Niniejszy ebook to darmowa wersja promocyjna, nie przeznaczona do sprzedaży, dołączana do drukowanej książki o tym samym tytule.

Transkrypt

1

2 Powered by TCPDF ( Niniejszy ebook to darmowa wersja promocyjna, nie przeznaczona do sprzedaży, dołączana do drukowanej książki o tym samym tytule. Copyright by Złote Myśli & Rafał Kołodziej, rok 2011 Autor: Rafał Kołodziej Tytuł: Uwolnij pewność siebie Nr zamówienia: Nr Klienta: Data realizacji: Zapłacono: 34,90 zł Wydanie: I Data: ISBN: Złote Myśli Sp. z o.o. ul. Toszecka Gliwice kontakt@zlotemysli.pl Autor oraz Wydawnictwo Złote Myśli dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo Złote Myśli nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Niniejsza publikacja, ani żadna jej część, nie może być kopiowana, ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana, powielana, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.

3 Spis treści Wstęp...7 Rozdział I Zrozumienie...9 Klucz do wszelkich osiągnięć...9 O trudnym słowie socjalizacja Dostrzec pewność w sobie Którędy do pewności? Siła przekonań Nie tędy droga Pewność siebie a poczucie własnej wartości Pewność siebie a arogancja Dwie drogi budowania pewności siebie Wybierz mądrze Przyczyny braku pewności Rozdział II Otoczenie Wystąpienia publiczne Wydarzenia społeczne Rozmowa kwalifikacyjna Sekrety relacji międzyludzkich Rozdział III Budowanie Dziennik pewności siebie Zniszcz wspomnienia odbierające pewność... 69

4 Pewność rośnie, gdy Ty rośniesz Podnoszenie poprzeczki Zaakceptuj najgorsze Zabójcza koncentracja Nieidentyfikowanie się Kasuj widmo porażki Afirmacje Hipnoza Pewność siebie dzięki NLP Wizualizacje zamknij oczy Jeden krok do pewności siebie Uwierzyć w siebie Zbuduj siebie, jakim pragniesz być Co dajesz, to dostajesz Zmieniać umysłem Dialog we własnej głowie Dowartościowanie Otaczaj się tym, co kochasz Nie czytaj gazet Nie narzekaj Skupienie Własna interpretacja Świadomość siebie Bądź wdzięczny Sztuka akceptacji własnego ciała

5 Jak wyglądam? Mowa ciała a pewność siebie Zależność ciała i umysłu Postawy ciała dodające pewności siebie Obserwacja Odpowiednie środowisko Najbliższe otoczenie Nie martw się na zapas Przestań porównywać się z innymi Komplementuj innych Zagrożenie czy wyzwanie Odpowiedzialność Wytrwałość Pomagaj ludziom Żyj w chwili obecnej Przyczyna i skutek Potęga ciszy Wiara Świadome sny Poczucie obfitości Odwlekanie nie uczyni Cię pewnym siebie Nawyk sukcesu Oczekuj sukcesu Gdy osiągniesz, co zechcesz Pamiętaj o osiągnięciach

6 Podsumowanie Dodatki Pewność siebie w biznesie Budowanie pewności siebie u dziecka Czołowa piątka niszczycieli pewności siebie

7 Wstęp Żołądź sam w sobie nie jest niczym niezwykłym. Odpowiednie warunki sprawiają jednak, że staje się on potężnym dębem, którego nie może poruszyć nawet najsilniejsza wichura. Napisałem tę książkę dla ludzi, którzy w swoim życiu czują się podobnie jak małe owoce dębu, poruszane przez najmniejszy podmuch wiatru. Techniki zawarte w tej książce mają za zadanie wskazać odpowiednie warunki do wzrostu. Mają rozbudzić Twoją ukrytą pewność siebie. Dzięki niej staniesz się niewrażliwy na czynniki zewnętrzne i zaczniesz osiągać każdy cel, jaki sobie ustalisz. Moim zadaniem jest sprawić, by sytuacje, które jeszcze dzisiaj wydają się nie do pokonania, straciły swoją moc. Pragnę rozbudzić w Tobie siłę sprawczą i pokazać, że możesz osiągać więcej, szybciej i skuteczniej. Książkę tę możesz przeczytać w jeden dzień i odstawić ją na półkę. Jednak by osiągnąć prawdziwą zmianę, konieczne będzie powracanie do niej wiele razy i wykonywanie ćwiczeń w niej zawartych. Napisany tekst uzbroi Cię w wiedzę, z kolei ćwiczenia uzbroją Cię w pewność siebie. 7

8 Rafał Kołodziej Niezwykle się cieszę, że sięgnąłeś po tę publikację. Jestem przekonany, że po zastosowaniu rad, które się w niej znajdują, Twoje życie zmieni się diametralnie. Jest mi bardzo przyjemnie, że mogę towarzyszyć Ci na drodze wewnętrznej, a w pewnym sensie także zewnętrznej przemiany. Pozwól, proszę, że będę Twoim przewodnikiem po tajnikach pewności siebie. Już niedługo zaczniesz osiągać w swoim życiu wspaniałe cele, które jeszcze niedawno były tylko marzeniami. Zapraszam Cię do świata wielkich osiągnięć, do świata ludzi pewnych siebie. Czeka tutaj wolne miejsce właśnie na Ciebie.

9 Rozdział I Zrozumienie Klucz do wszelkich osiągnięć Jaka nasza pewność, taka nasza zdolność. Richard Bach Pewność siebie jest kluczem otwierającym drzwi do spełnienia Twoich marzeń. Jest to wyznacznik osiągnięć, mający ogromny wpływ niemalże na każdy aspekt życia. Ludzie pewni siebie są niczym mityczni herosi obdarzeni ukrytymi mocami. Mogą osiągać więcej i nic nie może ich zatrzymać. Oni wyznaczają cele i osiągają je zawsze i wszędzie. Osoby obdarzone pewnością siebie są bardziej produktywne w pracy, a w życiu osobistym są postrzegane jako bardziej atrakcyjne. Pewność siebie wpływa korzystnie na życie ludzkie, nie tylko w wymiarze społecznym. To jedna z głównych sił sprawczych wysokiego poczucia własnej wartości. Dzięki niej poczujesz się wspaniale w swoim ciele i będziesz wyrażać siebie w najbardziej autentyczny, naturalny sposób. 9

10 Rafał Kołodziej Pewność siebie sprawia, że człowiek żyje radośnie i szczęśliwie, gdyż zna swoją wartość i wie, na jak wiele go stać. To właśnie ta jedna cecha sprawia, że osiągasz to, o czym marzysz. Czy chcesz znaleźć miłość swojego życia, czy podejście do nieznajomej osoby na ulicy sprawia Ci trudność, czy chciałbyś zaprosić ją na randkę? A jak Ci idzie na płaszczyźnie zawodowej? Czy starając się o awans, łatwo będzie poprosić o podwyżkę? Czy rozmowy kwalifikacyjne nie sprawiają Ci trudności? A może zechcesz otworzyć własny biznes? Tutaj nie ma miejsca na chowanie głowy w piasek. Pewność siebie odegra w każdej z tych sytuacji kluczową rolę. Chciałbym, abyś na początku zaryzykował pewne stwierdzenie. Powtórz je na głos kilkakrotnie: Budowanie pewności siebie to najważniejszy krok, jaki mogę zrobić, by zyskać życie, o jakim marzę. W publikacji okaże się wiele razy, dlaczego to twierdzenie jest słuszne. Nie jestem zwolennikiem przekazywania teorii. Moim zadaniem jest jedynie pokazanie Ci ścieżki i uzbrojenie w narzędzia, o reszcie przekonasz się na własnej skórze. Pewność siebie wpływa na tak wiele sfer w życiu człowieka, że można by o tym napisać jeszcze jedną grubą książkę skupiającą się na samej tylko teorii. Teoria jednak pozo- 10

11 Rozdział I Zrozumienie stanie zawsze tylko teorią. Dobrze jest wiedzieć, ale sama wiedza nie uczyni Cię pewnym siebie. Naszym zadaniem jest zmiana, a ta zawsze jest powodowana praktyką. Najważniejsze jest, by wcielać w życie poznane metody, techniki, bo sama ich znajomość teoretyczna na niewiele się przyda. Zanim przejdziemy do metod rozbudzania pewności siebie, chciałbym, żebyśmy przyjrzeli się nieco bliżej, czym pewność siebie właściwie jest. O trudnym słowie socjalizacja Jesteś biedny i nieszczęśliwy nie dlatego, że Bóg tak chciał, ale dlatego, że Twój ojciec wpoił Ci, że tak musi być. Henry Ford Socjalizacja to nic innego jak przystosowanie się do warunków, w jakich urodził się i żyje człowiek. To uczenie się od ludzi, którzy Cię otaczają, norm zachowań, wierzeń, sposobu myślenia. W praktyce wygląda to tak, że jeśli człowiek urodził się w Iraku, to przyswaja inne wzorce kulturowe, religijne, społeczne niż człowiek, który urodził się dla przykładu w Anglii. Załóżmy, że cała historia zaczęła się w 1984 roku. Na świat w tym samym czasie przyszło pięć osób. Cud naro- 11

12 Rafał Kołodziej dzin zdarzył się w Polsce, Chinach, Anglii, Iraku i Tajlandii. Przez dwadzieścia siedem lat każda z tych osób żyła w swoim środowisku. Każdą kształtowała odmienna kultura, obyczajowość, wychowanie, polityka, społeczeństwo, religia. Po wszystkich tych latach każda utrwaliła sobie pewien model świata i stała się zupełnie różna od reszty. Czy mogłyby wszystkie razem spotkać się przy piwie i spokojnie porozmawiać? Nie jestem nawet pewien, czy każda z nich wypiłaby piwo. Takie spotkania nie zdarzają się zbyt często i między ich uczestnikami mogłoby wyniknąć mnóstwo nieporozumień. Te nieporozumienia powodują wojny, głód, nienawiść, rasizm w skali globalnej. Właściwie nie trzeba porównywać ludzi o tak odmiennych narodowościach. We własnym środowisku nietrudno znaleźć wiele osób, z którymi nie można nawiązać nici porozumienia. Ty i ja również mamy własne programowanie. Jest to wszystko, czego uczono nas, gdy byliśmy małymi dziećmi. Jesteśmy w dużym stopniu kształtowani przez otoczenie, w jakim dorastamy. To otoczenie ma na nas główny wpływ w pierwszych latach życia i to od niego zależy osobowość aż do czasu, kiedy to człowiek zdecyduje się myśleć samodzielnie (wiele osób uważa, że lepiej, by ktoś inny za nich decydował przez całe życie). Większość przekonań, jakie masz, pochodzi od innych ludzi. Czy możesz mieć patent na jedyny słuszny punkt widzenia rzeczywistości? To wszystko zostało włożone 12

13 Rozdział I Zrozumienie do Twojej głowy, by panował w społeczeństwie porządek, a może by sprawować kontrolę. Niestety włożono Ci gdzieś po drodze także negatywne wzorce, a brak pewności siebie jest jednym z nich. Czy jesteś w stanie przypomnieć sobie, na którym etapie swojego życia zacząłeś tracić pewność siebie? Na pewno ten moment istnieje. Chociaż brak pewności jest zazwyczaj budowany przez lata doświadczeń, dużo częściej niż przez jedno traumatyczne przeżycie. Faktem jest, że brak pewności siebie to nie jest część Twojej prawdziwej natury. Urodziłeś się z czystym, wspaniałym umysłem, byłeś pewny, silny i szczęśliwy, jednak gdzieś na drodze socjalizacji to utraciłeś. Każdy człowiek rodzi się niczym czysta karta, na której ludzie zaczęli zapisywać charakter, przekonania, wierzenia, temperament. Wszystko, co spotkało Cię w życiu, miało mniejszy lub większy wpływ na osobowość, jaką masz właśnie teraz. Jeśli interesują Cię komputery, to można przedstawić to na ich przykładzie. Gdy rodzisz się, jesteś jak twardy dysk (ciało), prosty, czysty, bez skaz. Dopiero później wgrywa się na niego różnego rodzaju oprogramowanie (sposób myślenia). Odwołując się do analogii, oprogramowanie może zawierać mnóstwo wirusów. Brak pewności siebie jest właśnie takim wirusem. Cała kwestia dotycząca pewności siebie nie odnosi się do budowania pewności, a do odzyskania pewności, którą 13

14 Rafał Kołodziej masz w sobie. Jest to raczej kwestia przypomnienia, odnalezienia na nowo tego, co utraciłeś. Model, jaki zainstalowano i właściwie instaluje Ci się od wczesnego dzieciństwa, nie zawsze ma sprzyjać i służyć Tobie. Jest to model społecznej kontroli, posłuszeństwa, ograniczenia myślenia i służy innym celom niż szczęście i spełnienie jednostki. Wszystko jednak jest w Twoich rękach i masz możliwość zmiany. Pewność siebie nie ma nic wspólnego z genami i jest wyuczalna. Wiele cech można odziedziczyć, jednak pewność lub jej brak nie jest zapisywany przy urodzeniu w kodzie genetycznym. Nawet bliźniaki mogą mieć zupełnie odmienny temperament, osobowość, gdyż doświadczały odmiennych sytuacji w życiu. Twój brak pewności wynika z Twojego programowania przez całe życie. To doświadczenia, jakie zdobyłeś, i to, jak nauczono Cię na nie reagować, zadecydowało, jaką jesteś osobą. Urodziłeś się dzieckiem pewnym siebie, więc naszym zadaniem nie jest tworzyć pewności siebie, a odzyskać to, co było Twoje od zawsze. To dalej jest w Tobie, przykryte warstwami socjalizacji. Czy jesteś w stanie sięgnąć pamięcią do swojego wczesnego dzieciństwa? Zapewne gdy trwało ono w najlepsze, nie przejmowałeś się krytyką innych ludzi, tym, co pomyślą, czy tym, że masz plamę na swetrze lub co gorsza na rajtuzach. Nic nie miało znaczenia i mogłeś biegać po zatłoczonej plaży bez ubrania, a później bawić się w piaskownicy z gilem wiszącym do pasa. 14

15 Rozdział I Zrozumienie W dzieciństwie brak rozwagi przeplatał się z niekończącą się pewnością, z której to wynikały niebezpieczne sytuacje, o których teraz strach pomyśleć. Zanim ja utraciłem własną pewność, skakałem z moim przyjacielem po bardzo wysokich drzewach. Przeskakiwaliśmy nawet z jednego na drugie, a czasem wspinaliśmy się na wysokości, na których gałęzie były tak cienkie, że nie mogły nas utrzymać. Ciągłe upomnienia i pokrzykiwania rodziców miały za zadanie nas zatrzymać i ochronić przed niebezpieczeństwem. Dzika pewność gdzieś zaczęła zanikać. Wychowanie ma ogromny wpływ na to, czy będziesz potrafił radzić z sobie z problemami czy też ugniesz się pod ich ciężarem. Zapewne w Twoim, podobnie jak w moim, życiu było mnóstwo zdarzeń, które stopniowo osłabiały hart ducha. Być może czasem okoliczności sprawiły, że wyszedłeś na głupca, a może nie grałeś tak dobrze w piłkę jak inni. Co tam się działo? Może czasem śmiano się z Ciebie publicznie lub za plecami, w klasie czy na podwórku, a Ty zaczynałeś coraz bardziej uważać. Może pomyślałeś w tym czasie podobnie jak ja: Lepiej się nie wychylać, lepiej nie ryzykować. Zachowam część świata tylko dla siebie, bo inni są zagrożeniem. Znowu będą się śmiać i krytykować. Ciągła krytyka w czasie dorastania sprawia, że pewność zanika. Krytyka niszczy, pochwała buduje. Odpowiedzialność z kolei sprawia, że sam możesz budować. W czasie 15

16 Rafał Kołodziej dorastania, jeśli nie różniłeś się od przeciętnego dziecka, słyszałeś krytykę tysiące razy z ust rodziców, nauczycieli, może znajomych i przyjaciół. Czy wiesz, że w dzieciństwie na jedną pochwałę przypada aż dziewięć krytyk? Z pewnością nie pozostaje to bez wpływu na proces kształtowania osobowości, zwłaszcza jeśli słowa dotyczą osoby, charakteru, a nie danego czynu. To zasadnicza różnica i pamiętaj o niej, jeśli jesteś rodzicem. Nie mów do dziecka, oceniając całość jego charakteru: Jesteś głupi, nierozważny itd. Postaraj się odnosić do konkretnej sytuacji, czyli: Zrobiłeś niemądrze w tej sytuacji, ponieważ. Każde zdarzenie z dzieciństwa ma mniejsze lub większe znaczenie, jeśli chodzi o Twoją osobowość. Niektóre przekonania, jakie sobie wyrobiłeś w tamtym okresie, pozostały już na zawsze. Uczyłeś się, chłonąłeś wszystko z Twojego otoczenia i nabrałeś niekorzystnych wzorców, które skruszyły pewność siebie. Wielu ludzi pielęgnuje spostrzeżenia z tamtego okresu, mimo że są już od dawna nieaktualne. Osoby takie żywią urazę w stosunku do spraw, które już dawno nie mają racji bytu. Te wszystkie warunki mogły faktycznie stłumić Twoją pewność siebie, ale gra przecież toczy się dalej. Pewności nie można utracić na stałe. Jest ona cały czas w Tobie, więc można ją na nowo rozbudzić. Dzięki odrobinie praktyki staniesz się tym, kim zechcesz. Twoje marzenia czekają na realizację. Warto rozbudzić najlepszą wersję sa- 16

17 Rozdział I Zrozumienie mego siebie. Zanim przekonasz się o tym sam, uwierz mi na słowo. Jesteś wyjątkowy i masz potencjał, by osiągać wielkie rzeczy. Od pewności zależeć będzie, gdzie mieszkasz, z kim, jaki masz samochód, jak duże jest Twoje konto bankowe, ile zyskujesz szacunku i uznania. To Ty decydujesz, jaki chcesz być. Masz władzę nad swoim życiem i możesz je uczynić takim, jakim pragniesz, żeby było. Masz kontrolę. Nie oddawaj jej innym ludziom, bo czy ktoś może znać Ciebie lepiej niż Ty sam? Czy ktoś może wiedzieć lepiej, co jest dla Ciebie najlepsze? To od Ciebie zależy, jak się czujesz i jak reagujesz. Chcesz pewności? Będziesz ją miał, bo już o tym zdecydowałeś, sięgając po tę książkę. Korzystaj z informacji w niej zawartych jak najczęściej. Dobrałem je specjalnie w sposób, który pozwoli Ci zmaksymalizować efekty w jak najkrótszym czasie. Dostrzec pewność w sobie Lepiej zapalić świeczkę, niż narzekać na ciemność. przysłowie chińskie Trudno jest tak naprawdę powiedzieć, czy dana osoba jest pewna siebie czy też nie. Pewności nie można przecież odnieść do ogółu. Trzeba mieć jakiś punkt odniesienia, by 17

18 Rafał Kołodziej stwierdzić: Brakuje mi pewności siebie. Widzę, jak kiepsko mi idzie. Gdy mówisz, że brak Ci pewności, masz zapewne na myśli konkretną sytuację, przez którą myślisz w ten sposób. Brak pewności w jednym momencie nie oznacza, że pewność nie ma miejsca gdzieś indziej. Nie możemy tej kwestii traktować aż tak ogólnie. Odnieśmy to do szkolnego przykładu. Zapewne niektóre przedmioty przychodziły Ci z większą łatwością niż inne. Powiedzmy, czułeś się pewnie w języku polskim lub muzyce, a całkowity brak pewności występował w matematyce lub odwrotnie lubiłeś zajmować się przedmiotami ścisłymi, a humanistyczne sprawiały trudności. Podobnie jest w różnych dziedzinach życia. Możesz być dobry w relacjach z kobietami, z kolei całkowicie do niczego w publicznych prezentacjach. Jak w takiej sytuacji można powiedzieć, czy dana osoba jest pewna siebie czy też nie? Załóżmy więc, że Ty także jesteś pewny siebie, ale w różnych dziedzinach. Brak Ci jedynie doświadczenia czy umiejętności w dziedzinie, która jest dla Ciebie istotna i czujesz, że Twoja samoocena się przez to zaniża. Nic straconego. Jeśli nie posiadasz ważnej dla Ciebie umiejętności, to możesz ją nabyć. Biznesmeni, autorzy, mówcy motywacyjni, milionerzy uwielbiają opowiadać historie o sobie, kiedy to byli na dnie, bali się ludzi, trzęśli ze strachu na myśl o wyjściu na scenę. Opowiadają historie, jak mieszkali w wynajętych mieszka- 18

19 Rozdział I Zrozumienie niach i nie mieli na czynsz. Spali na podłodze, a wokół panował chłód. Mówią, jak zbierali truskawki w polu przez kilkanaście godzin dziennie *. Oczywiście pokonali swoje słabości i Ty również możesz to zrobić. Nie jesteś w niczym gorszy. Już niedługo będziesz mógł z łezką wspominać dawne dzieje. Przyjmij korzystniejszy punkt widzenia: Jeśli komuś udało się tego dokonać, to i ja mogę to zrobić. Ćwiczenie 1 Wypisz już teraz przynajmniej dziesięć rzeczy, w których osiągnąłeś wystarczająco dużą pewność siebie, by bez wahania przejść do wykonania tej czynności w każdej chwili. To mogą być sprawy bardzo proste. Zastanów się, w czym jesteś dobry. Może to być nawet jazda na rowerze, zabawa z dziećmi, przygotowanie smacznego posiłku lub zrobienie herbaty. Zwróć uwagę na swoje zainteresowania, pasje i zastanów się, czy czujesz pewność, gdy wykonujesz te czynności. Jeśli nabyłeś jakąś umiejętność, zauważ, że jesteś zdolny, by się uczyć, a jeśli jesteś zdolny do nauki, to możesz osiągnąć wszystko. Założę się, że możesz znaleźć mnóstwo rzeczy, w których czujesz się pewny. Zdaję sobie sprawę, że możesz stwierdzić: Tak, przyrządzenie herbaty, co to za pewność? Czy ktoś może nie być w tym pewny?. Oczywiście że ktoś może. Gdy pojedziesz na odległą wyspę i spotkasz lud plemienny, staniesz się ich bogiem, ewentualnie zostaniesz * Por. R. Maicher, Pierwszy milion, Gliwice

20 Rafał Kołodziej uznany za szarlatana i przygotują z Ciebie zupę. Do tego czasu zdążysz stwierdzić, że mieszkańcy nie piją herbaty i nie wiedzą, jak się ją przyrządza, a tym samym brak im pewności w tej kwestii. Na pewno jesteś dobry w wielu rzeczach. Pamiętam moje pierwsze doświadczenia z nauką jazdy na rowerze. Na początku było to bardzo trudne. Można było się przewrócić. Przy pierwszym wejściu na rower Ty zapewne także nie miałeś zbyt dużej pewności siebie. Trzeba było nieraz zedrzeć sobie kolana. Wystarczyło trochę praktyki, by stało się to proste. Teraz, jadąc rowerem, nawet nie zwracasz uwagi na złożoność tej, wydawać by się mogło, prostej czynności. Balansujesz ciałem, skręcasz, kontrolujesz ruch na drodze, rozmawiasz z przyjacielem, z którym wybrałeś się na przejażdżkę, a wszystko to dzieje się w tym samym czasie. Czy mogłeś to robić przy pierwszej próbie jazdy na rowerze? Zapewne nie. Pewność siebie już masz, ale nie we wszystkich czynnościach. Nawet osoby, które widujesz tylko w telewizji, często cierpią na brak pewności siebie w najróżniejszych kwestiach. Czy wiedziałeś o tym, że aktorzy często mają problemy komunikacyjne i brak im pewności poza sceną? Na planie są gwiazdami, czują, że mają fach w rękach, a wszyscy wkoło są zachwyceni ich profesjonalizmem. Gdy kończą pracę, wiele z tych wspaniałych osób czuje pustkę i towarzyszy im brak pewności siebie. Daryl Hannah mówi o sobie: Wstyd przyznać, ale brak mi pewności 20

21 Rozdział I Zrozumienie siebie. Do tego jestem bardzo nieśmiała, co przeszkadza mi w poznawaniu nowych osób. Wśród innych można by zwrócić uwagę chociażby na: Kim Basinger, Harrisona Forda, Johnny ego Deppa, Jima Carreya, Roberta De Niro, Toma Hanksa. Oni wszyscy przełamywali swoją nieśmiałość. Kto wie, być może robią to nadal? Nieśmiałość nęka wiele osób publicznych. Nawet gwiazdy rocka cierpią na problem braku pewności w komunikacji, boją się ludzi i zamykają się w swoim świecie. Freddie Mercury mówił o sobie, że na scenie zamieniał się w diabła. Poza nią niestety był bardzo nieśmiały, nieufny w stosunku do innych i cichy. Z polskich gwiazd na nieśmiałość cierpi chociażby Kasia Nosowska. Jest ona wspaniałą wokalistką, jednak nawet na scenie nie potrafi ukryć braku pewności. Robi wrażenie bardzo zdenerwowanej i nie może się rozluźnić. Ona nie kryje swojej nieśmiałości i wiele osób uwielbia ją za tę autentyczność. Wiesz już, że masz pewne pokłady pewności w różnych dziedzinach i masz pewność, że wykonujesz niektóre czynności fachowo. Ta publikacja ma Ci podpowiedzieć, jak rozszerzyć tę aktywność na inne sfery życia. Może pewnie jeździsz samochodem, a chcesz być pewny w relacjach z kobietami. Rozszerzanie pewności na inne aktywności w życiu to właśnie kwestia, jaką będziemy się zajmować w dalszej części tego poradnika. Odpowiemy na pytania: jak przenieść pewność z jednej dziedziny życia na inną, jak wydo- 21

22 Rafał Kołodziej być z Ciebie pewność, która została ukryta, co zrobić, by zaczęła dla Ciebie na nowo pracować właśnie tam, gdzie sobie tego życzysz? Którędy do pewności? Nic nie jest niemożliwe to przekonanie, jakie warto pielęgnować w sobie. Wiesz, że pewność nie może być całkowita. Wydaje się, że bohater filmu Rambo jest pewny siebie. Walczy, niszczy całe armie złych ludzi, opatruje swoje rany i dokonuje rzeczy, które dla zwykłego człowieka wydają się niemożliwe. Czy chcesz mieć pewność, jak ta znana filmowa postać? Zastanów się dobrze. Jej pewność dotyczy wojny, walki, broni, ale ta sama osoba ma niezwykłe kompleksy, jeśli chodzi o relacje z ludźmi. Bohater ten raczej nie zdobędzie się także na odwagę zaśpiewania karaoke na urodzinach porucznika lub wygłoszenia przemówienia na temat tomiku poezji, jaki wpadł mu w ręce. Wierzę, że gdyby się postarał, to mógłby osiągnąć mistrzostwo także w tych dziedzinach. Rambo przecież jest nie do zatrzymania. Ty również masz niezwykły potencjał. Jesteś bombą, która potrzebuje jedynie zapalnika. Pewność siebie powinna być przeświadczeniem z wnętrza Ciebie, że możesz zrobić niemalże wszystko. Możesz przezwyciężyć słabości w dziedzinach, które są dla Ciebie ważne. Na początku wystarczy, że odpowiesz sobie dokładnie na pytanie, co tak naprawdę chcesz przezwyciężyć. Nie można być dobrym, a tym samym pewnym we 22

23 Rozdział I Zrozumienie wszystkim, ale można osiągnąć mistrzostwo w wybranych przez siebie dziedzinach. Co jest dla Ciebie ważne? Gdzie chcesz zyskać pewność siebie? Ćwiczenie 2 Wypisz już teraz trzy kluczowe dla Ciebie rejony, w których chcesz rozbudzić pewność siebie. Zrób to właśnie w tej chwili. Będziesz nad nimi pracować przez najbliższy czas Siła przekonań Nasza ludzka wspaniałość nie leży tak bardzo w możliwości zmienienia świata, jak bardzo w byciu zdolnym do zmienienia samych siebie. Mahatma Gandhi Od wczesnego dzieciństwa aż do teraz wyrobiłeś sobie cały zestaw przekonań na najróżniejsze tematy. Na swojej drodze uczyłeś się, zmieniałeś, doświadczałeś nowych rzeczy i wyciągałeś różne wnioski tworzyłeś przekonania. Jednak czy przekonania, które wyrobiłeś sobie w wieku kilku lub kilkunastu lat, są dalej aktualne i przydatne dla 23

24 Rafał Kołodziej Ciebie? Co ważniejsze, czy są one korzystne, czy ograniczające? Czy popychają do akcji, czy hamują? Przypomina mi się w tym miejscu opowieść, którą przytoczył mi mój znajomy. Jest to historia słonia, który spędza całe życie w cyrku. Gdy do tego okrutnego miejsca trafia mały słonik, jego treserzy przywiązują jego nogę do grubego i mocnego sznura, który z kolei przywiązany jest do drewnianego pala wbitego w ziemię, tak by uniemożliwić małemu słoniątku ucieczkę. Ono jednak szarpie się i nie daje za wygraną. Mały słonik pragnie wolności. Czuje w swoim sercu dzikość Afryki i pragnie przygody zamiast ciężkiej cyrkowej pracy. Stara się uciec, jednak za każdym razem, gdy podejmuje próbę ucieczki, sznur hamuje jego zapędy. Mijają miesiące i po każdej tresurze słonik jest przywiązywany do tego samego miejsca. Gdy był bardzo mały, wił się i próbował bez przerwy zerwać się ze sznura. Mijający czas sprawiał, że jego marzenia o wolności stawały się coraz mniej śmiałe. W końcu porzucił swoje pragnienia i stwierdził, że nigdy nie uda mu się wyrwać z niewoli i pozostanie w niej już na zawsze. Nie widział już żadnego wyjścia. Minęło wiele lat i słoniątko stało się dorosłe. Wyrosło na wielkiego silnego słonia. Mimo swojej ogromnej mocy, słoń ten zawsze przywiązywany był do tego samego sznura i starego drewnianego pala. Teraz wyrwałby go z łatwością, mógłby staranować wszystko na swej drodze i uciec, ale nigdy tego nie zrobił. Zestarzał się i nigdy już nie myślał o wolności. 24

25 Rozdział I Zrozumienie Oczywiście ta krótka opowieść jest tylko metaforą, jednak w doskonały sposób obrazuje to, jak wyrabiamy w sobie ograniczające przekonania. To właśnie one blokują przed realizacją własnego potencjału. Takie właśnie niszczące przekonania wciąż trzymają Ciebie i nie pozwalają osiągnąć rzeczy, o których marzysz. Najważniejszą kwestią jest zmienić te przekonania, które są niekorzystne, ograniczające i nieaktualne. Poprzez zmianę przekonań zmienisz samego siebie i znajdziesz się na prostej drodze do sukcesu. Pewność siebie to nic innego, jak lista pozytywnych przekonań o swoich zdolnościach. Musisz poznać swoje możliwości najlepiej, jak tylko potrafisz. Możesz nie zdawać sobie sprawy ze swojej siły. Będziesz często słyszeć: Nie dasz rady, To trudne, To niemożliwe. Możesz posłuchać rad tych ludzi i wziąć pod uwagę, co mają Ci do powiedzenia, ale w ostatecznym rozrachunku Ty będziesz wiedział najlepiej, na ile Cię stać. Całkiem niedawno byłem na dnie. Bez wiary we własne siły, bez pieniędzy, bez miłości. Traciłem prace etatowe szybciej, niż je zdobywałem, a wokół znajomi przechwalali się, jak wielkie sumy zarabiają. Byłem bliski depresji, a już na pewno nie miałem poczucia pewności, że wszystko będzie w porządku. Sięgnąłem dna i wtedy powiedziałem sobie: dość. W mojej głowie powstało nowe przekonanie. Brzmiało ono: Nigdy więcej. Postanowiłem zająć się tym, co kocham. Tym, co może dać mi satysfakcję, wolność i wciąż brakujące pieniądze. Rozwój osobisty pochło- 25

26 Rafał Kołodziej nął mnie bez reszty, a jednym z jego owoców jest ta publikacja. Z jednej strony wiedziałem, że mogę pomóc wielu osobom, które są w podobnej sytuacji, w jakiej znalazłem się ja sam. Z drugiej strony napisałem tę książkę, bo w mojej głowie powstało przekonanie, że mogę to zrobić. Jeśli tylu osobom się udało, to mnie też się może udać. Nie wydaje mi się, żeby ktokolwiek powiedział mi na jakimś etapie mojego życia: Wiesz co, ty powinieneś napisać książkę, tak pięknie opowiadasz. Gdybym nawet zapytał moją rodzinę i przyjaciół, czy dam radę, to pewnie popukaliby się w głowę i powiedzieli, że chyba zwariowałem. Czy naprawdę wierzę, że osiągnę sukces? Jestem o tym przekonany, to tylko kwestia czasu i odpowiedniego podejścia. Teraz wiem, że wszystko jest w mojej głowie. Jeśli czuję, że mogę to zrobić, to jest to prawda, bo znam siebie lepiej niż ktokolwiek inny. Gdybym nie słuchał własnego serca, nie wierzył w siebie, nie czytałbyś tych słów. Nie piszę tego, by sprzedać Ci głodne historyjki z mojego życia. Chcę Ci pokazać, że miałem przekonania, które mogły mnie zniszczyć, a jeśli Tobie brak pewności, to prawdopodobnie Ty wciąż masz je w sobie. Chodzi o to, by je identyfikować, a później zmieniać poprzez praktykę. Zilustrujmy to na przykładzie. Czy masz prawo jazdy? Jeśli tak, ta historia będzie Ci bliska. Gdy człowiek pierwszy raz siada za kółkiem, jest przekonany, że to niezwykle trudne. Trzeba wszystko kontrolować: biegi, kierownicę, ruch na ulicy, znaki, do tego wszystkiego instruktor nawija 26

27 Rozdział I Zrozumienie jak opętany i może się naprawdę zacząć kręcić w głowie. Jednak przy odrobinie wprawy idzie Ci coraz lepiej i nie skupiasz się już tak świadomie na tych wszystkich czynnościach. Wyrabiasz w sobie nowe przekonanie mówiące: Jazda samochodem jest prosta i przyjemna. To praktyka w tej materii zmienia Twoje przekonanie. Jestem daleki od tego, by powiedzieć: Bądź pewny we wszystkim, co robisz. Siadaj do pianina i graj jak Beethoven machaj łapkami i utrzymuj jedynie przekonanie, że robisz to świetnie. To nie o to chodzi. Najważniejsze, by znać siebie i wiedzieć o potężnych możliwościach, jakie masz w sobie, oraz o tym, co Cię blokuje. Ograniczające przekonania to coś, co Cię hamuje przed osiągnięciami w niemalże każdej dziedzinie. Jeśli utrzymujesz przekonanie: Jestem do niczego w kontaktach z kobietami, to jak myślisz, jak będziesz się zachowywał, kiedy spotkasz interesującą dziewczynę i zaczniesz z nią rozmawiać? Krótko mówiąc, będziesz na straconej pozycji. Pomogę Ci pozbywać się negatywnych przekonań. Wróćmy do przykładu jazdy samochodem. Powiedzmy, że dana osoba cierpi na syndrom niedzielnego kierowcy i brak jej pewności za kierownicą. Krótko mówiąc, jeździ tak, że wolałaby nie słyszeć tego, co mówią o niej kierowcy w swoich samochodach. Nagle wygrywa w konkursie radiowym kurs rajdowy z mistrzem świata w Formule 1. Mistrz pokazuje różne sztuczki z samochodem. Nasz nie- 27

28 Rafał Kołodziej dzielny kierowca zyskuje przekonanie, że jeździ jak rajdowiec i to dodaje mu pewności siebie. Przekonanie utrzymuje się więc w głowie i odnosi się do akcji. Poprzez działanie można zmienić sposób myślenia. Tutaj tkwi podstawa pewności siebie. Pewność należy budować na własnych przekonaniach na dany temat. Inni ludzie nie mają w rzeczywistości mocy, by wpływać na Twój sposób myślenia. Naszym zadaniem jest zmiana sposobu myślenia na bardziej korzystny. Zaprogramowanie podświadomości na nowe przekonanie to krok milowy w budowaniu pewności siebie. Należy przełamać stary styl myślenia i uwierzyć, że możesz wszystko robić lepiej. Jeśli wierzysz, że dasz radę osiągnąć daną rzecz, to jest duże prawdopodobieństwo, że tak się stanie. Przekonanie nabywa się poprzez naukę (nabieranie pewności siebie to praktyka). Przekonania buduje się na dialogu, jaki prowadzisz ze sobą we własnej głowie. Jeśli powtarzasz sobie: Nie jestem atrakcyjny, to podświadomie nie będziesz dbać o higienę, wygląd, zachowanie, słownictwo itd. Po prostu będziesz sabotować swój wizerunek i okażesz się nieatrakcyjny. Jeśli z kolei powtarzasz sobie: Jestem atrakcyjną osobą, to zaczniesz dbać o siebie i ludzie będą Cię postrzegali właśnie jako taką osobę. Nie mów już, że brak Ci pewności ze względu na wszystkie niemiłe doświadczenia, jakie miałeś w życiu. Prawda jest taka, że przeciętni ludzie mają podobną ilość negatywnych 28

29 Rozdział I Zrozumienie i pozytywnych doświadczeń w czasie trwania długiego życia. Różnie tylko na nie reagują. Ćwiczenie 3 Przypomnij sobie ostatnie negatywne zdarzenie, jakie Ci się przytrafiło. Co sobie wtedy powtarzałeś w głowie? Czy były to myśli typu: Och, ale ze mnie nieudacznik, co za niedojda, czy może: Każdemu się czasem zdarza, to tylko cenne doświadczenie? W czasie kolejnych siedmiu dni zwracaj uwagę na to, jak reagujesz na negatywne zdarzenia; na to, w jaki sposób mówisz do siebie samego. To właśnie negatywny dialog wprowadza Cię w zły nastrój i trudne stany emocjonalne. Przerwanie negatywnego dialogu i zajęcie się rozwiązaniami uchroni Cię przed wieloma niepożądanymi stanami. * * * Przekonania są zmienne. Wszystko można poprawić, ulepszyć i we wszystkim można nabrać pewności. Boisz się wystąpień publicznych? A gdybyś w ciągu tygodnia miał poprowadzić dziesięć wystąpień na ten sam temat? Jak byś się czuł za pierwszym razem, a jak za dziesiątym? Jestem pewien, że przy tym ostatnim działałbyś już na dużo większym luzie. Lęk przed wystąpieniami publicznymi, nazywany też glassofobią, jest jednym z najsilniejszych i najczęściej występujących lęków. Wielu ludzi boi się wystąpień bardziej niż śmierci. Boją się być oceniani, zwłaszcza jeśli nie mają doświadczenia w danej dziedzinie. Trud- 29

