Organizacja usług agroturystycznych na obszarach wiejskich - poradnik. WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO z siedzibą w Olsztynie

Transkrypt

1 WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO z siedzibą w Olsztynie Joanna Kazberuk Arkadiusz Tabaka Organizacja usług agroturystycznych na obszarach wiejskich - poradnik Olsztyn, 2016 r.

2 Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, Olsztyn, tel./fax (89) , sekretariat@w-modr.pl, WMODR Oddział w Olecku ul. Kolejowa 31, Olecko tel. (87) , , fax (87) olecko.sekretariat@w-modr.pl Dyrektor WMODR mgr inż. Damian Godziński Zastępca Dyrektora WMODR mgr Małgorzata Micińska-Wąsik Zastępca Dyrektora WMODR mgr inż. Zdzisław Kamiński Druk: Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, Olsztyn tel./fax , redakcja@w-modr.pl, Nakład: 300 egz. Wydanie I

3 Spis treści 1. Wstęp Rodzaje działalności Rejestracja działalności gospodarczej Zwolnienie z podatku Formy opodatkowania Pozostałe opłaty i podatki Wyposażenie obiektu Żywienie gości Baza noclegowa i kategoryzacja Marketing w działalności agroturystycznej Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej PROW

4

5 1. WSTĘP Turystyka wiejska jest jedną z form rekreacji i wypoczynku ściśle związaną z obszarami wiejskimi. Obejmuje różnorodne rodzaje aktywnego wypoczynku powiązane z przyrodą, wędrówkami, turystyką zdrowotną, krajoznawczą, kulturową i etniczną, wykorzystującą zasoby wsi. Na warunki rozwoju turystyki bardzo duży wpływ mają walory przyrodniczo-krajobrazowe, kulturowe oraz dziedzictwo kulinarne. Formą turystki, która na przestrzeni lat doskonale się rozwija jest agroturystyka, czyli wynajmowanie pokoi w budynku mieszkalnym oraz sprzedaż posiłków domowych lub świadczenie innych usług związanych z pobytem turystów w gospodarstwie rolnym. (Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie). Gospodarstwa agroturystyczne świadczące usługi turystyczne w niewielkim zakresie mogą korzystać z pewnych przywilejów - instrumentów wspierających agroturystykę. Najważniejsze z nich to: q wyłączenie usług turystycznych w gospodarstwach rolnych z obowiązku rejestrowania działalności turystycznej jako działalności gospodarczej; q zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych. Prowadzenie gospodarstwa agroturystycznego związane jest z pewnymi wymaganiami i uwarunkowaniami. Wyjątkowo ważnym zadaniem jest spełnienie wymagań sanitarno-higienicznych. Zgodnie z Kodeksem Dobrej Praktyki Rolniczej oferując turystom wypoczynek należy spełnić wymagania w zakresie odpowiedniego wyposażenia kwatery oraz zagospodarowania posesji. Decydując się na działalność agroturystyczną należy pamiętać, że decyzja powinna być przemyślana, nie podejmowana pochopnie oraz realizowana zgodnie z biznesplanem. Dla wielu gospodarzy może być ona nie tylko przyjemnym urozmaiceniem codziennego życia, ale również alternatywnym źródłem dochodu. Zazwyczaj prowadzona jest w miejscu zamieszkania właściciela. Działalność agroturystyczna wiąże się z nowymi, dodatkowymi obowiązkami, dlatego wymaga zaangażowania i wkładu pracy całej rodziny. Należy rozważyć, czy biznes agroturystyczny jest odpowiedni dla wszystkich domowników. Współczesna agroturystyka przechodzi obecnie przeobrażenia, które dotyczą doskonalenia jakości usług, konkurencji nowych rynków, wzrostu znaczenia ochrony środowiska oraz rozwoju technik informatycznych w zakresie skutecznej reklamy. 2. RODZAJE DZIAŁALNOŚCI Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r., Nr 220, poz z późn. zm.) działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Działalność gospodarczą w Polsce można prowadzić na dwa podstawowe sposoby: jako indywidualna działalność gospodarcza lub w formie spółki, do których zaliczamy: spółkę cywilną, spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową, spółkę komandytowo-akcyjną, spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, spółkę akcyjną. Działalność gospodarcza może być także prowadzona w formie spółdzielni. WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r. 5

6 Indywidualna działalność gospodarcza Jest to przedsiębiorstwo jednego właściciela będącego osobą fizyczną - niezależnie od liczby pracowników, których w nim zatrudnia. Ten typ prowadzenia firmy w największym stopniu umożliwia samodzielne działanie i zarządzanie, zatem jest dobry dla osób, które nie lubią się podporządkowywać innym, są skuteczne i sprawne w działaniu, mają własne pomysły, a także zasoby finansowe potrzebne do prowadzenia firmy. Utworzenie przedsiębiorstwa jednoosobowego nie wiąże się z koniecznością spełnienia jakichkolwiek wymagań kapitałowych i w sensie prawnym - poza nielicznymi dziedzinami wymagającymi uzyskania koncesji - wystarcza zgłoszenie faktu utworzenia przedsiębiorstwa w systemie CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej). Przedsiębiorstwo jednoosobowe jest prowadzone i reprezentowane przez właściciela, tj. przedsiębiorcę, odpowiadającego w sposób wyłączny i bez ograniczeń za wszelkie zobowiązania swojej firmy, zarówno majątkiem przedsiębiorstwa, jak i majątkiem osobistym. Pełnej osobistej odpowiedzialności za działalność przedsiębiorstwa towarzyszy pełnia kompetencji decyzyjnych przedsiębiorcy, chociaż przedsiębiorca może zdecydować, aby część swoich uprawnień delegować (np. w formie pełnomocnictwa). Plusy: q prosta forma organizacyjno-prawna, q łatwość założenia i likwidacji działalności, q krótki czas rejestracji i niskie jej koszty, q jasny podział praw i obowiązków, q łatwość wprowadzania zmian, związanych np. z profilem działalności, q niskie koszty prowadzenia firmy, q prostota rozliczeń księgowo-finansowych oraz dowolna forma opodatkowania, uzależniona oczywiście od rozmiarów i rodzaju prowadzonej działalności, q łatwość dokonywania zmian w kapitale firmy. Minusy: q samodzielne zmaganie się ze wszystkimi trudnościami, q pełna odpowiedzialność za firmę, także finansowa za zobowiązania odpowiada się całym swoim majątkiem, zarówno zgromadzonym w firmie, jak i osobistym, q uzależnienie całego rozwoju firmy od jednej osoby, jej umiejętności i podejmowanych decyzji, q konieczność nieustannego osobistego nadzoru nad działalnością firmy, q niemożność zbudowania dużej organizacji. Spółki W sensie ekonomicznym spółka to zrzeszenie osób lub kapitału w celu prowadzenia działalności gospodarczej. W sensie prawnym z kolei spółka to umowa zawierana przez wspólników celem prowadzenia wspólnego przedsiębiorstwa zarobkowego lub osiągnięcia w innej formie wspólnego celu gospodarczego. Wyróżniamy następujące rodzaje spółek: cywilna, jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna, z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna. 6 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r.

