Rada Unii Europejskiej Bruksela, 15 czerwca 2016 r. (OR. en) Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej

Transkrypt

1 Rada Unii Europejskiej Bruksela, 15 czerwca 2016 r. (OR. en) 10309/16 DENLEG 64 AGRI 346 PISMO PRZEWODNIE Od: Data otrzymania: 15 czerwca 2016 r. Do: Nr dok. Kom.: Dotyczy: Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej, podpisał dyrektor Jordi AYET PUIGARNAU Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej COM(2016) 402 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Żywność przeznaczona dla sportowców Delegacje otrzymują w załączeniu dokument COM(2016) 402 final. Zał.: COM(2016) 402 final 10309/16 mm DGB 3B PL

2 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2016) 402 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Żywność przeznaczona dla sportowców PL PL

3 Spis treści Wprowadzenie... 3 Rynek żywności dla sportowców Produkty obecne na rynku, rozmiary rynku, jego wartość i ceny Struktura rynku, kanały dystrybucji Wprowadzanie żywności dla sportowców do obrotu... 6 Świadomość konsumentów i zwyczaje konsumpcyjne Przegląd prawa właściwego w odniesieniu do żywności dla sportowców do dnia 20 lipca 2016 r Żywność dla sportowców sklasyfikowana jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego Żywność dla sportowców sklasyfikowana jako żywność do normalnego spożycia i objęta regulacją odpowiednich przepisów horyzontalnych prawa żywnościowego Zmiany wprowadzone rozporządzeniem w sprawie żywności specjalnego przeznaczenia Krótki opis kwestii związanych z żywnością dla sportowców po dniu 20 lipca 2016 r Bezpieczeństwo żywności Informowanie konsumentów Kwestie dotyczące składu Kwestie dotyczące powiadomienia wymaganego przez właściwe organy krajowe Inne kwestie Streszczenie stanowisk właściwych organów krajowych i zainteresowanych stron. 14 Podsumowanie

4 SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Żywność przeznaczona dla sportowców 1. WPROWADZENIE Niniejsze sprawozdanie zostało przygotowane w celu wypełnienia obowiązku nałożonego na Komisję na mocy art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 609/2013 w sprawie żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci oraz żywności specjalnego przeznaczenia medycznego i środków spożywczych zastępujących całodzienną dietę, do kontroli masy ciała (zwanego dalej rozporządzeniem w sprawie żywności specjalnego przeznaczenia ) 1. Zgodnie z tym artykułem Komisja jest zobowiązana do przedstawienia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, po konsultacji z Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), sprawozdania na temat konieczności o ile takowa zachodzi przyjęcia przepisów dotyczących żywności przeznaczonej dla sportowców (zwanej dalej żywnością dla sportowców ). Wymóg złożenia niniejszego sprawozdania jest powiązany z uchyleniem z dniem 20 lipca 2016 r. przez rozporządzenie w sprawie żywności specjalnego ram dotyczących środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego 2. Ramy te zostały utworzone na mocy dyrektywy Rady 3 w 1989 r. i uzupełnione przez przekształconą dyrektywę 2009/39/WE. Żywność dla sportowców może obecnie zostać sklasyfikowana 1) jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego na mocy dyrektywy 2009/39/WE lub 2) jako żywność do normalnego spożycia regulowana odpowiednimi przepisami horyzontalnymi prawa żywnościowego. Rozporządzenie w sprawie żywności specjalnego przeznaczenia nie obejmuje swoim zakresem żywności dla sportowców, ponieważ skupia się na środkach spożywczych dla niektórych szczególnie wrażliwych grup konsumentów. Ponieważ nie będzie więc możliwości sklasyfikowania żywności dla sportowców jako środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, począwszy od dnia 20 lipca 2016 r. ten rodzaj żywności będzie objęty wyłącznie regulacją przepisów horyzontalnych prawa żywnościowego. W niniejszym sprawozdaniu uwzględniono potencjalne skutki zmiany statusu żywności dla sportowców Dz.U. L 181 z , s. 35. Dz.U. L 124 z , s. 21. Dyrektywa Rady w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, Dz.U. L 186 z , s

5 Zostało ono oparte na badaniu rynku przeprowadzonym przez Food Chain Evaluation Consortium (FCEC) 4 między styczniem 2015 r. a czerwcem 2015 r. Badanie to zawiera bardziej szczegółowe informacje dotyczące wniosków przedstawionych w niniejszym sprawozdaniu. W ramach przygotowywania niniejszego sprawozdania przeprowadzono konsultację z właściwymi organami krajowymi i innymi zainteresowanymi stronami. Komisja Europejska zasięgnęła opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), który zapewnił wsparcie naukowe i techniczne dotyczące żywności dla sportowców 5. Urząd ten dokonał zestawienia opinii naukowych w dziedzinie żywienia i oświadczeń zdrowotnych i żywieniowych wartości odniesienia dla dorosłych, które są istotne dla sportowców, i poinformował Komisję, że jego opinia nie różni się od zaleceń zawartych w sprawozdaniu Komitetu Naukowego ds. Żywności (SCF) wydanym w 2001 r. w sprawie składu i specyfikacji środków spożywczych zaspokajających zapotrzebowanie organizmu przy intensywnym wysiłku fizycznym, zwłaszcza sportowców RYNEK ŻYWNOŚCI DLA SPORTOWCÓW Żywność dla sportowców nie jest zdefiniowana w unijnych przepisach prawnych. Na potrzeby niniejszego sprawozdania, uwzględniając również analizę przeprowadzoną w ramach badania FCEC, zastosowano następujące definicje: żywność dla sportowców: wszystkie produkty spożywcze przeznaczone dla sportowców, niezależnie od unijnych przepisów, na mocy których są wprowadzane do obrotu; sportowcy: osoby uprawiające sport co najmniej raz w tygodniu 7 ; inni użytkownicy: osoby uprawiające sport rzadziej niż raz w tygodniu lub nieuprawiające go wcale Produkty obecne na rynku, rozmiary rynku, jego wartość i ceny Różne zainteresowane strony i organy naukowe stosowały na przestrzeni lat różne kategoryzacje żywności dla sportowców w zależności od swoich ich potrzeb 9. Biorąc powyższe pod uwagę, a także uwzględniając aktualny stan rynku, w badaniu Badanie na temat żywności przeznaczonej dla sportowców sprawozdanie końcowe Food Chain Evaluation Consortium (FCEC): Sprawozdanie techniczne EFSA w sprawie wsparcia naukowego i technicznego na temat żywności przeznaczonej dla sportowców, zatwierdzone w dniu r., W sprawozdaniu Komitetu Naukowego ds. Żywności (SCF) stwierdzono, że koncepcja zbilansowanej diety jest podstawowym wymogiem żywieniowym w przypadku sportowców. Ponadto wyjaśniono, iż biorąc pod uwagę aspekt intensywnych ćwiczeń mięśni (...), jednostki mogą korzystać z określonej żywności i składników żywności spoza zalecanych wytycznych żywieniowych dla ogółu społeczeństwa, i podano pewne wskazówki dotyczące charakteru i podstawowego składu żywności dla sportowców, r. Do celów badania konsumenckiego definicja sportowców obejmowała wymóg konsumowania żywności dla sportowców co najmniej raz w ciągu ubiegłego roku; badanie FCEC, sekcja Badanie FCEC, sekcja Badanie FCEC, sekcja