30 Rafał Kołodziej no zdobyć doświadczenie, gdy strach nie pozwala wyjść na scenę. Korzystniejszym rozwiązaniem będzie zmiana nastawienia. Musisz się nauczyć utrzymywać w głowie pozytywne przekonanie. Ludzie przyszli Cię słuchać i chcą dowiedzieć się czegoś interesującego. Nie mają intencji, by Cię wyśmiać, pokroić czy zjeść żywcem. Ta drobna różnica w nastawieniu ma ogromne znaczenie. Możemy zaryzykować stwierdzenie, że pewność siebie to kwestia nastawienia. Jeśli widzisz daną rzecz jako porażkę, wizualizujesz swoją przegraną bez przerwy, to jest naprawdę duża szansa, że poniesiesz sromotną klęskę. Podczas budowania pewności siebie przyda Ci się bardziej pozytywne przekonanie. Dla przykładu może to być: Porażki, jakich doświadczałem, doświadczam lub doświadczę, to dla mnie ogromna pomoc i szansa w rozwoju. Przyjmuję je z chęcią, bo każda uczy mnie wartościowych rzeczy. Życie bez wyzwań raczej nie byłoby zbyt interesujące. Prawdopodobnie po kilku miesiącach zacząłbyś umierać z nudów, bo nie miałbyś żadnego celu. Cieszę się, że jesteś na drodze rozwoju. Teraz właśnie zaczynasz prawdziwe życie. Już teraz żadna rzecz nie jest na tyle silna, by Cię pokonać. Od teraz każde doświadczenie będzie sprawiało, że zaczniesz stawać się coraz mocniejszy. Pewność siebie jest opisywana przez wielu ludzi jako wrażenie robione na innych. By być osobą lubianą i postrzega- 30

31 Rozdział I Zrozumienie ną jako pewna siebie, najpierw należy polubić siebie i swój styl. Nie warto udawać kogoś, kim się nie jest. Zacznij wyrażać siebie w sposób zgodny z tym, co czujesz, a ludzie podążą za Tobą. Nie warto na siłę kreować swojej osobowości, by zdobyć uznanie innych ludzi. Jeśli będziesz autentyczną indywidualnością, ludzie wyczują Twoją szczerość i znajdziesz prawdziwych przyjaciół. Udawany image zazwyczaj nie wychodzi na dobre. Udawanie przyczyni się do tego, że zyskasz jedynie udawanych przyjaciół. Bądź sobą, pokochaj swoją oryginalność, przyznaj się do muzyki, jaką lubisz, a znajdziesz ludzi podobnych Tobie i nawiążesz wspaniałe relacje. Nie tędy droga Traktowanie życia w sposób: albo ja, albo oni, nie jest najlepszym rozwiązaniem. Dlaczego chcesz być na szczycie? Czy dążenie do bycia na fali nie pochłania zbyt dużo Twojej energii, a daje zbyt mało satysfakcji? Możesz wiele stracić, bo zawsze znajdziesz lepszych i gorszych od siebie. Badania wykazują, że z dekady na dekadę robimy się coraz bardziej zestresowani o czym mówi Robert L. Leahy, profesor psychologii na Weill Cornell Medical College w Nowym Jorku. Przejmujemy się drobnostkami, które w naszych oczach rosną do skali być albo nie być. Kiedyś ludzie się stresowali, gdy atakował ich mamut. Dzisiaj plama na koszuli może być przyczyną podobnego ataku 31

32 Rafał Kołodziej niepokoju. Warto czasem zwolnić, zastanowić się jeszcze raz: czy to wszystko ma naprawdę takie duże znaczenie? Czy życie rzeczywiście jest po to, by przejmować się tym wszystkim w takim stopniu? Czy czując tyle stresu i niepokoju, na pewno podążam właściwą ścieżką? Chciałbym Ci pokazać, że masz życie po to, by je przeżyć tak jak pragniesz i tak jak czujesz. Pomogę Ci rozwinąć wewnętrzną pewność, byś czuł się lepiej z samym sobą i nie traktował wszystkich spraw tak poważnie. Będziemy rozwijać pewność siebie z pasją i zabawą. Na temat pewności siebie można by tworzyć masę innych teorii, które odpowiadałyby na pytanie: czym ona jest, a czym nie jest? Osobiście pewność siebie zawsze opisuję w ten sam sposób: Pewność siebie jest to wizerunek, obraz samego siebie w danej sytuacji. Składa się na niego zaufanie do własnych zdolności, poczucie kontroli i odpowiedzialności za własne życie oraz możliwość wykonywania aktywności, zadań, na które masz ochotę lub czujesz potrzebę wykonania ich w danej chwili. Pewność siebie a poczucie własnej wartości Poczucie własnej wartości to szacunek i zdolność docenienia siebie samego jako indywidualności. Odnosi się do tego, jak traktujesz i jak oceniasz własną osobę. Jest to opinia, jaką masz na własny temat. Nie jest to coś stałego i pewnego. Poczucie wartości może wzrastać i opadać na różnych etapach życia pod wpływem wydarzeń, jakie Cię 32

33 Rozdział I Zrozumienie spotykają. Nie można jej zbudować w ciągu kilku sekund. To przez ciągły rozwój i działanie człowiek wzrasta do życia, o jakim marzy. Największy wpływ na poczucie własnej wartości mają przeżycia z dzieciństwa, relacje z rodzicami, relacje z innymi ludźmi oraz wsparcie, jakie otrzymujesz. Obraźliwe traktowanie na płaszczyźnie psychicznej czy też fizycznej ma znaczący wpływ na poczucie własnej wartości. Nawet jedno traumatyczne przeżycie może wywrzeć wpływ na całą Twoją egzystencję. Może tak być, gdy zachowa się bierność i nigdy nie zdecyduje się na zmianę. My podążamy inną drogą. Wszystko można zmieniać i kształtować i to Ty jesteś głównym sprawcą tego, co dzieje się w Twoim życiu. By podnieść własną samoocenę, staraj się spędzać czas z wartościowymi ludźmi i doświadczaj również wartościowych emocji, a także głębokich pozytywnych przeżyć. Otaczaj się kochającym, zdrowym, wspierającym i przyjacielskim środowiskiem. Starannie dobieraj sobie przyjaciół. Niech będą to osoby, którym zależy na Tobie i które będę Ci pomagać w trudnych chwilach. Unikaj ludzi negatywnych i krytykujących. Ćwiczenie 4 Czy wiesz, że Twój charakter jest mieszanką wpływów pięciu osób, z którymi spędzasz najwięcej czasu? Kim są te osoby? Jaka jest dominująca cecha charakteru każdej z tych osób? Czy są to osoby o nastawieniu pozytywnym, czy negatywnym? Zastanów się dobrze i wypisz ich imio- 33

34 Rafał Kołodziej na. Do każdej osoby dopisz pięć jej dominujących cech charakteru. Czy któreś cechy występują u więcej niż u jednej osoby? Czy Ty też masz te cechy? By budować wysokie poczucie własnej wartości, musisz zwracać uwagę także na własną samoocenę. Postaraj się nie być dla siebie zbyt surowy. Masz prawo do błędów. Zauważ, że starasz się robić rzeczy najlepiej jak potrafisz. Twoje starania nie idą na marne, a błędy są tylko naturalnym etapem uczenia się i wzrastania. Są one konieczne dla rozwoju. Skupiaj się na pozytywach i dobrych myślach względem siebie. Jesteś wartościowy nie mniej niż inni ludzie. Nie ma powodu, byś czuł się gorszy. Poczucie własnej wartości nie zawsze idzie w parze z pewnością siebie. Mogą występować różne kombinacje tych dwóch czynników i każda z nich będzie się objawiała innymi rezultatami. Duża pewność siebie, której towarzyszy niskie poczucie własnej wartości, wpływa na wysoką efektywność w pracy, jednak kontakty z ludźmi są utrudnione. Ludzie o takim charakterze zazwyczaj szybko się denerwują i mają tendencję do niezadowolenia z własnej pracy, jak i z pracy innych. Łatwo ulegają stresowi i napięciu. Zazwyczaj osoby takie są niecierpliwie, osądzają swoje działania bardzo surowo i ciężko im przychodzi akceptowanie błędów, jakie popełniają. Kombinacja wysokiego poczucia własnej wartości i małej pewności siebie daje w życiu zupełnie inne efekty. Tacy ludzie nie mają zazwyczaj zbyt dużych osiągnięć zawodo- 34

35 Rozdział I Zrozumienie wych lub nie mają ich wcale. Dominuje brak efektywności. Z drugiej strony są mili i uprzejmi. Łatwo znaleźć w takiej osobie przyjaciela i przeważnie będzie on godny zaufania. Brak pewności jednak utrudnia realizację własnych marzeń i osiąganie ambitnych celów. Niskie poczucie własnej wartości i brak pewności siebie jest sytuacją najmniej korzystną z tych trzech. Nie oznacza to jednak, że jest to sytuacja bez wyjścia. Ludzie tacy mają trudności ze zdobywaniem przyjaciół, zawodzą w kontaktach międzyludzkich, a do tego dochodzi brak pewności i osiągnięć w życiu zawodowym. Dominuje stres i skłonność do depresji. Czy rozpoznajesz siebie w którymś z tych typów ludzi? Musisz przyznać się tylko przed samym sobą. Nie ma powodu, by cokolwiek ukrywać. Zdecydowałeś się pracować nad sobą, a uczynisz to tym skuteczniej, im lepiej poznasz swoją osobowość. Postaraj się spojrzeć obiektywnie na własne życie. Z jakich osiągnięć jesteś dumny, ilu masz przyjaciół, ile jest bliskich osób wokół Ciebie, na których wsparcie możesz liczyć? Nawet jeśli dominuje u Ciebie brak pewności siebie i niskie poczucie własnej wartości, zwracaj uwagę na to, by nie traktować się zbyt surowo. Takie cechy charakteru mogą być uzasadnione przeżyciami, jakich doświadczyłeś w przeszłości. Pewne przyczyny dały określone skutki, jednak teraz zaczniemy budować inne przyczyny i już niedługo pojawią się inne efekty. Dzięki nim zyskasz i pew- 35

36 Rafał Kołodziej ność siebie, i poczucie własnej wartości. Teraz zrób tylko jedno: pozwól odejść przeszłości. Przeszłość jest niezmienna. Utrzymywanie żalu i poczucia winy z powodu przeżyć z przeszłości powoduje jedynie rozdrapywanie ran. Skupmy się uważnie na teraźniejszości. Tylko w ten sposób można spojrzeć na przeszłość z innej perspektywy, a na przyszłość z nadzieją. Życie można spotkać tylko w chwili obecnej i tylko w tej jednej chwili można poczuć się naprawdę szczęśliwym. Powtórz w myślach słowa: Pozwalam odejść wszystkim negatywnym wydarzeniom. Nie mają one już na mnie wpływu i decyduję się pracować w chwili obecnej, by tworzyć wspaniałą przyszłość. W dalszej części poznasz kolejne techniki zrywania negatywnych więzi z przeszłością. Pewność siebie a arogancja Granica między pewnością siebie a arogancją jest często niejasna. Usilne starania, by pokazać wszystkim, kto tu rządzi i kto jest najlepszy na świecie, to czysta zarozumiałość i arogancja, która z prawdziwą pewnością siebie nie ma zbyt wiele wspólnego. Myślenie o sobie jako o lepszym, bardziej wartościowym, jest zgubne i nie dopuszczę, byś kiedykolwiek trafił na tę drogę. Uważam, że arogancja nie jest lepsza niż całkowity brak pewności siebie. Prawdziwa pewność siebie to zdolność do sprostania wyzwaniom i osiąganie postawionych sobie celów. To po- 36

37 Rozdział I Zrozumienie znanie swoich możliwości i robienie wszystkiego, co tylko możliwe, by osiągnąć to, czego pragniesz. To zdolność do wysiłku z wizją odniesienia sukcesu. Nie ma tutaj miejsca na pychę i chełpienie się nie o to chodzi w pewności. Można powiedzieć, że arogancja to sztuczna pewność siebie wytworzona na pokaz. Prawdziwa pewność siebie pochodzi z wnętrza człowieka, który pragnie spełnić własne marzenia. Jest jeszcze jedna interesująca różnica. Arogancki człowiek nie słucha nikogo i ma przeświadczenie o własnej nieomylności, a także o tym, że wszystko robi zawsze najlepiej. Osoba pewna siebie wie, że ma prawo się mylić. Pewność siebie to pozytywne nastawienie biorące pod uwagę zdanie innych ludzi. Pamiętaj tylko, że ostateczna decyzja należy do Ciebie i Ty ocenisz, czy coś jest dla Ciebie korzystne czy też nie. Arogancja poniża innych ludzi. Pewność siebie buduje i inspiruje. Dwie drogi budowania pewności siebie Za dwadzieścia lat bardziej będziesz żałował tego, czego nie zrobiłeś, niż tego, co zrobiłeś. Więc odwiąż liny, opuść bezpieczną przystań. Złap w żagle pomyślne wiatry. Podróżuj, śnij, odkrywaj. Mark Twain Istnieją dwie drogi budowania fortecy pewności siebie. Jest to działanie: 37

38 Rafał Kołodziej pośrednie, bezpośrednie. Droga pośrednia polega na budowaniu pewności siebie poprzez działanie z innymi ludźmi. Jest to droga dłuższa, w której to inni są sprawcami pewności w Tobie. W tym podejściu to ktoś inny ma podładować Twoje baterie poprzez najróżniejsze działania, jak zachęcenie, ośmielenie, wzmocnienie czy chociażby uspokojenie. Sam nie masz pewności, więc zwracasz się do innych, którzy Cię sprowokują poprzez chociażby osądzanie lub potępianie. W skrócie wygląda to tak, że pokazujesz innym swój brak charakteru i czekasz, aż ktoś potrząśnie Tobą dla uzyskania pożądanego efektu. Może to odbywać się następująco: pokazujesz danej osobie swój projekt i odwlekasz termin jego oddania, bo brak Ci pewności; bawisz się szczegółami, tak żeby uniknąć ostatecznego terminu; czekasz na przychylność, jaką dadzą Ci inni. Droga pośrednia to jak prośba o pożyczkę pewności od kogoś innego. Nie jest to korzystne działanie, gdyż uzależniasz się od innych i oni ostatecznie decydują, czy udzielą Ci wsparcia, czy też nie będą mieli nastroju, by bawić się w danym dniu w dobrego samarytanina. Łatwo można to zobrazować na przykładzie związków międzyludzkich. Powiedzmy, że bezgranicznie zauroczyłeś się daną osobą i zastanawiasz się, jak by nawiązać z nią kontakt. Zamiast zacząć działać, idziesz do swojego przyjacie- 38

39 Rozdział I Zrozumienie la i opowiadasz, jak to śnisz o tej osobie każdej nocy i że z chęcią oddasz życie całe za jedno spojrzenie itp. Przyjaciel zapewne powie: Działaj, zrób coś, zaproś ją do kina, ale Ty opierasz się i mówisz wspaniałomyślnie: Nie dlaczego miałaby zwrócić na mnie uwagę?. On z kolei kontynuuje zachęcanie Cię do akcji. Wymienia Twoje pozytywy, by dodać Ci odwagi. Mówi, jak świetnie rozwiązujesz zadania z fizyki, że dostałeś się na Harvard i jakie masz piękne kruczoczarne włosy, za którymi kobiety szaleją itd. Ewentualnie zacznie Ci grozić, że jak nic nie zrobisz, to dosypie Ci kokainy do kawy, dostaniesz w twarz i wciągnie Cię na golasa na maszt przed budynkiem Twojej uczelni. Tak sobie gawędzicie i prawdopodobnie zanim przekonywanie odniesie skutek i zbierzesz się na odwagę, kobieta ta znajdzie sobie nowego adoratora i nigdy nie dowie się o Twoim szaleństwie na jej punkcie. Jedynie w Tobie coś znowu się złamie. Jeśli brakuje Ci pewności siebie, to prawdopodobnie ocenisz tę sytuację jako porażkę i pozostanie ona na długo w Twojej pamięci. Czy wiesz, czego ludzie najbardziej żałują u kresu swego życia, już na łożu śmierci? Otóż najczęściej tego, czego nie zrobili, a mogli zrobić. Nie będziesz żałował rzeczy, które starałeś się osiągnąć z całych sił, a z różnych przyczyn się nie powiodły. Przeświadczenie o tym, że zrobiłeś, co w Twojej mocy, da Ci siłę i pozbawi Cię wyrzutów sumienia. Zastanów się, co chciałeś lub chcesz osiągnąć najbardziej na świecie. Co by to było, gdyby nic nie mogło Cię po- 39

40 Rafał Kołodziej wstrzymać? Zapisz to. Zapisane marzenia stają się celami i podświadomie zaczynasz do nich dążyć. Zaczną się realizować już od chwili, gdy zostaną zapisane na kartce. Pomiędzy Twoim celem a chwilą obecną powstaje luka. Życie jednak nie lubi pustych miejsc i wypełnia je wszystkie, czy tego chcesz, czy nie. W moim dzienniku zapisywałem mnóstwo celów, które chcę osiągnąć. O części z nich zapominałem, jednak po latach, gdy otworzyłem stary dziennik, okazało się, że znaczna większość z nich została zrealizowana. Podświadomie cały czas dążyłem do ich realizacji. Dlatego w tej chwili wymagam od Ciebie tyle pewności siebie, byś zapisał swoje cele na kartce. Pewność siebie będzie rosła z każdą chwilą, gdy będziesz się do nich przybliżać. Drugą drogą do budowania pewności siebie jest działanie bezpośrednie. Jest to najszybsza droga do budowania pewności i do niej właśnie będę Cię zachęcał. Jest ona jak rakieta na księżyc. Nie ma miejsca na stacje pośrednie. Od razu przechodzimy do działania pewnego i zdeterminowanego. Masz już zapisane marzenia? Stały się one w tym momencie celami. Działajmy więc bezpośrednio. Spójrz na swoje cele, zastanów się dokładnie i odpowiedz sobie na kilka pytań: Czy jest to dokładnie to, co chcę osiągnąć? Czy może być coś ważniejszego? Czy to będzie miało największy, najbardziej pozytywny wpływ na moje życie? 40

41 Rozdział I Zrozumienie Co ekscytuje mnie w tej wizji? Jakie dokładnie uzyskam korzyści po zrealizowaniu tego celu? Jak wygląda osoba pewnie realizująca taki cel? Czy mam już jakieś aktywa, zdolności, talent, znajomości, by zrealizować daną wizję? Co będę musiał zmienić, by zrealizować tę wizję? By wyznaczyć sobie kierunek działania, nie potrzebujesz niczego poza wyobraźnią. Na początku to w zupełności wystarczy. Musisz jedynie wyobrazić sobie najlepszą wersję samego siebie. Na dalszym etapie będziesz potrzebował wykształcenia umiejętności potrzebnych do osiągnięcia celu i głębokiej pasji. Rozbudzanie pewności siebie może być prostsze, niż Ci się wydaje. Każdego dnia będziesz zauważać zmiany w sobie. Rozwijaj umiejętności i działaj z sercem. W ten sposób możesz zyskać pewność w najtrudniejszych kwestiach, które blokują ludzi przed prowadzeniem życia, jakiego pragną. Możesz dzięki umiejętności ustalania celów i pasji zostać mówcą, biznesmenem, aktorem, uwodzicielem, ogrodnikiem czy kimkolwiek zechcesz. To jednak dość ogólne spojrzenie na sprawę dochodzenia do pewności siebie. By osiągnąć szybkie efekty, konieczne będzie konsekwentne działanie na różnych płaszczyznach. Wybierz mądrze Ludzki umysł można przyrównać do najwspanialszego i najbardziej zaawansowanego komputera. Znajdują się 41

42 Rafał Kołodziej w nim odpowiedzi na wszystkie pytania, jakie tylko możesz sobie zadać. Jedyne co trzeba zrobić, to sięgnąć po odpowiedzi na te wszystkie pytania i wyciągnąć z wewnątrz własną pewność, podobnie jak wędkarz wyciąga rybę z wody. Rozbudzenie pewności siebie to nie tylko coś, co należałoby zrobić, żeby żyć wspaniałym życiem. To coś, co trzeba zrobić. Jeśli będziesz unikać problemów, to coś wewnątrz Ciebie zacznie krzyczeć i błagać Cię o ich rozwiązanie. Sygnały będą czytelne: zły nastój, senność, pesymizm, a to wszystko może skończyć się poważną depresją. Stoisz więc na rozstaju dróg. Jedna z nich prowadzi do spełnienia Twoich pragnień, druga do przepaści i poważnego załamania, życia w cieniu, niezrealizowania własnych pragnień. Niestety nie możesz dłużej stać w miejscu. Jeśli nie zdecydujesz się na wybranie drogi dla Ciebie korzystnej, czas sam zadecyduje i wybierze. Niekoniecznie otrzymasz to, czego pragniesz. To zabrzmiało jak groźba. Porzućmy jednak strach, bo naszym zadaniem jest dojście do skarbów, jakie daje życie z pewnością siebie. Przyczyny braku pewności Jeśli chcemy rozwiązać kwestię braku pewności siebie, musimy dojść do przyczyn, przez które brak ten powstał. Ich sprawne rozpoznanie z pewnością pomoże Ci zbudować pewność i lepiej radzić sobie w sytuacjach, jakie występują na co dzień. 42

43 Rozdział I Zrozumienie Wygląd zewnętrzny Czy zauważyłeś, że atrakcyjne osoby zazwyczaj czują się pewniej w towarzystwie? Nie jest to reguła, jednak często się tak zdarza. Atrakcyjne osoby przeważnie czują się dobrze w swoim ciele i takie też sprawiają wrażenie. Co jeśli ktoś nie jest atrakcyjny? Czy jest zmuszony do pozostawania w cieniu? Oczywiście że nie. Jest coś ważniejszego niż geny, nos, kolor oczu, wzrost itp. Wymienione elementy uważane są za niezmienne (chyba że zwrócimy się do chirurga plastycznego, ale nie o to chodzi i wcale nie jest to konieczne). Dużo ważniejsze są elementy, nad którymi mamy kontrolę i które można zmieniać. Według psychologów to właśnie one w największym stopniu wpływają na to, czy jesteśmy odbierani jako osoby atrakcyjne czy też nie. Atrakcyjność człowieka wyznacza więc higiena, dbanie o zdrowie (na co składa się właściwe odżywianie i aktywność fizyczna), styl, moda, sposób ubierania, zadbanie o odpowiednią wagę, a także sposób wyrażania siebie poprzez mowę ciała. Zmiennymi mogą być także: kolor włosów, uczesanie, opalenizna. Skupienie się na tych kwestiach ma dużo większe znaczenie niż to, z czym się urodziliśmy. Jeśli uważasz, że jesteś osobą nieatrakcyjną i pielęgnujesz w swojej głowie to przekonanie, wierz mi, że tak właśnie będziesz odbierany. Z drugiej strony, jeśli masz przeświadczenie i je w sobie pielęgnujesz że jesteś osobą wyjątkową i atrakcyjną, ubierasz się modnie zgodnie ze swoim stylem, dbasz o dietę, higienę, pozytywny nastrój, 43

44 Rafał Kołodziej to będziesz odbierany jako osoba atrakcyjna, godna uwagi, z którą warto spędzać czas. Istnieje mnóstwo osób, które mogły występować w konkursach piękności, jednak zniszczyły swój wygląd ze względu na złe nawyki. Wciąż powtarzały sobie, jak wiele brakuje im do ideału. Coraz bardziej skupiały się na drobnych deficytach, które w końcu doprowadziły do załamania samooceny. Pamiętaj, że w kwestii wyglądu nie wszystko jest ustalone i karty nie są rozdane raz na zawsze. Zastanów się, co możesz zmienić w swoim wyglądzie. Na co warto by zwrócić uwagę? Możesz zmienić styl ubierania lub zadbać o bardziej harmonijną sylwetkę. A może zastosujesz zdrowszy sposób odżywiania, który wpłynie nie tylko na Twój wygląd, ale także poziom energii i samopoczucie. To naprawdę ma ogromne znaczenie. Własne przekonania, jak zostało wspomniane wcześniej, i to, co utrzymujesz w swojej głowie, jest niezwykle ważne. Będziemy poświęcać temu tematowi wiele uwagi, gdyż właśnie w przekonaniach znajdują się korzenie wszelkiej zmiany. Rozważ, proszę, dwa podejścia i sposoby reakcji na zaistniałą sytuację. Dla przykładu wygłupiłeś się w pracy. Wszyscy mieli dobrą zabawę. Jakie podejście będzie miało korzystniejszy wpływ na Twoje dalsze życie? Zadręczanie się, płakanie w domu, rozpamiętywanie, obrażanie się, stwierdzenie, że ludzie są źli i tylko cze- 44

45 Rozdział I Zrozumienie kają, aż popełni się błąd, by można było wyśmiać, wyszydzić. Zaakceptowanie faktu, że się wygłupiło, przyjęcie go, zastanowienie się, co można zrobić, by uniknąć takich sytuacji w przyszłości, zrobienie czegoś, by to się więcej nie stało, uśmiechnięcie się w duchu i powiedzenie: Każdy się czasem wygłupi, nic wielkiego. Brak umiejętności Nie można być pewnym siebie w dziedzinie, która wymaga umiejętności, których my nie mamy. Gdyby przyjaciel zaproponował mi partyjkę brydża z prezesami banku, którzy akurat wizytują jego oddział, musiałbym odmówić. Nie znam zasad tej gry i mój brak pewności zniszczyłby całą zabawę. Z drugiej strony mógłbym poznać zasady, jeśli partia odbyłaby się, powiedzmy, za dwa tygodnie. By czuć się dobrze ze sobą i normalnie funkcjonować, warto jest znać swoją wartość, swoje atuty i słabości. Pamiętaj, że nie możesz być dobry we wszystkim, ale możesz być dobry w tym, w czym zechcesz, i na tym będziesz budować swoją pewność siebie. Ćwiczenie 5 Podziel kartkę na pół pionową linią. Po jednej stronie wypisz wszystkie swoje atuty. Po drugiej wypisz swoje słabości. Zastanów się, w czym jesteś dobry, co robisz świetnie. Gdy tylko zdasz sobie sprawę, że robisz niektóre rzeczy lepiej niż inni, poczujesz dumę i przypływ pewności siebie. Z drugiej strony, 45

46 Rafał Kołodziej znając słabości, możesz zadecydować, czy chcesz się w tych obszarach rozwijać, czy możesz je zostawić bez zmian. * * * Pewnego dnia na ćwiczeniach, które dumnie zwą się komunikacja interpersonalna, mój przyjaciel zdał sobie sprawę, że potrafi przygotować pieczeń lepiej niż ktokolwiek inny. Jego twarz rozjaśniała na samą myśl o tym, jak wszyscy smakują jego specjał i dziękują za jego przyrządzenie. Był z siebie dumny aż do końca zajęć, było to widać na jego twarzy. Na tych samych zajęciach każda inna osoba zdała sobie sprawę, że robi coś najlepiej na świecie. To nieważne, jak prozaiczne były to czynności. Jestem pewien, że Ty także jesteś w czymś mistrzem, a już na pewno potencjalnym mistrzem. Jesteś wyjątkowy i są dziedziny, w których Ty również zbliżasz się do doskonałości. Może jeszcze ich nie odkryłeś, ale na pewno istnieją. Gdy tylko zdasz sobie z nich sprawę, poczujesz się silniejszy. Ta książka to nie tylko poradnik o budowaniu pewności siebie. Ma ona także spowodować, że poznasz lepiej samego siebie. Gdy zdasz sobie sprawę, jakie są Twoje plusy i minusy, nie będzie można Cię tak łatwo skrzywdzić. Zyskasz więcej radości, zadowolenia, zdrowia, harmonii na co dzień. Inni ludzie stracą swoją moc wprowadzania Cię w zły nastrój. Wyobraź sobie taką sytuację: Dziwnym zbiegiem okoliczności znajdujesz się na konferencji poświęconej nowoczesnym odkryciom matematyki. Poszedłeś tam, bo poprosił Cię o to Twój przyjaciel, 46

47 Rozdział I Zrozumienie bo spotkaliście się po latach z dala od rodzinnego miasta i to jedyna szansa, by porozmawiać. Siedzisz, nudzisz się, gdy kolejny już profesor demonstruje odkrycia w liczeniu. Nagle sprawy się komplikują. Prosi Cię do tablicy, byś rozwiązał proste działania na całkach. Nic strasznego każdy, kto tam się znajduje, robił takie zadania w trzeciej klasie podstawówki, ewentualnie w piaskownicy. Ty jednak nie masz pojęcia, o co chodzi. Już widzisz po twarzach innych, co myślą o Tobie. Słyszysz nawet w głowie ich słowa: Co za dureń, co za bałwan, jak tak można itp. Być może podczas przerwy usłyszysz te słowa naprawdę. Popatrz na całą zaistniałą sytuację rozsądnie: nie musisz przecież umieć rozwiązać tych zadań; to nie Twoja dyscyplina; byłeś tam przez przypadek. Wiesz jednak, że masz atuty w innych dziedzinach. Znasz swoje mocne strony. To, że ktoś nazwie Cię durniem matematycznym, nie ma znaczenia, bo Ty znasz swoją wartość. Wiesz dokładnie, w czym jesteś dobry i co chcesz osiągnąć, a zdanie innych w tej kwestii nie może odebrać Ci pewności siebie. Kiedyś po koncercie zespołu rockowego, który jest na polskiej scenie od jakichś trzydziestu lat, rozmawiałem z muzykiem tego zespołu. Był on przepełniony pewnością, która cienką granicą była oddzielona od arogancji. Wspomniałem, że też kiedyś grałem na gitarze i to całkiem przyjemne zajęcie. On odpowiedział mniej więcej takimi słowami: 47

48 Rafał Kołodziej Synku, musiałbyś spędzić lata na praktyce, by dojść do takiego stanu jak ja. Nie od razu wszyscy będą ci klaskali z zachwytu. Niestety pozwoliłem sobie na równie arogancką odpowiedź: Grałem tylko dla przyjemności i nie chcę robić kariery muzycznej, a już na pewno nie zależy mi, by ludzie skakali z zachwytu, gdy wyżywam się na gitarze. Robię całkowicie odmienne rzeczy, które sprawiają, że czuję się wspaniale każdego dnia. Eleanor Roosevelt powiedziała: Bez Twojego pozwolenia nikt nie może sprawić, że poczujesz się gorszy. Od Ciebie zależy, jak reagujesz na dane sytuacje. Mam dla Ciebie propozycję. Gdy znasz już swoją wartość, wiesz, do czego zmierzasz, to gdy tylko ktoś nazwie Cię durniem, odpowiedz: Faktycznie ładna dziś pogoda, życzę miłego dnia. Zrób to z uśmiechem i odejdź. Niektórzy ludzie lubują się w poniżaniu innych. Nie pozwól im na to nigdy więcej. Gdy ktoś stwierdzi, że jesteś do niczego, to zmień kierunek myśli i odwróć uwagę. Nie podążaj za tokiem myślenia Twojego rozmówcy. Zamiast o jego negatywnych słowach, pomyśl wtedy o tym, dlaczego psy nie są niebieskie i nie latają? Wyobraź sobie takiego psa, a napięcie, jakie ta osoba stara się stworzyć, zostanie rozładowane. Zniszczysz negatywne odczucia w zarodku i nie pozwolisz im się rozwinąć. Zajmiesz się nimi w swojej głowie. 48

49 Rozdział I Zrozumienie Z drugiej strony, gdy dana osoba ma rację, stwierdzając, że nie jesteś dobry w danej dziedzinie, a Ty wiesz o tym, to możesz po prostu potwierdzić i powiedzieć: Masz rację. Zgodzenie się z rozmówcą odbierze mu moc do dalszej krytyki. W takiej sytuacji może on jedynie pomyśleć: Przyznał się i co ja jeszcze mogę mu zrobić?. Zauważyłeś, że politycy nigdy nie przyznają się do swoich błędów? Media potrafią to wykorzystać i rozprawiają o pomyłce przez miesiące, a polityk idzie w zaparte i za nic nie chce zmienić zdania czy chociażby się przyznać. Przyznanie się do błędu oznaczałoby koniec afery i szybkie zakończenie medialnego szumu. Jednak politycy boją się błędów jak nikt inny. Co w sytuacji, gdy dana rzecz jest dla Ciebie ważna, ale dopiero się uczysz i nie chcesz słuchać krytyki? Również wykaż się szczerością, która rozwieje wszelkie wątpliwości: Tak, być może jestem jeszcze do niczego, ale pracuję nad tym i z każdym dniem robię to lepiej. Jeśli możesz, nie dziel się z innymi tym, nad czym obecnie pracujesz lub w czym się rozwijasz. Unikniesz sytuacji, w której inni będą chcieli ostudzić Twój zapał. Możesz mówić o swoich planach najbliższym, ale nie licz na to, że wszystko zrozumieją i zgodnie przyklasną. Czasami i oni będą chcieli Cię przyhamować z własnych powodów. Może boją się zmian, a może myślą, że lepiej będzie, jak zostaniesz tam, gdzie jesteś. Pamiętaj w takich sytuacjach, że to Ty wiesz o sobie najwięcej i ostateczna decyzja zawsze jest Twoja. 49

50 Rafał Kołodziej Ograniczające przekonania Przez życie można przejść, opierając się tylko i wyłącznie na wiedzy innych ludzi. Istnieje mnóstwo gotowych recept i właściwie możesz nie zastanawiać się, czy dany sposób myślenia jest błędny czy też nie. Jednak podążanie ścieżką, jaką narzuca społeczeństwo, nie zawsze okazuje się słuszne. Gdy pozwolisz innym, by decydowali za Ciebie, dostaniesz to, czego wymaga państwo, religia, społeczeństwo, ale niekoniecznie będzie to dla Ciebie najlepsze rozwiązanie. Chciałbym zachęcić Cię do przemyślenia dokładnie kluczowych aspektów w Twoim życiu. Do chyba najbardziej kontrowersyjnych należą: małżeństwo i zarobki. Małżeństwo to związek dwóch kochających się osób. Biorąc pod uwagę zakres zmian, niedługo pewnie powstaną nowe definicje typu: małżeństwo to związek dwóch kochających się osób kończący się rozwodem. Statystyki rozwodów w USA szacują, że 40 50% małżeństw kończy się rozwodem *. Prawdopodobnie połowa z pozostałych nie cieszy się szczęśliwym związkiem. Warto zadać sobie kilka kluczowych pytań. Dlaczego tak się dzieje? Czego oczekujesz od małżeństwa? Czy naprawdę chcesz wejść w związek na całe życie? Czy to na pewno osoba, z którą chcesz spędzić resztę życia? Jak będziesz pielęgnować związek? Ludzie wchodzą w związek małżeński z różnymi oczekiwaniami i motywami. Czasem są to motywy czysto prawne urzędowe, czasem inne jak presja rodziny czy też oto- * Por.: [dostęp ]. 50

51 Rozdział I Zrozumienie czenia, chęć założenia rodziny, zalegalizowania związku lub inne. Czas wszystkie je weryfikuje. Nie chcę Cię ani zachęcać, ani zniechęcać do małżeństwa. Chcę jedynie, by decyzje wynikały z Twojej pewności co do słuszności wyborów, przynajmniej w danej chwili. Zarabianie to temat, który szczególnie mnie dotyka. Całe życie słuchałem: Ucz się pilnie. Zrób dobrą szkołę. Idź do pracy, znajdź dobry etat i trzymaj się go. Niestety model ten jest już przestarzały. Mnóstwo osób kończy wyższe uczelnie i nie może znaleźć pracy. Zapewne usłyszałeś też wiele innych ograniczających przekonań dotyczących pieniędzy: Gdy zarabiam więcej, ktoś inny ma mniej. Być może kapitalizm sprawia, że jedni mają aż zanadto, a inni nie mają nic, ale to nie oznacza, że na świecie jest za mało pieniędzy i dobrobytu, by wystarczyło dla wszystkich. W chwili obecnej nie istnieje idealny system polityczny i ekonomiczny. Gdyby się temu przyjrzeć, wszystko może wyglądać jak niesprawiedliwość. To jednak zależy w dużej mierze od Ciebie, czy cierpisz dostatek czy biedę. Im więcej korzyści dasz ludziom i im więcej ich problemów rozwiążesz, tym więcej zarobisz. Do tego potrzebna jest właśnie pewność siebie. Inne negatywne przekonanie to: Im ciężej pracuję, tym więcej zarabiam. Jeśli byłoby to prawdą, niewolnicy byliby najbogatszymi ludźmi na Ziemi. Tak się jednak nie dzieje. Znam wiele osób, które pracują w pocie czoła od rana do zmierzchu i ciągle cierpią na brak pieniędzy. Znam 51

52 Rafał Kołodziej też ludzi, którzy pracują niewiele, robią to, co lubią i zarabiają sporo. Czy naprawdę aktorzy, piosenkarze, sportowcy pracują najciężej? Raczej dają oni coś, za co ludzie z chęcią płacą. Czy słyszałeś kiedyś od rodziców: Myślisz, że pieniądze rosną na drzewach? Jest to początek myślenia w stylu: Brakuje nam, nie możesz mieć wszystkiego. A może utrzymujesz przeświadczenie, że nigdy nie wystarcza Ci pieniędzy na koniec miesiąca. Jeśli tak myślisz, to mam złą wiadomość: może być krucho na koniec miesiąca. To, co utrzymujesz w umyśle, ma swoje odbicie w rzeczywistości. Są też inne niszczące przeświadczenia, np. Bogaci są źli. Oczywiście Ty nie chcesz przecież być zły, więc podświadomie sabotujesz wzbogacanie się. Innym powszechnym stwierdzeniem, które płynie niczym melodia, jest: Za pieniądze szczęścia nie kupisz. Jest w nim odrobina racji. Pieniądze to tylko środek wymiany, który jedynie ułatwia życie. Z drugiej strony bez pieniędzy nie kupisz jedzenia, nie będziesz miał gdzie mieszkać, nie obdarujesz ukochanej osoby, a to już daje pewne zadowolenie. Powstaje, więc pytanie: Czy pieniądze dają szczęście?. W latach 70. Philip Brickman wraz z zespołem z Northwestern University udowodnili, że bez względu na zdarzenia losowe i podejmowane wysiłki szczęście zawsze pozostaje na tym samym poziomie. Test był bardzo prosty. Należało wypełnić kwestionariusze, które miały ukazać poziom szczęścia dwóch grup badanych: osób, które wygrały duże sumy na loterii, 52

53 Rozdział I Zrozumienie i ludzi, którzy ulegli nieszczęśliwym wypadkom, paraliżującym ich na resztę życia. Badania wykazały, że po 12 miesiącach od tych wydarzeń poziom szczęścia wyrównał się do takiego, jaki miał miejsce przed tymi zdarzeniami. Zainstalowano mi, podobnie jak wielu innym ludziom, pewne przeświadczenia mówiące: Etat to konieczność, nie masz wyjścia, Szukanie pracy jest trudne i ciesz się, jeśli coś znajdziesz nawet za najniższą pensję. To pewnie dlatego tyle razy popadałem w ruinę finansową. Przemyślałem to i już wiem, że te niszczące przekonania zawsze ściągały mnie na dno. Zachowanie ich na dłużej zniszczyłoby mi całe życie. Na etacie człowiek sprzedaje swoją wolność często za małe pieniądze. Gdybym nadal podążał tą ścieżką, prawdopodobnie nigdy nie byłoby mnie stać na dom (chyba że zadłużony na czterdzieści lat) i nigdy nie wystarczałoby mi pieniędzy na rzeczy, które chciałbym posiadać. Praca na etacie to także absolutna zależność i poddanie, na które nie chcę się godzić. Według mnie etat jest jednym z gorszych modeli zarabiania pieniędzy, chociaż najbardziej powszechnym. Jest to moje zdanie i wielu może się z nim nie zgadzać. Korzystniejszym przekonaniem, które warto pielęgnować w swojej głowie, jest: Mogę zarabiać na różne sposoby, mogę być własnym szefem lub: Zawsze pracuję dla siebie i jestem zawsze swoim szefem. Już słyszę słowa powątpiewania. Jeśli myślisz poważnie o zarabianiu pieniędzy, koniecznie musisz zwrócić się ku jednej z czterech możliwości zarabiania. Są to: giełda, nieruchomości, 53

54 Rafał Kołodziej własna firma, internet. Wiem, że łatwiej powiedzieć, niż zrobić, ale wiem też, że w ciągu kilku lat możesz nabrać pewności w każdej z tych dziedzin. Najtrudniej zacząć i mieć determinację w dążeniu do celu. Moglibyśmy jeszcze pomówić o religii, szkolnictwie i innych tematach, by rozbudzić nieco myślenie, mam jednak inną propozycję. Zwracaj uwagę na to, co wmawia Ci społeczeństwo, telewizja, rodzina. Im bardziej starają Ci się sugerować pewne przekonanie, tym bardziej poddawaj je w wątpliwość. Po prostu zadawaj pytania. To rozwija Twoją indywidualność i pewność siebie w utrzymywaniu własnego zdania.