7 Spółdzielnie Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem o nieograniczonej liczbie członków (co najmniej 10), a w przypadku spółdzielni produkcji rolnej 5 osób), prowadzącym działalność gospodarczą w celu zaspokojenia potrzeb swoich członków. Członkowie wnoszą do spółdzielni udziały. Spółdzielnie różnią się od spółek: q zmiennością składu osobowego, która powoduje płynność funduszu udziałowego w przeciwieństwie do kapitału zakładowego czy akcyjnego w spółkach kapitałowych; q głównymi celami działania - w przeciwieństwie do spółek tu na plan pierwszy wysuwa się zaspokojenie potrzeb członków spółdzielni (np. zarobkowych, możliwości zbytu czy zakupu, kulturalnych itd.), wobec których prowadzenie działalności gospodarczej jest jedynie środkiem. W przeciwieństwie do spółek, gdzie wpływ na zarządzanie związany jest z reguły z wielkością wkładu kapitałowego, w spółdzielni występuje zasada demokracji w zarządzaniu. Oznacza ona, że każdy członek spółdzielni ma jednakowe prawo głosu, bez względu na liczbę posiadanych udziałów. Ponadto zakładając spółdzielnię członkowie nie muszą dysponować żadnym określonym przez prawo minimalnym kapitałem założycielskim, jak w spółkach kapitałowych. 3. REJESTRACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Od 1 lipca 2011 r. funkcjonuje Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Jest to spis przedsiębiorców, będących osobami fizycznymi, działających na terenie RP. Spis prowadzony jest od 1 lipca 2011 r. w systemie teleinformatycznym przez ministra właściwego do spraw gospodarki. Od dnia 1 stycznia 2012 r. wszystkie osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na terenie RP powinny być już zarejestrowane w CEIDG. Na stronie można uzyskać informacje o prowadzonej działalności i drukować stosowne zaświadczenia. Zadaniem CEIDG jest: q ewidencjonowanie przedsiębiorców będących osobami fizycznymi; q udostępnianie informacji o przedsiębiorcach i innych podmiotach w zakresie wskazanym w ustawie; q umożliwienie wglądu do danych bezpłatnie udostępnianych przez Centralną Informację Krajowego Rejestru Sądowego; q umożliwienie ustalenia terminu i zakresu zmian wpisów w CEIDG oraz wprowadzającego je organu. Chcąc założyć własną działalność gospodarczą przyszły przedsiębiorca powinien udać się do urzędu gminy bądź urzędu miasta odpowiedniego do miejsca zamieszkania i tam, zgodnie z zasadą jednego okienka, złożyć odpowiedni wniosek dokonując rejestracji. Na podstawie złożonego wniosku automatycznie dokonany zostanie: q wpis do rejestru REGON, q zgłoszenie do urzędu skarbowego, q zgłoszenie płatnika składek do ZUS lub do KRUS (w przypadku rolnika). WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r. 7

8 Oficjalnie jako przedsiębiorca można zacząć funkcjonować od dnia, który został wskazany we wniosku jako dzień rozpoczęcia działalności. Pomimo zasady jednego okienka, należy jednak dodatkowo udać się do urzędu skarbowego, jeżeli przedsiębiorca będzie chciał korzystać z podatku liniowego oraz jeżeli będzie podatnikiem podatku VAT. Ponadto w ZUSie trzeba zgłosić siebie, jako osobę podlegającą ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu. Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się na zatrudnianie pracowników jest zobowiązany powiadomić o tym Państwową Inspekcję Pracy składając odpowiedni druk zgłoszenia. Etapy zakładania działalności gospodarczej Etap 1 - urząd gminy bądź urząd miasta Od sierpnia 2011 r. osoba fizyczna rozpoczynająca działalność gospodarczą dokonuje aktu rejestracji poprzez poprawne wypełnienie jednego druku CEIDG-1 i złożenie go do właściwego ze względu na miejsce prowadzonej w przyszłości działalności urzędu miasta lub urzędu gminy. Wniosek CEIDG-1 jest jednocześnie: q wnioskiem o wpis do ewidencji działalności gospodarczej, q wnioskiem o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON - Urząd Statystyczny), q zgłoszeniem identyfikacyjnym albo aktualizacyjnym, o którym mowa w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (NIP - Urząd Skarbowy), q zgłoszeniem płatnika składek albo jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych albo zgłoszeniem oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego (ZUS lub KRUS). We wniosku przedsiębiorca podaje następujące dane: q oznaczenie przedsiębiorcy, q numer PESEL, q numer NIP, q oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu przedsiębiorcy, a jeżeli stale wykonuje działalność poza miejscem zamieszkania - również wskazanie tego miejsca i adresu zakładu głównego, oddziału lub innego miejsca, q określenie przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej zgodnie z PKD, q wskazanie daty rozpoczęcia działalności gospodarczej, q numer telefonu kontaktowego i adres poczty elektronicznej, o ile przedsiębiorca posiada. Po złożeniu wniosku organ ewidencyjny niezwłocznie dokonuje wpisu do ewidencji działalności gospodarczej i z urzędu doręcza przedsiębiorcy zaświadczenie, następnie wniosek wraz z kopią zaświadczenia o wpisie nie później niż w ciągu 3 dni od dnia dokonania wpisu przesyła do: q wskazanego przez przedsiębiorcę Naczelnika Urzędu Skarbowego, q właściwego Urzędu Statystycznego, q terenowej jednostki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych albo Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. 8 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r.

