ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH

Transkrypt

1 ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH o o w Strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) W Pakcie dla obszarów wiejskich. dr Ryszard Zarudzki Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 8 czerwca 2017 r.

2 ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH w Strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.)

3 PRZYJĘCIE STRATEGII PRZEZ RADĘ MINISTRÓW cel główny, założenia 14 lutego 2017 r. Rada Ministrów przyjęła uchwałę dotyczącą Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030r.) Cel główny strategii: Tworzenie warunków dla wzrostu dochodów mieszkańców Polski przy jednoczesnym wzroście spójności w wymiarze społecznym, ekonomicznym, środowiskowym i terytorialnym Trzy cele szczegółowe do realizacji w perspektywie do roku 2020 i wskaźników monitorowania i 705 działań realizowanych przez różne instytucje Skorygowany realny dochód do dyspozycji brutto gospodarstw domowych na 1 mieszkańca wg PPP UE28=100% 100% (2030r.) PKB na 1 mieszkańca wg PPP (UE 28 =100) UE28=100% 95% (2030r.) 68,5% (2014r.) 76%-80% (2020r.) 69% (2015r.) 75%-78% (2020r.) 79% (2023r.)

4 AKTUALIZACJA DOKUMENTÓW KRAJOWYCH SOR zastępuje SRK, aktualizacja 9 strategii zintegr. Krajowa strategia rozwoju regionalnego regiony miasta - obszary wiejskie UCHWAŁA RM z dnia 13 lipca 2010 r. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko UCHWAŁA Nr 58 RM z dnia 15 kwietnia 2014 r. Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata UCHWAŁA Nr 163 RM z dnia 25 kwietnia 2012 r. Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki UCHWAŁA Nr 7 RM z dnia 15 stycznia 2013 r. STRATEGIA NA RZECZ ODPOWIEDZIALNEGO ROZWOJU DO ROKU 2020 (Z PERSPEKTYWĄ DO 2030R.) Uchwała RM z dnia 14 lutego 2014r. Strategia rozwoju kapitału ludzkiego UCHWAŁA Nr 104 RM z dnia 18 czerwca 2013 r. Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego RP /22 UCHWAŁA Nr 67 RM z dnia 9 kwietnia 2013 r. Strategia rozwoju transportu UCHWAŁA Nr 6 RM z dnia 22 stycznia 2013 r. Sprawne państwo UCHWAŁA Nr 17 RM z dnia 12 lutego 2013 r. Strategia rozwoju kapitału społecznego UCHWAŁA Nr 61 RM z dnia 26 marca 2013 r.

5 CEL, OBSZAR, KIERUNEK INTERWENCJI 1 Obszar: Reindustrializacja Główne działania dot. rozwoju sektora rolno-spożywczego Główne działania dot. rozwoju regionalnego obszarów wiejskich CEL GŁÓWNY: Tworzenie warunków dla wzrostu dochodów mieszkańców Polski przy jednoczesnym wzroście spójności w wymiarze społecznym, ekonomicznym, środowiskowym i terytorialnym Główne działania dot. warunków dla rozwoju sektora rolno - spożywczego CEL I Trwały wzrost gospodarczy oparty coraz silniej o wiedzę, dane i doskonałość organizacyjną CEL II Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony CEL III - Skuteczne państwo i instytucje służące wzrostowi oraz włączeniu społecznemu i gospodarczemu OBSZARY Wpływające na osiągnięcie celów strategii 2 Obszar: Rozwój innowacyjnych firm 3 Obszar: Małe i średnie przedsiębiorstwa 4 Obszar: Kapitał dla rozwoju 5 Obszar: Ekspansja zagraniczna 1 Obszar: Spójność społeczna 2 Obszar: Rozwój zrównoważony terytorialnie 1 Obszar: Prawo w służbie obywatela i gospodarki 2 Obszar: Instytucje prorozwojowe i strategiczne zarzadzanie rozwojem 3 Obszar: E-państwo 4 Obszar: Finanse publiczne 5 Efektywność wykorzystania środków UE Kapitał ludzki i społeczny Cyfryzacja Transport Energia Środowisko Bezpieczeństwo narodowe