55 Rozdział II Otoczenie Wystąpienia publiczne Wystąpienia publiczne w wielu osobach powodują strach większy od tego, który towarzyszy rozwodom, a nawet myśleniu o śmierci. Negatywne wyobrażenie, publiczna kompromitacja, poniżenie, ocenianie, osądzanie, strach przed odrzuceniem lub błędem powodują lęk, który wydaje się nie do przełamania. Wszystkie te wyobrażenia to jedynie projekcja, jaką tworzy się w głowie. W dużej części, o ile nie w całości, jest ona nieuzasadniona. To nękająca wizja niepowodzenia jest przyczyną lęku przed wystąpieniami. Strach ten towarzyszy zazwyczaj osobom, które nie mają żadnego doświadczenia w wystąpieniach publicznych i które mają zaniżoną samoocenę. Jest on najsilniejszy w pierwszych chwilach wystąpienia i podczas wchodzenia na mównicę. Zmiana kierunku myślenia może pozbawić Cię wielu typowych objawów lęku. Na scenie musisz być autentycznym sobą. Bez udawania. Bez kreowania się na kogoś, kim nie jesteś. Musisz być absolutnie sobą, gdyż każda próba oszustwa zostanie dostrzeżona przez publiczność. I ta pewność powinna wychodzić z wewnątrz Ciebie. Twoja 55

56 Rafał Kołodziej szczerość zostanie szybko wynagrodzona, a publiczność odda Ci część swojej energii. Ludzie nie przyszli, by Cię pokroić ani zjeść żywcem, a poziom strachu u osoby, która ma występować, jest często adekwatny do wyobrażenia takiej sytuacji. Chcą Cię wysłuchać i dowiedzieć się czegoś wartościowego. Istnieje zasadnicza różnica między osobami, które kochają występować, a tymi, które boją się tego jak ognia. Osoby osiągające sukcesy w wystąpieniach mówią o publiczności jako kochającej, wspaniałej, wrażliwej, ciepłej, z poczuciem humoru. Z kolei ci, którzy się obawiają, uważają publiczność za krwiożerczą, złą, niszczycielską. To jest również powód, dzięki któremu bez problemu mówimy w towarzystwie bliskich znajomych, a trudności sprawia mówienie do obcych. Odpowiednie nastawienie sprawi, że pójdzie nam o wiele łatwiej. Strach przed pierwszymi wystąpieniami będzie obecny, jednak będzie on minimalny. Jeśli będziesz miał pozytywne nastawianie do publiczności i do tego będziesz dobrze przygotowany do swojego wystąpienia, to po kilku minutach na mównicy zauważysz, że nie jest to takie straszne i zaczniesz mówić swobodnie. Potrzebujesz doświadczenia, jak w każdej dziedzinie. Dlatego wiem, że z każdym występem będzie Ci szło coraz lepiej. Musisz się po prostu tego nauczyć i ćwiczyć. 56

57 Rozdział II Otoczenie Wydarzenia społeczne Nie istnieje aktywność, w której nie mógłbyś poprawić własnych kompetencji. Interakcje z ludźmi podczas różnego rodzaju wydarzeń nie są tu wyjątkiem. Czy zauważyłeś, że brak pewności występuje często w kontaktach z osobami obcymi, które mogą Cię w jakiś sposób ocenić? Czy obawiasz się, że Cię nie zrozumieją? By robić dobre wrażenie na ludziach i być dobrze odbieranym i lubianym, należy najpierw polubić samego siebie. Gdy lubisz siebie, inni też Cię polubią już od pierwszych chwil spotkania. Twój wizerunek i to, jak jesteś odbierany przez innych w sytuacjach ważnych, powszechnie uznawanych za stresujące, jest wprost proporcjonalny do nastawienia psychicznego, jakie masz w danej chwili. W sytuacjach, gdy napięcie powinno brać górę, jest niezmiernie ważne, by pamiętać o własnej wartości. Przypomnij sobie swoje sukcesy. Przerzucaj je w głowie jak slajdy i pomyśl, jak wiele sukcesów czeka jeszcze na Ciebie. Pomyśl, że ci ludzie będą Tobą zachwyceni. Spotkanie z Tobą to najlepsza opcja, jaka mogła im się przytrafić. Nie bez kozery mówi się, że ludzie lubią ludzi, którzy lubią siebie. Chciałbym w tym momencie zdradzić Ci największy sekret komunikacji międzyludzkiej. Brzmi on: Spraw, by każda osoba, którą spotkasz, poczuła się ważna. Gdy zaczniesz doceniać ludzi i szczerze szanować ich indywi- 57

58 Rafał Kołodziej dualność i wyjątkowość, będziesz nawiązywać wspaniałe relacje międzyludzkie. Wyobraź sobie, że nad głową każdej napotkanej przez Ciebie osoby świeci duży jasny napis: Spraw, bym poczuł się ważny. Każdy bez wyjątku tego pragnie. Każdy chce, byś dał mu wyraz uznania. Gdy spostrzeżesz, jak świetnie radzisz sobie z ludźmi, Twoja pewność siebie zacznie wzrastać i poczujesz, że możesz naprawdę kształtować swoje życie. Dobre relacje z ludźmi pomogą Ci działać na frontach, na których zazwyczaj ponosiłeś porażkę. Gdy spotkasz kogoś nowego, poznasz nową osobę, przyjrzyj się jej dobrze. Podczas rozmowy z nią zastanawiaj się, co jest w niej wspaniałego i wyjątkowego. Gdy to znajdziesz i poczujesz, że już to uchwyciłeś, powiedz jej o tym. Sformułuj wyjątkowy komplement, a zapamięta Cię ona na bardzo długo, o ile nie na zawsze. Być może zastanawiasz się, dlaczego miałoby Ci to pomóc, przecież chcesz tylko zbudować pewność siebie. To dlatego, że Twoja pewność siebie dotyczy tylko i wyłącznie innych ludzi. Tylko przed nimi możesz być pewny, zyskać lub stracić w ich oczach. Czy czułeś kiedyś brak pewności i ogromny stres w samotności? Nawet jeśli tak, to był on związany z ludźmi i z wydarzeniami, które zdarzyły się lub mają się wydarzyć. Firmy, rządy, największe osiągnięcia, pieniądze, miłość dotyczą zawsze innych ludzi. Tam są poszczególne osoby, a Ty w interakcjach z nimi potrzebujesz pewności. Działaj rozważnie, a pewność będzie rosła. 58

59 Rozdział II Otoczenie Rozmowa kwalifikacyjna To kolejna sytuacja, w której ludzie bardzo często borykają się z brakiem pewności siebie. Możesz poczynić kilka kroków, by zminimalizować negatywne emocje występujące podczas starania się o pracę. Pierwszą ważną sprawą jest indywidualne podejście. Skup się na jakości rozmowy, a nie liczbie odbytych rozmów w jak najkrótszym czasie. Zakładamy, że szukasz jednej pracy, i to konkretnej. Skup się na staraniu o jedną pracę w jednym czasie. Dobrze przygotuj się do rozmowy kwalifikacyjnej. Dowiedz się wszystkiego, co konieczne o firmie, zaskocz znajomością tematu, poznaj etat, na jakim masz w przyszłości pracować, porozmawiaj z już zatrudnionymi pracownikami. Poznaj trudności, jakie pojawiają się na danym stanowisku i udowodnij pracodawcy, że wiesz, jak sobie poradzić z tymi problemami. Cała rozmowa sprowadza się do tego, byś sprzedał się jako najlepsze rozwiązanie dla firmy. Musisz udowodnić, że to Ty jesteś osobą, której szukają i nawet jak za drzwiami jest milion kandydatów, to Ty jesteś tym najodpowiedniejszym. Pamiętaj o własnym nastawieniu i wyglądzie. Jest to miejsce, gdzie musisz pokazać się jako osoba pewna i kompetentna. Pamiętaj o sile pierwszego wrażenia. W ciągu pierwszych czterech minut od poznania osoby dowiadujemy się o niej najwięcej. Wyrabiamy sobie dziewięćdziesiąt procent przekonań na temat jej charakteru. Wykorzystaj ten czas najlepiej jak tylko możesz. Nie okazuj desperacji 59

60 Rafał Kołodziej w szukaniu pracy. Bardziej korzystne jest pokazanie siebie jako osoby mającej dużo możliwości. Możesz borykać się z szukaniem pracy od roku i nie mieć na podstawowe potrzeby, ale desperacja nie pomoże. Nie musisz także niczego udawać. Skupiaj się na pokazaniu siebie z właściwej strony. Jesteś osobą, która się rozwija, ma pasje i jest pomysłowa. Jesteś osobą, która potrafi radzić sobie ze swoimi problemami. Pewnie zastanawiasz się, skąd o tym wiem, czy jestem jasnowidzem? Wiem o tym, bo sięgasz po książki takie jak ta, nastawione na pokonanie trudności, jakie pojawiają się w życiu. Sekrety relacji międzyludzkich Umiejętność postępowania z ludźmi jest takim samym towarem handlowym jak cukier czy kawa. I zapłacę za tę umiejętność więcej niż za jakąkolwiek inną pod słońcem. John D. Rockefeller Nawet jeśli jeszcze nie radzisz sobie najlepiej w relacjach międzyludzkich, to praktyka sprawi, że będziesz w nich coraz lepszy. Im częściej będziesz działać, wchodzić w relacje z ludźmi, poznawać nowe osoby, tym prostsze będzie przekonanie ich do siebie. Ćwicz wszędzie, gdzie tylko możesz i nie bój się, że ktoś Cię nie zrozumie lub źle oceni. Ludzie są wszędzie i wszędzie możesz nabierać wprawy w skutecznej komunikacji. Jest tylko jedno miej- 60

61 Rozdział II Otoczenie sce, które nie sprzyja poznawaniu nowych ludzi, i jest to Twój własny dom. Musisz wychodzić i podejmować działanie na zewnątrz. Internet także nie jest najlepszym rozwiązaniem. To wirtualne narzędzie jest wspaniałe i pomocne w wielu dziedzinach, jednak jeśli chodzi o relacje z ludźmi, to wciąż zawodzi. Wiesz, jak silna jest mowa ciała i ton głosu. Oczywiście przy wykorzystaniu nowoczesnych gadżetów możesz widzieć rozmówcę w czasie rzeczywistym, ale wierz mi, że dużo więcej nauczysz się poza domowym ciepełkiem. Nowych ludzi możesz poznawać poprzez zajęcie się nową dyscypliną sportu (biegi, basen, siłownia, joga). Nowych znajomości może dostarczać Twoje hobby, a także życie kulturalne, rozrywka, praca, pasja. Próbuj nowych rzeczy poznasz nowych ludzi. Podczas poznawania nowych osób często przecenia się ich zdolności, a nie docenia własnych. Niestety powstaje w takim wypadku przepaść, na której bardzo ciężko budować konstruktywną, pozytywną relację. Porzuć myślenie w stylu: On jest lepszy ode mnie, bo. Inni ludzie także mają swoje zmartwienia i problemy i na pewno nie są idealni. Właściwie to przez większą część czasu myślą tylko o swoich zmartwieniach. Ludzi możesz poznawać nawet na ulicy i nie ma w tym nic dziwnego. Żyjemy w cywilizowanym świecie i wchodzenie w relacje jest naturalne. Najważniejsze, by robić to umiejętnie. W codziennych sytuacjach możesz zapytać 61

62 Rafał Kołodziej przypadkową osobę o godzinę bądź drogę. Jeśli po tym pierwszym pytaniu Cię nie ugryzie (a nie ugryzie), to możesz przejść dalej. Powiedz, że chcesz dojść w to konkretne miejsce i potrzebujesz pomocy. Możesz dodać, co tam się znajduje ciekawego, np. wspaniały park i zapytać, czy wie coś o tym miejscu. Bądź kreatywny. Zadaj parę pytań, uśmiechnij się i podziękuj za rozmowę. Krótkie bądź dłuższe rozmowy, jeśli sytuacja na to pozwala, możesz rozpoczynać w sklepie, na poczcie, w banku, na stacji i gdziekolwiek indziej. Nie musisz kontynuować długiej rozmowy i prowadzić jej, gdy wyczerpiesz pomysły. Niech wszystko idzie swobodnie i naturalnym rytmem. Czasem nawiąże się dłuższa rozmowa, czasem urwie się po paru słowach. Najważniejsze jest to, że nawiązujesz kontakt. Każda kolejna rozmowa sprawi, że zdobędziesz większe doświadczenie w konwersacjach. Podejmuj działanie i rób to jak najczęściej. Raz w miesiącu to zdecydowanie za mało. W takim tempie nie nauczysz się zbyt wiele, a przecież dążymy do osiągania szybkich rezultatów w budowaniu pewności siebie. Ćwiczenie 6 Działaj codziennie. Porozmawiaj każdego dnia z przynajmniej jedną nieznajomą osobą. Codziennie jesteś wśród ludzi i jest mnóstwo sytuacji, w których możesz to zrobić. Będziesz się zmieniać w najlepszą wersję siebie każdego dnia. Będziesz łatwo nawiązywać relacje, a Twoje życie bę- 62

63 Rozdział II Otoczenie dzie bogate w znajomości. Pokaż ludziom, jak wspaniałą i interesującą osobą jesteś. Podnieś poziom konwersacji Wiele osób ma problem z komunikacją, gdyż nie wiedzą, jak ona się potoczy i o czym właściwie można by rozmawiać z nieznajomym człowiekiem. Jeśli pójdziesz na żywioł i zawsze będziesz myślał, że coś się wymyśli, porozmawia się o wszystkim i o niczym lub o pogodzie, to poziom rozmowy nie będzie raczej zadowalał Twojego rozmówcy. Nie licz, że to on przejmie kontrolę nad rozmową. Oczywiście to się czasem zdarza, ale chodzi o to, żebyś to Ty czuł pewność i wiedział, jak i o czym rozmawiać w każdej chwili. Mając kontrolę nad rozmową, będziesz czuć się pewnie. Kontrolę najłatwiej uzyskać, po prostu zadając pytania. Musisz wiedzieć, że jest jeden temat ważniejszy dla Twojego rozmówcy niż każdy pozostały na świecie. Tematem tym jest on sam. Daj więc rozmówcy dużo radości i pozwól mu poopowiadać o jego fascynującym życiu, jego przeżyciach, epizodach, przemyśleniach. Spróbuj tego, a efekty Cię zaskoczą. Gdy zaczniesz mówić, zadawaj tylko i wyłącznie pytania na temat osoby, z którą rozmawiasz. Unikaj nawet słów w stylu: Mnie też się coś takiego zdarzyło, wiem, co czujesz lub miałem podobną historię, kiedy to itd. Gdy poruszysz jakiś temat, zadawaj różne pytania od ogółu do szczegółu i przechodź z jednego tematu na kolejny. Efekty takiego działania mogą Cię zaskoczyć. 63

64 Rafał Kołodziej Osoba, z którą rozmawiasz, przy najbliższej okazji powie znajomym, jaki z Ciebie interesujący człowiek i jak wspaniale się z Tobą rozmawia. Podczas rozmowy korzystaj z takich tematów, jak: zainteresowania rozmówcy, hobby, pasje, plany, marzenia, miejsca, w których chciałby zamieszkać lub w które chciałby pojechać na wakacje. Utrzymuj w myślach pozytywne nastawienie i wyobrażenie o korzystnym przebiegu konwersacji. Staraj się nie skupiać na tym, że rozmowa może utknąć gdzieś w środku i powstanie niezręczna cisza. Takie nastawienie doprowadzi tylko do jednej rzeczy. Dokładnie do tego, że rozmowa właśnie utknie gdzieś w środku. Myśl o rozmowach z ludźmi jako doświadczeniach przyjemnych, lekkich, pełnych uśmiechu, a takie właśnie będą. Takie podejście odnosi się nie tylko do ludzi, jakich spotykasz na co dzień w pracy, w drodze do domu, podczas zakupów czy gdy zajmujesz się setkami innych spraw. Odpowiednie nastawienie umysłowe będzie również solidną podstawą do rozmowy podczas budowania związku partnerskiego. Oczywiście dochodzi jeszcze kilka innych drobiazgów, gdy pragniemy rozkochać w sobie drugą osobę. Jest jeszcze jeden sekret, który pozwoli Ci czuć się pewniej w relacjach z ludźmi: wyglądaj świetnie. Noś to, w czym czujesz się wspaniale i uważasz, że wyglądasz w tym bardzo dobrze. Jeśli czujesz, że wyglądasz rewelacyjnie, to automatycznie zaczynasz tak się czuć. Pamiętaj, że gdy po- 64

65 Rozdział II Otoczenie znajesz nową osobę, w ciągu pierwszych czterech minut kategoryzuje Cię ona i wyrabia sobie dziewięćdziesiąt procent opinii na Twój temat. Opinie te później bardzo trudno zmienić. Dużo prościej zadbać o pierwsze wrażenie. Pewnie zastanawiasz się, czy dzięki tym radom wszyscy będą Cię kochać? Chciałbym, żeby tak było, jednak nigdy nie zadowolisz każdego. Jest to po prostu niemożliwe. Ludzie są zbyt różni i każdy ma inny charakter. Nie trafisz do serca każdej istoty, jednak porady te sprawią, że unikniesz wielu nieporozumień. Dzięki nim łatwiej będziesz mógł nawiązywać relacje z ludźmi o różnych charakterach. Można by szukać idealnej osoby, którą wszyscy kochają. Dla przykładu niech będzie to Brad Pitt. To właśnie on jest rewelacyjny wszyscy go kochają i szaleją za nim Nic bardziej mylnego! Wielu ludzi uwielbia jego grę, wygląd, męskość, ale jest też mnóstwo osób, które go nie znoszą. Co biedny Brad Pitt może zrobić, by jednak to wszyscy go kochali? Niestety nie może zrobić absolutnie nic i być może, za kilka lat, jakiś znawca gwiazd Hollywood stwierdzi, że to była właśnie wielka tragedia Brada Pitta idealnej osoby, której wciąż nie kochali wszyscy ludzie. Dodatkowe porady na temat skutecznej komunikacji Zawsze staraj się utrzymywać naturalne tempo rozmowy. Mów w sposób pewny, jednak nie za szybko i nie za wolno. Wszystko powinno być tak naturalne, jak to tylko możliwe. Nawet jeśli rozmawiasz z nowo poznaną osobą, myśl o niej jak o przyjacielu, którego znasz już od wielu lat. Nie staraj 65

66 Rafał Kołodziej się kontrolować rozmowy. Nie wskakuj w zdanie, gdy rozmówca nie skończył mówić i nie zabieraj głosu bezpośrednio po tym, gdy dana osoba zdanie kończy. Kiedy mówi, to słuchaj rozmówcy całym sobą. Po prostu słuchaj i nie zastanawiaj się, co za chwilę masz powiedzieć. Wiele osób popełnia ten błąd i gdy ktoś mówi, wykorzystuje ten czas na ułożenie w głowie planu własnej wypowiedzi. Gdy przypadkiem zaczniesz mówić w tym samym czasie co dana osoba, przeproś i poproś, by kontynuowała. Istnieje prosty sposób, który pozwoli Ci uniknąć większości sytuacji tego typu. Gdy skończy mówić, odczekaj chwilę (dwie trzy sekundy) i dopiero wtedy zacznij swoją wypowiedź. Być może w tym czasie rozmówca będzie chciał kontynuować to, co mówił, i jedynie układa myśli w całość. Akceptuj to, że inni mogą mieć inne zdanie niż Ty. Nikt nie każe Ci wyrzekać się własnych opinii. Zastanów się i pytaj, dlaczego ta osoba myśli właśnie w taki sposób. Pewnie ma swoje specyficzne motywy i wszystko jest uzasadnione. To może kwestia wychowania, środowiska, rodziny, przeżyć. Gdy okażesz zainteresowanie, z pewnością zrozumiesz, skąd takie poglądy na dane sprawy. Gdy przyjdzie Ci na myśl kłócić się z kimś o poglądy, zadaj sobie pytanie: czy chcę mieć rację, czy chcę być szczęśliwy? Kłótnia nie doprowadzi Cię ani do pewności, ani do wzrastania, ani do rozwoju czy osiągania celów. To strata Twojej energii, a gdy emocje opadną, pojawią się tylko wy- 66

67 Rozdział II Otoczenie rzuty sumienia. Pewni siebie ludzie zazwyczaj nie kłócą się. Znają oni swoją wartość, znają swoje zdanie i nie muszą na każdym kroku dowartościowywać się, przekonując wszystkich do swojego sposobu myślenia. To nie ma sensu. Ludzie pewni siebie akceptują zdanie innych. Bądź asertywny, gdy jest taka potrzeba. Nie musisz zgadzać się ze wszystkimi i być na skinienie każdej napotkanej osoby. Możesz odmówić, gdy ktoś chce jedynie zabrać Twój cenny czas lub propozycja danej osoby nie przybliża Cię do osiągnięcia tego, czego pragniesz. Ty musisz być pewny siebie i znać swój charakter. Wiesz, dokąd zmierzasz, więc nie pozwól, by niepotrzebnie Ci przeszkadzano. Ludzie nie będą stawać Ci nie przeszkodzie i zatrzymywać Cię, gdy będziesz poruszać się z determinacją. Właściwie to nie można powstrzymać osoby, która wie, dokąd zmierza. Masz na to dowód nawet w zatłoczonym supermarkecie. Ludzie krążą, oglądają bez celu produkty, ale gdy jedna osoba wie, co chce kupić i wie, gdzie dana rzecz się znajduje, to schodzą jej z drogi. Naturalnie i bez pytań. Skuteczna komunikacja nie jest wcale taka trudna. Jeśli chcesz być w niej mistrzem, jest jeszcze jeden prosty sposób, by wiedzieć, jak się zachowywać w niemal każdej sytuacji. Czy widziałeś kiedyś rozmowę polityków podczas debaty telewizyjnej? Zachowuj się dokładnie odwrotnie do tego, co oni prezentują w rozmowie, a zyskasz dobre relacje z ludźmi i otoczeniem.

68 Rozdział III Budowanie Dziennik pewności siebie Cele, które nie są zapisane, są tylko życzeniami. anonimowe Wiedza, którą zdobywasz, jest praktyczna i możesz wykorzystywać ją każdego dnia. Zauważaj, jak się zmieniasz i osiągasz coraz większe sukcesy. Warto w tym celu założyć specjalny dziennik, w którym zapiszesz wszystkie swoje osiągnięcia, plany, poczynione zmiany. Będzie to Twoja dodatkowa motywacja. Gdy wykażesz się pewnością w różnych sytuacjach, przenieś swoje sukcesy na papier. Zapisuj wszelkie swoje spostrzeżenia i postawione cele. Może to być także dziennik w formie wirtualnej. Założenie bloga nie sprawia nikomu trudności i można to uczynić w ciągu kilku minut. Blogi z natury są pisane dla innych ludzi. Jeśli nie chcesz dzielić się spostrzeżeniami i osiągnięciami z innymi, możesz ustawić to wszystko podczas konfiguracji tak, że tylko Ty będziesz miał dostęp. Czyniąc swój dziennik publicznym, możesz liczyć na wsparcie lub spostrzeżenia innych osób zainteresowanych tematem. Możesz spotkać się także z krytyką. Najważniejsze 68

69 Rozdział III Budowanie jest, by mieć naoczny dowód budowania pewności i dostrzegać zmianę, jaka następuje każdego pojedynczego dnia. Za tydzień, dwa, miesiąc, rok będziesz zupełnie inną osobą. Zapisz pierwszą rzecz w dzienniku. Opisz, jak będziesz wyglądał, gdy osiągniesz już taką pewność siebie, o jakiej marzysz. Co będziesz robił, jak się będziesz zachowywał? Co byś zrobił, gdybyś rozwinął w pełni pewność siebie? Wyobraź sobie siebie jako właśnie taką osobę i zapisz to wszystko w dzienniku. Niech ta wizja będzie Twoim głównym celem, który będzie Cię motywował. Statek zmierza zawsze do celu, jeśli kapitan wie, gdzie się znajduje. Tak samo stanie się z Twoją pewnością. Jeśli wiesz, jak będziesz wyglądał i jak będziesz się zachowywał, co będziesz robił i co się zmieni, to masz już pewien kierunek, dzięki którego dotrzesz do celu. Zniszcz wspomnienia odbierające pewność Każdy ma wspomnienia z wydarzeń, co do których wolałby, żeby nigdy nie miały miejsca. Można by zadać sobie pytanie: czy można zniszczyć te wspomnienia, by już nigdy nie wracały? Warto zwrócić uwagę na to, że wspomnienia istnieją tylko w Twojej głowie i są bardzo subiektywne. Nikt nie przeżywa ich tak jak Ty. Jest bardzo prawdopodobne, że nikt o nich nie pamięta i nękają tylko Ciebie. Skoro istnieją one tylko w Twojej głowie, to tylko tam można się z nimi rozprawić Ćwiczenie 7 Usiądź wygodnie, rozluźnij mięśnie, weź głęboki wdech i zacznij wczuwać się w swoje ciało. Skup się na jednym 69

70 Rafał Kołodziej wydarzeniu z przeszłości, które miało na Ciebie negatywny wpływ. Gdyby mogło się ono nigdy nie wydarzyć, to na pewno inaczej potoczyłoby się Twoje życie. Na tym wydarzeniu zbuduj swoją pewność. Wizualizuj i stwórz dokładny obraz sytuacji, w jakiej miało miejsce to wydarzenie. Wyobraź sobie, że jest to tylko film, a Ty jesteś reżyserem przed ekranem. Przypomnij sobie otoczenie, pogodę, miejsce, ludzi i zatrzymaj obraz tuż przed negatywnym obrotem spraw. Wyobraź sobie, że przecinasz taśmę i zaraz dokleisz coś zupełnie innego. Teraz stwórz nowe rozwiązanie dla tamtej sytuacji. Wyobraź sobie, że negatywny obrót spraw nigdy nie nastąpił. Stwórz pozytywne zakończenie całej sytuacji. Niech to będzie korzystny, nieoczekiwany zwrot. Jako reżyser możesz zrobić wszystko. Możesz dodać nowe kolory, pozytywne wrażenia. Zakończ pozytywnie wizualizację i przyjmij, że taki właśnie był finał całego wydarzenia. Negatywne wspomnienia istnieją głęboko w Twoim umyśle, jednak tylko tam, i można zacząć inaczej je traktować. Podświadomość nie robi różnicy pomiędzy wyobrażeniem a rzeczywistością, więc przez wizualizację możesz osłabić negatywne przeżycia z przeszłości. Spójrz na swoje życie i problemy z innej perspektywy. Pomyśl o nich, jakby przytrafiły się komuś innemu. Czy dalej możesz się nimi przejmować? Te wydarzenia istnieją w Twojej głowie i tylko w czasie Twojego życia. Zobacz, jakie są ulotne. Czy gdybyś wyobraził sobie teraz siebie na łożu śmierci i wiedział, że za parę chwil wszystko stracisz, to czy miałyby one tak silne oddziaływanie? Czy nie 70

71 Rozdział III Budowanie żałowałbyś, że zrezygnowałeś w swoim życiu z tylu możliwości i straciłeś szansę na realizację potężnego potencjału ukrytego wewnątrz Ciebie? Twoja natura jest nieskazitelnie czysta. Nie jesteś Twoim umysłem, bo myśli się zmieniają, przychodzą i odchodzą. Nie są one trwałe i można je zmieniać. Podobnie jak ciało zmienia się przez całe życie. By zmniejszyć siłę negatywnych doświadczeń z przeszłości, musisz zacząć żyć bardziej świadomie w chwili obecnej. Skup się na życiu tu i teraz. Bądź świadom, że tylko tutaj i teraz możesz spotkać prawdziwe życie, uśmiechać się, doświadczać wspaniałych rzeczy. Rób więc to i pozwól odejść przeszłości. Nie daj jej kontrolować całego Twojego życia. Pewność rośnie, gdy Ty rośniesz Edukacja jest najpotężniejszą bronią, którą można wykorzystać, by zmienić świat. Nelson Mandela Uczenie się to jedna z najlepszych metod na zwiększenie pewności siebie. Można stworzyć równanie mówiące, że wzrost pewności siebie jest proporcjonalny do wzrostu kompetencji w danej dziedzinie. Chciałbym zilustrować to na przykładzie sztuk walki. Swego czasu uczęszczałem na zajęcia taekwondo. Można tam za- 71

72 Rafał Kołodziej uważyć pewną prawidłowość. Gdy przychodzi nowy adept sztuki walki, jest całkowicie pozbawiony pewności w tej dziedzinie. Nie wie, co ma robić, jak się zachowywać i jest ogólnie lekko zagubiony wśród nowych ludzi. To zupełnie normalne. Ludzie zazwyczaj tak się zachowują w nowych miejscach, o których wiedzą niewiele, a zwłaszcza gdy nie mają zdolności i wiedzy o funkcjonowaniu w nich. Tak nie jest wiecznie. Wszystko się zmienia, gdy adept postawi sobie za cel zdobycie czarnego pasa. Jeśli ktoś uczęszcza na zajęcia ze sztuki walki, zazwyczaj jest to główny cel. Od tego momentu zaczynają dziać się cuda. Adept zadomawia się w środowisku i jest gotowy się uczyć. Ćwiczy ciężko na każdym treningu i za każdym razem, gdy zdobywa nowy pas, czuje, że jego pewność wzrasta. W tym czasie zmienia on swój charakter, buduje siłę, nabiera umiejętności, pokonuje swoje słabości, walczy w sparingach i czasem wygrywa. Jego pewność wzrasta. Gdy osoba osiąga swoje cele, staje się silna, sprawna i pewna siebie, a to wszystko za sprawą rosnących kompetencji w danej dziedzinie. Podobny schemat zwiększenia pewności siebie ma też miejsce w innych dziedzinach. Najważniejsze jest to, by zdecydować, w jakich tak naprawdę chcesz czuć pewność siebie. Najważniejsze to odpowiedzenie sobie na pytanie: co chcesz osiągnąć? Co jest Twoją dziedziną, w której chcesz nabrać pewności siebie? Wypisz już teraz w swoim dzienniku dziesięć aktywności, w których chcesz czuć pewność. Następnie wybierz z nich trzy, które uważasz, że miałby największy wpływ na poprawę jakości Twojego życia. Po- 72

73 Rozdział III Budowanie czujesz, że na ich osiągnięciu zależy Ci najbardziej. Wybierz teraz tę najważniejszą i zacznij działać. Która z nich miałaby największy wpływ na pozostałe? Zapisz, co dokładnie chcesz osiągnąć w tej dziedzinie i jakie będą poszczególne etapy dochodzenia do sukcesu. Za każdym razem, gdy osiągniesz kolejny etap, Twoja pewność siebie będzie wzrastać. Pasja i poczucie wzrostu będą promieniować na całe Twoje życie. Poświęć się dla profesjonalizmu w tej ważnej dla Ciebie dziedzinie i działaj efektywnie w kierunku sukcesu. Niech zdobycie mistrzostwa będzie Twoim celem, który będzie motywował Cię do działania. Zastanów się, jak możesz zostać ekspertem. Wybrana tematyka powinna być Twoją pasją, do której z chęcią będziesz wracać. Robienie tego, co się kocha i dążenie do rozwoju w tej dziedzinie dodaje pewności i radości w życiu. Takie działanie będzie miało odzwierciedlenie w każdym aspekcie Twojego życia. Nie jest ważne, czy jest to gotowanie, ogrodnictwo, hodowla rasowych kotów czy cokolwiek innego. Najważniejsze jest, by temat był sprecyzowany. Będzie to jeden z ważniejszych czynników budujących Twoją pewność siebie. Gdy wiesz już, co starasz się osiągnąć i masz to zapisane, zacznij organizować swój czas. Na pewno będziesz miał też inne obowiązki, więc postaraj się o to, by znaleźć na poświęcanie tej aktywności przynajmniej jedną godzinę dziennie. To wystarczy, by w krótkim czasie zacząć dostrzegać zmiany w życiu. Żyj swoimi marzeniami i osiągaj je, działając 73

74 Rafał Kołodziej najlepiej jak potrafisz. Nie miej wątpliwości, że dasz radę osiągnąć to, co sobie ustaliłeś. Jestem pewny, że tak jest. Najważniejszym pytaniem nie jest: Czy mi się uda?, tylko: Jak mam to zrobić?. Jakość pytania determinuje jakość odpowiedzi. Pytając: Czy?, możesz odpowiedzieć jedynie na trzy proste sposoby: tak, nie, może. Nie zawsze ukierunkowują one na działanie. Gdy zapytasz: Jak?, odpowiedzi mogą być tylko pozytywne i ukierunkowane na rezultat. Poczucie, że robisz coś dobrze, daje niezwykłą pewność. Oczywiście możesz rozwijać się na różne sposoby. Uczęszczaj na seminaria, kursy, czytaj książki, znajdź mentora kogoś, kto dokonał tego, o co się starasz, i ucz się od niego. Spróbuj nawiązać z nim kontakt, być może zechce zostać Twoim osobistym doradcą. Rozwój umiejętności i uczenie się to jedne z najważniejszych rzeczy, jakie możesz zrobić, by nabrać pewności. Nie jest istotne, czy mówimy o wystąpieniach publicznych, relacjach międzyludzkich czy o rozmowie o pracę. Dowiedz się, jak można robić daną rzecz efektywniej. Praktykuj, próbuj i popełniaj błędy. Im więcej błędów popełnisz, tym szybciej nauczysz się robić daną rzecz dobrze. Błędy i ich popełnianie to winda do sukcesu. Znany jest przykład Thomasa Edisona, który spróbował tysiąc razy, zanim znalazł sposób na działającą żarówkę. Zapytany przez dziennikarza, czy nie zniechęcił się, ponosząc tyle porażek, odpowiedział: Młody człowieku, nie rozumiesz, jak świat działa. Nie poniosłem tysiąca porażek, znalazłem tylko tysiąc sposobów na to, jak nie działa żarówka. 74

75 Rozdział III Budowanie Każdego dnia możesz znaleźć coś, co nie działa w Twojej dziedzinie doskonałości i rozwijać się dzięki temu. Możliwość rozwoju to wartość, dzięki której Twoje życie nabierze nowych barw. Brak pewności siebie może wynikać również ze stagnacji. Czas płynie nieustannie. Spoglądając na kolejne dwadzieścia cztery godziny, które były niemalże identyczne jak poprzednie, w których nic się nie zmieniło, trudno o nadzieję na poprawę. Zły nastrój nie pozwala zasnąć. Po dniu, w którym nic się nie działo, człowiek czuje się źle, a pewność, że wszystko się odmieni, zanika. Jakiś czas temu również miałem takie stany. Nie mogłem zasnąć, bo nie chciałem kończyć tego beznadziejnego dnia. Z żalem patrzyłem na zegarek, by stwierdzić, że znowu nic się nie wydarzyło. Kolejny dzień do niczego. Wszystko się zmieniło, gdy zacząłem ustalać cele. Budziłem się z motywacją, robiłem to, co kochałem, przybliżałem się do wielkich osiągnięć i kładłem się spać zmęczony, ale bardzo zadowolony. Wiedziałem bowiem, że znowu jestem bliżej o krok od osiągnięcia tego, czego pragnę. Działam tak od dawna i moje życie zmieniło się nie do poznania. Ty również możesz działać w ten sposób. W tym celu wyznacz zadania na następny dzień. Zrób wieczorem listę wszystkiego, co masz w planach na kolejny dzień. Wszystkiego, co chcesz zrobić lub czego chcesz spróbować. Gdy zbudzisz się z rana, będziesz miał motywację. Będziesz wiedział, co robić, kiedy i jak. Działaj w ten sposób każ- 75

76 Rafał Kołodziej dego dnia, by zyskać pewność siebie i wiarę we własne siły na co dzień. Nie musisz ulegać niszczącej stagnacji i zniechęceniu. Działaj pewnie i wykreślaj kolejne zadania ze swojej listy. Każdego dnia jesteś silniejszy. Podnoszenie poprzeczki Podejdźcie do krawędzi, powiedział. Boimy się, powiedzieli. Podejdźcie do krawędzi, powiedział. Podeszli, a on ich zepchnął. I polecieli. Apollinaire To ćwiczenie będzie polegało na przechodzeniu od prostych spraw, które możesz rozpocząć już w tej chwili, do coraz trudniejszych. Krok po kroku, poprzez ciągłe ulepszanie, można osiągnąć wszystko. Wystarczy po prostu zacząć. Dzięki temu ćwiczeniu będziesz ciągle się rozwijać w kierunku swoje głównego zadania, aż w końcu osiągniesz upragniony cel. W jaki sposób można zjeść ogromnego słonia? To bardzo proste sięgając po mały kawałek za każdym razem. Dzięki temu ćwiczeniu będziesz robić rzeczy, które nie wymagają od Ciebie nerwów i napięć, na które nie masz siły. Będziesz przyzwyczajać świadomy i nieświadomy umysł do braku zagrożenia. To tak jakbyś chciał wskoczyć do wody ze skoczni, która mierzy pięćdziesiąt metrów. Gdy staniesz na takiej skoczni, możesz poczuć zawrót głowy 76