9 Do rejestracji niezbędne jest określenie przedmiotu działalności gospodarczej wg PKD (Polskiej Klasyfikacji Działalności). Wszystkie zmiany dotyczące zmiany stanu faktycznego i prawnego (wszystkie dane, które zostały podane przy wpisie) należy zgłosić w Urzędzie Miasta lub Gminy w ciągu 14 dni od ich zaistnienia. Należy pamiętać, że wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej jest wyłącznie zgłoszeniem identyfikacyjnym dla celów podatkowych oraz zgłoszeniem płatnika składek ZUS. W niektórych przypadkach przedsiębiorca będzie więc musiał pojawić się w urzędzie skarbowym lub ZUS-ie w celu dokonania dodatkowych czynności lub zgłoszeń. Potrzebne dokumenty - dowód osobisty. Etap 2 - Urząd Statystyczny Osoby fizyczne rejestrujące działalność gospodarczą w tzw. jednym okienku otrzymują REGON na podstawie złożonego wniosku CEIDG-1. Pozostali przedsiębiorcy muszą w ciągu 14 dni od dnia wpisu firmy do ewidencji udać się do właściwego ze względu na siedzibę wojewódzkiego oddziału Urzędu Statystycznego i dokonać zgłoszenia na druku RG-1 (wniosek o wydanie numeru REGON). REGON to numer, który nadawany jest firmie, a nie przedsiębiorcy, to oznacza, że spółka posiada tylko jeden taki numer. We wniosku RG-1 należy wpisać: q nazwę firmy, q dane teleadresowe, q formę prawno-organizacyjną (np.: sp. sc., sp. jawna, sp. komandytowa, sp. z o.o., SA), q stan aktywności prawnej i ekonomicznej, q rodzaj przeważającej działalności wg PKD (Polska Klasyfikacja Działalności). W wyniku wpisu do rejestru podmiot otrzymuje zaświadczenie o nadanym numerze identyfikacyjnym REGON i ma obowiązek posługiwania się tym zaświadczeniem. Ponadto podmioty zobowiązane są do podawania numeru identyfikacyjnego REGON w pieczęciach firmowych i drukach urzędowych. Potrzebne dokumenty: dowód osobisty, kserokopia wpisu do ewidencji i oryginał do wglądu. Etap 3 - Urząd Skarbowy Mimo złożenia formularza rejestrującego działalność gospodarczą, trzeba udać się z wizytą do Urzędu Skarbowego, aby złożyć oświadczenie o wyborze formy opodatkowania. Jest ono składane na wewnętrznych drukach dostępnych w urzędzie skarbowym lub napisane na kartce w formie oświadczenia. Konieczne będzie także okazanie dokumentu potwierdzającego miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Może to być akt własności, umowa użyczenia, umowa najmu czy dzierżawy. Jeżeli osoba prywatna posiada NIP, nie musi występować o nowy. NIP osoby prywatnej, w momencie prowadzenia działalności staje się numerem firmy. Kolejną ważną sprawą jest określenie, czy od razu będziemy podatnikiem VAT czynnym. Osoby rozpoczynające działalność gospodarczą z definicji są zwolnione z rozliczania tego podatku. Zwolnienie kończy się, gdy obrót (sprzedaż) przekroczy w roku podatkowym ustalony próg (obecnie 150 tys. zł rocznie), a jeżeli rozpoczynamy działalność w trakcie roku to próg ten jest wyliczany w odpowiedniej proporcji do czasu prowadzenia działalności. WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r. 9

10 Ze zwolnienia można zrezygnować i od razu stać się płatnikiem podatku VAT. W tym celu najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia sprzedaży towarów lub świadczenia usług objętych VAT w urzędzie skarbowym właściwym w sprawach VAT składamy druk zgłoszeniowy VAT-R. Również przed wizytą w urzędzie skarbowym musimy podjąć decyzję, czy prowadzimy sami księgowość, czy zlecimy to jakiejś firmie. Prowadzenie księgowości samemu nie jest trudne, ale wymaga pewnej wiedzy na ten temat. Nieznajomość przepisów nie zwalnia nas od odpowiedzialności, (nawet jeżeli zawini biuro rachunkowe) ponieważ dokumenty zatwierdzamy własnym podpisem. Etap 4 - ZUS Wprowadzenie zasady jednego okienka nie zwalnia przedsiębiorcy z wizyty we właściwym dla niego oddziale Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Przedsiębiorca w ZUSie posiada podwójną osobowość: jako płatnik (osoba wpłacająca składki za swoich pracowników i za siebie) oraz jako ubezpieczony. Należy wypełnić druk ZUA, jeśli wykonywana działalność jest jedynym źródłem dochodów przedsiębiorcy. Z kolei druku ZZA używa się w sytuacji, gdy przedsiębiorca jest jednocześnie zatrudniony na umowę o pracę w firmie, w której zarabia powyżej minimalnej pensji krajowej. W przypadku ZUS musimy co miesiąc opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe (opcjonalnie), wypadkowe oraz zdrowotne. Od 24 sierpnia 2005 r. początkujący przedsiębiorcy mają prawo skorzystania z możliwości odprowadzania niższych składek na ubezpieczenie społeczne. Okres preferencji wynosi 24 miesiące. Ze zniżki nie skorzystają osoby, które prowadząc firmę wykonywałyby działalność dla byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku założenia firmy lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. Potrzebne dokumenty: to przede wszystkim numery i pełne dane firmy, właściciela, osób współpracujących, pracowników: q REGON firmy, q numer wpisu do ewidencji i nazwę organu prowadzącego rejestr, q numer rachunku bankowego firmy, q dane personalne, q numery NIP (wszystkich osób), q rodzaj dokumentów tożsamości z numerem i serią. Czynności związane w rejestracją w ZUS należy przeprowadzić w ciągu 7 dni od momentu rejestracji działalności gospodarczej. Etap 5 - Państwowa Inspekcja Pracy oraz Sanepid Przedsiębiorca, który zatrudni pracownika lub pracowników, musi w ciągu 30 dni od daty zatrudnienia powiadomić na piśmie właściwego inspektora Państwowej Inspekcji Pracy i właściwego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz liczbie pracowników. Powinien także złożyć pisemną informację o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących danej dziedziny 10 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r.

