Jak obliczyć dochód z produkcji roślinnej?

Transkrypt

1 .pl Jak obliczyć dochód z produkcji roślinnej? Autor: Karol Bogacz Data: 26 czerwca 2017 Lada moment rozpoczną się żniwa. W gorącym okresie prac liczymy także nasz zysk z produkcji wszak po to właśnie uprawiamy ziemię. Jak obliczyć dochód z produkcji roślinnej i sprawdzić na ile opłacalna jest nasza produkcja? Dochód z produkcji roślinnej o czym musimy pamiętać? 1 / 6

2 .pl Przychody w produkcji roślinnej Wydawałoby się, że obliczenie ewentualnego zysku z pola jest dość proste. Sumujemy poniesione wydatki, dokładamy do tego uzyskany przychód i voila mamy dochód z produkcji roślinnej. Generalnie tak, jednak prawidłowy rachunek powinien zawierać liczne elementy, które nie zawsze są przez nas brane pod uwagę. Co musi zawierać taki rachunek? Z pewnością musimy uwzględnić wszelkie nakłady poniesione na środki do produkcji środki ochrony roślin, nawozy, materiał siewny. Musimy też co często pomijamy wstawić po stronie kosztów jak najbardziej precyzyjne dane dotyczące zużycia paliwa. Warto również, nawet jeśli nie jest to potrzebne do celów rozliczeniowych, wyliczyć amortyzację maszyn i koszty pracy ludzkiej. Elementów tych jest jednak znacznie więcej. W przykładzie, na którym się opieramy przyjęliśmy założenia, że wszelkie prace oprócz zbioru zboża wykonujemy własnym sprzętem, bez zatrudniania pracowników z zewnątrz. Pszenica jest w całości sprzedawana, natomiast słomę zostawiamy do wykorzystania we własnym gospodarstwie na ściółkę. Koszt materiału siewnego Wyliczenie wszystkich kosztów i uzyskanych przychodów pozwala na określenie opłacalności produkcji Materiał siewny jest pierwszym elementem, który uwzględniamy w naszym rachunku. Stosujemy tu tak, jak i w innych sytuacjach koszt nasion/ha. Taki przelicznik jest najbardziej miarodajnym sposobem wykonania rachunku. Zakładamy, że zakupiliśmy 2 tony nasion pszenicy ozimej. Na fakturze widnieje kwota 3900 zł. Przyjęliśmy normę wysiewu 200 kg/ha, a zakupiony materiał został wykorzystany na areale 10 ha. Tak więc koszt/ha siewu pszenicy ozimej w tym przykładzie 390 zł. Jest to pierwszy wygenerowany koszt w produkcji. Jeśli wykorzystujemy swój materiał, nie liczymy zazwyczaj kosztu nasion (odrębną pozostaje kwota rozliczenia z Agencją), ale musimy w tym miejscu policzyć koszt zaprawiania. Co prawda zaprawy stosujemy w odpowiedniej dawce 2 / 6

3 .pl dedykowanej najczęściej na 100 kg zaprawionych nasion, ale i tu wykorzystujemy przelicznik hektarowy. Koszty nawozów mineralnych Kiedy liczymy dochód z produkcji roślinnej należy jednak generować tylko konkretne dane obejmujące rodzaj zastosowanego nawozu, cenę/t oraz dawkę/ha. To kolejny element naszej układanki jeden z bardziej kosztownych. Dokonując wyboru nawozu warto sugerować się ceną czystego składnika. Kiedy liczymy dochód z produkcji roślinnej należy jednak generować tylko konkretne dane obejmujące rodzaj zastosowanego nawozu, cenę/t oraz dawkę/ha. Przyjmijmy, że zakupiliśmy saletrę w cenie 1010 zł brutto/t. W pszenicy zastosowaliśmy jej łącznie 360 kg/ha. Daje nam to koszt na poziomie 363,6 zł/ha. Ponadto zastosowaliśmy mocznik w niewielkiej dawce czystego składnika 20 kg N/ha, czyli 44 kg mocznika. Za nawóz zapłaciliśmy 1400 zł/t. Tak więc koszt w tym przypadku wynosi 61,6 zł/ha. Dodatkowo jesienią podany został nawóz wieloskładnikowy w dawce 350 kg/ha. Koszt przykładowego NPK opiewał na 1650 zł/t. Nawożenie formą NPK kosztowało więc 577,5 zł/ha. Dodatkowo, co ważne doliczamy wapno. Najczęściej stosujemy je w czteroletnich cyklach. Należy więc inwestycję w wapno z danego roku podzielić na lata kolejne. Przykładowo: zakupiliśmy wapno w cenie 112 zł/t. Przeznaczamy ok. 3,5 t/ha, ale nie wliczamy pełnej dawki do kosztów danego roku. 3,5 t wapna z przykładu kosztuje 392 zł. Tę kwotę dzielimy na 4 lata (w przypadku takiego cyklu wapnowania) do kosztów produkcji wliczamy więc 98 zł. W opisywanym przypadku koszt nawożenia pszenicy daj nam kwotę 1.100,7 zł. Nawożenie stanowi spory odsetek całkowitych kosztów produkcji rolniczej Środki ochrony roślin również kosztowne 3 / 6