77 Rozdział III Budowanie i słowa: Po prostu zrób to na niewiele się zdadzą. To tak jakbym miał powiedzieć mojej mamie, która przeraża się pająkami: Po prostu weź tę tarantulę na rękę. Prędzej dostanie zawału, niż to zrobi. Jednak gdy staniesz na skoczni, która niemalże dotyka powierzchni wody, będziesz mógł skoczyć bez problemu. Zrobisz to kilka razy i nie będzie Ci to sprawiało żadnej trudności. Następnie wejdziesz na skocznię, która znajduje się dwa metry nad powierzchnią wody i znowu wykonasz kilkanaście skoków. Tak stopniowo będziesz budować pewność siebie, aż w końcu dojdziesz do pięćdziesięciu metrów, a skok nie będzie wydawał się problemem. Poczujesz pewność i usłyszysz w swojej głowie głos mówiący: Mogę to zrobić i skoczysz. Podobnie można postępować w każdej dziedzinie, która wywołuje u Ciebie lęk i absolutny brak pewności siebie. Weźmy za przykład wystąpienia publiczne. Wielu ludzi dostaje zawrotów głowy, gdy myśli o wyjściu na mównicę i występie przed kilkusetosobową publicznością. Z drugiej strony taka osoba nie ma problemów z mówieniem do dwóch ludzi. Zacznijmy więc w ten sposób. Zaczynamy występować przed dwiema osobami. Może to być np. opowiedzenie dłuższego dowcipu lub jakiejś historii, niekoniecznie w formalny sposób. Gdy czujesz już pewność z dwiema osobami, zaczynasz z trzema. Czujesz, że możesz to udźwignąć i mówić do tych kilku osób. Podnosimy poprzeczkę i stopniowo przechodzimy do pięciu, 77

78 Rafał Kołodziej siedmiu osób. Mogą to być grupki na uniwersytecie lub na szkoleniu, które rozmawiają w czasie przerwy. Twoja pewność siebie zacznie wzrastać i będziesz mógł zacząć mówić do dziesięciu osób. Nie ma konieczności podnoszenia poprzeczki o jakąś konkretną dużą liczbę osób za każdym razem. Sam ocenisz, do ilu osób jesteś już w stanie mówić. Gdy będą to większe grupy, będziesz robić większe skoki. Przejście z dwustu do trzystu osób prawdopodobnie będzie podobne w skali trudności dla Twojego umysłu do przejścia z trzech do siedmiu osób. Wspomagaj się wizualizacją lub autohipnozą (np. słuchając specjalnie przygotowanych w tym celu nagrań audio lub wykonując ćwiczenie zaprezentowane w tej książce. Osiągniesz dzięki temu szybsze efekty. Arystoteles wspominał, że uczymy się, wykonując właśnie to, czego nie potrafimy, i tak to właśnie działa. Przechodzisz prosto do akcji, z której wypływać będzie pewność siebie. Nie zadręczaj się, jeśli gdzieś po drodze napotkasz trudności. Jest to normalne. Najważniejsze jest to, że cały czas próbujesz i się rozwijasz. Gdy przełamiesz się, by zrobić coś, co jest dla Ciebie trudne, to kwestia tego, czy wywarłeś dobre czy złe wrażenie, schodzi na drugi plan. Najważniejsze jest to, że podjąłeś działanie i spróbowałeś. Twoja pewność wzrosła, więc osiągnąłeś sukces. Tak długo, jak będziesz próbował, Twoja pewność siebie będzie wzrastać. Każdy ma czasem chwile zwątpienia. Najważniejsze jest, by ciągle iść do przodu i podejmować działanie. Budowanie pewności poprzez własne doświadczenia to jeden z najlepszych sposobów na osiągnięcie sukcesu. 78

79 Rozdział III Budowanie Nikt nie nauczy Cię pewności siebie na kursie za tysiąc dolarów. Nauczysz się jej sam. Pamiętaj, by ustalić plan działania i wytrzymać w realizacji. Podejmuj akcje, ryzykuj chociaż raz dziennie. Główną zasadą jest przechodzenie od rzeczy małych do coraz większych i przez to budowanie pewności siebie i poczucia własnej wartości. Nie ma niczego, czego nie mógłbyś zrobić. Jeśli czujesz innego rodzaju lęki, również możesz zastosować tę metodę. Jeśli brak Ci pewności z kobietami, zacznij od rzeczy drobnych. Powiedz kobiecie na ulicy: Cześć i tyle. Serce na chwilę przyśpieszy rytm przy kilku pierwszych próbach, a później stanie się to bardzo proste. Większość z nich odpowie naturalnym pozdrowieniem, a jeśli nie, to co za różnica. Ważne, że się przełamałeś. Następnie podejdź do kobiety, która nie wzbudza Twojego zainteresowania i zapytaj o czas, drogę, położenie sklepu czy cokolwiek nieistotnego. Gdy uzyskasz odpowiedź, odejdź i pytaj kolejne osoby. Stopniowo nawiązuj relacje, zadawaj pytania kobietom, które wzbudzają Twoje zainteresowanie. Czasem dodaj jeszcze jedno pytanie. Podejmuj działanie codziennie, a poczucie większej pewności siebie zacznie rozsadzać Cię od środka. Poczujesz, że masz pewność w sobie i nic nie może Cię zatrzymać. Zaakceptuj najgorsze Zbliżające się stresujące wydarzenie może być przyczyną wielu niepokojów. Czy naprawdę może ono wyrządzić tyle 79

80 Rafał Kołodziej szkód, ile sobie wyobrażasz? Co najgorszego mogłoby się wydarzyć podczas tego wydarzenia? Wypisz wszystkie najgorsze możliwe scenariusze, które mogą się wydarzyć. Często wyobrażamy sobie rzeczy, które nie mogą mieć miejsca. Powiedzmy, że sprawa dotyczy zaproszenia kobiety na randkę. Wypisz wszystkie możliwe niepowodzenia, jakie może przynieść dana sytuacja. Jak na przykład: odmówi mi, powie, że nie jestem w jej typie itd. Zaakceptuj je, tak jakby już się wydarzyły. Dopiero teraz zastanów się, co zrobisz po tym wydarzeniu. Czy to naprawdę sytuacja, przez którą cały świat się zawali? Czy będziesz mógł spróbować jeszcze raz? Czy przez to nigdy nie zbudujesz trwałego związku? Zaakceptuj najgorsze rozwiązanie, a teraz zrób wszystko, by do niego nie dopuścić. Przygotuj się do rozmowy z kobietą najlepiej jak potrafisz. Ustal dokładnie, gdzie pójdziecie, co będziecie robić, o czym będziecie rozmawiać. Nie twórz wizji końca świata. Postaraj się dobrze bawić i robić, co w Twojej mocy. Wiesz już, że nawet najgorsze rozwiązanie nie będzie aż tak bolesne, jak mogłoby się wydawać. Zabójcza koncentracja Koncentracja sprawia, że dana rzecz nabiera znaczenia i rośnie. Można by powiedzieć, że każdy z nas ma przed oczami własny skaner, przez który patrzy na rzeczywistość. Na te same rzeczy, sytuacje, ludzi można spojrzeć z tylu odmiennych punktów widzenia. 80

81 Rozdział III Budowanie Ćwiczenie 8 Anthony Robbins udowadnia potęgę koncentracji umysłu poprzez następujące ćwiczenie: Rozejrzyj się po pomieszczeniu, w którym obecnie przebywasz, i zauważ wszystkie rzeczy, które są w kolorze zielonym. Rozejrzyj się dokładnie i daj sobie trochę czasu, by zapamiętać je wszystkie. Gdy poczujesz się gotowy, zamknij oczy i wymień wszystkie rzeczy niebieskie. Byłem zaskoczony i nie potrafiłem wymienić żadnej niebieskiej rzeczy. To jest właśnie potęga koncentracji. Jest jeszcze inny przykład. Czy masz własny samochód? Ja, gdy kupiłem swój, nagle zacząłem zauważać ten model wszędzie. Samochody tej marki jeździły ulicami zawsze, jednak świadomie nigdy ich nie widziałem. Teraz widziałem je na każdym kroku, a to tylko dlatego, że zainteresowałem się tym modelem. Potęga koncentracji sprawia, że w tym samym otoczeniu zaczynasz widzieć rzeczy, które zawsze tam były, ale świadomie ich nie dostrzegałeś. Jeśli szukasz pracy, to zaczniesz widzieć oferty dostosowane do Twoich potrzeb. Ile chcesz zarabiać? Osoba, która myśli o tym, by znaleźć pracę za niską pensję, powiedzmy 1500 zł, zacznie dostrzegać oferty właśnie w tym przedziale. Osoba, która jest zdeterminowana, by zarabiać 5000 zł, będzie szukać pracy zupełnie inaczej. Zacznie dostrzegać, gdzie może tyle zarabiać. Zainteresuje się może innymi niż etat sposobami na zarobek 81

82 Rafał Kołodziej i, co więcej, będzie zdeterminowana, by podejmować działanie nakierowane na ten cel. Skoncentruj się na pewności siebie. Zacznij dostrzegać ludzi działających pewnie w filmach, w dniu codziennym, w restauracji, na ulicy. Zaczniesz zwracać uwagę na siebie i odpowiadać sobie w różnych sytuacjach na pytanie: jak zachowałbym się jako osoba pewna siebie? Nieidentyfikowanie się Brak pewności pojawia się, gdy sytuację traktujesz zbyt osobiście. Czy przejmujesz się tak samo mocno, gdy to samo spotyka kogoś innego? Myślę, że jeśli usłyszałbyś o podobnym zdarzeniu, które dotknęło nie Ciebie, to w ogóle byś się tym nie przejął. Pewnie byłbyś nawet w stanie coś doradzić takiej osobie i spojrzeć na całą sytuację z dużą dozą obiektywizmu. Sztuką jest, by umieć popatrzeć na własne problemy w podobny sposób. Ćwiczenie 9 Spójrz z zupełnie innej perspektywy na sytuację, w której brak Ci pewności siebie. Załóżmy, że czekasz na własny ślub. Jesteś już w kościele i masz wrażenie, że tracisz grunt pod nogami. Wydarzenie przerasta Twoje możliwości. Przyszło mnóstwo ludzi i każdy patrzy, jak to wszystko będzie przebiegać. Pewnie wydaje Ci się, że najmniejszy szczegół i pomyłka zostaną dostrzeżone. Perfekcja pochłania mnóstwo energii, a im bardziej starasz się zachowywać idealnie, tym gorzej to wychodzi. 82

83 Rozdział III Budowanie W takiej sytuacji polecam nabrać dystansu do samego siebie. Wszakże musisz być tak naturalny, jak to tylko możliwe. Zapewne bywałeś już wcześniej na ślubach. Czy patrząc na zakochaną parę przed ołtarzem, byłeś równie zestresowany? Podejrzewam, że nie i wszystko było dla Ciebie proste i oczywiste. Ludzie przed ołtarzem starali się wypaść tak cudownie, a Ty myślałeś: Po co te nerwy?. Niedługo przecież i tak będzie rozwód lub za drugim czy trzecim ślubem będą bardziej doświadczeni. Załóżmy teraz sytuację, że to Twój ślub i musisz pokonać brak pewności. Będąc przed ołtarzem, weź głęboki wdech i wyobraź sobie, że siedzisz spokojnie w ławce. Oglądasz całą tę uroczystość bez stresu. Być może nagle stwierdzisz, że nie warto się tak stresować. Wszystko jest idealnie w porządku i tak właśnie miało to wyglądać. Spróbuj także spojrzeć z innej perspektywy. Wyobraź sobie, że jesteś na wysokości największego w mieście wieżowca i widzisz kaplicę w oddali. Czy Twoja pewność siebie rośnie? A może zobacz w wyobraźni całą tę sytuację z samolotu. Widzisz ludzi chodzących po mieście. Mają oni własne sprawy, własne problemy, a ślub to wydarzenie ważne, ale często spotykane. Już jutro będziesz myślał, że tak duże nerwy nie były potrzebne. Popatrz na tę sytuację także z sondy kosmicznej. Cały świat wygląda normalnie i wszystko jest w porządku, łącznie z Tobą. Twoja pewność siebie jest duża, bo zmieniłeś perspektywę, z jaką patrzysz na niepokojące wydarzenie. Możesz spokojnie i z pewnością przeżywać ten wspaniały dzień, bo masz pewność, że wybrałeś odpowiednią osobę i darzysz ją miłością. 83

84 Rafał Kołodziej Nerwy i brak pewności uderzają, gdy zbyt mocno koncentrujesz się na swoim zdenerwowaniu. Rozłóż napięcie i wyobraź sobie, że za chwilę będziecie wychodzić z kościoła, a później dobrze się bawić całą noc. Koncentracja na własnym zdenerwowaniu potęguje te uczucia i nabierają one jeszcze większej mocy. Zmień więc punkt odniesienia. Ćwiczenia przeniesienia uwagi możesz stosować w wielu innych sytuacjach, gdy doświadczasz dużego napięcia. Będą one się sprawdzać w wystąpieniach publicznych, rozmowach kwalifikacyjnych, skokach na bungee itp. Kasuj widmo porażki To tylko jeden ze sposobów budowania pewności siebie. Powiedzmy, że zbliża się dzień, w którym musisz zdać ważny egzamin. Zadręczanie się myślami w stylu: Może mi się nie udać, To będzie takie trudne itd. na pewno Ci nie pomoże. Możesz od razu kasować te myśli. Powtarzaj w głowie: następna, następna, aż do momentu, w którym pozbędziesz się tego negatywnego stanu. Gdy już to zrobisz, skup się na przygotowaniu do egzaminu i zrób to najlepiej jak potrafisz. Kasuj negatywne myśli aż do samego wydarzenia, a gdy trafisz już na salę egzaminacyjną, zdasz sobie sprawę, że masz pewność potrzebną, by zdać. Nie będą Cię dręczyć negatywne myśli i poziom stresu spadnie do minimum. Rozmyślanie o wszystkim, co może się nie udać, buduje jedynie coraz większe napięcie. Tworzenie wizji porażki w głowie niszczy zdolność trzeźwego myślenia i koncen- 84

85 Rozdział III Budowanie tracji. Jeśli przygotowałeś się dobrze, to same negatywnie naładowane myśli mogą Cię zupełnie rozbroić. Dlatego w tej sytuacji zachęcam Cię do ignorowania i kasowania w myślach każdej wizji porażki. Mamy tendencję do zadręczania się rzeczami, które nigdy się nie wydarzyły lub które mogłyby się wydarzyć. Tylko czy ma to jakikolwiek sens? Afirmacje Myśli, jakie utrzymujesz w swojej głowie, tworzą przekonania. Te z kolei w późniejszym etapie mają wpływ na działania, jakie podejmujesz. Stąd już bezpośrednia droga do oczekiwanych rezultatów. Wszystko zaczyna się w Twojej głowie. Ludzie sukcesu w najróżniejszych dziedzinach wykorzystują potęgę afirmacji od lat. Jest ona pomocna w sporcie, biznesie, relacjach i pomoże także Tobie, gdy tylko zaczniesz ją wykorzystywać. Afirmacje powinny być przede wszystkim pozytywne. Użyj słów: Jestem pewny siebie zamiast: Nie jestem tchórzem. W tym drugim wypadku w głowie zaczyna powstawać obraz tchórza. Umysł nieświadomy nie akceptuje zaprzeczeń. Wyobraża sobie dokładnie słowa, jakie mu podsuniesz. Gdy już to zrobi, nadchodzi czas na przywołanie uczuć związanych z danym obrazem. W tym wypadku nie dodasz sobie pewności siebie. Umysł nie dostrzega różnicy pomiędzy słowami: Jestem tchórzem a Nie jestem tchórzem, gdyż po tych dwóch stwierdzeniach musi najpierw 85

86 Rafał Kołodziej wyobrazić sobie tchórza. Musi przywołać obraz i dopiero po tym, jak pojawi się on w umyśle, może mu zaprzeczyć. Afirmacja powinna być osobista, gdyż dotyczy tylko i wyłącznie Ciebie. Dużo korzystniej jest powiedzieć: Jestem pewny siebie, niż wyobrażać sobie pewność siebie i to, czym ona jest. Słowa są niezwykle potężne. Wzmacniają się, gdy powtarzasz je często. Najlepszą porą na stosowanie afirmacji jest chwila zaraz po przebudzeniu i wieczorem przed zaśnięciem. W takim wypadku umysł pracuje przez całą noc nad realizacją afirmacji, jakie mu podsuwasz. Oto kilka przykładowych afirmacji, które z powodzeniem możesz wykorzystać: Jestem wartościową osobą. Jestem wyjątkową osobą. Akceptuję się w pełni i raduję się wszystkim, co posiadam. Jestem wyjątkowy i daję światu wyjątkową wartość. Wierzę w moje możliwości. Mogę to zrobić. Czuję pewność siebie. Ufam własnym wyborom. Akceptuję to, kim jestem. Mam głębokie poczucie własnej wartości. Jestem panem własnego losu. W pełni decyduję o własnej przyszłości. 86

87 Rozdział III Budowanie Każdego dnia pracuję nad poprawą mojego życia. Jest we mnie nieograniczona pewność. Każdego dnia mam więcej pewności siebie. Myślę pozytywnie i takie staje się moje życie. Lubię siebie. Jestem cudowny dokładnie taki, jaki jestem. Dzisiaj czuję większą pewność niż wczoraj, jutro ona będzie jeszcze większa. Jest jeszcze jedna potężna afirmacja. Jest nią słowo tak. Oznacza ono zgodę i otwartość na możliwości, jakie daje świat. Dzięki niemu można wszystko odmienić. Nie odrzucaj różnych propozycji, jakie pojawiają się na Twojej drodze. Warto rozważyć część z nich i podjąć decyzje, co do których nie masz pewności. Czasem dobrze jest zaryzykować, nawet jeśli istnieje możliwość porażki. Dzieci nigdy nie nauczyłyby się chodzić, gdyby ciągle myślały, że mogą się przewrócić. Dla przykładu, gdy masz możliwość podjęcia nowej pracy, nie odrzucaj tego pochopnie. Rozważ wszystkie możliwości. Być może zarobisz mniej, a nauczysz się więcej i poznasz wiele wartościowych osób. Nie wszystko jest oczywiste i warto być gotowym na rozpoczęcie czegoś nowego. Zwracaj uwagę na to, co Ci oferuje świat. Jedna decyzja może zmienić całe Twoje życie. Być może zgoda na coś, na co nie jesteś jeszcze gotowy, okaże się strzałem w dziesiątkę. Bill Gates na początku swojej kariery postępował podobnie. Podpisywał kontrakty na sprzedaż oprogramowania, które w rzeczywistości jeszcze nie istniało. 87

88 Rafał Kołodziej On jednak był pewien, że zdoła wywiązać się z kontraktu i w ostatecznym rozrachunku osiągnął wielki sukces. Zapisz główną afirmację na kartce i powieś ją nad łóżkiem, tak żeby była to pierwsza rzecz, jaką widzisz po przebudzeniu i ostatnia, jaką widzisz każdego dnia. Stwórz afirmacje ze swoich celów. Zapisz je i włóż do portfela. Przywieś karteczkę z główną afirmacją na lustrze, przed którym stajesz każdego dnia. Używaj odpowiednich słów Dużo korzystniej jest używać w zdaniach słów, takich jak: Jestem pewny, na pewno, z pewnością, zamiast: Może, myślę, że, próbuję, staram się. Wydaje się, że to niewielka różnica, ale dzięki niej zaczniesz ukierunkowywać swoje myśli na sukces. Dla przykładu słowo próbuje ukierunkowuje umysł na porażkę. Próba ma to do siebie, że jest bardzo często zakończona niepowodzeniem. Gdy próbujesz, jest duża szansa, że wszystko skończy się nie po Twojej myśli. Zamień także słowo muszę na chcę. Dzięki temu zyskasz większe poczucie kontroli. Zauważ, że tak naprawdę nic nie musisz. To Ty ustalasz, co chcesz w życiu osiągnąć. Jeśli masz coś do zrobienia, to właśnie dlatego, że chcesz. Ktoś mógłby powiedzieć, że: W pracy to ja muszę, a nie chcę. Na pierwszy rzut oka tak to wygląda, jednak do pracy chodzisz, bo chcesz zarabiać pieniądze. Zawsze możesz odejść. Możesz znaleźć inną pracę bądź pracować nad własnym biznesem, a to jest już kwestia chcę, a nie muszę. To Ty jesteś sprawcą zawsze i wszędzie. Decydujesz o tym, 88

89 Rozdział III Budowanie co chcesz osiągnąć i jak chcesz to zrobić. Używaj od tej pory świadomie słów, tj.: Chcę, zrobię, jestem, wybieram. Jakich słów używasz, taki się stajesz. Słowa, dialog, jaki prowadzisz w głowie, wpływają na samopoczucie. Zauważ, jak działają słowa: Jestem gruby. Takie stwierdzenie może narobić sporo szkody. Nawet jeśli kobieta ma idealne kształty, to zawsze zauważy defekt, którego inni nie dostrzegają. To pewnie wpływ reklam, telewizji lub mody. W każdym razie ciągłe myślenie typu: Tu mam za dużo, tam za mało sprawia, że dana osoba czuje się źle ze sobą i wyobraża sobie siebie jako brzydką i nieatrakcyjną. Stąd niedaleka droga do utraty pewności siebie i niskiej samooceny. Afirmacje ukierunkowują na rezultat. Powtarzanie sobie wciąż na nowo negatywów, które nie mają odzwierciedlenia w rzeczywistości, sprawi jedynie, że te negatywy powstaną. To działa podobnie jak samospełniająca się przepowiednia. Hipnoza Dzisiejsze zdobycze nauki pozwalają osiągnąć poczucie pewności siebie na wiele różnych sposobów. Hipnoza jest jednym z nich i może znacznie Cię przybliżyć do Twojego celu. Hipnoza to nic innego jak stan umysłu, który poprzez relaks pozwala na odpowiednie skupienie. Dzięki niemu można szybko osiągnąć pożądany rezultat. W stanie hipnozy można pokierować umysłem tak, by zyskać poczucie pewności szybko i skutecznie. Cała praca odbywa się w podświadomości, w której zachodzą długoter- 89

90 Rafał Kołodziej minowe zmiany nawet bez Twojej wiedzy. Stan hipnozy można uzyskać zarówno samodzielnie, jak i przy pomocy profesjonalnego terapeuty, który poprowadzi Cię przez różnego rodzaju techniki w stanie skupienia. Jeśli jednak nie masz możliwości spotkania się ze specjalistą, polecam skorzystanie z kilku przedstawionych poniżej wizualizacji, które również spowodują szybkie osiągnięcie pożądanego rezultatu. To niezwykle potężne wizualizacje i mogą spowodować zmiany, z których jeszcze w tej chwili możesz nie zdawać sobie sprawy. Można najpierw przeczytać opis i przeprowadzić ćwiczenia w czasie relaksu lub nagrać swój głos i następnie odsłuchiwać z odtwarzacza. Ćwiczenie 10 Przykładowa autohipnoza, która pozwoli poszerzyć Twój stan pewności siebie do niesamowitych rozmiarów. Dzięki niej osiągniesz sukces w budowaniu pewności znacznie szybciej. Krok 1 Usiądź lub połóż się w cichym i wygodnym miejscu. Upewnij się, że nikt nie będzie Ci przeszkadzał. Zamknij oczy, oddychaj powoli, głęboko. Poczuj, jak podczas wdechu Twoje płuca napełniają się, a brzuch unosi się do góry. Poczuj, jak opada, gdy robisz wydech. Zacznij odliczanie od trzech do jednego, robiąc wdech przy każdej kolejnej liczbie. Skup się na relaksie. 90

91 Rozdział III Budowanie Za każdym razem, gdy robisz wydech, powtórz w myślach: Głębiej i głębiej, bardziej i bardziej zrelaksowany. Krok 2 Indukcja autohipnozy dla pewności siebie: Przenieś się do przeszłości. Do czasu, w którym zrobiłeś coś z ogromną pewnością siebie i z sukcesem. Przywołaj to zdjęcie w wyobraźni. Co widzisz? Usłysz to, co słyszałeś w tamtym czasie i poczuj to, co czułeś podczas tego wydarzenia. Teraz powiększ ten obraz. Spraw, by był jaśniejszy i większy, niech kolory będą bogatsze, a dźwięki głośniejsze. Niech uczucia będą mocniejsze. Kiedy poczujesz, że uczucie pewności jest silne i gdy jesteś już nim przepełniony, złącz kciuk z palcem wskazującym. Ten gest stanie się dźwignią, dzięki której będziesz mógł przywołać to uczucie pewności kiedykolwiek będziesz go potrzebował. Złączenie ze sobą palców przywoła uczucie pewności siebie, jakie masz właśnie teraz. Powtórz to ćwiczenie trzy razy, za każdym razem przywołując inną sytuację z przeszłości, w której czułeś się bardzo pewny siebie. Teraz pomyśl o sytuacji, wydarzeniu, które będzie miało miejsce w przyszłości, a podczas którego będziesz potrzebował pewności siebie. Wyobraź sobie, że to wydarzenie płynie gładko i bez żadnych problemów, a Ty w tej sytuacji jesteś w najlepszej formie. Jesteś w nim pewny siebie. W czasie przywoływania tego wydarzenia również złącz kciuk i palec wskazujący. 91

92 Rafał Kołodziej Gdy złączysz palce, powinieneś poczuć nagły przypływ pewności. Jeśli uznasz, że to uczucie nadal nie jest zbyt mocne, powtórz ćwiczenie jeszcze raz. Gdy pomyślisz o przyszłym wydarzeniu i złączysz palce, powinna przepełniać Cię pewność siebie. Teraz pomyśl o sytuacji, jaka ma się wydarzyć. Jeśli czujesz pewność na myśl o tym wydarzeniu, ćwiczenie zostało wykonane pomyślnie. Uczucie pewności będzie przechowywanie w Twojej podświadomości, aż do momentu, kiedy sytuacja wydarzy się w rzeczywistości. Kiedy to wydarzenie będzie miało miejsce w rzeczywistości, Twoja podświadomość przywoła natychmiast uczucie pewności. To ćwiczenie będzie miało ogromny wpływ na przebieg całej sytuacji. Krok 3 Przebudzenie z autohipnozy: W celu wyjścia z hipnozy policz od jednego do trzech i otwórz oczy. Kiedy zaczniesz liczyć, powiedz do siebie, że obudzisz się w pełnej gotowości, odświeżony, z lepszym samopoczuciem, niż miałeś wcześniej. Otwórz oczy i poczuj się bardziej pewny siebie niż wcześniej. To bardzo mocne ćwiczenie z autohipnozy pozwoli Ci uzyskać dostęp do niesamowitych pokładów pewności siebie. Wykonuj je zawsze, gdy stwierdzisz, że potrzebujesz dodatkowej pewności siebie. Możesz to zrobić przed rozmo- 92

93 Rozdział III Budowanie wą kwalifikacyjną, przed rozpoczęciem nowej pracy, przed wystąpieniem publicznym lub przed wyjściem na randkę. Zawsze gdy potrzebujesz większej pewności siebie. Ta technika pomogła już wielu ludziom w najróżniejszych sytuacjach. Pokonali oni swoją nieśmiałość, strach przed odrzuceniem, strach przed wystąpieniami publicznymi, nerwowość w najtrudniejszych chwilach. Naucz się tej techniki i zmień swoje życie na pełne pewności siebie dzięki niemu zaczniesz osiągać znacznie więcej. Pewność siebie dzięki NLP NLP, czyli neurolingwistyczne programowanie, to techniki mające dużo wspólnego z hipnozą. Mają za zadanie przeprogramować umysł tak, by reagował na sytuację w inny, pożądany przez nas sposób. Brzmi to może dość dziwnie, ale nie warto długo się zastanawiać nad pojęciami. Najważniejsze jest, jak Ty możesz z tego skorzystać. Przedstawię Ci jedną z technik, która pomoże Ci osiągnąć rezultaty w niebywałym tempie. Korzystają z niej tysiące ludzi biznesu w Stanach Zjednoczonych podczas swoich prezentacji, przemówień, konferencji, by odnosić większe sukcesy i poczuć się pewnymi zwycięstwa. Ćwiczenie 11 Przez pierwszy tydzień, każdego ranka zaraz po przebudzeniu i każdej nocy tuż przed snem, zamknij oczy i zrób następującą wizualizację: 93

94 Rafał Kołodziej Skup się na momencie w Twoim życiu, w którym czułeś się niezwykle pewny siebie. Niech to będzie moment, dzięki któremu miałeś poczucie sukcesu i wiedziałeś, że nic Cię nie powstrzyma. Jeśli nie możesz sobie przypomnieć takiego momentu bądź uważasz, że żadne wydarzenie w Twoim życiu nie było wystarczająco pewne i przepełnione sukcesem, to stwórz obraz w wyobraźni. Dokładnie tak jak powinien wyglądać. Skup się na zobaczeniu tego obrazu i przywołaj wszystkie emocje i doznania, jakie towarzyszyły temu wydarzeniu. Skoncentruj się na tym przez dwadzieścia sekund. Zadbaj o to, by robić tę wizualizację każdego poranka i każdego wieczoru. Jeśli dysponujesz wystarczającą ilością czasu, możesz wykonywać ją nawet trzy razy dziennie. Kontynuuj takie działanie przez siedem kolejnych dni i przejdź do następnego etapu. Tutaj początek wygląda tak samo. Wizualizuj zdarzenie, w którym czułeś się niezwykle pewny siebie, przez dwadzieścia sekund. Po tym czasie wyobraź sobie, że przed Tobą pojawia się okrąg białego światła. W środku okręgu znajdujesz się Ty, którego wyobrażałeś sobie przed chwilą w całkowitej pewności siebie. Twoja pewna siebie wersja patrzy na Ciebie ciepło z okręgu białego światła. Utrzymuj wizualizację zdjęcia, w którym stoisz w środku okręgu jasnego światła. Teraz wyobraź sobie, że Ty, któremu wciąż brak pewności siebie wstajesz i idziesz w kierunku okręgu światła. Z każdym krokiem, gdy zbliżasz się do okręgu, Twoja pewność wzrasta. Okrąg światła przepełnia 94

95 Rozdział III Budowanie Cię pewnością siebie. Teraz stań twarzą w twarz ze swoim obrazem pewności siebie. Wejdź w ten obraz. Stań się z nim jednością i poczuj, jak cała pewność staje się częścią Ciebie. Pozostań w tym miejscu i poczuj, jakie towarzyszą Ci teraz uczucia. Jakie emocje pojawiły się u Ciebie? Poczuj najdoskonalszą pewność siebie, która stała się teraz częścią Twojej osobowości. Powtarzaj tę wizualizację każdego ranka i każdego wieczoru przez najbliższy tydzień. Jeśli chcesz spotęgować działanie ćwiczenia, wykonuj je nawet trzy razy dziennie, chociaż dwa razy w zupełności wystarczy. Trzeciego tygodnia wykonuj wizualizację przynajmniej raz dziennie. Idealną na to porą jest ranek zaraz po przebudzeniu. Jeśli czeka Cię wydarzenie, które wymaga od Ciebie dużej pewności siebie, wykonuj to ćwiczenie w ciągu dnia jak najczęściej. Jeśli wiesz, gdzie będzie miało miejsce konkretne zdarzenie, możesz to wykorzystać w wizualizacji. Powiedzmy: jeśli czeka Cię wystąpienie publiczne, wyobraź sobie jasny okrąg właśnie w miejscu Twojego wystąpienia i tam przenieś wizualizację. Kiedy już się tam znajdziesz, podczas realnego zdarzenia poczujesz przypływ pewności siebie, spokoju i sukcesu. Gdyby Twoje poczucie pewności nagle zaczęło opadać w czasie wystąpienia, wyobraź sobie na nowo, że otacza Cię okrąg jasnego światła, przepełnionego pewnością siebie. Wizualizacje zamknij oczy Pewnego razu miałem okazję obejrzeć mistrzostwa świata w podnoszeniu ciężarów kobiet. Nie to, żebym był spe- 95

96 Rafał Kołodziej cjalnie fanem tego rodzaju aktywności, ale lubię czasem patrzeć, jak ludzie z pasją pokonują swoje słabości i osiągają coś, co mogłoby wydawać się niemożliwe. Pewna uczestniczka przed każdą kolejną próbą zamykała oczy. Robiła wtedy głęboki wdech i sprawiała wrażenie, jakby przez kilka sekund znajdowała się w zupełnie innym miejscu. Jakby całe napięcie znikało, a wokół nie było ludzi, kamer i całego tego napięcia spowodowanego mistrzostwami. Gdy tylko otwierała oczy, jej twarz była zupełnie inna. Była przepełniona pewnością, że może udźwignąć nawet lokomotywę. Była wyjątkowa. Z całej grupy tylko ona to robiła i ona została mistrzynią. Wizualizacja pobudza siły umysłu, które w normalnym stanie znajdują się w uśpieniu. Wykorzystują ją ludzie zajmujący się najróżniejszymi profesjami, a teraz możesz tę potęgę wykorzystać także Ty. To pobudzenie wyobraźni, której moc ma odbicie w rzeczywistości. Wizualizacja 1 Zamknij oczy, weź głęboki wdech i rozluźnij mięśnie. Jak byś wyglądał, jak byś się czuł i co byś robił, gdybyś wiedział, że nic nie jest w stanie Cię powstrzymać? Gdybyś miał wszelkie pokłady pewności siebie, to jak bardzo zmieniłoby się Twoje życie? Jaką byłbyś osobą? Doświadcz tego w wyobraźni. Stwórz prawdziwy obraz Twojej pewności siebie. Niech będzie realistyczny tak bardzo, jak to tylko możliwe. Niech będzie kolorowy. Znajduje się on tuż przed Tobą, wyraźny i trójwymiarowy. Spójrz Na tym 96

97 Rozdział III Budowanie obrazie jesteś właśnie Ty w pełni sił. Jesteś przepełniony pewnością siebie. Wrażenie i uczucia, jakie wywoła ten obraz, pozostaną w Tobie, nawet gdy otworzysz oczy. Im częściej poświęcasz się tej wizualizacji, tym więcej zyskujesz pewności, która zostaje także w Twojej podświadomości. Będzie ona pracowała dla Ciebie nawet gdy nie będziesz o niej myślał. Wizualizacja 2 Gdy stoisz przed trudnym zadaniem, również możesz wykorzystać potęgę własnej wyobraźni. Załóżmy, że będzie to prezentacja przed dużym audytorium. Znajdź przed występem miejsce, gdzie będziesz mógł pobyć chwilę sam ze sobą i ze swoimi myślami. Zacznij od relaksu. Weź kilka głębokich wdechów. Napinaj i rozluźniaj mięśnie: od twarzy poprzez ramiona, szyję, ręce, klatkę piersiową, brzuch, uda, łydki, stopy. Weź kilka wdechów i wyobrażaj sobie cyfry od trzech do jednego. Z każdą liczbą robisz się coraz bardziej zrelaksowany. Gdy doliczysz już do jednego, wyobraź sobie miejsce, w którym czujesz się bezpiecznie i bardzo przyjemnie. To miejsce może istnieć tylko w Twojej wyobraźni, a może to być również przyjemna sceneria z ostatnich wakacji. Zacznij powolne odliczanie od jednego do dziesięciu i z każdą liczbą poczuj rosnącą w Tobie pewność siebie. Gdy doliczysz do dziesięciu, otwórz oczy i staw czoła wszelkim przeciwnościom. Możesz to zrobić także w nieco odmienny sposób. Dostosuj wizualizację do czekającego Cię wystąpienia publicz- 97

98 Rafał Kołodziej nego. Gdy doliczysz od trzech do jednego, wyobraź sobie siebie w idealnej formie na scenie. Spójrz na ludzi, jak z zaciekawieniem i zaangażowaniem przysłuchują się każdemu Twemu słowu. Oni wyraźnie chłoną to, co chcesz im przekazać i są zachwyceni Twoją osobowością. Twoja mowa płynie jasno, zrozumiale, pewnie i ciepło. Dobrze się bawisz, bo wiesz, jak bardzo dobrze przygotowałeś się do tej prezentacji. Wiesz, że masz coś interesującego do przekazania. Policz do dziesięciu i otwórz oczy. Jeden, dwa Czuję pewność, która rośnie we mnie, trzy, cztery, pięć Pewność wypełnia każdą część mojego ciała, sześć, siedem, osiem Przepełnia mnie pewność. Dziewięć, dziesięć. Jestem gotowy. Wizualizacje można robić na różne sposoby i wcale nie musisz czekać na ważne wydarzenie, by skorzystać z ich siły. Każdego dnia możesz budować pewność siebie dzięki technikom wizualizacji. Wystarczy zrelaksować się na chwilę, położyć się na łóżku lub usiąść w komfortowej pozycji i zacząć tworzyć w wyobraźni. Wizualizacja 3 Połóż się wygodnie, zrelaksuj się i zacznij wczuwać się w swoje ciało. Weź kilka głębokich wdechów i poczuj, jak z każdym kolejnym czujesz się bardziej zrelaksowany. Wyobraź sobie, że w Twojej głowie jeździ mały odkurzacz, który zbiera wszystkie negatywne myśli, stresy, napięcia, krytykę, narzekanie. Gdy skończy oczyszczać Twój umysł z wszelkich negatywów, nagle unosi się w powietrze. Wyla- 98

99 Rozdział III Budowanie tuje przez ucho i eksploduje na zewnątrz, niszcząc wszelkie negatywne myśli. Czy takie wizualizacje zadziałają? Umysł ma niezwykłą moc, jednak będzie działał dokładnie tak, jak zdecydujesz się go używać. Jeśli programujesz się na porażkę, myślisz i wyobrażasz sobie siebie jako osobę przegraną, to nie bądź zdziwiony, że nie możesz niczego w życiu osiągnąć. Twój umysł jest zawsze przygotowany na Twoje rozkazy i da Ci to, na czym się skupiasz. Wyobrażanie sobie własnych sukcesów może okazać się dla Ciebie bardzo pomocne w dążeniu do osiągnięcia postawionego celu. Twoje wyobrażenie jest traktowane przez podświadomość jakby faktycznie ten obraz wydarzył się w Twoim życiu. Podsuń umysłowi odpowiedni temat, a on go zaakceptuje i zacznie pracować nad jego realizacją. Zaczniesz stawać się tym, czym stale karmisz swój umysł. Gdy zobaczysz swój sukces, zaczniesz go czuć, to Twoja pewność zacznie rosnąć i odzwierciedlać się w rzeczywistości. Dla umysłu nie ma znaczenia, czy dana sytuacja miała miejsce naprawdę, czy to tylko wyobrażenie. Uwierz w swój sukces i działaj z pewnością jego osiągnięcia. Traktuj go jako coś pewnego, a realną gratyfikację jakby była jedynie odłożona w czasie. Zacznij wizualizację już teraz i poczuj prawdziwą zmianę. Wyobrażaj sobie wszystko ze szczegółami, tak jakby miało to miejsce w rzeczywistości. 99