11 działalności. W tym wypadku podmiot będzie zobowiązany również do powiadomienia Sanepidu o rozpoczęciu działalności gospodarczej. Ma na to 14 dni. Zgłoszenie do sanepidu obejmuje: q złożenie wniosku, q przedstawienie inwentaryzacji wraz z opisem technologicznym, q przedstawienie planów architektonicznych pomieszczenia, q udostępnienie do wglądu danych dotyczących pomieszczenia: powierzchnia, wysokość, liczba okien, dostęp do wody itp. Czynności te nie podlegają opłacie. 4. ZWOLNIENIE Z PODATKU Zgodnie z Ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych rolnicy wynajmujący pokoje na cele turystyczne podlegają zwolnieniu. Zwolnieniu temu podlegają tylko rolnicy spełniający łącznie pięć warunków: q wynajmują pokoje gościnne w budynkach mieszkalnych, q w gospodarstwie rolnym, q gospodarstwo położone jest na terenie wiejskim, q liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5, q wynajmują pokoje osobom przebywającym na wypoczynku. Zwolnienie przysługuje każdemu, kto spełnia powyższe warunki nawet wtedy, jeśli osiąga dodatkowe dochody z innych działalności. Inne dochody nie łączą się z dochodami zwolnionymi z opodatkowania oraz nie wpływają na wysokość rent, emerytur oraz innych podatków. Rolnicy nie spełniający tych kryteriów oraz osoby nie będące rolnikami mają prawo wynajmować pokoje lub miejsca na ustawienie namiotów oraz świadczyć inne usługi turystyczne w oparciu o grunty i budynki niezwiązane z gospodarstwem rolnym, ale stają się przedsiębiorcami i powinni dopełnić obowiązku zgłoszenia działalności do ewidencji gospodarczej. 5. FORMY OPODATKOWANIA Wybór formy opodatkowania to jedna z ważniejszych decyzji, jaką musi podjąć osoba zakładająca działalność; należy tę kwestię dokładnie rozważyć (można poprosić o pomoc doradcę finansowego) zwracając uwagę na plusy i minusy poszczególnych form opodatkowania. Niewłaściwa decyzja w zakresie formy opodatkowania może wiązać się z niepotrzebnymi wydatkami fiskalnymi lub też nadmiernym zakresem prowadzonych ewidencji księgowych. Generalnie do wyboru są trzy formy opodatkowania: q karta podatkowa, q ryczałt do przychodów ewidencjonowanych, q zasady ogólne. WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r. 11

12 Wybierając kartę podatkową płaci się stałą miesięczną kwotę podatku i jest się zwolnionym z obowiązku prowadzenia ewidencji - jest to niewątpliwie zaleta tej formy. Wadą natomiast, jest konieczność zapłaty podatku nawet jeżeli nie osiągnęło się przychodów. Przepisy ściśle określają rodzaje działalności, które mogą korzystać z tej formy. Aby rozliczać się w formie karty podatkowej trzeba spełnić poniższe warunki: q Prowadząc działalność nie można korzystać z usług innych firm (z wyjątkiem usług specjalistycznych), a także zatrudniać innych osób na umowę zlecenia lub umowę o dzieło do wykonywania prac związanych z prowadzoną działalnością. Można natomiast zatrudniać osoby na umowę o pracę - trzeba tylko pamiętać o limitach zatrudnienia przy poszczególnych rodzajach działalności; q Współmałżonek nie może prowadzić działalności gospodarczej w tym samym zakresie, co podatnik. Dozwolone jest natomiast, aby współmałżonek pracował razem z podatnikiem. Wysokość podatku zależy od: q rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, q liczby zatrudnionych pracowników, q liczby mieszkańców miejscowości, na terenie prowadzenia działalności. Wysokość podatku nie zależy od wysokości uzyskanego przychodu (dochodu) z działalności. Kolejna forma opodatkowania to ryczałt od przychodów ewidencjonowanych - jest to najprościej mówiąc procent od uzyskiwanego przychodu, przykładowo: q 3% - od przychodów m.in. z działalności usługowej w zakresie handlu oraz z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%; q 5,5% - od przychodów m.in. z działalności wytwórczej i budowlanej; q 8,5% - od przychodów m.in. z działalności usługowej, w tym od przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%; q 17% - od przychodów ze świadczenia niektórych usług niematerialnych, m.in. wynajmu samochodów osobowych, hoteli, pośrednictwa w handlu hurtowym; q 20% - od przychodów osiąganych z działalności w zakresie określonych wolnych zawodów; wolny zawód to działalność gospodarcza wykonywana osobiście przez lekarzy, lekarzy stomatolo- 12 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r.

13 gów, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, felczerów, położne, pielęgniarki, tłumaczy oraz nauczycieli w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny, jeśli działalność ta nie jest prowadzona na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej albo na rzecz osób fizycznych dla potrzeb prowadzonej przez nich pozarolniczej działalności gospodarczych; za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa się wykonywanie działalności bez zatrudnienia innych osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu. Zaletą tej formy jest prosta ewidencja i łatwy sposób obliczenia podatku. Wadą natomiast jest brak możliwości odliczania kosztów od przychodów. Osoby rozliczające się na zasadach ryczałtu nie mogą rozliczać się wspólnie z małżonkiem w zeznaniu rocznym oraz skorzystać z wielu ulg. Następną formą opodatkowania są zasady ogólne czyli tzw. Książka Przychodów i Rozchodów. Przy zasadach ogólnych można korzystać z dwóch możliwości: q albo podatek progresywny ze skalą 18% i 32%, q albo podatek liniowy 19% od całości dochodów. W jednym i drugim przypadku podatek naliczamy od dochodu, czyli: PRZYCHÓD - KOSZTY = DOCHÓD Wybierając podatek progresywny podatnicy mogą rozliczać się w zeznaniu rocznym wspólne z małżonkiem, natomiast w podatku liniowym każdy rozlicza się oddzielnie i nie przysługują żadne ulgi. ZUS a KRUS W przypadku podejmowania pozarolniczej działalności gospodarczej przez rolnika kwestia ubezpieczenia społecznego pozostaje w zasadzie w sferze decyzji samego rolnika. Artykuł 5a ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1998, Nr 7, poz. 25, z późn. zm.) stanowi, że rolnik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy tej ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki: q złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej, q jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym produkcji rolnej, q nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym, q nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, q kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty 3258 zł za 2016 r. Jeżeli rolnik nie spełnia któregokolwiek z tych warunków podlega ubezpieczeniu od działalności gospodarczej na normalnych zasadach, czyli będzie włączony do systemu ZUS. WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r. 13

