M ow m lfl sm u sk ie a G ene«ieleszcze nleomczone.

Transkrypt

1 Rok 2. - Nr. 87. Cena pojedynczego numeru 1. m k Sobota-Niedziela, dnia kwietnia Wydanie katowickie PRZEDPŁATA: 18. mk. na miesiąc u agentów 18. mk. na miesiąc na poczcie (Wychodzi codziennie z wyjątkiem niedziel I Świąt) Nie damy ziemi, skąd nasz ród! Adres redakcji i administracji: Katowice, Fryderykowska 58. Adres naszej filji: Bytom, ulica Gliwicka (Hotel Lomnitz). REKLAM Y : 4.5 mk. za wiersz petytowy OGŁOSZENIA: WO mk. za wiersz petytowy. Telefon: Katowice 133. Bytom!? Pożyczka rządowa dla gmin. Taktyka sowietów. Rzym, (Pat.) Prasa wło ska omawia w dłuższych artykułach pierwsze posiedzenie konferencji ge nueńskiej, a zwłaszcza stanowisko de Warszawa, (AW.) Minister j um Skarbu zgodziło się wyznaczyć jeden m iljard marek na pożyczki dla gmin częściowo na nowe bruki, kanalizację i wodociągi, częściowo na budowę nowych domów. Wobec tego legacji rosyjskiej. ju ż w końcu bieżącego roku się rozpocząć mają, roboty budowlane. 3 Województwo Wileńskie. Warsz a w a, (AW.) Po przyłączeniu Wileńszczyzny i opracow aniu dla niej specjalnego statutu zostanie z tej części państwa utworzona oddzielna jednostka administracyjna, odpowiadająca Województwu W ileńskiemu. Obecne Województwo Nowogródzkie podzielone będzie między sąsiednie województwa t. j. Poleskie i Białoruskie a część prawdopodobnie dołączoną zostanie do obszaru w ileńskiego. Protest Gdańska. Gdańsk, (Pat.) Senat gdański wystosował do Rady Ambasadorów notę, protestującą przeciwko żądaniu Francji i Anglji zapłacenia przez Gdańsk kosztów okupacyjnych w wysokości 4 miljonów marek niemieckich. Senat gdański powołuje się przytem na konstytucję gdańska, u- znaną przez państwa sprzymierzone, która nie pozwala na wieksze ciężary dla Gdańska, aniżeli je on może ponosić. Dla bezpieczeństwa wojsk koal. B r u k a e 1a (Havas-Pat.) Minister narodowej obrony znajduje się obecnie w Paryżu w celu porozumienia się z marszałkiem Fochem nad zarządzeniami, które podjąć należy w interesie bezpieczeństwa wojsk koalicyjnych. Zarządzenia te mają nastąpić zamieniane w tem, skoro wiadomo będzie opinja generała Degoutte, głównodowodzącego wojskami aljanckie- mi w Nadrenji. Nota Komisji dla odszkodowań. Berlin, (Havas-Pat.) Niemiecka Komisja dla ciężarów wojennych w Paryżu otrzymała wczoraj notę Komisji reparacyjnej. Według doniesienia pewnej telegraficznej wiadomości z Paryża Komisja Reparacyjna potwierdza nadejście oświadczenia kanclerza Rzeszy z dnia 7. kwietnia i stwierdza z zadziwieniem i ubolewaniem, że rząd niemiecki stanowczo odrzuca główne warunki, cd których przy- "'* j-ia komisja uzależniła udzielenie mora- /jum dla Niemiec. To równa się zdaniem n*»ty wzbranianiu się przedłożenia propozycji odnoszącej się do spatrzenia sobie potrzebnych obcych dewiz dla zapłu-' cenią kosztów reparacyjnych. warte w nocie stanowisko kanclerza P/o-' szy mial -b f być w dalsz. utrzymane, wówczas wszelka dalsza dyskusja pomiędzy Komisją i rządem niemieckim jest niemożliwą. Lecz jeżeli rząd niemiecki po dobrym namyśle odstąpiłby od zamiaru odmawiania Komisji reparacyjnej prawa do nałożenia Niemcom decyzji, wówczas Komisja jest gotowa do zbadania każdego praktycznego pomysłu, przedłożonego przez rząd niemiecki celem rozstrzygnięcia trudności, w jakich się Niemcy znajdują. Nota Komisji Reparacyjnej podpisana jest, przez Duboisa, Genua. Prasa ta stwierdza, że delegacja rosyjska wykazała od pierwszego posiedzenia pragnienie dalszego trzymania się ulubionej taktyki bluffu. Przemówienie Cziczerina było pełne niedomówień i podstępu. Dyskusja Barthou z nim wyjaśniła wiele rzeczy. Inna gazeta pisze, że Cziczerin postanowił pomimo chwilo wej swej porażki na każde a posiedzeniu przy każdej sposobności poruszać sprawę rozbrojenia, ji Wiedeń, (Pat.) Neue Freie Presse donosi z Genui, że Cziczerin nie myśli porzucić sprawy rozbrojeń. Już na wczorajszem posiedzeniu Komisji finansowej delegat rosyjski Rakowski ponownie próbował poruszyć sprawę rozbrojeń, Paryż, (Pat.) Jeden z delegatów państw neutralnych na konferencję genueńska oświadczył przedstawicielowi Petit Parisien, że większość państw zastąpionych na konferencji, jest za odroczeniem uznania rządu sowjetów. Projekty niemieckie. Genua, (Pat.) Minister niemiecki Rathenau wręczył dzisiaj prezydentowi ministrów Factie memorjał, zawierający propozycje finansowe Niemiec. Pierwsza część mem orjału maluje położenie gospodarcze Niemiec. Druga część omawia stan finansowy w Niemczech, a w trzeciej części Niemcy żadają między-' narodowej pożyczki, mającej na ceiu także stabilizacje waluty niemieckiej. Genua, (Pat.) Na propozycję przedstawiciela Niemiec, Rathenaua utworzono przy Komisji finansowej komitet doradczy złożony z ekonomistów. W kołach konferencji pracom tego komitetu nadawana iest szczególna waga zwłaszcza w dziedzinie opracowywania projektów finansowych i ekonomicznych. Memorjał rosyjski. Genua, (Pat.) Na posiedzeniu podkomisji do spraw walutowych delegacja rosyjska złożyła memorjał zw ierający odpowiedź na propozycję rzeczoznawców londyńskich. Memorjał godzi się, zasadniczo na propozycje rzeczoznawców, zauważa jednak, że należy sięgnąć głębiej, aby znaleść przyczyny powszechne.] krytycznej sytuacji finansowej. Memorjał zaznacza, że słusznem jest twierdzenie. iż konieczną jest równowaga między budżetem dochodów i wydatków, lecz Jeżeli za-: z drugiej strony nie da się to osięgnąć bez ograniczenia zbrojeń. Przy poprzecłniem zmniejszeniu się produkcji, sięgającem połowę a nawet jednej trzeciej produkcji przedwojennej lańttwa wydają na zbrojenia ogromne sumy. Memorjał przyznaje, :;e poprawa waluty jest koniecznością gospodarczą, jednak stwietdza, że przejście od waluty małowartościowej do waluty złotej nie dałoby się przeprowadzić pomyślnie, ponieważ przygotowania rezerwy złocą spowodowałoby obciążenie finansowa poszczególnych.ań6tw zaś cena złota na rynku rodniosłaby «e. M ow m lfl sm u sk ie a G ene«ieleszcze nleomczone. Sprawa likw idacji m ajątków niemieckich załatwiona na podstawie porozumienia. Okupanci pozostaną na G. Śląsku do czerwca. Genewa, l i. 4. (Pat.) Prezydent Calonder oświadczy!, iż dotychczasowe dłubie rokowania nad sprawą likwidacyjną majątków niemiecki* h na polskim Śląsku doprowadziły pomiędzy niemiecką i poiską delegacją do zupełnego porozumienia. Wiadomość tą ogłoszoną przez Calondera, publiczność przyjęła burzą oklasków. P. Calonder oświadczył: Oby układ ten był dobrym znakiem dla przyszłości ludności G. Śląska. Polsko-niemiecka konferencja obecnie ma do uregulowania kwestje. mniejszości narodowych na G. Śląsku *. O majątków niemieckich biuro Wolffa donosi co następuje: Podczas środowych rokowań kwestji likwidacyjnej nastąpiła zmiana nagła ku porozumieniu, które też w zupełności osiągnięto, tak iż w ostatniej chwili arbitraż p. Calondera stał się zbyteczny. Na posiedzeniu, które trwało przez całą noc i w którem oprócz obu pełnomocników polskiego i niemieckiego także brali udział po stronie niemieckie] pp. sekretarz stanu Lewald, tajny radca Schlegelberger profesor Kaufmann, zaś po stronie polskiej p)i. Prsdzyóski i Jiramsztyk, udało się przy współudziale dyrektora komisji prawniczej sekretariatu Ligi Narodów Dr. von Hammel doprowadzić do porozumienia nad tekstem. Aż do godzin po*annych trwała walka o kwestję sporną i mianowicie o pełną swobodę ustawodawstwa przemysłu wielkiego w czasie 15-letnim przejściowym. Polacy za wszelką cenę chcieli swobodę tę ograniczyć, podczas gdy Niemcy twardo obstawali przy żądaniu swojemu jak również przy żądaniu zwolnienia uprawnionych do pobytu na Górnym Śląsku od likwidacji ich majątków. Ponieważ stanowisko niemieckie w kwestjach tych przeprowadzone zostało całkowicie (!?) można było uważać przed gedziną 5 rano rokowania w kwestji likwidacyjnej jako ukończone. Dziś po południu podpisany został przez obu pełnomo* cników odnośny tekst, poczem na posiedzeniu jawnem, w którem miał być ogłoszony arbitraż, p. prezydent Calonder» widocznem zadowoleniem mógł ogłosić wynik rokowania. Według doniesień biura Wolffa, likwidacji ulegają tylko w ograniczonej mierze: wielki przemysł i własność ziemska. Przez wielki przemysł rozumie się zakłady, które miały w roku 1921 ponad 6 robotników, kopal Tckwai'.iach rad sprawą likwidacji nie, huty, werki, prochownie itp. W ielki przemysł wolny będzie przez lat 15 od likwidacji, chyba że w tym czasie zaszła zmiana w osobach właścicieli. Własność ziemska podlega likwidacji jeśli przekracza 1 ha przestrzeni u- żytkowej z wyłączeniem obszarów Sprawozdanie polityczne. G e n u a. Najważniejszą sprawą w pracach genueńskich w tej chwili jest badanie przez poszczególne delegacje sprawozdania rzeczoznawców, opracowanego w Londynie i przedstawionego na pierwszem posiedzeniu Podkomisji Politycznej jako podstawy obrad nad wprowadzeniem w życie zasad politycznych cuchwały w Cannes. W szczególności Delegacja Polska bada starannie to sprawozdanie zarówno sama jak w styczności z P aństwami Bałtyckiemi i Małą Ententą. leśnych. Z całej przestrzeni użytkowej tylko jedna trzecia ulega prawu likwidacji. Tę jedną trzecią oblicza się po potrąceniu własności polskie}, optantów i uprawnionych do zamieszkania. Paryż, (Pat.) Matin* donost z Opola: Po nadejściu arbitrażu Caiondera Komisja Międzysojusznicza i Komisja dla uregulowania granicy przedłożą swoje propozycje kouferencji ambasadorów w sprawie terminu przejęcia G. Śląska przez: Polskę i Niemcy. Członkowie francuscy Komisji Międzysojuszniczej liczą się ze swojem pobytem w Opolu do czerwca. W kołach Zjazdu pojawiła się w iadomość, że delegacja sowiecka zawiadomiła Podkomisję Polityczną, iż ze względu na niezwykłą objętość sprawozdania Państw Spi-zymierzonych i wielkie trudności, jakie nasuwa konieczność dokładnego zbadania tego materjału nie może już do jutra zorjentować się w tym materjale. W o bec tego delegacja rosyjska zażądała odroczenia terminu do soboty. Jednakowoż inni członkowie Podkomisji Politycznej odnoszą się nieprzychylnie do takiej propozycji, uważając ją za środek odwlekający. Należy bow'iem zaznaczyć, że w przeważnej części delegacje nie obawiają się tak bardzo materjału palnego, który konferencja już nagromadziła, jak taktyki odraczania bez względu na to, z którei strony byłaby ona stosowana. Delegaci sowieccy o sprawozdaniu lort* dynskiem. Cziczerin uchylił się wobec koresp Voss. Ztg. od wypowiedzenia swej opinji wsprawie tego meinorjału i ograniczył się do zakomunikowania korespondentowi szczgołów, dotyczących warunków odbudowy Rosji. Oświadczył, że zgadza się z opinją rzeczoznawców między sojuszniczych, iż odbudowa gospodarcza Rosji jest uzależniona od kapitałów i pracy państw obcych, oraz, że podstawą gospodarki rosyjskiej jest rolnictwo. Odbudowa rolnictwa rosyjskiego przy pomocy kapitałów obcych jest możliwa tylko w wypadku dobrei woli ze strony Rosii. Warmikmm

