Ustanawianie stref ochronnych ujęć wody oraz obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych

Transkrypt

1 Marian Biernacki - Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Ustanawianie stref ochronnych ujęć wody oraz obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych Warunki korzystania z zasobów środowiska oraz zasady jego ochrony określa ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008r. Nr 25 poz. 150 ze zm.). Szczegółowe zasady ochrony wód określają przepisy ustawy z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz.U. z 2005r. Nr 239 poz ze zm.). Ochrona wód polega na zapewnieniu ich jak najlepszej jakości, w tym utrzymywanie ilości wody na poziomie zapewniającym ochronę równowagi biologicznej, w szczególności, przez utrzymywanie jakości wód powyŝej albo co najmniej na poziomie wymaganym w przepisach oraz przez doprowadzanie jakości wód co najmniej do wymaganego przepisami poziomu, gdy nie jest on osiągnięty. Wody podziemne i obszary ich zasilania podlegają ochronie polegającej w szczególności na zmniejszaniu ryzyka zanieczyszczenia tych wód poprzez ograniczenie oddziaływania na obszary ich zasilania oraz na utrzymywaniu równowagi zasobów tych wód. Do powyŝszych celów, tworzy się na zasadach określonych ustawą Prawo wodne, obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych. Ustalenia zawarte w dokumentacjach związanych z ustanawianiem obszarów ochronnych uwzględnia się przy sporządzaniu warunków korzystania z wód regionu wodnego oraz warunków korzystania z wód zlewni. Gospodarowanie wodami naleŝy realizować z zachowaniem zasady racjonalnego i całościowego traktowania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, z uwzględnieniem ich ilości i jakości. Gospodarowanie wodami powinno uwzględniać zasadę wspólnych interesów i być realizowane przez współpracę administracji publicznej, uŝytkowników wód i przedstawicieli lokalnych społeczności, tak aby uzyskać maksymalne korzyści społeczne. Wody podziemne - to wszystkie wody znajdujące się pod powierzchnią ziemi w strefie nasycenia, w tym wody gruntowe pozostające w bezpośredniej styczności z gruntem lub podglebiem. Wody podziemne stanowią własność Skarbu Państwa. Korzystanie z wód polega na ich uŝywaniu na potrzeby ludności oraz gospodarki. Ustawa Prawo wodne określa zasady powszechnego, zwykłego i szczególnego korzystania z wód Wody podziemne wykorzystuje się przede wszystkim do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spoŝycia oraz na cele socjalno-bytowe oraz na potrzeby produkcji artykułów Ŝywnościowych oraz farmaceutycznych.

2 Właścicielowi gruntu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód stanowiących jego własność oraz z wody podziemnej znajdującej się w jego gruncie; prawo to nie stanowi prawa do wykonywania urządzeń wodnych bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego. Wody, jako integralna część środowiska oraz siedliska dla zwierząt i roślin, podlegają ochronie, niezaleŝnie od tego, czyją stanowią własność. Celem ochrony wód jest, między innymi, utrzymywanie lub poprawa jakości wód, biologicznych stosunków w środowisku wodnym i na terenach podmokłych tak, aby dla jednolitych części wód podziemnych (tj. dla określonej objętości wód podziemnych występującej w obrębie warstwy wodonośnej lub zespołu warstw wodonośnych) uniknąć niekorzystnych zmian ich stanu ilościowego i chemicznego, odwrócić znaczące i utrzymujące się tendencje wzrostowe zanieczyszczenia powstałego w wyniku działalności człowieka, zapewnić równowagę pomiędzy poborem i zasilaniem wód podziemnych oraz zachować lub osiągnąć dobry stan ilościowy i chemiczny. Realizując cele, o których mowa wyŝej, naleŝy zapewnić, aby wody, w zaleŝności od potrzeb, nadawały się w szczególności do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spoŝycia. Klasy jakości wód podziemnych określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. Nr 143 poz. 896). Ustawa Prawo wodne zabrania wprowadzania ścieków bezpośrednio do wód podziemnych, a takŝe do ziemi, jeŝeli stopień oczyszczania ścieków lub miąŝszość utworów skalnych nad zwierciadłem wód podziemnych nie stanowi zabezpieczenia tych wód przed zanieczyszczeniem. Wprowadzający ścieki do wód lub do ziemi są obowiązani zapewnić ochronę wód przed zanieczyszczeniem, w szczególności przez budowę i eksploatację urządzeń słuŝących tej ochronie, a tam, gdzie jest to celowe, powtórne wykorzystanie oczyszczonych ścieków. Wybór miejsca i sposobu wykorzystania albo usuwania ścieków powinien minimalizować negatywne oddziaływania na środowisko. Obiekt budowlany lub zespół takich obiektów, których uŝytkowanie jest związane z wprowadzaniem ścieków do wód lub do ziemi, nie moŝe zostać oddany do uŝytkowania, jeŝeli nie zostały spełnione wymagania ochrony środowiska, którymi są: 1) wykonanie wymaganych przepisami lub określonych w decyzjach administracyjnych środków technicznych chroniących środowisko; 2) zastosowanie odpowiednich rozwiązań technologicznych, wynikających z ustaw lub decyzji; 3) uzyskanie wymaganych decyzji określających zakres i warunki korzystania ze środowiska; 4) dotrzymywanie na etapie wymaganych prawem badań i sprawdzeń, wynikających z mocy prawa standardów emisyjnych oraz określonych w pozwoleniu warunków emisji. Nowo zbudowany lub przebudowany obiekt budowlany, zespół obiektów lub instalacja nie mogą być eksploatowane, jeŝeli w okresie 30 dni od zakończenia