14 Kasa fiskalna Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT każdy podatnik, prowadzący sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych musi ewidencjonować obrót i kwotę podatku z tej sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej. Minister Finansów zgodnie z Rozporządzeniem z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących wprowadził zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania na kasie fiskalnej podatników: q u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, którzy nie przekroczyli w poprzednim roku podatkowym kwoty zł; q rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli obrót z tego tytułu nie przekroczył, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty zł. 6. POZOSTAŁE OPŁATY I PODATKI Podatek od nieruchomości Na podstawie Ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych każdy posiadacz gruntów, budynków i budowli ma obowiązek odprowadzać do gminy podatek od nieruchomości. W świetle obowiązującego prawa wynajem pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych znajdujących się na obszarach wiejskich nie przekraczających 5 pokoi jest zwolniony z tego podatku. Osoby wynajmujące ponad 5 pokoi lub wynajmujące pokoje poza budynkiem mieszkalnym oraz poza terenami wiejskimi są zobowiązani do przekwalifikowania na działalność gospodarczą, co związane jest z podwyższeniem stawki podatkowej. Opłata miejscowa Regulowana jest również na podstawie Ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Rada gminy może wprowadzić opłatę miejscową pobieraną od osób fizycznych przebywających dłużej niż dobę w celach turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych w miejscowościach posiadających korzystne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe oraz warunki umożliwiające pobyt osób w tych celach. Maksymalne kwoty opłat miejscowych: q w miejscowościach posiadających korzystne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe oraz warunki umożliwiające pobyt osób w tych celach nie może przekroczyć 2,18 zł dziennie, q w miejscowościach znajdujących się na obszarach wiejskich, którym nadano status obszaru ochrony uzdrowiskowej na zasadach określonych w Ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych nie może przekroczyć 2,10 zł dziennie, q opłata uzdrowiskowa nie może przekroczyć 4,27 zł dziennie. Przepisy meldunkowe Zgodnie z Ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych kwaterodawca nie musi prowadzić książki meldunkowej, chyba że pobyt gości przekracza 14 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r.

15 3 miesiące. W związku z tym kategoria miejsce zameldowania została zmieniona na miejsce zamieszkania. Jednakże zgodnie z Ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych przedsiębiorca świadczący usługi hotelarskie mogę, w celu zapewnienia porządku oraz bezpieczeństwa klientów i ich mienia, wydawać regulaminy porządkowe wiążące wszystkie osoby przebywające na terenie obiektu. Abonament radiowo-telewizyjny Zgodnie z Ustawą z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych osoby fizyczne w tym samym gospodarstwie domowych lub samochodzie stanowiącym ich własność uiszczają tylko jedną opłatę abonamentową niezależnie od liczby używanych odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych. Stawki opłat abonamentowych każdego roku są rewaloryzowane. 7. WYPOSAŻENIE OBIEKTU Budynek, w którym prowadzona jest działalność agroturystyczna może być budynkiem mieszkalnym. Przepisy nie przewidują specjalnych wymagań technicznych, odbiegających od tych przewidzianych dla budynków mieszkalnych z wyjątkiem wymagań przewidzianych w zakresie wyposażenia wynajmowanych pokoi, które reguluje Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych. Ustawa ta określa warunki świadczenia usług agroturystycznych na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. Przepis przewiduje, że usługi mogą być świadczone w obiektach hotelarskich oraz innych obiektach spełniających wymagania sanitarne, przeciwpożarowe oraz związane z wyposażeniem. Dostosowanie obiektu dla osób niepełnosprawnych Wymagania te dzielą się na dwie grupy: podstawowe i dodatkowe. Wymagania podstawowe zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie dotyczą obiektów zamieszkania zbiorowego. Dojścia i dojazdy Do wejść do budynku mieszkalnego wielorodzinnego, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej powinny być doprowadzone od dojść i dojazdów utwardzone dojścia o szerokości minimalnej 1,5 m, przy czym co najmniej jedno dojście powinno zapewniać osobom niepełnosprawnym dostęp do całego budynku. Miejsca postojowe dla samochodów osobowych: q miejsca postojowe dla samochodów, z których korzystają wyłącznie osoby niepełnosprawne mogą być usytuowane w odległości nie mniejszej niż 5 m od okien budynku mieszkalnego wielorodzinnego i zamieszkania zbiorowego oraz zbliżone bez żadnych ograniczeń do innych budynków. Miejsca te wymagają odpowiedniego oznakowania, q stanowiska postojowe dla samochodów osobowych użytkowanych przez osoby niepełnosprawne powinny mieć szerokość co najmniej 3,6 m i długość 5 m w przypadku usytuowania wzdłuż jezdni długość co najmniej 6 m i szerokość co najmniej 3,6 m. WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r. 15

16 Tab. 1 Minimalne wymagania dla obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie zgodnie z Załącznikiem nr 7 do Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie L.p. 1 Dla wynajmowania miejsc na ustawienie namiotów i przyczep samochodowych Teren obozowiska wyrównany, suchy, ukształtowany w sposób zapewniający odprowadzenie wód opadowych i uprzątnięty z przedmiotów mogących zagrażać bezpieczeństwu 2 Punkt poboru wody do picia 1) i potrzeb gospodarczych 3 Miejsce wylewania nieczystości płynnych odpowiednio zabezpieczone i oznakowane 4 Pojemnik na śmieci i odpady stałe, regularnie opróżniany 5 Ustęp utrzymywany w czystości Dla wynajmowania miejsc w namiotach, przyczepach mieszkalnych, domkach turystycznych i obiektach prowizorycznych 6 Stanowiska dla namiotów i przyczep mieszkalnych oraz dojścia do stanowisk utwardzone 7 Oświetlenie dojść do stanowisk i obiektów higieniczno-sanitarnych 8 Półka lub stelaż na rzeczy osobiste Oddzielne łóżka lub łóżka polowe dla każdego korzystającego z namiotu, w odległości nie mniejszej 9 niż 30 cm pomiędzy łóżkami Dla wynajmowania miejsc i świadczenia usług w budynkach stałych 10 Ogrzewanie - w całym obiekcie w miesiącach X-IV, temperatura minimum 18 O C 11 Instalacja sanitarna: zimna woda przez całą dobę i dostęp do ciepłej wody 2) 12 Maksymalna liczba osób przypadających na jeden w.h.s Wyposażenie podstawowe w.h.s.: q natrysk lub wanna q umywalka z blatem lub półką i wieszakiem na ręczniki q WC q lustro z górnym lub bocznym oświetleniem q uniwersalne gniazdko elektryczne z osłoną q pojemnik na śmieci (niepalny lub trudno zapalny) q dozownik do płynnego mydła i ręczniki papierowe Dla wynajmowania miejsc noclegowych w pomieszczeniach wspólnych (salach) 14 Powierzchnia sal nie mniejsza niż 2,5 m 2 - na jedną osobę (przy łóżkach piętrowych 1,5 m 2 ) 15 Wyposażenie sal sypialnianych q łóżka jednoosobowe o wymiarach minimum 80 x 190 cm q oddzielne zamykane szafki dla każdej osoby q stół q krzesła lub taborety (1 na osobę) lub ławy q wieszaki na odzież wierzchnią q lustro q oświetlenie ogólne 16 Dostęp do w.h.s. jak w lp. 12 i WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r.