4 .pl Technologia ochrony roślin to ten czynnik, który często staramy się modyfikować pod względem poniesionych kosztów. Mają one duży wpływ a ostateczny dochód z produkcji roślinnej. Producenci i sklepy ze środkami ochrony roślin odpowiadają na to układaniem technologii intensywnych oraz ekonomicznych. Załóżmy, że zwalczanie chwastów wykonaliśmy jesienią. Koszt herbicydu to 110 zł/ha. Wiosną zaaplikowaliśmy trzy zabiegi fungicydowe: T1 115 zł/ha, T2 108 zł/ha, T3 70 zł/ha. Ponadto regulacja wzrostu trineksapakiem etylu i chorkiem chloromekwatu kosztowała nas 85 zł/ha. Wykonaliśmy też zabieg insektycydowy, którego koszt opiewał na 30 zł/ha. Koszta ochrony w technologii intensywnej wyniosły w tym przypadku 518 zł/ha. Oczywiście czasem zdarzają się nieprzewidziane sytuacje np. wiosenna korekta na chwasty dwuliścienne, która kosztuje zazwyczaj zł/ha czy konieczność, tak jak to często miało miejsce w tym roku, wykonania poprawki skracania, które mogło generować kolejne nakłady finansowe. Paliwo liczymy zużycie we wszystkich pracach Powinniśmy w tej pozycji wyliczyć wszelkie prace związane z uprawą danej rośliny w przeliczeniu na hektar. Zużycie paliwa często jest wliczane bardzo ogólnie w koszta. A tymczasem zajmuje ono bardzo ważne miejsce po stronie kosztów. Powinniśmy w tej pozycji wyliczyć wszelkie prace związane z uprawą danej rośliny w przeliczeniu na hektar. Załóżmy więc, że przygotowanie pola pod siew wiązało się z wydatkiem paliwa na poziomie 70 zł/ha, a orka wygenerowała koszt paliwa oscylujący w granicach 100 zł/ha. To największe koszta związane z paliwem. Niższe są rezultatem lżejszych prac. I tak zakładamy, że koszt paliwa związany z przejazdem opryskiwacza to kwota rzędu 30 zł/ha. W naszym przypadku ochrona roślin wiązała się z 5 przejazdami (herbicyd + 3 zabiegi fungicydowe, gdzie T1 połączono ze skracaniem oraz oddzielna aplikacja insektycydu). Dało to łączny nakład 150 zł/ha. Przyjmujemy, że nieco niższy będzie koszt/ha paliwa przy wysiewie nawozów 20 zł/ha. Przy trzech dawkach azotu oraz jednej nawozem typu NPK daje nam to 4 przejazdy, które kosztowały nas łącznie 80 zł/ha. Paliwo zużyte podczas wysiewu zabrało nam z kolei z portfela 45 zł na każdy hektar. Trudno wyliczyć koszta paliwa poniesione z transportem ziarna z pola, ale załóżmy kwotę 40 zł/ha (dojazd na pole, transport do gospodarstwa lub punktu skupu). Jakie łączne koszta paliwowe mogą się więc wiązać z produkcją pszenicy w opisywanym przykładzie? 485 zł to nakład w opisywanej sytuacji. Zbiór ziarna i słomy Dodatkowo doliczmy koszt zbioru zboża kombajnem przyjmijmy kwotę 350 zł/ha. Sporne jest wliczanie w koszta produkcji zbóż nakładów związanych z prasowaniem. Jeśli jednak prowadzimy gospodarstwa hodowlane, gdzie słoma jest w istocie jednym z produktów głównych, należy je również wliczyć. Na jakie wydatki związane z paliwem musimy być przygotowani? Tak jak we wszystkich przykładach jest to uzależnione od sprzętu z którego 4 / 6

