Pozyskiwanie funduszy strukturalnych Unii Europejskiej (zajęcia nr 4) mgr Piotr Modzelewski

Transkrypt

1 Pozyskiwanie funduszy strukturalnych Unii Europejskiej (zajęcia nr 4) mgr Piotr Modzelewski

2 Ramowy program zajęć 1. Kwalifikowalność wydatków zasady na nowy okres programowania ( ) 2. Kontynuacja zasad tworzenia kosztorysu projektów nieinwestycyjnych Podstawowe źródło informacji: Krajowe wytyczne dotyczące kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania [

3 Zasięg geograficzny kwalifikowalności Jako generalną zasadę przyjmuje się, iż projekt współfinansowany z funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności musi być realizowany w granicach administracyjnych obszaru objętego programem, w ramach którego jest realizowany

4 Ramy czasowe kwalifikowalności Pod pojęciem okresu kwalifikowania wydatków należy rozumieć okres, w którym mogą być ponoszone wydatki kwalifikowane.

5 Początek kwalifikowalności Początek okresu kwalifikowalności wydatków stanowi data otrzymania przez Komisję Europejską Programu Operacyjnego lub data 1 stycznia 2007 r., w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza. W przypadku projektów rozpoczętych przed datą 1 stycznia 2007 r. lub datą otrzymania przez Komisję Europejską Programu Operacyjnego, do kosztów kwalifikowanych zaliczamy wydatki faktycznie poniesione po tej dacie. Wydatki poniesione wcześniej nie stanowią wydatku kwalifikowanego.

6 Koniec kwalifikowalności Koniec okresu kwalifikowalności wydatków na potrzeby rozliczenia z Komisją Europejską stanowi data 31 grudnia 2015 r. Datę końcową kwalifikowalności wydatków dla beneficjentów określa Instytucja Zarządzająca Programem Operacyjnym uwzględniając czas potrzebny na dokonanie zamknięcia pomocy w ramach programu i końcowe rozliczenie z Komisją.

7 Ocena kwalifikowalności projektu Ocena kwalifikowalności projektu następuje na etapie wyboru wniosków o dofinansowanie i polega na sprawdzeniu czy przedstawiony projekt może stanowić przedmiot współfinansowania w ramach danego programu.

8 W zakresie kwalifikowalności projektu sprawdzane są m. in. następujące elementy: czy projekt jest zgodny z horyzontalnymi politykami Wspólnoty, w tym w szczególności z politykami w zakresie: konkurencji, zamówień publicznych, środowiska, równego traktowania kobiet i mężczyzn oraz społeczeństwa informacyjnego? czy projekt jest zgodny z dokumentem programowym? czy projekt przyczynia się do realizacji celów danego działania? czy beneficjent jest uprawniony do złożenia wniosku w ramach danego działania?

9 Trwałość projektu W związku z postanowieniami artykułu 57 Rozporządzenia Rady nr 1083/2006 każdy projekt współfinansowany ze środków funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności musi zachować trwałość przez okres pięciu lat od daty przekazania beneficjentowi płatności końcowej.

10 Dokumentowanie wydatków Do współfinansowania kwalifikuje się wydatek, który został faktycznie poniesiony przez beneficjenta. Pod pojęciem wydatku faktycznie poniesionego należy rozumieć wydatek poniesiony w znaczeniu kasowym tj. jako rozchód środków pieniężnych z kasy lub rachunku bankowego Beneficjenta.

11 Zakaz podwójnego finansowania Podwójne finansowanie oznacza niedozwolone zrefundowanie całkowite lub częściowe danego wydatku dwa razy ze środków publicznych - wspólnotowych lub krajowych.

12 Podwójnym finansowaniem jest w szczególności: zrefundowanie tego samego wydatku w ramach dwóch różnych projektów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności. zrefundowanie kosztów podatku VAT ze środków funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności, a następnie odzyskanie tego podatku ze środków budżetu państwa w oparciu o Ustawę o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. z późn. zm.