2 odbudowy -Hosii jest utworzenie rosyjskiej Komisj* Długów,- sądów mieszanych z'przewodniczącym na c-zele. wybieranym lub wyznaczonym przez Ligę Narodów. Według projektu rzeczoznawców międzysojuszniczych, : wszystkie depozyty Rządu. Sowieckiego, złożone w bankach zagrani-, fj^ych, mają być użyte na pokrycie długów rosyjskich, a więc temsamem oddane do rozporządzenia Rosyjskiej \Komisji J).ługów, któraby miała prawo wydawania własnych, obligacji, mających zastąpię wydane jżu pożyczki rublowe. Komisja ta mą. ustalić jeszcze gwarancje w sprawie Wypłacania procentów tych obligacji. 'Krasiń oświadczył, że warunki rzeczoznawców;. międzysojuszniczych naruszają Mezawisłość wielkiego mocarstwa, które zdołało7swą suwerenność pomimo niezmiernie uciężliwej wojny i przewrotu wewnętrznego. Część tych warunków godzi wprost w' samodzielny byt Rosji.,... Joffe wypowiedział jeszcze ostrzejszą krytykę w sprawie żądania rzeczoznawców Ukorzenią.w Rosji uporządkowanego ko- $,eksu karnego. Sądy mają być uniezaleiöä.öne ód sowieckich władz rządowych i nieodpowiedzialne przed niemi za swoje wyroki. Wyroki sądów rosyjskich nad o- feywatelami państw obcych, aresztowanie i Rewidowanie tych obywateli może nastąpić jedynie za zgodą konsulatów tych p'änstw, do których dany obywatel należy. Zdaniem p. Joffego tesjo rodzaju warunki mogły być ustalone.tylko w przeświadczeniu, że; Rosja jest państwem barbarzvrtgkiem, gdzie niema żadnej gwarancji bez Akcja Litwinów, Genua, (Pat.) Szancer przyjął dziś Galwanaukasa, z którym odbył dłuższą konferencję. Treść pieczeństwa. W końcu rozmowy wyraził en'przekonanie, że warunki te będą zmienione. trzymana jest w tajemnicy. Jednocześnie delegaci litewscy, a z nim i również delegaci ukraińscy rozrzucać zaczęli pomiędzy delegatów innych państw broszury, dotyczące ich stosunku do Polski, oraz udzielać dziennikarzom w tej sprawie wywiadów. Spodziewać się należy, wobec tego wzmożonej naganki na terenie miętfeynarodowym, ' Gen u a, (Pat.) Delegat Litwy Galwanaukas usiłuje poniszyć na konferencji sprawę Wileńszczyzny. Z powodu ty c h. pogłosek delegacja polska postanowiła jaknajmocniej zastrzedz się przeciwko dyskusji w tej sprawie. komisji gospodarczej, a dotyczący, u- tworzenia subkomiśji państw sukcesyjnych;-został- odrzucony, głosami delegatów Polski i Czechosłowacji. Polska a państwa Małej Ententy i Bałtyku.. Na konferencjach, odbytych pomiędzy p. Skirmuntęm a delegatami państw Małej Ententy i państw bałtyckich ustalono, że w podkomisjach w których każde z tych dwóch ugrupowań reprezentowane jest tylko przez delegata jednego państwa przy delegacie tym zasiadać będą również rzeczoznawcy innych państw. Tak więc, w podkomisji politycznej, do której z państw bałtyckich oraz Małej Ententy liależa tylko Polska i R u m un ja,: zasiadać będą obok ministrów.skirmunta i Bratianu oraz doradców polskich i rum uńskich również doradcy Finlandji, Estonji, Łotwy, Czechosłowacji i Jugosławji, zaś w podkomisji finansowej, oraz ekonomicznej, w których Polska nie posiada delegata, będzie ona reprezentowana przez rzeczoznawców. Pogłoski o Radzie Najwyższej, W międzysojuszniczych kołach politycznych krążą pogłoski, że w związku z postanowieniami Międzysojuszniczej kom isji Odszkodowań w sprawie noty niemieckiej co do dalszych wypłat niemieckich na r i w związku z możliwością, iż Niemcy u- chylą się jeszcze w m aju od wykonywania dalszych zobowiązań, m a być zwołana w połowie m aja do Genui Rada Najwyższa, na którą przybędzie także i Poincare. K ról w ioski odwiedzi Genuię,, W i e d e ń, (Pat.) Z Rzymu donoszą, że król włoski zamierza osobiście powitać uczestników konferencji. Projekty Vanderlipa, Znany finansista amerykański Vandeiiip uzasadni na jednem z naj- Zamach gliwicki, Niemcy, pucz i czarna ospa * Konferencja S k irm u n ta z Schanzerem G, Śląsku. Genua, (Pat.) Minister Krok rządu niemieckiego wzbudza Skirm unt odbył konferencję z m in i conajmniej nieufność. Rząd niemiecki jest widocznie poinformowany o strem Schanzerem. Genua, (Pat.) Delegat Polski-otrzymał jedno miejsce w podko Śląsku i dlatego przed wybuchem pra zbrojnych zamiarach orgeschu na G. misji walutowej, co uważać należy za gnie demonstracyjnie naprzód zrzucić J nowy sukces polityki m inistra Skirmunta, demarche w Opolu. z siebie odpowiedzialność, stąd jego Genua, (Pat.) Wniosek Biuro W olffa rozpuszcza niepoko-1 delegacji węgierskiej, zgłoszony na jące" wprawdzie, ale zmyślone wiado-1 wtoczenie Saska PolsklegD i djecezli Wrocławskiej.. Djecezja wrocławska jest jedną z największych djecezji na świecie. Jej terytorjum sięga od morza Bałtyckiego, aż do Beskid, i należy politycznie do. tr:ze.ch państw, do Prus, do Polski i, do.czechosłowacji. W edług urzędowej statystyki, w Handbuch des Bistums Breslau z roku 1912 wynosiła liczba katolików 3 675, samodzielnych okręgów duszpasterskich było 1Q38,. księży. świeckich 1 788, księży zakonnych. 145, kościołów i kaplic 2.25, Wewnętrzna struktura djecezji przedstawia się bardzo różnolicie: są okręgi czysto katolickie i okręgi, gdzie katolicy stanowią znikomą część mieszkańców; są terytorja rozliczne i przemysłowe; okolice niemieckie, polskie, morawskie, czeskie i serbskie. Ta odrębność poszczególnych środowisk wyznaniowych, socjalnych i etnograficznych utrudniała ju ż w normalnych czasach należyte wykonywanie administracji kościelnej i duszpasterstwa. Trudności te zwiększyły się w o- słatnich latach. W ojna światowa, wybuch rewolucji, okupacja przez wojska koaljanckie. agitacja plebiscyto Nie ulega żadnej wątpliwości, że magazyn niemieckiej broni w Gliw i cach był tak urządzony, aby eksplodował podczas rewizji. Niemcy wymywają się, że to nie był ich skład, wskazjując na to, że wskutek eksplozji poniósł także śmierć grabarz, Niemiec. Oczywista, że Ńiemiec ten jako grabarz, pod którego opieką znajdował się cmentarz, m usiał być obecny przy rewizji. Inaczej być nie mogło. Że jeden Niemiec poniósł śmierć wskutek wybuchu, nie dowodzi jeszcze niewinności niemieckiej. Pisaliśmy już, że G. Śl^sk przeżywa okres czasu, który nacechowany jest, tak jak doświadczenie uczy, oznakam i wystąpienia zbrojnego Niemców. Niemcy sami zapowiadają Zbrojna akcje podczas św iąt w ielkanocnych, W7obec tych nastrojów puezowskich, o których Niemcy opowiadają ustnie, warto zarejestrować i to, jak zachowuje sie prasa niemiecka i władze niemieckie. Przedstawiciel rządu niemieckiego w Opolu otrzymał z Berlina polecenie udania -s!ę do K om isji Koalicyjnej, aby jej zwrócić uwagę na to, tż jest odpowiedzialną za ład i porządek na wa oraz trzy powstania spowodowały obniżenie poziomu moralnego lu d ności, osłabiły poczucie karności, autorytetu i rozluźniły stosunek wiernych do kościoła i duchowieństwa, Wskutek długiego pobytu ojców i nauczycieli na wojnie oraz rekwirowanic zabudowań szkolnych na cele wojskowe i powstańcze, zostało zaniedbane wychowanie młodzieży. Aby szkody naprawić, musiałaby władza kościelna znać dtiszę ludności, posiadać jej zaufanie, żyć wśród tego ludu. Biskup wrocławski "nie jest w stanie przy tak wielkiej rozległości swojej djecezji i przy zupełnej nieznajomości języka wielkiej liczby swoich djecezjan tym brakom zaradzić. O tych powodach czysto kościelnych nie będziemy się dalej rozwodzić, bo jesteśmy zdania, że są miarodajnym instancjom kościelnym dostatecznie znane. Chcemy natomiast dać w niniejszej, rozprawie historyczny pogląd na stosunek katolickiej ludności polskiej Śląska Górnego i Cieszyńskiego do biskupa wrocławskiego. Okaże się, że dążenie ludu i kleru do odłączenia od. Wrocławia nie jest chwilowym wybuchem, spowodowanym walką o przynależność państwową, lub też wywołanym jakąś agitacją, lecz że się o- piera na tle historycznevn, na tradycji wiekowej, n a wiekowych wysiłkach o mości: 1) że polska prasa podburza, 2) że polskie organizacje rozw ijają q- żywioną działalność, 3) że w niemieckiej części Śląska polskie (!) tajne (!) organizacje nadal istnieją, 4) że Polacy z G. Śląska utrzym ują niedozwolone stosunki z Polską, 5) że aresztowano już na górnośląskiej granicy 63 Polaków (niby z Polski). Wszystkie te wiadomości są fałszywe i zmyślone w tym celu, aby pokryć przygotowania niemieckie do zbrojnego wystąpienia. CharaVterystycznem jest także i to, że, jak gazety niemieckie donoszą, w Gliwicach i okolicy wybuchła epidemicznie ospa. W komentarzach gazety niemieckie wskazują pośrednio na przewleczenie tej zarazy z Polski. Ma to pośrednio udowadniać, że Polacy z Państwa; Polskiego przychodzą na G. Śląsk w celu- wywołania powstania;.wszystko to świadczy, że Niemcy naprawdę przygotowują zbiojne wystąpienie w najbliż"r:yin czasie, jeśli nie w święta wielkanocne, jak sami zapowiadają, to trochę później. Jeśli ospa w Gliwicach i okolicy grasuje epidemicznie, to z pewnością albo ją Niemcy przewlekli albo ją sami wywołali dla zdobycia argumentu, iż pochodzi ona z Polski. W iadomo bowiem, że do Gliwic i okolicy nie może się pokazać żadon Polak, gdyż sprzątnęliby go orgeszowcy. Z drugiej strony tam, gdzie Polacy z Kongresówki i z Małopolski przebywają, osoa żadna nie wybuchła, jak np. w Katowicach. Z ospą w Gliwicach i okolicy jest więc coś w nieporządku. Sprawa ta czuchnie niemieckim puczem. trzymania własnego biskupstwa, na doznanych przykrościach i upośledzeniach oraz na koniecznej nieodzownej potrzebie. Rozprawa niniejsza obejmować będzie trzy rozdziały: W pierwszym naszkicujemy stosunek kleru i ludności polskiej Górnego śląska do biskupa wrocławskiego, w drugim dążenia kleru i ludności polskiej Ślaska Cieszyńskiego do odłączenia od Wrocławia, w trzecim zbadamy powody, dla których biskup wrocławski tak uporczywie się sprzeciwia wyłączeniu Śląska Polskiego z pod swojej jurysdykcji. I. Górny Śląsk i biskup wrocławski. Obszar Górnego Śląska, przypadający Polsce, należał przed stu laty jeszcze do djecezji krakowskiej. Król pruski starał się już przy okazji rozbioru Polski o wyłączenie ziemi Bytomskiej i. Pszczyńskiej z pod wpływu polskiego, jaki na nich wywierało biskupstwo krakowskie. Lecz dopiero.w roku 1821 przyłączył Ojciec św. bullą de salute animarum z dnia' 16 lip ca ziemie Pszczyńskie i Bytomskie do djecezji wrocławskiej. Stosunek ludności do nowego biskupstwa był początkowo dobry. Pom ijając pierwsze czasy panowania biskupów wrobliższych posiedzeń Podkomisji F i nansowej swój projekt w sprawie sposobu uzdrowienia finansów europejskich, zwłaszcza zaś w Europie Wschodniej. W odpowiedzi na zapytanie dziennikarzy, Vandeiiip oświadczył, że przybył do Genui w charakterze czysto prywatnym i przedstawi swój projekt zjazdowi genueńskiemu jako wyłącznie osobisty punkt widzenia. Przedstawiciel Saary i Angory w Genui, Przybyła tu zupełnie nieoczekiwanie delegacja zagłębia Saary i oświadczyła dziennikarzom, że celem je1 przybycia jest cheć wręczenia poszczą gólnym delegacjom memorjału w sprawie zagłębia.. Przybyła tu również delegacja rządu angorskiego, zabiegająca o dopuszczenie jej do obrad w zjeździe Poincare go oczekują, Giornale dttalia donosi z Genui, że w willi Rągjrio przygotowywane są apartamenty dla prezydent^ mini* strów Poincare go, którego przybycie oczekiwane jest wkrótce. L enin także przybędzie. W edług informacyj prasy włoskfej uważać należy za rzecz pewną, że Lenin przybędzie na konferencję do Genui... i mu'... W Rosji coraz gorzej. Prawda donosi, że wrśród robot* ników pod wpływem głodu i drożyzny nastrój zmienił się zasadniczo na niekorzyść. Na Ukrainie kontrrewolucja będzie jeszcze próbowała podnieść.głowę. Miesiące letnie będą zapewne bardzo ciężkie dla rządu sowieckiego. W Rosji południowej szerzy się cholera. W ciągu kwietnia ju ż zanotowano 15 zasłabnięć. Niemej płacą, : Tcmps donosi, że. Niemcy zawiadomiły komisję odszkodowawczą, iż dokonały wypłaty 18 miljonów 51 tys. 79 mk. w złocie, t. j. sumy przypadającej do wypłaty na dzień 15 kwietnia. Lloyd George będzie u papieża. Llyod George przepędzi święta Wielkanocne w Rzymie i poprosi papieża o audjencję. Sparwa rozejmu greckotureckiego. Rządy sprzymierzone wystosowały pod adresem rządu ateńskiego przy pomnienie, że na notę swą z dnia 25 marca w sprawie rozejmu grecko-tureckiego w Azji Mniejszej nie otrzym ały dotychczas odpowiedzi. oławskich, skreślimy tylko obraz o- statnich 5 lat. a) W alka kulturna. Gdy przed 5 laty rząd pruski rozpoczął walkę z kościołem (t. zw. walkę kulturną ), wtedy cały lud śląski, tak polski jak niemiecki, stanął jak jeden mąż za swoimi pasterzami. Pod przewodnictwem księcia Ferdynanda Radziwiłła, późniejszego prezesa koła polskiego w parlamencie niemieckim, udała się delegacja szlachty niemieckiej do ówczesnego biskupa wrocławskiego, aby m u złożyć hołd wierności. Przyjeżdżały w tym samym celu także d' legać je polsko-niemieckie z różnyv parafii śląskich, z Opola, z Gliwic, Z Piekar itd. Obie narodowości, polska i niemiecka, m iały jednakowe zaufanie do swojego arcypasterza i do kleru, który z swojej strony bronił ludności polskiej przeciw zakusom germanizacyjnym rządu pruskiego. G ly rozporządzeniem z dnia 2 września 1872 r. usunęła rejencja opolska polski język wykładowy z szkół górnośląskich, książę-biskup Förster okólnikiem z dnia 6 kwietnia r. wezwał duchowieństwo, aby się starało o polską naukę religji, i sam ofiarował pieniężną pomoc na ten cel. Politycznie byli Polacy i Niemcy na Śląsku połą{ czeni w jednej partji katolickiej w t, zw. partji centrowej. (C. d. n.)

