Tworzenie stron internetowych w oparciu o język HTML
|
|
- Lidia Tomaszewska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ćwiczenie 1 Temat: Tworzenie stron internetowych w oparciu o język HTML Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie studenta z technologią tworzenia stron internetowych z wykorzystaniem języka HTML. Student w tym module zapozna się ze składnią języka, a w szczególności z metodami formatowania tekstu, wstawiania grafiki, tworzenia tabel, tworzenia łączy do innych stron, a także pozna metody zagnieżdżania stron w pływających ramkach.
2 Język HTML - Wstęp Język HTML jest bez wątpienia najpopularniejszym językiem tworzenia stron internetowych. Pierwsza specyfikacja języka powstała w 1991 roku. HTML jest językiem opisującym dokument za pomocą szeregu znaczników, stąd jego nazwa - z języka angielskiego HyperText Markup Language (hipertekstowy język znaczników). Język definiuje dokument za pomocą odpowiednich bloków (blok nagłówka, blok treści dokumentu), które reprezentowane są przez odpowiednie znaczniki. Strony internetowe napisane w języku HTML są interpretowane po stronie klienta przez przeglądarki internetowe. Oznacza to, że strona napisana w języku HTML przechowywana jest w pliku tekstowym (z rozszerzeniem.html lub.htm) na serwerze WWW (serwerze stron internetowych) pod określonym adresem internetowym (tzw. adresem URL). W momencie, gdy klient (osoba odwiedzająca stronę) wywołuje dany adres internetowy za pomocą przeglądarki internetowej, przeglądarka pobiera do pamięci podręcznej (tzw. cache) dokument HTML, odczytuje plik interpretując jego zawartość, a następnie wyświetla swoją interpretację dokumentu HTML na ekranie komputera. Często zauważyć można niewielkie różnice w tym, jak różne przeglądarki internetowe interpretują i wyświetlają zawartość danej strony internetowej. Znaczniki HTML Dokument HTML składa się z szeregu znaczników. Znaczniki definiują sekcje dokumentu takie jak nagłówki, akapity, listy czy tabele. Znacznik jest przedstawiony jako tekst będący nazwą znacznika pomiędzy symbolami nawiasów ostrych: <nazwa_znacznika> Wyróżnić można dwa rodzaje znaczników: Znaczniki wymagające zamknięcia sekcji znacznik zamykający sekcję wygląda tak samo jak znacznik otwierający, poprzedzony jest jednak symbolem / oraz nie posiada parametrów: <znacznik> </znacznik> 2
3 Znaczniki samodzielne znaczniki występujące samodzielnie bez konieczności zamknięcia, które po nazwie znacznika mają symbol / <znacznik /> Dodatkowo znaczniki mogą posiadać parametry, które posiadają następującą strukturę: Nazwa_parametru= wartość_parametru Parametry znaczników występują po nazwie znacznika, i mogą pojawiać się tylko w znacznikach otwierających sekcję (w przypadku znaczników wymagających zamknięcia) oraz w znacznikach nie wymagających zamknięcia. Przykładowy znacznik z dwoma parametrami powinien zostać zapisany w następujący sposób: <znacznik parametr1= wartość1 parametr2= wartość2 > </znacznik> lub np. : <znacznik parametr1= wartość1 /> Znacznikiem odbiegającym od powyższych zasad jest znacznik komentarza, który pozwala programującemu umieścić w dokumencie dowolny komentarz tekstowy, który nie zostanie wyświetlony przez przeglądarkę np: <! - dowolny tekst komentarza --> Nawet, gdy w jego wnętrzu jest inny znacznik HTML, co jest bardzo wygodnym zabiegiem, gdy programujący chce w szybki sposób wykluczyć ze strony część gotowego już kodu np.: <! - <znacznik> tekst </znacznik> --> Struktura dokumentu Dokument HTML składa się z sekcji. Pierwszym znacznikiem dokumentu powinien być zawsze znacznik definicji typu dokumentu, który informuje przeglądarkę w którym standardzie napisana jest dana strona internetowa. 3
4 Przykład definicji typu dokumentu: <!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01 Transitional//EN" " Znacznik definicji typu dokumentu odbiega składnią od wyżej opisanych znaczników, ponieważ nie jest znacznikiem zamykanym, ale nie ma też symbolu / typowego dla samodzielnych znaczników. Zawarte w nim informacje informują przeglądarkę w której wersji języka zapisana jest strona oraz wskazują adres definicji danej wersji standardu (w3.org to organizacja normująca standardy języka HTML). Powyższy wpis informuje, iż strona napisana jest w standardzie HTML 4.01, opcja transitional informuje iż składnia języka jest przejściowa i może zawierać elementy niezalecane dla danej wersji, jednak wersja ta jest bardziej zalecana dla początkujących programistów, ponieważ w przeciwieństwie to wersji strict (ścisłej) jest mniej restrykcyjna i zastosowanie znacznika, który np. w danej wersji specyfikacji nie występuje, sprawi iż przeglądarka i tak wyświetli go poprawnie. Po znaczniku definicji typu dokumenty występuje pierwsza główna sekcja dokumentu HTML, którą reprezentuje znacznik: <html> </html> Wszystkie inne sekcje dokumentu znajdują się pomiędzy tymi znacznikami. Kolejną sekcją, w której znajdują się techniczne informacje o stronie jest sekcja nagłówkowa: <head> </head> W sekcji nagłówkowej znajdują się meta znaczniki i tytuł strony. Mogą tutaj znajdować się także definicje funkcji JavaScript lub definicje stylu. Tytuł strony znajduje się pomiędzy znacznikiem zamykanym: <title> </title> Po sekcji nagłówkowej znajduje się sekcja treści dokumentu : <body> </body> Schematyczną strukturę dokumentu prezentuje Rysunek 1. 4