6 FCEC wyróżniono następujące trzy kategorie żywności dla sportowców: 1) napoje dla sportowców; 2) (białkowe) produkty wzmacniające mięśnie, budujące masę mięśni i wspomagające potreningową regenerację oraz 3) produkty zwiększające energię i wydolność oraz produkty do bieżącej suplementacji sportowców. Wartość unijnego rynku żywności i napojów dla sportowców wyniosła w 2014 r. 12 3,07 mld EUR (w cenach detalicznych) 13. Rynek żywności dla sportowców na szczeblu UE wzrósł o 11,2 % w latach , co odpowiada skumulowanej rocznej stopie wzrostu wynoszącej 2,2 %. Wzrost ten spowodowany jest głównie przez produkty białkowe, których sprzedaż wzrosła o 68 % w tym okresie. Sprzedaż produktów zwiększających energię i wydolność wzrosła o 54 %, podczas gdy napojów sportowych zmniejszyła się o 8 % 14. Liczbę obecnych na rynku produktów żywnościowych dla sportowców można oszacować na podstawie wskaźnika innowacyjności na szczeblu unijnym 15 na ok produktów, przy czym najliczniej występują one w kategorii żywności białkowej dla sportowców 16. Pod względem wartości rynkowej w UE 61 % żywności dla sportowców należy do kategorii napojów dla sportowców, 26 % do produktów białkowych i 13 % do produktów zwiększających energię i wydolność 17. Ceny konsumpcyjne żywności dla sportowców są dość wyrównane w różnych kanałach dystrybucji. Hurtowa cena, po której producent sprzedaje swój produkt różnym kanałom dystrybucji, może jednak znacznie się różnić. Najdroższą kategorią są oczywiście (białkowe) produkty wzmacniające mięśnie, budujące masę mięśni i wspomagające potreningową regenerację, a następnie produkty zwiększające energię i wydolność oraz produkty do bieżącej suplementacji sportowców. Najtańszą kategorię żywności dla sportowców stanowią napoje dla sportowców Badanie FCEC, sekcja , tabela 3.1. Istnieje kilka przypadków niejednoznacznie określonych produktów, które mogą być używane przez sportowców i mogłyby sprawiać wrażenie, że są dla nich istotne. Jednak ze względu na ich ukierunkowanie na ogół ludności, takich niejednoznacznie określonych produktów nie traktowano jako żywność dla sportowców podczas analizy rynku w ramach badania FCEC; badanie FCEC, sekcja Badanie FCEC na podstawie danych z Euromonitora, sekcja Państwami członkowskimi o największych rynkach były: 1) Zjednoczone królestwo (732 mln EUR), 2) Hiszpania (491 mln EUR), 3) Niemcy (452 mln EUR), 4) Włochy (358 mln EUR), 5) Szwecja (185 mln EUR), 6) Niderlandy (153 mln EUR) i 7) Francja (128 mln EUR); badanie FCEC na podstawie danych z Euromonitora, sekcja Badanie FCEC, sekcja Najodpowiedniejszy sposób ustalony do celu oszacowania liczby produktów żywności przeznaczonej dla sportowców na rynku jest oparty na innowacji. Według respondentów z branży innowacje na poziomie unijnym w odniesieniu do nowych produktów stanowią między 8 % a 12 % produktów dostępnych na rynku w danym roku ; badanie FCEC, sekcja Badanie FCEC, sekcja Badanie FCEC, sekcja , tabela 3.4. Badanie FCEC, sekcja