3 Nr. 87. GOMIEC SLHSKL kwietnia 1922 Na Wielkanoc. Drodzy, od dawna niewidziani goście, stanęli dzisiaj podczas święconego u naszych progów. Goście, m ili naszym sercom, m ili naszej duszy! Jakże ich powitamy i czemże ich przyjmiemy godnie? Z dalekich stron przybywa radość, gość rzadki, zapomniany już w polskiej chacie. Po piosnek fali, po dzwonów wielkanocnych graniu, po tych kwiatach wonnych u ołtarzy, spłynęła ona jasna, święta w strzechy wieśniacze i gwarzy z nam i przy święconem. Jakby za różczki czarodziejskiej dotknięciem, znika smutek z twarzy wszystkich. Radość z nam i! Alleluja P an zmartwychwstał! Atuż za nia dąży nadzieja, prześliczna, przytulając nas ciepłą swą dłonią do serca, wzmacnia i krzepi ducha i dodaje sił nowych do walki z losem. Na widnokręgu rozchodzą się chmury czarne, które zaciemniały dzionek pogodny: Nadzieja w nas wstępuje! Nadzieja z nam i! Alleluja! P an zmartwychwstał! Lecz nie koniec jeszcze gościom u- kochanym! Z niebios podwoi wstęp u j ą : miłość i zgoda na niwy nasze, 'Rozgrzewając serca nasze, godząc brać zwaśnioną. Brat bratu dzisiaj milszy i droższy. Równają się stany. Dwór możny z chatą wieśniaczą, bogaty z ubogim, a wszystkim jedną matką Polska! Nowe, inne zakwitło dzisiaj życie przy święconem. Dusze, ser* ea, ludzie inni! P&trzcie? Oto w srebrnej szacie wiara, gość święty zawitał jeszcze w nasze progi, a zwątpienie znika w dali. Wiara, ta dawna praojców, która martwa spoczywała na dnie serc n a szych, jakby w trumnie, a teraz żywa, z grzechów oczyszczona zmartwychwstaje, promienna i potężna! Bije w niej myśl zamogilna i wiedzie ona ducha w owe drogi, które wieczność przybliżają! Wiara, nadzieja i miłość'4nowych Z nas stwarzają ludzi, bo nasze serca., nasze modły i czyny uświęcone, bo rozbrzmiewa dzisiaj w całej Polsce, w świecie całym, jedno potężne Alleluja! Pan zmartwychwstał! Oby ći najmilsi goście rozwinęli skrzydła swe opiekuńcze nad ojczyzną naszą drogą, oby chcieli pozostać z nami i żyć w naszem życiu, iako nie-..^śmiertelne pochodnie, a wtedy będzie na ziemi polskiej po wieczne czasy: Radosne i szczęśliwe Alleluja!» Święcenie ognia w Wielką Sobotę, Pisanki wielkanocne. Jednym ze zwyczajów wielkanocnych, powszechnych u wszystkich Słowian, jest dzielenie się jajkiem święconem. Zwyczaj ten, będący dziś przypomnieniem braterstwa chrześcijan, niegdyś przed paru tysiącami lat, miał inne znaczenie. Przodkowie zaś nasi widzieli w jajku obraz wykluwania się, jakby odrodzenia przyrody na wiosnę, obraz wyzwolenia się z ziemi z surowych uścisków zimy. Zapewne też z owych czasów pozostał zwyczaj robienia pisanek wielkanocnych, których barwa zazwyczaj czerwona, oznaczała może blask słońca, budzącego przyrodę z uśpienia. W W ielką Sobotę, jak wiadomo, odbywa się koło świątyń katolickich święcenie ognia. Kapłan wykrzesuje go z kamienia, i zapala nim n a j pierw będący pod ręką i przygotowany chrust, czyli suche gałązki, a potem z tego ognia zapala, się inne lam py w kościele, które w czasie święcenia były zgaszone. To krzesanie ognia z kamienia przypomina, że Chrystus Pan jest kamieniem węgielnym, który niegdyś Przygotowywaniem pisanek, zajm ują się zwykle kobiety i młodzież. ^ odrzucili żydzi, lecz który jako światło przyszedł na ten świat. Kapłan przystępujący W każdej prawie okolicy nieco odmienne do poświęcenia, prosi n a j pierw Boga, aby nas oświecił, serca co do tego bywają zwyczaje. W jednych stronach przeważają m a nasze ze złych skłonności oczyścił, a lowanki czyli kraszanki, jajka jednobarwne natomiast niebieskie żądze u nas wzniecił i rozpalił. Przy święceniu ognia święci się razem lub pstre, bez żadnych ry sunków. W innych okolicach robią głównie pięć gran (w kształcie gruszek), pisanki, gdzie na tle barwn. znajduje zrobionych z wosku i kadzidła, które się potem do paschału wtykają. się rysunek, wypisany woskiem zapomocą rureczki, zwanej pisakiem. W reszcie na północ od Warszawy wyra Zgaszenie światła w kościele, w czasie, gdy przed drzwiami święci się biają głównie rysowanki czyli skrobanki, na. których rysunek wyskro ogień, oznacza, że przed przyjściem Chrystusa Pana panowała na ziemi bują ostrą igłą. ciemność duchowa, którą rozświecił W każdej też okolicy, inną farbą swą nauką i przykładem dopiero barwią jaja, inne dają na nich ozdoby. Chrystus Pan, gdy przyszedł na ten Zależy to jednak najwięcej od {świat, sztuki i umiejętności tego, kto robi. Najzwyklejszą na pisankach jest barwa czerwona. W niektórych wszakże okolicach barwią je czerwo no i żółto, a także na czerwono, żółto i zielono. Na tem tle widać różne linje przedstawiające gałązki, palmy, kwiaty, piórka, gwiazdki, oraz różne wykrętasy i tym podobne ozdoby. Do robienia rysunku na pisankach służy zwykle pisak, to jest wąska rureczka blaszana, oprawiona w drewienko. Pisak macza się w roztopionym wosku, i rysuje nim na białej jeszcze skorupie jajka pożądaną ozdobę. Potem wkłada się jajko do farby. Cała skorupa nasiąka farbą, prócz miejsc pociągniętych woskiem; po starciu wosku lub zanurzenia jajka w gorącej wodzie, wosk schodzi i wystę- Chrystus zmartwychwstał. Jak rozgłośnie i radośnie Wielkanocne biją dzwony A pieśń buja Alleluja! Pochwalony, pochwalony! W każdym dzwonie, pożar płonie, A jest taka moc w tej pieśni, Że świat górze jako zorze Gdy się na nim ucieleśni! W łunach słońca jaśniejąca Kwitnie w to kwietniowe rano Ziemia cała, zolbrzymiała W tę radości pieśń rozgraną. Z piersi bije Chrystus żyje!" Dzień tryumfu - mocy chwały! Dzwonią dzwony: Uwielbiony Chrystus z grobu zmartwychwstały! Pieśń się pali, jak z korali Świt a dźwięczy taką nutą, Jakby świata moc skrzydlata Była wszystka w niej osnutą. A drzy słodką, przytem zwrotką Jakby ją Cherubi jaśni W złocie cali wygrywali Na łuteńkach w niebios baśni. Jak rozgłośnie a radośnie Wielkanocne biją dzwony T pieśń buja: Alleluja! Pochwalony Pochwalony. Świat drzy cały grzmią skał zwały, Coś się wskrzesza w całym bycie: Życiodajna Moc w świat idzie? A lleluja! Słońce! Życie! puje biały rysunek na tle czerwonem, żółtem lub innem. Do barwienia jajek używa się farb rozmaitych. Na czarno maluje się bryzelją; na fjoletowo bryzelją z dodaniem ałunu; na żółto macza się w odwarze kory z jabłoni; na czerwono w cebulaku, to jest w odwarze z czerwonych łusek cebuli. Dla otrzvmania tła różnobarwnego trzeba jajko kilkakrotnie zanurzać w rozmaite farby, nakładając woskiem te miejsca, które m a ją zachować barwę pierwotną. Gdzieindziej wypisują wzory' pisakiem umoczonym odrazu w farbie. W skrobankach zaś wyskrobuje się ostrzem rysunek na jajku, poprzednio całkiem zanurzonem w farbie. Takie rysowanki bywają niekiedy bardzo pięknie i delikatnie odrobiona. Tak lub inaczej przygotowaneml pisankami częstują się na Wielkanoe sąsiedzi i znajomi, życząc sobie wszelkiego najlepszego, podobnie jak na Boże Narodzenie przy łam aniu się o* płatkiem. W wielu miejscach bywa taki zwyczaj, że dziewczęta w ykupują się pisankami chłopcom od śmigusu, dyn«gusu. Chłopcy znowu uderzają wzajem swoje pisanki cieńszymi noskam i; kto stłucze drugiemu pisankę, zabiera ją sobie na własność. Ten sam zwyczaj istnieje także u Czechów. Hrmja polska podczas pokoju. Sejmowa komisja wojskowa, pot przewodnictwem posła Anusza, ro* ważała na jednem z ostatnich swycf1 posiedzeń artykuł projektu ustawy powszechnym obowiązku służby wojskowej, który traktuje o czasie jejt trwania. Po przemówieniu pos. Liebermana, minister skarbu, p. Michalski, powołując się na swe ostatnie expose, oświadcza, że zwyczajne wydatki wojskowe stanowią 2 procent ogółu zwykłych wydatków. Są wprawdzie znaczne wydatki inwestycyjne na m inim um zaopatrzenia, ale należy wziąśe pod uwagę to, że armj? nasza nie miała nic, podczas kiedy, inne rozporządzały ogromnemu zapasami materjałów wojennych. Spadek, wydatków wojskowych w budżecie polskim, oraz deklaracja pokojowa rządu są najlepszym dowodem naszej pokojowej polityki, która niewątpliwie ułatwi uzyskanie kredytu m granicą. Następnie p. minister przedstawił sposób kontroli naszych władz skarbowych nad administracją wojskową. Usiłowania redukcji wydatków spotkały się % należy tem zrozumieniem, p. ministra spraw wojskowych. Redukcja objęła przedewszystkiem placówki zagraniczne, w zakresie zaś wewnętrznym przeprowadza się oszczędności administracyjne i demobilizację, poza tem tworzy się osobny korpus kontrolerów. Zmieniono również osobny system rachunkowości wojskowej, oparty na zaliczkach, tak, że obecnie minister* jum spraw wojskowych, pod względem budżetowym, zaczyna żyć w tym roku życiem cywilnem, jak każde inne ministerjum. W najbliższych dniach p. minister skarbu przedstawi dane procentowe wydatków wojskowych w innych państwach, przedewszystkiem w< Francji, Czecho-Słowacji i R um unji. Szef sztabu jeneralneao. jen, Sikorski, podniósł, że nic można porównywać pod względem budżetu wojskowego Polski z państwami zachodniemf. Tamte sprzedają zapasy materj&łów wojennych, my zaś musimy dopiero tworzyć zaopatrzenie armji. Redukcja naszych wydatków wojskowych dowodzi najlepiej, źe krążymy do utrzymania pokoju i dlatego jen. Sikorski gotów jest odpowiedzieć na wszystkie pytania kwestjonarjusza Ligi narodów w sprawie zbrojeń, które otrzymał, w przekonaniu, że odpowiedzi te,oparte na liczbach, najlepiej wykażą światu pokojowe dążności Polski co do zagrożonych granie polskich: należy stwierdzić, że Polska ma 135 kim. zagrożonego frontu zachodniego i 15 kim. frontu wschodniego, który, poz* 1CK) kim. Polesia, na całej rozciągłości jest otwarty. Niemcy nie goózst się z obecnym układem swych granie na wschodzie i w każdej chwili gotc we są doprowadzić do starcia Rosji bolszewickiej z Polską i przy tej sposobności wystąpić w roli żandarma zagrożonej Europy i zająć przynajmniej kurytarz gdański. Zbieżność dążności niemieckich z dążnościami komunizmu rosyjskiego tworzy na wschodzie niebezpieczeństwo wojsko we. W Rosji, wśród powszechnego upadku przemysłu wojennego w ostatnich dwu latach wzrosło dziesięciokrotnie. Niemcy stanowia obecnie