5 HTML HEAD META BODY TITLE... TEKST OBRAZY TABELE MULTIMEDIA RAMKI ODNOŚNIKI Rysunek 1 Schemat struktury dokumenty HTML Zadanie 1. Pierwsza strona internetowa Na podstawie wstępu teoretycznego oraz kierując się schematem na rysunku 1 stworzyć stronę internetową za pomocą notatnika systemowego. Strona powinna mieć tylko poprawnie zachowaną strukturę dokumentu, tytuł oraz kilka linijek dowolnego tekstu w treści strony. Stronę zapisać jako plik na pulpicie o nazwie index.html. Otworzyć plik w dwóch różnych przeglądarkach internetowych. Gdzie znajduje się tytuł strony? Czy znak enter wywołuje przejście do nowej linii? Formatowanie tekstu Tekst formatowany jest za pomocą odpowiednich znaczników oraz ich parametrów. <small> </small> - tekst pomniejszony <big> </big> - tekst powiększony 5
6 <i> </i> - kursywa <b> </b> - tekst pogrubiony <strong> </strong> - tekst wzmocniony <sup> </sup> - indeks górny <sub> </sub> - indeks dolny <h1> </h1> - tytuł nagłówkowy stopnia pierwszego ( i odpowiednio do h6) <br /> - znacznik łamania linii (przejście do nowej linii) Ważnym znacznikiem formatowania tekstu jest znacznik <font> </font>. Znacznik działa jednak tylko z parametrami odpowiedzialnymi za: size= 1-7 rozmiar czcionki color= #rgb(hex) lub angielska nazwa koloru kolor czcionki face= nazwa czcionki nazwa czcionki, można wymienić kilka nazw czcionek oddzielonych przecinkami, ponieważ nigdy nie ma pewności, że osoba oglądająca stronę ma zainstalowaną definiowaną przez nas czcionkę. Zadanie 2. Odtworzyć sformatowany tekst Przetestować przedstawione powyżej znaczniki formatowania tekstu. Odtworzyć poniższy wydruk strony (podpowiedzi znajdują się na zielonym tle): Przykładowy niebieski tekst o rozmiarze 3 pisany czcionką Tahoma. Przykładowy czerwony tekst o rozmiarze 6 pisany czcionką Times New Roman. 6
7 Średnia arytmetyczna Definicja Nagłówek h2 Nagłówek h1 Kursywa, pogrubienie, wzmocnienie z kursywą, indeksy dolne. Tekst w nawiasach to tekst pomniejszony. Średnią arytmetyczną n wartości pomiarowych nazywamy wynik ilorazu sumy wszystkich wartości pomiarowych (x 1 + x x n ) przez ilości wszystkich składników pomiarowych (n). Wzór Nagłówek h2 Wzór reprezentujący średnią arytmetyczną: Kursywa i pogrubienie S R = (x 1 + x x n ) / n Indeks dolny Gdzie: x 1-n - kolejne wartości pomiarów, n - liczba wszystkich pomiarów Kursywa i indeks dolny Akapity, bloki i listy Tekst organizowany jest za pomocą bloków i list. Blok akapitu reprezentuje znacznik: <div> </div> lub znacznik: <p> </p> Znaczniki akapitu mogą zostać opatrzone parametrem align, który odpowiada za poziome wyrównanie tekstu w danym akapicie np. <div align= right > </div> Powyższy przykład wyrównuje tekst w danym akapicie do strony prawej. Inne wartości parametru align mogą przyjąć wartości: left (do lewej), center (do środka), justify (justowanie). 7
8 Innym przykładem organizowania tekstu są wypunktowania i listy numerowane. Listę otwiera znaczniki <ul> (w przypadku wypunktowań, natomiast w przypadku list numerowanych jest to znacznik <ol>). Elementy listy oznaczane są znacznikiem <li> </li>. Np.: <ul> <li> Punkt pierwszy </li> <li> Punkt drugi </li> </ul> Uwaga! Jeśli w treści elementu listy (<li> </li>) umieścimy kolejną listę uzyskamy listę zagnieżdżoną (patrz przykład - ćwiczenie 3). Zadanie 3. Odtworzyć bloki i listy Przetestować przedstawione powyżej znaczniki bloków i list. Odtworzyć poniższy wydruk strony. Wyjustowany akapit tekstu. Wyjustowany akapit tekstu. Wyjustowany akapit tekstu. Wyjustowany akapit tekstu. Wyjustowany akapit tekstu. Wyjustowany akapit tekstu. Wyjustowany akapit tekstu. Wyjustowany akapit tekstu. 1. Punkt pierwszy 1. Podpunkt pierwszy 2. Podpunkt drugi PP pierwszy PP drugi PP trzeci 3. Podpunkt trzeci 2. Punkt drugi 3. Punkt trzeci Podpunkt pierwszy Podpunkt drugi 1. PP pierwszy 2. PP drugi Podpunkt trzeci 4. Punkt czwarty 5. Punkt piąty Akapit tekstu wyrównany do środka. Akapit tekstu wyrównany do strony prawej. 8
9 Grafika Grafiki i zdjęcia są podstawowym elementem stron internetowych. Aby umieścić grafikę na stronie zastosować należy znacznik <img /> z odpowiednimi parametrami. Parametry znacznika: src= ścieŝka parametr wskazujący ścieżkę względną do miejsca na dysku, gdzie znajduje się plik z grafiką width= wartość px parametr określający szerokość grafiki. height= wartość px parametr określający wyskokość grafiki. alt= tekst parametr określający tekst alternatywny, który zostanie wyświetlony, gdy z jakiegoś powodu grafika nie zostanie wyświetlona na stronie align= left lub right parametr określa z której strony obrazek ma być opisany tekstem border= wartość px - parametr określa grubość obramowania obrazka (szczególnie przydatne, gdzy obrazek ma być łączem internetowym) Pamiętać należy, iż ustalając niepoprawnie wartości szerokości i wysokości rysunku uzyskać można niepożądany efekt nieproporcjonalnego rozciągnięcia zdjęcia. Zadanie 4. Odtworzyć układ grafiki na stronie Do wykonania tego ćwiczenia należy pobrać z Internetu dowolne zdjęcie o średnich rozmiarach, a następnie odtworzyć poniższy wydruk strony. 9
10 Tabele Tabele (<table> </table>) składają się z wierszy (<tr> </tr>), a wiersze z komórek (<td> </td>). Treść tabeli może znajdować się tylko w komórkach. Najważniejsze parametry znacznika tabeli <table>: Width= { px % } - szerokość tabeli podana w pikselach lub w względnej szerokości ekranu. Border= px grubość ramki tabeli Cellspacing= px odległość pomiędzy komórkami Cellpadding= px odległość zawartości komórki od krawędzi komórki Najważniejsze parametry znacznika komórki <td>: Align= { left right center } poziome wyrównanie w komórce Valign= { top middle bottom } pionowe wyrównanie w komórce Width= { px % } - szerokość komórki podana w pikselach lub w względnej szerokości tabeli. 10