7 2.2. Struktura rynku, kanały dystrybucji Badania pokazują, że duże przedsiębiorstwa wielonarodowe zdominowały rynek napojów dla sportowców, podczas gdy MŚP 19 koncentrują się wyłącznie lub głównie na żywności dla sportowców ,2 % innych użytkowników i 44,3 % sportowców uważa sieci supermarketów i sklepy wielobranżowe za najważniejszy kanał dystrybucji żywności dla sportowców; w drugiej kolejności są nim supermarkety sportowe. Znaczenie kanałów online i internetu jest wciąż nieznaczne, jeżeli chodzi o zakupy żywności dla sportowców, ale stopień ich wykorzystywania przez innych użytkowników jest wyższy niż wśród sportowców 21. Dodatkowe kanały dystrybucji żywności dla sportowców obejmują wyspecjalizowane sklepy, apteki i centra sportowe Wprowadzanie żywności dla sportowców do obrotu Informacje na etykiecie uznano za jedną z najważniejszych technik marketingowych dla tego sektora 23. Informacje na etykiecie mogą dotyczyć następujących aspektów: 1) rodzaju wyrobu: jednoznaczny opis funkcji wyrobu (np. batony energetyczne ); 2) marki i opakowania (np. wykorzystanie zdjęć sportowców); 3) wyraźnych wskazań dotyczących stosowania (np. podczas lub po zakończeniu aktywności fizycznej ); 4) składu i składników; 5) zastosowania takich informacji jak produkt wysokoenergetyczny, źródło glukozy ; 6) zastosowania informacji sugerujących korzystne dla sportowców działanie zdrowotne w odniesieniu do poszczególnych cech wyrobu. Sportowcy i inni użytkownicy wskazali na następujące kwestie istotne dla etykiety: wykaz składników wraz z oczekiwanymi rezultatami/efektami oraz instrukcjami dotyczącymi spożycia, skutki uboczne, ostrzeżenia przed potencjalnym przedawkowaniem i zastosowanie w preparacie naturalnych składników/procedury przygotowania 24. Wspomniane dwie grupy konsumentów mają jednak nieco odmienne zainteresowania przy ocenie znaczenia wspomnianych informacji. Na przykład dla sportowców informacje o spodziewanych rezultatach lub efektach stosowania produktu mają większe znaczenie, podczas gdy inni użytkownicy są bardziej zainteresowani efektami ubocznymi bądź zastosowaniem naturalnych składników Zalecenie Komisji z dnia 6 maja 2003 r. dotyczące definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, Dz.U. L 124 z , s. 36. Badanie FCEC, sekcja , tabela Badanie FCEC, sekcja 3.3.2, rysunek 3-7. Badanie FCEC, sekcja Inne techniki marketingowe stosowane w odniesieniu do żywności dla sportowców to: sponsorowanie imprez sportowych, propagowanie przez słynnych sportowców, ogłoszenia w prasie specjalistycznej, główne środki masowego przekazu, reklama szeptana, reklama w sieci i za pomocą komunikacji internetowej; badanie FCEC, sekcja % wykaz składników, 19 % oczekiwane rezultaty/efekty, 18 % instrukcje dotyczące spożycia, 14 % skutki uboczne, 13 % ostrzeżenia przed potencjalnym przedawkowaniem i 9 % zastosowanie naturalnych składników/procedury w preparacie; badanie FCEC, sekcja 3.3.3, rysunek 3-8. Badanie FCEC, sekcja 3.3.3, rysunek

8 3. ŚWIADOMOŚĆ KONSUMENTÓW I ZWYCZAJE KONSUMPCYJNE Sportowcy i inni użytkownicy wykazują bardzo zróżnicowany poziom świadomości swoich potrzeb żywieniowych w związku z aktywnością fizyczną oraz wiedzy o produktach i ich właściwościach 26. Im ogólniejsze jest zamierzone przeznaczenie żywności dla sportowców, tym bardziej rozpowszechnione jest jej stosowanie przez różne grupy konsumentów 27. Sportowcy konsumują więcej żywności dla sportowców w związku ze sportem niż z innymi rodzajami aktywności 28 i są skłonni wydać więcej na takie produkty niż inni użytkownicy 29. Tendencja jest odwrotna w przypadku konsumpcji niezwiązanej ze sportem bądź aktywnością fizyczną 30. Mniej sportowców niż innych użytkowników spożywa żywność dla sportowców w związku z wysiłkiem fizycznym innym niż sport 31. Zwiększenie energii i regeneracja to główne przyczyny spożywania żywności dla sportowców zadeklarowane przez obie grupy konsumentów 32. Przyczyny spożycia niekoniecznie znajdują jednak odzwierciedlenie w zamierzonym stosowaniu żywności dla sportowców, które są szczególnie ważne dla innych użytkowników 33. Informacje dotyczące szczególnych właściwości odżywczych żywności dla sportowców i jej korzystny skutek dla zdrowia sportowców mogą być dostarczane albo zgodnie z art. 9 dyrektywy 2009/39/WE, w ramach obowiązkowych wymogów, jeśli żywność dla sportowców klasyfikuje się jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, albo jako dopuszczone oświadczenie na mocy rozporządzenia (WE) nr 1924/ , jeżeli żywność dla sportowców jest sklasyfikowana jako żywność do normalnego spożycia i objęta regulacją horyzontalnych przepisów prawa żywnościowego. W związku z tym konsumenci często nie mają możliwości określenia, na mocy jakich przepisów takie informacje są podawane, i ustalenia, czy wymóg został spełniony zgodnie z procedurą ustanowioną Badanie FCEC, sekcja Badanie FCEC, sekcja % sportowców spożywa żywność dla sportowców w związku z aktywnością sportową w porównaniu z zaledwie 15,6 % innych użytkowników; badanie FCEC, sekcja , rysunek 3-3. Badanie FCEC, sekcja ,7 % innych użytkowników nie stosuje żywności dla sportowców ani w związku z uprawianiem sportu, ani z aktywnością fizyczną; w przypadku sportowców wskaźnik ten wynosi zaledwie 16,1 %; badanie FCEC, sekcja , rysunek ,9 % sportowców wskazało, że spożywa żywność dla sportowców w związku z aktywnością sportową inną niż sport, podobnie odpowiedziało zaledwie 26,7 % innych użytkowników; badanie FCEC, sekcja , rysunek 3-3. Badanie FCEC, załączniki, badanie konsumenckie, sekcja 6.5, rysunek % środków zwiększających wydolność i 14,6 % produktów białkowych spożywane jest przez innych użytkowników w związku z dobrym samopoczuciem i zdrowiem. Preferencje smakowe zostały wskazane jako najważniejszy powód stosowania produktów z kategorii napojów dla sportowców (24 % innych użytkowników i 9,4 % sportowców; te wartości procentowe potwierdzają i uzasadniają wysiłki podejmowane przez podmioty gospodarcze na rzecz innowacji pod względem smaku i aromatu). 11,5 % innych użytkowników wskazało preferencje smakowe jako główny powód konsumpcji sportowych batonów energetycznych w porównaniu z 4,8 % sportowców, którzy zazwyczaj spożywają te produkty w związku ze zwiększaniem energii (27 %) i jej odzyskiwaniem (24 %); badanie FCEC, załączniki, badanie konsumenckie, sekcja 6.5, rysunek 6-9. Rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności, Dz.U. L 404 z , s. 9. 7