4 naród, uzbrojony w broń ukrytą. Liczba wojsk stałych, określona traktatem wersalskim na JOO tysięcy, w chwili wojny potroi * i$ i stanowić będzie ośrodek mobilizacyjnej wielomilionowej arm ji. Te niebezpieczeństwa zmuszają nas 4o utrzymywania większej liczby wojsk m «topie pokojowej, co mote być osiągnięte jedynie przy dwuletniej służbie wojskowej, Należy i na to zw rócić iw agę, że Po!* (tka długie jm zcze lata znajdować się będzie w okresie przejściowym tanim o d sty wyszkolić potrzebną liczby rezerw i zgromadzić odpowiedni m&terjał wojenny. t l i m o armii polskie]. W ostatnim numerze (38,) niemieckiego tygodnik* wojskowego Militär- Wochenblatt czytamy następujące n- wagi, odnoszące»if do stanu armji polskiej w końcowych miesiącach ub. roku, podpisane literami v. W, Z powodu korzystnego dła Polski rozstrzygnięcia sprawy Górnośląskiej, szybko postępuje redukowanie armji do»tanu pokojowego, tymczasowe dow. korp, przemieniono w stale, jest icb 1. Podlega im 28 dywizji łącznie z 5 nowoutworzonemf. Ostatnie powstały w ten sposób, ie każda dywizja oddała po jednym z i pułków piechoty oraz z rekonstrukcji innych broni. Artylerja każdej dywizji składa się w czasie pokoju z i bryg. sztab,, t p, a r t lekkiej o 3 oddziałach, w tym t oddział haubic, każda po 3 ba ter je i 1 oddz. art, ciężkiej. W czasie wojny art. ciężk a zwiększa się do 2 oddriałów. Pewnych wiadomości o składzie artylerji korpusu jeszcze niema. Równocześnie przeniesiono z granicy niemieckiej na wschód dywizje do swych stałych siedzib. Na granicy niemieckiej stoi jeszcze 15 dywizji i 4 bryg. kawalerji. P unktem ciężkości armji polskiej jest więc. jak przedtem, zachód. Liczba stojących»od bronią nadal zmniejsza się wskutek bezterminowych urlopowań. W końcu grudnia wynosiła 3 33 ludzi. Stan pokojowy wynosić ma 25 bez różnicy stooni. Zwolniono również do rezerwy 7 oficerów. Sejmowi przedłożono nowy wniosek» obowiązkowej służbie workowej z.iwuletnią służby czynną, 18-letnlą służby w rezerwie i i2-ietnią powinno- Icłą obrony kraju. Lotnictwo czyni postępy, 4 pułki «tn. o 25 oddziałach posiadają okołr fola Rtóciołu eesnielitkiest) a Polne. Od pownego poważnego Polaka ewangelika otraymal Kurj. Poen. artykuł, rzucający niezmiernie ciekawe światło aa stosunki w tutejszym pościel«ew-angielickim. Autor nazywa kościół t«u na ziemiach b. dzielnicy pruskiej unijnym od oficjalnej nazwy, jaką przybrał kościół ewangielicki w Prusiech po dokonaniu unji luteranów reformowsuemi w r. Społeczeństwo polskie zaczyna a nieokojem śledzić działalność tych wyznań, tóre jeszcze przed niedawnym czasom miały swój główny garząd zagranicą. Szybko rozniosła się wiadomość, że Mini pterstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie zgodziło fit be* wszelkich zastrzeżsń na uzależnienie kościoła prawosławnego w Polsce od jego dotychczasowej organizacji kościelnej w Moskwie. Społeczeństwo nasze stoi przed»«gadką, niemogąc rozumieć, dlaczeg.i władze nasze wydały dobrowolnie tak w», żną część administracji wewnętrznej wpływom obcym, złowrogo wobec nasze,i państwowości usposobionym i dlaczego w ten sposób przygotują już js&wmsu drogę na* izym odwiecznym wrogom ze resehoau w głąb Ojczyzny naszej. Nie tylko ze wschodu. Isct? i ze zacbo* dtj zalewają nasi nieprzyjaciele Rzeczpospolitą już dziś, o ozem mało kto myśli. Tu i owdzie zdarzają się jednak wypadki, które rzucają snop światła m ich podziemną pracę. Na zebraniu, które sfweła* z początkiem lutego br. ks. superintendent generalny Bursche do Lodzi celem założenia związku jwangelików w Polsce bes względu na na«6 aparatów lotniczych. Na razie są to tylko aparaty francuskie i włoskie, ponieważ fabryka lubelska zaledwie niewiele może dostarczyć. Lotników jest 4 bata!jony. Wszystkie siły lotnicze skupiono na zachodzie. Uzbrojenie zaprowadzono francuskie. Amunicji jest poddostatkiem, W um undurow aniu w jeszcze braki. W październiku odbyły się wielkie manewry. Wypróbowywano nowe przy pomocy francuskiej otworzone przepisy. W listopodzie egzaminowano wszystkich oficerów z opanowanie nowych regulaminów. W korpusie oficerskim istnieje rozłam między politycznie prawicowymi, pochodzącymi z arm ji państw centralnych, a radykałami, stojącym! za P iłsudskim oficerami leg jonowymi. Rozłam ten pogłębiło przeniesienie do rezerwy wielu z pierwszych, Usiłowanie komunistów zarażenia politycznego arm ji spełzły dotychczas na niczem. Marynarka otrzymała do materjału okrętowego 6 byłych niemieckich łodzi torpedowych. Budowa portu w Gdyni postępuje naprzód. Gdynia i Puck posiada ju ż pewną ilość 2l-cm. haubic i 15-cm. długich dział do obrony wybrzeża. Tymczasowem oparciem stosunków' politycznych między Niemcami a Polakami jest wyrok Rady Najwyższej w sprawie Górnego Śla«ka, Ogrom o- kręgu przemysłowego przypadł Polsce. Polaka na wyrok ten wyraziła zgodę: Korfanty rozstrzysraiecie to określił jako tymczasowe (!). Komisje do uregulowania snrawy podziału nyzyentowmją się do spełnienia zadania. Ostateczne rozwiązanie i objęcie' przyzna nych obszarów przez obą państwa nie wiadomo kiedy nasłani. W c.zęścj polskiej poczęto natychmiast wykunować no«iadło4ri niemieckie kapitałem francuskim,, czeskim i angielskim Z powodu łatwej zdobyczy, wzrasta cięgle w Polsce ochota wydarci«d3ł*zych oh-zarów niemieckich, zwłas^cra Górnego Śląska, a nawet Mazurów. Z a w s je n le w S n n it Najnow'sz? wielka ziro d n ii nie» młocka w? Gliwicach, prze*' którą tak wiele ludzi niewinnych zadnio. nie sprawiła Niemcom radnych kłopotów ani wyrzutów sumienia bo on? -ą ząwsze niewinni. To toż gazety niemieckie podawaja sucho i zimno opisy wielkiego nieszczęścia, iakby *o hvto jakieś zwyczajne drobne wydajn ie codzienne. Dotychczas jedynie rodowość wystąpili przeciw takiej organizacji p. Spiekermann poseł do sejmu w Warszawie i p. Behr,ens, jeden z kierowników Deutschtumsbundn w Polsce, wywodząc wprost, że kościół ewangelicki w Polsce winien szukać pomocy obcej zaęraoieą, sprzeciwili się wszelkiej samodzielnej organizacji w ramach Rzeczypospolitej Polskiej. Przeciw takiemu stanowisku Niemców zaprotestowali energicznie wszyehrent ewangelicy polscy z ks. Bur* echem na czele. Wdzięczność należy się p. Spickermannowi i p. Bebrensowi za tę otwartą ujrę, którą R yzwa! do walki nietylko ks. gen. superintendents Burschego i Polaków e- wflpgelików, lecz wogóle wszystkich Polaków bez wzglądu aa wy znanie. Aby dokładnie zrozumieć znaczenie o, oev' r»ręvęhodżącei «* zewnątrz pfuwwa" t. j. i Berlina, o jakiej marzq tute.i»ł > iemey ewangelicy, należy rzucić o- kiem o kilka lat wstecz. Kościół ewangelicki w b. Kongresówce posiadał podczas wojny światowej przewalającą większość *yi«cą w najlepszej banymnji r. swem eto* czeniem «stroniącą od w*»ntiej politvfej. Wystarczy wspomnieć tylko wypadki_» rz.if.6w ofenorcji niemieckiej, gdzie kościół ten wystąpi! t włą energią i stanowezuścią przeciw wszystkim zakusom t>. Besełers który chciał z niego stwopgye powolne narzędzie *wej polityki, musi*! jednakże g tego zrezygnować wobec niczlamnei woli większości. Politvke Beselora podjf»! na nowo Konsystorz kościoła unijnego w Poznaniu j stosując sie t jednej strony do zmienionych warunków, a %drugiej do doświadczeń, jakiś na polu tem poczynił Be* seler, chwycił się preey podziemnej, tak *e dziś mało kto wie o istnieniu i o owocach tejżs. Najwyższy wtęe czas, by raz szerszym warstwom społeczeństwa otworzyć o«** nt te działalność. socjalistyczny berliński Vorwärts I wolnomyślna berlińska Vossische Zeitung wyraziły od siebie w krótkich słowach ubolewanie z powodu tej wielkiej katastrofy w Gliwicach; Vorwärts domaga się naw^et bezw oględnego wykrycia przyczyn, które spowodowały to nieszczęście. Dwie inne gazety, Schlesische Zeitung i Schlesische VoE\szeitung, wychodzące we Wrocławiu, staraję się winę całego nieszczęścia zwalić na Polaków, bo Niemcy s$ zawsze niew inni. Osobliwie ^Schlesische Zeitung stara się w dłuższych wywodach uzasadnić na podstawie własnych przypuszczeń i własnej fantazji, że nieszczęście w Gliwicach jest niczem innem, jak tylko zamachem Polaków na Francuzów. Rzekomo tak sprytnie przygotowali ten zamach Polacy, że cały wypadek ma pozory winy niemieckiej; a Polacy dlatego ten zamach urządzili, aby narobić Niemcom kłopotu. Dosłownie pisze bowiem tak: Polacy postąpili przytem widocznie według swej starej sztuczki, że zakopali broń z ostatniego puczu u Niemców a potem zadenuncjowali Niemców jako przestępców... Takimi manewrami Polacy dotychczas zawsze operow?ali. Schlesische Volkszeitung zaś sama dobrze nie wie, komu wine nieszczęścia przynisać; chetnieby ją zwaliła na Polaków i pisze tłusiemi literami nagłówek artykułu: Polski zamach na francuskie wolska okupacvjne? A nie mogąc żadnej winy Polaków' udowodnić, potępia warunkowa Francuzów*, którzy może przez nieostrożność wybuch spowodowali, a w takim razie..nie byłoby żadnego słowa dosyć ostrego do ich potępienia. Tak Schlesische Zeitung jak i Schlesische Volkszeitung zapominają skromniutko o tem, że Gliwice sa jedną z głównych siedzib Orgeschu, posiadającego mnó-two broni i pieniędzy or»z przytułek i opiekę ze strony Niemców gliwickich. Jvż tyle razy znajdywano i skonfii.kowte.no wielkie ilości broni niemi«*ej w Gliw i cach a- orgeszowcy popłimo -wszystko jawnie się chełpią, że riąglo jeszcze mają broni dosyć. Rzeczone gazety zapominają także o tem, że skład brosi i amunicji, który wyleciał w powietrre i «powodowe.! nieszczęście, zn?jdowfil «ię na niemieckiej posiadłości rządowej i, że był ukryty w kaplicy cmentarnej; klucze od cmentarza i od kaplicy posiadali Niemcy, którzy chyba Polakom nie dali kluczy, aby II»Mitu... Prezes Konsystorza kościoła unijnego w Poznaniu zwełsł w kwietniu 192 r. do Poznania synod colom ustalenia polityki w ętosunku do Polski wobec nowego polo- ^enja w jakim znalazł się kościół unijny w Pol&oe po wejściu w życie traktatu wers«l- pkie^o. Synot ten uchwalił konstytucję kościelną, nazywając ją Notyerfassung der ewangełischen Kirche in Polen i zatntiqzyl wyraźnie w niej, że konstytucja ta w niczem ni.e narusza dotychczasowego związku kościoła unijnego w Polsce z ir* genizacją kościelną w Rzeszy niemieckiej. Iilauzula ta oznacza niemniej ni więcej tylko, że kościołem unijnem w Polsce rządzi rząd pruski za pomocą Naczelnej rady kościelnej w Berlinie i Konsystorza w Poznantu. I rzeczywiście trwa aż do dnia dzisiejszego w Polsce stosunek ten, mimo źe sprzeciw, się