11 Zadanie 5. Odwzorować tabelę Przetestować przedstawione powyżej znaczniki tabel. Odtworzyć poniższy wydruk strony. Głowna tabela ma szerokość 700px. Tabela wewnątrz komórki ma zdefiniowaną odległość zawartości komórki od jej krawędzi na wartość 20 px. Łącza (linki) Łącza internetowe zwane często potocznie linkami są jednym z najważniejszych elementów stron internetowych. Łącza służą do wywołania innej strony internetowej poprzez zdarzenie kliknięcia w łącze. Łącze definiuje się za pomocą znacznika <a> </a>. Pomiędzy znacznikami wpisuje się treść, w jaką należy kliknąć, aby przejść do wywołanej strony. Stronę do jakiej chcemy przenieść użytkownika po zdarzeniu kliknięcia w łącze definiuje się w parametrze href= url lub ścieŝka wzdlędna znacznika <a>. Przykładowo, gdy łącze umieszczone jest w dokumencie index.html, a prowadzić ma do dokumentu news.html, który znajduje się w tym samym katalogu co plik index.html znacznik będzie wyglądał następująco: <a href= news.html target= _self > Kliknij, aby zobaczyć news y </a> Parametr target informuje przeglądarkę o tym, w którym oknie ma otworzyć nowy dokument. W przypadku wartości _self nowy dokument otwarty zostanie we własnym oknie, dla wartości _blank nowy dokument otwarty zostanie w nowym oknie. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby otwierać nowy dokument w nowym oknie o nazwie własnej, np.: wyniki W takiej sytuacji dokument otworzy się w nowym oknie o wewnętrznej (nigdzie nie 11
12 widocznej) nazwie wyniki i gdy kolejny link wywołany zostanie z parametrem target= wyniki zostanie on otwarty w tym żądanym oknie. Możliwe jest także wykorzystanie znacznika łącza do otwarcia domyślnego w systemie programu pocztowego z wypełnionym adresem odbiorcy. Uzyskuje się to poprzez wpisanie zamiast ścieżki do dokumentu adresu z przedrostkiem mailto. Np. <a href= mailto:jan.kowalski@wp.pl > Napisz do mnie </a> Zadanie 6. Stworzyć łącza Stworzyć trzy dokumenty HTML: index.html, news.html, kontakt.html. We wszystkich dokumentach wprowadzić przykładową treść. W każdym z dokumentów stworzyć łącza do wszystkich pozostałych dokumentów. Łącza umieścić w tabeli wg wzoru. Pływające ramki Pływające ramki pozwalają na umieszczenie w jednym dokumencie HTML innego dokumentu HTML. Okienko definiowane jest znacznikiem <iframe> </iframe>. Pomiędzy znaczniki iframe wpisuje się treść, która pojawi się w przeglądarce, która nie obsługuje pływających ramek. Najważniejsze parametry znacznika <iframe>: Src= ścieŝka ścieżka do dokumentu, który otwarty zostanie w okienku domyślnie po wejściu na stronę. Name= nazwa_ramki pływające okienko musi posiadać nazwę, ponieważ umożliwia to na zdefiniowanie w znaczniku łącza <a> (parametr target) w którym pływającym okienku ma się otworzyć dokument. 12
13 Width= px szerokość pływającego okienka Height= px wysokość pływającego okienka Border= px - grubość ramki okienka Zadanie 7. Pływające ramki Przetestować przedstawiony powyżej znacznik iframe. Odtworzyć poniższy wydruk strony. Po kliknięciu w odpowiednie łącze, przypisany do łącza dokument otworzy się w okienku iframe. 13
HTML (HyperText Markup Language) hipertekstowy język znaczników
HTML (HyperText Markup Language) hipertekstowy język znaczników Struktura dokumentu tytuł strony
Bardziej szczegółowoOdsyłacze. Style nagłówkowe
Odsyłacze ... polecenie odsyłcza do dokumentu wskazywanego przez url. Dodatkowym parametrem jest opcja TARGET="...", która wskazuje na miejsce otwarcia wskazywanego dokumentu, a jej parametrami
Bardziej szczegółowozmiana koloru tła <body bgcolor = kolor > tło obrazkowe <body background= ścieżka dostępu do obrazka >
tytuł dokumentu treść dokumentu
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do języka HTML
Radosław Rudnicki (joix@mat.umk.pl) 05.09.2009 r. Wprowadzenie do języka HTML Do tworzenia stron internetowych wystarczy użyd zwykłego Notatnika oferowanego przez system Windows, czy dowolny inny system
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Grafika komputerowa i projektowanie stron WWW
KARKONOSKA PAŃSTWOWA SZKOŁA WYŻSZA Kierunek: Dziennikarstwo i komunikacja społeczna Przedmiot: Grafika komputerowa i projektowanie stron WWW 1 opracował: dr inż. Jerzy Januszewicz HTML (HyperText Markup
Bardziej szczegółowoHTML (HyperText Markup Language)
HTML (HyperText Markup Language) Struktura dokumentu tytuł strony sekcja nagłówka Tutaj wpisujemy
Bardziej szczegółowoProgramowanie WEB PODSTAWY HTML
Programowanie WEB PODSTAWY HTML Najprostsza strona HTML tytuł strony To jest moja pierwsza strona WWW. tytuł strony
Bardziej szczegółowoI. Formatowanie tekstu i wygląd strony
I. Formatowanie tekstu i wygląd strony Akapit: ... aby wyrównać tekst do lewego marginesu aby wyrównać tekst do prawego marginesu:
Bardziej szczegółowoTabele. Przykład 15a.htm. <HTML><HEAD><TITLE> Cennik</TITLE></HEAD><BODY><H3>Cennik</H3> <TABLE BORDER="1"> <TR>
Tabele Autorem niniejszego skryptu jest dr inż. Robert Kolud Tabele w HTML to nie tylko praktyczny sposób na przedstawianie zestawień informacji. Znacznie częściej jednak tabele są wygodnym narzędziem
Bardziej szczegółowoCel ogólny lekcji: Wprowadzenie dodatkowych znaczników. Wprowadzenie odsyłacza, tabeli, listy numerowanej i wypunktowanej.
