty hinduizmu: wisznuizm i sziwaizm, rytuały hinduizmu, neohinduizm w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej 5. Buddyzm. Założyciel buddyzmu, święte księgi, Cztery szlachetne prawdy ; Ośmioraka ścieżka ; buddyjska interpretacja prawa karmicznego i koncepcje reinkarnacyjne; bodhisattwa; Sangha i Dharma; monastycyzm buddyjski; siunjata; nurty buddyzmu: hinajana, mahajana, buddyzm tybetański (lamaizm); buddyzm chiński i buddyzm zen. 6. Konfucjanizm i taoizm. Konfucjusz jego poglądy pisma i poglądy; konfucjanizm jako religia etyki społecznej odpowiedzialności; Lao-tsy twórca taoizmu; Daodejing; kluczowe terminy: tao, wu-wei; kosmologia oraz in i jang; taoizm magiczny i filozoficzny 7. Judaizm. Kształtowanie się historyczne ksiąg świętych judaizmu, Tora, Stary Testament, Talmud; Zasady wiary i praktyka religijna; Synagoga symbolika; Nurty judaizmu; Antysemityzm; Gnoza i jej współczesna tradycja. 8. Islam. Postać założyciela; Koran, pięć filarów islamu; główne nurty islamu: sunna i szyizm; islam współczesny 9. Geneza i różnicowanie się kulturowe chrześcijaństwa w I tysiącleciu. Główne różnice trzech nurtów chrześcijaństwa: prawosławia, katolicyzmu i protestantyzmu; Prawosławie geneza wschodniego chrześcijaństwa, wpływ kultury na religię, główne różnice chrześcijańskich praktyk religijnych Wschodu i Zachodu; Monastycyzm wschodni; Instytucja autokefalii; Symbolika ikony podstawowe wiadomości. 10. Protestantyzm; postać Marcina Lutra; zróżnicowanie nurtów reformacji; luteranizm, Kościoły reformowane, radykalna reformacja i Kościół Anglikański; Omówienie zasad wiary baptyzmu i metodyzmu; anglosaskie i niemieckie ruchy przebudzeniowe; ruch zielonoświątkowy. 11. Nowe ruchy religijne. Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kryszny, Kościół Zjednoczeniowy; Ruch raeliański; ruchy neopogańskie; Religie w napięciu z współczesnym prawodawstwem Zachodu 12. Współczesny ezoteryzm, okultyzm i ruchy satanistyczne; 13. Duchowość; definicje i nakreślenie obszaru badawczego; zjawiska niereligijne w religijnych funkcjach; pogranicza religijności we współczesnej kulturze Zachodu 14. Religie i Kościoły w Polsce współczesnej 15. Statystyka religii światowych; Problematyka ruchu ekumenicznego i dialogu międzyreligijnego Sposób obliczania oceny końcowej Na ocenę końcową składa się przede wszystkim ocena z egzaminu, który sprawdza wiedzę o zasadach wiary różnych religii, założycielach i świętych księgach jak i wiedzę o symbolach religijnych i wnętrzach świątyń. Częścią egzaminu jest rozmowa o współczesnych uwarunkowaniach sytuacji religijnej świata. 3 / 5

4 Wymagania wstępne i dodatkowe Nie podano wymagań wstępnych lub dodatkowych. Zalecana literatura i pomoce naukowe Podręczniki: A: G.Lanczkowski, Wprowadzenie do religioznawstwa, Warszawa 1986 (lub) J.Waardenburg, Religia i religie. Systematyczne wprowadzenie do religioznawstwa, przeł. A.Bronk, Warszawa 1991 A.Bronk, Nauka wobec religii, Lublin 1996 B: G. van der Leeuw, Fenomenologia religii, Warszawa 1997 (lub) G.Windengren, Fenomenologia religii, Kraków 2008 (lub) M. Eliade, Traktat o historii religii, Warszawa 2000 C: M.Eliade, I.P.Couliano, Słownik religii, różne wydania Encyklopedia religii świata, oprac. F.Lenoir, Y.Tardan-Masquelier, Warszawa 2002, t.1-2. F.Konig, H.Waldenfels (red.), Leksykon religii, Warszawa Literatura uzupełniająca: W.Burkert, Stwarzanie świętości. Ślady biologii we wczesnych wierzeniach religijnych, Kraków 2006 A. Szyjewski, Etnologia religii, Kraków 2001 D.M. Wulff, Psychologia religii klasyczna i współczesna, Warszawa 1999 R.R.Rappaport, Rytuał i religia w rozwoju ludzkości, Kraków 2007 S.Atran, Ewolucyjny krajobraz religii, Kraków 2013 G.Kapel, Zemsta Boga. Religijna rekonkwista świata, Warszawa 2010 Literatura internetowa: Encyclopedia of Religion and Society Religious Worlds The Internet Sacred Text Archive Believe Religious Information Source Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Bogowie, demony, herosi. Leksykon, red. Z.Pasek, ZNAK, Kraków 1996 (dodruk: Kraków 1997). Miejsca Święte. Leksykon, ZNAK, Kraków 1997 (dodruk poprawiony 1998). Z.Pasek, Wyznania wiary protestantyzmu, wybór tekstów, skrypt UJ, Kraków 1995, Słownik religii, red. Z.Pasek i E.Przybył-Sadowska, Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, Kraków Z.Pasek, Nowa duchowość. Konteksty kulturowe, Aureus, Kraków Informacje dodatkowe PYTANIA EGZAMINACYJNE: 1.Religioznawstwo jako dziedzina wiedzy 2.Dziedziny religioznawstwa, metody badań zjawisk religijnych 3.Definicja religii ewolucja i przegląd stanowisk 4.Co to jest sacrum, 5.Współczesne teorie na temat genezy religii 6.Szamanizm 7.Hinduizm 8.Buddyzm 9.Konfucjanizm 10.Taoizm 11.Shinto 12.Judaizm 13.Gnoza i gnostycyzm w historii religii 14.Islam 15.Prawosławie 16.Kościoły przedchalcedońskie 4 / 5

5 17.Katolicyzm i starokatolicyzm 18.Protestantyzm 19.Nowe religie Trzeciego Świata (wudu, kimbangizm, pejotyzm) 20.Nowe ruchy religijne i formacja New Age 21.New Age i nowa duchowość 22.Współczesne ruchy ezoteryczne i okultystyczne; satanizm jako system religijny. 23.Religie a współczesne prawodawstwo Zachodu (pola konfliktów). 24.Konflikty polityczne na tle religijnym we współczesnym świecie 25.Napięcia społeczne a religie (problem własności i nierówności społecznych) w kulturze Zachodu 26.Statystyka religii światowych 27.Religie na ziemiach polskich religie w Polsce współczesnej UWAGA: Co należy wiedzieć o poszczególnych wymienionych wyżej religiach: a/ czas powstania danej religii b/ postać założyciela i historyczne uwarunkowania genezy c/ zasady wiary religijne credo d/ główne formy religijności i nabożeństwa c/ świątynia i jej symbolika d/ miejsca kultu religijnego e/ główne nurty i kierunki (dot. hinduizmu, buddyzmu, judaizmu, islamu i chrześcijaństwa) Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta lub kolokwium zaliczeniowe Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Przygotowanie do zajęć Przygotowanie sprawozdania, pracy pisemnej, prezentacji, itp. Udział w wykładach Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 2 godz 55 godz 10 godz 10 godz 28 godz 105 godz 4 ECTS 5 / 5