17 Tab. 1 Minimalne wymagania... C.D Dla wynajmowania samodzielnych pokoi Powierzchnia mieszkalna w m 2 q pokój 1 - i 2-osobowy - 6 m 2 q pokój większy niż 2-osobowy - dodatkowo 2 m 2 na każdą osobę 3) Zestaw wyposażenia meblowego: q łóżka jednoosobowe o wymiarach minimum 80 x 190 cm lub łóżka dwuosobowe o wymiarach minimum 120 x 190 cm q nocny stolik lub półka przy każdym łóżku q stół lub stolik q krzesło lub taboret (1 na osobę, lecz nie mniej niż 2 na pokój) lub ława q wieszak na odzież oraz półka lub stelaż na rzeczy osobiste Pościel dla jednej osoby: q kołdra lub dwa koce q poduszka q poszwa q poszewka na poduszę q prześcieradło 20 Oświetlenie - minimum jeden punkt świetlny o mocy 60 W 21 Zasłony okienne zaciemniające 22 Dostęp do w.h.s. jak w lp. 12 i Kosz na śmieci niepalny lub trudno zapalny Objaśnienia odnośników i skrótów: 1) Dopuszcza się miejsca biwakowania przy szlakach wodnych bez punktu poboru wody do picia 2) Minimum dwie godziny rano i dwie godziny wieczorem o ustalonych porach 3) W pomieszczeniach o wysokości co najmniej 2,5 m dopuszcza się łóżka piętrowe - powierzchnia pokoju może zostać zmniejszona o 20% w.h.s. - węzeł higieniczno-sanitarny Ogrodzenia: Bramy i furtki w ogrodzeniu nie mogę otwierać się na zewnątrz działki i nie mieć progów utrudniających wjazd osób niepełnosprawnych oraz na wózkach inwalidzkich. Budynki i pomieszczenia: q w budynkach należy zapewnić dostęp do nich i dojazd na wszystkie kondygnacje użytkowe osobom niepełnosprawnym. Co najmniej jeden z dźwigów służących komunikacji ogólnej w budynkach z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, powinien być przystosowany do przewozu osób niepełnosprawnych. W budynkach niewyposażonych w dźwig należy zapewnić możliwość wykonania pochylni lub zainstalowania odpowiednich urządzeń technicznych do pomieszczeń położonych na parterze; q położenie drzwi wejściowych do budynku oraz kształt i wymiar pomieszczeń wejściowych powinny umożliwiać osobom niepełnosprawnym dogodne warunki ruchu; w wejściach mogą być zastosowane drzwi obrotowe lub wahadłowe, pod warunkiem usytuowania przy nich drzwi roz- WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r. 17

18 wieranych lub rozsuwanych, przystosowanych do ruchu osób niepełnosprawnych; q pochylnie przeznaczone dla osób niepełnosprawnych powinny mieć szerokość płaszczyzny ruchu 1,2 m, krawężniki o wysokości co najmniej 0,07 m i obustronne poręcze, przy czym odstęp między nimi powinien mieścić się w granicach od 1 m do 1,1 m; przestrzeń manewrowa na spoczniku związanym z pochylnią przed wejściem do budynku powinna umożliwiać manewrowanie wózkiem inwalidzkim i otwieranie drzwi oraz mieć wymiary co najmniej 1,5x1,5 m. Pomieszczenia higieniczno-sanitarne: q kabina natryskowa zamknięta, przystosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych, które musze korzystać z wózków inwalidzkich w trakcie kąpieli, powinna mieć powierzchnię nie mniejszą niż 2,5 m 2 i szerokość co najmniej 1,5 m oraz być wyposażona w wentylację mechaniczną wywiewną; q w budynku, na kondygnacjach dostępnych dla osób niepełnosprawnych, co najmniej jedno z ogólnodostępnych pomieszczeń higieniczno-sanitarnych powinno być przystosowane dla tych osób przez zapewnienie przestrzeni manewrowej o wymiarach co najmniej 1,5x1,5 m, stosowanie w tych pomieszczeniach i na trasie dojazdu do nich drzwi bez progów, zainstalowania odpowiednio przystosowanej, co najmniej jednej miski ustępowej, umywalki i natrysku oraz zainstalowanie uchwytów ułatwiających korzystanie z urządzeń higieniczno-sanitarnych. Wymagania dodatkowe zgodnie z Załącznikiem nr 8 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie obowiązują: Obiekty hotelarskie: q w obiektach powyżej 50 jednostek mieszkalnych, co najmniej jedna powinna być dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych; q ogólnodostępne elementy wyposażenia obiektu, takie jak urządzenia komunikacji wewnętrznej, przyciski i wyłączniki, powinny być umieszczane na wysokości cm, umożliwiające swobodne korzystanie osobom poruszającym się na wózku; q co najmniej jeden telefon ogólnodostępny przystosowany do korzystania przez osoby niepełnosprawne, umieszczony na wysokości cm, umożliwiający swobodne korzystanie osobom poruszającym się na wózku; q co najmniej jedno stanowisko recepcyjne powinno dysponować ladą o wysokości nieprzekraczającej 90 cm, z odjazdem o wysokości min. 67 cm, lub powinno być wydzielone osobne stanowisko obsługi osób poruszających się na wózkach; q w salach gastronomicznych i wielofunkcyjnych należy przystosować miejsca umożliwiające korzystanie z usług osobom na wózkach; q przyciski sterujące windami powinny być opisane w sposób czytelny dla niewidzących, a windy wyposażone w sygnalizację dźwiękową; q jednostki mieszkalne powinny zostać wyposażone w poręcze i uchwyty ułatwiające korzystanie z urządzeń higieniczno-sanitarnych; q wyłączniki światła, sygnalizacja przywoławcza, telefon i sterowanie telewizorem powinny być dostępne z łóżka. 18 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r.