13 Podwójnym finansowaniem jest w szczególności (c.d.): zakupienie środka trwałego z udziałem środków dotacji krajowej, a następnie zrefundowanie kosztów amortyzacji tego środka trwałego w ramach funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności.

14 Zasada elastyczności (ang. crossfinancing) Co do zasady, program operacyjny finansowany jest tylko z jednego funduszu. Oznacza to, Se wydatki kwalifikowane w ramach danego programu muszą być zgodne z przepisami wspólnotowymi odnoszącymi się do danego funduszu. Wyjątkiem są programy współfinansowane łącznie ze środków Funduszu Spójności oraz EFRR.

15 Zasada elastyczności (ang. crossfinancing) (c.d.) O ile Instytucja Zarządzająca Programem Operacyjnym dopuści taką możliwość oraz w przypadku, gdy wymaga tego realizacja danego projektu, katalog poniesionych wydatków współfinansowanych przez określony fundusz może zostać poszerzony o wydatki kwalifikowane w ramach innego funduszu. Wartość tego rodzaju poniesionych wydatków nie może stanowić jednak więcej niż 10% kosztów kwalifikowanych, zrefundowanych na poziomie priorytetu danego programu operacyjnego (taka możliwość dotyczy jedynie EFRR i EFS).

16 Wkład niepieniężny Wkład niepieniężny wniesiony na rzecz projektu przez beneficjenta publicznego lub prywatnego w postaci dóbr lub usług, za które nie dokonano płatności, stanowi koszt kwalifikowany przy założeniu, że: polega na wniesieniu nieruchomości w rozumieniu art kodeksu cywilnego, urządzeń lub materiałów (surowców), badań, pracy wysokokwalifikowanej lub nieodpłatnej pracy wykonywanej przez wolontariuszy; jego wartość może zostać w niezależny sposób wyceniona oraz jeśli zaistnieje taka koniecznośćzweryfikowana;

17 Opłaty finansowe i koszty finansowych instrumentów zabezpieczenia Koszty otwarcia oraz prowadzenia wyodrębnionego rachunku bankowego są kosztami kwalifikowanymi, o ile wymóg prowadzenia takiego rachunku jest określony przez IZ lub wynika z przepisów krajowych aktów prawnych.

18 O ile odrębne wytyczne i przepisy nie stanowią inaczej kwalifikowane są: koszty otwarcia i prowadzenia odrębnego rachunku bankowego dla celów realizacji projektu oraz opłaty pobierane od dokonywanych transakcji finansowych, których dokonanie jest niezbędne dla realizacji projektu, koszty porad prawnych, opłaty notarialne, koszty doradztwa udzielonego przez ekspertów finansowych lub technicznych, koszty audytu i koszty księgowości,

19 Kwalifikowane są (c.d.): koszty obsługi finansowych instrumentów zabezpieczających realizację umowy o dofinansowanie, w szczególności takich jak poręczenie lub gwarancja.

20 Kwalifikowane są (c.d.): koszt przygotowania biznes planu, studium wykonalności projektu, opracowania map lub szkiców lokalnych sytuujących projekt, oceny oddziaływania na środowisko, oceny wykonalności finansowej i trwałości projektu oraz innej dokumentacji technicznej której przygotowania wymagają odpowiednie przepisy prawa wspólnotowego bądź krajowego lub wytyczne IZ programem operacyjnym

21 Amortyzacja Odpisy amortyzacyjne z tytułu spadku wartości środków trwałych stanowią koszt kwalifikowany, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki: odpisy amortyzacyjne dotyczą środka trwałego, który jest niezbędny do prawidłowej realizacji projektu i bezpośrednio wykorzystywany do jego wdrażania; zakup środka trwałego nie był wcześniej finansowany ze środków dotacji krajowej ani wspólnotowej;

22 Amortyzacja - warunki kwalifikowana wartość odpisów amortyzacyjnych odnosi się wyłącznie do okresu realizacji danego projektu; wartość odpisów amortyzacyjnych została obliczona zgodnie z Ustawą o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. (Dz.U , z późn. zm.)