Piotr Chojnacki IV rok, informatyka chemiczna Liceum Ogólnokształcące Nr I we Wrocławiu Wrocław dn. 26 lutego 2006 roku Czas trwania zajęć: 90 minut, przedmiot: TI Temat lekcji: Tworzenie strony internetowej
Bardziej szczegółowoTworzenie stron internetowych w kodzie HTML Cz 5
Tworzenie stron internetowych w kodzie HTML Cz 5 5. Tabele 5.1. Struktura tabeli 5.1.1 Odcięcia Microsoft Internet Explorer 7.0 niepoprawnie interpretuje białe znaki w komórkach tabeli w przypadku tworzenia
Bardziej szczegółowoJustyna Klimczyk j_klimczyk@poczta.onet.pl Nauczyciel informatyki Gimnazjum im. Władysława Stanisława Reymonta w Kleszczowie
Justyna Klimczyk j_klimczyk@poczta.onet.pl Nauczyciel informatyki Gimnazjum im. Władysława Stanisława Reymonta w Kleszczowie Scenariusz lekcji informatyki klasa II gimnazjum Temat : Strona WWW pierwsze
Bardziej szczegółowoPROGRAMOWANIE. WNPiD UAM, Programowanie, inż. Piotr Jabłoński
PROGRAMOWANIE HTML W składni języka HTML wykorzystuje się charakterystyczne znaczniki. Każdy z nich zaczyna się i kończy ostrokątnym nawiasem a pomiędzy nimi znajduje się wyrażenie html. Rozróżniamy znaczniki
Bardziej szczegółowoTWORZENIE STRON WWW. Zasady opisu stron w języku HTML:
TWORZENIE STRON WWW Strony WWW definiowane są za pomocą języków opisu stron. Najpopularniejszym językiem tego typu jest język HTML (Hyper Text Markup Language). Zasady opisu stron w języku HTML: - opis
Bardziej szczegółowoWykład 1: HTML (XHTML) Michał Drabik
Wykład 1: HTML (XHTML) Michał Drabik 1 Czyli to wszystko co trzeba wiedzieć aby zacząć tworzyć strony internetowe. 2 HTML 4 HTML = HyperText Markup Language Hipertekstowy język znaczników umożliwiający
Bardziej szczegółowoOczywiście występują także znaczniki, bez ich odpowiednika kończącego, np. <BR>
Język html to język znaczników inaczej tagów, czyli słów lub skrótów pochodzących z języka angielskiego ujętych w nawiasy ostrokątne , np.. . W większości przypadków spotykamy znaczniki początku (inaczej
Bardziej szczegółowoPrzy wstawianiu znacznika zamykającego nie przepisujemy już atrybutów.
JĘZYK - HTML Hipertekst - możliwośd przechodzenia między różnymi fragmentami tego samego lub różnych dokumentów, które zostały ze sobą powiązane. Jest systemem odnośników (tzw. Skrótów), działających na
Bardziej szczegółowoHTML 1. Gimnazjum nr 1 w Barcinie gimbarcin.pl
HTML 1 Gimnazjum nr 1 w Barcinie UWAGA: UTWÓRZ FOLDER HTML, a w nim HTML-1 dla pierwszego ćwiczenia. Imię_ nazwisko_html-1.html z dysku J: w folderze HTML 1. Tło strony - Jednolity kolor:
Bardziej szczegółowo2 Podstawy tworzenia stron internetowych
2 Podstawy tworzenia stron internetowych 2.1. HTML5 i struktura dokumentu Podstawą działania wszystkich stron internetowych jest język HTML (Hypertext Markup Language) hipertekstowy język znaczników. Dokument
Bardziej szczegółowowww.fwrl.pl/szkolenie
STRONA www.fwrl.pl/szkolenie MS WORD HTML HTML i dostarczają informację dla silnika przeglądarki o tym jak ma być zbudowana i wyświetlona strona HTML HTML HTML (warstwa logiczna co i gdzie ma być) (wastwa
Bardziej szczegółowoza pomocą: definiujemy:
HTML CSS za pomocą: języka HTML arkusza CSS definiujemy: szkielet strony wygląd strony Struktura dokumentu html - znaczniki Znaczniki wyznaczają rodzaj zawartości. element strony
Bardziej szczegółowoStruktura języka HTML ZNACZNIKI. Oto bardzo prosta strona WWW wyświetlona w przeglądarce: A tak wygląda kod źródłowy takiej strony:
Struktura języka HTML ZNACZNIKI Oto bardzo prosta strona WWW wyświetlona w przeglądarce: Rysunek 1: Przykładowa strona wyświetlona w przeglądarce A tak wygląda kod źródłowy takiej strony: Rysunek 2: Kod
Bardziej szczegółowoSpecyfikacja techniczna dot. mailingów HTML
Specyfikacja techniczna dot. mailingów HTML Informacje wstępne Wszystkie składniki mailingu (pliki graficzne, teksty, pliki HTML) muszą być przekazane do melog.com dwa dni albo maksymalnie dzień wcześniej
Bardziej szczegółowoYoung Programmer: HTML+PHP. Dr inż. Małgorzata Janik, Zajęcia #2
Young Programmer: HTML+PHP Dr inż. Małgorzata Janik, Zajęcia #2 Ramowy program warsztatów Zajęcia 1: Zajęcia wprowadzające, HTML Zajęcia 2: Style CSS (tabele i kaskadowe arkusze stylów) Zajęcia 3: Podstawy
Bardziej szczegółowoModuł IV Internet Tworzenie stron www
Ze strony internetowej www.kaze.zut.edu.pl z folderu BUDOWA JACHTÓW pobierz i zapisz je do własnego folderu następujące pliki: znak_drogowy.png, morze.jpg, logo_ecdl.gif, logobj.png ZADANIE 1 Podstawy
Bardziej szczegółowoZa pomocą atrybutu ROWS moŝemy dokonać podziału ekranu w poziomie. Odpowiedni kod powinien wyglądać następująco:
1 1. Ramki Najbardziej elastycznym sposobem budowania stron jest uŝycie ramek. Ułatwiają one nawigowanie w wielostronicowych dokumentach HTML, poprzez podział ekranu na kilka obszarów. KaŜdy z nich zawiera
Bardziej szczegółowoZnaczniki zbudowane są ze znaków '< >', pomiędzy którymi znajduje się litera lub krótki tekst okreslający rodzaj znacznika.