6 GŁÓWNE WYBORY STRATEGICZNE dotyczące rozwoju obszarów wiejskich Nowy model rozwoju - rozwój odpowiedzialny oraz społecznie i terytorialnie zrównoważony. Realizacja celów strategicznych wymaga włączenia w procesy rozwojowe wszystkich obszarów Polski, a zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju obywatele, niezależnie od miejsca zamieszkania, powinni mieć zapewnione możliwości rozwojowe przejawiające się dostępem do odpowiedniej jakości dóbr i podstawowych usług (np. zdrowie, edukacja, transport publiczny). w celu szczegółowym II SOR wyodrębniono dwa kierunki interwencji dedykowane rozwojowi regionalnemu obszarów wiejskich: 4.1 Rozwój obszarów wiejskich w oparciu o endogeniczne potencjały gospodarcze oraz 4.2 Aktywizacja obszarów zagrożonych trwałą marginalizacją. Rozwój obszarów wiejskich jednym z priorytetów polityki regionalnej (w ramach pierwszego celu tej polityki do 2030r. ) Polityka regionalna w dalszym ciągu będzie wzmacniała terytorialne potencjały rozwojowe i specjalizacje, głównie w kierunku aktywizacji gospodarczej, rozwoju lokalnych rynków pracy i mobilizacji zawodowej mieszkańców. W wyniku interwencji zwiększą się dochody gospodarstw domowych na wsi (wzrost relacji rocznych dochodów na wsi w stosunku do miasta- z 69,5% w 2015 r. do 72% w 2020 r. i 75% w 2030 r.)

7 PROJEKTY STRATEGICZNE MRIRW wpływające na jakość życia i dochody Projekty MRiRW: dot. rozwoju obszarów wiejskich Pakt dla obszarów wiejskich Infrastruktura dla rozwoju obszarów wiejskich poprawa dostępności komunikacyjnej, wsparcie inwestycji z zakresu gospodarki wodno-ściekowej, wyeliminowanie terytorialnych różnic w możliwości dostępu do szerokopasmowego internetu, baza usług społecznych i kulturalnych, w tym szkół i przedszkoli, obiektów zdrowia Profesjonalne Instytucje Otoczenia Biznesu Nowe szanse dla wsi Projekty MRiRW: dot. sektora rolno-spożywczego Projekty rozwoju branż (Innowacyjne przetwory owocowo-warzywne; Polska wieprzowina; Polska wołowina; Polska jagnięcina i baranina) Ramowy Plan Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego na lata Gospodarowanie gruntami rolnymi na rzecz zrównoważonego rozwoju. Spółdzielnie rolników Nowoczesne ubezpieczenia rolnicze Program wsparcia hodowli roślin w Polsce Intermodalny terminal towarowy Odtworzenie i wsparcie rozwoju lokalnych rynków rolnych Efektywny system doradztwa rolniczego Platforma żywnościowa Linia pożyczkowa i Fundusz rozwoju rolnictwa Woda dla rolnictwa

8 ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH w Pakcie dla obszarów wiejskich jednym z 16 projektów strategicznych SOR koordynowanych przez MRiRW

9 PAKT DLA OBSZARÓW WIEJSKICH podstawowe założenia PAKT będzie ustanowiony Uchwałą Rady Ministrów, do akceptacji/przyjęcia w uczestnictwie/realizacji w której zostaną zaproszeni: JST, przedstawiciele związków zawodowych, NGO s ; W Uchwale zostaną wskazane: Programy lub pakiety działań podejmowane do 2030r. na rzecz rozwoju obszarów wiejskich Projekty strategiczne ujęte w Strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) służące rozwojowi obszarów wiejskich

10 PAKT DLA OBSZARÓW WIEJSKICH prace, harmonogram Projekt PAKTU został opracowany w MRiRW m.in. W oparciu o prace Zespołu eksperckiego ds. opracowania dokumentu programowego Pakt dla obszarów wiejskich. Inicjatywy wpisane do PAKTU bazują również na informacji z wypełnionych formularzy Kart przedsięwzięcia, który został przekazany do samorządów województw, ministerstw oraz instytutów naukowych, z prośbą o wskazanie najpilniejszych /najważniejszych z punktu widzenia rozwoju obszarów wiejskich przedsięwzięć. Konsultacje PAKTU (projektu odbędą się w drugiej połowie czerwca br.