100 Rafał Kołodziej Chciałbym Ci przedstawić realny dowód na to, jak wyobraźnia wpływa na ciało i jego zachowanie. Zrób poniższe ćwiczenie i przekonaj się o tym już teraz. Wizualizacja 4 Zamknij oczy i pomyśl o dorodnej, żółtej, soczystej cytrynie. Dojrzewała ona w gorącym słońcu i jest już tak idealna, jak tylko cytryna może być. Wszystko dzieje się w wyobraźni, więc możesz sięgnąć po nóż i przekroić ją na pół. Odrobina soku wylała się z niej podczas krojenia. Teraz złap jedną połówkę, otwórz szeroko usta i wyciśnij cytrynę i jej wspaniały orzeźwiający sok wprost na język. Posmakuj go jest cudowny, orzeźwiający i cierpki. Czy poczułeś również, że w Twojej jamie ustnej wydziela się znaczna ilość śliny? Pisząc te słowa, sam odczułem to bardzo wyraźnie. Przy odrobinie skupienia na pewno Twój organizm zaczął reagować identycznie. W organizmie zaczęły wytwarzać się procesy biochemiczne na samą myśl, wyobrażenie o smaku cytryny. Ciało zaczęło przygotowywać się do trawienia, chociaż była to tylko wizja. Taka właśnie jest potęga wizualizacji. Wyobrażenia działają w ten sam sposób, jeśli chodzi o zdobywanie pewności. Wyobrażenie siebie pokonującego wszelkie przeciwności sprawia, że stajesz się pewny fizycznie i psychicznie. Gdy masz przed sobą wydarzenie, na samą myśl o którym zaczynasz się stresować, zacznij przygotowania do niego już od dzisiaj. Wyobrażaj sobie, jak bez problemu radzisz sobie w tej określonej sytuacji. Zwróć uwagę, jak kontrolujesz 100

101 Rozdział III Budowanie swoje emocje i jak pewnie działasz. Rób to przez kilka, kilkanaście minut dziennie. Najlepiej byłoby, gdybyś wykonywał to ćwiczenie rano i wieczorem. Spotęgujesz działanie wizualizacji, wykonując ją jak najczęściej w ciągu każdego dnia. Wizualizacja 5 Zaopiekuj się sobą. Bierzesz odpowiedzialność za całe swoje życie. Zamykając oczy, wyobraź sobie siebie jako małe niewinne niemowlę. Jest takie czułe i zależne od Ciebie. Jesteś jego dorosłym odpowiednikiem. Czy mógłbyś pozwolić je skrzywdzić? Ono Cię potrzebuje. Potrzebuje Twojej opieki i pewności, że zadbasz o nie. Ono pragnie, byś dał mu wszystko, co najlepszego jest na tym świecie. Dziecko narażone jest na tyle niebezpieczeństw. Ty jednak wiesz, że dostarczysz mu wszystkiego, czego potrzebuje. Jest dla Ciebie ważne i nie pozwolisz więcej, by poczuło się gorsze od innych. Dlaczego miałbyś pozwolić, by ktoś je obrażał, poniżał, sprawiał, by poczuło się gorsze? Wiesz, że jest ono doskonałe i dasz mu same najlepsze rzeczy. Dasz mu najlepsze jedzenie, najczulsze otoczenie i nie pozwolisz na żadne krzywdy. Spójrz na nie jeszcze raz. Ono pokłada w Tobie nadzieję. Oczekuje, że przeprowadzisz je przez całe życie. Pokażesz mu mądrość i sens istnienia, pokażesz mu cel, jaki ma do spełnienia. To dziecko jest najbardziej wartościowe na całym świecie. Spójrz na nie. Czy jest jakiś powód, by czuło się gorsze, pozbawione pewności, zakłopotane i zestresowane? Zrób wszystko, by miało siłę wewnątrz, by pokonać wszelkie trudności. Trzy- 101

102 Rafał Kołodziej mając to dziecko, otaczając je swoją opieką, sprawiasz, że staje się z Tobą jednością. Ty jesteś tym dzieckiem. Wizualizacja 6 Zamknij oczy i zrelaksuj się. Weź głęboki wdech i poczuj, jak Twoje ciało staje się coraz spokojniejsze. Wyobraź sobie, że stoi przed Tobą osoba, która darzy Cię miłością. Spójrz, jak ona patrzy na Ciebie. Jak wyglądają jej oczy i jaki ma wyraz twarzy? Co ona czuje, gdy widzi właśnie Ciebie? Osoba ta przepełniona jest ciepłymi uczuciami. Teraz wyjdź mentalnie ze swojego ciała. Możesz to zrobić łatwo, ponieważ wszystko odbywa się w wyobraźni. Podejdź do osoby stojącej naprzeciwko Ciebie i wejdź w jej ciało. Spójrz na samego siebie jej oczami. Zobacz, jak wspaniałą osobą jesteś i jak wiele dobrego potrafisz dać. Pozostaw w sobie to uczucie, gdy tylko otworzysz oczy. Podczas normalnego dnia przypomnij sobie, jak bardzo jesteś potrzebny. Przypomnij sobie to spojrzenie miłości. Jeden krok do pewności siebie Żyć pewnie oznacza odkryć swoją naturę i czuć się dobrze z samym sobą w każdej sytuacji. Cała rzecz polega na odnalezieniu drogi do samoakceptacji i do poczucia komfortu w stosunku do siebie samego. Jeśli wciąż nie masz wysokiej samooceny, ważną rzeczą jest, by przestać porównywać się z innymi. Prawda, że niezależnie od wysiłków zawsze znajdziesz lepszych i gorszych od siebie. Szkoda jedynie Twojego cennego czasu na taki sposób 102

103 Rozdział III Budowanie myślenia. Przede wszystkim nie warto poświęcać w tym celu poczucia wewnętrznego spokoju. Jest jeszcze jeden niszczący nawyk, który skutecznie może hamować Cię przed prowadzeniem życia, jakiego pragniesz. Jest to ciągłe zadawanie sobie pytania: Co ludzie pomyślą, co powiedzą, gdy zacznę być inną osobą?. To destrukcyjny i hamujący rozwój tok myślenia. Dlaczego ludzie wciąż myślą w ten sposób? Przejmując się opiniami innych, dajesz im moc kontrolowania Twoich zachowań i uczuć. Czy chcesz być na łasce innych ludzi, czy chcesz sam decydować o swoim życiu? Chciałbym przestrzec Cię przed popadnięciem w tę paranoję i od razu odpowiem Ci, co ludzie o Tobie pomyślą. Jedni pomyślą, że jesteś do niczego, że nie nadajesz się, że nie dasz rady. Inni pomyślą, że jesteś w porządku, że dasz radę, powiedzą, że wierzą w Ciebie. Powiedzą także wszystko inne, co tylko można sobie wyobrazić. Ilu spotkasz ludzi, tyle usłyszysz opinii. Niestety bardzo niewiele z nich zostanie przekazanych prosto w oczy i niewiele będzie szczerych. Nie ma to jednak znaczenia. Jak bardzo byś się starał i co byś nie robił, to zawsze spotkasz się z krytyką. Próbując zadowolić wszystkich, możesz być pewny, że skończysz jako niezadowolona, pełna żalu, zgorzkniała osoba. Strach przed opiniami innych paraliżuje. Jest to lęk przed odrzuceniem, a to jeden z najpowszechniejszych i najsilniejszych stresorów, jaki istnieje (oczywiście dopóki na to przyzwalasz). 103

104 Rafał Kołodziej Czy bojąc się opinii innych, przestaniesz starać się o umówienie na randkę z piękną kobietą? A może uznasz, że możesz się jej nie spodobać i może Cię odrzucić? To prawda, może tak się zdarzyć, ale nie ma w tym nic złego. Różnorodność osobowości sprawia, że nie spodobasz się każdej kobiecie. Jest to niemożliwe. Nie traktuj więc tego jak porażki ani odrzucenia. Nie spodobasz się tej osobie, ale za to spodobasz się innej. Być może źle Cię zrozumiała, źle odczytała Twoje intencje, a może miała kiepski dzień. Nie bierz odmowy ze strony ludzi zbyt osobiście. Ty również przecież nie akceptujesz wszystkich, prawda? Nie umówisz się z każdą dziewczyną na randkę, bo i Ty masz swoje typy. Rób więc to, co uważasz za słuszne i nie tańcz pod muzykę, jaką Ci zagrają. Posłuchaj muzyki, jaka gra w Tobie. I wiesz niech ta muzyka gra głośno w Twojej duszy, a Ty tańcz najlepiej jak tylko potrafisz. Wkładaj serce we wszystko, co robisz. Samo działanie jest wartością, dzięki której staniesz się inną osobą. Jesteś tu, by wykonać swoją pracę, bez względu na to, jak błaha czy nieistotna może się ona wydawać. Poczuj się sobą, a Twoje samopoczucie poszybuje pod niebiosa. Gdy nauczysz się bycia sobą, poczujesz też, że jesteś na właściwej drodze. Zaczniesz promieniować pewnością. Uważaj, bo zaczniesz wzbudzać zazdrość. 104

105 Rozdział III Budowanie Uwierzyć w siebie Wszystkie nasze marzenia mogą stać się rzeczywistością jeśli mamy odwagę je realizować. Walt Disney Biorąc pod uwagę prawa fizyki stworzenia te mają zbyt dużą masę ciała w porównaniu do wielkości skrzydeł, a ich budowa przeczy temu, by mogły one kiedykolwiek wzbić się w powietrze. Trzmiele jednak nie wiedzą nic o tych badaniach. Wznoszą się w powietrze i lecą. To nie jest ważne, co ludzie mówili o Tobie do tej pory. Nie jest też ważne, w co nauczyli Cię wierzyć i jaką wiedzą o świecie Cię karmili i co starali się przekazać. Od Ciebie tak naprawdę zależy, co weźmiesz za pewnik i w co uwierzysz. To nie jest takie istotne, czego inni wymagają od Ciebie. Ważne, czego Ty wymagasz od siebie. Rzeczywistość dla Ciebie tworzy Twój wzrok i to, w którą stronę go skierujesz. Twoje przekonania, wierzenia, myśli są siłą stwórczą. Masz więc siłę, by kreować, tworzyć i osiągać. Ludzie osiągający sukcesy, o dużej pewności siebie, mają trochę inny punkt widzenia od reszty społeczeństwa. Oni wierzą, że mogą osiągnąć to, czego pragną i że osiągną to, o czym marzą, nawet jeśli czeka ich daleka droga. Utrzymują obraz w wyobraźni wtedy, gdy każdy inny dawno już zwątpił. To korzystny sposób myślenia, który możesz wykorzystać już od teraz. 105

106 Rafał Kołodziej Czy masz już zapisane swoje marzenia w dzienniku pewności siebie? Wiesz, że gdy je zapisujesz, stają się one celami. Zapisanie ich jest momentem, w którym zaczynasz przenosić wyobrażenie do rzeczywistości. Później pozostaje działanie. Robienie chociaż małego kroku w jego kierunku każdego dnia. Jeśli wierzysz w cel, osiągniesz go. Pozbądź się dawnych przekonań, które ograniczały Cię i burzyły Twoją pewność siebie. Wewnątrz Ciebie znajduje się cała moc wszechświata. Jesteś najdoskonalszą istotą na świecie. Uwierz w siebie, a zbudujesz silną i pewną osobowość ukierunkowaną na cele. Zbuduj siebie, jakim pragniesz być Wielkie umysły mają cele, inni mają życzenia. Washington Irving Nie będzie tyle czasu na Ziemi, by zbudować pewność siebie we wszystkich istniejących dziedzinach. Jest jednak zawsze wystarczająco dużo czasu, by zrealizować swoje marzenia i stać się najdoskonalszą wersją siebie. Czy chcesz być bogaty, szczęśliwy, żyć z pasją, mieć wspaniały dom, samochód, kochającą rodzinę i pokaźne konto w banku? Potrzebujesz jedynie pewności siebie, by osiągnąć te cele. Czasu na to jest wystarczająco, ale musisz sprecyzować, czego pragniesz. W innym wypadku możesz się zgubić w lawinie różnorodności. 106

107 Rozdział III Budowanie Brian Tracy w jednym ze swoich szkoleń wspominał, że wiedza na świecie podwaja się w coraz większym tempie. Już niedługo będzie podwajać się każdego roku. Co to oznacza? Gdybyś wziął wszystkie książki świata i spisał wiedzę wszystkich ludzi, a do tego ułożył ją na jednym wielkim stosie, to za rok powstałby drugi taki sam wielki stos obok. Każdego następnego roku powstałby kolejny. Trzeci, czwarty i piąty, a może powstawałby nawet częściej. Nie sposób być ekspertem w fizyce kwantowej, wirtuozem pianina, kucharzem, żonglerem, poetą, matematykiem na konkretnym wysokim poziomie i mieć pewność w każdej z dziedzin. Dlatego należy wybrać mądrze. Zdecyduj, co kochasz i rozwijaj się w tej dyscyplinie. Kochaj ją. Działaj z pasją i nabieraj pewności, która sprawi, że poczujesz się rewelacyjnie i wartościowo w każdym momencie. Wybieraj mądrze, kierując się głosem swojego serca. Niech ludzie widzą Cię takim, jakim jesteś wyjątkowym. Nie ma na świecie drugiej takiej osoby jak Ty. Dlaczego miałbyś udawać kogoś innego? Jesteś tu, by zapisać własną historię. Kogoś takiego jak Ty jeszcze nie było. Niech pewność siebie pochodzi z Twojej autentyczności. Gdy nie udajesz nikogo innego, ludzie zaczynają szanować i uwielbiać Twoją naturalność. Doceniają prawdziwość osoby, jaką jesteś. Gdy ktoś polubi prawdziwego Ciebie, bez udawania, Twoja pewność siebie zacznie szybować w niebiosa niczym trzmiele. Mnóstwo osób zechce otaczać się Twoim towarzystwem. Nie ma sensu udawać i marzyć o zostaniu Madonną, Jacksonem czy Antonio Banderasem. Bądź sobą, a odpowiedni ludzie pojawią się wokół Ciebie. Wszystko za- 107

108 Rafał Kołodziej cznie układać się w sensowną całość. Jeśli piszesz depresyjną poezję, to bądź takim poetą. Jeśli kochasz grę na akordeonie, to nie czuj się gorszy. Bądź akordeonistą. Pewność siebie pochodzi z bycia po prostu sobą. Akceptacja własnej osoby to kolejny klucz do rozbudzenia pewności siebie. Świat obfituje w bogactwo wyborów. Jeśli jeszcze nie wiesz, gdzie jest Twoja doskonałość i pasja, powiedz życiu: Tak i próbuj wszystkiego: ogrodnictwa, karate, lekcji śpiewu lub tańca, gry na kobzie. Podejmij ryzyko i znajdź ekscytację. To jedna z najkorzystniejszych rad z tej książki. Chciałbym, byś uwierzył w siebie i zwracał się w kierunku marzeń, które stają się celami. Cała pewność siebie i bogata osobowość za tym podążą. Co dajesz, to dostajesz Świat jest wielkim lustrem. Odbija do Ciebie to, kim jesteś. Jeśli jesteś kochający, przyjacielski, pomocny świat okaże się kochający i przyjacielski, i pomocny dla Ciebie. Świat jest tym, kim Ty jesteś. Thomas Dreier Świat funkcjonuje we wspaniałej symbiozie. Nie możesz oczekiwać od ludzi czegoś, czego nie jesteś w stanie dać. Nie dostaniesz miłości, jeśli nie będziesz gotów dzielić miłości i dać jej drugiej osobie. Wychodzi z tego ciekawe równanie, bo im więcej dajesz, tym więcej zyskujesz. Ludzie boją się 108

109 Rozdział III Budowanie dzielić i przez to posiadają coraz mniej i wpadają w coraz większe tarapaty. Zachłanność nie popłaca. Dzielenie się sprzyja nie tylko w kwestii uczuć. Nie tylko dawana miłość się pomnaża. Gdy jesteś szczerym przyjacielem dla każdego, kogo spotkasz na swojej drodze, spostrzeżesz nagle, że z każdej strony otaczają Cię szczerzy przyjaciele. Z kolei, gdy rozdajesz pieniądze, więcej pieniędzy wpada w Twoje ręce. Pewnie już się zastanawiasz, jak to możliwe, że rozdając pieniądze, zyskujesz ich więcej? Zbliżamy się do fizyki kwantowej. Gdy rozdajesz, to dajesz światu sygnał, że posiadasz na tyle dużo, że możesz rozdawać. Okazujesz nastawienie na dobrobyt i nastrajasz umysł na to, że posiadasz wiele. Gdy myślisz o dobrobycie, nieustannie zaczynasz go dostrzegać wszędzie. Zauważasz pomysły na lepszą pracę, pomysły na biznes, udoskonalenia. Myśl rozrasta się w Tobie i dobrobyt, jaki masz w głowie, zaczynasz dostrzegać wszędzie wokół. Zupełnie odwrotnie postępuje osoba, która boi się dzielić, gdyż uważa to jedynie za stratę tego, co posiada. Sygnalizuje ona swojemu umysłowi, że ma niewystarczająco i stanowczo za mało. Co osoba z takim nastawieniem widzi wokół siebie? Widzi właśnie to, że na świecie wszystkiego brakuje, że trzeba walczyć o drobnostki i trzeba się stresować, chronić, oszukiwać. Taki też staje się jej świat. Jako ludzkość lubimy karmić się dramatami. Negatywy oznaczają sensację. Coś się dzieje i to się dobrze sprzedaje w telewizji. A czy usłyszałeś kiedyś, że na świecie jest 109

110 Rafał Kołodziej pełen dobrobyt i nie powinno nikomu niczego brakować? Gdyby zebrać wszystkie pieniądze, jakie istnieją na świecie, i podzielić je równo pomiędzy mieszkańców naszej planety, to prawdopodobnie na każdego mieszkańca wypadło by około kilku do kilkunastu milionów. Twoje pieniądze są po prostu w kieszeniach innych ludzi. Czy dobrobytu wystarczy dla każdego? Myślę, że tak trzeba jedynie po niego sięgnąć. Nie wystarczy jednak dzielenie się z innymi, by otrzymywać więcej. Musisz także podejść do siebie tak jak do osoby, którą darzysz wielkim uczuciem. Czy chciałeś się kiedyś uściskać? Jak chcesz, by inni Cię ściskali i wychwalali, jeśli sam nie masz ochoty tego dać sobie? To właśnie ta zasada: By otrzymać, musisz umieć dawać. By coś dać, wpierw musisz mieć to w sobie. Ćwiczenie 12 Podaruj sobie uścisk każdego pojedynczego dnia. Obejmij się rękoma, skul głowę, jakbyś ściskał bardzo ważną osobę w Twoim życiu. Zrób to każdego ranka i każdego wieczoru. Zobacz, jak zmieni się Twoje nastawienie w ciągu dwóch tygodni. Gwarantuję Ci, że osiągniesz wspaniałe efekty, a Twoja pewność będzie wzrastać i wzrastać każdego dnia. Ćwiczenie 13 To kolejne potężne ćwiczenie, które pozwoli Ci napompować pewność już od wczesnego ranka. Przeciętny człowiek tuż po przebudzeniu zmierza do łazienki. Higiena 110

111 Rozdział III Budowanie jest ważna dla utrzymania pewności siebie, ale możesz też zrobić coś innego. Stań przed lustrem i powiedz przepełniony entuzjazmem: Czuję się wspaniale, czuję się wspaniale, czuję się wspaniale. Powtórz to dziesięć razy. Jeśli nie przeszkadza to innym domownikom, którzy mogą być w tym czasie pogrążeni we śnie, powiedz to głośno. Jeśli śpią i nie chcą słyszeć porywu radości życia dochodzącego z łazienki, powtórz to dziesięć razy w myślach. Równie pewnie, entuzjastycznie, radośnie. Wiedz, że po takim ćwiczeniu umysłu w ciągu dnia będziesz zupełnie inną osobą. Sam się o tym przekonaj już następnego poranka. Zmieniać umysłem Nasze życie zawsze pokazuje rezultat naszych dominujących myśli. Søren Kierkegaard To, jak odbierasz świat, jest tylko subiektywnym spojrzeniem. Na jednym osiedlu znajdziesz mnóstwo osób. Wiele z nich pracuje. Część nawet w tych samych firmach. Mają żony, mężów i dzieci. Jednak każda z tych osób jest inna. Jedna jest zdenerwowana i wciąż zestresowana, inna zadowolona, jeszcze inna ma depresję itd. Jest coś ważniejszego niż warunki, w jakich się żyje, takie jak środowisko, otoczenie, polityka, gospodarka. To wewnętrzny świat Twoje wnętrze naprawdę ma znaczenie. 111

112 Rafał Kołodziej Każdy z nas ma w sobie miniaturę świata, która istnieje tylko dla niego. Wyobraź sobie, że masz w umyśle makietę z całym jego mechanizmem. Zmieniając tylko drobną część makiety, zmieniasz wszystko wkoło. Podawaj w wątpliwość to, czego uczono Cię przez całe życie. Chociażby prawdy, jakie słyszysz niemalże codziennie, np.: Wszędzie dobrze, gdzie nas nie ma. Możesz to usłyszeć, np. gdy mówisz o chęci zmiany pracy lub wyjazdu za granicę. Czy odbierzesz te słowa jako: wszędzie jest dobrze i u mnie też będzie dobrze? To całkiem pozytywne podejście. Bardzo często, gdy ktoś mówi w ten sposób, ma na myśli Wszędzie jest źle, ale jeszcze o tym nie wiesz. Tak Bardzo ciekawe i budujące stwierdzenie. To dobre uzasadnienie, by stać cały czas w miejscu i nic nie zmieniać. To z powodu takich przekonań ludzie są przez czterdzieści lat kierowcami, pielęgniarkami, sprzedawcami itd., nawet gdy tego nie chcą. Oczywiście są inne czynniki, ale ten jest jednym z głównych. Zgadzam się, że na wiele spraw nie mamy wpływu i nie możemy ich zmieniać, kontrolować, układać pod siebie. Jest to chociażby pogoda, polityka, kryzys gospodarczy, wojna itd. Masz jednak wpływ na to, jak reagujesz na te sytuacje. Czasami czynniki zewnętrzne przygniatają i niszczą pewność, ale dopóki utrzymujesz ją w umyśle, możesz stawiać im czoła. Pewien więzień łagru rosyjskiego, skazany na trzydzieści lat odsiadki, wiedział, że myśli w jego w głowie są najważniejsze. Strażnicy mówili mu: Pracuj szybciej, a dostaniesz dodatkową kromkę chleba. On jednak zostawał przy swoim zdaniu. Wiedział, że praca w dużym tempie w po- 112

113 Rozdział III Budowanie łączeniu z siarczystym mrozem i niskim stężeniem powietrza rozsadzi mu płuca. Być może szybsze poruszanie się w zimie rozgrzewa organizm, tam jednak oznaczało to rychłą śmierć. Dodatkowa kromka chleba już nie pomogłaby mu w niczym. Nie zdołałby przeżyć do końca wyroku, bo w tych warunkach ludzie przeżywali tylko kilka lat. On jednak dotrwał do końca wojny i został uwolniony z łagru. Rozwijaj swoją intuicję, gdyż najwspanialsze myśli nie pochodzą od innych ludzi. Pochodzą one z wewnątrz Ciebie i są odpowiedzią pasującą akurat do sytuacji, w jakiej się znajdujesz. Intuicję można pobudzać poprzez zadawanie sobie odpowiednich pytań: Co sprawia, że jestem szczęśliwy? Jak duże mam możliwości? Jakie mam pozytywy, zdolności, możliwości, talenty? Kim jestem naprawdę? Jaka jest moja prawdziwa natura? Dlaczego nie mam powodu, by być nieśmiałym? Prowadź dialog z własnymi myślami, a odpowiedzi, jakich potrzebujesz, przyjdą ze stuprocentową pewnością. Bądź szczery ze sobą i nie zmuszaj się do uzyskania natychmiastowych odpowiedzi. One przychodzą zazwyczaj spontanicznie i są wynikiem głębokiego zrozumienia. Gdy szukasz odpowiedzi na dręczące Cię pytanie, umysł pracuje nad znalezieniem odpowiedzi, nawet gdy świadomie nie skupiasz się nad daną kwestią. Odpowiedzi mogą przyjść 113

114 Rafał Kołodziej w zaskakujących chwilach. Mogą się pojawić nawet we śnie lub podczas rutynowych zajęć dnia codziennego. Dialog we własnej głowie W centrum Twojej istoty masz odpowiedź, Ty wiesz, kim jesteś i wiesz, czego chcesz. Lao Tsu To nie jest rozdział dla wariatów, którzy słyszą głosy. Każdy z nas prowadzi dialog w swojej głowie i dzieje się to nieustannie. Nawet czytając tę książkę, możesz usłyszeć w swojej głowie: Racja, zgadzam się, Ciekawe, Co za bzdury lub jakieś niecenzuralne słowa. To jest absolutnie normalne. Wsłuchanie się w to, co podpowiada Ci umysł, może podsunąć Ci odpowiedzi na najbardziej dręczące pytania. Postaraj się jednak o chwilę wolnego czasu i o odpowiednie ciche otoczenie. Zidentyfikuj, skąd bierze się w Tobie poczucie zawstydzenia, braku wartości, żal, szczęście, pewność. Wsłuchaj się w siebie, pracuj nad jednym tematem w jednym czasie. Wejdź głębiej. Zadawaj sobie coraz bardziej szczegółowe pytania. Odpowiedz sobie na pytanie: Czy jestem szczęśliwy?. To właśnie tutaj jest źródło pewności. Gdy dojdziesz do zaskakujących wniosków, np. na temat przyczyny braku pewności siebie, to zakończ ćwiczenie i zapisz wszystko w swoim dzienniku. 114

115 Rozdział III Budowanie Mimo że brak pewności najczęściej leży wewnątrz, w sposobie myślenia i osobistym podejściu, to czasem mogą powodować go wydarzenia zewnętrzne pochodzące z różnych źródeł, a nawet umiejscowione w różnym czasie: w przeszłości, teraźniejszości czy przyszłości. W takim wypadku powodem mogą być ludzie z otoczenia, przyjaciele ze szkoły, partner, rodzina, ostatnie wydarzenia, zbiegi okoliczności, nieoczekiwane zmiany. Dowartościowanie Zdaję sobie sprawę, że jako Polacy lubimy narzekać. Chciałbym, abyś zapomniał o tej części polskości w sobie. By zdobyć pewność, musisz nauczyć się koncentrować na zaletach. Twój brak pewności może wynikać z tego, że skupiasz się na swoich wadach i nie dostrzegasz swoich pozytywnych cech. Z tego powodu przygotowałem dla Ciebie kolejne ćwiczenie, które spowoduje, że Twoje ego stanie się silniejsze i przybliży Cię do osiągnięcia pewności siebie. Ćwiczenie 14 Po raz kolejny sięgnij po swój dziennik i wypisz wszystkie swoje pozytywne cechy. Co sprawia, że jesteś świetny i z jakich swoich cech jesteś naprawdę dumny? Nie ograniczaj się w słowach i porzuć skromność. Jeśli czujesz, że jesteś atrakcyjny, masz wyjątkową urodę, jesteś zabawny, uprzejmy, uzdolniony, to zapisz to. A może cechuje Cię gracja, jesteś przyjacielski, pomocny, dobry w nauce. Zrób listę przynajmniej dwudziestu cech. Nawet jeśli sprawi Ci trud- 115

116 Rafał Kołodziej ność wypisanie ich wszystkich, to wiedz, że masz ich o wiele więcej. Jeśli masz problemy przy tworzeniu listy, poproś bliską osobę, by podsunęła Ci parę pomysłów. Może okazać się ona cennym, obiektywnym źródłem informacji. Otaczaj się tym, co kochasz Zasługujesz na odrobinę przyjemności. Dlaczego miałbyś sobie odmówić spędzenia czasu w sposób, który Cię zregeneruje i pozwoli w pełni odpocząć? Co powiesz na saunę lub spa? Zasługujesz na to, zwłaszcza gdy dążysz do przełamania swoich słabości. Każdego dnia zrób coś, co sprawia Ci przyjemność. Chociażby kadzidła, świece zapalone podczas kąpieli lub słuchanie ulubionej muzyki. Zaplanuj wyjazd w góry lub wypad do ulubionej restauracji. Sprawiając sobie przyjemność w ten sposób, poczujesz, że żyjesz tak, jak tego pragniesz i zasługujesz na to, co najlepsze. Zaczniesz przepełniać się przekonaniem, że Twoje życie jest coraz wspanialsze, a przez to zaczniesz nabierać jeszcze większej pewności siebie. Musisz po prostu widzieć zmiany i czuć, że zaczynasz prowadzić styl życia swoich marzeń. Dla Ciebie nie ma żadnych ograniczeń. Czy możesz sobie pozwolić na wyjście do ekskluzywnej restauracji? Spróbuj tego, nawet jeśli nie masz jeszcze zbyt dużej ilości pieniędzy. Pójdź tam, zamów deser lub kawę i wczuj się w to przepełnione dobrobytem miejsce. Doświadczysz czegoś interesującego. Być może wpadnie Ci do głowy myśl: Tak, właśnie takie miejsca przeznaczone są dla mnie. To będzie znak, że Twój umysł nastawia się 116

117 Rozdział III Budowanie na dobrobyt i sukces, a pewność siebie rosnąca w Tobie jest efektem dodatkowym. Nie czytaj gazet Jest tylko jedna droga do szczęścia przestać się martwić rzeczami, na które nie masz wpływu. Epiktet Otoczenie się pozytywami da Ci mnóstwo dobrej energii. Wyobraź sobie, jaka byłaby różnica w życiu człowieka, jeśli przez całe swoje życie zamiast oglądania wieczornych wiadomości słuchałby pozytywnych taśm motywacyjnych, uczyłby się osiągania celów, czytał, rozwijał się, budował pewność siebie. Wiele osób, które znam, nie ogląda w ogóle wiadomości. Wolą one ten czas wykorzystać lepiej. Oglądanie wiadomości nie sprzyja Twojemu rozwojowi, więc odstaw to źródło negatywnych informacji i wykorzystaj ten czas na budowanie pewności siebie. Telewizja to interesujący wynalazek, jednak manipulowanie informacjami jest na porządku dziennym. Informacje nie kłamią. Przedstawiają one jedynie skrawek prawdy. Przedstawiają to, co się sprzedaje: morderstwa, porwania, zamachy, wypadki, niepowodzenia, biedę, wojny itd. Około dziewięćdziesięciu pięciu procent wiadomości w telewizji ma negatywny wydźwięk. Czy to oznacza, że ziemia jest tak przesiąkniętym złem miejscem? 117

118 Rafał Kołodziej Oglądanie bez przerwy przez tydzień BBC może poważnie wpłynąć na sposób postrzegania świata. Uważaj, bo możesz nagle poczuć paniczny lęk przed wyjściem z domu. Na świecie codziennie dzieją się rzeczy pełne heroiczności i dobra, ale to akurat nie sprzedaje się najlepiej. Zrób mały eksperyment i przez najbliższy tydzień nie oglądaj wiadomości. Zyskasz więcej spokoju, radości i pewności siebie. Gwarantuję Ci, że nie przegapisz ważnych rzeczy, jeśli takie będą akurat miały miejsce. Jeśli będzie zamach stanu, koniec świata albo wylądują kosmici, to wszędzie będzie huczało. Dużo lepszym źródłem informacji od telewizji jest internet. Dzięki niemu możesz zebrać informacje na tematy, które Cię interesują. Powiedzmy, że szykują się zmiany w prawie, a dotyczą firmy, w której pracujesz. Zamiast przez pół godziny oglądać sceny z zamachu, a później dowiedzieć się tego, co bezpośrednio Cię dotyczy, przeczytaj nowe ustawy i to wystarczy. Staraj się ostrożnie dobierać informacje, jakie wpuszczasz do swojej głowy. Twój mózg to nie śmietnik, więc zadbaj o jego higienę. Nie wrzucaj do niego każdej niepotrzebnej i nieistotnej wiadomości. Sięgaj po informacje, które pomagają Ci się rozwijać i osiągać cele. Czy oglądanie seriali i słuchanie plotek na temat gwiazd ma jakieś znaczenie i jakikolwiek wpływ na zwiększenie Twojej pewności siebie i samorozwój? Dopóki nie jesteś producentem tych seriali lub krytykiem filmowym, możesz je sobie darować. Buduj pewność siebie przez czytanie autentycznych historii ludzi, którzy osiągnęli wspaniałe 118

119 Rozdział III Budowanie rzeczy, jakie i Ty masz zamiar osiągnąć. Gdy masz ustalony cel, znajdź osobę, która tego dokonała, przeczytaj jej historię i naśladuj jej działanie. Wielkie rzeczy wymagają wielkiego poświęcenia. Działaj i osiągaj wszystko, czego zapragniesz. Oglądaj i czytaj inspirujące materiały. Widząc ludzi, którzy pokonują swoje słabości, poczujesz, że Ty także możesz tego dokonać. Pewnego razu usłyszałem historię śpiewaka operowego, który podbił serca widowni. Wszystko działo się podczas amerykańskiej wersji znanego programu Mam talent. Musiałem zobaczyć tego interesującego człowieka, więc znalazłem jego występ w internecie. Trzy minuty oglądania dodały mi skrzydeł. Pamiętam, jak zanim zaczął śpiewać, jury patrzyło na niego bardzo sceptycznie. Nie był on typem showmana. Gdy powiedział, że będzie śpiewał pieśń operową, ich twarze nie emanowały radością. Jednak już po kilku chwilach występu ów człowiek sprawił, że cała sala zaczęła krzyczeć z zachwytu. Gdy kończył, ludzie oglądali występ na stojąco, klaskali i płakali. Sceptycyzm jury zniknął. Ludzie czasami przechodzą przez trudne lekcje życia, by osiągnąć to, o czym marzą, jednak ich historie pobudzają miliony. Twoja historia również może być wyjątkowa. Dla przykładu Abraham Lincoln, zanim został prezydentem, przeszedł długą drogę. Zbankrutował w dwóch biznesach. Później z kolei przegrał w ośmiu różnych wyborach i przeżył załamanie nerwowe zanim został pre- 119

120 Rafał Kołodziej zydentem USA. Dopiero po paśmie niepowodzeń sięgnął wielkiego sukcesu. Jego historia pokazuje determinację i chęć podążania wyznaczoną drogą *. Ty również musisz mieć swoje marzenia, których będziesz się trzymać mocno, wierzyć w sukces, nawet jeśli początki nie będą proste. Abraham Lincoln nigdy nie stracił pewności, że dojdzie do tego, co sobie założył. Nawet załamania nerwowe nie były końcem jego drogi. Pokonał je i przeszedł do historii. Potrafił zaakceptować chwilowe niepowodzenia w dążeniu do czegoś większego i to było przyczyną jego sukcesu. Wielcy ludzie, jak Abraham Lincoln, odnosili porażki niemalże przez całe swoje życie, by na końcu osiągnąć szczyt swoich możliwości. Porażki sprawiają, że łatwo popaść w negatywny nastrój. Zwłaszcza gdy wszyscy wkoło starają się udowodnić Ci, że lepiej poddać się rzeczywistości. Wystarczy słuchać tego całego narzekania i tych wszystkich strasznych historii, jakie dzieją się każdego dnia. Dla Ciebie jest jednak inna droga. Nie słuchaj lamentu i narzekania. Osiągaj dokładnie wszystko to, czego pragniesz. Ludzie będą dalej oglądać depresyjne informacje i nie doświadczą w życiu niczego poza marazmem. Oglądaj inspirujące filmy, czytaj motywujące książki. Osiągaj pewność i bogactwo. * Por. D.D. Herbert, Lincoln, New York

121 Rozdział III Budowanie Nie narzekaj Mam dla Ciebie wyzwanie, które na zawsze zmieni Twój sposób postrzegania. To przez koncentrację na negatywach pewność siebie zanika i człowiek zaczyna się uważać za niegodnego najlepszych rzeczy. Zaczyna się bronić, osądzać innych i narzekać. Umysł może zaakceptować tylko jedną myśl w jednym czasie. Będzie to więc albo myśl negatywna, albo pozytywna. Zakładamy, że te negatywne nie sprzyjają rozwojowi pewności siebie, a pozytywne jak najbardziej. Pozostaje tylko jedna kwestia. Zatrzymanie potoku negatywnych myśli. Ćwiczenie 15 Gdy w Twojej głowie pojawi się stresująca, negująca myśl i przyłapiesz się na tym, powtórz w myślach kilka razy: kasuj, kasuj, kasuj, do momentu, aż pojawi się myśl pozytywna i budująca. Działaj w ten sposób przez najbliższe dwadzieścia jeden dni. Tyle czasu wystarczy, by wytworzyć w mózgu nową ścieżkę neuronową, a co za tym idzie, nowy nawyk. Gdy Twoim nawykiem będą myśli pozytywne, nie będziesz miał powodu, by czuć się źle. Przejmij odpowiedzialność za rodzaj myśli i rośnij w pewność już od dzisiaj. Wiesz, że masz w sobie tego małego diabełka, który chce Cię wprawić w zły nastrój. Każ mu wreszcie się uciszyć. Skupienie W trudnych, tak zwanych stresujących sytuacjach, dana osoba zazwyczaj skupia się na tym, by wypaść jak najle- 121

122 Rafał Kołodziej piej. Można by powiedzieć, że nie ma w tym nic dziwnego i właśnie tak powinno być. To prawda, ale skupiając się na robieniu wszystkiego jak najlepiej, człowiek zaczyna starać się za bardzo, a im bardziej się stara, tym bardziej mu nie wychodzi. Uważa na każde swoje słowo, każdy gest, myśl, i to, jak inni go odbierają. Właściwie skupia się na wszystkim, tylko nie na tym, co robić powinien. Mam inny pomysł Gdy jesteś wśród ludzi lub masz do wykonania ważne zadanie, myśl raczej: Jak mogę najlepiej im pomóc, jak przedstawić to wszystko zrozumiale?. Myślenie o tym, że zaraz wszyscy będą mnie oceniać i myśleć o mnie najgorsze rzeczy, na pewno nie pomaga. Skup się na pracy i na tym, jak dobrze ją wykonujesz. Własna interpretacja Gdy przydarzy Ci się niemiłe doświadczenie, to jeszcze nie jest powód, by popadać w depresję i zaniżać własną samoocenę. Tak naprawdę liczy się tylko to, jak to interpretujesz. Możesz powiedzieć sobie w myślach: Tak, poniosłem porażkę, ale dużo się nauczyłem. Nie jestem jeszcze cudowny w tej dziedzinie, ale wciąż się uczę i jestem coraz lepszy. Na pewno osiągnę to, co zechcę. Następnym razem zrobię to o wiele lepiej. Każda kolejna próba przybliża mnie do sukcesu. Porażka nie jest niczym złym, jednak użalanie się nad sobą już tak. Zwracaj uwagę na to, jak interpretujesz zdarzenia, które nieustannie Ci się przytrafiają. 122