Lekcja 1: Znaczniki Charakterystyczną cechą kodu HTML są tzw. znaczniki (tagi), które służą do formatowania wprowadzanych na stronę internetową treści, informując przeglądarkę jak powinna wyświetlić teksty
Bardziej szczegółowoWykład 2 TINT. XHTML tabele i ramki. Zofia Kruczkiewicz
Wykład 2 TINT XHTML tabele i ramki Zofia Kruczkiewicz 1. Tabele 1.1. Przykład tabeli zawierającej kalendarz na miesiąc marzec ... definiuje tabelę Atrybuty: border ="" obramowanie tabeli,
Bardziej szczegółowoFormat HTML. Wybrane działy Informatyki Stosowanej. Definicja i przeznaczenie Struktura dokumentu Znaczniki Formularze i komponenty
Wybrane działy Informatyki Stosowanej Format HTML Definicja i przeznaczenie Struktura dokumentu Znaczniki Formularze i komponenty dr hab. inż. Andrzej Czerepicki 2019 Definicja HTML HyperText Markup Language
Bardziej szczegółowoABC języka HTML i XHTML / Maria Sokół. wyd. 2. Gliwice, cop Spis treści
ABC języka HTML i XHTML / Maria Sokół. wyd. 2. Gliwice, cop. 2012 Spis treści Wstęp 9 1 HTML 5 i XHTML w pytaniach i odpowiedziach 13 Co to jest HTML 5? 13 Co to jest XHTML? 15 Czy strony utworzone w HTML
Bardziej szczegółowoĆWICZENIA Z JĘZYKA HTML. 1. Znaczniki. 2. Struktura dokumentu HTML. 3. Tworzymy stronę WWW Podróże po stolicach Europy
Informatyka - podstawowe tematy WSzPWN - Język HTML, podstawy str. 1 ĆWICZENIA Z JĘZYKA HTML Struktura dokumentu, znaczniki, tabele, hiperłacza Być może trudno w to uwierzyć, jednak strony WWW są tekstem
Bardziej szczegółowoPierwsza strona internetowa
HTML i CSS Pierwsza strona internetowa Rozpoczynając pracę na swoim komputerze powinieneś posiadać: dowolny edytor tekstowy (np. Notatnik), dostęp do Internetu, Microsoft Visual Studio. Podstawy formatowania
Bardziej szczegółowoWykład 2 Tabele i ramki 1. Tabele 1.1. Podstawy budowy tabel na stronach WWW
Wykład 2 Tabele i ramki 1. Tabele 1.1. Podstawy budowy tabel na stronach WWW Rys.1. Przykład prostej tabeli zawierającej kalendarz na miesiąc marzec ... definiuje tabelę Atrybuty: border
Bardziej szczegółowoHTML. HTML(ang. HyperTextMarkupLanguage, pol. hipertekstowy język znaczników) język wykorzystywany do tworzenia stron internetowych
HTML HTML(ang. HyperTextMarkupLanguage, pol. hipertekstowy język znaczników) język wykorzystywany do tworzenia stron internetowych HTML zdefiniowanie sposobu wizualnej prezentacji dokumentu w przeglądarce
Bardziej szczegółowoĆw. IV. Tworzenie stron internetowych. Podstawy projektowania, wprowadzenie do języka HTML
Ćw. IV. Tworzenie stron internetowych. Podstawy projektowania, wprowadzenie do języka HTML Zad.1 Zapoznaj się z poniŝszymi artykułami dotyczącymi projektowania stron WWW:. http://galeria.muzykaduszy.pl/zasady.php
Bardziej szczegółowoZaawansowana Pracownia Komputerowa - Ćwiczenia. Krzysztof Miernik
Zaawansowana Pracownia Komputerowa - Ćwiczenia Krzysztof Miernik HTML - Podstawowe Informacje HTML to hipertekstowy język znaczników (ang. HyperText Markup Language) służacy do tworzenia stron internetowych
Bardziej szczegółowoJęzyki programowania wysokiego poziomu. HTML cz.2.
Języki programowania wysokiego poziomu HTML cz.2. Model pudełkowy HTML Elementy blokowe w tym table oraz div są wyświetlane według tzw. modelu pudełkowego: Zawartość Odstęp (padding) Obramowanie (border)
Bardziej szczegółowoużywane skróty: HTTP - protokół do transferu tekstu, hipertekstu, zbiorów binarnych URL - jednolity lokalizator zasobów
opracowanie I. K. używane skróty: HTTP - protokół do transferu tekstu, hipertekstu, zbiorów binarnych URL - jednolity lokalizator zasobów ISO-8859-2 - norma międzynarodowa określająca sposób kodowania
Bardziej szczegółowoI. Wstawianie rysunków
I. Wstawianie rysunków Wstawiane rysunku Bez parametrów: Tekst alternatywny Tytuł obrazka
Bardziej szczegółowoSTRONY INTERNETOWE mgr inż. Adrian Zapała
1 STRONY INTERNETOWE mgr inż. Adrian Zapała STRONY INTERNETOWE Rodzaje stron internetowych statyczne (statyczny HTML + CSS) dynamiczne (PHP, ASP, technologie Flash) 2 JĘZYKI STRON WWW HTML (ang. HyperText
Bardziej szczegółowoPodstawy HTML. 2. Komendy ujęte są w nawiasy ostre - < > i występują najczęściej parami.
Podstawy HTML 1. HTML - to język formatowania dokumentów elektronicznych, który pozwala uformować tekst oraz połączyć go z grafiką. Dokument HTML ma postać pliku tekstowego, gdzie tekst przeplatany jest
Bardziej szczegółowoPodstawy HTML i CSS. Wydział Matematyki, Informatyki i Ekonometrii Uniwersytet Zielonogórski
Podstawy HTML i CSS Grzegorz Arkit Wydział Matematyki, Informatyki i Ekonometrii Uniwersytet Zielonogórski 13 października 2016 G. Arkit (WMIiE) Podstawy HTML i CSS 13 października 2016 1 / 20 Informacja
Bardziej szczegółowo<html> </html> <body> </body> <p> [</p>] <br> <html> <head> </head> <body> </body> </html> Materiały dydaktyczne 1/5
PODSTAWOWE INFORMACJE HTML (HyperText Mark-up Language) język programowanie, który pozwala na publikowanie treści w sieci WWW. Nie jest to klasyczny język liniowy (w HTML mamy dostęp w każdym miejscu do
Bardziej szczegółowoCzęsto używanym elementem języka HTML są tabele, które wykorzystuje się do wygodnego rozmieszczania informacji i obrazów.