zasadniczo traktatowi wersalskiemu, konstytucji naszej i stoi w jaskrawej sprzeczności do prawa kościelnego, według którego przysługuje rządowi polskiemu zarząd kościoła czyli t. zw. Landesherrliches Kirchenregiment. Podczas rowojneji w Prusiech prawo to przossło po abdykacji króla i cesarza Wilhelma na trzech ministrów, którzy rządzą dziś w»prawach administracji kościelnej i to, jak z powyższego wynik«, nie tylko w Pruslech, tsejc j w Polsce, Ministerstwo b. dzieln. pruskiej mptotestowało przeciw powyższej organizacji i wydało nową liberalną konstytucją d!a kościoła unijnego. Protest ten jednakże przeszedł bez echa, a rozporządzenie Ministerstwa, normujące stosunki państwa do kościola.pozostało aż do dziś świstkiem papieru. Konsystorz poznański bowiem zignorował tak protest, jak i zarządzenie władzy państwowej i stosuje się tylko do własnej konstytucji, zarządzeń rządu «ruskiego i itąccelnoj Rady kościelnej w Berlinie. Fnwez^wająe jednakże, że władze Polacy mogli tam ukryć broń przeciwko Niemcom. Poza tem broni i am u nicji było w kaplicy bardzo wiele, że Polacy nie mogliby byli jej tam u- kryć bez zwtócenla na siebie uwag! mieszkających w pobliżu Niemców*. Oprócz tego wszystkiego są jeszcze inne względy, które przemawiają za tem, że byłoby poprostu bardzo śmieszne przypuszczenia, jakoby Polacy mieli rzeczoną broń i amunicję na cmentarzu w kaplicy schować. Niemcy mierzą Polaków swoją własną miarą i oceniają ich sw^oją własną mentalnością. Ponieważ Niemcy są zdolni do zamordowania kilkudziesięciu niewinnych ludzi jedynie dlatego, żeby zrobić przeciwnikowi politycznemu kłopot i nieprzy, jemność, przeto też tosamo przypuszczają o Polakach, że i Polacy taksamo myślą i do takich samych zbrodni są zdolni. Tylko w ten sposób można sobie wytłómaczyć logikę twierdzeń wrocławskiej Schlesische Zeitung. Niemcy ponoszą w całej pełni w i nę wielkiego nieszczęścia w Gliwicach, ponieważ Niemcy jedni?ą sprawcami zbrodni a Niemcy inni są opiekunami zbrodniarzy. Tej prawdy żadne krętactwo niemieckie obalić nie zdoła ani też jej zaciemnić. W inni są ci, którzy orgesch na Górny Śląsk sprowadzili, którzy jej dali broń i a- municje, którzy jej dali schroniska i kryjówki, którzy plącą jej żołd, którzy przemilczają stale wszystkie niezliczone już zbrodnie i gwałty orgeszowców, którzy te zbrodnie osłaniaj e w niewinne pozory lub starają się t>. zbrodnie zwalić na innych, a tych winnych wszystkich razem jest wiele tysięcy. Tak się sprawa przedstawi# w rzeczywistości. Wszelkie krętactwa niemieckie, wszelkie przemilczania, uniewinniania i zwalani?, winy na innych pomnażają tylko winę Niemców. Ubóstwo \ bogactwo ppsattr, Na rzecz rodziny zmarłego śwież«karola Hab burga, zbierane są obecnie na Węgrzech składki, coby świadczyło, że stan majątkowy jego rodziny niezbyt świetnie eię przedstawia. O ubóstwo mowy tu oczywiście być nie może, ale faktem jest, źe cesarz Franciszek Józef, najbogatszy członek rodziny Habsburgów, pozostawił przeważną część swojego m ajątku obu córkom i ich dzieciom, oraz swym prawnukom. Najbogatszym następnie ze względu na odziedziczony spadek był Franciszek Ferdynand, który polskie wyciągną z zachowania tego odpowiedni e konsekwencje, postanowił pokryć swoje kroki wolą większości członków kościoła i zwołał ponownie synod w potowi*? grudnia 1921 do Poznania, polecając mu jeszcze raz zatwierdzić ową konstytucję z kwietnia 192 r. Czynem tym pokazał konsystorz unijny w Poznaniu, źe drwi «obie z wszelkich zarządzeń władz państwa- Przypatrzywszy się bliżej działalności kongystorzą unijnego w Poznaniu, nie trudno przekonać się, że dążeniem jego jest oderwanie kościoła od jego podstaw religijnych, przygotowanie podłoża dla celów niemiecko-szowinistycznych oraz dla silnej i rozgałęz, irryd niem. w Polsce, Aby prace te nie chybiły celu, wydelegował rząd pruski bez porozumienia z wład/.ą polską do Konsystorza w Poznaniu fachowca w pracy politycznej p.kławuna, radcę sądu okręgowego w Pile (Schneidemüh! w Prusiech), jako doradcę. Następnie przystąpiła władza kościelna do obsadzenia wszystkich stanowisk kościelnych, zarówno wyższych jak i niższych, przez osoby pewne pod względem politycznym przy równoczesnem pominięciu osób odznacza- *'«głęboką religijnością. Tak naprzykład powierzono superintendenturę w i ozuamu znanemu hakatyście Rhodemu, karanemu za podburzanie przeciw państwu polskiemu przez sąd okręgowy w Ost,rewie. Skutkiem tych zmian osobowych jest, że kazania księży unijnych mają więcej charakter mów politycznych aniżeli religijnych. Na porządku dziennym bywa, że przed*trfwia się Polskę jako potęgę cie- ''Macht der Finsternis) i pociesza się słuchaczy, że nie długo potrwa jej panowanie. Równocześnie przystąpił Konsysterz do propagowania swych idei politycznych poza byłą dzielnicą pruska: w Kongresówce, Małopolsce, na Śląsku. Prace ta wydała iu* «bfity plan nietylko w Ło-

5 pozostawił swój m ajątek dzieciom. W ten sposób na cesarza Karola Habsburga przypadła część m ajątku stosunkowo mała, która szybko topniała w Szwajcarji wskutek wysokiego kursu tamtejszej waluty. Inaczej się rzecz ma z ex-cesarzem Wilhelmem, który oddalił świeżo ze swego zamku w Doorn prawie dwie trzecie personału, a także w budżecie wydatków domowych przeprowadził jsnaczne oszczędności. Bogactwo ce sarza Niemiec jest znane i nie zmniejszyło się ono także po detronizacji. Jest on posiadaczem 12 hektarów ziemi, która już przed 1 laty oceniana była na 3 i pół miljona marek. Także rozległe tereny miejskie W Berlinie, całe bloki domów i ulic są jego własnością- Wartość tego m ajątku oceniona była w roku 1913 na 19 m i ljonów, a dzisiaj przedstawia wartość * pewnością 2 lub 8 razy większą. Cały ten majątek W ilhelma oceniał znany ekonomista Martin, przed dziesięcioma laty, na 128 milionów m a rek. Jeżeli dzisiaj tę cyfrę zamieni się na miijardy, to nie popełni się bynajm niej przesady. A do tego dochodzi majątek w gotówce i klejnotach. Fryderyk W ilhelm I., pozostawił swemu synowi 9 m iljonów talarów, które ten pomnożył na 7 miljonów. Wprawdzie królewska rodzina zubożała w czasie wojen napoleońskich. Ks. Radziwił musiał jej pieniądze pożyczać, ale już za panowania cesarza W ilhelma I. skarbiec otrzymał około 2 milionów marek. W nuk jego, cesarz W ilhelm II. gospodarował pod względem ekonomicznym daleko lepiej i szczęśliwiej, aniżeli r>nd względem politycznym. Odsprzedał on państwu część swoich dóbr w mieście za 1 mil jonów marek- Ms jatek królewskiej rodziny w srebrze, szczególniej w srebrach stołowych, pomnożył znacznie, co łącznie z liczneml prezentami, ocenić można na wiele set miljonów marek. Gdy doda się do tego klejnoty, stanowi ace prvwatna własność ex-cesarza. to dojdziemy do przekonania, że były władca Niemiec jest człowiekiem niezwykle bogatym. Jm Korespondencje, j m\ Wielkie H ajduki (Bismarkłrata): Życie nolskie w gminie naszej, które w czasie akcji plebiscytowej wzmagało się. i biło tętnem bardzo żywem, doznaje w ostatnim czasie pewnego zastoju. Obywatelstwo nasze polskie, gnębione trudnemi stosunkami życia, dzi, Warszawie, Krakowie i Bielsku, alo i na wschodnich kresach państwa. Pod wpływem Konsystorza w Poznaniu rozpoczyna się ruch germanizacyjny we wszystkich parafjiach ewangelickich w oałera państwie nacechowany tendencją odor w. się'od Konsystorza ewangel. w Warszawie i przyłączenia się ewentualnie do Konsy- Btorza w Poznaniu. Dla ruchu tego pozyskano ks. pastora Zockleia w Stanisławo, wie i ks. pastora Schmidta w Bielsku. Ten ostatni spowodował już to, że trzy parafje śląskie oderwały się od swego głównego narządu w Warszawie. Dalej wciągnął Konsysterz pozn. w wir agitacji antypolskiej kościół starołuterski, który dotychczas trzymał eię z dala od wszelkiej polityki. Za jego sprawą pastor tego kościoła Werner z Czarnego lasu Stanął na czele tamtejszego Deutschtmnsbundu i pracuje między ludnością polsko-ewangelicką w powiecie ostrzeszowskim,odalonow«kim i kępińskim województwa poznańskiego najwyraźniej na korzyść Prus. Ponieważ hasła, pisma, wiece i zebrania poufne działają tylko przejściowo i nie obiecują owoców trwałych, postanowi? Konsystorz unijny wyszkolić sobie pracowników wykwalifikowanych i stałych. W tym celu utworzył w jesieni 1921 w Poznaniu bez zezwolenia władz państwowych pod płaszczem wykładów religijnych uczelnię pod nazwą Predigerseminar in Poeon". Seminarjum to dziś wychowuje 2 do 3 księży z całego państwa polskiego i przygotowuje ich na modłę pruską do pracy, nie tyle religijnej, co politycznej, i zaznajamia ich w sposób poufny z życzeniami Berlina. W ten sposób przedstawia się mniejwięcej w krótkim zarysie ich praca na wewnątrz naszego państwa. Na zewnątrz zaś używają wszelkich środków, aby podkopać zaufanie zagranicy do nas. Ślą je* mniej dba obecnie o łączność między sobą i zniechęca się do życia w towarzystwach polskich. A to nie dobrze, bo wiadomo, że człowiek nietylko chlebem żyje... itd., lecz i duch nasz potrzebuje pokarmu szczególnie w o- becnycb czasach największego zdenerwowania, ażeby z rozwagę, i rozsądkiem myśleć o ulżeniu sobie w ten lub ów sposób. Nie pomogą nam bowi żadne sarkania, narzekania i wyzywania p»kątne, lecz rzeczowa dyskusja i ewentualn. krytyka tam, gdzie do tt-?o s^osobnoćć, tj. w towarzystwach naszych polskich, gdzie o- twarcie można się wypowiedzieć z wszystkiego, co nas gniecie, i pomyśleć nad sposobami zaradzenia złemu w sposób rzetelny i legalny. Z towarzystw naszych jedno z najw ażniejszych, towarzystwo Oświata wznawia swą działalność. W drugie święto Wielkiejnocy odbędzie ono po dłuższym znów czasie zebr nie w Domu związkowym o godz. 4-tej po poł. W y głoszone zostaną referaty bardzo in teresujące na temat stosunków bieżących i będzie dyskusja, w której będzie można w sposób rzeczowy wymówić się i pomyśleć o obronie. Nie w ątpię, że na zebranie Oświaty Obywatelstwo nasze przybędzie jaknajliczniej, ażeby z uroczystością Zm artwychwstania Polskiego zmartwychwstał i duch nasz do nowego życia polskiego w naszej miejscowości. Baczny, _ Nowy Bieruń. W niedzielę, 9. kwietnia odegrała grupa teatralna Związku kolejarzy z Oświęcimia na sali p. Droba w Nowym Bieruniu teatr. Bole były dobrze podzielone, z których się amatorzy świetnie