123 Rozdział III Budowanie Świadomość siebie Zmiana myśli zmienia rzeczywistość wokół. Jest to najszybsza droga do nabrania pewności siebie. Możesz przekonać się o swojej wartości w kilka sekund. Zyskasz siłę, gdy nigdy więcej nie pozwolisz sobie na to, by czuć się podle i nie pozwolisz, by ktokolwiek niszczył Twoją pewność siebie. Powtórz głośno: Pierwszą osobą, której nie pozwolę niszczyć pewności siebie, jestem ja sam. Do pewności siebie może doprowadzić w kilka sekund, jednak tak szybkie rezultaty uzyskuje się zazwyczaj pod wpływem silnych przeżyć. Poruszyliśmy już temat wizualizacji. To właśnie dzięki niej możesz wzbudzić silne emocje. Wszystko leży w Twoich rękach, a raczej w umyśle. Z drugiej strony, emocje powstają w rzeczywistości. Kiedyś, gdy wciąż brakowało mi pewności, jeden nietrzeźwy człowiek powiedział kilka niemiłych słów mojej ówczesnej dziewczynie. Z pewnością nie było jej przyjemnie, a ja nie zebrałem się na odwagę, by zareagować tak, jak powinienem. Miałem po tym zdarzeniu ogromne wyrzuty sumienia. Wiele razy dręczyło mnie to i wtedy w myślach widziałem, co powinienem był zrobić w tamtej sytuacji. Niedługo po tym zdarzeniu coś się we mnie zmieniło. Przyrzekłem sobie: Nigdy więcej, nigdy więcej nie pozwolę, by ktoś obrażał bliską mi osobę. Poczułem, jakby przestawiła się dźwignia w mojej głowie. Niby świat dalej biegł tym samym tempem, ale wiedziałem, że już nie będzie taki sam. 123

124 Rafał Kołodziej Twoje reakcje na sytuacje są zależne od Ciebie, Twojego stanu mentalnego i tego, co myślisz o sobie i jak siebie postrzegasz. Dlatego tak ważne jest utrzymywanie w umyśle silnych, pozytywnych myśli. Powtarzanie sobie: Jestem nieudacznikiem, Brak mi pewności może mieć katastrofalne skutki. Znajdziesz mnóstwo sytuacji, które będą potwierdzać ten stan rzeczy. Potkniesz się, coś Ci wypadnie z rąk, za chwilę rozlejesz napój, a Twoje nastawienie będzie się pogarszać z każdą chwilą. Kasuj te myśli, gdy tylko się pojawiają to jest najlepsza chwila. Gdy w Twojej głowie po raz kolejny powtórzysz sobie: Jestem nieudacznikiem, powiedz w myślach: Stop. Wyobraź sobie w tym czasie znak stopu. Powiedz następnie: Kasuj i zastąp zdanie pozytywnym stwierdzeniem typu: Drobne niepowodzenia są szczeblami prowadzącymi do sukcesu. Ewentualnie możesz użyć odwrotności słów, które pojawiły się w Twojej głowie. Dla przykładu: Jestem nieudacznikiem zmień na: I tak wszystko mi się uda. Możesz także użyć czegoś zupełnie odmiennego. Pojawiające się w głowie słowa: Jestem łamagą zastępujesz zdaniem: Jestem zabawny. Przeciętny człowiek większą część czasu myśli negatywnie (widoczne zwłaszcza w Polsce). Myślenie kategoriami zaraz przydarzy się coś strasznego być może miałoby uzasadnienie w dżungli, w której z każdej strony czyha niebezpieczeństwo. W obecnej sytuacji nie ma to większego sensu. Czy to, że pobrudzisz sobie bluzkę i masz na niej plamę, jest 124

125 Rozdział III Budowanie tragedią i wstyd się pokazać? Mogło się to przydarzyć każdemu, także w miejscu publicznym. Zamiast powiedzieć: Wrócę do domu i włożę to do pralki, większość osób rzuca wiązankę wulgaryzmów, by później dodać: Zawsze mi się to zdarza. Gdy słyszę te słowa, przeważnie odpowiadam: Wiesz co, zawsze będzie ci się to zdarzać. Bądź wdzięczny Wdzięczność za to, co masz, jest podstawą do tego, by zyskać jeszcze więcej. Możesz być wdzięczny Bogu, naturze, kosmicznej energii, ludziom, komukolwiek, czemukolwiek. Dziękuj nie tylko za rzeczy materialne, ale też za emocje, uczucia, bliskie osoby. Jeśli wykażesz się pewnością w nawet drobnej sprawie, to raduj się nią, rozpamiętuj i poczuj wdzięczność za to, że mogłeś ją przeżyć. Na przykład, gdy wyrazisz swoje pewne zdanie w towarzystwie kilku osób, bądź wdzięczny za rosnącą siłę. Ćwiczenie 16 Wypisz w swoim dzienniku przynajmniej dziesięć rzeczy, za które jesteś wdzięczny. Koncentracja na tym, co już posiadasz, da Ci poczucie pewności, że możesz zyskać więcej. Gdy zauważysz, jak wiele masz, poczujesz, jak rośnie Twoja wewnętrzna siła. Co więcej, gdy dostrzeżesz to wszystko, zaczniesz skupiać się także na tym, co jeszcze możesz dostać i co możesz pomnożyć. Jeśli czegoś bardzo chcesz lub bardzo potrzebujesz, to pierwszą rzeczą, jaką powinieneś zrobić, jest podziękować za to, co już masz. Wiele osób 125

126 Rafał Kołodziej mówi mi, że nie ma za co dziękować. Stwierdzają, że życie idzie im jak krew z nosa i wszędzie widzą tylko porażki. Czyżby faktycznie mogło nie być w ich życiu nic pocieszającego? A co z codziennym posiłkiem, gorącą kąpielą, spacerem w ciepły dzień? Może obcowanie z przyrodą, dostęp do motywujących materiałów, smak ulubionego ciastka? Jestem pewien, że znajdziesz mnóstwo rzeczy, za jakie możesz okazać wdzięczność. Również ćwiczenie wdzięczności ma za zadanie skupiać umysł na pozytywach. Gdy wciąż myślisz, że brakuje Ci pieniędzy, szczęścia, emocji czy kochającego partnera, to koncentrujesz się na braku. Lista wdzięczności ma za zadanie zmienić Twój punkt widzenia i skierować uwagę na to, jak wiele już posiadasz. Sztuka akceptacji własnego ciała W obecnych czasach bardzo niewiele jest osób zadowolonych z własnego ciała. Niemal każdy czuje się źle we własnej skórze. To trochę dziwne, gdyż nie dotyczy to tylko ludzi o urodzie typowej dla Danny ego DeVito. Swoją drogą prawdopodobnie on jest bardzo zadowolony ze swojego wyglądu. Nie wydaje mi się, by miał jakiekolwiek kompleksy. Dzięki swojemu wyglądowi dostaje role filmowe, do których pasuje jak nikt inny. Podziwiam go, gdyż potrafił zamienić cechy, które każdemu wydają się negatywne, na sprzyjające w osiąganiu sukcesów. Wszyscy powinni być zadowoleni ze swojego wyglądu, nawet jeśli nie pasuje on do aktualnych trendów mody. Dlaczego tak nie jest? Myślę, że jest w tym duża zasługa me- 126

127 Rozdział III Budowanie diów i koncernów, które wmawiają nam, że nie warto być zadowolonym. Koncerny robią to oczywiście dla własnych korzyści, bo czy mogłyby dalej sprzedawać wszystkiego rodzaju kosmetyki, środki na odchudzanie, drogie ubrania, sprzęt fitness, gdyby ludzie byli zadowoleni z siebie i niczego by im nie brakowało? Osobie, która jest szczęśliwa, niewiele można sprzedać. Niejedna firma poniosłaby porażkę, gdyby każdy był z siebie zadowolony. Jestem daleki od proponowania Ci odrzucenia wszystkiego, co poprawia wygląd i cieszenia się z całkowitej naturalności. Z tego wyniknąłby chaos, bo ludzie by biegali nago po ulicach z uśmiechem na twarzy. Chciałbym jednak, byś czuł się dobrze w swoim ciele, nawet jeśli nie jest tak idealne, jak reklamy pokazują, że być powinno. O swoje ciało należy dbać jak najlepiej, gdyż jest ono skarbem. Mawia się, że jest świątynią duszy. Dzięki niemu możesz osiągać swoje cele. Bez zdrowia wszystko straciłoby sens. Jak już było powiedziane, dbanie o siebie sprawia, że jesteśmy odbierani jako atrakcyjne osoby. Dbaj o swoje ciało najlepiej jak potrafisz, a wzrośnie Twoje poczucie pewności siebie. Zadbaj o odpowiednią mowę ciała i uśmiech, a będziesz postrzegany jako pewna siebie i atrakcyjna osoba. Wiele możesz zrobić, by ciało funkcjonowało na wyższym poziomie. Możesz pracować nad kondycją i zgrabną sylwetką. Cechy genetyczne mogą dodać pewności siebie, ale jest to tylko drobny szczegół. Prawdziwa pewność przyjdzie 127

128 Rafał Kołodziej w momencie, gdy zaczniesz pracować nad swoim wyglądem, uprawiać sport i troszczyć się o siebie. Gdy tylko poczujesz, że jesteś na właściwej drodze, że zmieniasz swoje ciało, poczujesz się dużo lepiej. Higiena i dbanie o elegancki ubiór także podniosą Twoją samoocenę. Zastanów się Jak czujesz się w starym wytartym dresie, w fartuchu do gotowania, a jak w drogim, ekstrawaganckim ubraniu czy garniturze? Zrób mały eksperyment i przejrzyj całą swoją szafę. Wybierz tylko te ubrania, które lubisz i w których czujesz się dobrze, pewnie i elegancko. Zwracaj baczną uwagę na to, co nosisz, zwłaszcza w sytuacjach, które wymagają interakcji z innymi ludźmi. Swoją drogą, czy wiesz, dlaczego biznesmeni i politycy tak często wybierają czarne garnitury? One naturalnie dodają pewności siebie. Nie chodzi o to, byś codziennie chodził w garniturze, ale może warto byłoby zaopatrzyć się w jakieś modne, eleganckie spodnie, koszulę, ekstrawaganckie buty. Z modą możesz eksperymentować i na pewno wybierzesz coś dla siebie. Znajdź złoty środek podczas przyszłych zakupów. Przymierzaj rzeczy, które prezentują się elegancko i czujesz się w nich pewnie. Zastanów się, jakie wrażenie wywiera osoba o takim stylu ubierania się. Jest jeszcze jedna kwestia dotycząca akceptacji własnego ciała, a z którą w pewnym okresie nie potrafi pogodzić się niemal każdy. To sprawa starzenia się. Każdego to zaskakuje, jakby było to coś nienaturalnego. Życie ludzkie nigdy nie stoi w miejscu. Zmiany spowodowane przez wiek są normalne i powszechne jak narodziny i śmierć. Mimo wszystko trudno 128

129 Rozdział III Budowanie jest to czasem zaakceptować. Pewnie już się niepokoisz, że w tej kwestii pozostaniesz bezsilny. Czy można coś zrobić, by zmiany w ciele nie były tak negatywnie odbierane? Jest tylko jedna rzecz, jaką można z tym zrobić. Jest to akceptacja. Każdy będzie musiał wyrzec się cech, jakie miał w młodości, zarówno psychicznych, jak i fizycznych. Nie warto czuć się z tym źle. Dorastanie, starzenie się nie jest okresem gorszym niż młodość. Jest to po prostu inny etap. Życie nie może stać w miejscu, więc serwuje Ci swoją różnorodność. Gdy dochodzisz do zaawansowanego wieku, wszystko się zmienia, a Ty spoglądasz na świat mądrzej. Możesz rozwijać się przez pryzmat przeszłych doświadczeń, oceniać z perspektywy, co jest tak naprawdę ważne. W tym okresie, podobnie jak w innych, możesz być kim tylko zechcesz. Nic nie musi Cię ograniczać. Umysł się nie starzeje, chyba że nie dasz mu warunków do działania i wzrostu. Gdy ćwiczysz umysł regularnie, pozostaje on sprawny do późnej starości. Jedną z najlepszych recept na pełnię sił umysłowych jest ciągła nauka. Niektórzy boją się, że nie będą nadążać za współczesnym światem. Wielu obecnych staruszków zagubiło się podczas wchodzenia w erę informacji, jednak ludzie zainteresowani nauką zostali. Na mojej byłej uczelni pracowało wielu profesorów w dość poważnym wieku, ale jeden z nich zadziwił mnie w zupełności. Wszyscy oczekiwali, że on w wieku siedemdziesięciu paru lat już dawno będzie siedzieć w domu na emeryturze i popijać herbatę malinową. Tak 129

130 Rafał Kołodziej się jednak nie stało. Zakupił wszelki nowoczesny sprzęt, poznał technologię i dalej prowadził wykłady tym razem bogatsze w zdobycze techniki. Wielu ludzi w jego wieku ma problemy z obsługą telefonu komórkowego. On jednak sprawił sobie laptop, rzutnik i zaczął tworzyć prezentacje multimedialne. Być może nie wie dużo o komputerach, ale wie wystarczająco, by iść z duchem czasem. To zawsze zależy od Ciebie, jak będziesz reagował na zmiany w świecie. Są one nieuniknione i naturalne także w Twoim ciele. Przyjmuj je z szacunkiem i miłością. Jak wyglądam? Elegancki, dobry ubiór pomaga budować pewność siebie już od momentu, w którym znajdzie się na Tobie. Zadbaj o to, by wyglądać dobrze w każdej sytuacji. Nie zapominaj o higienie i o własnym stylu. Może warto poeksperymentować z fryzurą i ubraniami. Zaryzykuj. Wizyta u stylisty lub dobrego fryzjera może zdziałać cuda i na zawsze odmienić Twój wygląd. Jeśli nie czujesz się dobrze w tym, co nosisz, brak Ci pewności, to warto próbować nowych rzeczy. Pracuj także nad kondycją fizyczną i sylwetką. Zdrowie ma bardzo duży wpływ na samopoczucie, a tym samym na poczucie pewności siebie. Ćwiczenia dodają energii, a gdy masz jej dużo, ciało jest bardziej odporne na stres i negatywne uczucia powodujące depresję. Zadbanie o zdrowie jest o tyle ważne, że wpływa niemalże na każdą sferę życia ludzkiego. Czy zauważyłeś, jak źle się czujesz, kiedy 130

131 Rozdział III Budowanie jesteś np. przeziębiony? To bardzo silne powiązanie ciała i umysłu. Twój stan emocjonalny znacznie pogarsza się w trakcie choroby. Nie jest to tak dokładnie widoczne, gdy nie występuje żadna infekcja w Twoim organizmie, ale zła dieta, brak ruchu, niewystarczająca ilość snu, używki mają ogromny wpływ na Twoje poczucie pewności siebie. Człowiek o bardzo dobrym zdrowiu z większą łatwością radzi sobie z problemami i stresami. Zastanów się i wypisz kilka rzeczy, które powinieneś zmienić, by zadbać o lepszy stan zdrowia. Co możesz zacząć robić od dzisiaj? Mowa ciała a pewność siebie Mowa ciała to uniwersalny język, którym komunikują się ludzie z najróżniejszych krajów i kultur. Wyraża ona to, czego nie wyrażają słowa i zawsze można z niej wyczytać prawdziwe odczucia rozmówcy. Mowa ciała to kompletny obraz tego, jak człowiek się czuje i jaki dominuje w nim nastrój. Możesz z niej odczytać, czy wypowiadane słowa rozmówcy są prawdziwe. Przy najbliższej okazji zwróć uwagę, czy przypadkiem Twój rozmówca nie komunikuje mową ciała czegoś zupełnie innego, niż wypowiada słowami. Podczas rozmowy ważne jest, by mowa ciała (komunikacja niewerbalna) odzwierciedlała to, co przekazujesz słownie (komunikacja werbalna). Jeśli chcesz zobaczyć całkowity brak spójności między mową ciała a wypowiadanymi słowami, spójrz na naszych rodzimych polityków. Trudno o lepszy przykład. Z mowy ciała możesz odczytać znacznie więcej niż ze słów, jakie 131

132 Rafał Kołodziej dana osoba przekazuje. Język ciała to aż pięćdziesiąt pięć procent przekazu, podczas gdy ton głosu odpowiada za trzydzieści osiem procent, a słowa tylko za siedem procent. Czasami eksperymentowałem, czy faktycznie mowa ciała ma aż tak duże znaczenie, i wszystko się potwierdziło. Robiłem eksperymenty dotyczące braku spójności i chciałem zobaczyć, co powiedzą na to moi rozmówcy. Czy faktycznie mowa ciała będzie silniejsza od słów? Dla przykładu na studiach podczas rozmowy koleżanka zapytała mnie, czy przygotowałem się do egzaminu. Odpowiedziałem: Oczywiście, że się nie przygotowałem. W rzeczywistości kułem całą noc. W czasie gdy to mówiłem, zacząłem poprawiać nerwowo krawat, po czym podrapałem się po szyi, głupio się uśmiechając. Rozmowa toczyła się dalej. Po jakimś czasie dołączyła do nas nowa znajoma i padło pytanie z ust mojej pierwszej rozmówczyni: Czy przygotowałaś się do egzaminu, bo Rafał jest obkuty?. Zbiło mnie to z tropu. Przecież nic nie powiedziałem, a zakomunikowałem jedynie mową ciała. Od tamtej chwili staram się baczniej ją kontrolować. Zależność ciała i umysłu Możesz wejść w odpowiedni nastrój, tylko i wyłącznie wykorzystując mowę ciała. Sprawdź sam, jak to działa. Ćwiczenie 17 Przyjmij następującą pozycję: opuść głowę, zgarb plecy, połóż dłonie na ramionach i zaciskaj je nerwowo. Nogi 132

133 Rozdział III Budowanie trzymaj złączone. Chciałbym, żebyś w tej pozycji poczuł się jak zwycięzca. Postaraj się autentycznie cieszyć tym, że jesteś skazany na sukces. Czy Ci się udało? Zróbmy to także w drugą stronę: podnieś ręce w geście zwycięstwa i uśmiechaj się szeroko. Wyprostuj plecy, rozszerz lekko nogi. Teraz postaraj się wczuć w depresyjny nastrój. Jak Ci poszło? Czy udało Ci się połączyć mowę ciała z przeciwstawnymi emocjami? To niezwykle trudne. Ciało jest zależne od myśli, a myśli od ciała. Możesz to w łatwy sposób wykorzystać. Wystarczy, że zaczniesz zachowywać się jak osoba pewna siebie. Zastosuj to w sytuacji, gdy właśnie brak Ci tej pewności. Powiedzmy na rozmowie kwalifikacyjnej usiądź prosto, trzymaj wyprostowany kręgosłup i głowę na wprost rozmówcy. Nie patrz w dół, nie zadzieraj nosa, nie rozglądaj się po pomieszczeniu. Czasem jedynie popatrz lekko w bok, by nie męczyć się ciągłym kontaktem wzrokowym. Rozmówca prawdopodobnie także będzie unikał zbyt długiego patrzenia Ci w oczy. Nie krzyżuj rąk i nie trzymaj się kurczowo krzesła. Ręce połóż swobodnie na udach. Samo to zachowanie doda Ci pewności siebie. Uczucia i ciało są częściami jednego organizmu. Niech więc Twoje myśli podążają za ciałem. Najczęściej jest tak, że to ciało zachowuje się i podąża tropem myśli. Jeśli odwrócisz tę tendencję, zyskasz natychmiastowo pewność siebie. 133

134 Rafał Kołodziej Postawy ciała dodające pewności siebie Nigdy nie zginaj głowy. Zawsze trzymaj ją wysoko. Spoglądaj światu prosto w twarz. Helen Keller Postawa 1 ręka położona na ręce na podbrzuszu Jest to tak zwana prezydencka postura, a to dlatego, że właśnie głowy państw bardzo często ją wykorzystują, by dodać sobie pewności siebie. Możesz ją zauważyć, gdy przyjrzysz się spotkaniom politycznym z górnej półki. Poza ułożeniem rąk ważne są także wyprostowane plecy i skierowanie wzroku wprost przed siebie. Ty również możesz czasem skorzystać z tej postawy, ale nie polecam jej nadmiernego używania. Nadaje się ona, gdy zabierasz głos przed większą liczbą ludzi, chociaż nawet w rozmowie indywidualnej doświadczysz pozytywnych efektów tej postawy. Niestety nie możesz jej stosować podczas chodzenia, siedzenia i w wielu sytuacjach dnia codziennego. Postawa 2 ręce za plecami Jest to przeciwieństwo rąk skrzyżowanych z przodu, co stanowi postawę ochronną. Ludzie często błędnie interpretują ręce splecione na klatce piersiowej i uważają, że dana osoba jest zamknięta w sobie. Postawa z zaplecionymi rękoma z przodu ma zapewne silne uzasadnienie w biologii. Prawdopodobnie pozycja ta jest przyjmowana bezwarunkowo 134

135 Rozdział III Budowanie w chwilach zagrożenia życia w celu ochrony głównych organów. Wróćmy jednak do odwrotności tej postawy, czyli rąk za plecami (trzymanie się za nadgarstek lub zaplecione palce). Tę pozycję można zauważyć na różnego rodzaju spotkaniach, galach czy tak jak poprzednio na spotkaniach politycznych. Korzystają z niej osoby występujące na scenie, by dodać sobie pewności siebie. Jednoznacznie pokazuje ona, że mówca jest odsłonięty. Swoją mową ciała komunikuje: Zobaczcie, że gram w otwarte karty, jestem pewny siebie. Postawa 3 ręce splecione za głową i noga nałożona na nogę (pozycja siedząca) Postawa ta komunikuje przesadną pewność siebie i jest raczej odbierana jako zbyt arogancka. Pozycja ta nie zyskuje aprobaty u rozmówcy i powinno się ją stosować tylko w wyjątkowych sytuacjach. Z pewnością nie nadaje się ona do wykorzystania podczas rozmowy kwalifikacyjnej czy chociażby rozmowy z przełożonym nawet na gruncie prywatnym. Postawa 4 piramida z dłoni Można ją wykorzystać, gdy rozmówcy siedzą. W tym celu opierasz łokcie na stole lub podłokietnikach, złączasz ze sobą opuszki palców, które naciskając na siebie, tworzą z dłoni coś na kształt piramidy. Postawa ta oznacza, że chcesz coś dokładnie podkreślić i masz zdecydowaną opinię na dany temat. Wiesz dużo o tym, o czym mówi rozmówca. Być może trafił na Twoją mocną stronę lub interesowałeś się danym zagadnieniem bardzo wnikliwie. Tę postawę można często zauważyć u osoby mówiącej o swoich osiągnięciach, 135

136 Rafał Kołodziej tym, czego dokonała lub o czymś, w czym jest bardzo dobra. Możesz wykorzystać piramidę z rąk, gdy będziesz chciał podkreślić swoje zdanie na dany temat. Postawa 5 wyprostowane plecy Postawa z wyprostowanymi plecami ewidentnie pokazuje pewność siebie. Powinno się ją wykorzystywać tak często, jak to tylko możliwe. Jest ona dobra dla zdrowia. Postaraj się nie garbić ani nie zadzieraj głowy do góry. Nie pochylaj się na boki ani też nie patrz w ziemię. Wzrok powinien być skierowany tuż przed siebie, ewentualnie w kierunku rozmówcy, a mięśnie powinny być rozluźnione. Wypnij delikatnie klatkę piersiową do przodu i oddychaj głęboko i swobodnie. Pamiętaj, że możesz tę postawę stosować jak często masz na to ochotę. Nie tylko gdy chcesz dodać sobie pewności siebie, ale także w normalnych sytuacjach dnia codziennego. Dzięki niej będziesz sprawiać wrażenie osoby wyższej i będziesz postrzegany jako osoba bardziej atrakcyjna i godna uwagi. Pamiętaj o uśmiechu Istnieją badania mówiące o tym, że mimika twarzy wpływa w znaczący sposób na umysł. Oznacza to, że nie tylko odpowiednia postawa całego ciała, ale także wyraz twarzy wpływa na to, jak się czujesz. Jedną z najprostszych metod, dzięki której rozluźnia się ciało, polepsza się zdrowie, zwiększa się pewność i radość, jest właśnie uśmiech. Korzystaj z niego jak najczęściej. Każdego ranka, na dzień dobry, możesz powitać dzień szerokim uśmiechem. Zrób to przed lustrem i zobacz, jak zmienia się nastawienie podczas każdego długiego dnia. 136

137 Rozdział III Budowanie Dobrym pomysłem jest obdarowanie się uśmiechem także przed snem. Stań w tym celu przed lustrem i szczerze się uśmiechnij. Pierwsze sekundy mogą być trudne, jednak już po chwili Twoja twarz zrelaksuje się i poczujesz się lepiej. Dzięki temu sen będzie spokojniejszy. Przywołasz pozytywne uczucia i będą one dominować przez całą noc. Uśmiechaj się także jak najczęściej podczas dnia. Zastanów się, dzięki czemu możesz to robić częściej. Co ostatnimi czasy sprawiało, że się uśmiechałeś? Może dobry film, spotkanie z przyjaciółmi, kabaret? Cokolwiek to nie było, staraj się robić to częściej. Naukowcy udowadniają, że osoby z pozytywnym, optymistycznym nastawieniem osiągają w życiu więcej. Z drugiej strony ludzie uwielbiają radosne osoby i z chęcią się nimi otaczają. Bycie uśmiechniętą osobą jest po prostu najlepszą opcją, pozwalającą na to, by nawiązywać lepsze stosunki z innymi i czuć się dobrze we własnym ciele. Obserwacja Jeżeli istnieje jakiś jeden sekret sukcesu, to jest to umiejętność przyjmowania cudzego punktu widzenia i patrzenia z tej perspektywy z równą łatwością jak z własnej. Henry Ford Kto według Ciebie jest osobą, która posiada największą pewność siebie? James Bond, Al Pacino, Brad Pitt, Antonio Banderas, a może Barack Obama? Wypisz w dzienni- 137

138 Rafał Kołodziej ku pewności siebie przynajmniej pięć osób, które według Ciebie są godne naśladowania. Od swoich wzorów pewności siebie możesz się sporo nauczyć. Zauważ, jak zachowują się w różnych sytuacjach, jak stosują mowę ciała, jaki ton głosu. Podejmij kolejne wyzwanie. Przez cały następny dzień staraj się zachowywać tak jak idol, którego podziwiasz za pewność siebie. Postaraj się chodzić tak jak on, odwzoruj ton i tempo, z jakim mówi. Jak patrzy taka osoba? Spójrz takim wzrokiem na sprzedawczynię w sklepie, a jej życie już nigdy nie będzie takie samo. Zauważ, jak odbierają Cię inni ludzie znajomi i nieznajomi. W szczególności możesz zrobić silne wrażenie na osobach nieznajomych, a to dlatego, że w pierwszych chwilach dowiadują się oni o Tobie najwięcej. Pewność siebie to pierwsza cecha, jaka rzuci im się w oczy. Muszę Cię jednak przestrzec przed pewną sprawą. Kobiety uwielbiają pewnych siebie mężczyzn. Jest to najbardziej pożądana cecha i jeśli wykażesz się pewnością w stosunku do nowo poznanej kobiety, może być Ci bardzo ciężko się od niej uwolnić. By jeszcze lepiej poradzić sobie z zadaniem modelowania pewności siebie, zwróć uwagę na to, jak zazwyczaj się zachowujesz. W jakich sytuacjach zdradzałeś brak pewności, jak on się objawiał, kiedy czułeś się zawstydzony? Przemyśl także typowe sytuacje, gdy komunikujesz o swoim stanie emocjonalnym tylko poprzez mowę ciała. Na przykład gdy jedziesz tramwajem, to jakie miejsce zazwyczaj wybierasz, jak stoisz, jak siedzisz? Jeśli zajmowałeś przeważnie jedno siedzenie 138

139 Rozdział III Budowanie i wbijałeś się w kąt przyciskany przez trzy razy większą osobę, to teraz rozłóż się na dwóch siedzeniach. Połóż rękę na drugim oparciu, zarzuć nogę na nogę. Zabieraj dużo miejsca i czuj się wspaniale. W ten sposób komunikujesz pewność. Zachowuj się pewnie, a zaczniesz także myśleć pewnie. Ćwiczenie 18 Ta technika stosowana jest przez ludzi, którzy osiągają w życiu największe sukcesy. Wykorzystują ją aktorzy, gwiazdy sportu, a także czołowi ludzie biznesu. Od teraz jest dostępna także dla Ciebie. 1. Na początku pomyśl o kimś, kogo uważasz za niezwykle pewną siebie i charyzmatyczną osobę. Niech to będzie ktoś, kogo szczerze podziwiasz. 2. Teraz pomyśl o sytuacji, w której ostatnim razem widziałeś tę osobę działającą pewnie i charyzmatycznie. 3. Przywołuj w swoim umyśle obraz tej osoby działającej pewnie w określonej sytuacji. Odtwarzaj to zdarzenie w kółko w swojej wyobraźni. Zacznij w zwolnionym tempie i przechodź powoli do normalnej prędkości. 4. Wyobraź sobie, że wychodzisz z własnego ciała i wchodzisz w rolę osoby, którą podziwiasz. Pomyśl o postawie danej osoby i o tym, jak się wyraża mową ciała. Zharmonizuj się z tą postawą. Pomyśl o tym, jak chodzi, jak się uśmiecha i jakich gestów używa. Teraz poczuj to, co czuje ta osoba. Popatrz jej oczami i zobacz, jak ona patrzy. Usłysz jej uszami. Usłysz wszystko, co 139

140 Rafał Kołodziej mogłaby ona usłyszeć. Poczuj, jak pewna jest ta osoba i powiedz: Czuję prawdziwą pewność siebie. 5. Pozwól, by te wszystkie uczucia przepłynęły przez Twoją głowę. Pozwól im przepłynąć przez Ciebie przynajmniej dziesięć razy. Rób to ćwiczenie do momentu, aż poczujesz się w pełni pewny siebie, aż poczujesz się zupełnie inaczej. Wykonuj je każdego dnia, aż do chwili, gdy stwierdzisz, że te uczucia stały się częścią Ciebie. Mentalne wchodzenie w ciało innej osoby i przejmowanie jej uczuć sprawi, że nagle zaczniesz przejmować również jej sposób myślenia. Zmienisz swój wewnętrzny stan, dlatego wybierz swój wzór pewności siebie bardzo starannie. Już niedługo będziesz przepełniony uczuciem pewności, jakiego jeszcze nie znałeś. Odpowiednie środowisko Trzymaj się z daleka od ludzi, którzy chcą ograniczyć Twoje ambicje. Mali ludzie zawsze to robią, ale wielcy zawsze dają Ci poczuć, że też potrafisz być wielki. Mark Twain Zadbaj o dobre otoczenie. Jeśli ludzie, którzy Cię otaczają, sprawiają, że czujesz się gorszy, a Twoje samopoczucie, gdy z nimi przebywasz, nagle obniża się, to jest to sygnał, że coś jest nie w porządku. Otoczenie się ludźmi wciąż na- 140

141 Rozdział III Budowanie rzekającymi, plotkarzami itp. nie wpłynie na wzrost Twojej pewności siebie. Wszystko się zmienia, gdy zaczynasz pracować nad sobą i swoją pewnością siebie. Prawdopodobnie sami zejdą Ci z drogi, gdy zauważą, że zmierzasz w zupełnie innym kierunku. Jeśli stajesz się osobą pewną siebie, to odbierasz im moc bawienia się Twoimi uczuciami. Pamiętaj, że to Ty jesteś odpowiedzialny za własne myśli w każdej sytuacji. Nawet jeśli spotkasz na ulicy osobę, której jedynym zadaniem jest ponarzekać i skrytykować wszystko wokół, łącznie z Tobą, nie pozwól jej na to. Powiedz, że masz bardzo ważną sprawę do załatwienia, spieszysz się i odejdź. Możesz z pewnością siebie pozbywać się takich osób i zacząć obracać się w towarzystwie ludzi, którzy będą Cię wspierać i motywować. Oczywiście nie musisz się pozbyć wszystkich ludzi z Twojego środowiska. Być może Twoi bliscy znajomi zrozumieją nagłe zmiany, jakie w Tobie następują i zaczną Cię postrzegać jako zupełnie nową osobę. Zauważą nowe zainteresowania, cele, więcej uśmiechu i pewności w Twoim życiu. Być może zaczną się zastanawiać, jak Ty to robisz, skąd masz tyle pewności? A może zapytają Cię o radę. Najbliższe otoczenie Warto zadbać, by między Tobą a rodziną, przyjaciółmi panowała pozytywna atmosfera. Nic tak nie wytrąca z równowagi, jak ciągłe sprzeczki i nieporozumienia. Zabiera to energię, która jest Ci teraz potrzebna do czegoś zupełnie 141

142 Rafał Kołodziej innego. Postaraj się oczyścić atmosferę, by móc działać z większą pewnością. Rodzina i przyjaciele powinni Cię zachęcać, wspierać, pomagać i dawać dodatkowe wsparcie w trudnych chwilach. Jeśli tak nie jest, zastanów się, co może być tego powodem i jak możesz to zmienić. Rozważ, gdzie możesz spędzić odrobinę czasu z ludźmi, w których towarzystwie czujesz się wartościowy. Postaraj się o otoczenie ludzi silnych, inteligentnych, rozsądnych, bystrych, sprawiedliwych. Polecam dołączenie do jakiegoś klubu tematycznego bądź udział w szkoleniach. Ludzie lubią spędzać czas z osobami pewnymi siebie i ukierunkowanymi na osiągnięcia. Często samo spotkanie i poznanie kilku osób jest ważniejsze niż jego cel. Dla przykładu na szkoleniach dotyczących biznesu czy nieruchomości bardzo łatwo nawiązuje się znajomości. Uczestnicy dokładnie wiedzą, że znajdują się tam osoby wartościowe i mogą sobie nawzajem pomóc. Wymiana wizytówek i kilku zdań między sobą jest na porządku dziennym. Biznes to przecież ludzie. Czasem jedna nowa znajomość może odmienić całe Twoje życie. Słyszałem o człowieku, który uczęszczał na konferencje medyczne tylko po to, by poznać ludzi z tamtych sfer. Sama konferencja nie wpływała na jego rozwój, jednak poznani ludzie już tak. Ważne jest także to, jaką osobą stajesz się przy takich spotkaniach. Gdy znajdziesz się w towarzystwie, w którym dominują osoby ukierunkowane na osiągnięcia, pewne siebie i odpowiedzialne, szybko spostrzeżesz, że stajesz się podobny do nich. To ważniejsze 142

143 Rozdział III Budowanie niż wiedza i znajomości. Właśnie to, jaką osobą się stajesz, ma największe znaczenie. Unikaj osób aroganckich, samolubnych, egoistycznych, wiecznie niezadowolonych. Chyba nie chcesz upodobnić się do nich? Nie martw się na zapas Czy pamiętasz, czym martwiłeś się wczoraj, tydzień temu, miesiąc, rok? A czy pamiętasz zmartwienia sprzed pięciu lat? Prawdopodobnie niewiele tych wspomnień zostało w Twojej głowie. Wielu ludzi martwi się zbyt często rzeczami, które nigdy się nie wydarzą, już się wydarzyły lub istnieją tylko w głowie. To przeważnie małe sprawy niewarte zapamiętania. Zamartwianie się jest nawykiem. Niestety to nawyk bardzo szkodliwy. Umysł lubi kreować różne rozwiązania dla danej sytuacji. Jeżeli pozwolisz mu to robić bez żadnej kontroli, może wytworzyć wiele negatywnych historii, które wpłyną na Twoje samopoczucie i brak pewności. Powiedzmy, że masz wygłosić mowę na ważnej uroczystości lub wybierasz się na spotkanie w sprawie pracy. Nawyk zamartwiania się sprawi, że w głowie zaczną pojawiać się najgorsze scenariusze. Nagle zaczynasz zastanawiać się, jak wiele rzeczy można zrobić źle. Gdy przychodzi ten ważny dzień, okazuje się, że nie było to takie straszne, jak sobie wyobrażałeś. Niestety nawet nieuzasadnione zmartwienia 143

144 Rafał Kołodziej są prawdziwe i mogą zabrać sporo zdrowia, radości czy pewności siebie. Przestań porównywać się z innymi Czy gdy widzisz sławnego aktora, piosenkarza, myślisz sobie, jaki to szczęściarz? Ma wszystko, czego można tylko chcieć: sławę, pieniądze i wspaniały wygląd, a u jego boku wciąż są piękne kobiety. Osiąga sukcesy dzięki ciężkiej pracy i talentowi aktorskiemu. Jest dobry w tej dziedzinie, ale to nie oznacza, że jest idealny i że niczego mu nie brakuje. Na pewno masz zdolności, których ten aktor nie ma. Ty również jesteś wyjątkowy i twórczy. Przypomnij sobie, co robisz lepiej niż ktokolwiek inny na świecie. Czy to wszystko, na co Cię stać? Możesz się przecież nauczyć tak wielu innych rzeczy. Porównywanie się z innymi nie ma żadnego sensu. Jaką miarą możesz porównać tak różne profesje jak piosenkarz, naukowiec czy sportowiec? Czy kucharz jest lepszy od hydraulika, a hydraulik od konstruktora? Nie ma tutaj żadnej obiektywnej miary. Te profesje są po prostu inne i nie można ich porównywać. Słyszałem, że pieniądze wyznaczają, kto jest bardziej wartościowy. Czyżby? Czy każdy piosenkarz zarabia dużo? Przecież wielu śpiewa za darmo lub klepie biedę, nawet jeśli mają wielki talent. Czy każdy hydraulik zarabia tyle samo? Powiedzmy ten, który pracuje na własny rachunek, taki, który pracuje dla wielkiej korporacji, a inny, który jest zatrudniony na stałe w Białym Domu. Nie porównuj się już z innymi. 144

145 Rozdział III Budowanie Wykonuj swoją pracę z sercem i bądź z niej zadowolony, a doświadczysz nie tylko pewności siebie, ale i szczęśliwego życia. Gdy czujesz, że czas na zmianę i pozostawanie w tej samej pracy czy związku nie ma dłużej sensu, nie obawiaj się zrobić radykalnego kroku. Jeśli wiesz, że nie ma innego wyjścia, podejmij działanie. Zmiana jest dobra, jednak musi być przemyślana. Dzięki niej człowiek się rozwija i wzrasta. Komplementuj innych Skupiając się na pozytywnych cechach u innych, łatwiej znajdziesz je także u siebie. Zastanawiaj się nad wyjątkowością każdej osoby, z jaką wchodzisz w interakcje. Czasami jest to bardzo trudne, gdyż nie każdy wydaje się miły i zabawny na pierwszy rzut oka. Niektórzy ludzie, z którymi się spotkasz, będą zamknięci, zdenerwowani i gburowaci. Bardzo często ukrywają oni swój brak pewności siebie właśnie pod taką zasłoną. Tym bardziej postaraj się znaleźć w nich coś godnego pochwały. Kiedyś w warsztacie samochodowym spotkałem właśnie taką osobę. Człowiek ten wyglądał jakby chciał każdego kopnąć w tyłek. Znalezienie u niego pozytywów było dla mnie nie lada wyzwaniem. Zacząłem szukać jakichś wartościowych cech. Na początku zauważyłem, że jest on bardzo pracowity. Dźwiga części, biega po narzędzia i stara się wykonywać swoją pracę najlepiej jak tylko potrafi. Zwróciłem na to uwagę, a jego twarz pojaśniała. Tak, to prawda, jest dużo pracy odpowiedział. Stwierdziłem wtedy, że nie mam o tym pojęcia, ale wy- 145