19 Kempingi: q należy zapewnić co najmniej 2 stanowiska obozowania dla osób niepełnosprawnych położone w najbliższej odległości od urządzeń ogólnodostępnych; q parkingi przy recepcji powinny posiadać stanowisko postojowe dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych; q stanowiska obozowania dla osób niepełnosprawnych powinny dysponować dojazdem do samochodów; q ciągi komunikacyjne powinny zostać utwardzone, posiadać szerokość co najmniej 180 cm i umożliwiać dostęp ze stanowisk dla osób niepełnosprawnych do wszystkich urządzeń ogólnodostępnych; q co najmniej jeden ustęp powinien być dostępny dla osoby na wózku. Powyższe wymagania nie obowiązują: q schronisk górskich pozbawionych dojazdu drogą publiczną; q schronisk młodzieżowych i domów wycieczkowych posiadających mniej niż 150 miejsc noclegowych. Wymagania sanitarne i przeciwpożarowe Spełnienie wymogów sanitarnych i przeciwpożarowych dokumentowane jest przez Powiatowego Inspektora Sanitarnego oraz komendę powiatowej Państwowej Straży Pożarnej. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie wymagań technicznych i usytuowania budynków każdy obiekt stały powinien: q być zaopatrzony w wodę użytkową zimną i ciepłą, q być podłączony do kanalizacji ogólnospławnej lub zbiornika bezodpływowego, q posiadać wydzielone i odpowiednia urządzone miejsce do gromadzenia odpadów stałych. Wymagania budowlane Spełnienie wymagań budowlanych dokumentuje się decyzją o pozwolenie na budowę oraz zawiadomieniem właściwego organu o przystąpienie, pozwolenie lub zmianę sposobu użytkowania obiektu. W przypadku budynków wzniesionych przed dniem 1 kwietnia 1995 r., które utraciły wymienione dokumenty wymagana jest opinia rzeczoznawcy budowlanego stwierdzającego bezpieczeństwo użytkowania obiektu. Budynki powinny spełniać wymagania wynikające z Ustawy Prawa budowlanego z dnia 7 lipca 1994 r. WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r. 19

20 8. ŻYWIENIE GOŚCI Z zakwaterowaniem nierozerwalnie łączy się kwestia wyżywienia gości. Gospodarstwo decydujące się na tę usługę powinno zgłosić się do Państwowej Inspekcji Sanitarnej minimum 30 dni przed planowanym rozpoczęciem działalności. Najważniejszymi elementami podlegającymi kontroli są: q stan techniczno-sanitarny obiektu, pomieszczeń produkcyjnych, zaplecza sanitarnego, urządzeń oraz wyposażenia, q warunki mycia i dezynfekcji naczyń stołowych oraz sprzętu kuchennego, q zabezpieczenie przed szkodnikami i zwierzętami domowymi, q zaopatrzenie w wodę (w przypadku stosowania wody z własnej studni należy posiadać orzeczenie PPIS o przydatności wody do spożycia), q dokumentacja zdrowotna osób przygotowujących posiłki, q prowadzenie dokumentacji GHP i GPM, q warunki mycia i dezynfekcji sprzętu kuchennego oraz naczyń stołowych. Żywienie turystów określone jest Ustawą z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. W świetle prawa produkujący lub wprowadzający żywność do obrotu ponosi pełną odpowiedzialność za bezpieczeństwo zdrowotne żywności oraz za szkody i uszczerbki na zdrowiu gościa spowodowane niewłaściwą jakością żywności. Wyposażenie bazy gastronomicznej w obiekcie agroturystycznym obejmuje wyposażenie kuchni, jadalni i aneksu kuchennego. Kuchnia powinna być wyposażona w dwukomorowy zlewozmywak z bieżącą wodą ciepłą i zimną, urządzenie chłodnicze do przechowywania środków spożywczych i łatwo psujących się z zachowaniem segregacji, szafki kuchennej do przechowywania naczyń, sprzętu, środków spożywczych, odpowiednia ilość sprzętu kuchennego, zmywarka do naczyń z funkcją wyparzania w min. 85 O C, pojemniki na odpady. W zależności od formy żywienia, liczby i rodzaju wydawanych posiłków a także powierzchni pomieszczeń i możliwości finansowych wyróżnia się trzy formy żywienia: q wyżywienie pełnie - zapewnienie całodobowego wyżywienia gości, q wyżywienie częściowe - udostępnienie własnego zaplecza kuchennego oraz własnych zasobów rolnych do przygotowania dań, q brak wyżywienia - żywienie we własnym za kresie na bazie produktów zakupionych poza gospodarstwem agroturystycznym. 9. BAZA NOCLEGOWA I KATEGORYZACJA Turyści odwiedzający wiejskie kwatery preferują tradycyjne zagrody, typowy dla okolicy styl urządzenia wnętrz oraz prostotę, przy równoczesnym wysokim standardzie szczególnie w zakresie higieny i urządzeń sanitarnych. Od 1996 roku funkcjonuje Kategoryzacja Wiejskiej Bazy Noclegowej (WBN) prowadzona przez Polską Federację Turystyki Wiejskiej Gospodarstwa Gościnne (PFTW GG ). Została powołana jako organizacja reprezentująca lokalne i regionalne stowarzyszenia agroturystyczne. Kategoryzacja polega na nadaniu poszczególnym obiektom noclegowym określonej kategorii, któ- 20 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r.

21 ra świadczy o jakości oferowanych usług. Dzięki kategoryzacji turysta zyskuje przejrzystość ofert oraz możliwość wyboru produktów wiarygodnych jakościowo. Obiekty klasyfikuje się w dwóch kategoriach: Wypoczynek u rolnika (warunkiem jest spełnienie dodatkowych kryteriów specyficznych dla gospodarstwa rolnego) i Wypoczynek na wsi. Zasady zgłaszania obiektu do kategoryzacji Zgodnie z Ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych, określone w załączniku nr 7 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 roku w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie usługodawca przygotowując obiekt do kategoryzacji powinien spełniać minimalne wymagania co do świadczonych usług hotelarskich oraz wyposażenia obiektów. Należy zapoznać się również z wymaganiami Wiejskiej Bazy Noclegowej Polskiej Federacji Turystyki Wiejskiej Gospodarstwa Gościnne dostępnymi na stronie Kolejność zgłaszania obiektu do kategoryzacji: q złożenie wniosku do biura Federacji, q uiszczenie opłaty przez kwaterodawcę, q rozpoczęcie procedury kategoryzacyjnej, q zlecenie wykonania kategoryzacji licencjowanemu inspektorowi w terminie 10 dni oraz ustalenie terminu z właścicielami obiektu, q podpisanie umowy wstępnej określającej zasady używania logo Federacji i warunków posługiwania się tablicą rekomendacyjną, q przeprowadzenie kategoryzacji w obecności właściciela, q propozycja kategoryzacji oraz przyznanie jej na 4 lata, q usunięcie tablicy rekomendacyjnej po zakończeniu okres ważności kategoryzacji. Korzyści wynikające z kategoryzacji q zwiększona liczba przyjeżdżających turystów, q możliwość uzyskania unijnego wsparcia na rozwój działalności agroturystycznej, q możliwość zwiększenia działań promocyjnych dzięki pomocy PFTW GG, q prawo do umieszczenia swojej oferty w wydawnictwach Federacji, na portalu internetowym oraz uczestnictwo w organizowanych targach agroturystycznych oraz giełdach, q prawo do posługiwania się zastrzeżonym znakiem PFTW GG oraz do informowania o posiadaniu przyznanej kategorii we wszelkich materiałach promocyjnych, q możliwość wyróżnienia się na portalu jako gospodarstwo skategoryzowane, q wizyta inspektora jest dla kwaterodawcy doskonałą formą szkolenia, gdyż dowiaduje się na jakie elementy musi zwrócić uwagę, aby sprostać oczekiwaniom gości, q turysta wie, czego może oczekiwać w obiekcie o danej kategorii, w przypadku wyższej kategorii, wyższa cena nie odstrasza klienta, gdyż ma on świadomość, że płaci za lepszą jakość. Kategorie Gospodarstwa agroturystyczne w ramach kategoryzacji kwalifikowane są do jednej z dwóch kategorii: Wypoczynek na wsi i Wypoczynek u rolnika. Kategoria przyznawana jest na okres 4 lat, WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r. 21