11 ZARZADZANIE ROZWOJEM OBSZARÓW WIEJSKICH Współodpowiedzialność jedna z podstaw PAKTU Wspólne zarządzanie rozwojem obszarów wiejskich w oparciu o: Poziom krajowy MRiRW, MR, pozostałe resorty Poziom administracji samorządowej Jednostki samorządu terytorialnego (samorząd województwa, powiatu i gminy) Poziom lokalny Społeczeństwo, NGO, podmioty gospodarcze wyznaczenie wspólnych celów/ strategii współpraca komunikacja partycypacja zaufanie,

12 PAKT DLA OBSZARÓW WIEJSKICH Element Planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju PAKT dla obszarów wiejskich został wskazany jako jeden z instrumentów realizacji Planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju (Uchwała NR 14/2016 Rady Ministrów z dnia 16 lutego 2016r.) PAKT dla obszarów wiejskich został wskazany w Planie działań na rzecz zwiększenia efektywności i przyśpieszenia realizacji programów jako instrument efektywnościowy w celowym i ukierunkowanym wykorzystaniu funduszy UE i krajowych.

13 PAKT DLA OBSZARÓW WIEJSKICH podstawowe założenia I. Funkcje PAKTU Zapewnienie stabilnego systemu finansowania rozwoju wsi i rolnictwa, (z wyodrębnieniem perspektywy do 2020) i zapewniającego wysoką efektywność wykorzystania środków publicznych; Zapewnienie włączenia innych podmiotów do odpowiedzialności za rozwój obszarów wiejskich i rolnictwa (Rząd, samorząd, społeczności lokalne); Wprowadzenie kompleksowego planowania w obszarze rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich (w tym powiązanie z budżetem zadaniowym). II. Struktura (układ dokumentu): wszystkie główne działania/ programy w układzie Filarów Zapisanie w PAKT projektów SOR Odwołania do celów SZRWRiR i SOR; każdy projekt/ działanie/ Program opisany informacją o jego budżecie i podmiocie odpowiedzialnym; Działania obecne plus nowe (np. Program rewitalizacji małych miast)

14 ROZWÓJ WSZYSTKICH OBSZARÓW WIEJSKICH włączenie w realizację PAKTU całego Rządu Rozwój kraju nie może być skoncentrowany w kilku metropoliach. Musi dotyczyć obszaru całego kraju. (Exposé premier Beaty Szydło, Sejm, 18 listopada 2015 r.) Zrównoważony rozwój społeczny i regionalny to położenie nacisku na włączenie w procesy rozwojowe nie tylko aglomeracji ale także mniejszych miast i obszarów wiejskich (Plan na rzecz odpowiedzialnego rozwoju przyjęty Uchwałą NR 14/2016 Rady Ministrów z dnia 16 lutego 2016r.) Jednocześnie dla oparcia konkurencyjności kraju o stabilne i trwałe podstawy konieczne jest zwrócenie większej niż dotychczas uwagi na zagadnienia włączania w procesy rozwojowe wszystkich grup społecznych i wszystkich terytoriów( ) (Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 z perspektywą do 2030 r., 14 luty 2017r.)