5 .pl korzystamy. Załóżmy, że zbiór słomy jest wykonywany prasą rolującą zmiennokomorową zagregowaną z ciągnikiem o mocy 110 KM. Koszt paliwa będzie oscylował w granicach 90 zł/ha. Siatka to natomiast nakład oscylujący, w zależności od ilości słomy, w granicach Zbiór słomy to z kolei 40 zł/ha. Paliwo związane ze zbiorem słomy oraz koszta siatki + usługa kombajnowania daje nam rozchód na poziomie 470 zł/ha. Koszta podatkowe i ubezpieczenie Przyjmijmy dla naszych założeń wysokość podatku na kwotę 170 zł/ha. Wybralismy ofertę ubezpieczeniową, gdzie płacimy składkę w wysokości 45 zł/ha. Zakładamy umowną kwotę amortyzacji maszyn na poziomie 500 zł/ha (tutaj stawka może się znacznie różnić w zależności od rodzaju sprzętu etc.). W związku z tym, że większość prac w tym przykładzie jest mocno zmechanizowana nie potrzebujemy dodatkowych pracowników sezonowych omijamy więc koszta z tym związane. Niemniej amortyzacja, podatek oraz ubezpieczenia generują nam w tej sytuacji 715 zł/ha. Łączne koszta w opisywanym przykładzie składają się na kwotę 3.678,70 zł/ha. Koszta produkcji roślinnej Co wliczamy do przychodów? Po stronie przychodów pierwszą pozycję zajmuje oczywiście kwota uzyskana ze sprzedaży zbóż. Zakładamy cenę na poziomie 690 zł/t i plon 7,5 t/ha. Pozwala nam to na uzyskanie kwoty zł. Do tego dochodzą dopłaty bezpośrednie 921 zł/ha. Uzyskujemy więc zł przychodu/ha. Dane te są dość optymistyczne niemniej przy zastosowanej w tym przykładzie technologii dość zintensyfikowanej plon taki jest możliwy do uzyskania nawet na średnim stanowisku. W opisywanym przykładzie uzyskaliśmy dochód na poziomie 2417,3 zł. Jeżeli jednak trafilibyśmy 5 / 6

6 Powered by TCPDF ( w wyjątkowo niekorzystną cenę skupu na poziomie 600 zł/t dochód wynosiłby już tylko niespełna 900 zł. Pozostając przy cenie 690 zł/t plon, który zrekompensowałby koszta i pozwolił wyjść na zero musiałby wynosić 5,33 t/ha. Zakładając dochód na poziomie nieco ponad 2400 zł/ha i przyjmując, że podobny dochód uzyskalibyśmy z innych upraw, to gospodarstwo rolne o powierzchni 40 ha zrobiłoby w ciągu roku ,00 zł (8.000,00 zł/m-c). Pamiętajmy jednak, że to kwota, która jest wariantem optymistycznym i musi wystarczyć na utrzymanie rodziny i pokrywanie bieżących potrze gospodarstwa. Dochód z produkcji roślinnej decyduje o opłacalności Kiedy liczymy dochód z produkcji roślinnej, musimy uwzględniać wszelkie poniesione koszty, czasem niewidoczne na pierwszy rzut oka. Będzie on uzależniony od specyfiki gospodarstwa oraz zastosowanych technologii. Kiedy liczymy dochód z produkcji roślinnej, musimy uwzględniać wszelkie poniesione koszty, czasem niewidoczne na pierwszy rzut oka. Będzie on uzależniony od specyfiki gospodarstwa oraz zastosowanych technologii. Inny dochód mogą uzyskać VAT-owcy, a inny ryczałtowcy. Ważna jest jedynie znajomość prawidłowego przygotowania zestawienia i podłożenie w odpowiednie miejsca wartości finansowych poniesionych i pozyskanych w naszym gospodarstwie.pamiętajmy, że niższe koszta nie zawsze będą generować wyższy dochód mniejsze nakłady niekoniecznie poprawiają produktywność, a co za tym idzie na rynek dostarczamy niższą ilość towaru, który stanowi największą część przychodu. 6 / 6