9 w rozporządzeniu (WE) nr 1924/ Wyniki badania konsumenckiego pokazują, że zaufanie konsumentów do niedopuszczonych oświadczeń nie jest niższe niż zaufanie do dopuszczonych 36. Chociaż na podstawie ankiety konsumenckiej informacje na temat oczekiwanych wyników lub efektów żywności dla sportowców zostały uznane za istotne dla sportowców 37, wpływ obecności oświadczenia przy zakupie żywności dla sportowców może być kwestionowany PRZEGLĄD PRAWA WŁAŚCIWEGO W ODNIESIENIU DO ŻYWNOŚCI DLA SPORTOWCÓW DO DNIA 20 LIPCA 2016 R. Żywność dla sportowców musi pozostawać w zgodzie z przepisami ustanowionymi w rozporządzeniu (WE) nr 178/ (tzw. ogólne prawo żywnościowe ). Ponieważ żywność dla sportowców można jednak uznać za 1) środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego zgodnie z dyrektywą 2009/39/WE do dnia 20 lipca 2016 r., kiedy dyrektywa ta zostanie uchylona, lub 2) żywność do normalnego spożycia objętą regulacją odpowiednich przepisów horyzontalnych prawa żywnościowego, podejście do żywności dla sportowców różni się w poszczególnych państwach członkowskich. Niektóre państwa członkowskie wymagają zgłoszenia żywności dla sportowców sklasyfikowanej jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, zgodnie z dyrektywą 2009/39/WE, i ustanowiły inne przepisy szczególne (np. dotyczące definicji, składu, etykietowania). W odniesieniu do żywności dla sportowców niesklasyfikowanej jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz podlegającej przepisom horyzontalnym państwa członkowskie mogą wymagać zgłoszenia na poziomie krajowym w ramach przepisów dotyczących żywności wzbogaconej i suplementów żywnościowych Żywność dla sportowców sklasyfikowana jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego Żywność dla sportowców może być sklasyfikowana jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, jeżeli jest zgodna z definicją określoną w dyrektywie 2009/39/WE. Produkty takie są zdefiniowane jako środki spożywcze, które 1) powstają w wyniku specjalnego składu lub procesu wytwórczego, 2) można wyraźnie odróżnić od środków spożywczych przeznaczonych do normalnego spożycia, 3) odpowiadają deklarowanym celom żywieniowym oraz 4) są sprzedawane w sposób wskazujący na taką właściwość. W art. 3 dyrektywy 2009/39/WE ustanawia się ogólny wymóg, że charakter i skład odnośnych produktów musi zapewniać ich zgodność ze specjalnym zamierzonym przeznaczeniem. Art. 4 dyrektywy 2009/39/WE zobowiązuje do przyjęcia zgodnie z Badanie FCEC, sekcja Badanie FCEC, sekcja 3.3.3, załączniki, badanie konsumenckie, sekcja 6.10, tabela 6.3. Badanie FCEC, sekcja 3.3.3, rysunek 3-9. Badanie FCEC, załączniki, badanie konsumenckie, sekcja 6.11, tabela 6.4. Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności, Dz.U. L 31 z , s. 1. Badanie FCEC, sekcja

10 jej ustaleniami ramowymi dodatkowych dyrektyw szczegółowych mających zastosowanie do niektórych grup środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, między innymi do środków spożywczych zaspokajających zapotrzebowanie organizmu przy intensywnym wysiłku fizycznym, zwłaszcza sportowców. Od roku 1989, kiedy zostało stworzone pojęcie środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, nie przyjęto jednak określonych przepisów dotyczących żywności dla sportowców. W rezultacie, jeśli zostaną sklasyfikowane jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyroby te muszą być zgodne jedynie z bardziej ogólnymi przepisami dyrektywy 2009/39/WE. Art. 9 dyrektywy 2009/39/WE stanowi, co do zasady, że środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego muszą spełniać wymogi dotyczące etykietowania określone w dyrektywie 2000/13/WE w sprawie etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych 41 (dyrektywę 2000/13/WE zastąpiono rozporządzeniem (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności 42 ). Ponadto w odniesieniu do tych produktów niektóre szczegółowe wymogi dotyczące składu i etykietowania zostały ustanowione w dyrektywie 2009/39/WE i zostaną przeanalizowane szczegółowo w rozdziale 6 niniejszego sprawozdania. Właściwe organy krajowe są odpowiedzialne za kontrolę zgodności środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego zgodnie z przepisami dyrektywy 2009/39/WE Żywność dla sportowców sklasyfikowana jako żywność do normalnego spożycia i objęta regulacją odpowiednich przepisów horyzontalnych prawa żywnościowego Jeżeli żywność dla sportowców nie jest sklasyfikowana jako żywność specjalnego przeznaczenia żywieniowego, może musieć spełniać odpowiednie wymagania niektórych z poniższych horyzontalnych środków prawa żywnościowego: 1) rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności; 2) rozporządzenie (WE) nr 1925/2006 w sprawie dodawania witamin i minerałów oraz niektórych innych substancji do środków spożywczych 43 (tzw. żywność wzbogacona ); 3) rozporządzenie (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności; 4) dyrektywa 2002/46/WE w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do suplementów żywnościowych 44 oraz Dyrektywa 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 marca 2000 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich w zakresie etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych, Dz.U. L 109 z , s. 29. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004, Dz.U. L 304 z , s. 18. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1925/2006 z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji, Dz.U. L 404 z , s. 26. Dyrektywa 2002/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do suplementów żywnościowych, Dz.U. L 183 z , s