wywiązali. Ku ogólnemu zadowoleniu przygrywała też dobra muzyka podczas przerw. Niestety sala, chociaż nieduża, nie była zapełniona, gdyż ani miejscowa an iokoliezna ludność polska nie przybyła we wielkiej liczbie na przed- stawienie. Notamiast było trochę Francuzów i Niemców, chociaż wcale nie rozumieją języka polskiego, oraz pewna ilość urzędników Apo. Objaw ten smutny powtórzył się w tutejszej miejscowości już kilka razy. Tym razem zaavinił znacznie zarząd teatralny* gdyż nie ogłosił dostatecznie -mającego się odbyć przedstawienia. Z drugiej strony ludność polska ^a mało ma zrozumienia i zamiłowania do sztuki. Sprawa ta niewątpliwie zmieni się z czasem na lepsze, chociaż już i dziś mogłoby być inaczej, niż jest rzeczywiście. Pozostanie dla na«wrażenie przykre, tem przykrzejsze, że osobliwie kolejarze w Oświęcimiu wyświadczyli nam Górnoślązakom bardzo wiele dobrodziejstw i okazali nam wiele dobrego serca i szlachetności. Mamy nadzieję, że w den memorjał po drugim do Ligi Naród., do kościołów ewangelickich w państwach europejskich i amerykańskich i budzą podejrzenie, że Polska oddycha powietrzem średniowiecza, gdy kwitła jeszcze inkwizycja. Przypatrzmy się teraz, jak reagują wladze polskie na powyższo zabiegi Konsystorza. Władzo te cierpią przede wszystkim, żo kościół unijny stał się organem rządu pruskiego, znoszą spokojnie, że nad obywatelami naszymi wykonywuje rząd obcy władzę kościelną, wyzyskując ją bez przeszkody dla swych własnych celów, niesprzeciwiają się temu, że Konsystorzem poznańskim kierują hakatyści obcokrajowcy jak Blau, Nehring, Kiawnn i inni: wystwalają pozwolenia na przyjazd pastorom obcokrajowcom, przysłanym przez rząd pruskt w misji politycznej i nie troszczą się o to, czy czystości kultu i wyznania nie nadużywa się dla agitacji antypaństwowej. Czyż możo być wobec tego mowa o pogwałceniu praw kościoła ewangelickiego w Polsce, jego kultu i wyznania! Czyż możemy gdziekolwiekbądź napotkać taką foleranoję, która zdaniem naszem przekracza wszelkie granice! Czy które państwo zachodnio-europejskie ścierpiałoby taką podwójną grę jakiejkolwiekbądi instytucji? Piszący te słowa badał wielokrotnie ewangielików r Poznania, Krakowa, Warszawy, Śląska i pytał ich o jakieś dowody, czy twierdzenia Konsystorza mają chociaż cień słuszności. Odpowiedź była zawsze przecząca. Zaszły wprawdzie wypadki mniejszego znaczenia, w których niższe organy wykonawcze przekroczyły granicę swej kompetencji. Rzadkie wypadki te spowodowano zostały gorliwością służbową odnośnych funkcjonarjuszów, pamiętających jeszcze niedawne czasy ucisku ze strony niemieckiej i biorących sa wzór poprzyszłości okażemy więcej zrozumienia dla sztuki i pięknych zamiarów naszych braci z Oświęcimia. Bieruński. Gliwice. (Raj orgeszu). Z wszech stron ściągają się podejrzane osoby, znane już z powierzchowego wyglądu jako orgesz do Gliwic. Często pijani, sami się wyzdradzają. W ubiegłą niedzielę wsiadło do pociągu gliwickiego pięciu tekieb drabów na stacji w Py- skovicach. Byli podochoceni, a śpiewali piosenki o"geszu. Między innemi zaśpiewali o brygadzie Herold. Widać, że należą do tej formacji orgeszu. Z rozmów ick wychodziło, iż jadą z Wrocławia. Byli także uzbrojeni, bo najbardziej pijany z nich dobył naraz pistolet 8 i chciał strzelać z okna. Drudzy nalegali na niego, by dał spokój, bo łatwo może być pomiędzy pasażerami zdrajca, który może nas zdradzić, jak mówili. Gdy ten nie zwi żał na przestrogi, najstarszy z nich rozkazał mu schować broń. Musiał to być oficer, bo rozkaz został natychmiast spełniony. Pijany orgesz mówi> jeszcze (po niemiecku). Żeby już narer^cie nadszedł 15. maj. Ja już tęskr^ę za tym dniem. Wtenczas nas dopiero poznają, te świnie'1. W Łabędach owy^h pięciu opuściło pociąg, lecz nie wysiedli po stronie dworca, tylko na przeciwnej stronie i szybko oddalili się w tym kierunku. Eybnłk. (Sprostowanie). W n u merze 84 Gońca Śląskiego znajduje się notatka z Rybnika, w której autor zajmuje się m oją osobą, pisząc nieprawdę. Wobec tego oświadczam: 1- Nieprawdą jest, iż jestem członkiem organizacji komunistycznej w Gliw i cach i że wyjeżdżam do Gliwic do komunistów z wiadomościami z Rybnika i rybnickiego powiatu. Natomiast prawda jest, iż stoję w ruchu polskim od 1. sierpnia 195, występując zawsze w interesie ludu polskiego, za co sądy pruskie kilkakrotnie mię więziły. Hodaję jeszcze, iż do niemieckich okolic wcale udać się nie mogę, ponieważ orgreszowcom jest wiadomo, że oracowałem przez 12 miesięcy w P. K. P. w Raciborzu. Dnia 15. kwietnia 1921 musiałem do Polski uciekać. 2. Nieprawdą iest, iż jestem obcym ży* wiolem z głębi Niemiec. Natomiast prawda jest, iż urodziłem się na obszarach w powiecie rybnickim. Byłem jednak przeszło 16 lat na wychodztwie, a w kwietniu 192 powróciłem na Górny Śląsk, aby wziąść u- dział w pracy plebiscytowej. Augustyn Bańko. stępowanie władz niemieckich w podobnych wypadkach. Skutki zarządzeń tych zostały jednakże natychmiast usunięte, o iie doszły do wiadomości wyższych organów. Nie może więc być mowy o jakimkolwiek 8y6tomatycznem ograniczeniu praw Kościoła. Zresztą niedawno oświadczyli sami niemieccy posłowie na Sejm ustawodawczy na jedtaem z zebrań śląskich Niemców w Cieszynie, że Konstytucja polska jest najlibeiałniejszem dziełem ustawodawstwa polskiego i daje wszelką gwarancję, że Niemcy mogą swobodnie pielęgnować swą narodowość w granicach naszego państwa. Zestawiając całą działalność Konsystorza unijnego w Poznaniu, przekonywujemy się coraz więcej, że nie chodzi mu wcalu o kościół i jego wolność, lecz raczej o sztuczne stworzenie powodów do wystąpienia ze skargami na nas wobec Ligi Narodów i wobec innych państw l o zbieranie sztucznego materjału, aby mieć w przyszłości fikcyjny powód dla uzasaduienia i usprawiedliwienia wobec świata ewentualnego zbrojnego wkroczenia w granice naszego państwa dla ochrony rzekomo prześladowanego kościoła. Nic też nie będzie dziwnego, jeżeli kośoiół unijny poda przy wykonywaniu swych planów rękę kościołowi prawosławnemu i jeżeli wspólnie zawrą spisek przeciw naszej państwowości i przygotują z czasem, jedynie dzięki naszej opieszałości, i indolencji, drogę dla podboju ze strony naszych sąsiadów. Jeżeli nie będziemy czuwali, może się powtórzyć historja z przed lat 15. Nietykalnemi winny być dla władz zasady wiary i kult religijny poszczególnych kościołów, lecz nie wolno dopuścić, aby właśnie pod płaszczem tej nietykalności uprawiano zdradę stanu i szpiegostwo i przygotowano zamach na nasza młoda Uwaga redakcji. Do powj szego oświadczenia dodajemy, iż oi ba zupełnie wiarogodna potwierdzi? W redakcji polskość p. B. ö j Rozmaitości. C Karanie małżeństwem w ajami Sjamczycy wynaleźli bardzo p ra k tj: czny sposób wyszukania męża dv wysortowanych, starych panien; załatwiają nawet przez to równoczei nie dwie kwestje, bo połączono spnf wę tę z karami za przestępstwa. K< bieta sjamska, gdy dojdzie już d? swych lat dojrzałych, a nie znajdzie żadnego odważnego młodzieńca, kt ryby pożądał jej ręki, ma prawo zgh : sić się urzędownie celem wpisania si na listę tak zwanych młodych córei króla. Chwalebna ta nazwa stąd p< j chodzi, że władza królewska obejm uj teraz troskę o pozyskanie m ałżonki Gdy więc stawią przed sądem człć wieka, który coś przewinił, skazuj go na poślubienie jednej z królew skich córek. O ile przestępstwo był drobne, ma prawo wybrać sobie nie* wiastę stosownie do upodobania, leci gdy zbroi coś większego, sąd wyznał cza mu któryś ze starszych kawał ków, bo król i tych także stara sij pozbyć. Mimo tej tak przedziwnie od straszającej kary, przestępstwa w Sja mie są jednak zawsze dość jeszcze liczne by wydać za mąż wszystki dziewice, z których żadna prawie ni osiada na koszu. W ilk i roztargały 11 osób. W jedni wioskę w Rum unji wpadły wilki i po żarły 5 dzieci. Ludność wioski wdał? się w walkę z zgłodniałemi wilkami zabijając atoli tylko jednego wilkaf W ilk i natomiast stargały na śmierć 6 rolników a 38 osób skaleczyły V mniej lub bardziej dotkliwy sposób. ; Największy port lotniczy calegt świata). W Le Bourget pod Paryżeir znajduje się największa stacja lotni' cza z całego świata. Stacja ta jest zarazem główną stacją lotników Francji. Stąd prowadzą lin je nadpo wietrzne do Londynu, Brukseli Amsterdamu, Strasburga Pragi : Warszawy, do Le Havre i Lauzany. W ostatnich dwóch latach stację tę odwiedziło 2 22 pasażerów. Towarów przetransportowano tutaj kilogramów a przesyłek pocztowych kilogramy. W przeciągu sześciu miesięcy odbyły się stąd podróże państwowość. W Polsce żyje bardzo poważna liczba? naszych braci wyznania ewangielickiego, którzy reprezentowali zawsze i dziś repre- pi aeutują element państwowo - twórczy. M Tym braoiom naszym grozi majoryzacja i Ą deprawacja ich kościoła, a prócz tego za- j nosić się z czasem będzie ze względu na f to, że szersze warstwy ludności niezbyt dobrze poinformowane lubią uogólniać 1 objawy, na zdyskredytowania ich wobec 1 społeczeństwa katolickiego, nie wtajemni-: 1 czonego w krecią robotę ich współwyzna- 1 wców narodowości niemieckiej i tak już i skłonego do identyfikowania Polaków * ewangielików z Niemcami. Oczekują i oni sami od naszych władz obrony ich kościoła przed polityką niemiecką nie mają; Ą cą żadnej łączności ze sprawami ich wia- Ty, gdyż sami obronić się nie mogą, wobec, napływu agitatorów i wysłanników z Ber- ; lina, obficie napływających stamtąd fun- ^ duszów na całe polityczne i chwiej ności słabszych charakterów. Nie tylko oni, lecz i ci Niemcy w państwie, którzy pragną życi areligijnego, nieskażonego agi-* taeją polityczną, są bezbronni wobec wrogich wpływów, nie mających żadnej wspólności z religją ich przodków. Zwrócić się należy z gorącym apelem do społeczeństwa, oraz do władz naszych o zwrócenie uwagi na działalność kościoła unijnego i prawosławnego w Polsce. Nadszedł bowiem czas, abyśmy już nareszcie należycie sobie uprzytomnili dalekonośność słów pp. Spickermanna i Behrensa o pomocy dla kościoła ewangielickiego, przychodzącej z Niemiec, która już dziś płynie w nasze granice i podkopuje powoli nasz byt. Jeżeli nie zerwiemy z naszą opieszałością, dowiedziemy że nie jesteśmy warci przywróconej niepodległo* sei, gdyż nie umiemy sobie jej należycie cenić.