23 Amortyzacja warunki (c.d.) W przypadku, gdy zakupiony środek trwały wykorzystywany jest także w innych celach niż realizacja projektu, kwalifikowana jest tylko ta część odpisu amortyzacyjnego, która odpowiada proporcji wykorzystania środka trwałego w celu realizacji projektu.

24 Amortyzacja - zakup środków trwałych stanowiący część wydatków inwestycyjnych Wydatek na zakup środków trwałych, które będą na stałe zainstalowane w ramach projektu będzie wydatkiem kwalifikowanym pod warunkiem, że środki te będą włączone w rejestr środków trwałych podmiotu odpowiedzialnego za realizację oraz wydatek ten będzie traktowany jako wydatek inwestycyjny zgodnie z zasadami rachunkowości.

25 Amortyzacja - wydatki na zakup sprzętu będącego środkiem trwałym do użytku na czas realizacji projektu Wydatki na przenośne środki trwałe nie zainstalowane na stałe w projekcie, zakupione lub wytworzone w celu realizacji projektu (np. samochody, komputery meble, drukarki, itp.) mogą być kwalifikowane w wysokości odpowiadającej odpisom amortyzacyjnym w okresie, w którym były wykorzystywane dla realizacji projektu. Oznacza to, iż wartość rezydualna (księgowa wartość likwidacyjna) środków trwałych po zakończeniu realizacji projektu nie jest wydatkiem kwalifikowanym.

26 Zakup gruntu nieruchomości niezabudowanej Przez pojęcie gruntu na potrzeby niniejszych wytycznych rozumie się teren niezabudowany stanowiący odrębny przedmiot własności w myśl odpowiednich przepisów kodeksu cywilnego.

27 Zakup takiego terenu kwalifikuje się do współfinansowania ze środków EFRR i Funduszu Spójności przy spełnieniu następujących warunków: 1. wydatek poniesiony na zakup terenu niezabudowanego jest kwalifikowany tylko do wysokości 10 % całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu (z zastrzeżeniem postanowień pkt. 96); 2. koszt zakupu nie przekracza wartości rynkowej terenu niezabudowanego, a jego wartość potwierdzona jest operatem szacunkowym sporządzonym przez uprawnionego rzeczoznawcę w rozumieniu Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami;

28 Warunki zakupu nieruchomości niezabudowanej (cd.) 3. nieruchomość wykorzystywana jest tylko do celów realizacji projektu, zgodnie z przeznaczeniem określonym w umowie o dofinansowanie projektu; Ponadto, za kwalifikowane można uznać jedynie wydatki poniesione na zakup terenu, który jest niezbędny do realizacji projektu.

29 Zakup terenu (cd.) Wydatki bezpośrednio związane z zakupem terenu, takie jak wydatki poniesione w związku ze sporządzeniem odpowiednich map, wynagrodzenie rzeczoznawcy oraz opłaty notarialne mogą być uznane za kwalifikowane za zgodą Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym.

30 Zakup nieruchomości zabudowanej Zakup takiej nieruchomości kwalifikuje się do współfinansowania ze środków EFRR i Funduszu Spójności przy spełnieniu następujących warunków: koszt zakupu nieruchomości zabudowanej nie przekracza jej wartości rynkowej, a wartość nieruchomości jest potwierdzona operatem szacunkowym sporządzonym przez uprawnionego rzeczoznawcę w rozumieniu Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami; nieruchomość wykorzystywana jest tylko do celów realizacji projektu, zgodnie z przeznaczeniem określonym w umowie dofinansowania projektu.

31 Zakup nieruchomości zabudowanej (c.d.) za kwalifikowane można uznać jedynie wydatki poniesione na zakup nieruchomości zabudowanej, która jest niezbędna do realizacji projektu. zakup nieruchomości zabudowanej powinien być przewidziany we wniosku o dofinansowanie i uwzględniony w umowie o dofinansowanie projektu.