11 5) rozporządzenie (WE) nr 258/97 dotyczące nowej żywności i nowych składników żywności 45 (rozporządzenie zostanie uchylone z dniem 1 stycznia 2018 r. rozporządzeniem (UE) 2015/2283 w sprawie nowej żywności 46 ). W porównaniu z ramami prawnymi dyrektywy 2009/39/WE istnieją różnice co do sposobu i zakresu przekazywania konsumentowi informacji oraz co do składu danego produktu. Różnice te zostaną przeanalizowane szczegółowo w rozdziale 6 niniejszego sprawozdania. 5. ZMIANY WPROWADZONE ROZPORZĄDZENIEM W SPRAWIE ŻYWNOŚCI SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA W 2011 r. Komisja przyjęła wniosek ustawodawczy w celu uproszczenia ram prawnych mających zastosowanie do środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego 47. Celem wniosku było zniesienie koncepcji żywności specjalnego przeznaczenia żywieniowego poprzez uchylenie dyrektywy 2009/39/WE, łącznie ze szczegółowymi dyrektywami przyjętymi zgodnie z tymi ramami, i zastąpienie tych ram nowymi, obejmującymi tylko żywność dla niektórych szczególnie wrażliwych grup konsumentów, w odniesieniu do których przepisy szczegółowe dotyczące składu i informacji były uzasadnione. Zmiana ta była szczególnie istotna w odniesieniu do żywności dla sportowców, ponieważ często bardzo trudno było zrozumieć, czy sportowcy powinni uważać określony produkt spożywczy jako środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego czy jako żywność do normalnego spożycia wzmocnioną pod względem niektórych składników odżywczych z oświadczeniem zdrowotnym ukierunkowanym na sportowców. Doprowadziło to także do sytuacji, że zgłaszano wybiórcze stosowanie prawa, w przypadkach gdy podmioty decydowały się, ze względu na wygodę, przestrzegać przepisów zawartych w dyrektywie 2009/39/WE bądź innych horyzontalnych przepisów prawa żywnościowego, jak opisano w rozdziale 4, pkt 4.2. Na podstawie oceny skutków przeprowadzonej przez Komisję w ramach przygotowywania wniosku Komisji, żywność dla sportowców została wyłączona z jego zakresu 48. W związku z tym we wniosku zakładano, że żywność dla sportowców obecnie wprowadzana do obrotu na mocy dyrektywy 2009/39/WE powinna być zgodna z innymi właściwymi przepisami horyzontalnymi unijnego prawa żywnościowego po dniu 20 lipca 2016 r., kiedy to wchodzi w życie rozporządzenie w sprawie żywności specjalnego przeznaczenia Rozporządzenie (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 1997 r. dotyczące nowej żywności i nowych składników żywności, Dz.U. L 43 z , s. 1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie nowej żywności, Dz.U. L 327 z , s. 1. Komisja Europejska, 2011, wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci oraz żywności specjalnego przeznaczenia medycznego, COM(2011) 353. Dokument roboczy służb Komisji Ocena skutków towarzysząca dokumentowi Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci oraz żywności specjalnego przeznaczenia medycznego, 10

12 6. KRÓTKI OPIS KWESTII ZWIĄZANYCH Z ŻYWNOŚCIĄ DLA SPORTOWCÓW PO DNIU 20 LIPCA 2016 R. W niniejszym rozdziale zawarto szczegółową analizę sposobu, w jaki przepisy horyzontalne prawa żywnościowego mogą dotyczyć żywności dla sportowców obecnie sklasyfikowanej jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego w związku z brakiem szczegółowych przepisów od dnia 20 lipca 2016 r. (kiedy dyrektywa 2009/39/WE utraci moc) oraz analizę, czy istnieje potrzeba specjalnych przepisów w odniesieniu do przedmiotowych produktów. Żadna zmiana nie nastąpi w odniesieniu do żywności dla sportowców sklasyfikowanej obecnie jako żywność do normalnego spożycia i objętej regulacją odpowiednich przepisów horyzontalnych prawa żywnościowego Bezpieczeństwo żywności Art. 14 ogólnego prawa żywnościowego stanowi, że żywność nie może zostać wprowadzona do obrotu, jeżeli nie jest bezpieczna; ustanowiono też w nim wymogi dotyczące sposobu ustalania, czy żywność jest bezpieczna. Zgodnie z art. 17 ogólnego prawa żywnościowego zapewnienie zgodności z tymi przepisami należy do obowiązków przedsiębiorstwa sektora spożywczego a państwa członkowskie są odpowiedzialne za egzekwowanie tych przepisów. Przepisy te mają już zastosowanie do żywności dla sportowców, podobnie jak do innych rodzajów żywności. Biorąc powyższe pod uwagę, nie będzie zmian w odniesieniu do żywności dla sportowców sklasyfikowanej obecnie jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego w zakresie ogólnych wymogów bezpieczeństwa, gdy są one objęte regulacją przepisów horyzontalnych prawa żywnościowego Informowanie konsumentów Obecnie żywność dla sportowców sklasyfikowana jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego musi spełniać dodatkowe i szczegółowe wymogi w zakresie informacji w porównaniu z żywnością dla sportowców, która nie została sklasyfikowana jako taka. Po dniu 20 lipca 2016 r. zmianę dotyczącą żywności dla sportowców można opisać w następujący sposób: 11