22 w ciągu których musza być zachowane wszystkie parametry danej kategorii. Kwatery zakwalifikowane do kategorii Wypoczynek u rolnika muszą spełniać kryteria specyficzne dla gospodarstwa wiejskiego: q tradycyjnie zagospodarowane siedlisko - dom, budynki gospodarskie, podwórze, ogród przydomowy, q otaczające kwaterę tereny wiejskie, q ilość miejsc w kwaterze - 30, q prowadzona produkcja rolna: roślinna i/lub hodowlana, ogrodnicza, sadownicza, rybacka, q zwierzęta stanowiące atrakcję turystyczną gospodarstwa (liczba gatunków) 3, q ogród warzywny, q posiłki domowe wytwarzane na bazie produktów wiejskich, q elementy dekoracyjne w obiekcie oraz poszczególnych pokojach związane z kultywowaniem rodzimych tradycji, kultury, etnografii, q rozwiązania ekologiczne w gospodarstwie. Wypoczynek na wsi różni się od Wypoczynku u rolnika przestrzenia otaczającą obiekty. U rolnika są to przestrzenie kilkuhektarowe, zazwyczaj oddalone od wsi, otoczone łąkami i polami. Wypoczynek na wsi opiera się na mniejszych przestrzeniach, jednak w obydwu formach turystyki goście mogą wypoczywać aktywnie. 10. MARKETING W DZIAŁALNOŚCI AGROTURYSTYCZNEJ W ostatnim czasie można zaobserwować wzrost zainteresowania ofertami agroturystycznymi. Często o ich powodzeniu decyduje umiejętne poruszanie się po rynku ofert turystycznych. Marketing jest zatem ogromną szansą na rozwój agroturystyki, która może stać się najbardziej opłacalną formą turystyki. Jego połączenie z ofertą wypoczynkową ma sprawić, by przyjeżdżający turyści byli zadowoleni i z przyjemnością wracali do gospodarstwa. Urozmaicenie ofert pozwala na przyciągnięcie większej ilości gości i zwiększenie przychodów finansowych. Podstawowymi elementami strategii marketingowej w agroturystyce są produkt, cena, dystrybucja oraz promocja - tzw. marketing mix. Stosując tę strategię należy podjąć decyzje związane ze zdefiniowaniem produktu, który zapewnia satysfakcję turyście, określeniem kanałów komunikacji i komunikowania się z klientem, wyborem najlepszej drogi przekazu produktu do konsumenta oraz ze sposobem informowania nabywców o produkcie i jego cenach. Kluczową rolę w prawidłowej konstrukcji marketing mix dla oferty agroturystycznej odgrywa cena produktu. W przypadku turystyki wiejskiej i agroturystyki najczęściej stosowana jest metoda kosztowo- -popytowa. Oznacza to, że działalność agroturystyczna podejmowana jest jako źródło uzupełniające budżetu gospodarstwa domowego. Głównymi czynnikami wpływającymi na cenę produktu to: wielkość transakcji, czas konsumpcji, grupa odbiorców, forma sprzedaży, jakość usługi. Niekiedy można oferować ceny promocyjne np. dla klientów, którzy rezerwują lub kupują usługę przed sezonem. 22 WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r.

23 Kanały dystrybucyjne są z reguły bezpośrednie i krótkie. Polegają na bezpośrednim kontakcie usługodawcy z konsumentem. Może się to odbywać w postaci folderu reklamowego, strony internetowej czy rekomendacji innych klientów. Zdecydowanie co raz większą rolę odgrywają oferty Internetowe za pomocą portali społecznościowych, for internetowych lub portali branżowych. Do podstawowych zadań programu promocyjnego w turystyce wiejskiej należy zaliczyć: przedstawienie korzyści wynikających z wypoczynku w gospodarstwie, wyróżnienie oferty na tle innych - konkurencyjnych, budowanie wizerunku firmy i dążenie do stworzenia marki oraz informowanie maksymalnie dużej ilości potencjalnych klientów o rozpoczęciu działalności. 11. PREMIE NA ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI POZAROLNICZEJ PROW W ramach PROW na lata będzie funkcjonowało działanie wspierające rolników, którzy chcą założyć działalność gospodarczą. Pomoc finansową przyznaje się rolnikowi, małżonkowi rolnika lub domownikowi rolnika, który: q ma ukończone 18 lat w dniu składania wniosku o przyznanie pomocy, q podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie z mocy ustawy, nieprzerwanie co najmniej od 24 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku o przyznanie pomocy, q nie jest wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub Krajowego Rejestru Sądowego albo ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego obowiązaną do prowadzenia odpowiedniego typu szkół i placówek publicznych od 24 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Gospodarstwo rolne - warunki: gospodarstwo rolne, w którym pracuje rolnik, małżonek rolnika lub domownik rolnika: q ma wielkość ekonomiczną, ustaloną na podstawie całkowitej rocznej standardowej produkcji gospodarstwa, nie większą niż euro, q jest położone w miejscowości znajdującej się na terenie gminy wiejskiej lub gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tysięcy mieszkańców, lub gminy miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tysięcy mieszkańców; w roku złożenia wniosku lub co najmniej w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy przyznano rolnikowi albo jego małżonkowi, albo współposiadaczowi gospodarstwa, jednolitą płatność obszarową, na podstawie przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, do użytków rolnych wchodzących w skład tego gospodarstwa. W przypadku, gdy gospodarstwo rolne jest położone na obszarze więcej niż jednej gminy, za gminę, na obszarze której jest położone gospodarstwo, uznaje się tę gminę, w której jest położona największa część gruntów rolnych wchodzących w skład tego gospodarstwa. WMODR z siedzibą w Olsztynie 2016 r. 23