32 Zakup nieruchomości zabudowanej (c.d.) Wydatki bezpośrednio związane z zakupem nieruchomości zabudowanej, takie jak wydatki poniesione w związku ze sporządzeniem odpowiednich map, wynagrodzenie rzeczoznawcy oraz opłaty notarialne mogą być uznane za kwalifikowane za zgodą Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym.

33 Koszty zastosowania technik (ew. form) finansowania nie powodujących natychmiastowego przeniesienia prawa własności Jako koszty zastosowania technik finansowania w projektach współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności rozumie się wydatki na te techniki finansowania, które nie powodują natychmiastowego przeniesienia na podmiot użytkujący prawa własności do danego dobra.

34 Leasing Dopuszcza się możliwość kwalifikowania następujących form leasingu przy spełnieniu szczegółowych warunków określonych poniżej: leasingu finansowego, leasingu operacyjnego, leasingu zwrotnego.

35 Leasing (c.d.) Refundacja kosztów faktycznie poniesionych może zostać skierowana zarówno na rzecz Leasingobiorcy (podmiot korzystający z danego dobra) jak i bezpośrednio Leasingodawcy (podmiot finansujący zakup danego dobra).

36 Leasing (c.d.) W przypadku refundacji na rzecz Leasingodawcy, wzajemne stosunki pomiędzy organem udzielającym pomocy wspólnotowej, Leasingodawcą (będącym w tym przypadku bezpośrednim odbiorcą pomocy wspólnotowej) i Leasingobiorcą (Beneficjentem), w zakresie przedmiotu leasingu, reguluje porozumienie stanowiące załącznik do umowy o dofinansowanie projektu, podpisane pomiędzy Beneficjentem a organem udzielającym pomocy wspólnotowej.

37 Leasing (c.d.) W przypadku wypowiedzenia umowy leasingu przed upływem minimalnego okresu leasingu, bez uzyskania zgody właściwych organów, Leasingodawca jest obowiązany zwrócić odpowiednim organom krajowym część pomocy Wspólnotowej odpowiadającej pozostałemu okresowi leasingu.

38 Leasing finansowy Pod pojęciem leasingu finansowego rozumie się taką umowę leasingu w ramach której ryzyko oraz pożytki z tytułu posiadania przedmiotu leasingu są przeniesione na Beneficjenta współfinansowanego projektu.

39 Leasing finansowy (c.d.) W przypadku leasingu finansowego kwota kwalifikowana do współfinansowania nie może być wyższa, niż kwota na którą opiewa dowód poniesienia wydatku wystawiony Leasingododawcy przez dostawcę współfinansowanego aktywa.

40 Leasing finansowy (c.d.) Za kwalifikowane nie można uznać kosztów związanych z umową leasingu, a w szczególności: podatku, marży finansującego, odsetek od refinansowania kosztów, kosztów ogólnych, opłat ubezpieczeniowych.

41 Leasing finansowy (c.d.) W przypadku gdy okres obowiązywania umowy leasingu przekracza końcową datę rozliczenia płatności pomocy wspólnotowej, jedynie wydatki powiązane z ratami leasingowymi przypadającymi do zapłaty i rzeczywiście zapłaconymi do momentu końcowej daty płatności z tytułu pomocy mogą być uważane za kwalifikujące się.

42 Leasing operacyjny Pod pojęciem leasingu operacyjnego rozumie się taką umowę leasingu w ramach której ryzyko oraz pożytki z tytułu posiadania przedmiotu leasingu nie są przeniesione na Beneficjenta współfinansowanego projektu.