6 c w m s u B o n k m m j w Katowicach, ul. Młyńska 3,:; f " i jego oddziały: ' > Bytom G. SI., naprzeciw stacji kolejowej, Rybnik, Rynek, Mikołów, Rynek, Żory, Rynek, Sosnowiec, ulica 3-go maja nr. 18 \ plącą od depozytów w markach polskich od 1, kwietnia 1922 za wypowiedzeniem: K dziennem: 4% kwartalnem: 5% pófrocznem: 6% Towarzystwo AKcyjne O d 1-go grudnia 1921 r. w domu własnym Konto P. K. O i w Banku Przemysłowców Telefon nr Tow. Akc. Poznań Telefon nr Poleca swoje zawsze dobrze zaopatrzone składnice Towarzystwo Akcyjne K a p i t a ł z a M s w 2B 8O S O m K. R e z e r w 133m H. & m siedziba w P o zna n iu Oddziały: = = ~ B^iom 6» SI.* Dortmund, Gliwice G* SI.9 Gelsenkirchen9 Udańskj Heerlen (Holandja), Katowie G. Sl.9 Olserhausen, Poznań, Pszczyna G. SI., Racibórz G. Sl*9 Rotterdam (Holandja), Sosnowiec, Strasburg (Francja), Toruń i Zawiercie. Heppszenfocje: Berlin, Lublin i H arszawa. BSSSStUPjf; Bottrop, Essen i Hamborn. z a ł a t w i a j ą nie transakcjei zata liisióf wchodąse, jakoto: kopno l sprzedaż papierów wartoś* ciowgch, udzielanie pożyczek, przyj» mowanie oszczędności za wysokiem oprocentow., w ym ianem waluty itp* M i e ś c i n f a k : kanapy, szeskrny i materace * Mfcp&eeta wykonaniu i gatunkach m do nabycia akl&d m ebli WWm w yścielanych K rtte w sk* Huta, ulica Tempelstr. 49 tteok kościoła św. Jadwigi. Najtańsze źródło zakupu mebli w szelkiego rodz&ju. Fertpnd Thiel nast. B y t o m, ul. D y ngosa 62. niechaj zwróci się w zupelnem zaufaniu do podpisanej firmy budowlanej. Z tego powodu pozwalam sobie! zawiadomić P. T. publiczność, że z dnia 15. kw etnia 1922 otworzyłem moje biura budowlane na ulicy Następcy 1 tronu 12 w Mysłowicach dawniej budowniczy Knaut. Na podstawie moich wieloletnich doświadczeń, jak również stojących mi do dyspozycji poleceń jestem w stanie uczynić zadość wszelkim żądaniom, które Szan. publiczność w sprawach budowlanych odemnie wymagać będzie. Pod uwagę wchodzą wszelkie projekty, szkice, plany kosztorysy i budowle w zakres architektury i budownictwa wchodzące. Przyjmuję również wszelkiego rodzaju budowle żelaznobetonowe, budowy kolei, mosty, roboty ziemne i kanalizacji, Jako rzeczoznawca przeprowadzam również oszacowania budynków w celach pożyczkowych i sądowych. Zarazem zwracam uwagę, że informacje i zwykłe szkice wykonuje się bezpłatnie. Polecając się łaskawym względom P. T. Publiczności kreślę się z wysokiem poważeniem S k ł a d t n i stara firma jest natychmiast zs gotówkę do sprzedania. Obok mieszkanie o 2 pokojach z kuchnią. Zgłoszenia przyjmuje p. Lorti, restauracja, Piekary, Edward Cwięk z Piotrowic pów. pszczyński, objeżdża wioski z naszym kwitarjuszem od nr S i wyłudza pieniądze ped pozorem ubezpieczenia. Ostrzegamy publiczność, gdyż jest to notoryczny ' oszust i prosimy dać go aresztować, gdzie się, tylko pojawi. Jest on już od miesiąca zwolnicny, i nie wolno mu żadnych ubezpieczeń zawierać. Poszkodowani niech się listownie z dowodami zgłoszą, celem dostarcz, materrjału dla prokuratorji. Je sfä Ml Wim. f c p. w Poznaniu SSiiział Śląski w Kaiowieaea, al. G ra n ta m i 25 a. 3^1 S ^äl!s? ä 3^][^!E i fu\. Szanownej Publiczności Zorów i okolicy polecam mój s k ł a d 1 artykułówmpls. Psleeam się do Obsługa uprzejmna i rzetelna. Proszę o faskawe poparcie. Äugustyn Cyprys p r z e f m o r a n i l n t e p e l u s z y d i a p a n ó w i p u l na najmodniejsze formy jakoteż do' czyszczenia i iarbev»a n ia Edm. PSnkerf kapclusznik K atow ice, ulica Mikołowska 9 Aaprzeciy sądu ohw. naprzeciw sądu obw. D O & W i i ?! f t pierwszorzędne siły, skrzydłówka, tenor, barytor), klarnet, Waltornia. skrzypce, altówka, wiolonczela, trąbka, przyjmie orkiestra wojskowa 7. p. a. c. Mogą się zgłosić także u Mniowie od lat 14, Zgfosz. do komisji orkiestralnej 7. p. a, c. Poznań Soła**. fria#2a rraeowniatow.jiopter. jl io flo przemysłu Kobiecego poleca Różańce w wielkim wyborze, szkaplerze, obrazki, obrazy religijne i olejne. Szcty liturgiczne, Birety. Przyjmuje zamówienia na chorągwie, sztandary, baldachima itp. Towar wyborny. Ceny umiarkowane, Przy hurfownej sprzedaży opust. K r a k ó w, u l. ś b. J a n a 24. ynitptwwfiiwiwiniwiaiiimitłwriitwwwwwiwiiihbttrriiiiaiiiiiin Pierwszy polsko-katolicki 3 gzakład przetoow, kapeluszy na Górnym Śląsku. W arsztat i-eparacyjny I Kapelusze meskie i damskie I g przyjmuje się do przerabiania na modne fasony Antoni W s p e r, fabryka kapeluszy I Meliferstr. 8 KATOWICE Meisterstr. 8 ih m u r t r it H t t i w i r i m n riiiiin n i m u iiw m i- ti i iiim i i i i n n i «ü B A C Z X. 1 1 f t S3 A N S 1 E T SRACZKI S L E S I5E złote 333 pieczęt. para ciężkie jrube 9 /j-1 gr. ciężk gr. 39. * Wszelk. obrączki pełne (nie puste), najnow. forma kuli, nie lutowane. Wyrycie darmo. Zegary salon. la cięż. tnos. Gong od 7. Budziki dto 11. Zegary stoi. dęb. dto 215 cm.,, 32. Zegarki, bransoletki 585 pieczęt. Anker 15 mai. form. z 585 piecz. zł. taśm ą od 3!. Zakup odłamków złota i srebra. Za platynę płacę 6. za gram. Wilhelm Scholz, zerjarki i towary złote, SzarleJ, przystanek kolejki ulicznej. K i JEGAGKI Z EGA 5M E» ujmhi u.

7 Wdniu wielkiej uroczystości Zmartwychwstania Zbawiciela życzymy Q naszym szan. Czytelnikom, Korespon- J deutom i Kolporterom wesołych świąt. Redakcja i administracja Gońca Śląskiego. :oc)c ic a x )c i Kronika. Doniesienie do prasy. I. Zbliża się chwila, w której Komisja Międzysojusznicza Rządząca przystąpi do przekazania Polsce względnie Niem com tych części Górnego Śląska, któ re im przyznane zostały w wykonaniu Traktatu Wersalskiego. Sprawą do niosłą jest, by wszelkie czynności, po łączone z oddaniem obszarów, odby ły się w porządku i spokoju. Jeżeliby z powodu 1-go, 2-go i 3-go maja r. urządzono jakie manifestacje pu bliczne, to mogłyby one łatwo zbo czyć od celu pierwotnego, nawet wbrew zamiarem pokojowym ich organizatorów. Komisja Międzysoju sznicza Rządząca postanowiła utrzy mać zakaz wszelkich manifestacji zebrań publicznych, jakiegokolwiek bądź rodzaju, także w dniach 1-go 2-go i 3-go maja r. b. Nie wątpi ona bynajmniej, że ludność zrozumie, iż zarządzenie to leży w najwyższym in teresie wszystkich, i że nie zmusi Ko misji ucięć się do środków przymu sowych, by zapewnić poszanowanie dla tego zakazu. II. Gazety górnośląskie rozpo wszechniły wiadomość, jakoby wła dze międzysojusznicze dnia 23-go marca 1922 roku na dworcu w Racibo rzu obłożyły aresztem kilka wagonów z bronią i amunicją, pochodzących! Niemiec, a przeznaczonych dla taj nych organizacji. Wiadomość powyższa nie zgadza się z prawdą; wagony te przybv wprawdzie z Niemczech, były ale przeznaczone dla.rum unji. Kontro ler powiatowy w Raciborzu, nie bę dąc na czas powiadomiony o owvm transporcie, zatrzymał go celem zbadania, ale po wyjaśnieniu przeznaczenia jego wysłano transport w dalszą drogę na Bogumin. Katowice. (Komisja żywnościowa a drożyzna). Onegdaj odbyło się w Ka towicach zebranie komisji żywnościo wej pod kierownictwem rajcy m iejskiego Kalusa. Obecnymi byli także przedstawiciele kupiectwa i pracow ników w handlu i przemyśle. Podnno do wiadomości, iż nadprezydent Śląska Dolnego i Górnego ustanowił cenę za centnar ziemniaków z stacji wysyłającej po 18 marek za centnar. Wobec tego nie można zrozumieć lichwiarskich cen za ziemniaki w składach handlarzy. Piekarze wysłali swych przedstawicieli w wielkiej licz bie. Przewodniczący tutejszego cechu piekarskiego p. Pokorny otwierał gębę aż po uszy wskutek niskich cen, jakie piekarze pobierają za swój to war (!) Zastępcy piekarzy oświadczyli, iż cech piekarski uchwalił nie zważać na przenisy ogłoszonych cen za m ąkę bez znaczków i pa ceny wypisane za chleb. Oświadczono piekarzom, iż ceny są obowięzuiące aż do urzędowego ich odwołania. Piekarze i p. Pokorny onuścili salę oburzeni. Cenę 7 litr mleka ustanowiono na 8 mk. ^Według orzeczenia wrocławskiej komisji dla ustalenia cen musi każdy kupiec podać na żadanie źródło zakupu towarów. Oświadczenie kunca, iż Gliwice. (Obyło się bez stanu ob nie zna nazwiska dostawców, nie łężenia). Nadzwyczajne zarządzenia chroni go od kasy. Pewien kupiec - kontrolera zostały zniesione po pogrzebie ofiar katastrofy. Trzeba po świa^dczył, iż kupcy nie mogą ściśle wypisywać właściwych cen w oknie dziwiać wielką cierpliwość komisji wystawnem, bo gdyby na kartkach aljanckiej w Opolu i kantroler m iejscowego. umieszczali właściwe wysokie ceny, to naraziliby się na plądrowanie Lekarz powiatowy dr. Salzwedel swych składów przez publiczność. oświadczył, iż dotychczas zgłoszono u (Zastrzelony przez bandytów). niego 25 wypadków zachorowania na Kupiec Jerzy Ritter z ulicy Bismarka czarną ospę. Najliczniejsze wypadki 1 został zastrzelony przez bandytów, zaszły wr Łabędach. którzy wieczorem wtargnęli do jego składu. Gdy Ritter chciał bandytów spłoszyć, oddali do niego 3 strzały, z których ieden wąjaił go śmiertelnie. Z machinacji niemieckich organizacji tojoaycli. Katowice. Szpicel Eugen Raczek przebywa od kilku dni znowu w Katowicach i uprawia szpiclostwo dla pewnego biura wywiadowczego w Gliwicach. Bytom. W ostatnich dniach rozdano 1utaj większe ilości broni pomiędzy członków niemieckiej organizacji bojowe.]. Kierownictwo tej organizacji otrzymało tajny rozkaz z Wrocława, aby wydobyto wszelką brcń, która leży ukryta w składach broni, a to wszystko w tym celu, a- by mieć broń w danym razie pod ręką. Kierownicy lokalne organizacji bojowej zostały wezwane, aby zakupiły, o ile potrzeba składy kupieckie, w którychby można lepiej i bezpieczniej broń ukryć. Gliwice- Z licznych miejscowości powiatu gliwickiego nadeszły użalenia przeciwko kapitanowi policji zielonej Kuschera z Gliwic, który jest czynny w Gliwicach w głównej kwaterze straży gmin Frydenshuta. W pierwsze święto Wielkiejnocy urządza tu'lisze tow śpiewu i,harmonia wieczorem o godzinie 6-tej w sali I hutniczej już drugi wielki wieczór pieśni polskiej połączony z konceptem symfonicznym Śpiewem kieruje dyregent okręgowy, nauczyciel i komponista Kaczmarczyk z Szopienic. Cześć muzyczną wykona znany kapelmistrz J. F. Zok kapelą zakładów Frvdemhuty. Zostaną wykonane między innem trzy nieśni po raz pierwszy na G. Śląsku. Kierownictwo tego urzadzenia znajduje się w bardzo pewnvch rekach, wobec czego sie lubownikom śpiewu muzvki udział bard/o noieca. Polacy mają tu sno«obność. usłyszeć coś nowego z wimkieeo skarbca naszych dniu 9. bm. uchwalono jednogłośnie rezolucje następującą: Przedstawiciele wszystkich Obyw. Rad Ludowych powiatu bytomskiego zebrani dnia 9. kwietnia br. w W. Piekarach, protestują jaknajenergiczniej przeciwko zdradzieckim machinacjom Kustosa i jego kliki, potępiają demoralizującą robotę Głosu Górn. Śląska i z wstrętem i oburzeniem odwracają się od tych, którzy przez swoją haniebną robotę chcą nas pozbawić owoców, walk i cierpień pokoleń i swobody okupionej krw ią naszych powstańców i wciąż jeszcze mordowanych braci. nych. Wspólnie z tłómaczem Kil ją pracuje on jednostronnie na korzyść Niemców a na szkodę Polaków oraz ma dobrą styczność z orgeszowcami. Ostrzega on zawczasu tych orgeszowców, przeciwko którym wydano nakaz aresztowania, a przez to tacy przestępcy unikają pojmania i zasłużonego -ukarania. Kapitanowi Kutscherze zarzuca się także, że zażalenia Polaków z powiatu gliwickiego skierowane do francuskiego kapitana Ni cła usuwa i niedoręcza ich, a natomiast wszelkie zażalenia Niemców przekłada p. Nieiowi z własnem jeszcze poleceniem. Powyższa sprawa wynika pono z księgi raportów głównej kwatery straży gminnych. W Gliwicach w kołach niemieckiej Apo z jednej