3 rozruchu nie są dotrzymywane wynikające z mocy prawa standardy emisyjne albo określone w pozwoleniu warunki emisji, ustalone dla fazy po zakończeniu rozruchu. W celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spoŝycia oraz zaopatrzenia zakładów wymagających wody wysokiej jakości, a takŝe ze względu na ochronę zasobów wodnych, mogą być ustanawiane: 1) strefy ochronne ujęć wody; 2) obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych. Strefę ochronną ujęcia wody, stanowi obszar, na którym obowiązują zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie uŝytkowania gruntów oraz korzystania z wody. Strefę ochronną dzieli się na teren ochrony: 1) bezpośredniej; 2) pośredniej. Dopuszcza się ustanowienie strefy ochronnej obejmującej wyłącznie teren ochrony bezpośredniej, jeŝeli jest to uzasadnione lokalnymi warunkami hydrogeologicznymi, hydrologicznymi i geomorfologicznymi oraz zapewnia konieczną ochronę ujmowanej wody. Na terenie ochrony bezpośredniej ujęć wód podziemnych oraz powierzchniowych zabronione jest uŝytkowanie gruntów do celów niezwiązanych z eksploatacją ujęcia wody. Na terenie ochrony bezpośredniej ujęć wód naleŝy: 1) odprowadzać wody opadowe w sposób uniemoŝliwiający przedostawanie się ich do urządzeń słuŝących do poboru wody; 2) zagospodarować teren zielenią; 3) odprowadzać poza granicę terenu ochrony bezpośredniej ścieki z urządzeń sanitarnych, przeznaczonych do uŝytku osób zatrudnionych przy obsłudze urządzeń słuŝących do poboru wody; 4) ograniczyć do niezbędnych potrzeb przebywanie osób niezatrudnionych przy obsłudze urządzeń słuŝących do poboru wody. Teren ochrony bezpośredniej naleŝy ogrodzić, a jego granice przebiegające przez wody powierzchniowe oznaczyć za pomocą rozmieszczonych w widocznych miejscach stałych znaków stojących lub pływających; na ogrodzeniu oraz znakach naleŝy umieścić tablice zawierające informacje o ujęciu wody i zakazie wstępu osób nieupowaŝnionych. Obowiązek, o którym powyŝej, naleŝy do właściciela ujęcia wody. Na terenach ochrony pośredniej moŝe być zabronione lub ograniczone wykonywanie robót oraz innych czynności powodujących zmniejszenie przydatności ujmowanej wody lub wydajności ujęcia, a w szczególności: 1) wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi; 2) rolnicze wykorzystanie ścieków; 3) przechowywanie lub składowanie odpadów promieniotwórczych; 4) stosowanie nawozów oraz środków ochrony roślin; 5) budowa autostrad, dróg oraz torów kolejowych; 6) wykonywanie robót melioracyjnych oraz wykopów ziemnych;