43 Leasing operacyjny (c.d.) W przypadku leasingu operacyjnego za okres kwalifikowalności wydatków na współfinansowanie rat leasingowych w tym przypadku można uznać jedynie okres realizacji projektu, do momentu ostatecznego jego rozliczenia (do wypłacenia płatności końcowej),

44 Leasing operacyjny (c.d.) Za kwalifikowane nie można uznać kosztów związanych z umową leasingu, a w szczególności: podatku, marży finansującego, odsetek od refinansowania kosztów, kosztów ogólnych, opłat ubezpieczeniowych.

45 Podatek od towarów i usług i inne podatki Podatek od towarów i usług (VAT) może być uznany za wydatek kwalifikowany tylko wtedy, gdy został rzeczywiście i ostatecznie poniesiony przez Beneficjenta oraz beneficjent nie ma prawnej możliwości odzyskania podatku VAT. Możliwość odzyskania podatku VAT należy rozpatrywać w świetle Ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz. U.2004 nr 54 poz.535 z późn. zm.)

46 Podatek od towarów i usług i inne podatki (c.d.) Inne podatki i opłaty (w szczególności podatki bezpośrednie oraz składki na ubezpieczenie społeczne związane z wynagrodzeniem), które wynikają ze współfinansowania przez fundusze strukturalne lub Fundusz Spójności, nie stanowią wydatków kwalifikowanych, chyba że zostały rzeczywiście i ostatecznie poniesione przez beneficjenta.

47 Koszty ogólne Koszty ogólne to koszty, które nie mogą zostać bezpośrednio przyporządkowane do konkretnego produktu lub usługi. Do kategorii kosztów ogólnych należą m. in. opłaty czynszowe, koszty administracyjne, opłaty za energię, ogrzewanie.

48 Koszty ogólne są kosztami kwalifikowanymi pod następującymi warunkami: kalkulacja tych kosztów jest oparta na rzeczywistych kosztach związanych z realizacją danego projektu lub rzeczywistych kosztach projektu tego samego typu, koszty te zostały wyodrębnione jako odpowiednia proporcja kosztów ogólnych związanych bezpośrednio z realizacją projektu, zgodnie z należycie uzasadnioną, rzetelną i bezstronną metodologią,

49 Koszty ogólne są kosztami kwalifikowanymi pod następującymi warunkami (c.d.): koszty opłat czynszowych, opartych na średnich kosztach, nie mogą przekroczyć 25% tych kosztów bezpośrednich projektu, które mogą mieć wpływ na poziom kosztów ogólnych. Poprzez koszty bezpośrednie projektu należy na potrzeby tej zasady rozumieć wszystkie koszty kwalifikujące się do współfinansowania. kalkulacja opłat czynszowych powinna być należycie udokumentowana i okresowo weryfikowana,

50 Koszty ogólne są kosztami kwalifikowanymi pod następującymi warunkami (c.d.): koszty osobowe mogą stanowić wydatek kwalifikowany w przypadku nowych pracowników zatrudnionych przez beneficjenta na potrzeby realizacji projektu lub w przypadku pisemnego oddelegowania wcześniej zatrudnionych pracowników do realizacji nowych zadań związanych z realizacją projektu.

51 Pomoc techniczna Kwalifikowane w ramach pomocy technicznej są następujące kategorie kosztów ponoszone przez instytucje zaangażowane w zarządzanie i wdrażanie funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności: koszty związane z zarządzaniem funduszami strukturalnymi i Funduszem Spójności, koszty związane z wdrażaniem programów współfinansowanych z funduszy strukturalnych lub z Funduszu Spójności,

52 Pomoc techniczna (c.d.) koszty związane z nadzorem i kontrolą ww. programów, koszty związane z monitorowaniem i oceną wdrażania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, koszty związane z promocją i informacją poniesione zgodnie z planem komunikacji.