15 POZIOM ADMINISTRACJI SAMORZADOWEJ Włączenie w realizację PAKTU samorządów Potrzeba włączenia wszystkich obszarów wiejskich i rolnictwa w strategie i programy rozwoju Każde województwo ma własną strategię rozwoju, tylko nieliczne z nich podejmują tematykę dot. rozwoju obszarów wiejskich lub rolnictwa. (Inicjatywa MRiRW w zakresie powołania 16 Zespołów wojewódzkich przygotowujących regionalne programy rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa do 2030; spotkanie inaugurujące prace w dniu 27 kwietnia 2017r.) Regionalne Programy Operacyjne Rozwoju Województw (obecne RPO na lata oraz przyszłe RPO na lata ) powinny prezentować sposób ujęcia wymiaru wiejskiego. (na wniosek MRiRW zmiany w zapisach Umowy Partnerstwa dodanie nowego podrozdziału Sposób ujęcia wymiaru wiejskiego; ustalenia Komitetu Stałego Rady Ministrów z dnia 25 maja 2016r.) Strategie rozwoju Powiatów i Gmin oraz Programy rewitalizacji powinny uwzględniać potrzeby i szanse rozwojowe obszarów wiejskich i rolnictwa

16 POZIOM LOKALNY Włączenie w realizacje PAKTU społeczności i organizacji lokalnych Potrzeba aktywizacji i włączenia mieszkańców obszarów wiejskich w zarządzanie strategiczne rozwojem obszarów wiejskich Potrzeba większego zaangażowania i uczestnictwa mieszkańców obszarów wiejskich w procesy rozwojowe na każdym poziomie. (Działania MRiRW m.in. w zakresie wdrażania podejścia LEADER; udział w konsultacjach społecznych i tworzeniu dokumentów strategicznych) Powstawanie inicjatyw lokalnych i wspólna realizacja projektów, w tym m.in. z wykorzystaniem funduszu sołeckiego i programów rewitalizacji. Budowa i podtrzymywanie więzi społecznych; identyfikowanie się z regionem (Małe ojczyzny). Budowanie pozytywnego wizerunku wsi i relacji z powiązanymi funkcjonalnie obszarami miejskimi.

17 PAKT Układ dokumentów, harmonogram Narodowy program przygotowania do członkostwa w UE, która została przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 13 lipca 1999r. Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030r.) Uchwała RM z dn. 14 lutego 2017r. Spójna polityka strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa opracowana przez Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Pakt dla wsi i obszarów wiejskich (opracowany w ramach Zespołu ds. Wsi pod kierunkiem Ministra Pracy i Polityki Społecznej, przyjęty przez Radę Ministrów 22 lipca 1999 r.) Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata Uchwała Nr 163 RM z dnia 25 kwietnia 2012 r. (czerwiec 2017r.) Pakt dla obszarów wiejskich do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) wersja do konsultacji równolegle ze SZRWRiR czerwiec 2017r.

18 PAKT DLA OBSZARÓW WIEJSKICH 1999r. i 2017r.; filary Paktu Pakt dla wsi i obszarów wiejskich (opracowany w ramach Zespołu ds. Wsi pod kierunkiem Ministra Pracy i Polityki Społecznej, przyjęty przez Radę Ministrów 22 lipca 1999 r.) - Filar I wspieranie rolnictwa i jego otoczenia, - Filar II rozwój przedsiębiorczości i tworzenie pozarolniczych miejsc pracy - Filar III wspieranie kompleksowej polityki społecznej wobec wsi i rolnictwa i rozwój otoczenia cywilizacyjnego obszarów wiejskich Pakt dla obszarów wiejskich do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) (opracowany pod kierunkiem Ministra RiRW; początek prac 2016r.) - Filar I Zrównoważony rozwój sektora rolnospożywczego i bezpieczeństwo żywnościowe kraju - Filar II Kapitał ludzki i społeczny. Pozarolnicza działalność gospodarcza na obszarach wiejskich i rynek pracy - Filar III Infrastruktura na rzecz rozwoju obszarów wiejskich - Filar IV Dostępność usług publicznych o jednolitych standardach - Filar V Ochrona środowiska i zarządzanie przestrzenią

19 Dziękuję za uwagę