4 7) lokalizowanie zakładów przemysłowych oraz ferm chowu lub hodowli zwierząt; 8) lokalizowanie magazynów produktów ropopochodnych oraz innych substancji, a takŝe rurociągów do ich transportu; 9) lokalizowanie składowisk odpadów komunalnych, niebezpiecznych, innych niŝ niebezpieczne i obojętne oraz obojętnych; 10) mycie pojazdów mechanicznych; 11) urządzanie parkingów, obozowisk oraz kąpielisk; 12) lokalizowanie nowych ujęć wody; 13) lokalizowanie cmentarzy oraz grzebanie zwłok zwierzęcych. Na terenach ochrony pośredniej ujęcia wody podziemnej, oprócz zakazów lub ograniczeń, o których mowa powyŝej moŝe być zabronione lub ograniczone: 1) wydobywanie kopalin; 2) wykonywanie odwodnień budowlanych lub górniczych. Na właścicieli gruntów połoŝonych na terenie ochrony pośredniej moŝe być nałoŝony obowiązek stosowania odpowiednich upraw rolnych lub leśnych. Przy ustalaniu zakazów, nakazów i ograniczeń dotyczących uŝytkowania gruntów na terenie ochrony pośredniej naleŝy uwzględnić warunki infiltracji zanieczyszczeń do poziomu wodonośnego, z którego woda jest ujmowana. Na wniosek właściciela ujęcia wody, organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego moŝe, w drodze decyzji, nałoŝyć na właściciela gruntu połoŝonego na terenie ochrony pośredniej obowiązek zlikwidowania nieczynnych studni, na koszt właściciela ujęcia, a takŝe obowiązek zlikwidowania ogniska zanieczyszczenia wody, na koszt właściciela gruntu. Teren ochrony pośredniej ujęcia wód podziemnych obejmuje obszar zasilania ujęcia wody; jeŝeli czas przepływu wody od granicy obszaru zasilania do ujęcia jest dłuŝszy od 25 lat, strefa ochronna powinna obejmować obszar wyznaczony 25-letnim czasem wymiany wody w warstwie wodonośnej. Teren ochrony pośredniej ujęcia wód podziemnych wyznacza się na podstawie ustaleń zawartych w dokumentacji hydrogeologicznej tego ujęcia. Granice terenu ochrony pośredniej ujęcia wody naleŝy oznaczyć przez umieszczenie, w punktach przecięcia się granic ze szlakami komunikacyjnymi oraz w innych charakterystycznych punktach terenu, tablic zawierających informacje o ustanowieniu strefy. Obowiązek, o którym mowa powyŝej, naleŝy do właściciela ujęcia wody. Strefę ochronną ustanawia, w drodze aktu prawa miejscowego, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej, na wniosek i koszt właściciela ujęcia wody, wskazując zakazy, nakazy, ograniczenia oraz obszary, na których one obowiązują. Wniosek o ustanowienie strefy ochronnej ujęcia wody zawiera: 1) uzasadnienie potrzeby ustanowienia strefy ochronnej oraz propozycje granic wraz z planem sytuacyjnym; 2) charakterystykę techniczną ujęcia wody; 3) propozycje zakazów, nakazów i ograniczeń dotyczących uŝytkowania gruntów oraz korzystania z wód na terenach ochrony pośredniej. Do wniosku o ustanowienie strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej dołącza się dokumentację hydrogeologiczną.

5 Strefę ochronną obejmującą wyłącznie teren ochrony bezpośredniej ustanawia, na wniosek i koszt właściciela ujęcia wody, w drodze decyzji, organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego; kopię wydanej decyzji organ przekazuje właściwemu dyrektorowi regionalnego zarządu gospodarki wodnej. Obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych, stanowią obszary, na których obowiązują zakazy, nakazy oraz ograniczenia w zakresie uŝytkowania gruntów lub korzystania z wody w celu ochrony zasobów tych wód przed degradacją. Na obszarach ochronnych moŝna zabronić wznoszenia obiektów budowlanych oraz wykonywania robót lub innych czynności, które mogą spowodować trwałe zanieczyszczenie gruntów lub wód, a w szczególności lokalizowania inwestycji zaliczonych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Obszar ochronny ustanawia, w drodze aktu prawa miejscowego, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej na podstawie planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, wskazując zakazy, nakazy lub ograniczenia oraz obszary, na których one obowiązują. Za szkody poniesione w związku z wprowadzeniem w strefie ochronnej zakazów, nakazów oraz ograniczeń w zakresie uŝytkowania gruntów lub korzystania z wód właścicielowi nieruchomości połoŝonej w tej strefie przysługuje odszkodowanie od właściciela ujęcia wody na zasadach określonych w ustawie. Zasady wypłaty odszkodowań w wyniku ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości w związku z ustanowieniem obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych określają przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska. W razie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości, przez ustalenie warunków korzystania z wód regionu wodnego lub zlewni oraz ustanowienie obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych na podstawie przepisów ustawy Prawo wodne, na Ŝądanie poszkodowanego właściwy starosta ustala, w drodze decyzji, wysokość odszkodowania; decyzja jest niezaskarŝalna. Ustalenie wysokości odszkodowania oraz ceny wykupu nieruchomości następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość nieruchomości według zasad i trybu określonych w przepisach ustawy o gospodarce nieruchomościami. Obowiązanym do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości jest Skarb Państwa reprezentowany przez dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej. Strona niezadowolona z przyznanego odszkodowania moŝe w terminie 30 dni od dnia doręczenia jej decyzji, ustalającej wysokość odszkodowania, wnieść powództwo do sądu powszechnego. Droga sądowa przysługuje takŝe w razie niewydania decyzji przez właściwy organ w terminie 3 miesięcy od dnia zgłoszenia Ŝądania przez poszkodowanego. Wystąpienie na drogę sądową nie wstrzymuje wykonania decyzji ustalającej wysokość odszkodowania.