146 Rafał Kołodziej gląda na to, że odwala kawał dobrej roboty. Jego gruboskórność zniknęła i zaczął opowiadać, że od zawsze interesował się motoryzacją. Powiedział, że nie wyobraża sobie, by mógł robić cokolwiek innego. Człowiek ten znacznie się rozluźnił i zaczął biegać z narzędziami co najmniej z taką gracją, jakiej nie brak harfistce w stuosobowej orkiestrze. W absolutnie każdym człowieku możesz znaleźć coś godnego uwagi. Działaj w ten sposób, a rozmowa z każdą osobą, jaką teraz napotkasz, nabierze szczególnej wartości. Doceniając innych, sprawisz, że zaczną oni doceniać Ciebie. Twoja pewność siebie będzie rosnąć wprost proporcjonalnie do zdolności interakcji z różnymi ludźmi. Po prostu zmień sposób patrzenia na nich. Zamiast myśleć w duszy: Co za dureń, kiedy ta rozmowa się skończy, pomyśl, co jest w tej osobie wspaniałego i wyjątkowego. Takie działanie sprawi, że Ty również będziesz częściej słyszeć komplementy pod swoim adresem. Przyjmuj każdy z nich z wdzięcznością i buduj na ich podstawie swoją pewność. Umiejętność przyjmowania komplementów także jest sztuką. Wiele osób ma z tym problem. Jedna moja znajoma nie potrafiła tego robić i otoczyła się niewidzialną warstwą ochronną na komplementy. Atrakcyjne kobiety często zachowują się w ten sposób, ponieważ na co dzień słyszą te same pochwały typu: Jakie masz ładne oczy itp. Uodparniają się na te słowa, traktując je jako banalny podryw. Postaraj się, by komplementy, jakie 146

147 Rozdział III Budowanie prawisz, nie były tak zwyczajne. Zamiast: Masz ładne włosy, powiedz coś, czego nigdy wcześniej dana osoba nie słyszała, typu: Twoja nowa fryzura idealnie współgra z Twoją urodą. Postaraj się także, aby komplementy były osobiste, tzn. zamiast powiedzieć: Masz ładną sukienkę, powiedz: Ładnie wyglądasz w tej sukience. Czy widzisz różnicę? Sukienka może być ładna na wystawie sklepowej i wszędzie indziej. Jednak gdy zwrócisz uwagę, że to akurat tej osobie jest w niej bardzo dobrze, docenisz jej gust, figurę, wyrafinowanie, a co za tym idzie trafisz do jej serca. Zagrożenie czy wyzwanie Czy nadchodzące wydarzenia, trudne sytuacje, stresory oceniasz jako zagrożenia czy wyzwania? Wiele zależy od tego, jak skategoryzujesz daną sytuację. Zagrożenia prowokują ucieczkę lub walkę. Zmuszają do akcji, ale działają niszczycielsko. Pozbawiają energii i chęci, co w konsekwencji prowadzi nawet do depresji. Nastawienie na wyzwania to korzystniejszy sposób patrzenia na obrót spraw. Wyzwanie kojarzy się z przygodą, z działaniem i z możliwością osiągnięcia wspaniałych rezultatów. Polecam Ci spoglądać właśnie przez ten pryzmat na nadchodzące wydarzenia, które stresują i odbierają pewność. Wyzwanie powoduje, że człowiek chce się sprawdzić i nie traktuje sytuacji jako krzywdzącej. Wyzwanie nie może Cię zranić, a może uczynić Cię silniejszym. 147

148 Rafał Kołodziej Odpowiedzialność Pozwól innym wieść małe życie, ale nie sobie. Pozwól innym kłócić się o nieistotne szczegóły, ale nie sobie. Pozwól innym płakać z byle powodu, ale nie sobie. Pozwól innym zostawić swoją przyszłość w czyichś rękach, ale nie sobie. Jim Rohn By przejąć odpowiedzialność za swoje życie i zyskać pewność co do własnych decyzji, przestań obwiniać i osądzać kogokolwiek. Jako osoba odpowiedzialna przejmujesz kontrolę i bierzesz stery we własne ręce. Jeśli chcesz być odpowiedzialnym człowiekiem, musisz wybaczyć każdemu, do kogo czujesz żal lub kto kiedykolwiek wyrządził Ci krzywdę. Koniecznie potrzebujesz pozwolić odejść tym osobom, wiedząc, że nie mają już wpływu na Twoje myśli i zachowania. Jesteś już dorosły i najwyższy czas wziąć odpowiedzialność za siebie i swoje czyny. Pierwszymi osobami, którym musisz przebaczyć, są Twoi rodzice. To najważniejsi ludzie, jacy mogą nawet podświadomie ograniczać Twoją pewność siebie. Wiele osób żywi urazę do swoich rodziców przez całe życie. Głęboko wewnątrz mają żal za błędy w wychowaniu, brak wsparcia, pomocy, za negatywne wzorce, ograniczenia itp. Teraz już czas, by wziąć sprawy w swoje ręce i wybaczyć im wszystko. Musisz wiedzieć, że starali się oni mocno, jednak życie jest skomplikowane. Wiele spraw mo- 148

149 Rozdział III Budowanie gło być dla nich trudnych do udźwignięcia. Są tylko ludźmi, ponoszą porażki i uczą się na błędach. Jeśli Twoi rodzice żyją, możesz wykazać się pewnością siebie i osobiście podziękować im za wychowanie. Możesz powiedzieć, że doceniasz ich starania i mimo że nie zawsze było wszystko takie idealne, to jesteś im wdzięczny i przebaczasz rzeczy, które nie wyszły tak jak powinny. Teraz już wiesz, że nie jesteś od nich zależny i że Twoje życie zależy tylko od Ciebie. Musisz im przebaczyć, by stać się wolnym i swobodnie się rozwijać jako dorosła osoba. Wybaczyć możesz na wiele sposobów. Możesz napisać list do swoich rodziców. W takim liście podziękuj za wszystko, wypisz rzeczy, za które miałeś żal i napisz, że im wybaczasz. W chwili gdy wrzucisz list do skrzynki, natychmiast poczujesz wolność i ulgę. Poczujesz się lżejszy i zaczniesz prowadzić życie, jakiego pragniesz, z pełną odpowiedzialnością. Wybaczyć można także w wyobraźni. Przypominaj sobie sytuacje, za które masz żal i przy każdej z nich powiedz: Wiem, że nie wyszło tak, jakbyśmy wszyscy tego chcieli. Wybaczam wam to. Twoja pewność siebie wynika z samodzielności, z poczucia, że sobie poradzisz w każdej sytuacji. Musisz także pozwolić odejść negatywnym myślom, które związane są ze znajomymi i przyjaciółmi. Nawet jeśli któraś z tych bliskich osób zraniła Cię, to być może nie zrobiła tego umyślnie. Życie w swojej złożoności zmusza nas do podejmowania różnych decyzji, a rzeczą ludzką jest mylić się. Czas uwolnić się od żalu, który do nich czujesz. 149

150 Rafał Kołodziej Powiedz takiej osobie w myślach bądź w rzeczywistości: Wybaczam ci wszystkie przykrości, jakie mi sprawiłeś. Gdy to zrobisz, poczujesz, że nie jesteś już zależny od negatywnych wspomnień. Jesteś wolny i odpowiedzialny za swoje myśli. Poczucie pewności siebie rośnie w Tobie. Gdy wybaczysz bliskim znajomym i przyjaciołom, zastanów się, czy istnieje ktoś jeszcze, do kogo żywisz głęboką urazę. Ta osoba może dawno o Tobie nie pamiętać i nie zdawać sobie sprawy, że Cię skrzywdziła. Żal istnieje więc tylko w Tobie. Pozwól się od niego uwolnić i przebacz z całego serca. Nie musisz jej odnajdywać. Wybaczenie ma za zadanie Cię uwolnić, więc możesz to zrobić w myślach. Wyobraź sobie danego człowieka i sytuację, która spowodowała urazę. Powiedz w myślach: Jestem wolny i nigdy więcej nie dopuszczę do takich sytuacji, jestem od teraz pewny i odpowiedzialny za siebie. Rozumiem, że teraz inaczej by się to potoczyło, bo jestem mądrzejszy i potrafię decydować o swoim życiu. Dlatego wybaczam ci i pozwalam odejść na zawsze. Ostatnią osobą, która wymaga wybaczenia, jesteś Ty sam. Musisz wybaczyć sobie wszelkie niepowodzenia, brak wiedzy, błędy, pomyłki. A także wszystko, co doprowadziło Cię do przykrych, negatywnych zdarzeń. Życie to nieustanny proces uczenia się, a ucząc się, można popełniać błędy. Wyciągnij wnioski z każdego tego doświadczenia i zastanów się, co możesz zrobić, by nigdy więcej się to nie powtórzyło. Co możesz zacząć robić lepiej? Masz prawo 150

151 Rozdział III Budowanie do błędów, więc pozwól im odejść do przeszłości. Wybacz sobie ich popełnienie, a staniesz się wolny, odpowiedzialny i pewny. Wybaczenie sobie i tym wszystkim ludziom ma za zadanie wznieść Cię na wyższy poziom, pozwolić Ci się rozwijać i zwolnić blokadę, która hamuje Twój potencjał. Odpowiedzialność za samego siebie to stan, w którym akceptujesz, że to Ty jesteś osobą, która może uczynić zmiany we własnym życiu. Żal i niesmak w stosunku do osób postronnych są całkowicie nieuzasadnione. Ostatnie słowo zawsze należy do Ciebie. Możesz zmieniać własne nawyki i pozbyć się destrukcyjnego narzekania. Możesz rozwijać się, ustalać nowe cele, osiągać je i tworzyć swoje życie. To prawdziwa odpowiedzialność. Jeśli czegoś pragniesz z całego serca, to nikt Cię już nie powstrzyma. Pracuj nad sobą i chociaż byś był na początku drogi, a Twój cel był odległy, to ciesz się, że to Ty spełniasz swoje marzenia. Ktoś inny może być lepszy od Ciebie w danej kwestii i może osiągać więcej, ale to nie znaczy, że nie masz potencjału, by robić to równie dobrze. Inni pracowali dłużej i ciężej np. nad swoją firmą, marką, związkiem, umiejętnościami. Daj sobie trochę czasu i ciesz się, że zmierzasz w kierunku, który sam sobie wyznaczyłeś. Wytrwałość Budowanie pewności nie ma ściśle określonych ram czasowych. Może trwać minutę, tydzień, miesiąc albo i rok. Nie można powiedzieć zrób to i tamto, a po dwóch tygodniach będziesz pewny siebie. 151

152 Rafał Kołodziej Każda rada zawarta w tej książce pozwoli Ci budować pewność siebie. Im więcej działań podejmiesz, tym więcej zyskasz. Pamiętaj, że czasem próbę będziesz podejmować więcej niż tylko jeden raz. Edison był tego świetnym przykładem. Nie poddawał się, bo wiedział, że każda porażka przybliża go do sukcesu. Jest wiele osób, które są wspaniałymi przykładami wytrwałości, ale jedna zostanie w mojej pamięci na zawsze. To Nick Vujicic. Los poddawał tego człowieka ciężkim próbom już od samego urodzenia. Bóg wyznaczył mu trudne zadanie, gdyż stworzył go kaleką bez rąk i nóg. Nick jednak nigdy się nie poddał i nie chciał czuć się niepełnosprawnym. Nie pozwolił, by inni go tak traktowali. Nauczył się żyć pełnią życia, mimo że wszystko wkoło nakazywało się poddać. Surfuje, jeździ na desce, jest mówcą motywacyjnym i daje wykłady dla tysięcy ludzi. Potrafi ich bawić, uczyć i wzruszać. Oglądałem jego wykład, który sprawił, że łzy pojawiły się w moich oczach i spływały po policzkach. Na scenie mówił o tym, jak poniósł setki porażek, próbując się podnieść, gdy leżał na brzuchu i był sam. Trudno to sobie nawet wyobrazić, jednak on tego dokonał. Odkrył setki sposobów, które nic nie dawały, by w końcu znaleźć ten jeden właściwy. Zademonstrował go przed publicznością i dał jej niezwykłą pewność, że jeśli się czegoś bardzo pragnie, to się uda. Wystarczyło spróbować odpowiednią liczbę razy. Wiem, że Ty też możesz zyskać pewność siebie. Potrzebujesz do tego jedynie odrobiny wytrwałości. Nie poddawaj się! 152

153 Rozdział III Budowanie Pomagaj ludziom Przypomnij sobie, gdy ostatni raz pomogłeś komuś bezinteresownie. Jeśli nic nie przychodzi Ci na myśl, pomóż komuś przy najbliższej okazji i zobacz, jakie to uczucie. Pomaganie buduje pewność w Tobie i wprawia Cię w lepszy nastrój. Im więcej pomagasz innym, tym lepiej czujesz się z samym sobą. Bezinteresowna pomoc sprawia, że serce rośnie, więc rób to jak często tylko możesz. Liczy się każdy mały gest. Otwórz komuś drzwi do sklepu i pozwól przejść tej osobie jako pierwszej, ustąp miejsca w autobusie, podnieś rzecz, która komuś upadła. W ciągu jednego dnia jest mnóstwo sytuacji, w których możesz wykazać się uprzejmością. Może chcesz zyskać jeszcze więcej pewności siebie i dobrego samopoczucia dzięki pomaganiu. Możesz zostać wolontariuszem w jakiejś organizacji dobroczynnej, którą od zawsze wspierasz. Już sobie wyobrażam słowa zachwytu na myśl o pracy za darmo. Wiedz jednak, że nie będziesz pracować za darmo. W tym czasie budujesz wspaniały charakter i dodatkowo możesz nauczyć się wielu przydatnych rzeczy. To może być także sposób na nową pracę. Mój znajomy tak właśnie dostał się do znaczącej firmy. Złożył propozycję, że będzie pracował u nich za darmo, bo interesuje się daną tematyką i chciałby się jeszcze trochę doszkolić. Przychodził, gdy miał tylko wolną chwilę i pracował jak każdy. Gdy poznał tajniki zawodu, przestał przychodzić do firmy. Po tygodniu otrzymał telefon, czy 153

154 Rafał Kołodziej nie zechciałby współpracować na stałe, już za pieniądze. Wolontariat kojarzy się z pracą za darmo, jednak ta praca w rzeczywistości nigdy taka nie jest. Zyskasz więcej, niż możesz sobie nawet wyobrazić. Żyj w chwili obecnej Zyskujesz odwagę i pewność z każdym doświadczeniem, w którym przestajesz pokazywać strach na twarzy. Eleanor Roosevelt Życie można spotkać tylko tu i teraz. Wiele wschodnich filozofii opiera się na takim właśnie podejściu. By osiągnąć pełnię szczęścia i samorealizacji, ludzie Wschodu medytują i skupiają całą swoją uwagę na doświadczeniach z teraźniejszości. Potrafią docenić piękne zachody słońca, poczuć do głębi smak ulubionego ciastka czy potrawy. Gdy rozmawiają, koncentrują się w pełni świadomie na rozmowie, jakby nic innego nie istniało. Na Zachodzie koncentrujemy się zbyt mocno na przyszłości lub przeszłości, tracąc życie, które upływa właśnie teraz. Ludzie mówią: Będę szczęśliwy za pięć lat, gdy wybuduję dom, będę miał rodzinę i milion dolarów na koncie. To niezwykle negatywne przeświadczenie. Zakłada ono, że do tego czasu będziesz cały czas nieszczęśliwy. Wielu ludzi żyje w przeszłości. Być może coś złego wydarzyło się w ich życiu lub coś stracili i nie mogą się z tym pogodzić. 154

155 Rozdział III Budowanie Rozpamiętują to, a życie obecne przecieka im przez palce. Tworzy się jeszcze więcej negatywnych wspomnień. Tylko teraz możesz zadbać o to, by przeszłość była pięknym wspomnieniem, a przyszłość wspaniałą wizją. Tylko teraz możesz coś z tym zrobić i żyć pełnią życia. Zajmujemy się budowaniem Twojej pewności siebie. Jednak czy będziesz ją kiedyś miał, czy będziesz jedynie cieszył się, że kiedyś się nią wykazałeś? W rzeczywistości pewności możesz doświadczyć tylko teraz. Czy możesz poczuć się w tej chwili pewny siebie? Załóżmy, że przyszłość i przeszłość straciły swoją wagę. Wyobraź sobie, że przyszłość i przeszłość nie istnieją, a Ty jesteś pewny siebie właśnie teraz. Wykaż się pewnością siebie przy najbliższej okazji. Zaryzykuj, a okaże się, że jest już ona w Tobie. Była tam cały czas i będzie zawsze. Wyobraź sobie oś czasu, na której widzisz chwilę obecną, a przeszłość i przyszłość to tylko dwa dni. Po jednym z każdej strony. Wykaż się dzisiaj pewnością, a jutro będzie już ona należała do przeszłości. Będziesz miał całą przeszłość zapełnioną pewnością. W mgnieniu oka możesz stać się osobą pewną siebie, koncentruj się jednak tylko na obecnych wydarzeniach. Zapomnij o tym, co było i co będzie. Traktuj ten obecny czas, jakby był to jedyny prawdziwy i jakby nie istniały inne chwile, a będzie dużo łatwiej wykazywać się odwagą. 155

156 Rafał Kołodziej Przyczyna i skutek Jesteśmy tym, co w swoim życiu powtarzamy. Doskonałość nie jest jednorazowym aktem, lecz nawykiem. Arystoteles Unikaj litowania się nad sobą. Jesteś zawsze odpowiedzialny za swoje czyny. Jeśli nie jesteś zadowolony z rezultatów, to zastanów się poważnie, co zostało zrobione nie tak, co można by zrobić lepiej, i wprowadź to w życie. W buddyzmie istnieje zasada karmy, nazywana też zasadą przyczyny i skutku. Mówi ona o tym, że zawsze zbierzesz to, co zasiejesz. Tkwi w tym wielka moc odpowiedzialności za swoje czyny. Nieustannie powtarzane przyczyny dają zawsze te same skutki. Należy zmienić przyczyny, by otrzymać inne rezultaty. Jeśli brak pewności wynika z trudnej sytuacji finansowej, to nie oczekuj, że jakieś zrządzenie losu zmieni Twoją pracę lub że, dziwnym zbiegiem okoliczności, otrzymasz wielki spadek. Istnieje też niewielka szansa, że wygrasz na loterii. Szanse są równe zeru, gdy w ogóle nie grasz. Przypomina to dowcip o Żydzie, który wyrzucał Panu Bogu, iż nie pozwala mu wygrać w totolotka, na co Pan Bóg powiedział do niego z wysoka: Icek, ty daj mi szansę! Ty wypełnij i wyślij kupon!. 156

157 Rozdział III Budowanie Zacznij działać i zmieniaj przyczyny. Nie otrzymasz czegoś nowego, jeśli cały czas będziesz robić te same rzeczy. Pewność siebie nie jest darem z nieba. Trzeba się jej nauczyć. Jeśli Twoją pewność niszczy brak pieniędzy, to możesz coś z tym zrobić. Naucz się nowego zawodu, zrób kurs, sprawdź, gdzie możesz zarabiać więcej i działaj. Samo podjęcie działania i dążenie do tego, by zarabiać więcej, przyczyni się do wzrostu pewności w Twoim życiu. Ustal nowe wyzwania i cele, a przede wszystkim rozwijaj się. Nauka czegoś nowego jest jednym z najlepszych sposobów na depresję i negatywne stany. Skupiaj się na swoich osiągnięciach, talentach i kontynuuj ich rozwijanie. Być pewnym siebie to myśleć pozytywnie o sobie i swoim życiu. Staraj się działać z optymizmem, nawet jeśli wszystko wokół każe Ci wątpić. Taka postawa nie pozwoli na rozwój negatywnych i niszczących uczuć i myśli. Potęga ciszy Najlepszym lekarstwem dla tych, co się boją, samotnych i nieszczęśliwych jest wyjście na zewnątrz, tam, gdzie mogą przebywać w ciszy, sami z niebem i naturą. Anne Frank W ciszy umysł działa na zwiększonych obrotach. Cisza to najprostszy sposób na uzyskanie dostępu do najdalszych, najgłębszych zakamarków umysłu, w których znajduje się 157

158 Rafał Kołodziej prawdziwe zrozumienie. To właśnie w ciszy powstają genialne myśli. Jest ona sprawcą okrzyku: Aha!. Gdy przechodzisz z codziennej rutyny i zabiegania do ciszy, Twój umysł się oczyszcza. Dzieje się podobnie jak przy opadaniu zmąconej wody w stawie. Gdy wszyscy wychodzą z wody, nagle staje się ona krystalicznie czysta i możesz zobaczyć wodorosty, dno i pływające ryby. Podobnie gdy umysł w ciszy staje się czysty, widzisz swoje sprawy i problemy jasno i przejrzyście, tak że możesz ocenić ich prawdziwą wartość. Co ważniejsze, możesz uzyskać odpowiedzi na dręczące Cię pytania. Ćwiczenie 19 Wykonuj to ćwiczenie, gdy masz pewność, że absolutnie nikt nie będzie Ci przeszkadzał. Najlepiej, gdy zostaniesz sam w domu. Wyłącz w tym celu telefon komórkowy i wszystkie gadżety, które mogłyby zakłócić Twój spokój. Do tego ćwiczenia potrzebujesz jedynie samego siebie i ciszy. Reszta jest zbędna. Zapomnij na chwilę o muzyce, komputerze, kawie czy paleniu. Usiądź wygodnie i zacznij wczuwać się w swoje wnętrze. Przywołaj na myśl temat pewności siebie. Niech wiruje w Twojej głowie przez parę minut. Niech sytuacje, w których brakowało Ci pewności, przelatują przez Twoją wyobraźnię. Przywołaj także chwile, w których wykazałeś się pewnością. Niech myśli będą skupione tylko na tym temacie. Zadaj sobie pytania: Dlaczego brak mi pewności? Jak mogę ją zdobyć od zaraz?. Utrzymaj je przez chwilę w swojej głowie i pozwól im 158

159 Rozdział III Budowanie odejść. Po tym czasie nastąpi właściwa część zadania. Teraz pozwól, by umysł pracował samodzielnie i podsuwał Ci rozwiązania. Siedź spokojnie w miejscu, najlepiej nie wykonując zbędnych ruchów. Zmień pozycję ciała, gdy czujesz taką potrzebę, robiąc to powoli, tak by nie zakłócać potoku myśli. Wytrzymaj w ciszy czterdzieści sześćdziesiąt minut. W tym czasie Twoje myśli się uspokoją. Będą przejrzyste. Nadejdą te, które dadzą Ci często idealny sposób rozwiązania Twoich problemów. Gdy zakończysz ćwiczenie, zapisz w notatniku główne spostrzeżenia i myśli, które zwróciły uwagę swoją trafnością. Wybierz jedno rozwiązanie i od razu zacznij działać, a przynajmniej ustal plan. Do tego ćwiczenia możesz powracać tak często, jak tylko masz na to ochotę. Wiara Jestem głęboko wierzącym ateistą. [...] Jest to poniekąd zupełnie nowy rodzaj religii. Albert Einstein Wiara dodaje siły. Do tej pory wiele mówiliśmy o wierze we własne siły. Teraz zajmiemy się wiarą w coś większego i silniejszego od nas samych. Jestem daleki od nawracania i pokazywania jednej słusznej drogi, gdyż uważam, że nie ma uniwersalnej wiary dla wszystkich ludzi. Według mnie każdy powinien znaleźć to poczucie wewnątrz siebie. Możesz na- 159

160 Rafał Kołodziej zywać siłę sprawczą świat jak tylko zechcesz. Dla niektórych będzie to Bóg, a dla innych Budda, Allah, Śiwa, Kosmiczna Energia czy Natura. Najważniejsze jest poczucie tego, że coś wspiera Twoje życie i czujesz, że ma ono głębszy sens. Jest coś mocniejszego, coś, co nie pozwoli Cię skrzywdzić. Twój pobyt na Ziemi jest uzasadniony, a wszelkie trudności są jedynie próbą, która ma skierować Cię w stronę zrozumienia. Żeby poczuć pewność tej siły, nie musisz udawać się do kościoła, meczetu czy synagogi. Możesz ją poczuć w każdej chwili dnia codziennego. To podmuch ciepłego wiatru, promień słońca, pyszny posiłek czy spojrzenie dziecka. Wszystkie te zdarzenia napełniają spokojem i pewnością. Uważam, że nie jest aż tak istotne, by żyć zgodnie z każdą zasadą zapisaną w księgach. Wiele z nich ma znaczenie przenośne i nie można ich traktować zbyt dosłownie. Pisma mają wyznaczać jedynie pewien kierunek, jednak powinieneś mieć własną hierarchię wartości i żyć według własnych zasad, które uważasz za przemyślane i słuszne. Bez poczucia zasad i wiary, że życie ma głębszy sens, możesz stać się bardzo podatny na najdrobniejsze niepowodzenia. Będziesz jak chorągiewka na wietrze. Z poczuciem sensu stajesz się jednak silny i pewny siebie. Świadome sny To dość przewrotny sposób na zyskanie pewności siebie, ale mimo wszystko skuteczny. Jeśli coś jest skuteczne, to dlaczego by z tego nie skorzystać? Sposób ten jest z po- 160

161 Rozdział III Budowanie granicza ezoteryki i pewnie nie każdy uwierzy, że zadziała. Chciałbym Cię uspokoić, nie musisz wierzyć na słowo możesz sprawdzić. Na początek wyjaśnijmy, czym dokładnie będziemy się tutaj zajmować. Co to są świadome sny? Najprościej rzecz ujmując, jest to doświadczenie, podczas którego w czasie snu odzyskujesz świadomość. Śnisz, ale wiesz, że jest to tylko sen i możesz robić właściwie wszystko. Senny świat możesz układać pod własne dyktando i doświadczać, czego tylko pragniesz. Zajmujemy się tematem pewności siebie, więc chciałbym, żebyś wykorzystał marzenia senne, by rozwinąć się właśnie w tej dziedzinie. Świadome sny mogą być czymś w rodzaju darmowej praktyki. Powiedzmy, jeśli brak Ci pewności w wystąpieniach publicznych, to w czasie snu możesz dowolną liczbę razy wyjść na scenę i występować przed wielotysięczną publicznością. Cała rzecz sprowadza się do tego, żeby przyzwyczaić umysł do danego doświadczenia i przełamać wszelkie lęki. Jeśli nauczysz się robić to we śnie, w rzeczywistości również nie będziesz miał żadnych problemów. W snach możesz próbować wszystkiego i nie ma lęku, którego nie mógłbyś przezwyciężyć. Dzięki świadomym snom możesz także zyskać znacznie więcej. Możesz się w nich uczyć, sięgać do podświadomości, latać, umawiać się z gwiazdami kina, możesz dotrzeć do podświadomości, odnaleźć głębokie zrozumienie, możesz także pokonać koszmary senne i zrozumieć, co się za nimi kryje. Dla nas istotne jest rozbudzenie pewności siebie. 161

162 Rafał Kołodziej Pierwszą rzeczą w dążeniu do świadomych snów jest wyrobienie sobie nawyku zapamiętywania ich. Niektórzy twierdzą, że nie pamiętają żadnego snu lub że nic im się nie śni. To niemożliwe. Każdej nocy pojawiają się sny, ale większość z nich zostaje zapomniana w chwili przebudzenia. By lepiej je zapamiętywać, załóż specjalny dziennik snów i zapisuj w nim wszystkie sny, jakie jesteś w stanie sobie przypomnieć zaraz po przebudzeniu. Sama intencja zapamiętania większej liczby snów sprawi, że przypomnisz je sobie łatwiej. Zastosuj także afirmację przed snem i powtórz kilkanaście razy: Teraz zasypiam, a gdy się obudzę, będę dokładnie pamiętać moje sny. Kolejnym krokiem pomocnym w rozbudzeniu zdolności świadomego śnienia są tzw. testy rzeczywistości. Takie testy wykonuje się w ciągu dnia. Jednym z nich jest sprawdzanie czasu na zegarku. Kilka razy dziennie spójrz na zegarek, zamknij na chwilę oczy i spójrz jeszcze raz. Wyrobienie sobie takiego nawyku w ciągu dnia sprawi, że we śnie również zaczniesz czasem spoglądać na zegarek. Jest tylko jedna zasadnicza różnica. W ciągu dnia godzina będzie ta sama. Gdy sprawdzisz czas podczas snu, godzina zawsze się zmieni i w tym momencie zdasz sobie sprawę, że to właśnie sen. Odzyskasz świadomość. Podobnie można robić z książką lub gazetą. W ciągu dnia przeczytaj fragment tekstu, zamknij oczy i po otwarciu przeczytaj ten sam fragment. Nawyk taki sprawi, że także podczas snu będziesz czytać, jednak tam tekst książki 162

163 Rozdział III Budowanie zawsze będzie się zmieniał po otwarciu oczu. Będzie to moment, kiedy rozbudzisz świadomość. Jest wiele metod na rozbudzanie świadomości we śnie. Jedną z bardziej popularnych jest metoda MILD. Sprowadza się ona do powtarzania przed snem zdania typu: Wiem, że zaraz zasnę i przydarzy mi się świadomy sen lub Wiem, że będę śnić, a wszystko, co mnie teraz spotka, to sen. Powtarzaj to zdanie w łóżku w myślach aż do chwili, kiedy zaśniesz. Nie ma pełnej gwarancji, kiedy dokładnie przydarzy Ci się świadomy sen, ale jeśli ćwiczysz, przyjdzie on wcześniej czy później. Ludzie, którzy śnią świadomie, nazywani są oneironautami. Słowo to w wolnym tłumaczeniu oznacza żeglowanie we śnie. Właściwie świadome sny nie są niczym aż tak bardzo niezwykłym. Podobno każdemu przydarzają się spontanicznie bez żadnych ćwiczeń kilka razy w życiu. Zaawansowani oneironauci potrafią śnić świadomie niemalże każdej nocy. Jest to bardzo interesujące zjawisko. Gdy pierwszy raz śniłem świadomie, stan ten mnie zafascynował. Czułem się, jakbym zyskał nowe życie. Mogłem latać jak superman i być kim tylko chciałem. Właściwie każdy może się tego nauczyć. Jest to umiejętność podobna do grania na gitarze czy jazdy na rowerze. Trzeba tylko trochę poćwiczyć. Nagroda za osiągnięcie stanu świadomego śnienia będzie ogromna. Dzięki niemu możesz przełamać wszystkie swoje lęki bez szkody na zdrowiu, bez publicznych porażek, bez realnego bólu. Skoro działa, to dlaczego by tego nie wykorzystać także do budowania pewności siebie? Baw się dobrze! 163

164 Rafał Kołodziej Poczucie obfitości To kolejny niezbyt konwencjonalny sposób na budowanie pewności siebie. Pragnę, byś wyrobił sobie nawyk skupiania się na obfitości i na bogactwie. Często pojedyncze porażki wprawiają w bardzo zły nastrój. Jest to uzasadnione u osoby, która traktuje daną sytuację jako jedyną szansę w życiu. Powiedzmy, że starasz się właśnie o pracę. Gdy masz niskie poczucie własnej wartości i brak pewności siebie, niepowodzenie oznacza czarną rozpacz, załamanie i wiele negatywnych emocji. Jeszcze gorsze stany występują, gdy pracę tracisz. Takie zdarzenia mogą sprawić, że wpadniesz w niezłą panikę, ale tylko jeśli traktujesz swoje możliwości jako ograniczone i nie widzisz innych. Świat jest pełen obfitości. Gdy jedne drzwi zamykają się, pojawia się mnóstwo innych, które czekają na otwarcie. W porażce, niepowodzeniu warto widzieć szansę na coś zupełnie innego, nowego i lepszego. Gdy stracisz pracę, możesz zacząć intensywnie rozglądać się za czymś, co zawsze Cię interesowało. Z drugiej strony możesz rozpocząć nowe życie w innym miejscu i poznać nowych ludzi. Świat jest źródłem nieograniczonego dobrobytu dla ludzi kreatywnych. Pieniądze możesz znaleźć wszędzie i jest to raczej kwestia percepcji niż możliwości. Pamiętasz doświadczenie z kolorami, jakie miałeś dostrzec w pokoju? Gdy skupiasz się na tym, by coś zauważyć, to jest duża szansa, że to znajdziesz. Porażka nie powinna powodować depresji. Jeśli potraktujesz ją jako okazję do wzrostu i szan- 164

165 Rozdział III Budowanie sę na rozwój, otrzymasz znacznie więcej, niż straciłeś. Ja traciłem pracę wiele razy. Czasami sam odchodziłem, czasami zadbałem o to, by mnie zwolniono, jednak zawsze odchodziłem z nadzieją. Wiedziałem, że otwierają się przede mną nowe możliwości i zawsze uczyłem się więcej. Później okazywało się, że dobrze się stało, bo zyskiwałem. To praca istnieje dla Ciebie, a nie Ty dla pracy. Możesz być zatrudniony u kogoś innego, ale zawsze pracujesz na swój rachunek. Pracujesz dla osiągnięcia własnych celów. Gdy tracisz szanse, pojawiają się kolejne. To droga dobrobytu. Podobnie sprawa ma się w innych dziedzinach życia. Weźmy pod uwagę związki partnerskie. Jeśli jesteś w stałym związku, opuść ten akapit, bo może wywołać burzę w Twoim umyśle. Gdy chodzi o relacje damsko-męskie, człowiek o niskiej pewności siebie rozpacza, gdy nie wychodzi mu randka lub zaloty w stosunku do danej osoby. Martwi się, płacze w poduszkę i jest mu naprawdę źle, że stracił tę jedyną szansę. Chciałbym dodać pewności takiej osobie. Chciałbym, żebyś w związkach zawsze skupiał się na dobrobycie. Jeśli stracisz swój związek, w którym od dawna już coś się sypało, nie warto z tego powodu rozpaczać. Być może różniliście się charakterami, spojrzeniem na wiele spraw i faktycznie dzieliło Was więcej, niż łączyło. Gdyby ten związek przetrwał i pobralibyście się, stracilibyście okazję na prawdziwe doświadczenie miłości. Dom byłby pełen kłótni, a Wasze życie zamieniłoby się w piekło. Co możesz zrobić, gdy tracisz osobę, z którą miało być tak 165

166 Rafał Kołodziej pięknie? Płacz, kupowanie kwiatów na pewno nic tutaj nie pomoże. Jeśli dalej kochasz tego człowieka, to akty desperacji i okazywanie słabości i rozpaczy nic nie dadzą. Chciałbym, byś także w związkach dostrzegł bogactwo możliwości, jakie przyniosło Ci życie. Rozważ, czy chcesz mieć nowy piękniejszy związek, zależy Ci tylko na doznaniach fizycznych, czy może chcesz zostać mnichem w Tybecie, bo zawsze o tym marzyłeś. Otwiera się mnóstwo nowych drzwi. Jeśli chcesz budować nowy związek, to kobiet na świecie jest mnóstwo, a Ty musisz znaleźć tylko jedną, z którą stworzysz coś wspaniałego. Możesz ponosić porażki, umawiać się każdego dnia i smakować życie. Chciałbym, żebyś na etapie szukania miłości był autentyczny do granic możliwości. Gdy poznajesz nowe osoby, nie udawaj kogoś, kim nie jesteś. Od razu zaproś nowo poznaną osobę do swojego świata. Daruj sobie kino i kolację i pokaż jej, czym jest Twoje życie. Być może Twojej kandydatce nie spodobają się Twoje rutynowe zajęcia i szybko okaże się, że nie jest to osoba dla Ciebie, bo np. nie znosi szachów, wędkarstwa lub gry na pianinie. Jeśli jednak będziesz szczery w tym, co robisz, to odpowiednie dla Ciebie kobiety będą zachwycone Twoim towarzystwem. To Twoja szansa na prawdziwy, pełen miłości związek. Twoja pewność, że znajdziesz właściwą osobę, nie powinna być podawana w wątpliwość. Jestem pewien, że tak będzie. Swoją drogą kobiety są żądne emocji, a kolacja i kino są dalekie od emocjonujących przeżyć. Jeśli pójdziesz wspo- 166

167 Rozdział III Budowanie mnianą drogą autentyczności, odkryjesz nowe lądy i bogactwo możliwości. Świadomość bogactwa możesz rozwijać w każdej dziedzinie, w której myślisz, że tracisz. Utrata czegoś to możliwość doznania czegoś nowego. Dla przykładu kochany przez wielu Bill Gates przerwał studia na Harvardzie, by zyskać drogę do stworzenia Microsoftu. Myślisz, że żałuje braku dyplomu, taplając się w milionach dolarów? Odwlekanie nie uczyni Cię pewnym siebie Prawdziwą miarą inteligencji jest działanie. Napoleon Hill O odwlekaniu można mówić jako o strachu przed osiągnięciami. Ludzie odwlekają głównie dlatego, że boją się sukcesu, który pojawia się u każdego, kto idzie naprzód. Można by się zastanawiać, dlaczego ktokolwiek miałby się bać sukcesu? Są jednak ku temu realne powody. Sukces wymaga wzięcia na siebie dużej odpowiedzialności, zmian, wyjścia poza strefę komfortu, a jego osiągnięcie nie jest łatwe. Z tego powodu zjawiskiem powszechnym jest odkładanie na później i zadowalanie się tym, co znane. Nie robiąc nic i odkładając, można dalej prowadzić tradycyjny styl życia. Niestety za odwlekanie trzeba będzie zapłacić sporą cenę, a jest nią między innymi utrata pewności siebie. Tracisz pewność zawsze, gdy nie realizujesz własne- 167

168 Rafał Kołodziej go potencjału. Odkładanie, odwlekanie to nic innego jak niszczenie własnych możliwości. W Tobie znajdują się niesamowite pokłady zdolności, ale gdy z nich nie korzystasz, tracisz pewność siebie, która jest w nich ukryta. O pewności siebie można mówić także jako o silnej wierze w siebie i swoje zdolności, nawet jeśli nie zostały jeszcze uświadomione. Odwlekanie z kolei to nie tylko przekładanie zadań, ale także wielkich decyzji, które mogą być przyczyną prawdziwej zmiany. Poczucie niepewności, braku zaufania do siebie i niewiary w osiągnięcie tego, czego pragniesz, jest przeszkodą na drodze do sukcesu. Upewnij się, że nie sabotujesz własnych działań. Jeśli wypełnisz swoje życie ufnością, że możesz osiągnąć sukces, to Twoje wyniki mogą Cię zaskoczyć. Utrzymuj wiarę i przekonanie, że stać Cię na wiele. Niestety odwlekanie jest zawsze hamulcem przed pójściem do przodu, nawet jeśli na końcu drogi czeka Cię wspaniała nagroda. Odwlekanie niszczy przyszłość, w której mógłbyś cieszyć się tym, czego zawsze pragnąłeś. Jeśli chcesz zyskać pewność siebie, musisz być skoncentrowany na działaniu. Tak właśnie robi każda pewna siebie osoba. Pewność siebie i działanie nie istnieją oddzielnie. Są one niczym jedna istota. Jeśli chcesz żyć życiem, jakiego pragniesz; jeżeli nie chcesz cierpieć na kryzys wieku średniego lub starość, w której wspomnienia są zdominowane przez słowa mogłem to zrobić, to przestań odwlekać i działaj. Nieustanne odwlekanie sprawia, że wciąż pozostajesz w tym 168