13 Informacje dotyczące szczególnych właściwości odżywczych żywności dla sportowców i jej przydatności Zgodnie z art. 9 dyrektywy 2009/39/WE obowiązkowe jest wskazanie szczególnych właściwości odżywczych i elementów składu lub specjalnego procesu wytwórczego, które nadają produktom ich szczególne właściwości odżywcze. Ponadto w dyrektywie 2009/39/WE określono wymóg takiego wprowadzania do obrotu środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, aby ten sposób wprowadzania wskazywał, że odpowiadają one deklarowanym celom żywieniowym. Odnośne oznaczenia zgodnie z dyrektywą 2009/39/WE wskazują na szczególne właściwości odżywcze produktu i korzyści dla zdrowia, jednak nie jest wymagane uzyskanie zezwolenia na ich stosowanie. Po dniu 20 lipca 2016 r. informacje dla konsumentów na temat żywności dla sportowców będą podawane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1169/2011. Ponadto informacje wchodzące w zakres definicji oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących takich produktów na zasadzie dobrowolności będą musiały być zgodne z rozporządzeniem (WE) nr 1924/2006. W konsekwencji jedynie oświadczenia żywieniowe i zdrowotne dopuszczone na podstawie wspomnianego rozporządzenia będą mogły być stosowane w odniesieniu do żywności dla sportowców. Obecnie istnieje już siedem dozwolonych oświadczeń zdrowotnych ukierunkowanych na sportowców i kilka dodatkowych, które mogą być dla nich odpowiednie 49, 50. Oświadczenia zdrowotne ukierunkowane na sportowców powinny być poparte dowodami naukowymi specyficznymi dla tej grupy docelowej, a nie dla ogółu populacji. Istnieją substancje, dla których oświadczenia nie zostały dopuszczone 51, niekiedy mimo pozytywnej opinii EFSA 52 dotyczącej korzystnych dla sportowców efektów produktu objętego postępowaniem, ponieważ dane oświadczenie zostało uznane za niekorzystne dla ogółu ludności ze zdrowotnego punktu widzenia (np. z powodu wysokiej zawartości sodu ). Informacje dotyczące oznaczenia żywności dla sportowców i jej przeznaczenia Dyrektywa 2009/39/WE wymaga, poza wskazaniem szczególnych właściwości odżywczych, aby żywność objęta jej zakresem była żywnością specjalnego przeznaczenia żywieniowego i aby można ją było wyraźnie odróżnić od środków spożywczych przeznaczonych do normalnego spożycia. Na tej podstawie odnośne podmioty gospodarcze oznaczały produkty jako żywność dla sportowców lub produkt nadający się do aktywności fizycznej oraz podawały wskazówki odnośnie do ich stosowania, określające odpowiednie zastosowanie produktów (np. przed treningiem, w trakcie lub po treningu) Badanie FCEC, sekcja Oświadczenia odpowiednie dla sportowców dotyczące kofeiny są przedmiotem dyskusji. Panel EFSA ds. produktów dietetycznych, żywienia i alergii, 2011 r., Opinia naukowa w sprawie wykazu oświadczeń zdrowotnych zgodnie z art. 13 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1924/2006, Dziennik EFSA 2011; 9(4):2054. Panel EFSA ds. produktów dietetycznych, żywienia i alergii, 2015 r., Opinia naukowa w sprawie bezpieczeństwa kofeiny, Dziennik EFSA 2015; 13(5):4102. Badanie FCEC, sekcja Wsparcie naukowe i techniczne EFSA dotyczące żywności przeznaczonej dla sportowców, r., 12

14 Zgodnie z art. 17 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 podanie nazwy środka spożywczego jest obowiązkowe i powinna to być jego nazwa prawna, w przypadku gdy określono to na poziomie unijnym lub krajowym bądź, w przypadku jej braku, jego nazwa zwyczajowa lub, jeśli nazwa zwyczajowa nie jest wykorzystywana nazwa opisowa. Przepis ten ma zastosowanie do oznaczenia żywność dla sportowców. Jeżeli chodzi o instrukcje stosowania, art. 9 ust. 1 lit. j) rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 zawiera wymóg obowiązkowego ich podawania, w przypadku gdy w razie braku takich informacji konsumentom trudno jest w odpowiedni sposób stosować taką żywność. Instrukcje stosowania, jak określono w art. 27 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011, podawane są w taki sposób, aby umożliwić właściwe zastosowanie środka spożywczego. Ponadto dobrowolne informacje na temat żywności można również dostarczać konsumentom zgodnie z rozdziałem V rozporządzenia (UE) nr 1169/ Kwestie dotyczące składu Jak wyjaśniono w rozdziale 4 pkt 4.1 niniejszego sprawozdania, w przypadku środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego wykorzystuje się obecnie konieczność przestrzegania ogólnego wymogu, aby dzięki swemu składowi produkt był odpowiedni do zamierzonego przeznaczenia. W ramach dyrektywy 2009/39/WE w załącznikach do rozporządzenia (WE) nr 953/ wymieniono niektóre kategorie substancji, które mogą być dodawane w szczególnych celach odżywczych do niektórych środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, w tym do żywności dla sportowców. Żadnych przepisów szczególnych nie ustanowiono jednak w odniesieniu do wartości tych substancji jako dodatków. Biorąc pod uwagę fakt, że nie ustalono wymogów szczegółowych dotyczących składu żywności dla sportowców sklasyfikowanej jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, tylko wyżej wymienione wymogi mają zastosowanie w odniesieniu do jej składu. Po dniu 20 lipca 2016 r. żywność dla sportowców sklasyfikowana zgodnie z horyzontalnymi przepisami prawa żywnościowego jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego będzie uznana albo za suplement żywnościowy, o ile wchodzi w zakres definicji określonej w dyrektywie 2002/46/WE, albo zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1925/2006 za żywność wzbogaconą. W przypadku żywności wzbogaconej art. 6 ust. 6 rozporządzenia (WE) nr 1925/2006 stanowi, że witaminy i składniki mineralne dodawane do żywności powinny występować w co najmniej znaczącej ilości zgodnie z definicją określoną w rozporządzeniu (UE) nr 1169/2011. Do żywności dla sportowców czasami dodaje się witaminy i składniki mineralne na poziomie niższym niż znacząca ilość w celu zapewnienia, że skład produktu najlepiej uwzględnia wymogi organizmu przy uprawianiu określonej aktywności sportowej. W związku z tym należy wziąć pod uwagę, że w rozporządzeniu (WE) nr 1925/2006 przewidziano możliwość 53 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 953/2009 z dnia 13 października 2009 r. w sprawie substancji, które mogą być dodawane w szczególnych celach odżywczych do środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, Dz.U. L 269 z , s