Tabele Często używanym elementem języka HTML są tabele, które wykorzystuje się do wygodnego rozmieszczania informacji i obrazów. Ramy tabeli Ramy tabeli tworzone są za pomocą polecenia: Cała zawartość
Bardziej szczegółowoPodstawowe znaczniki języka HTML.
Podstawowe znaczniki języka HTML. Struktura dokumentu. Sposób użycia i dokumentu. Między nimi umieszczana jest cała treść dokumentu. Sposób użycia Sekcja HEAD zawiera podstawowe
Bardziej szczegółowoHyper Text Markup Language
Podstawy projektowania dokumentów WWW Język znaczników HTML Hyper Text Markup Language Język słuŝący do zapisu dokumentów WWW. Opisuje wygląd dokumentu i definiuje łączniki hipertekstowe, pozwalające na
Bardziej szczegółowoStrony WWW - podstawy języka HTML
Strony WWW - podstawy języka HTML Jacek Krzaczkowski 2004 r. HTML (Hyper Text Markup Language) jest językiem opisu dokumentu używanym do tworzenia stron WWW. Znaczniki języka HTML informują przeglądarkę
Bardziej szczegółowoLaboratorium 1: Szablon strony w HTML5
Laboratorium 1: Szablon strony w HTML5 Czas realizacji: 2 godziny Kurs: WYK01_HTML.pdf, WYK02_CSS.pdf Pliki:, Edytor: http://www.sublimetext.com/ stabilna wersja 2 (portable) Ćwiczenie 1. Szablon strony
Bardziej szczegółowo2. Projektowanie stron WWW podstawowe informacje
1. Uczeń: Uczeń: 2. Projektowanie stron WWW podstawowe informacje a. 1. Cele lekcji i. a) Wiadomości zna podstawowe zasady tworzenia stron internetowych, rozróżnia tryb tekstowy tworzenia stron www od
Bardziej szczegółowoMailingi HTML. Specyfikacja techniczna
Mailingi HTML Specyfikacja techniczna Informacje wstępne Grupa Morizon S.A. zastrzega sobie prawo do odmowy emisji materiałów reklamowych bez podania przyczyny, w szczególności gdy ich jakość techniczna
Bardziej szczegółowoPodstawy technologii WWW
Podstawy technologii WWW Ćwiczenie 8 PHP, czyli poczatki nowej, dynamicznej znajomosci Na dzisiejszych zajęciach rozpoczniemy programowanie po stronie serwera w języku PHP. Po otrzymaniu żądania serwer
Bardziej szczegółowoKurs HTML 4.01 TI 312[01]
TI 312[01] Spis treści 1. Wiadomości ogólne... 3 2. Wersje języka HTML... 3 3. Minimalna struktura dokumentu... 3 4. Deklaracje DOCTYPE... 3 5. Lista znaczników, atrybutów i zdarzeń... 4 5.1 Lista atrybutów
Bardziej szczegółowoI. Dlaczego standardy kodowania mailingów są istotne?
1 Tabela zawartości: I. Dlaczego standardy kodowania mailingów są istotne? 3 II. Budowa nagłówka wiadomości. 4 III. Style kaskadowe CSS. 4 IV. Elementarna budowa szablonu. 6 V. Podsumowanie. 9 2 I. Dlaczego
Bardziej szczegółowoJęzyk (X)HTML. Podstawowe znaczniki i parametry. dr Konrad Dominas / UAM
Język (X)HTML Podstawowe znaczniki i parametry Szablon dokumentu (X)HTML
Bardziej szczegółowoPo zakończeniu rozważań na temat World Wide Web, poznaniu zasad organizacji witryn WWW, przeczytaniu kilkudziesięciu stron i poznaniu wielu nowych
rk Po zakończeniu rozważań na temat World Wide Web, poznaniu zasad organizacji witryn WWW, przeczytaniu kilkudziesięciu stron i poznaniu wielu nowych pojęć, prawdopodobnie zastanawiasz się, kiedy zaczniesz
Bardziej szczegółowoProste kody html do szybkiego stosowania.
Proste kody html do szybkiego stosowania. Często, w trakcie pracy z blogiem czy portalem zachodzi potrzeba umieszczenia grafiki, linku zaszytego w grafice czy innych podobnych. Szczególnie w widgetach
Bardziej szczegółowoZakres treści Czas. 2 Określenie charakteru i tematyki strony. Rodzaje witryn. Projekt graficzny witryny. Opracowanie skryptów
Aplikacje internetowe KL. III Rok szkolny: 011/01 Nr programu: 31[01]/T,SP/MENIS/004.06.14 Okres kształcenia: łącznie ok. 180 godz. lekcyjne Wojciech Borzyszkowski Zenon Kreft Moduł Bok wprowadzający Podstawy
Bardziej szczegółowoHTML cd. Ramki, tabelki
HTML cd. Ramki, tabelki Ramki Umożliwiają wyświetlanie kilku niezależnych dokumentów w tym samym oknie w układzie pionowym, poziomym lub mieszanym. Wady: kłopotliwe drukowanie, konieczność zapanowania
Bardziej szczegółowoHTML jak zrobić prostą stronę www
HTML jak zrobić prostą stronę www Z tej prezentacji dowiemy się: - co to jest HTML - jak znając podstawy HTML'a zrobić prostą stronę Co to jest HTML? HTML = HyperText Markup Language, czyli język znaczników
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2 Tekst podstawowe znaczniki.