169 Rozdział III Budowanie samym miejscu. Brak zmian powoduje negatywny nastrój, może pojawić się poczucie braku sensu, a w ostateczności doprowadzić Cię do negatywnych stanów emocjonalnych łącznie z depresją. To smutek, który pojawia się wskutek zmarnowania własnego życia. Pamiętaj, że pewność siebie nie pochodzi z zewnątrz i z dowodów na to, że możesz coś zrobić. Pewność to uczucie, które pochodzi z wewnątrz i mówi, że możesz zrobić określone rzeczy. Porzuć wątpliwości, bo stać Cię na wiele. Bądź tego pewien. Odwlekanie nie pojawi się, jeśli będziesz zorientowany na działanie i pewien, że wkrótce osiągniesz sukces. Nawyk sukcesu Jeśli nie zmienimy kierunku, to zapewne dotrzemy tam, dokąd zmierzamy. przysłowie chińskie Poznałeś mnóstwo sposobów, dzięki którym zbudujesz pewność siebie. Przechodzimy więc do ostatniego punktu, w którym dowiesz się, jak wspomóc proces i poczuć jeszcze większą motywację w działaniu. Jedną z naczelnych zasad niech będzie dbanie o wyrobienie w sobie nawyku, w którym czujesz się pewnie i zachowujesz się jak pewna siebie osoba zawsze i wszędzie. Nawet w chwilach, w których tej pewności Ci brak. Czy pamiętasz, że myśli wpływają na zachowanie w równym stopniu jak zachowa- 169

170 Rafał Kołodziej nie wpływa na myśli? Wiedząc o zależności ciała od umysłu (bądź umysłu od ciała), możesz podkręcić poczucie pewności siebie w najróżniejszych sytuacjach. Brzmi to może dość dziwnie, jednak jest to prawda. Wystarczy przełamać schemat braku pewności i dbać o odpowiednią mowę ciała i zachowanie. I gdy to zrobisz, inni wyczują Twoją pewność i tak właśnie będą Cię odbierać. Podejmuj działanie. Jest to niezwykle ważne. Zmiana nie poczyni się sama z siebie. Nie obudzisz się pewnego dnia jako zupełnie inna osoba. By nastąpiła zmiana, musisz zacząć działać i pracować nad sobą. Musisz wcielać poznane rady i zasady w życie. Sama ich znajomość nie wystarczy. Póki co to tylko teoria. Podałem Ci najlepsze możliwe rozwiązania, jednak to praktyka tak naprawdę ma znaczenie. Nie wystarczy znać zasady, trzeba wcielać je w życie. Gdy przychodzi czas na działanie, u wielu osób pojawiają się wymówki. Nagle stwierdzasz, że nie masz czasu na pracę nad sobą, że musisz załatwić wiele innych spraw itd. Nie podążaj tą zgubną drogą. Wyznacz konkretny plan działania i rób coś w kierunku pewności każdego dnia. To najważniejsza rzecz, jaką możesz zrobić w tej chwili. Przede wszystkim zmierzaj w kierunku własnych marzeń i pamiętaj, jak Twoje życie się odmieni, gdy będziesz wiedział, że masz pewność niezbędną do tego, by osiągnąć to, czego pragniesz. Brak działania to główna różnica pomiędzy ludźmi, którzy osiągają w życiu sukcesy, a tymi, którzy ponoszą porażkę. Ludzie sukcesu koncentrują się zawsze na akcji, nawet jeśli nie mają wystarczającej wiedzy. Dowiadują się czegoś, 170

171 Rozdział III Budowanie działają, wprowadzają w życie. Nie pozwolą, by jakikolwiek pomysł na poprawę jakości ich życia przeszedł im koło nosa. Po prostu go wprowadzają w życie, a dopiero później nanoszą poprawki. Jeśli również chcesz być człowiekiem sukcesu, dla którego świat stoi otworem, to tylko jedna rzecz Cię do tego doprowadzi jest to działanie. Swoją drogą nie zawsze wiedza i wyjątkowość są potrzebne, by osiągnąć sukces w danej dziedzinie. Dla przykładu w telewizji jest mnóstwo osób, które są znane tylko z tego, że są znane. Jeśli z kolei pracujesz na etacie, to pewnie często zdarza Ci się myśleć, że Twój szef to kretyn, a gdy idziesz to McDonalda, to wydaje Ci się, że możesz zrobić lepszego hamburgera. I teraz jest tylko jedno pytanie, które się nasuwa: to dlaczego akurat oni robią pieniądze i osiągają sukcesy? Pewnie dlatego, iż mieli wystarczającą pewność siebie, by podjąć działanie. Oni działają, nawet jeśli sporo im brakuje. Ty też tak możesz. Zaakceptuj niepowodzenia w dążeniu do celu. Traktuj je jak swojego najlepszego przyjaciela i nauczyciela. Witaj je z radością, bo każde niepowodzenie zbliża Cię do osiągnięcia tego, czego pragniesz. Gdy o tym mówię, nasuwa mi się na myśl moje dawne zainteresowanie żonglerką. Nie ma żadnej możliwości, by nauczyć się konkretnych sztuczek żonglerskich bez upuszczenia piłki. Im więcej razy upuścisz i im więcej prób podejmiesz, tym szybciej się nauczysz. Podobnie działa to w każdej innej dziedzinie. Każdy, kto odnosi sukcesy, ponosi też mnóstwo porażek. Michael Jordan 171

172 Rafał Kołodziej w najlepszych latach swojej kariery był także największym przegranym. W tym właśnie czasie nie trafił do kosza więcej razy niż ktokolwiek inny. Porażki, potknięcia, to część sukcesu, budują zdolności i pewność siebie. Działaj więc z pewnością, czy jesteś na to gotowy, czy nie. Dzisiaj jest najlepszy moment, by rozpocząć pracę nad własnym życiem. Nie martw się na zapas. O przyszłe problemy zadbasz, gdy te się pojawią. Masz narzędzia, masz siłę, bierz się do roboty. Życzę Ci pewnego sukcesu Oczekuj sukcesu Wszystkim wydawało się, że to niemożliwe, że tego nie da się zrobić. Wtedy przyszedł ktoś, kto nie wiedział, że to niemożliwe, i to zrobił. Albert Einstein Ludzie pewni siebie oczekują zawsze tego, co najlepsze. Wiedzą, że mogą odnieść sukces. Już wcześniej odnosili zwycięstwa i nawet w czymś, o czym nie mają pojęcia, oczekują, że zdobędą to, czego pragną. Tak też się dzieje. Ludzie, których cechuje brak pewności siebie, nie myślą o tym, że mogą cokolwiek osiągnąć. Koncentrują swoje myśli na przegranej i porażce. Widzą ją w myślach i wiedzą, że taki będzie rezultat. To negatywne przeświadczenie sprawia, że rzadko podejmują ryzyko. Nawet gdy ktoś ich chwali, prawi komplementy, to brak pewności siebie sprawia, że nie potrafią tych komplementów przyjąć. W od- 172

173 Rozdział III Budowanie noszeniu sukcesów Twoje oczekiwania są bardzo ważne. Zdeterminowany umysł, skoncentrowany na sukcesie zawsze znajduje potwierdzenie swoich oczekiwań w rzeczywistości. Gdy masz obrany cel, widzisz go w wyobraźni i dążysz do niego, to w końcu go osiągniesz. Oczekiwania muszą być jednak realne. Pewność siebie nie oznacza, że zrobisz od razu wszystko, co było niemożliwe. Nie możesz tylko dzięki pewności zasiąść za pianinem i grać sonaty. Pewność oznacza przeświadczenie, że możesz wzrastać i zawsze oczekiwać więcej, ale oczekiwania nie mogą być oderwane od rzeczywistości. Jako ludzie dorośli mamy za sobą mnóstwo porażek. Powstrzymują one wiele osób przed rozwojem i osiągnięciami. Człowiek zaczyna się bać przegranej i nie podejmuje więcej działań. To nie porażka jest największym problemem, a lęk przed nią. Faktem jest, że jeśli nie oczekujesz przegranej, możesz zrobić znacznie więcej. Czyż nie dlatego dzieci są zdolne do większych osiągnięć? One nie myślą, że coś może się nie udać. Wierzą, że sobie poradzą i brną do przodu. To pewnie jeden z powodów, dla którego dzieci uczą się języków obcych znacznie szybciej. One nie myślą, że może się nie udać, po prostu bawią się językiem, słuchają, próbują i uczą się. Dorośli z kolei narzucają na siebie ograniczające przekonania. Nie mam czasu, to trudne, jestem za stary. W to ostatnie wierzy prawie każdy i wygląda to jak dobra wymówka. Prawda jest jednak taka, że języków można 173

174 Rafał Kołodziej uczyć się na każdym etapie życia. Wielu ludzi, już będąc dorosłymi, nauczyło się nawet kilku języków obcych. Ludzie w wieku ponad siedemdziesięciu lat robią to równie dobrze. Oczekuj, że się nauczysz i wierz, że możesz to zrobić. Jeśli myślisz, że nie dasz rady, że to niemożliwe, to niech Cię więcej nie dziwi, że skutki są katastrofalne. Naucz się oczekiwać sukcesu, a będziesz go osiągać. Jeśli będziesz oczekiwać porażki, to również się nie zawiedziesz. Poniesiesz ją Gdy osiągniesz, co zechcesz Wiele miejsca w tej książce poświęcamy wyznaczaniu celów i ich osiąganiu. Co się jednak stanie, gdy osiągniesz już wszystkie postawione cele? Czym wtedy się zajmiesz? Ważniejsza od osiągnięcia celu jest droga, jaką przemierzysz, i to, kim się stajesz, osiągając nowy cel. Gdyby wszystko było osiągane bez wysiłku, życie byłoby pozbawione sensu. Zmierzanie do celu daje radość, motywację, inspirację, sens. Osiągnięcie celu to tylko zwieńczenie drogi. Pamiętaj o osiągnięciach Każdy ma na swoim koncie sukcesy i na ich podstawie można budować pewność siebie. Nigdy nie uwierzę, że ktoś niczego nie dokonał. Wypisz je wszystkie na kartce i pamiętaj nawet o tych małych, które mogłyby wydawać się nieznaczące. Może to być nawet nauczenie się jazdy na rowerze. Czy pamiętasz, jakie było to trudne, gdy za 174

175 Rozdział III Budowanie pierwszym razem wsiadłeś na rower? A może zdobycie prawa jazdy, przełamanie się i zaproszenie dziewczyny na randkę. To są właśnie chwile, kiedy pokonujesz swoje słabości i się rozwijasz. Każda z nich jest sukcesem samym w sobie. Z pewnością masz sporo takich momentów w życiu. Odśwież je w pamięci. Skoro już coś osiągnąłeś, możesz również osiągnąć coś nowego. Możesz zbudować własną wartość. By się czegoś nauczyć, na początku trzeba być w tym kiepskim i ponosić porażki. Nie da się osiągnąć niczego wielkiego bez budowania siły, ale to małe kroki prowadzą do zwycięstwa i budują niezwyciężony charakter. Każdego dnia możesz wykonać kolejny mały krok. Jednym z wyzwań, które obudziły we mnie zdolność do pokonywania słabości i rozbudziły pewność siebie, było przebiegnięcie maratonu. Przygotowywałem się rok, by zwieńczyć swój cel. Na mecie już wiedziałem, że mogę osiągać w życiu to, co zechcę, ale to przygotowania uczyniły mnie silnym. Trenowałem co drugi dzień i nauczyło mnie to systematyczności i wytrwałości. Budowały moją pewność i za każdym razem, gdy kończyłem trening, czułem się jakbym wykonał kolejny mały krok. Wiedziałem, że jestem bliżej osiągnięcia celu. Gdy biegałem po lasach, na koniec treningu przyśpieszałem i wyobrażałem sobie, że zaraz przekroczę linię mety maratońskiego biegu. Niedługo potem to wyobrażenie stało się rzeczywistością. 175

176 Rafał Kołodziej Pamiętaj o swoich wszystkich sukcesach, małych i dużych, i ustal nowe zadania do wykonania, które będą rozbudzały Twoją pewność siebie i radość życia. Zauważ, jak każdy mały krok przybliżający Cię do sukcesu sprawia, że stajesz się innym, lepszym i silniejszym człowiekiem. Co chcesz osiągnąć? Wypisz dziesięć celów na najbliższe dwanaście miesięcy. Wybierz jeden główny i na nim skup swoją uwagę. Naturalnie będziesz osiągał więcej w dziedzinach, do których masz specjalne predyspozycje, ale to nie znaczy, że musisz działać tylko w nich. Jeśli marzysz o czymś zupełnie innym, to nie ma powodu, byś nie działał w tej dziedzinie. Będzie to wymagało jedynie odrobiny dodatkowej pracy. Uważam, że najważniejsze jest realizowanie się w tym, co się naprawdę lubi. Dzięki pasji będziesz osiągać sukcesy dużo szybciej i będą one bardziej satysfakcjonujące. Myślę, że zajmowanie się rzeczami, których nie znosisz, na dłuższą metę nie przyniesie nic dobrego i zburzy Twoją pewność siebie. Gdy ludzie mówią: Idź na politechnikę i skończ budownictwo, bo będziesz dobrze zarabiać, to wcale nie oznacza, że jest to mądre. Działanie tylko dla pieniędzy jest częstym powodem, dla którego nie zarabia się nawet złamanego grosza. Gdy przebrniesz przez studia w pocie czoła i zdasz egzaminy, będziesz jedynie średnim inżynierem bez pasji. By być w czymś dobrym, trzeba rozbudzić gorące pragnienie osiągnięcia celu. 176

177 Rozdział III Budowanie Działanie pod dyktando rodziny, znajomych czy innych osób niszczy pewność siebie. To są koszty, jakie poniesiesz, idąc na kompromis. Swoją drogą: wolisz zarabiać kupę kasy i nie mieć radości, czy wolisz zarabiać mniej i cieszyć się tym, co robisz? Mam nadzieję, że nie odpowiedziałeś na to pytanie, bo każda odpowiedź okazuje się nieprawidłowa. Znajdź to, co kochasz robić i doprowadź do sytuacji, w której zaczniesz na tym zarabiać. Wypisz już teraz dziesięć możliwości, jakie masz, by zarabiać więcej na swoich zainteresowaniach. Gdy podążasz za swoją pasją, to nie tylko czujesz większą pewność siebie. Czujesz się przede wszystkim dobrze z samym sobą. Czujesz się wyjątkowy i spełniony. Nie wiesz, co masz robić? Zacznij próbować różnych rzeczy i odpowiedz sobie na pytanie: co zawsze chciałem robić i dlaczego właśnie tego nie robiłem? Czy mam prawdziwy powód, który może mnie powstrzymać?

178 Podsumowanie Rozbudzanie pewności siebie nie jest zadaniem prostym. Niemniej przy odrobinie pracy sukces jest niemalże nieunikniony. Czy trud jest opłacalny? Zadaj sobie lepiej pytanie: Czego bym dokonał, gdybym cechował się nieograniczoną pewnością siebie?. Rozbudzanie pewności jest jedną z najważniejszych rzeczy, jakie możesz zrobić w swoim życiu. Tylko ta jedna cecha wpłynie na każdą sferę Twojego życia, zarówno osobistą, jak i zawodową. Dzięki niej wszystko w Twoim życiu zacznie się zmieniać. Staniesz się prawdziwym architektem swojego życia. Osoba pewna siebie dokładnie wie, czego chce, nieustannie dąży do realizacji pragnień. Wiara w siebie i swoje możliwości sprawi, że zrealizujesz to, co dla innych może wydawać się niemożliwe. Tak właśnie działają ludzie sukcesu. Ludzie wielkich osiągnięć cechują się pewnością siebie, a przynajmniej pewnością w wybranej przez siebie dziedzinie. To dlatego tak ważne jest, byś rozbudził tę jedną cechę, gdy dążysz do urzeczywistnienia swoich marzeń (celów). 178

179 Podsumowanie Realizacja potencjału zależy od rozbudzenia pewności siebie. Bez niej nigdy nie ośmielisz się nawet spróbować. Skąd możesz wiedzieć, jak wielkie talenty ukryte są w Tobie, skoro na każdą możliwość, jaką podsuwa Ci życie, odpowiadasz: Nie, to nie dla mnie. Nie dam rady. Nie uda się. Musisz wiedzieć, że nie brakuje Ci zdolności, talentu, wykształcenia, pieniędzy, znajomości. By zacząć, brakuje Ci pewności. Teraz już wiesz, jak ją budować. Gdy już ją rozbudzisz, zauważysz, jak silna jest potęga pewności. Te same miejsca i ci sami ludzie zmienią się dla Ciebie, bo będziesz emanować czymś niezwykłym, czymś zaraźliwym, czemu ludzie nie będą mogli się oprzeć. Osoba, która emanuje pewnością, wywiera silny wpływ na otoczenie wokół siebie. Inni pragną otaczać się takimi osobami i chętnie pomogą Ci w realizacji Twoich własnych celów. Pewność siebie to fundament wszelkich osiągnięć. Cały świat otwiera się przed osobą, która pewnie kroczy w kierunku tego, czego pragnie. Wszelkie zdolności i talenty są na nic bez pewności siebie. Czyż nie mamy już zbyt dużo ludzi o wielkim talencie, które nigdy nie wyszły z cienia. Brak pewności siebie paraliżuje ich ciało i umysł, gdy przychodzi czas na podjęcie decyzji na podjęcie działania. Pozostanie w niezdecydowaniu w dzisiejszym świecie kończy się porażką. 179

180 Rafał Kołodziej Teraz nie ma miejsca na brak zdecydowania. Decyzje muszą być podejmowane szybko i trafnie. Być może jeszcze teraz wątpisz, czy dasz radę. Czy pokonasz wszelkie przeciwności, jakie do tej pory podsuwało Ci życie? Czy mówimy o przeciwnościach? Wolę nazywać je lekcjami. Zawsze, gdy czegoś mocno pragnę i dążę do tego nieustannie, a życie daje mi po łapkach, to wiem, że chce mnie po prostu czegoś nauczyć. Świat byłby pozbawiony sensu, gdyby wszystko przychodziło bez wysiłku. W takim układzie niczego byśmy się nie nauczyli. Jeśli Ty wciąż wątpisz, to nic. Ja już porzuciłem wątpliwości i wiem, że sobie poradzisz. Mówię to, bo wiem już, że pewność siebie nie jest zapisana w genach. Nikt nie rodzi się z brakiem pewności. Jest nauczalna i Ty także możesz się jej nauczyć. Cała ta książka składa się na praktykę i wykonując ćwiczenia w niej zawarte, rozbudzisz swoją pewność ukrytą głęboko w sobie. Praktykuj do skutku, a sukces będzie nieunikniony. Wiesz już, jak ważna jest pewność siebie i w jak dużym stopniu wpływa na każdą sferę życia. Musisz podejmować ryzyko, by osiągnąć znacznie więcej, a bez pewności nigdy nie zdobędziesz się na podjęcie odpowiednich kroków. By latać z orłami będziesz potrzebował skrzydeł utkanych z silnej osobowości z pewności siebie. Nie pytaj już więcej: Dlaczego?. Dlaczego ten facet odnosi sukcesy w pracy/biznesie? 180

181 Podsumowanie Dlaczego ten łysy, szkaradny koleś spotyka się z najpiękniejszą kobietą w okolicy? Dlaczego brak mi miłości/przyjaciół? Odpowiedzi, wciąż będą te same: Oni kreują swoje życie, bo wierzą w swoje marzenia, mają pewność, by marzyć i wiesz osiągają to, czego pragną, bez względu na to, jak daleka i trudna droga się wydaje. To wewnętrzne przekonanie, siła i pewność realizacji pcha ich naprzód. Ty też jej potrzebujesz bez względu na to, gdzie znajdują się Twoje cele. Pewność prowadzi do miłości, bo ludzie szukają oparcia w osobie, która zna swoją wartość, wie, czego chce i cały czas idzie naprzód. Zacznij już dzisiaj, masz przed sobą kompletny przewodnik po tym, jak zrealizować swoje marzenia, rozbudzając u podstaw to, co najważniejsze pewność siebie. Dzisiaj pewność jest wyznacznikiem przetrwania. To nie jest coś, co Ci się może przydać. To jest konieczność Ten, który wygrywa, to ten, który wierzy, że może wygrać. Pewność prowadzi do osiągnięć, dzięki niej zaczniesz działać efektywnie i zawsze będziesz wiedział, co robić, dokładnie wtedy, kiedy powinno być to zrobione. Działaj wiesz, od czego zacząć. Wszystko jest w Twoich rękach. Do dzieła!

182 Dodatki Pewność siebie w biznesie Zacznij tam, gdzie jesteś, użyj tego, co masz, zrób, co możesz. Arthur Ashe Czy Ty też chciałbyś zostać swoim szefem, tak jak miliony ludzi na całym świecie? Niestety wiele osób, nawet jeśli już zdecyduje się na podjęcie kroków w celu założenia własnego biznesu, po krótkim czasie ponosi porażkę lub odchodzi. Czasem przyczyną są trudności prawne, czasem brak wiedzy, czasu, priorytetów, najczęstszą jednak przyczyną jest osobowość. Zazwyczaj przedsiębiorcy ponoszą klęskę z powodu braku pewności siebie. W biznesie nie każdy pomysł zawsze okazuje się trafionym. Osoby z małą pewnością siebie, kiedy natrafiają na coś, co nie działa, traktują to jako osobistą porażkę. Powinno się na to patrzeć jak na coś naturalnego to po prostu się zdarza. Jeśli coś nie działa, to trzeba zrobić coś innego. Niestety, bez pewności siebie w biznesie traci się wiarę w siebie i w swoje możliwości osiągnięcia sukcesu. 182

183 Dodatki Dlatego jeśli jesteś na początku biznesowej drogi, powinieneś zadbać o odpowiednie nastawienie umysłu. Rodzi się oczywiście pytanie, jak możesz rozbudzić pewność, że sobie poradzisz, skoro nigdy wcześniej nie miałeś własnego biznesu? Pierwszą rzeczą, na którą powinieneś zwrócić uwagę, jest wiara we własne siły. Wielu ludzi z Twojego otoczenia może hamować Twój rozwój. Nawet rodzina i przyjaciele mogą starać się, byś wrócił na ziemię i zaczął nowy etat, bo chyba zwariowałeś, jeśli myślisz, że możesz zarabiać jako przedsiębiorca. Na pewno znajdą ku temu mnóstwo rozsądnych powodów, bo sami wiedzą o biznesie już wszystko i prowadzili ich mnóstwo. Będziesz musiał działać, pomimo krytyki z otoczenia. Nie sugeruj się opiniami osób, które nie wiedzą zbyt wiele na ten temat i chcą jedynie Cię ograniczyć. Ich rady mogą Cię zgubić i zniszczyć Twoje szczere chęci. Słuchaj ekspertów, którzy znają się na prowadzeniu firm, i to ich rady wcielaj w życie. Jeśli przyjrzysz się dokładnie ludziom, którzy prowadzą własne dochodowe biznesy, to zauważysz, że nawykli oni do podejmowania ryzyka. Jest to cecha dobrego przedsiębiorcy. Przeciętni ludzi wolą nie wychylać się ze swojej strefy komfortu. Wolą żyć od wypłaty do wypłaty, spokojnie wracać do domu i oglądać telewizję. To nie jest dla Ciebie dobra opcja. Pamiętaj, że chcąc prowadzić własny biznes, będziesz musiał podejmować ryzyko i popełniać dużo błędów. Nie traktuj czegoś, co zrobiłeś źle, jako po- 183

184 Rafał Kołodziej rażki. Błędy są tylko błędami. To naturalne, że się je popełnia, zwłaszcza w biznesie. Popełniaj ich dużo i traktuj je tak jak powinny być traktowane. Jako naturalne małe pomyłki, które trzeba korygować. Nie powinny one mieć oddźwięku osobistego i wpływać na to, że Twoje poczucie wartości i pewności będzie się zaniżać. Im więcej błędów popełnisz, tym szybciej znajdziesz właściwą drogę do sukcesu. Osoby o małej pewności siebie nie potrafią traktować błędów w ten sposób i odbierają je bardzo osobiście. Dla nich to jak przegranie walki. Boją się przyznać innym do swoich pomyłek. Jeśli z kolei zrobisz coś dobrze i zaczniesz zarabiać, to nie czekaj na gromkie oklaski. Prawdopodobnie się nie pojawią. Jeśli już ktoś Cię pochwali, przyjmij to z wdzięcznością. Tylko osoby o niskiej pewności siebie czekają na ciągłe pochwały, gdyż brak im wewnętrznej siły. To dlatego Twoja pewność siebie powinna być na wysokim poziomie. Nie ma czasu na to, by czekać na ciągłe dowartościowanie. Jest kilka głównych cech charakteryzujących osobę pewną siebie w biznesie. Zazwyczaj jest to osoba skromna. Gdy zaczyna zarabiać, nie patrzy na innych z góry, nie wyśmiewa, nie czuje się lepsza. Osoby z dużymi sukcesami na koncie bardzo często również zaczynały od zera. Wiedzą, jak to jest ruszać z miejsca. Kolejną cechą ludzi pewnych siebie jest orientacja na cel. Oni decydują, co chcą zrobić, ustalają plan i robią to. Pracują ciężko, by osiągnąć to, co 184

185 Dodatki sobie ustalili, a w dążeniu do celu nie boją się podejmować ryzyka. Co możesz zrobić, by stać się właśnie taką osobą? Po prostu zacznij wcielać w życie rady, jakie zostały zawarte w tej książce. Rozdział Budowanie jest tutaj najważniejszy ze wszystkich, gdyż odnosi się bezpośrednio do najważniejszego do akcji. Świętuj nawet najmniejsze zwycięstwa podczas stawania się pewną siebie osobą i w trakcie budowania biznesu, tak jakby były to wielkie sukcesy. W rzeczywistości robisz coś wspaniałego, więc warto się z tego cieszyć. Stawanie się osobą pewną siebie nie jest tak skomplikowane, jak mogłoby się wydawać, ale wymaga dużej chęci zmiany. Cała sprawa dotyczy odpowiedniego podejścia i nastawienia umysłowego. Podążaj za radami, jakie zostały przedstawione w tej książce, a na pewno osiągniesz swój cel i staniesz się pewną siebie osobą. Pamiętaj tylko, że zmiana osobowości nie następuje po jednokrotnym wykonaniu dwóch ćwiczeń. Zauważ, że na brak pewności siebie pracowały wydarzenia i sposób Twojego myślenia przez wiele lat. Oczywiście nie potrzebujesz aż tyle czasu, by to wszystko odkręcić, ale odrobina pracy nad sobą i chęci zmiany jest niezbędna. Jeśli doczytałeś do tego miejsca, to masz już wystarczającą wiedzę, by zyskać pewność siebie. Teraz pozostaje już tylko działać. 185

186 Rafał Kołodziej Budowanie pewności siebie u dziecka To, jak ważna jest pewność siebie u dziecka, jest tematem coraz częściej podkreślanym przez media. Nie ma w tym nic dziwnego. Pewność siebie zadecyduje o jego przyszłości i wpłynie na wiele sfer jego życia. Nie będzie trzeba długo czekać na efekty. Kiedy dziecko jest pewne siebie, uczy się lepiej, nie boi się popełniać błędów, decyduje się na aktywności, które przyczyniają się do jego rozwoju, i lepiej radzi sobie z rówieśnikami. Dzieciństwo jest bardzo ważnym okresem dorastania. W tym czasie wiele emocji i zdolności zakorzenia się na resztę życia. Emocjonalny i psychiczny rozwój dziecka zależy od wielu czynników, z których najważniejszym jest rodzina. To w niej dziecko spędza najwięcej czasu w pierwszych latach życia. Każde działanie, jakie podejmują rodzice, powinno być kierowane na rozwój poczucia własnej wartości, dzięki któremu dziecko będzie zdrowe i szczęśliwe. Jest kilka rzeczy, jakie rodzice mogą zrobić w tym kierunku, a do najważniejszych należą: zachęcanie, dodawanie otuchy, docenianie. To dzięki tym czynnikom dziecko wyrasta na pewną siebie osobę. Rodzice powinni doceniać pozytywne zachowania dziecka i zachęcać do ich kontynuowania. Można to robić poprzez zwykłą rozmowę i pochwałę. Niestety rodzice 186

187 Dodatki rzadko chwalą swoje dzieci, a częściej starają się skorygować tylko to, co robią nie tak. Dzieci potrzebują wsparcia od dorosłych. Z tego powodu warto czasem oderwać się od harówki dnia codziennego i znaleźć trochę czasu na zabawę, rozmowę i pochwałę. Brak zainteresowania sprawami dziecka nie jest działaniem neutralnym. Niestety jest to złe podejście i nie wpłynie dobrze na pewność siebie dziecka. Dzieci powinny być traktowane jak miniaturki dorosłych ze wszelkimi prawami i konsekwencjami. Powinno się doceniać ich indywidualność i budować pewność siebie poprzez zachęcanie do wyrażania własnego zdania. Warto chwalić dzieci nawet za tak trywialne rzeczy, jak samodzielne wiązanie sznurówek. Takie zachowanie dorosłych wspiera dalsze dążenie dziecka do kolejnych osiągnięć. Ważne jest także, by budować odpowiedzialność dziecka za wszystko, co dzieje się w otoczeniu. Można z nim porozmawiać o tym, jaki kolor domu powinniśmy wybrać, jakie rośliny chciałoby mieć w pokoju itp. Dobrym rozwiązaniem jest wspólne oglądanie albumów z roślinami i podejmowanie decyzji razem. Razem można także rozważyć zakup psa lub innych zwierząt domowych. Podobna sytuacja ma miejsce podczas wyboru ubrań. Takie nastawienie sprawi, że dziecko wyrobi sobie odpowiednie nawyki i będzie się czuło siłą sprawczą we własnym otoczeniu. Stąd tylko krok do późniejszej pewności siebie. Czasami kary lub upomnienia są konieczne, ale powinno się je stosować z rozwagą i poszanowaniem godności 187

188 Rafał Kołodziej dziecka. Słowa krytyki, nagany, kary nigdy nie powinny być wymierzane w miejscach publicznych, przy innych ludziach. Miejsca publiczne są dobre dla podkreślania talentów dziecka i pochwał. Czołowa piątka niszczycieli pewności siebie Każdy z nas chce być pewny siebie, ale często nie zdajemy sobie sprawy z tego, że sabotujemy własne wysiłki. Przedstawiam pięć najczęstszych powodów, które mogą zniszczyć dążenie do pewności siebie już w przedbiegach. Negatywne myślenie W tej publikacji zostało wiele powiedziane na temat wpływu myślenia na pewność siebie. Każdy z nas czasem myśli negatywnie. Ważne jest, by ograniczać ten nawyk do minimum. Stając się panem własnych myśli, dużo łatwiej osiągniesz każdy cel. Kasuj więc te myśli, które pomniejszają Twoje osiągnięcia i każą Ci widzieć najgorsze rzeczy we wszystkim, co robisz. Chcesz wiedzieć, jak to zrobić? Mam nadzieję, że nie zacząłeś czytać książki od końca. Obwinianie innych za Twój brak pewności siebie Jesteś odpowiedzialny za wszystko, co robisz i za każde uczucie, jakiemu pozwalasz rozwinąć się w Tobie. Obwinianie innych to jedna z lepszych rzeczy, jakie możesz zrobić, by powstrzymać rozwój pewności siebie w Tobie. Najczęstszymi osobami, które się osądza, są: rodzice, rodzeństwo, partner, nauczyciele. Zwracaj na to uwagę, bo 188

189 Dodatki to nie w nich tkwi powód braku pewności. Oczywiście można obwiniać także każdą osobę na ulicy, politykę, złe czasy i wszystko inne, ale nie przybliży Cię to do sukcesu. Obwinianie przyniesie jedynie poczucie niespełnienia i gorycz na co dzień. Obwiniając innych, dajesz im moc, dzięki której to oni mają w swoich rękach odpowiedzialność za Twoje życie. Niestety bez braku poczucia osobistej kontroli nigdy nie osiągniesz pewności siebie. Nadmierne martwienie się Ludzie, których cechuje brak pewności siebie, bez przerwy martwią się, nawet o najdrobniejsze rzeczy. Czują się przez to okropnie. Zamartwianie się to wspaniałe zajęcie dla osób, które nie mają ochoty wziąć spraw w swoje ręce i zrobić czegoś twórczego. Martwienie się to także strata czasu, ponieważ nie prowadzi to nigdy do pożądanych rezultatów. Ludzie martwią się o to, co się wydarzy lub o to, co się już wydarzyło. W tym czasie życie teraźniejsze ucieka bezpowrotnie. Najlepszą metodą na zmartwienia jest nauczenie się czegoś nowego. Strach To jeden z głównych powodów, dla których ludzie odwlekają sprawy na później i nie realizują swoich marzeń. Każdy czuje czasem strach, najważniejsze jest jednak, jak się na niego reaguje. Nie pozwól, by strach Cię paraliżował, bo przez to możesz nigdy nie osiągnąć zamierzonych celów. Strach będzie Ci towarzyszył przez całe życie, jednak musisz nauczyć się działać mimo niego. Zmniejsz jego 189

190 Rafał Kołodziej siłę przez wizualizację, autohipnozę i inne przedstawione techniki. Następnie działaj, działaj, działaj Wiara w to, że pewność jest dla innych Dlaczego miałaby być dla innych, a dla Ciebie nie? Przecież też jesteś człowiekiem i zasługujesz na wszystko, co najlepsze. Uwierz, że sukces i szczęśliwe życie jest także dla Ciebie. Zastanów się dokładnie i odpowiedz na pytanie: czy jest jakiś rozsądny powód, dla którego nie miałbym czerpać z życia tego, czego pragnę? Jeżeli Twoje pragnienia powiązane są z cierpieniami innych ludzi, to jest to dobry powód. Jeśli znajdziesz jakiś inny, to proszę, napisz do mnie.

191 Sztuka bycia wielkim Wallace D. Wattles Książka ta jest odpowiednia dla mężczyzn i kobiet, starych i młodych, którzy chcą czerpać z życia jak najwięcej, poprzez jak najlepsze wykorzystanie własnych możliwości. Starałem się w prosty i przystępny sposób, bez zbędnych słów, wskazać drogę do zdobycia władzy i wykorzystania potencjału. Książka ta napisana została w taki sposób, że można ją czytać w biegu. Jestem przekonany, że opisany tutaj system będzie działał i na pewno nie zawiedzie. Wiem również, że życie ludzi, którzy zastosują się do tych metod działania z prawdziwym zaangażowaniem, stanie się wzorem dla innych. Będą dziećmi najlepszych, znajdą swoje miejsce wśród największych tego świata. Mam nadzieję, że Ty, który czytasz tę książkę, będziesz jednym z nich. Samo czytanie książek nie jest w stanie ukształtować wspaniałej osobowości. Nic oprócz myślenia nie może uczynić Cię genialnym, dlatego myśl, Myśl, MYŚL! Każdy może stać się Wielki. Istnieje źródło władzy w każdym człowieku. Poprzez mądre wykorzystanie oraz ukierunkowanie tego źródła człowiek może doskonalić swoje zdolności umysłowe. Posiada on bowiem wrodzoną siłę, dzięki której może rozwijać się w którymkolwiek kierunku zapragnie, a możliwości jego rozwoju są nieograniczone. Żaden człowiek nie osiągnął jeszcze tak wiele w jakiejkolwiek dziedzinie, żeby ktoś inny nie mógł osiągnąć jeszcze więcej. Możliwości tkwią w Podstawowej Substancji, z której stworzony jest człowiek. Wallace D. Wattles Książkę zamówisz na stronie wydawnictwa Złote Myśli:

192 Klucz do podświadomości Paula Świątek Ludzie szukają sposobów, dzięki którym mogą zyskać większą perspektywę, uwolnić się od ograniczających przekonań, znaleźć sposób na wykorzystanie swojego wewnętrznego potencjału. Jest wiele dróg, które prowadzą do samorozwoju. Paula Świątek pisze o podświadomości, zwracając się przede wszystkim do ludzi, którzy rozpoczynają pracę z tym tematem. Gdybym miała podsumować ideę, którą chcę przekazać, brzmiałaby ona: Weź sprawy w swoje ręce. Jesteś w pełni odpowiedzialny za swoje życie i możesz zdobyć wszystko. Pokonaj wewnętrzne ograniczenia, nie szukaj przyczyn w świecie zewnętrznym. Świat jest wyłącznie lustrem umysłu. Paula Świątek, autorka książki Myśli wywołują doznania fizyczne. Schematy myślowe przyczyniają się bezpośrednio do stanu naszego zdrowia, wyglądu, kondycji, mają wpływ na postawę, komunikację, samoocenę, działanie, zdolność do podejmowania decyzji i szereg innych czynników, z którymi codziennie mamy do czynienia w kontekście własnej osoby. Celem pracy z umysłem na poziomie podświadomym jest uświadomienie sobie wzorców myślowych oraz zastąpienie ich takimi, które wspierają realizację świadomie postawionych celów. Czyli wykorzystanie swojego potencjału i umiejętność kreowania rzeczywistości odpowiedniej do naszych potrzeb. Praca nad zmianą utartych wzorców jest konieczna i obowiązkowa dla wszystkich, którzy chcą działać skutecznie i panować nad życiem, a nie poddawać się okolicznościom i wierzyć w przypadki. Książkę zamówisz na stronie wydawnictwa Złote Myśli:

193 Instynkt sukcesu Damian Czernik Ostrzeżenie! Prawdopodobnie będzie to ostatnia publikacja o motywacji, jaką przeczytasz. Bez względu na to, czy masz już za sobą kilka, czy będzie to pierwsza Twoja taka lektura. Okazuje się bowiem, że motywacja wcale nie jest stanem nabytym. Motywacja to wewnętrzny, naturalny stan obecny w przyrodzie od zarania dziejów. Od lat powszechnie znane w naturze jest prawo silniejszego. Nikt jak dotąd jednak nie był w stanie wytłumaczyć, skąd ta siła pochodzi a pochodzi właśnie z motywacji. Motywacja to Instynkt Sukcesu, który powoduje, że: )) )) )) Jeden gatunek dominuje nad innymi tak jak ludzie zapanowali w toku ewolucji nad naszą planetą. To, co jeszcze sto lat temu wydawało się niemożliwe, staje się codziennością tak jak każde rewolucyjne osiągnięcie ludzkości, Jednostki o bardziej rozbudzonej motywacji osiągają sukces i stają się wybitne, podczas gdy te niewykorzystujące swojej wewnętrznej siły poprzestają na marzeniach. Dowiesz się, jak działa to naturalne prawo i jak je w sobie odnaleźć. Poznasz historie ludzi, których być może cenisz za ich osiągnięcia, będących w rzeczywistości żyjącymi dowodami na istnienie Instynktu Sukcesu. Nauczysz się na ich przykładzie, jak wykorzystać potęgę, którą zostaliśmy obdarzeni jako ludzie. Motywację masz w sobie ta książka pomoże Ci jedynie ją odnaleźć i rozbudzić raz na zawsze. Książkę zamówisz na stronie wydawnictwa Złote Myśli:

194