15 przyznania odstępstwa od wymogu znaczącej ilości w uzasadnionych przypadkach w odniesieniu do niektórych kategorii żywności. W konsekwencji na mocy rozporządzenia (WE) nr 1925/2006 brak jest odpowiedniej podstawy, dzięki której żywność dla sportowców sklasyfikowana obecnie jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego mogłaby po dniu 20 lipca 2016 r. nadal zawierać mniej witamin i składników mineralnych niż ich znaczną ilość. Jeżeli chodzi o dodawanie substancji innych niż witaminy i składniki mineralne, nie nastąpiła dotąd harmonizacja dotycząca żywności wzbogaconej zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1925/2006, ani w odniesieniu do suplementów żywnościowych zgodnie z dyrektywą 2002/46/WE. Dlatego też państwa członkowskie mają możliwość wprowadzenia przepisów krajowych w tym zakresie, zgodnie z art Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej 54, podobnie jak w odniesieniu do wszystkich innych produktów spożywczych obecnie sklasyfikowanych jako suplementy żywnościowe lub żywność wzbogacona. Jeżeli państwa członkowskie zamierzają przyjąć takie przepisy, zastosowanie mają art. 11 i 12 rozporządzenia (WE) nr 1925/2006. Podobnie wygląda sytuacja w odniesieniu do maksymalnych poziomów witamin i składników mineralnych, których harmonizacja również nie nastąpiła. Po dniu 20 lipca 2016 r., kiedy żywność dla sportowców sklasyfikowana uprzednio jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego będzie podlegać przepisom horyzontalnym, takie przepisy krajowe będą miały zastosowanie do żywności dla sportowców Kwestie dotyczące powiadomienia wymaganego przez właściwe organy krajowe W art. 11 ust. 1 dyrektywy 2009/39/WE ustanowiono wymóg powiadomienia o środkach spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, które nie należą do jednej z grup wymienionych w załączniku I do tej dyrektywy. W załączniku I wymienia się konkretne grupy środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, w odniesieniu do których wymagane było ustanowienie przepisów szczególnych. Pomimo iż żywność dla sportowców wymieniono w tym załączniku, żadne szczególne przepisy nie zostały przyjęte. Z tego powodu państwa członkowskie w różny sposób podeszły do kwestii powiadamiania; niektóre wymagają go w odniesieniu do żywności dla sportowców sklasyfikowanej jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, inne zaś nie. Po dniu 20 lipca 2016 r. żywność dla sportowców sklasyfikowana uprzednio jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego musi odpowiadać przepisom horyzontalnym dotyczącym suplementów żywnościowych oraz żywności wzbogaconej. W odniesieniu do suplementów żywnościowych oraz żywności wzbogaconej państwa członkowskie mogą wymagać powiadomienia do celów monitorowania. Ewentualne ustanowienie wymogu ponownego powiadomienia dotyczącego żywności dla sportowców sklasyfikowanej uprzednio jako żywność specjalnego przeznaczenia żywieniowego będzie uzależnione od decyzji państw członkowskich. Można się spodziewać różnic; należy jednak zauważyć, że już w ramach dyrektywy 2009/39/WE powiadomienie nie jest uznawane za znaczące obciążenie administracyjne dla podmiotów gospodarczych Dz.U. C 326 z , s. 47. Badanie FCEC, sekcja

16 6.5. Inne kwestie Po dniu 20 lipca 2016 r. status prawny wszelkiej żywności dla sportowców będzie taki sam. Będzie to sprzyjać konkurencji między producentami i jednocześnie będzie miało pozytywny wpływ na konkurencyjność odnośnego sektora. Może to pozytywnie wpłynąć na ceny żywności dla sportowców. Mogą jednak zaistnieć pewne negatywne skutki dla konkurencyjności sektora producentów żywności dla sportowców działających obecnie na mocy dyrektywy 2009/39/WE, którzy straciliby swoją szczególną pozycję. Koszty ponownego etykietowania i ponownego powiadomienia (w przypadku wprowadzenia obowiązku takich powiadomień) nie będą znaczne, ale mogą się pojawić dodatkowe koszty wynikające ze zmiany formuły żywności dla sportowców uznawanej obecnie za środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego w celu spełnienia wymogów rozporządzenia (WE) nr 1925/ , 57, 58. Dodatkowych kosztów związanych z żywnością dla sportowców obecnie wprowadzoną do obrotu na mocy dyrektywy 2009/39/WE można oczekiwać również w związku z wnioskami o zatwierdzanie oświadczeń zdrowotnych. Nie oczekuje się zmian w zakresie praktyk egzekwowania prawa przez właściwe organy w porównaniu z obecną sytuacją STRESZCZENIE STANOWISK WŁAŚCIWYCH ORGANÓW KRAJOWYCH I ZAINTERESOWANYCH STRON Większość właściwych organów krajowych sądzi, że istniejące przepisy horyzontalne prawa żywnościowego są dość odpowiednie lub bardzo odpowiednie do tego, by żywność dla sportowców była objęta ich regulacją 60. Sześć właściwych organów krajowych uznało potrzebę wprowadzenia przepisów szczególnych dotyczących żywności dla sportowców 61. Podmioty gospodarcze są wyraźnie podzielone w kwestii, czy niezbędne jest ustanowienie przepisów szczególnych dotyczących żywności dla sportowców, czy też żywność ta powinna podlegać przepisom horyzontalnym prawa żywnościowego Podmioty gospodarcze zgłosiły jednorazowe koszty ponownego etykietowania żywności dla sportowców wcześniej wprowadzonej do obrotu jako żywność dietetyczna. Wskazano również, że podmioty gospodarcze okresowo zmieniają etykiety swoich produktów; badanie FCEC, sekcja Konieczność zmiany formuły może również wynikać z niektórych przepisów krajowych, np. w zakresie maksymalnych poziomów witamin i składników mineralnych w suplementach żywnościowych, które po utracie mocy przez dyrektywę 2009/39/WE będą dotyczyć tylko żywności dla sportowców; badanie FCEC, sekcja Takie koszty mogą mieć proporcjonalnie większy wpływ na MŚP niż na większe podmioty; badanie FCEC, sekcja Z ankiety przeprowadzonej wśród właściwych organów krajowych wynika, że 41 % z nich nie przewiduje żadnych zmian w odniesieniu do procedur egzekwowania przepisów w ramach tego wariantu, a 18 % jedynie niewielkie zmiany. Osiem właściwych organów (36 % respondentów) przewiduje umiarkowane zmiany w tym wariancie, a jeden z nich znaczące zmiany; badanie FCEC, sekcja Badanie FCEC, sekcja Badanie FCEC, sekcja Różnice te można dostrzec w całym badaniu FCEC. 15