Ćwiczenie 2 Tekst podstawowe znaczniki. Ćwiczenie 2 poświęcone jest formatowaniu tekstu za pomocą znaczników. AŜeby uzyskać poŝądany wygląd tekstu musimy posłuŝyć się określonymi znacznikami. Ćwiczenie
Bardziej szczegółowoTemat bardzo mądrego referatu maksymalnie na dwie linijki tekstu
Tutaj logo szkoły Gimnazjum nr 72 ul. Wysoka 8/12 00-155 Warszawa Temat bardzo mądrego referatu maksymalnie na dwie linijki tekstu Opiekun merytoryczny: Zofia Zatorska Opiekun techniczny: Ewa Kołodziej
Bardziej szczegółowo[ HTML ] Tabele. 1. Tabela, wiersze i kolumny
[ HTML ] Tabele 1. Tabela, wiersze i kolumny Opis tabeli znajdowad się powinien wewnątrz znaczników . W ich ramach umieszczone są definicje rzędów, komórek w rzędach oraz dane w komórkach.
Bardziej szczegółowoWidżety KIWIPortal. tworzenie umieszczanie na stronach internetowych opcje zaawansowane. Autor: Damian Rebuś Data: 29.06.2015 Wersja: 1.
Widżety KIWIPortal tworzenie umieszczanie na stronach internetowych opcje zaawansowane Autor: Damian Rebuś Data: 29.06.2015 Wersja: 1.3 Strona 1 z 17 1 SPIS TREŚCI 2 Metody osadzania widżetów... 3 2.1
Bardziej szczegółowoWybrane znaczniki HTML
Wybrane znaczniki HTML Struktura dokumentu HTML informacje o dokumencie i plikach zewnętrznych zawartość wyświetlana w przeglądarce wraz z tagami formatującymi
Bardziej szczegółowoPokaz slajdów na stronie internetowej
Pokaz slajdów na stronie internetowej... 1 Podpisy pod zdjęciami... 3 Publikacja pokazu slajdów w Internecie... 4 Generator strony Uczelni... 4 Funkcje dla zaawansowanych użytkowników... 5 Zmiana kolorów
Bardziej szczegółowoWitryny i aplikacje internetowe
Test z przedmiotu Witryny i aplikacje internetowe Zadanie 1 Kod języka HTML przedstawi tabelę składającą się z dwóch
Bardziej szczegółowoEdytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy
Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy OpenOffice to darmowy zaawansowany pakiet biurowy, w skład którego wchodzą następujące programy: edytor tekstu Writer, arkusz kalkulacyjny Calc, program do tworzenia
Bardziej szczegółowoZadanie 1. Stosowanie stylów
Zadanie 1. Stosowanie stylów Styl to zestaw elementów formatowania określających wygląd: tekstu atrybuty czcionki (tzw. styl znaku), akapitów np. wyrównanie tekstu, odstępy między wierszami, wcięcia, a
Bardziej szczegółowoTabela z komórkami nagłówkowymi (wyróżnionymi)
Tabela z komórkami nagłówkowymi (wyróżnionymi) Nagłówek poziomy ... ... Nagłówek pionowy ... ... Tytuł tabeli tytuł tabeli... gdzie
Bardziej szczegółowo5-6. Struktura dokumentu html. 2 Określenie charakteru i tematyki strony. Rodzaje witryn. Projekt graficzny witryny. Opracowanie skryptów
Aplikacje internetowe KL. III Rok szkolny: 013/01 Nr programu: 31[01]/T,SP/MENIS/00.06.1 Okres kształcenia: łącznie ok. 170 godz. lekcyjne Moduł Bok wprowadzający 1. Zapoznanie z programem nauczania i
Bardziej szczegółowoKATEGORIA OBSZAR WIEDZY
Moduł 3 - Przetwarzanie tekstów - od kandydata wymaga się zaprezentowania umiejętności wykorzystywania programu do edycji tekstu. Kandydat powinien wykonać zadania o charakterze podstawowym związane z
Bardziej szczegółowoECDL/ICDL Przetwarzanie tekstów Moduł B3 Sylabus - wersja 5.0
ECDL/ICDL Przetwarzanie tekstów Moduł B3 Sylabus - wersja 5.0 Przeznaczenie sylabusa Dokument ten zawiera szczegółowy sylabus dla modułu ECDL/ICDL Przetwarzanie tekstów. Sylabus opisuje zakres wiedzy i
Bardziej szczegółowoTutorial. HTML Rozdział: Ramki
Autor: Mateusz Wojtyna Opis ogólny Tutorial HTML Rozdział: Ramki Ramki są bardzo pomocnym narzędziem przy tworzeniu strony internetowej jeżeli na przykład chcemy stworzyć sobie menu wszystkich podstron
Bardziej szczegółowoTworzenie stron internetowych w kodzie HTML Cz 7
Tworzenie stron internetowych w kodzie HTML Cz 7 7. Ramki 7.1. Wstęp Przykład: Oto przykładowy wygląd strony startowej ramek: PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Frameset//EN" "http://www.w3.org/tr/xhtml1/dtd/xhtml1-frameset.dtd">
Bardziej szczegółowoXHTML - Extensible Hypertext Markup Language, czyli Rozszerzalny Hipertekstowy Język Oznaczania.
XHTML - Extensible Hypertext Markup Language, czyli Rozszerzalny Hipertekstowy Język Oznaczania. Reformuje on znane zasady języka HTML 4 w taki sposób, aby były zgodne z XML (HTML przetłumaczony na XML).
Bardziej szczegółowoe r T i H M r e n L T n
s e r T t w o i H M r e o T n w z n L Podstawy 1. Nawigacja na stronie jest niezwykle istotna, powinna być możliwie jak najprostsza. Pamiętajmy, że im mniej kroków do celu tym lepiej. 2. Projekt graficzny
Bardziej szczegółowoDanuta ROZPŁOCH-NOWAKOWSKA Strona 1 2007-11-06. Moduł 4. Przykład 1. Przykład 2. HTML 4.01 Transitional).
Danuta ROZPŁOCH-NOWAKOWSKA Strona 1 2007-11-06 Moduł 4. Style Zajęcia poświęcone będą kaskadowym arkuszom stylów (por. slajdy 18.-27. z wykładu 2.) Wiele uwagi poświęcaliśmy do tej pory planowaniu szkieletu
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY SZKOLENIOWE WORD PODSTAWOWY
MATERIAŁY SZKOLENIOWE WORD PODSTAWOWY 2013 Klawiatura narzędzie do wpisywania tekstu. 1. Wielkie litery piszemy z wciśniętym klawiszem SHIFT albo z włączonym klawiszem CAPSLOCK. 2. Litery typowe dla języka
Bardziej szczegółowoPodstawy tworzenia stron internetowych
Podstawy tworzenia stron internetowych HTML Wstęp Do edycji stron HTML (Hyper Text Markup Language) można wykorzystać dowolny edytor tekstowy (np. Notatnik) umożliwiający edycję zwykłych plików tekstowych.