strony a w kołach.komunistycznych z drugiej strony krążą pogłoski, źe poi! koniec kwietnia b. r. dojdą do skutku czynności gwałtu (pucz). Nieustanne przesyłki broni, które często wydają w ręce Komisji Międzysojuszniczej, nadawają tym pogłoskom pewną formę prawdopodobieństwa. Pszczyna. Niejaki Langosz z Bytomia otrzymał z Wrocławia (Tauenzienstrasse 5 względnie 6) aparat fotograficzny, aby fotografować osoby czynne w jakikolwiek sposób przeciwko orgeszowcóm. Langosz objeżdża obwód przemysłowy i fotografuje także koszary, w których są pomieszczone załogi wojsk międzysojuszniczych oraz posterunki i odwachy. Przedewszystkiem objeżdża on powiaty rybnicki i pszczyński. Według wszelkiego prawdopodobieństwa polecono Langoszowi urządzenia wojskowe odfotografowywać i o- brazki wysyłać do Wrocławia. TJ Langosza widziano przekaz pieniężny na nazwiska Franz Münzer, Breslau, Tauenzienstrasse 7. wokiem z lokalu Nowaka. Jedna kula przeszyła wewnątrz klatki piersiowej. Odstawiono go do lecznicy w Gliwicach. Paruszowiec, (Samobójstwo). Robotnik Franciszek Wiecłniła stąd sponiewierał i ranił swą teściowtą Franciszkę Zając i swoje dziecko. Żona zdołała uciec. Po pobiciu teściowej W ie I?uła strzelił sobie do głowy i skonał na miejscu. Samobójca u- trzymywał stosunek miłosny z pewną kobietą. Okoliczność ta była powodem niezgody małżonków. ioie. (Ważne dla rolników). Z powodu licznvch nieszczęśliwych wypadków, które zaszły w obejściach gospodarskich, a spowodowanych niezaopatrzeniem maszyn i sprzętów rolniczych w przepijane potrzebne przyrz a d v ochronne, w ydił radca ziemiań pieśni polskich. Poleca sie, urządzenia takie wsoierać- prz<>z co iedvpie nj cdzej czv pó7.m'ei na za sztuka rodzinna u nas będzie mogła dominować. żandarroów nakaz spiecznego podięski Handrat) powiatu oool^kiego do Powiat Bytomski. Na zjeździe cia rewizji maszyn i sprzętów rolni przedstawicieli wszystkich Obvw. Rad j ezveh u rolników w powiecie opolskim i w razie wynośrodkowania bra Ludowych powiatu bytomskiego w ków co do nrzyrzadów ochronnych doniesienia m u o tem. Zaleca się za tem spieszne usunięcie tych braków w celu uniknięcia ewentualnych kar. W ojtowawieś. (Usiłow-ane morderstw^). Nieznani sprawcy oddali 1 strzałów na robotnika Gusielę, gdy wychodził z przyjaciółmi Lipa i Grzy- (rłorów. (Eksplozja na fortecy). Dnia 22-go marca po południu nastąpiła gwałtowna eksplozja na tutejszej fortecy. Jeden z robotników odniósł ciężkie rany. Kawałki gi* natów wyrzucone w«kutek wybuchu, wpadły do 2 składów i wyrządziły znaczne szkody. Uszkodzone sa także domy rrzy iednei z sąsiednich ulic. Folskifi Towarzystwo Krajoznawcze W ojew ództwa śląskiego. Za Obywatelskie Rady Ludowe pow. bytomskiego: Powołując się na krótką odezwtę zamieszczoną, niedawno temu w polskiej prasie górnośląskiej pod tytu W iktor Polak, prezes. M aksym iljan Jasienowski, łem:,,poznaj swój kraj donosimy nisekretarz. niejszem, że w dniu 5. kwietnia br. Zabrze. (Znalezienie trupa w le?ie' utworzył się w W. Piekarach Komi- Guidy). Urzędowro donoszą, iż we- jtet Przygotowawczy roiem zorganizodług orzeczenia lekarskiego robotnik j wania i zawiązania Polskiego Towarzystwa K^i joznaw7czego w Woje Grochmal, nie został prawdopodobnie zamordowany. Istnieje przypuszczenie, iż popełnił samobójstwo. Obok podane były w wyżej wspomnianej wództwie Śląskim. Zadania tegóż trupa znaleziono także rewolwer. W odezwie. trupie stwierdzono jedną ranę w głowie zadaną kulą rewolwerową. towrawczy wzyw'jt niniejszem wszysi Niżej podpisany Komitet Przygo kich światłych rodaków, szczególn' interesujących się naszym krajem, jego przyrodą, kulturą i zabytkami tak samo wszystkich zbieraczy i tych którzy dotychczas byli współpraco w nikami względnie sympatykami ist niejących podobnych stowarzyszer niemieckich do podania swtojego a- dresu z dopiskiem jaką dziedziną kra jozjiawstwa się zajm ują na ręce sekretarza Komitetu p. W iktora P ola ka, W. Piekary, ulica Kalwaryjska nr. 18. Wszystkich zaś rodaków wzywamy do czuwania nad istniejącymi prywatnymi i urzędowemi zbiorami jakoteż znajdującymi sie pomiędzy lu- Sem starem i pamiątkami, dokum tami, sprzętami, strojami itd., aż< nam jeszcze w ostatniej chwili nie t wieziono tychże do Niemiec. Bacs uwagę niech m ają nasi przedsta1 ciele w gminach, zarządach kości nych i szkolnych na stare kroniki, chiwa, dokumenty, pieczątki itp. Prosimy nam donosić adresy zt raczy jakoteż osób zajmujących krajoznawstwem, tak samo prosił nam donieść, czy, kiedy i dotąd jal zbiory, zabytki, pamiątki itp. z p skiej części G. Śląska wywiezioi wzgiędnie gdzie zamiar wywiezier istnieje. Wzywamy wszystkich rodaków współpracy pod hasłem Poznaj sw kraj. Komitet Przygotowawczy: Rektor Skiba, I. przewodniczący, L. lpiny. 1- i Ks. Szulz, I. kapelan, II. przewodt W. Piekary. W iktor Polak, sekretarz, W. Pieką r y. Ks. Anders, proboszcz, ks. Bujam, C lary, dozorca, Cissek, starszy kna szaf to wy..dr. Janiczek, lekarz. 5 nrob. Kuczka. Kmiotek, drogerzyst- Kałdonek, górnik. Piątek, zawiadoi ca kopalni. Schäfer, kupiec. Sk wron, doradca szkolny. Ks. prof, d Sikora. Ks. W ilhelm. Tokarz, rektc... Podczas świąt nie zapomnijcie, Szanowni Czytelnicy zaagitować za,fg ócem Śląskim41 Nadesłano. Frydenshuta. Ponieważ w m!e scowrości naszej zdarzają się częst wyoadki udzielania poświadczeń li dziom niezgadzającym się z zasadan :. nolskiemi, a to przez tutejszą komar. danturę straży gminnej, co wychodzi może w obecnym czasie na. niekorzyś ludu polskiego, upraszamy kompi tentne władze polskie, uważać na pc świadczenia opieczętowane pieczątkf. Warta gminna i podpisane prze Schmidta, za nieważne. Przewodu. Rady Gminne] i Rad Ludowej. S p r a w y t o w a r z y s t w. Katowice. Tow. wycieczk. Jaskól ka z Katowic urządza w drugie świ$ to wielkanocne zabawę tanieczną \ Burow'tu (Mała Dąbrówka) na sali I T. Bielicera. Początek o godz. 6-t wiecz. Zapraszamy niniejszem wszy stkie nam przychylne towarzystw Liczny udział pożądany. Zebranie Rady Ludowe] (?) odbę dzie sie u Kołodzieja, dnia 15. bm. godz. 7-mej. Wszystkie zarządy prasza się o pewme przybycie. Po rządek dzienny: Uroczystość 3. maja Bytom-Rczbark. Tow. gimn. So kół ma w poniedziałek drugie święt no poł. o godz. 4-tej w Ulu zebranie O liczne przybycie uprasza się. Góry Tarnowskie. W poniedziałel 17. bm. odbedzie się zebranie filji C Z. L. w hotelu Prinz Regent o god 3 i pół po południu. Janów. Zebranie Kongregacji Ma. rjańskiej Młodzieńców odbędzie się w noniedziałek (drugie św. Wielkąpo cne) po nieszporach na sali kongrega^ cyjnej. Zaprasza się chłopców, którzy w latosim roku szkołę opuścili. Mimo wysokiego kursu złoto I franka siwąjearsk. nadz&iytzal niskie ceny! Ściśle rzetelna usługa! Kajwiększ? wybór! Ü. Jacobow ifz Skład zegarków przemysłu szwajsarskiega Itlewlce. al. Crnndmanna 7 w domu Coflotseum Druk i nakład Goniec Śląski Tow w Katowicach. Za redakcje Antoni Grzegorzek w Bytomiu,

8 M W M M mmmm Kat to wice ulica G rundm ańska naróżnik ul. Stawowej Telefon nr. 31 M W W Y S T H W a J E D W A B IÓ W podczas świąt we wszystkich oknach wystawnych Posiadamy najgustowniejsze f najpiękniejsze wyroby jedwabne w wielkim wyborze po cenach najniższych. Jedwabie d!a towarzystwa i na ulicę na bluski i suknie, jedwabie na bieliznę, x Oddział specjalny: Jedwabie dla ozdabiania P odarki dla Bomnnifeantow! Zegarki, łańcuszki, medaliony, srebrne I złote towary Brylanty i perły pierścionki Z powodu wielkiego zapasu towarów, jeszcze po zadziwiająco tanich cenach. P. F. f a n o t t a Telefon nr, 2648 Katowice Grundmańska 13 Ssf $ i so w SJ 8 W Si m Hurtownia Spółek Spożyw ców Towarzystwo Akcyjne & "Centralni Poasaań, Sw. m a rc ia n r. % 7 (d aw niej G w arn ą nr. 19) O d d zia ły : firnd:d(jdł!, alie n M ickiew icza 16 G d a ńsk, H ander a*se 15. T ow ary k o lo n ia ln e I spożywcze p o cenach dziennych Ziemiopłody H a rto w n ia w szelkich tow arów w łóknistych, trykotów, pończoch, nie!, sznurow adeł, ceraty, g azików i tow arów k ró tk ic h { X a c x jn ia fajansow e e m a lfa f ttzklo Mydlą rdzenne i toaletowe, proszki do prania T37mTT «S K 5 Własna wytwórnia pasty I do obuwia U A-ES-ES j Szczotki do zeiiitobla I szorcwuila w u m vyborze. B aczn ość! Dla wygody naszych deponentów otworzymy w najbliższym czasie, w każdym razie przed rozgraniczeniem Górnego Śląska, w części, która do Polski przypadnie, filię. Bliższe szczegóły w tej sprawie ogłosimy w najbliższych tygodniach. Bytom, dnia 4. kwietnia 22. Bank Indowy -Volksbank Retrlaff Eckert Maciejczyk. Jozef Lupa, BytomG.S1. Tetsfoo 297. ul. Piekarska s k ta d ż e la z a Dostawca wszelkich artykułów kopalnianych, hutniczych i przemysłowych. Sprzęty domowe :: i kuchenne :: W y s o k i z a r o b e k d l a h a n d l a r z y przez sprzedaż moich specjalności jak: esencja Hingfong, balsam jerozolimski.krop! ebaldrj a- nowe - maść uniwersalna R. S ig n u s, Bytom Telef.nr. 329 ul. Yirchowa 13a Telef.nr. S?Q * Mumie fiota Mięso X w K atow icach, ul. Fryderyka 58 wykonuje ' druki wszelkiego rodzaju iako to: Ł Zaproszenia z a r ę c z y n o w e, Ślubne, 11 ż a ło b n e, t e a t r a ln e i inne. 1 A fisze id r ó M rozmiarach. V Listy I koperty % nadrukiem. W iasbbwarsztafyspesjalneilla m a i l i M M M krzesła klubowe: otomany klubowe w każdej formie i w każdem wykonaniu według życzenia obciągane skórą prawdziwą lub imitacją, gobeliną i magnetą, jakoteż innemi suknami FMacja wszelkich me&i! wy- Iclełanyci!. Rzetelne i sumienne wykonacie według zatsowieó. D o m mebli 1 iesm l i l i i! RSiSii 8,u!-Fryderykowska 1 Telefon InteresManuf akturyfny w polskiej części Górnego Śląska kupię zaraz. Zgłoszenia uprasza się do Wilhelm Damas w Mysłowicach, w gmachu dworcowem Bahnhofsgebäude. M IMsirarza obeznanego budową i re- ; paracją piecy retortowych poszukuje większa gazownia na Pomorzu. Zgłoszenia przyjmuje Domnicki, ysio wice, Stawowa 19 j/szelriego rodzciu wykonuje u y l o :: gustownie i tanio tylko Drukarnia MCO S I M O Katowice ulica Frv^*' -a rr- 58. Najsolidamiejsze I najtańsze iródło zakupu dla konsumów fabrycznych i kopalnianych: A P R O S M e Tow. aprohiracyjne z ogr. por. u Bielsko, Filia w K a to w ic a c h, ul, Fryderyka 65, telef. 1966» wagonie: ziemniaki, produkty m!ynarskśa* za&ranfczn artykuły spożywcze I tłuszcze! inne f» y nproklistylne. Polecenia godne wyśmienite wędliny z własnej fabryki w Cieszynie! & ST '$$Ę T Zgłaszajcie swoje zapotrzebowania! H m n B H m a Ciesław Bruidziński Dom Komisyjno-Zbożowy Poznań, Älafe Marcinkowskiego 8 telefon nr Adres telegraficzny: Cebrus kupuje i sprzedaje oraz ich p n et wory. Robert Pietruszka ARCHITEKT =INZyNIER BUDOWLANy t N a jw ię k s z e i n a jru c h liw s z e P rzedsiębiorstwo Rudowlane Założone w roku 194. n a G órnym Ś ląsk a. Firma zarejestrowana PRACE NADZIEM NE I P O D Z IE M N E Budowy z betonu żelbetynu kamienia i drzewa Eiuro architektoniczne Skład hurtowny materiałów budowlan. Laurahuta ulica Graniczna nr. 3 Telefon nr. 119 Bytom ittitut ul. Parkowa 2 Telefon E Ü S H H B B K IE H El H B KI El H a H H H H H E W Foszukuie Poszukuie się od oa zaraz ao do K a to w ic kilka biegłych gjpj 93 s t e n o t y p l s t e k n o n.. V H O ile możności piszących po polsku i po niemiecku, g j lecz nie koniecznie. gg Zgłoszenia uprasza się z dokładnemi życiory- ćm sami, świadectwami i podaniem pensji do. LcnilulrtscltaRilcłie HnuptgenossemcMt fur OfterscMesfen e. G. m. U. H. w B y t o m i u, ul. ItóWOlfltU POfÄlStF. 1. g n w w w i T I W i r i W W B B B B a B B B B B B B H g f e l ŚkWle na Sierociniec polski) ^ %