17 Grupa przedstawicieli sektora opowiadająca się za przepisami szczególnymi pragnie zapewnić, poprzez wprowadzenie szczegółowych definicji, wymogów dotyczących składu i informacji dotyczących żywności dla sportowców, aby takie produkty spożywcze odróżniały się wyraźnie od zwykłej żywności. Według tej grupy w ramach obecnych przepisów horyzontalnych prawa żywnościowego niemożliwe jest zagwarantowanie jakości produktu, w tym jego bezpieczeństwa i przydatności dla grupy docelowej, oraz odpowiedniego informowania o żywności dla sportowców, co dotyczy zwłaszcza rozporządzenia (WE) nr 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych. Ze stanowiska zajętego przez tę grupę wynika, że miałoby to ujemny wpływ na innowacyjność, ponieważ uzyskanie zatwierdzenia nowych oświadczeń zdrowotnych mogłoby być poza zasięgiem podmiotów gospodarczych 63. Z kolei inna grupa podmiotów gospodarczych uważa, że obowiązujące przepisy horyzontalne prawa żywnościowego są wystarczające, aby regulować różne kwestie związane z żywnością dla sportowców (np. bezpieczeństwo żywności, skład oraz informacje), i że brak przepisów szczególnych zapobiega wybiórczemu stosowaniu prawa. Ich zdaniem żywność dla sportowców nie jest przeznaczona dla konkretnych wrażliwych grup, lecz dla szerokiego kręgu osób uprawiających aktywność sportową w różnych celach (np. dla profesjonalnych sportowców, innych użytkowników i osób uprawiających sport rekreacyjnie w celach związanych ze zdrowiem i zdrowym stylem życia). Ta grupa podmiotów uważa, że wprowadzenie przepisów szczególnych, w tym definicji żywności dla sportowców, mogłoby prowadzić do nadmiernej regulacji, co miałoby negatywny wpływ na innowacje 64. Ta sama grupa podmiotów uważa jednak, że niektóre konkretne aspekty, w szczególności dotyczące oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych, nie są odpowiednio uwzględnione w ramach horyzontalnych przepisów prawa żywnościowego. Ogólnym przedmiotem troski podmiotów działających na rynku spożywczym jest to, aby przepisy zarówno horyzontalne jak i szczególne we właściwy sposób umożliwiały zapewnienie istotnych informacji dotyczących żywności dla sportowców ze zwróceniem szczególnej uwagi na właściwości odżywcze i zamierzone zastosowanie. Istnieje również zgoda co do tego, że niektóre środki wprowadzone na szczeblu krajowym, na przykład w odniesieniu do suplementów żywnościowych oraz żywności wzbogaconej, mogą skutkować powstawaniem barier na rynku wewnętrznym i negatywnie oddziaływać na handel transgraniczny w UE 65. Wreszcie należy zauważyć, że podmioty działające na rynku spożywczym poruszyły kwestię wykorzystywania substancji dopingujących. Okoliczność ta nie ma jednak znaczenia dla europejskiego prawa żywnościowego i należy ją rozpatrywać w oparciu o normy międzynarodowe oraz dobrowolnie przyjęte standardy Badanie FCEC, sekcja Badanie FCEC, sekcja Badanie FCEC, sekcja Badanie na temat zapobiegania stosowaniu substancji dopingujących, Komisja Europejska, 12 grudnia 2014 r. 16

18 8. PODSUMOWANIE Istnieją wyraźne przesłanki wskazujące na to, że sport znalazł się w głównym nurcie zainteresowań populacji ogólnej. W konsekwencji osób uprawiających aktywność sportową nie można zakwalifikować jako szczególnie wrażliwych grup konsumentów, lecz raczej należy je uznać za grupę docelową w ramach populacji ogólnej, która jest na właściwym poziomie objęta ochroną przez przepisy horyzontalne. W wyniku coraz pełniejszego zakresu horyzontalnych przepisów prawa żywnościowego, uzyskanego w ciągu ostatnich lat, powstały odpowiednie ramy prawne do zapewnienia, aby żywność dla sportowców sklasyfikowana obecnie jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego mogła pozostać na rynku i na nim funkcjonować. Przepisy horyzontalne prawa żywnościowego zapewniają odpowiednią gwarancję, że produkty te spełniają wszelkie wymogi bezpieczeństwa żywności, składu, informowania konsumentów oraz pewności prawa. W rezultacie nie tylko wszelka żywność dla sportowców będzie podlegała tym samym wymogom prawnym, lecz w stosunku do tych produktów będzie obowiązywać ten sam poziom harmonizacji co w odniesieniu do innych rodzajów żywności objętych regulacją horyzontalnych przepisów prawa żywnościowego. Oczekuje się, że dzięki uproszczeniu i uściśleniu ram prawnych obowiązujących w odniesieniu do żywności dla sportowców wzrośnie pewność prawa, a obecne rozdrobnienie ram prawnych ulegnie zmniejszeniu. Z analizy tej można wywnioskować, że nie ma potrzeby ustanawiania przepisów szczególnych dotyczących żywności przeznaczonej dla sportowców. Żywność dla sportowców może jednak być specyficzna pod pewnymi względami i analiza przedstawiona w niniejszym sprawozdaniu pokazuje, że może to zostać wzięte pod uwagę przez Komisję przy stosowaniu i wdrażaniu przepisów horyzontalnych, tak by tę specyfikę można było odpowiednio uwzględnić. Komisja zapewni prawidłowe stosowanie przepisów horyzontalnych i będzie monitorować rozwój sytuacji po dniu 20 lipca 2016 r. 17