Bardziej szczegółowoInstrukcja obsługi uczelnianego cmsa
Instrukcja obsługi uczelnianego cmsa 1. Logowanie a. Aby się zalogować należy wpisać w adresie przeglądarki http://ur.krakow.pl/admin b. W okienku logowania w polu login wpisać identyfikator użytkownika
Bardziej szczegółowoURL: http://www.ecdl.pl
Syllabus WEBSTARTER wersja 1.0 Polskie Towarzystwo Informatyczne 2007 Copyright wersji angielskiej: Copyright wersji polskiej: The European Computer Driving Licence Foundation Ltd. Polskie Towarzystwo
Bardziej szczegółowoOkna dialogowe ustawień konfiguracyjnych
Zadania z luką 1. Utwórz folder dla nowego ćwiczenia i uruchom moduł JCloze. 2. Kliknij w ikonę by zapisać plik ćwiczenia. Nadaj mu nazwę (najlepiej bez polskich znaków) i zapisz w folderze ćwiczenia.
Bardziej szczegółowoEdukacja na odległość
Ćwiczenie 2. Edukacja na odległość Obsługa konta WWW na serwerze Linuksowym Tworzenie portalu edukacyjnego o określonej, wybranej przez studenta tematyce naukowej. Cel ćwiczenia: Projektowanie strony czołowej
Bardziej szczegółowoprzygotował: mgr Szymon Szewczyk PODSTAWY
S t r o n a 1 PODSTAWY Każdy dokument musi być w całości zawarty między znacznikami - i (większość znaczników musi być odwołana ). Dokument HTML a składa się z dwóch części: - głowy
Bardziej szczegółowoZdefiniowane style mogą określać układ treści na stronie i sposób jej formatowania np. kolor czcionki, pogrubienia, tło tabel, rysunków itp.
Style CSS Wstęp Zdefiniowane style mogą określać układ treści na stronie i sposób jej formatowania np. kolor czcionki, pogrubienia, tło tabel, rysunków itp. Podstawową zaletą i zadaniem stylów jest oddzielenie
Bardziej szczegółowoKrótki przegląd własności języka CSS
Krótki przegląd własności języka CSS Stosując arkusze stylów CSS, w sposób wyraźny oddziela się formatowanie dokumentu XHTML od jego warstwy znaczeniowej umieszczonej w sekcji . Niżej zestawiono
Bardziej szczegółowoSylabus Moduł 2: Przetwarzanie tekstów
Sylabus Moduł 2: Przetwarzanie tekstów Niniejsze opracowanie przeznaczone jest dla osób zamierzających zdać egzamin ECDL (European Computer Driving Licence) na poziomie podstawowym. Publikacja zawiera
Bardziej szczegółowoWITRYNY I APLIKACJE INTERNETOWE
WITRYNY I APLIKACJE INTERNETOWE TECHNIKUM INFORMATYCZNE wg programu 351203 KLASA II 3 godz. tygodniowo 90 godziny Liczba godzin w cyklu kształcenia 180 rok szkolny 2013/2014 Sylwia Płonka 2. W 1980 fizyk
Bardziej szczegółowoKaskadowe arkusze stylów (CSS)
Kaskadowe arkusze stylów (CSS) CSS (Cascading Style Sheets) jest to język opisujący sposób, w jaki przeglądarki mają wyświetlać zawartość odpowiednich elementów HTML. Kaskadowe arkusze stylów służą do
Bardziej szczegółowoPodstawy języka HTML (HyperText Markup Language)
Zasady pisania kodu Podstawy języka HTML (HyperText Markup Language) Kod HTML tworzymy używając znaczników, np. , . Niektóre znaczniki muszą być wprowadzane parami posiadają swoje odpowiedniki
Bardziej szczegółowoZnaczniki języka HTML
www.math.uni.lodz.pl/ radmat Elementy inline ... Elementy inline ... ... Elementy inline ... ... ... Elementy inline
Bardziej szczegółowoElementarz HTML i CSS
Elementarz HTML i CSS Znaczniki przydatne w pracy redaktora stron internetowych 1 Elementarz HTML i CSS Znaczniki przydatne w pracy redaktora stron internetowych Treść, korekta, skład i oprawa graficzna
Bardziej szczegółowoĆw.4 Dokumenty HTML Przy pomocy języka znaczników opisać można strukturę witryny internetowej, postać i wygląd jej elementów.
Ćw.4 Dokumenty HTML Przy pomocy języka znaczników opisać można strukturę witryny internetowej, postać i wygląd jej elementów. Znaczniki HTML (tagi) postać ogólna: zawartość
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM 2 WSTĘP DO SIECI TELEINFORMATYCZNYCH TABELE I FORMULARZE
LABORATORIUM 2 WSTĘP DO SIECI TELEINFORMATYCZNYCH TABELE I FORMULARZE 1. TABELE 1.1. Definicja tabeli Definicja tabeli musi być umieszczona między znacznikami. W ich ramach umieszczane są definicje rzędów
Bardziej szczegółowoWymagania dotyczące pracy dyplomowej
Wymagania dotyczące pracy dyplomowej Spis treści 1 Wstęp... 2 2 Cel i zakres pracy... 2 3 Wymagania ogólne... 2 3.1 Forma i zawartość pracy... 2 3.2 Dokumenty do złożenia w Dziekanacie... 2 4 Marginesy...
Bardziej szczegółowoDokumentacja WebMaster ver 1.0
1 Wstęp Dokumentacja WebMaster ver 1.0 Dokumentacja ta przeznaczona jest dla webmasterów, grafików, programistów. Przedstawia ona strukturę aplikacji SOTEeSKLEP, opisuje działanie oraz wyjaśnia m.in. jak
Bardziej szczegółowoPodstawy HTML i styli CSS. selektor {właściwość1: wartość1; właściwość2: wartość2}
Kaskadowe arkusze stylów (CSS) W trakcie projektowania własnego serwisu w języku HTML napotkamy problem z określeniem precyzyjnego pozycjonowania tekstu i grafiki oraz elastycznym formatowaniem tekstu.
Bardziej szczegółowo