53 Mieszkalnictwo Wydatki poniesione na mieszkalnictwo kwalifikują się do współfinansowania pod następującymi warunkami: wydatki te muszą zostać poniesione w ramach projektów wpisujących się w zintegrowane plany rozwoju miejskiego (lokalne programy rewitalizacji) lub osi priorytetowej dla obszarów zdegradowanych lub zagrożonych fizyczną degradacją i wykluczeniem społecznym, alokacja z EFRR na cele mieszkaniowe ograniczona jest do poziomu 3% w ramach poszczególnych programów operacyjnych,

54 Wydatki niekwalifikowane W oparciu o art. 56, ust. 4 Rozporządzenia Rady nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 oraz przepisy rozporządzeń dotyczących poszczególnych funduszy, za niekwalifikowane uznaje się poniższe kategorie wydatków: koszty prowizji i odsetek ponoszonych w ramach zobowiązań finansowych (za wyjątkiem projektów, których głównym celem jest zmniejszenie wielkości tego typu obciążeń ponoszonych przez beneficjenta),

55 Wydatki niekwalifikowane (c.d.) koszty prowizji pobieranych w ramach operacji wymiany walut oraz ujemne różnice kursowe ponoszone w ramach wdrażania i realizowania projektu, wydatek poniesiony na środek trwały, który był współfinansowany ze środków krajowych lub wspólnotowych w przeciągu 10 lat poprzedzających złożenie wniosku o dofinansowanie projektu,

56 Wydatki niekwalifikowane (c.d.) koszty kar i grzywien, a także koszty procesów sądowych (z wyjątkiem kosztów związanych z odzyskiwaniem kwot nienależnie wypłaconych po akceptacji Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym) oraz koszty realizacji ewentualnych postanowień wydanych przez sąd,

57 Wydatki niekwalifikowane (c.d.) koszty kredytu, koszt podatku VAT, który może zostać odzyskany w oparciu o przepisy krajowe tj. Ustawę o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r z późn. zm.,

58 Wydatki niekwalifikowane (c.d.) koszt zakupu nieruchomości niezabudowanej przekraczający 10 % wartości całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu w projektach współfinansowanych w ramach EFRR i Funduszu Spójności, w przypadku projektów współfinansowanych ze środków EFRR wyższy udział procentowy jest dopuszczalny tylko w projektach związanych z ochroną środowiska naturalnego, za zgodą Instytucji Zarządzającej danym Programem Operacyjnym,

59 Wydatki niekwalifikowane (c.d.) wydatki poniesione na mieszkalnictwo w ramach projektów współfinansowanych przez Fundusz Spójności.

60 Za koszty niekwalifikowane w przypadku EFS uznaje się: koszty zakupu nieruchomości zabudowanych i niezabudowanych, koszty zakupu wyposażenia, mebli, pojazdów, infrastruktury.

61 Praca domowa: Stworzenie możliwie wyczerpujących: 1) Harmonogramu projektu 2) Kosztorysu projektu oraz 3) Harmonogramu płatności w podziale na kwartały

62 Harmonogram powinien zawierać: datę rozpoczęcia projektu datę zakończenia projektu wykaz działań podejmowanych w trakcie realizacji projektu

63 Kosztorys powinien powstawać przy następujących założeniach: ceny zawarte w kosztorysie muszą być realne konieczna jest analiza rynkowa (Internet, wywiad telefoniczny) wydatki zawarte w kosztorysie muszą być kwalifikowalne (konieczna jest analiza uzupełnień poprzednich programów operacyjnych na lata )

64 Harmonogram płatności powinien: Obejmować kwoty dofinansowania wnioskowane w poszczególnych kwartałach (nie mylić z wydatkami kwalifikowanymi ogółem) Uwzględniać potrzeby finansowe beneficjenta Powinien zapewnić płynność wypłacania transz dofinansowania (ważne: należy stworzyć margines bezpieczeństwa )

65 Prezentacja Każdy zespół dokonuje prezentacji (wszystkie osoby z zespołu zobowiązane są wystąpić na środek sali i odpowiadać na pytania prowadzącego) Bezpośrednio przed prezentacją konieczne jest wręczenie formy pisemnej prowadzącym zajęcia (3 kopie dokumentów)

66 Powodzenia